Psychologia inwestowania

www.xtb.pl

„Rynkiem rządzą dwa uczucia: strach i chciwość”.

Świadomość własnych uczuć może nas uratować przed nie lada kłopotami.

Ilość środków

• Inwestuj własne środki.• Inwestuj pieniądze, które mają znaczenie i

których ewentualny brak nie pogorszy twojego stylu życia.

• Zainwestowanie wszystkich środków może doprowadzić cię do ruiny.

Błędy i pułapki

Dobór rynków

• Dywersyfikacja jest dobra o ile jest odpowiednio przeprowadzona.

• Częstym błędem jest nadmierna i źle dobrana dywersyfikacja.

• Pozycje krótkie na US.500, US.100, US.30 i DE.30 to nie jest skuteczne rozłożenie ryzyka!

• Rozłożenie ryzyka na kilkanaście instrumentów uniemożliwia skuteczne zarządzanie pozycją i szybkie reagowanie.

Błędy i pułapki

Ilość i częstość otwieranych pozycji

• Jeśli inwestujesz sam, na niskich interwałach i nie zajmujesz się tym zawodowo, obserwowanie więcej niż 3, 4 instrumentów w tym samym czasie może być bardzo kłopotliwe.

• Zbyt częste otwieranie transakcji.• Nieustanne posiadanie otwartych pozycji -

„pieniądze parzą”.• Brak przerw, aby nabrać świeżego spojrzenia.

Błędy i pułapki

Brak celu

• Jeśli nie znasz celu, będziesz błądzić.• Większość graczy nie wie czego chce, bądź nie ma

jasno sprecyzowanego celu.

• Ile chcesz zarobić w tym roku?• Ile musisz osiągnąć każdego miesiąca?• Ile czasu na to poświęcisz?• Jak do tego dojdziesz?

Błędy i pułapki

Chęć odegrania się

• Jeśli ustawisz sobie cel odegrania się, rynek odegra się na tobie.

• Chęć odegrania się pozbawia racjonalności i świeżego spojrzenia.

• Przegrana bitwa nie oznacza przegranej wojny.• Podejdź do sytuacji na chłodno, pomyśl, zrób sobie

przerwę.

Błędy i pułapki

Nadmierna pewność siebie• W życiu pewne są tylko

2 rzeczy…• Jeśli ktoś mówi, że jest

pewien na 100%, gdzie będzie rynek to znaczy, że kłamie.

• „Przywiązanie do własnych opinii jest czynnikiem, który powoduje największe spustoszenie na Wall Street”

Symptomy: Podejmowanie

nadmiernego ryzyka. Nieumiejętność

przyznania się do błędu.

Nadmierna akumulacja pozycji.

Zaślepienie, stan euforii i wiary, że najlepsze przed tobą.

Ignorowanie wskaźników.

Błędy i pułapki

Brak cierpliwości

• Brak cierpliwości czekania na transakcje o najwyższym prawdopodobieństwie sukcesu.

• Podejmowanie decyzji, gdy tylko nieliczne kryteria wejścia zostały spełnione.

• Inwestowanie to nie wyścig, bądź jak łowca lub myśliwy.

Powód? Obawa, że

przeoczysz istotny ruch.

Nuda. Brak jasno

zdefiniowanej metody.

Problem z kontrolowaniem emocji.

„Pieniądze parzą”

Błędy i pułapki

Strach

• Strach przed porażką• Strach przed utraconą okazją• Obawa – co powiedzą inni• Ludzie unikają działań mogących przynieść im

poczucie wstydu i jednocześnie poszukują takich, które przynoszą dumę.

• Duma i wstyd czyli dlaczego nie potrafię akceptować strat

Dylematy i wyzwania

Chciwość

• Z chciwością wiążę się nadmierna pewność siebie.

• Zbyt długie przetrzymywanie zyskownych pozycji.• Nadmierne lewarowanie.• Zwiększone ryzyko.• Chęć osiągnięcia zysków w jak najkrótszym

czasie.

„Chciwy nie tylko traci pieniądze,

ale i przyjaciół i dobre imię.” Rabindranath Tagore

Błędy i pułapki

Nadzieja

• Jeżeli, nie jesteś przekonany do swojej transakcji i polegasz na nadziei, najprawdopodobniej poniesiesz stratę.

• „Nadzieja jest naturalną rzeczą. Z nadzieją czujemy się dobrze, bez niej źle. (…) Tyle tylko, że nadzieja nie sprawdza się na giełdzie. Stanowi przeszkodę – a nie pomoc. Wchodzi w drogę realizmowi.”

*”Sztuka Spekulacji po latach” Zenon Komar ; Linia Warszawa 2011 str. 27 tom 1

Dylematy i wyzwania

Najgroźniejsze błędy

I. Brak planowania

Bądź przygotowany na obydwa scenariusze !!!

