psychopathological characteristic of patients with …psychopathological characteristic of patients...
TRANSCRIPT
Psychopathological Characteristic of Patients with Alcohol Use Disorders Witchuda Yasin et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 56 No. 2 April - June 2011 167
ลกษณะพยาธสภาพทางจตของผปวย
ทมความผดปกตของการดมสรา
วชชดา ยะศนธ วท.ม.*, สชรา ภทรายตวรรตน Ph.D**
กนกรตน สขะตงคะ กศ.ม., วท.ม.**, เธยรชย งามทพยวฒนา พบ.**
บทคดยอ
วตถประสงค เปนการศกษาเชงพรรณนา เพอศกษาลกษณะพยาธสภาพทางจตของผปวย
ทมความผดปกตของการดมสรา (alcohol use disorders) และความเกยวของระหวางพฤตกรรม
การดมสรากบลกษณะพยาธสภาพทางจต
วธการศกษา: ดำาเนนการเกบรวบรวมขอมลจากผปวยทมความผดปกตของการดมสราทมา
รบการรกษาแบบผปวยใน โรงพยาบาลสวนปรง จำานวน 200 ราย ดวยแบบสมภาษณขอมล
สวนบคคลและแบบทดสอบ MCMI-III
ผลการศกษา พบลกษณะบคลกภาพผดปกต ตามแบบทดสอบ MCMI-III รอยละ 55.5 ประเภท
ลกษณะบคลกภาพทพบมากทสด 3 ลำาดบแรกคอประเภท dependent รอยละ 24.0 negativistic
รอยละ16.5 และ depressive รอยละ 13.0 ในกลมอาการของโรคจตเวชพบระดบความรนแรง
ของอาการรอยละ 80.5 โดยกลมอาการทพบมากทสด 3 ลำาดบแรกคอกลมอาการ anxiety
รอยละ 63.0, alcohol dependence รอยละ 62.0 และ dysthymia รอยละ 12.0 นอกจากนยงพบวา
กลมตวอยางทมพฤตกรรมการดมสราทแตกตางกนมลกษณะพยาธสภาพทางจตทแตกตางกน
สรป จากการศกษาพบวาลกษณะพยาธสภาพทางจตของผปวยทมความผดปกตของการดมสรา
ทงลกษณะบคลกภาพผดปกตและกลมอาการทางจตเวชในอตราทคอนขางสง ซงอาจเปน
อปสรรคตอการบำาบดรกษาหรอทำาใหผลการรกษาไมดเทาทควร จากการศกษานจงเสนอแนะวา
ควรประเมนลกษณะพยาธสภาพทางจตในผปวยโรคตดสราใหครอบคลมเพอใหผปวยไดรบ
ประโยชนสงสดจากการรกษา และเปนแนวทางในการตดสนใจเลอกการบำาบดรกษาใหเหมาะสม
กบผปวย โดยดจากพนฐานลกษณะบคลกภาพและโรคทางจตเวชทเกดรวมกน
คำาสำาคญ ผปวยทมความผดปกตของการดมสรา ลกษณะพยาธสภาพทางจต
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย 2554; 56(2): 167-178
* บณฑตศกษา สาขาจตวทยาคลนก ภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล
** ภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล
ลกษณะพยาธสภาพทางจตของผปวยทมความผดปกตของการดมสรา วชชดา ยะศนธ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 56 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2554168
ABSTRACT
Objective: To describe psychopathological characteristics of patients with alcohol use
disorders and correlation with the alcohol consumption behaviors.
Method: A descriptive study was conducted. The subjects were 200 patients who
receiving treatment at Suanprung Psychiatric Hospital. Two research tools were used
in this study, personal information and the Thai version of the Millon Clinical Multiaxial
Inventory-III (MCMI-III)
Results: It was found that 55.5% of the patients received significant scores showing
severe personality patterns.The first three personality patterns’ scores, which most of the
patients obtained, were dependent 24.0%, negativistic (passive-aggressive) 16.5%,
and the depressive 13.0%. 80.5% of the patients scored high in the area of clinical
syndromes. The top three clinical symptoms were anxiety 63.0%, alcohol dependence
62.0%, and dysthymia 12.0%. In addition, the study showed that patients with different
styles of alcohol consumption showed dissimilar psychopathological characteristics.
Conclusion: The study results showed the severe level of the test scores in both
personality patterns and psychopathological characteristics, which might interfere
with the efficacy of treatment and delay recovery of the alcohol use patients.Therefore,
to benefit more from the treatment with more suitable diagnosis, the alcohol use patients
should be evaluated in terms of psychopathological characteristics including their
personality patterns.
Keywords: alcohol use disorders, psychopathological characteristics
J Psychiatr Assoc Thailand 2011; 56(2): 167-178
* Faculty of Graduate Studies, Clinical Psychology Program, Department of Psychiatry, Faculty of Medicine Siriraj Hospital, Mahidol University.
