0

TÜRK PSİKOLOGLAR DERNEĞİ

PSİKOLOJİ PROGRAMLARI AKREDİTASYON BİRİMİ

PSİKOLOJİ LİSANS PROGRAMLARI

AKREDİTASYON EL KİTABI

(Güncellenmiş 4. Baskı)

MART 2017, ANKARA

1

İÇİNDEKİLER

Sayfa No.

BÖLÜM I 2 AKREDİTASYONUN TANIMI, AMACI VE PSİKOLOJİ LİSANS PROGRAMLARI AKREDİTASYONUNUN KISA TARİHÇESİ

BÖLÜM II 4 PSİKOLOJİ LİSANS EĞİTİMİ İÇİN ASGARİ STANDARTLAR

BÖLÜM III 9 PSİKOLOJİ LİSANS EĞİTİMİ İÇİN ASGARİ STANDARTLAR

BÖLÜM IV 21 ÖZ DEĞERLENDİRME RAPORU FORMATI

BÖLÜM V 26 AKREDİTASYON SÜRECİ

KAYNAKÇA 27 EKLER 28 EK-A: TABLOLAR EK-B: ÖĞRETİM ELEMANLARI ÖZ GEÇMİŞ FORMU EK-C: AKREDİTASYON PROGRAM DEĞERLENDİRME FORMU (APDF) EK-D: AKREDİTASYON PROGRAM ARA DEĞERLENDİRME FORMU (APADF) EK-E: ARA DEĞERLENDİRME TABLOLARI

2

BÖLÜM I

AKREDİTASYONUN TANIMI, AMACI VE

PSİKOLOJİ LİSANS PROGRAMLARI AKREDİTASYONUNUN KISA TARİHÇESİ

Yükseköğretimde akreditasyon, bir bölümün ya da programın kendi belirlediği ve/veya

kendisinden beklenen amaçları gerçekleştirebilmesi için gerekli olan asgari düzeydeki başarı ve kalite

standartlarının güvence altına alınması süreci olarak tanımlanabilir. Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK; 1999)

eğitim kurumları için akreditasyon tanımında, akreditasyonun aşağıdaki üç amaca hizmet etmek üzere

uygulanacağı belirtilmektedir:

1. Eğitim-öğretimin niteliğinin arttırılması ve sistematik bir yaklaşımla sürekli geliştirilmesi

2. Eğitim-öğretimin niteliğinin güvence altına alınması

3. Yükseköğretimin hizmet sunduğu kesimlere, eğitim-öğretimin niteliğinin belirli standartlara dayalı

olarak yürütüldüğünün güvencesinin verilmesi

Bu amaçlar doğrultusunda ‘sürekli öz değerlendirme’ ilkesine dayalı olarak gerçekleşen

akreditasyon süreci, değerlendirilen eğitim kurumunun gelişmesine ve ilerlemesine katkıda bulunur.

Ülkemizde 2016-ÖSYS verilerine göre, KKTC’deki üniversiteler dâhil, psikoloji bölümlerinin sayısı

79’a ulaşmıştır. Yetişmiş öğretim elemanı sayısına orantısız bir şekilde gerçekleşen bu artış, psikoloji lisans

eğitiminde kalite sorununu kaçınılmaz olarak gündeme getirmiştir. Türkiye’de psikoloji lisans

programlarının sayısındaki hızlı artışa ve beraberinde gelen ciddi yapısal ve müfredata yönelik sorunlara

dikkat çeken bir çalışmada (bkz. Sümer, 2016 “Rapid Growth of Psychology Programs in Turkey:

Undergraduate Curriculum and Structural Challenges”), psikoloji lisans eğitimine yönelik akreditasyon

sistemlerinin ve kalite standartlarının oluşturulmasına yönelik ihtiyaca dikkat çekilmektedir.