Najgroźniejsze błędy

I. Brak planowania• Co zrobisz, gdy rynek zacznie podążać w

niechcianym przez ciebie kierunku?• Kiedy zamkniesz pozycję? Nigdy? • Jaką stratę jesteś w stanie zaakceptować podczas

jednej transakcji?

• Co zrobisz, gdy rynek zacznie podążać w oczekiwanym przez ciebie kierunku?

• Kiedy zamkniesz pozycję? Nigdy? • Jaki zysk jesteś w stanie zaakceptować podczas

jednej transakcji?

Najgroźniejsze błędyII. Trzymanie pozycji stratnych i

zbyt szybkie zamykanie zyskownych

Najgroźniejsze błędyII. Trzymanie pozycji stratnych i

zbyt szybkie zamykanie zyskownych• Wielu inwestorów posiada wyśmienitą orientację

rynkową, skuteczną metodę i intuicję, ale nie umie przyznać się do błędu i wyjść w porę ze stratnej pozycji.

• Jesteśmy ludzi i popełniamy błędy. Jest to naturalna cecha człowieka. Na rynku naturalne jest to, że czasami mamy rację, a czasami nie.

• Stracisz swój kapitał, jeśli pozwolisz sobie na zbyt długie przetrzymywanie pozycji generujących stratę.

Najgroźniejsze błędyIII. Przenoszenie lub brak Stop

Loss’ówJak w jedną minutę, jako inwestor jesteś w stanie zareagować na taki ruch rynku, który widzisz poniżej?

150 pipsów150

PIPSÓW

200 pipów

Nasz Kapitał: 10000 złMaksymalne możliwe zaangażowanie : 2,6 lot’aWartość depozytu: 9802 złWartość pipsa: 40,42 złMaksymalna potencjalna strata: 6063 zł To jest ~61% Naszego Całego Kapitału!

Najgroźniejsze błędyIII. Przenoszenie lub brak Stop

Loss’ów

Najgroźniejsze błędyIII. Przenoszenie lub brak Stop

Loss’ów

Najgroźniejsze błędyIII. Przenoszenie lub brak Stop

Loss’ów

Najgroźniejsze błędyIII. Przenoszenie lub brak Stop

Loss’ów

Stop Loss a strata na rynku

Wielkość KapitałuProcentowa Wielkość

stratyWartość Nominalna straty Kapitał po stracie Wartość procentowa

10 000,00 zł 1% 100,00 zł 9 900,00 zł 1,01%10 000,00 zł 2% 200,00 zł 9 800,00 zł 2,04%10 000,00 zł 3% 300,00 zł 9 700,00 zł 3,09%10 000,00 zł 4% 400,00 zł 9 600,00 zł 4,17%10 000,00 zł 5% 500,00 zł 9 500,00 zł 5,26%10 000,00 zł 10% 1 000,00 zł 9 000,00 zł 11,11%10 000,00 zł 15% 1 500,00 zł 8 500,00 zł 17,65%10 000,00 zł 20% 2 000,00 zł 8 000,00 zł 25,00%10 000,00 zł 25% 2 500,00 zł 7 500,00 zł 33,33%10 000,00 zł 30% 3 000,00 zł 7 000,00 zł 42,86%10 000,00 zł 35% 3 500,00 zł 6 500,00 zł 53,85%10 000,00 zł 40% 4 000,00 zł 6 000,00 zł 66,67%10 000,00 zł 45% 4 500,00 zł 5 500,00 zł 81,82%10 000,00 zł 50% 5 000,00 zł 5 000,00 zł 100,00%10 000,00 zł 55% 5 500,00 zł 4 500,00 zł 122,22%10 000,00 zł 60% 6 000,00 zł 4 000,00 zł 150,00%10 000,00 zł 65% 6 500,00 zł 3 500,00 zł 185,71%10 000,00 zł 60% 6 000,00 zł 4 000,00 zł 150,00%10 000,00 zł 75% 7 500,00 zł 2 500,00 zł 300,00%10 000,00 zł 80% 8 000,00 zł 2 000,00 zł 400,00%10 000,00 zł 85% 8 500,00 zł 1 500,00 zł 566,67%10 000,00 zł 90% 9 000,00 zł 1 000,00 zł 900,00%10 000,00 zł 95% 9 500,00 zł 500,00 zł 1900,00%10 000,00 zł 100% 10 000,00 zł 0,00 zł --------

Ostatnia kolumna w tabeli przedstawia wartość procentową straty którą trzeba odrobić aby nasz kapitał wrócił do początkowego stanu

Stop Loss NominalnyTransakcja Saldo operacyjne rachunku

Procentowa wartość Stop Loss

Nominalna wartość Stop Loss

Wartość kapitału po startnym zleceniu

1 10 000,00 zł 3% 300,00 zł 9 700,00 zł2 9 700,00 zł 3% 291,00 zł 9 409,00 zł3 9 409,00 zł 3% 282,27 zł 9 126,73 zł4 9 126,73 zł 3% 273,80 zł 8 852,93 zł5 8 852,93 zł 3% 265,59 zł 8 587,34 zł6 8 587,34 zł 3% 257,62 zł 8 329,72 zł7 8 329,72 zł 3% 249,89 zł 8 079,83 zł8 8 079,83 zł 3% 242,39 zł 7 837,43 zł9 7 837,43 zł 3% 235,12 zł 7 602,31 zł