** Department of Psychiatry, Faculty of Medicine Siriraj Hospital, Mahidol University.
Psychopathological Characteristic of
Patients with Alcohol Use Disorders
Witchuda Yasin M.Sc.* Sucheera Phatthayuttawat Ph.D.**
Kanokrat Sukhatunga M.Ed., M.Sc.** Thienchai Ngamthipwatthana M.D.**
Psychopathological Characteristic of Patients with Alcohol Use Disorders Witchuda Yasin et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 56 No. 2 April - June 2011 169
บทนำา การบรโภคสราถอเปนปญหาหนงทสำาคญของโลก
และนบวนสถานการณจะยงมความรนแรงมากขน
จากรายงานขององคการอนามยโลกพบวา ประชากร
จำานวน 76.3 ลานคน ไดรบการวนจฉยเปนความผดปกต
ของการดมสรา (alcohol use disorders) และคนไทย
มปรมาณการดมสราสงเปนอนดบ 42 ของโลก1
จากการสำารวจความชกของโรคทางจตเวชในประเทศไทย
ซงเปนการสำารวจระดบชาต ของ พรเทพ ศรวนารงสรรค
และคณะ พบความชกของ alcohol use disorders
รอยละ 28.52 จากรายงานผลการปฏบตงานของ
โรงพยาบาลสวนปรง จ งหวดเชยงใหม ซ ง เปน
โรงพยาบาลจตเวชในเขตภาคเหนอของประเทศไทย
พบวาสถตผปวย alcohol use disorders ทเขารบการ
รกษาแผนกผปวยใน ในปงบประมาณ 2549-2551
และ 2551 จำานวนเฉลย 3 ปเทากบ 709 ราย3 การศกษา
ถงลกษณะพยาธสภาพทางจตในโรคตดสราพบวา
มกมโรครวมทางจตเวช4 คอ โรควตกกงวล5,6 โรคอารมณ
แปรปรวน6,7 และบคลกภาพผดปกต6,8-11 การศกษา
ลกษณะพยาธสภาพทางจตของผปวยโรคตดสรานน
จะทำาใหเขาใจลกษณะพนฐานของผปวยมากขนและ
สามารถใชเปนแนวทางในการบำาบดได การประเมน
ลกษณะพยาธสภาพทางจตนนการศกษาสวนใหญมก
ใชวธรายงานตนเอง (self report inventory) เพราะเปน
เครองมอทใชเวลานอย มระบบการคดคะแนนชดเจน
จากการทบทวนวรรณกรรมพบวาแบบทดสอบ Millon
Clinical Multiaxial Inventory (MCMI) ซงเปน self
report inventory ทถกนำาไปใชอยางแพรหลาย โดยม
การศกษากวา 650 เรองทเลอกใช MCMI ในการศกษา
จดเดนของแบบทดสอบ MCMI-III คอ พฒนาสอดคลอง
ไปพรอมกบระบบ DSM-IV, Scale ตางๆ ถกพฒนา
ใหงายตอการแปลผล เพราะใชคำาศพทเดยวกบระบบ
DSM-IV มประสทธภาพสงในการใชประเมนเพอ
ประกอบการวนจฉยความผดปกตและใชเวลาในการ
ทำานอยเมอเทยบกบแบบทดสอบในระดบเดยวกน12,13
สำาหรบในประเทศไทย ธดารตน ศรสโขและสองโสม
พงพงศ ไดแปลแบบทดสอบ MCMI-III เปนฉบบภาษาไทย
และหาความแมนตรงของการใช MCMI-III ฉบบภาษา
ไทยในกลมผปวยจตเวชไทยแลว14 จากปญหาและ
แนวคดดงทไดกลาวมา ทำาใหผวจยสนใจทจะศกษา
ลกษณะพยาธสภาพทางจตของผปวยโรคตดสราโดยใช
แบบทดสอบ MCMI-III ฉบบภาษาไทย เพอนำาขอมล
ทไดมาเปนแนวทางในการวางแผนการบำาบดรกษาท
เหมาะสมกบผปวยกลมนตอไป
วตถประสงค 1. เพอศกษาลกษณะพยาธสภาพทางจตของ
ผปวยทมความผดปกตของการดมสรา (alcohol use
disorders)
2. เพอศกษาความเกยวของระหวางพฤตกรรม
การดมสรากบลกษณะพยาธสภาพทางจตของผปวย
ทมความผดปกตของการดมสรา (alcohol use disorders)
วสดและวธการ กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน คอ ผปวยท
ไดรบการวนจฉยเปน alcohol use disorders ตามเกณฑ
การวนจฉยโรคทางจตเวช DSM-IV (ใชรหส ICD-10)
รหสโรค F10.1 (alcohol abuse) และ F10.2 (alcohol
dependence)15 จำานวน 200 ราย ทมารบการรกษา
แผนกผปวยใน โรงพยาบาลสวนปรง
เครองมอทใชในการวจย ไดแก
1. แบบสมภาษณขอมลสวนบคคลและขอมล
เกยวกบการดมสรา
2. แบบทดสอบ Millon Clinical Multiaxial
Inventory - III (MCMI-III) ฉบบภาษาไทย สรางและ
พฒนาโดย Millon13 แปลเปนฉบบภาษาไทยโดยธดารตน
ลกษณะพยาธสภาพทางจตของผปวยทมความผดปกตของการดมสรา วชชดา ยะศนธ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 56 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2554170
ศรสโข และ สองโสม พงพงศ14 ประกอบดวยขอคำาถาม
175 ขอ ซงเปนประโยคสนๆ ใหผปวยรายงานตนเอง
โดยเลอกตอบถกหรอผด MCMI-III ฉบบภาษาไทย
มคา internal consistency ของแตละกลมอาการจาก
การหาคา Cronbach’s alpha สวนใหญอยในระดบสง
คอมคา 0.70 ขนไป และเปรยบเทยบความสามารถ
ในการจำาแนกอาการโดยเปรยบเทยบคะแนนจาก
