Quản trị Doanh Nghiệp ở Việt Nam:Phương pháp quản trị có triển vọng của

nhà đầu tư nước ngoài

HỘI THẢO VỀ QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

IFC – WB – OECD - MOF

6/12/2004

2

Quản trị doanh nghiệp tốt là gì ?

Một khái niệm toàn cầu, nhằm hài hòa quyền lợi của người chủ và người quản lý doanh nghiệp

Một khái niệm nhấn mạnh đến CHẤT, còn hơn đến LƯỢNG của doanh nghiệp

Một khái niệm hiện đang được tranh luận, trên thế giới, bởi tổ chức OECD, WorldBank, kể cả các chính phủ

Các nét chính:

Tạo ra sự đãi ngộ thích hợp, để phản ánh sự thành công

Hài hòa quyền lợi của các bên liên quan: người chủ, người quản lý, người lao động, toàn xã hội

Tăng giá trị doanh nghiệp

Giảm chi phí vốn, tăng sức hấp dẫn đối với nhà đầu tư

3

Quản trị doanh nghiệp tại Việt Nam

Luật Doanh nghiệp tương đối mới

Khái niệm xung quanh “điều lệ mẫu” chưa rõ ràng

Quy định vừa thiếu, vừa thừa (BTC, UBCK, NHNN, …)

Đối với CPH, việc chuyển đổi công ty từ một chủ sang nhiều chủ xảy ra nhiều vấn đề liên quan đến quản trị công ty

Một vài vấn đề thường gặp tại các công ty Việt Nam:

Thiếu một chiến lược phát triển lâu dài, thực tế

Sự nhầm lẫn xung quanh vai trò của HĐQT và Ban Giám Đốc

Sự không rõ ràng đối với vai trò của Ban Kiểm Soát

Cổ đông không được đối xử bình đẳng

Vai trò của công ty kiểm toán độc lập chưa được để ý đến một cách đầy đủ

4

Giải pháp đề xuất

Chiến lược công ty Cơ chế đãi ngộ

Thông tin cho các bên có liên quan

Đánh giá độc lập

5

Chiến lược công ty

Vấn đề

Động cơ cơ hội làm loãng lợi thế

Cộng đồng chưa hiểu đúng bản chất

Giải pháp

Phân tích vĩ mô

Phân tích vi mô

Xác định định hướng

Xác định mục tiêu (chiến lược – tài chính - thời gian)

Yếu tố kỷ cương

6

Chiến lược công ty

Cơ chế đãi ngộ Thông tin cho các bên có liên quan

Đánh giá độc lập

7

Taïi sao?

GIAÙM ÑOÁC ÑIEÀU HAØNH

Traùch nhieäm

- Coå ñoâng - Ñieàu haønh SX - KD- Khaùch haøng - Tìm kieám thò

tröôøng- Chuû nôï - Phaùt trieån

coâng ty- Nhaân vieân- Nhaø cung caáp

Thu nhaäp

- Löông chæ gaáp vaøi laàn (phoå bieán 4-5 laàn) löông bình quaân cuûa nhaân vieân cuûa coâng ty.

- Thuø lao HÑQT (neáu tham gia HÑQT)

8

Thöïc teá trong quaù khöù vaø hieän nay

Caùch thöùc– Chöa coù tieåu ban ñaõi ngoä– Theo ñònh möùc cuõ maëc duø coù taêng– Moät soá theo ñoái thuû caïnh tranh

Thieáu soùt– An toaøn– Khoâng xem ñaõi ngoä laø moät coâng cuï nhaém ñeán

thaønh tích, muïc tieâu daøi haïn cuûa coâng ty maø chæ nhaém vaøo caïnh tranh

– Chöa ñuû ñeå thu huùt nhaân taøi – thieáu quaûn lyù baäc trung gioûi vaø ñoäi nguõ keá caän

Keát quaû– Maát chaát xaùm– Khuyeán khích taäp trung vaøo caùc muïc tieâu ngaén haïn.