10 7 602,31 zł 3% 228,07 zł 7 374,24 zł11 7 374,24 zł 3% 221,23 zł 7 153,01 zł12 7 153,01 zł 3% 214,59 zł 6 938,42 zł13 6 938,42 zł 3% 208,15 zł 6 730,27 zł14 6 730,27 zł 3% 201,91 zł 6 528,36 zł15 6 528,36 zł 3% 195,85 zł 6 332,51 zł16 6 332,51 zł 3% 189,98 zł 6 142,54 zł17 6 142,54 zł 3% 184,28 zł 5 958,26 zł18 5 958,26 zł 3% 178,75 zł 5 779,51 zł19 5 779,51 zł 3% 173,39 zł 5 606,13 zł20 5 606,13 zł 3% 168,18 zł 5 437,94 zł21 5 437,94 zł 3% 163,14 zł 5 274,81 zł22 5 274,81 zł 3% 158,24 zł 5 116,56 zł23 5 116,56 zł 3% 153,50 zł 4 963,06 zł24 4 963,06 zł 3% 148,89 zł 4 814,17 zł25 4 814,17 zł 3% 144,43 zł 4 669,75 zł26 4 669,75 zł 3% 140,09 zł 4 529,65 zł27 4 529,65 zł 3% 135,89 zł 4 393,77 zł28 4 393,77 zł 3% 131,81 zł 4 261,95 zł29 4 261,95 zł 3% 127,86 zł 4 134,09 zł30 4 134,09 zł 3% 124,02 zł 4 010,07 zł

Najgroźniejsze błędyIV. Uśrednianie, piramidowanie

strat• Przykład. Kupno 10 kontraktów po 100 zł. Cena

nurkuje. Dokupujemy 10 kontraktów po 90 zł. Cena nadal spada. Ponownie dokupujemy 10, ale po 80 zł. Uzyskujemy średnią cenę zakupu na poziomie 90 zł (100+90+80) / (10+10+10).

• Rezultat. Zamiast straty 200 zł (10 x 20 zł) mamy stratę 300 zł (30 x 10zł).

• Piramidowanie jest niezwykle dochodową metodą przy pozycjach przynoszących zysk i niezwykle wyniszczającą przy pozycjach generujących straty.

Najgroźniejsze błędy

V. Nadmierne lewarowanie

• Przelewarowanie – otwieranie zbyt dużych pozycji w stosunku do posiadanego kapitału.

• Stosowanie dźwigni finansowych daje możliwość osiągnięcia spektakularnych zysków, ale i strat.

• Stosuj lewarownie, które umożliwi Ci kontrolę pozycji.

Najgroźniejsze błędy

I. Brak planowaniaII. Trzymanie pozycji stratnych i zbyt

szybkie zamykanie zyskownychIII. Przenoszenie lub brak Stop

Loss’ówIV. Uśrednianie, piramidowanie stratV. Nadmierne lewarowanie

Dyscyplina

• Dyscyplina to postępowanie zgodne z zestawem zasad i reguł, dlatego też bez dyscypliny nie ma metody.

• Brak konsekwencji często jest powodem największych porażek na rynku, prowadzi do niezdecydowania i braku wiary w system – BĄDŹ KONSEKWENTNY.

Dylematy i wyzwania

Efekt myślenia wstecznego

• Kiedy coś się wydarzy, większość osób jest przekonana, że przeczuwała to wcześniej. Przeszłe wydarzenia zawsze wydają się mniej przypadkowe, niż rzeczywiście były.

Błąd kotwiczenia – nie przypisuj znaczenia nieistotnym informacjom

• „Kotwiczenie to zjawisko podejmowania decyzji na podstawie nieistotnej informacji. (…) Kiedy stykamy się z niepewnością, mamy skłonność do chwytania się nieistotnych informacji jak tonący brzytwy – również wtedy, gdy chodzi o wycenę na giełdzie.”*

*”Sztuka Spekulacji po latach” Zenon Komar ; Linia Warszawa 2011 str. 71 tom 1

Cytaty

• „Najwięcej uczą porażki, nie sukcesy” - Paul Tudor Jones

• „Sukces na rynku zależy od gracza, a nie od systemu” – Van Tharp

• „Pamiętaj, że Twoim celem jest grać dobrze, a nie grać często” – Alexander Elder

• „Więcej nauczy się ten kto 3 razy upadł i się podniósł, niż ten który nigdy nie upadł” - zasłyszane

Dziękuję za uwagę

Karol Orzechowski

22 601 95 70

22 601 95 70

Karol.orzechowski@xtb.pl

X-Trade Brokers Dom Maklerski SA

ul. Ogrodowa 58

00-876 Warszawawww.xtb.pl