MCMI-III ฉบบภาษาไทยกบอาการทไดจากการประเมน
โดยผเชยวชาญ พบวาคะแนนจากการใช MCMI-III
ฉบบภาษาไทย สามารถอธบายลกษณะของผปวยได
เมอเปรยบเทยบกบอาการทไดจากการประเมนโดย
ผเชยวชาญ ใน Axis I ม correlation = .88, Axis II
ม correlation = .6114 ซงลกษณะพยาธสภาพทางจต
ในการศกษานหมายถงลกษณะทประเมนไดจากแบบ
ทดสอบ MCMI-III ซงไมเกยวของกบการวนจฉยและ
การลงรหสของโรคตาม ICD-10 ในแฟมประวตของ
ผปวย สำาหรบการศกษาครงนผวจยไดรบอนญาตให
ใชแบบทดสอบ MCMI-III ฉบบภาษาไทยจากเจาของ
ลขสทธคอ NCS Pearson, Inc. อยางถกตอง
ดำาเนนการเกบขอมลกบกลมตวอยางเปนรายบคคล
ตามเกณฑการคดเลอก โดยแจงวตถประสงค ประโยชน
ของการศกษา ขอมลการพทกษสทธและอธบายวธ
การใหกลมตวอยางทราบแลวจงใหกลมตวอยางเรม
ตอบแบบสอบถามขอมลสวนบคคลและขอมลเกยวกบ
การดมสราและทำาแบบทดสอบ MCMI-III ฉบบภาษา
ไทย ใชเวลาในการทดสอบประมาณ 45 - 60 นาท
การวเคราะหขอมล ใชสถตพรรณนา แจกแจง
ความถ อตรารอยละของลกษณะขอมลทไดจากแบบ
สมภาษณขอมลสวนบคคลและลกษณะพยาธสภาพทางจต
สำาหรบการเปรยบเทยบความแตกตางของลกษณะ
พยาธสภาพทางจตกบพฤตกรรมการดมสรา ใช t-test
ผลการศกษา จากขอมลสวนบคคลพบวากลมตวอยางเกอบ
ทงหมดเปนเพศชาย (รอยละ 94) ประมาณครงหนง
(รอยละ 53) อยในวยทำางาน (อายระหวาง 22 – 40 ป)
สถานะภาพการสมรสพอๆ กนทง 3 กลมคอสมรสค
(รอยละ 31.5) โสด (รอยละ 35.5) หยา/แยกกนอย
และหมาย (รอยละ 33) การศกษาระดบมธยมตน
มากทสด (รอยละ 30) ซงมสดสวนใกลเคยงกนกบระดบ
ประถมศกษา (รอยละ 28.5) สวนใหญประกอบอาชพ
รบจางรายวนทวไปหรอรบจางทวไป (รอยละ 39) และ
มรายไดเฉลยตอเดอน 4,001 – 8,000 บาท (รอยละ 35)
ขอมลเกยวกบการดมสราพบวา สวนใหญเรม
ดมสราตงแตอาย 13 – 21 ป (รอยละ 67) เหตผล
ในการเรมดมครงแรกอยในสดสวนใกลเคยงกนคอ
เพอนชวน (รอยละ 35.9) และอยากลอง (รอยละ 32.3)
สวนมากดมเปนระยะเวลานาน 20 ปขนไป (รอยละ 52)
มารบการรกษาครงแรกเพราะการดมสราเมออาย
22 – 40 ป (รอยละ 67) เหตผลในการดมปจจบนคอดม
เพอคลายเครยดหรอผอนคลายมากทสด (รอยละ 33.8)
ประเภทเครองดมแอลกอฮอลทนยมดมคอ เหลาขาว
(รอยละ 26.2) ปรมาณการดมมากกวา 10 ดม มาตรฐาน
ขนไป (รอยละ 32) โดยสวนใหญ (รอยละ 76) ดมแบบเสยง
คอดมมากกวา 5 ดมมาตรฐานขนไปซงเปนปรมาณทกอ
ใหเกดความผดปกตจากการดมสรา ความถของการดม
ในชวง 1 ปทผานมาคอ ดมทกวนหรอเกอบทกวน
(รอยละ 63) ชวงเวลาทมกดมคอตอนเยน (รอยละ 68.5)
สำาหรบสถานทในการดมประมาณครงหนง (รอยละ 46.5)
ดมทรานอาหารหรอรานขายสรา ลกษณะในการดมคอ
ดมกบเพอนหรอคนใกลชด (รอยละ 54) สวนมากแลว
เคยหยดดมได (รอยละ 93.5) ระยะเวลาทหยดดมสราได
นานทสดคอมากกวา 1 ป (รอยละ 27.8) และสวนใหญ
ไมมคนในครอบครวหรอญาตทตดสรา (รอยละ 61)
Psychopathological Characteristic of Patients with Alcohol Use Disorders Witchuda Yasin et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 56 No. 2 April - June 2011 171
ผลการศกษาพบวาผปวยทมความผดปกตของ
การดมสราสวนใหญ (รอยละ 83.5) พบลกษณะของ
โรคจตเวชรวม ทงในสวนของกลมอาการทางจตเวชและ
ลกษณะบคลกภาพผดปกต
จากตารางท 1 พบวาผปวยทมความผดปกต
ของการดมสราสวนใหญ (รอยละ 80.5) พบกลมอาการ
ทางจตเวชและกวาครง (รอยละ 55.5) พบลกษณะ
บคลกภาพผดปกต ประเภทของลกษณะบคลกภาพ
ทพบมากทสด 3 ลำาดบแรกคอ dependent รอยละ
24.0, negativistic (passive-aggressive) รอยละ
16.5 และ depressive รอยละ 13.0 กลมอาการทาง
จตเวชทพบมากสด 3 ลำาดบแรกไดแก anxiety รอยละ
63.0, alcohol dependence รอยละ 62.0 และ
dysthymia รอยละ 12.0
ตารางท 1 สรปลกษณะบคลกภาพและกลมอาการทางจตเวชตามสเกลของแบบทดสอบ MCMI-III (n = 200)
ลกษณะบคลกภาพ จำานวน (คน) รอยละกลมอาการ
ทางจตเวชจำานวน (คน) รอยละ
Schizoid
Avoidant
Depressive
Dependent
Histrionic
Narcissistic
Antisocial
Sadistic
Compulsive
Negativistic
Masochistic
Schizotypal
Borderline
Paranoid
14
6
26
48
0
0
10
2
0
33
7
2
11
10
7.0
3.0
13.0
24.0
0.0
0.0
5.0
1.0
0.0
16.5
3.5
1.0
5.5
5.0
Anxiety
Somatoform
Mania
Dysthymia
Alcohol Dependence