Khoâng toaøn taâm– Kìm haõm söùc phaùt trieån cho coâng ty vaø neàn kinh teá

do khoâng coù tích luõy lôùn

9

Moät vaøi con soá so saùnh

•Löông giaùm ñoác ñieàu haønh (VND trieäu/thaùng )

Coâng ty saûn xuaát nöôùc

ngoaøi

Coâng ty VN lôùn

Coâng ty VN vöøa vaø nhoû

Trung bình coâng ty VN

20.2 7.4 9.0 8.2

25% döôùi Trung bình thöïc 75% treân

Cô baûn tröôùc thueá

14.5 20.8 26.4

Löông chuyeân vieân khoâng tham gia quaûn lyù trong ngaân haøng nöôùc ngoøai taïi Vieät Nam (VND trieäu/thaùng)

Nguoàn: Mercer

10

Moät vaøi con soá so saùnh

Hoa Kyø - 2003

CEO trung bình thu nhaäp $9.2m - gaáp 301 laàn thu nhaäp bình quaân coâng nhaân Myõ ($30,564/naêm)

Nguoàn: Businessweek

11

Caùch thöïc hieän

Thaønh laäp tieåu ban ñaõi ngoä (compensation committee)

Tieåu ban goàm caùc thaønh vieân HÑQT trong vaø ngoaøi coâng ty

Hoïp ñaùnh giaù haøng naêm hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa CEO vaø ñöa ra möùc löông, thöôûng

Tieâu chí: ROE, ROI, ROA, quay voøng taøi saûn…

12

Bao nhieâu ?

Trong tình hình hieän nay (1-3 naêm), löông cuûa CEO neân ôû trong khoaûng:

• 20-30 laàn löông bình quaân nhaân vieân cuûa coâng ty

13

Moâ hình

60%

20%

20%

MUÏC TIEÂU

Coå phieáu

Phuï caáp/Phuùc lôïi

Löông cô baûn

20%

78%

2%

HIEÄN TAÏI

Coå phieáu

Phuï caáp/Phuùc lôïi

Löông cô baûn

14

Taïi sao?

Gaén boù vôùi lôïi ích daøi haïn, taêng quyeàn haïn vaø traùch nhieäm, taêng tính minh baïch

Taäp trung vaøo hoaït ñoäng chính (core business)

Thöïc teá nhieàu doanh nghieäp (keå caû chöa CPH) ñang traû ôû möùc neâu treân

Goùp phaàn trong caûi caùch tieàn löông, naâng cao hieäu suaát lao ñoäng

Thu huùt ngöôøi gioûi vaø luaân chuyeån lao ñoäng deã hôn

Tinh giaûn boä maùy

Luaät DN ñieàu 80e khoâng coù haïn cheá -> Khaû naêng thöïc hieän cao

Luaät thueá thu nhaäp caù nhaân môùi khuyeán khích ngöôøi coù thu nhaäp cao vaø söû duïng lao ñoäng trong nöôùc.

15

Chiến lược công ty

Cơ chế đãi ngộ

Thông tin cho các bên có liên quan

Đánh giá độc lập

16

IR là gì ?

Nguyên tắc:− Cam kết thông báo sự thật cho các nhà đầu tư hiện tại và tương

lai – cho dù là vấn đề “xấu” hay “tốt”.

Quan hệ vớinhà đầu tư

IR là công việc quản trị mối quan hệ giữa một công ty với các cổ đông hiện tại và tương lai, nhằm giúp họ hiểu rõ và hình thành mong muốn đầu tư vào công ty.

IR cũng được coi là một hoạt động marketing nhằm giới thiệu những hình ảnh trung thực về hoạt động và tiềm năng phát triển của công ty với các nhà đầu tư hiện tại và tương lai.

Marketing

Quan hệ công chúng

17

Mục tiêu của IR

Phản ánh đúng giá trị

công ty

Thu hút các nhà đầu

tư

Xử lýtình huống

khủng hoảng

Thu hút nguồn lực tài chính

Giao tiếp 2 chiều hiệu quả giữa công ty và

các cổ đông

MỤC TIÊU

Thông tin công bằng cho các cổ

đông lớn và nhỏ

18

Nội dung truyền thông

Tình hình tài chính

Thông tin chung về công ty Thông tin về

môi trường hoạt

động

Thông tin dành chocổ đông

Quản trị công ty

Xử lý khủng hoảng

NỘI DUNG

Cập nhậttình hình hoạt động

Sự kiệnbất thường

19

Ai ? – Các nhóm đối tượng mục tiêu

• Các nhóm đối tượng mục tiêu của IR:

Các cổ đông (hiện tại / tiềm năng / cá nhân / tổ chức);

Các nhà phân tích / giới tài chính và đầu tư;

Các cơ quan thông tin đại chúng;

Các cơ quan quản lý Nhà nước;

Cộng đồng địa phương;

Các chủ nợ và khách hàng;

Nhân viên.