Drug Dependence
PTSD
Thought Disorder
Major Depression
Delusional
126
11
4
24
124
6
18
4
12
7
63.0
5.5
2.0
12.0
62.0
3.0
9.0
2.0
6.0
3.5
2.0
6
111 55.5 161 80.5
หมายเหต * “พบกลมอาการทางจตเวช” หมายถง มคะแนนจากแบบทดสอบในสวนของกลมอาการในระดบสงถงเกณฑท
สามารถพจาณาเปนอาการของโรคจตเวชได
** “พบลกษณะบคลกภาพผดปกต” หมายถง มคะแนนจากแบบทดสอบในสวนของลกษณะบคลกภาพในระดบ
สงถงเกณฑทสามารถพจารณาเปนความผดปกตของบคลกภาพได
ลกษณะพยาธสภาพทางจตของผปวยทมความผดปกตของการดมสรา วชชดา ยะศนธ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 56 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2554172
ตารางท 2 การเปรยบเทยบความแตกตางระหวางลกษณะบคลกภาพและกลมอาการทางจตเวชตามสเกลของ
แบบทดสอบ MCMI-III กบพฤตกรรมการดมสรา
ลกษณะ
พฤตกรรมการดมสรา
ชวงอายทเรมดม ปรมาณการดมระยะเวลาทงหมดใน
การดม
ความถของการดมใน
ชวง 1 ปทผานมา
t-test p-value t-test p-value t-test p-value t-test p-value
ลกษณะบคลกภาพ
Schizoid
Avoidant
Depressive
Dependent
Antisocial
Sadistic
Negativistic
Masochistic
Schizotypal
Borderline
Paranoid
กลมอาการทางจตเวช
Anxiety
Somatoform
Mania
Dysthymia
Alcohol dependence
Drug dependence
PTSD
Thought Disorder
Major Depression
Delusional
2.495*
2.494*
-.212 NS
1.112 NS
.641 NS
.906 NS
.238 NS
-1.341 NS
-.655 NS
-2.040*
-.784 NS
1.746 NS
.129 NS
-.932 NS
.458 NS
3.161*
-1.149 NS
.119 NS
2.022*
-.891 NS
-1.341 NS
.013
.014
.832
.268
.522
.366
.812
.184
.513
.045
.434
.084
.897
.352
.647
.002
.338
.905
.045
.375
.184
-.88 NS
-.425 NS
-.608 NS
.185 NS
-1.354 NS
-.796 NS
-2.815*
-2.700*
.863 NS
-.463 NS
-.302 NS
-.082 NS
-3.432*
.047 NS
-1.677 NS
-2.249*
-2.491*
-.761 NS
-2.020*
-3.598*
.287 NS
.380
.671
.544
.853
.178
.427
.006
.008
.389
.644
.763
.935
.001
.963
.096
.027
.014
.448
.045
.000
.774
-.552 NS
.826 NS
-2.225*
.165 NS
.000 NS
-.708 NS
.190 NS
-.383 NS
-.708 NS
.618 NS
-.808 NS
-1.170 NS
-.154 NS
-2.019*
-.433 NS
-2.051*
-.206 NS
-.369 NS
-2.019*
-.296 NS
-.383 NS
.582
.410
.028
.869
1.000
.480
.850
.720
.480
.537
.420
.243
.878
.045
.665
.045
.837
.713
.045
.767
.702
-.636 NS
.695 NS
-2.176*
-2.007*
-1.229 NS
-1.420 NS
-.806 NS
-2.711*
.397 NS
-.010 NS
.907 NS
-2.706*
-1.455 NS
-2.024 *
-.793 NS
-5.403 *
-.163 NS
-1.433 NS
-2.024*
-1.669 NS
1.038 NS
.525
.488
.031
.046
.220
.158
.421
.008
.692
.992
.365
.008
.147
.045
.429
.000
.871
.154
.045
.097
.302
(หมายเหต : NS = no significant, * p < .05)
จากตารางท 2 แสดงให เหนว าลกษณะ
พยาธสภาพทางจตทพบในกลมตวอยางนนแตกตาง
กนตามอายทเรมดมตงแตนอย, ปรมาณการดมทมาก,
ระยะเวลาในการดมทยาวนานและความถของการดม
สราในชวง 1 ปทผานมาดงน
กลมตวอยางทเรมดมสราครงแรกในชวงอายท
แตกตางกนพบลกษณะพยาธสภาพทางจตแตกตางกน
อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยกลมตวอยาง
ทเรมดมครงแรกชวงอายตำากวา 21 ป นนพบลกษณะ
พยาธสภาพทางจตประเภท schizoid, avoidant,
Psychopathological Characteristic of Patients with Alcohol Use Disorders Witchuda Yasin et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 56 No. 2 April - June 2011 173
alcohol dependence และ thought disorder มากกวา
กลมทเรมดมชวงอาย 22 – 40 ป ยกเวน borderline เทานน
ทกลมตวอยางซงเรมดมครงแรกชวงอาย 22 – 40 ป
พบลกษณะพยาธสภาพทางจตมากกวากลมทเรมดม
ครงแรกชวงอายตำากวา 21 ป
กลมตวอยางทมปรมาณการดมทแตกตางกน
พบลกษณะพยาธสภาพทางจตแตกตางกนอยางม
นยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยกลมตวอยางท
มปรมาณการดม 5 ดมมาตรฐานขนไปพบลกษณะ
บคลกภาพประเภท negativistic (passive-aggressive),
masochistic (self-defeating) และกลมอาการ
somatoform, alcohol dependence, drug dependence,
thought disorder และ major depression มากกวา
กลมทมปรมาณการดม 1 – 4 ดมมาตรฐาน
กลมตวอยางทมระยะเวลาในการดมสราท
แตกตางกนพบลกษณะพยาธสภาพทางจตทแตกตางกน
อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยกลมตวอยาง
ทมระยะเวลาในการดมสรา 10 ปขนไปพบลกษณะ
บคลกภาพประเภท depressive และกลมอาการ
mania, alcohol dependence, thought disorder
มากกวากลมทมระยะเวลาในการดมสรา 1 - 9 ป
กลมตวอยางทมความถของการดมสราในชวง
1 ปทผานมาทแตกตางกนจะพบลกษณะพยาธสภาพ
ทางจตทแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ
0.05 โดยกลมตวอยางทดมทกวนหรอเกอบทกวนจะพบ
ลกษณะบคลกภาพประเภท depressive, dependent,
masochistic (self-defeating) และกลมอาการ anxiety,
mania, alcohol dependence, thought disorder
มากกวากลมทดมนอยกวา 4 วนตอสปดาห
วจารณ 1. การเปรยบเทยบความแตกตางของพฤตกรรม
การดมสรากบลกษณะพยาธสภาพทางจตของกลม
ตวอยาง พบวาพฤตกรรมการดมสราทแตกตางกนนน
จะพบลกษณะพยาธสภาพทางจตทแตกตางกน กลาวคอ
อายทเรมครงแรกยงดมเรวเทาไรทำาใหมความเสยง
ตอการเกดโรคทางจตเวชมากเทานน ขอคนพบจาก
การศกษาครงนพบวากลมตวอยางทเรมดมครงแรกชวง
อายตำากวา 21 ป นนพบลกษณะพยาธสภาพทางจต
มากกวากลมทเรมดมชวงอาย 22 – 40 ป สอดคลองกบ
การศกษาของ Hingson ทพบวาผทเรมดมครงแรก
ตงแตอายนอยจะกลายเปนผตดสราตงแตอายนอยและ
นำาไปสลกษณะการตดสราซำาแบบเรอรง16 การศกษา
ของ Wang และ El-Guebaly พบวาการเรมดมตอนอาย
นอย (12 – 24 ป) มความสมพนธทางบวกกบการตดสรา
ซมเศราและโรครวมทางจตเวช17 กลมตวอยางมปรมาณ
การดมคอนขางมาก คอ 5 ดมมาตรฐานขนไปพบลกษณะ
พยาธสภาพทางจตมากกวากลมทมปรมาณการดม
1 – 4 ดมมาตรฐาน ซงในทางการแพทยไดมการจดกลม
ผดม ตามรปแบบการดม 4 กลม คอ 1) กลมดมแบบ
มความเสยงนอย (low risk drinking) 2) กลมดม
แบบเสยง (hazardous drinking) 3) การดมแบบมปญหา
(harmful use) 4) การดมแบบตด (alcohol dependence)
โดยใชผลทเกดจากการดมมาพจารณาและกำาหนด
จากปรมาณการดมทเรยกวาดมมาตรฐาน โดยกลมดม
แบบเสยง (hazardous drinking) จะมการดมมากกวา
4 ดมมาตรฐานตอวนในผหญง และมากกวา 5 ดม
มาตรฐานตอวนในผชาย18 การศกษานพบวากลม
ตวอยางสวนใหญดมเกน 5 ดมมาตรฐานตอวน
สอดคลองกบ การศกษาของ Hingson และคณะทพบวา
ผตดสรานนดมมากกวา 5 ดมมาตรฐานตอวน16 และ
การดมมากกวา 29 ดมมาตรฐานตอสปดาหสามารถ
ทำาใหเกดความเสยงของโรคทางจตเวชไดอกเทาตว19
สำาหรบระยะเวลาในการดมสราทยาวนานนบเปน
สงสำาคญเพราะพบวากลมตวอยางทมระยะเวลา
ในการดมสรา 10 ปขนไปพบลกษณะพยาธสภาพทางจต
ลกษณะพยาธสภาพทางจตของผปวยทมความผดปกตของการดมสรา วชชดา ยะศนธ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 56 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2554174
มากกวากลมทมระยะเวลาในการดมสรา 1 - 9 ป ขอคนพบ
จากงานวจยนแสดงใหเหนวาการดมเปนระยะเวลานาน
10 ปขนไปทำาใหเกดการตดสรา อกประเดนคอความถ
ของการดมสราในชวง 1 ปทผานมาพบวากลมตวอยาง
ทดมทกวนหรอเกอบทกวนจะมลกษณะพยาธสภาพ
ทางจตมากกวากลมทดมนอยกวา 4 วนตอสปดาห ซง
กลมตวอยางสวนใหญ (รอยละ 63.5) ดมสราทกวนหรอ
เกอบทกวน แสดงใหเหนถงการตดสราเพราะไมสามารถ
ควบคมการดมหรอไมสามารถหยดดมไดหรอหากหยด
ดมแลวอาจเกดอาการถอนพษสราจงตองดมเพอลด
อาการถอนพษสราเกดเปนวงจรไปเรอยๆ15
2. ลกษณะบคลกภาพผดปกตทพบในกลม
ตวอยางรอยละ 55.5 นน สอดคลองกบการศกษาของ
Bowden-Jones และคณะ ทพบความชกของบคลกภาพ
ผดปกตในกลมตวอยางซงเปนผตดสรารอยละ 538
Ferna´ndez-Montalvo และคณะ พบความชกของ
บคลกภาพผดปกตในผตดสรารอยละ 529 การศกษา
ครงนพบลกษณะบคลกภาพผดปกตประเภท dependent
มากทสดคอรอยละ 24.0 รองลงมาคอ negativistic
(passive-aggressive) รอยละ 16.5 สอดคลองกบ
การศกษาของ Craig ทพบวาบคลกภาพผดปกตประเภท
avoidant, dependent และ negativistic เปนลกษณะท
พบในผตดสรา20 อธบายไดวาผทมลกษณะบคลกภาพ
ประเภท dependent นนมลกษณะตองการพงพาผอน
มความลำาบากในการตดสนใจในเรองราวตางๆ ไมมนใจ
ในความสามารถหรอการตดสนใจของตนเอง นอกจากน