20

Bằng cách nào ? – Công cụ của IR

• Các công cụ Marketing, quan hệ cộng đồng và tài chính:

Báo cáo thường niên và các báo cáo tài chính

Quản trị công ty (các quy định quản lý nội bộ)

Các phương tiện thông tin đại chúng (thông cáo báo chí)

Ấn phẩm dành cho nhà đầu tư (thư ngỏ / bản tin …)

Sự kiện (hội nghị, hội thảo, tham quan công ty …)

Internet / intranet (trang web, diễn đàn trên mạng …)

Các báo cáo phân tích (tài chính / đầu tư / thị trường …)

Thủ tục đăng ký cổ đông

Tham quan công ty theo kế hoạch và ngẫu nhiên

Tiếp đón các nhà đầu tưNguyên tắc: − Tuân thủ các qui định về công bố

thông tin của UBCKNN, TTGDCK − “ngôn ngữ chính xác”

21

Bằng cách nào ? – Nhóm IR

Hoạt động IR có thể được đảm trách bởi :

• Một nhóm hoặc một phòng IR trong nội bộ công ty;

• Một công ty IR chuyên nghiệp bên ngoài.

Hiện nay tại các công ty niêm yết: Chuyên viên công bố thông tin

Đề nghị tham khảo:

• Tiểu ban công bố thông tin

• Do thành viên HĐQT đảm nhiệm

22

Khi nào ? – Lập kế hoạch IR

Các hoạt động IR cần được lập kế hoạch trước nhằm đảm bảo hiệu quả.

Công ty cần xây dựng kế hoạch IR và xác định thời điểm tiến hành cho từng hoạt động cụ thể trong một năm.

Các nhà đầu tư luôn mong muốn được cập nhật thông tin kịp thời. Mọi sự trì hoãn hoặc chậm trễ để có thể dẫn đến việc lan truyền những tin đồn bất lợi.

Nguyên tắc:

– Thông tin cần được công bố nhanh chóng và kịp thời, kể cả những thông tin thuận lợi hoặc bất lợi.

23

Ví dụ

24

Chiến lược công ty

Cơ chế đãi ngộ

Thông tin cho các bên có liên quan

Đánh giá độc lập

25

Mối quan hệ điều hành sở hữutại công ty cổ phần

Điều hành

HĐQT

BKS(Ủy Ban Kiểm

Toán)

Kiểm toán độc lập

Nhà đầu tư

Đãi ngộ theo kết quả và trách nhiệm Độc lập

Chuyên môn

Tập trung

> 50 cổ đông là công ty đại chúng

26

Vai trò của công ty Kiểm toán

3 chức năng:

Lập báo cáo tài chính

Xác định nguyên tắc hạch toán

Theo dõi việc áp dụng nguyên tắc hạch toán

Mới ra được sự đánh giá độc lập nhất về tình hình công ty, vì thế, chỉ có ĐHCĐ mới có thể quyết định về công ty kiểm toán

Mối quan hệ với công ty kiểm toán là một mối quan hệ linh động, đòi hỏi sự hiểu biết lẫn nhau

Các vấn đề lớn gần đây: Parmalat, Enron, Worldcom, Daewoo… là do sự thất bại trong mối quan hệ giữa công ty đại chúng và công ty kiểm toán

27

Một số vấn đề: Làm sao tìm được cơ chế để

Chọn công ty kiểm toán

Theo dõi quá trình kiểm toán

Bảo vệ quyền lợi công ty

Tư vấn về nguyên tắc hạch toán

Công bố những gì cần thiết

để ra báo cáo độc lập nhất

28

Vai trò của Ban Kiểm Soát

Về công ty kiểm toán

Tham mưu về điều kiện và phạm vi của quá trình kiểm toán

Đề xuất công ty kiểm toán được chọn

Tham mưu về việc trả lời những thắc mắc của công ty kiểm toán

Xem xét thư quản lý của công ty kiểm toán

Đánh giá sự trung thực của các báo cáo tài chính

Đánh giá công việc của công ty kiểm toán

29

Vai trò của Ban Kiểm Soát

Tham mưu cho HĐQT về

Chính sách hạch toán

Những vấn đề đòi hỏi ý kiến chủ quan

Các thường vụ bất thường

Các sự điều chỉnh lớn cho báo cáo tài chính

Việc tuân thủ quy định về kế toán

Xử lý các rủi ro trong hoạt động công ty