ยงมความลำาบากในการแสดงความคดเหนทแตกตาง
จากผอนโดยเฉพาะผทตนตองพงพาเนองจากกลววา
จะขาดผชวยเหลอ15 ลกษณะเหลานเออตอการตดสราได
งายเพราะทำาใหผปวยไมกลาปฏเสธคำาชกชวนของผอน
ในการดม เพราะกลวไมไดรบการยอมรบหากไมรวมดม
และตองพงพงการดมสราเพอใหสามารถเขารวมสงคม
ได สำาหรบลกษณะบคลกภาพประเภท negativistic
(passive-aggressive) ทพบรองลงมานนอาจอธบาย
ไดวาวฒนธรรม การอบรมเลยงดของคนไทยทขดเกลา
ใหเปนคนออนนอมถอมตน มสมมาคารวะ เชอฟงผใหญ
ทำาใหไมกลาแสดงออกและคอนขางเกบกด จนอาจ
เกดความขดแยงทางจตใจ อยากแตทำาไมไดเพราะถก
จารตทางสงคมกำากบอยจงทำาใหกลายเปนคนดอเงยบ
ไมแสดงออกความโกรธอยางตรงไปตรงมา แตกลบตอ
ตานอยในใจลกๆ และแปรเปลยนไปสสงทสงคมยอมรบ
ไดคอการดมสราเพอระบายออก
3. พบกลมอาการทางจตเวชในกลมตวอยาง
รอยละ 80.5 ผลการศกษาครงมตวเลขทคอนขางสง
เมอเทยบกบการศกษาอนๆ ซงเปนไปในทศทางเดยวกน
เชน Schneider และคณะพบวากลมตวอยางมโรครวม
ทางจตเวชใน Axis I รอยละ 53.17 Flensborg-Madsen
และคณะพบวารอยละ 50.3 ของผปวย alcohol use
disorders มโรครวมทางจตเวช6 ในการศกษานกลม
อาการทางจตเวชทพบมาก 3 ลำาดบแรกคอ anxiety
รอยละ 63.0, alcohol dependence รอยละ 62.0
และ dysthymia รอยละ 12.0 ซงสวนใหญอยในกลม
โรควตกกงวลและโรคอารมณแปรปรวน การเกดโรครวม
กนของ alcohol use disorders และโรคจตเวชนนยง
ไมมใครสามารถสรปไดอยางแนชดวาอะไรเปนเหตอะไร
เปนผลกนแน โดยมแนวคดอย 3 แบบคอ 1) alcohol
use disorders ทำาใหเกด disorders 2) disorders ทำาให
เกดการพฒนาไปเปน alcohol use disorders 3) ทง
alcohol use disorders และ disorders เปนผลมาจาก
กรรมพนธและอทธพลของสภาพแวดลอม6,7 การศกษา
ของ Flensborg - Madsen และคณะ พบวาผทถกวนจฉย
เปนผปวย alcohol use disorders มความเสยงทจะ
พฒนาเปนโรคจตเวช เชน โรควตกกงวล โรคอารมณ
แปรปรวนและพบวารอยละ 56.9 ถกวนจฉยเปน alcohol
use disorders กอนทจะถกวนจฉยเปนโรควตกกงวล6 ใน
ทางตรงกนขาม โรควตกกงวลและโรคอารมณแปรปรวน
Psychopathological Characteristic of Patients with Alcohol Use Disorders Witchuda Yasin et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 56 No. 2 April - June 2011 175
อาจสงผลใหบคคลดมจนเกดเปน alcohol use
disorders ได เพราะบคคลทเปนโรควตกกงวลหรอโรค
อารมณแปรปรวนมกใชสราเปนทางออกเพอใหเกด
ความผอนคลาย บรรเทาความทกขทรมานทเกดจาก
โรคหรอดมสราเพอแกปญหา จดการกบอารมณเศรา
หรอความวตกกงวลของตน6,7 โดยอธบายตามกรอบ
ทฤษฎการเรยนรไดวาบคคลทเปน โรควตกกงวลหรอ
โรคอารมณแปรปรวนมกใชสราเปน self – mediation
เพอไดรบการเสรมแรงทางบวกจากการดม เชน ดมแลว
ทำาใหมความสข คลายจากอาการซมเศรา วตกกงวล
หรอเพมความมนใจในการเขาสงคม จงมการดมอยาง
ตอเนอง21
สำาหรบกลมอาการ alcohol dependence ทพบ
รอยละ 62.0 จากศกษาน ทงๆ ทกลมตวอยางถก
คดเลอกอยางเจาะจงจากกลมผปวยทมความผดปกต
ของการดมส ราซ งควรพบกลมอาการ a lcohol
dependence มากกวาน อธบายไดวาเปนผลมาจาก
เครองมอทใชในการประเมนคอ MCMI-III ซงเปน self
report inventory ทใหผปวยรายงานตนเองซงตอง
อาศยความรวมมอจากผปวยในการรายงานตนเองโดย
ไมปดบงขอมล กลมตวอยางเหลานมารบการรกษา
เพราะผลจากการดมสราและอยในกระบวนการบำาบด
อาการตดสราประกอบกบผปวยเมอผานพนชวงถอนพษ
สรามาแลวสตสมปะชญญะและการรตวคอนขางด
รวมถงขอคำาถามจาก MCMI-III ใน scale alcohol
dependence คอนขางเจาะจงเรองการดมและปญหา
จากการดมสราจงอาจทำาใหกลมตวอยางรายงานตนเอง
แบบปกปองตนเองหรอรายงานนอยกวาความเปนจรง
ทงนผทตดสารเสพตดมกสามารถหลกเลยงการตอบใน
ลกษณะทจะถกจบไดเกยวกบการใชสารเสพตดในการ
ทำาแบบทดสอบ MCMI20 เพราะหากรายงานตามความ
เปนจรงอาจกลววาจะถกใหอยรบการบำาบดนานขน
ดงนนผลทไดจากแบบทดสอบแบบ self report
inventory โดยเฉพาะเรองเกยวกบการดมสราในผปวย
โรคตดสราอาจตองมการประเมนอยางครอบคลม
ขอจำากดในการศกษา
1. เ ค ร อ ง ม อ ท ใ ช ใ น ก า ร ศ ก ษ า ล ก ษ ณ ะ
พยาธสภาพทางจตครงนคอ MCMI-III ซงครอบคลม
ลกษณะทางจตเวชเพยงแค 24 กลมอาการ และเปน
การประเมนจากมมมองของผปวยทรายงานตนเอง
แมจะทำาใหเหนภาพมมกวางของผปวยทมความ
ผดปกตของการดมสราในระดบหนงแตแบบทดสอบน
กยงไมครอบคลมโรคทงหมดตามเกณฑการวนจฉย
โรคทางจตเวช จงควรประเมนอยางครอบคลมกลมโรค
นนและควรประเมนจากทมผบำาบดรกษาและญาตดวย
2. กล มต วอย างในการศกษาคร งน เปน
ผปวยทมความผดปกตของการดมสรา แผนกผปวยใน
โรงพยาบาลสวนปรง ซงเปนการสมแบบเจาะจงจงอาจ
ม sampling bias ทำาใหพบความรนแรงของโรคทมาก
และอาจไดผลการศกษาทแตกตางหากศกษาในกลม
ผปวยผปวยนอก ประกอบกบเกณฑในการคดเลอกเขา
การศกษา ทเลอกเฉพาะผทสามารถอานเขยนภาษาไทย
ไดทำาใหตองคดผปวยทไมเขาตามเกณฑขอนออกไป
นนอาจทำาใหลกษณะพยาธสภาพทางจตทพบในการ
ศกษานไมไดเปนตวแทนทงหมดของผปวยทมความ
ผดปกตของการดมสราการนำาขอมลไปใชในกรณทวไป
ควรคำานงถงขอจำากดเหลานดวย
ขอเสนอแนะ
1. ขอมลทไดจากการศกษาครงนสามารถเปน
แนวทางสำาหรบผบำาบดในการตดสนใจเลอกการบำาบด
รกษาใหเหมาะสมกบผปวยทมความผดปกตของการดม
สราโดยดจากพนฐานบคลกภาพและโรครวมทางจตเวช
เพอเพมประสทธภาพในการบำาบด รวมไปถงการพฒนา
รปแบบการบำาบดทเฉพาะมากขนสำาหรบผปวยทมความ
ผดปกตของการดมสราและมโรครวมทางจตเวช
ลกษณะพยาธสภาพทางจตของผปวยทมความผดปกตของการดมสรา วชชดา ยะศนธ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 56 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2554176
2. ควรมการสมภาษณญาตเพอจะไดทราบ
ขอมลเกยวกบผปวยมากขนและใหญาตเขามามสวนรวม
กบกระบวนการบำาบดเพอทำาใหญาตเกดความตระหนก
และเขาใจถงลกษณะพนฐานทางบคลกภาพและ
โรคจตเวชรวมทผปวยเปน ซงจะสงผลดตอการบำาบด
รกษาในระยะยาวหลงจากผปวยกลบไปอยบาน
สรป การศกษาครงนทำาใหเหนวาลกษณะพยาธสภาพ
ทางจตของผปวยทมความผดปกตของการดมสรา
นนพบลกษณะบคลกภาพผดปกตและกลมอาการ
ทางจตเวชเปนโรคจตเวชรวม (psychiatric comorbid)
ในอตราทคอนขางสง ซงอาจเปนอปสรรคตอการบำาบด
รกษาหรอทำาใหผลการรกษาเกดขนไดชาลง ดวย
เหตนจงควรใหความสำาคญกบการประเมนลกษณะ
พยาธสภาพทางจตและวนจฉยโรครวมทางจตเวชใน
ผปวยกลมนใหครอบคลมเพอนำาขอมลไปเปนแนวทาง
ในพฒนารปแบบการบำาบดรกษาฟนฟใหเหมาะสมและ
มประสทธภาพมากทสด
กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณผอำานวยการโรงพยาบาลสวนปรง
ทอนญาตใหเกบขอมล และกลมตวอยางทกทานทให
ความรวมมอในการทำาการทดสอบ
เอกสารอางอง1. The World Health Organization (WHO). Global
Status Report on Alcohol 2004 [Internet]. 2004
[cited 2008 October 18]. Available from: http://
www.who.int/substance_abuse/publications/
global_status_report_2004_overview. pdf
2. พรเทพ ศรวนารงสรรค, ธรณนทร กองสข, สวรรณา
อรณพงคไพศาล, พนธนภา กตตรตนไพบลย, อจฉรา
จรสสงห. ความชกของโรคทางจตในประเทศไทย:
การสำารวจระดบชาต; 2546. วารสารสขภาพจต
แหงประเทศไทย 2547; 12:177-88.
3. โรงพยาบาลสวนปรง. รายงานผลการปฏบตงานโรง
พยาบาลสวนปรง ปงบประมาณ 2551. เชยงใหม:
โรงพยาบาลสวนปรง กรมสขภาพจต กระทรวง
สาธารณสข; 2551.
4. อรญญา แพจย, นรญชญา ศรบรพา. ภาวะโรคจต
เวชรวมในผตดสราทเขารบการรกษาแบบผปวยใน
ของศนยบำาบดรกษายาเสพตด เชยงใหม. วารสาร
สมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย 2552; 54:63-74.
5. สมนก หลมศโรรตน. ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรม
การเลกดมสราของผปวยตดสราทมารกษาใน
โรงพยาบาลราชบร. วารสารสมาคมจตแพทย
แหงประเทศไทย 2551; 53: 143-50.
6. Flensborg-Madsen T, Mortensen EL, Knop J,
Becker U, Sher L, Grønbaek M. Comorbidity
and temporal ordering of alcohol use disorders
and other psychiatric disorders: results from a
Danish register-based study. Compr Psychiatry
[internet]. Available from: http://www.science
direct.com/science?_ob=MImg&_imagekey=
B6WCV-4TYXM63-1-1&cdi=6748&_user=20
6209&orig=search&coverDate=08%2F31%
2F2009&_sk=999499995&view=c&wchp=dG
LbVzbzSkWA&md5=63bc6e6d96e80e7c761d
53cab03e7c5a&ie=/sdarticle.pdf [cited 2009
September 26] 2009; 50:307-14.
Psychopathological Characteristic of Patients with Alcohol Use Disorders Witchuda Yasin et al.
J Psychiatr Assoc ThailandVol. 56 No. 2 April - June 2011 177
7. Schneider U, Altmann A, Baumann M, Bernzen J,
Bertz B, Bimber U, et al. Comorbid anxiety
and affective disorder in alcohol-dependent
pat ients seeking t reatment : the f i rs t
multicentre study in Germany. Alcohol &
Alcoholism [internet]. [cited 2009 Available
from: http://alcalc.oxfordjournals.org/cgi/
reprint/36/3/219September 26]; Vol. 36, No. 3,
pp. 219–223.
8. Bowden-Jones O, Iqbal MZ, Tyrer P, Seivewright
N, Cooper S, Judd A on behalf of the COSMIC
study team, et al. Prevalence of personality
disorder in alcohol and drug services and
associated comorbidity. Addiction [Internet].
Available from: http://www3.interscience.wiley.
com/cgibin/fulltext/118795669/PDFSTART
[cited 2009 May 09]; 2004;99; 1306–14.
9. Ferna´ndez-Montalvo J, Landa N, Lo´pez-Gon˜i
JJ, Lorea I. Personality disorders in alcoholics:
A comparative pilot study between the IPDE and
the MCMI-II. Addictive Behaviors [Internet].
Available from : http://www.sciencedirect.com/
science?_ob=MImg&_imagekey=B6VC9-
4HC7780-2-1&_cdi=5949&_user=206209&_
orig=search&_coverDate=08%2F31%2F2006
&_sk=999689991&view=c&wchp=dGLbVlbz
Skzk&md5=f391c66e7d1440d06cded53e49
af12fe&ie=/sdarticle.pdf [cited 2009 May 09];
2006;31:1442-8.
10. Echeburu´a E, Brovo de Medina R, Aizpiri J.
Alcoholism and personality disorders: An
exploratory study. Alcohol & Alcoholism
[Internet]. Available from: http://alcalc.
oxfordjournals.org/cgi/reprint/40/4/323 [cited
2009 May 09]; 2005;40:323-6.
11. Echeburu´a E, Brovo de Medina R, Aizpiri J.
Comorbidity of alcohol dependence and
personality disorders: A comparative study.
Alcohol & Alcoholism [Internet]. Available
from: http://alcalc.oxfordjournals.org/cgi/con-
tent/full/42/6/618 [cited 2009 May 09]; 2007;
42:618-22.
12. Millon T, Grossman S, Millon C, Meagher S,
Ramnath R. Personality disorders in modern
life. 2nded. New Jersey: John Wiley & Sons,
Inc; 2004.
13. Millon T, Davis R, Millon C. MCMI-III Manual. 2nded.
Minneapolis (MN): NSC Pearson, Inc; 1997.
14. ธดารตน ศรสโข, สองโสม พงพงศ. ความแมนตรง
ของการใชแบบทดสอบ Millon Clinical Multiaxial
Inventory – III (MCMI-III) ในกลมผปวยจตเวช.
เชยงใหม, 2550.
15. ปราโมทย สคนชย, มาโนช หลอตระกล, ผแปล
และเรยบเรยง. เกณฑการวนจฉยโรคทางจตเวช
DSM-IV ฉบบภาษาไทย (ใชรหส ICD-10). กรงเทพฯ:
โรงพมพชวนพมพ; 2541.
16. Hingson RW., Heeren T, Winter MR. Age of
Alcohol-Dependence Onset: Associations
with Severity of Dependence and Seeking
Treatment. PEDIATRICS [Internet]. Available
from: http://pediatrics.aappublications.org/cgi/
reprint/118/3/e755September [cited 2010 june
27]; 2006;118:755-63
ลกษณะพยาธสภาพทางจตของผปวยทมความผดปกตของการดมสรา วชชดา ยะศนธ และคณะ
วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 56 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2554178
17. Wang J, El-Guebaly N. Sociodemographic
Factors Associated With Comorbid Major
Depressive Episodes and Alcohol Dependence
in the General Population. Can J Psychiatry
[Internet]. Available from: https://ww1.cpa-apc.
org/Publications/Archives/CJP/2004/January/
wang.asp [cited 2010 June 27]; 2004; 49:37-44
18. หทยชนน บญเจรญ, พนธนภา กตตรตนไพบลย.
ทบทวนองคความรเรองแอลกอฮอล. ใน: พนธนภา
กตตรตนไพบลย, หทยชนน บญเจรญ, บรรณาธการ.
แนวเวชปฏบตการใหบรการผมปญหาสขภาพจต
จากแอลกอฮอลในโรงพยาบาลจตเวช. พมพครงท 1.
เชยงใหม: ไอแอมออเกไนเซอรแอนดแอดเวอรไทซง,
2549.
19. Johnson BA, Ait-Daoud N. Alcohol: Clinical
Aspects. In: Lowinson JH, Ruiz P, Millman RB,
Langrod JG, editors. Substance abuse:
a comprehensive textbook. 4th ed. Philadelphia:
LIPPINCOTT WILLIAMS & WILKINS 2005.
p. 151-63.
20. Craig RJ. Overview and current status of the
Millon Clinical Multiaxial Inventory. Journal of
personality assessment [Internet]. Available
from: http://www.informaworld.com/smpp/ftin
terface?content=a785039309&rt=0&format=
pdf 1999 [cited 2009 May 09]; 1999;72:390-406.
21. Barlow DH, Durand VM. Abnormal psychology
an integrative approach. Belmont, CA: Thomson
Wadsworth, 2005.