Psikoloji lisans programlarının sağlıklı gelişimine katkıda bulunmak, sunulan eğitimin kalitesini

güvence altına almak ve sürekli gelişim için bir öz değerlendirme fırsatı yaratmak amacıyla, Türk Psikologlar

Derneği(TPD) tarafından yapılan çalışmaların geçmişi 1990’lı yılların başına dayanmaktadır (bkz.

http://www.psikolog.org.tr/akreditasyon/ilgili-yayinlar.php). Bu çalışmalar sonucunda oluşan bilgi birikimi

temelinde öncelikle, çeşitli üniversiteleri temsil eden akademisyenlerin katkı sağladığı bir Akreditasyon

Çalışma Grubu oluşturulmuştur. Uzun soluklu bir çalışma sonunda, bu çalışma grubu, hem Türkiye gerçek

ve ihtiyaçlarını hem de uluslararası standartları gözeterek, psikoloji lisans programları için asgari koşulların

ne olması gerektiği konusunda bir fikir birliğine ulaşmaya çalışmıştır. İzleyen aşamada ise, oluşturulan

çalışma grubu içinden daha küçük bir grup seçilerek, TPD Psikoloji Programları Akreditasyon Birimi’ne

3

dönüştürülmüştür. Psikoloji disiplininin görece gelişmiş olduğu ülkelerdeki ilgili psikoloji derneklerince

gerçekleştirilen ve etkin olarak uygulanan akreditasyon süreçlerini (örn. American Psychological

Association (2002), “Undergraduate Psychology Major Learning Goals and Outcomes: A Report”)

inceleyen TPD Psikoloji Programları Akreditasyon Birimi (PPAB), bu bilgiler temelinde, Türkiye koşullarına

en uygun olabilecek standartları oluşturmayı hedeflemiştir.

Bütün bu gönüllü çabalar sonucunda okumakta olduğunuz Psikoloji Lisans Programları

Akreditasyon El Kitabı’nın ilk versiyonu oluşturulmuş ve Türkiye’deki psikoloji lisans programlarını akredite

etme yetkisinin TPD’ye verilmesi talebiyle 2008 yılında T.C. Yüksek Öğretim Kurulu’na başvuruda

bulunulmuştur. İki yıllık karşılıklı istişareler sonucunda söz konusu yetki, Yüksek Öğretim Kurulu tarafından

31.08.2010 tarih ve B.30.0.ABB.00.00.00.30b sayılı resmi yazı ile iki yıl süreyle Türk Psikologlar Derneği’ne

verilmiştir. Daha sonra 14.11.2013 tarih ve 2013.13.1307 sayılı resmi yazı ile bu yetkinin geçerlilik süresi

26.08 2015 tarihine kadar uzatılmıştır. Psikoloji Lisans Programları Akreditasyon El Kitabı, TPD-PPAB’ın en

temel ilkesi olan ‘sürekli gelişim’ ilkesi çerçevesinde, akredite edilen ve edilmeye aday üniversitelerden ve

YÖK Kalite Kurulu tarafından iletilen geri bildirimler doğrultusunda sürekli geliştirilmiş, revize edilmiştir. Bu

el kitabında (4. Baskı) yer alan psikoloji lisans programı akreditasyon standartları, PPAB’ın yıllar içindeki

bütün bu çalışmalarının bir sonucudur. Psikoloji bölümleri tarafından yapılan akreditasyon başvuruları, bu

el kitabında yer alan standartlar ve süreçler temelinde değerlendirilir ve akreditasyon standartlarını

karşılayan bölümler akredite edilir.

19.03.2017 tarihli Türk Psikologlar Derneği Olağanüstü Genel Kurulu’nda yapılan tüzük değişikliği

ile PPAB, işleyiş ve kararlarında, Dernek Yönetim Kurulu’ndan bağımsız bir organ olarak tanımlanmıştır.

4

BÖLÜM II

TÜRKİYE’DE PSİKOLOJİ EĞİTİMİNİN AMAÇLARI

1. Temel İlkeler

Psikoloji bilim ve uygulama alanındaki dört yıllık lisans eğitimi, uzmanlaşma öncesi bir altyapı veya

uzmanlık gerektirmeyen işlevleri yerine getirebilme yetkinliği kazandırır. Psikolojinin uzmanlık gerektiren

alanlarında (Klinik psikoloji, Endüstri ve Örgüt Psikolojisi, Gelişim Psikolojisi, Sosyal Psikoloji, Nöropsikoloji,

Trafik Psikolojisi vb.) mesleği icra etmek en az yüksek lisans derecesi, birçok durumda da doktora derecesi

gerektirmektedir. Ülkemiz psikoloji bölümleri, lisans düzeyinde, öncelikli olarak öğrencilerine psikoloji

biliminin dünyada da sürekli olarak gelişmekte olan işlevsel bir resmini çizmeye yönelik, çoklu bakış açılarını

ve çeşitli uzmanlık konularının vurgulayan, psikolojinin temelini oluşturan konu ve yöntemler hakkında

gerekli ayrıntıları da içeren bir eğitim verebilmelidir. Psikoloji bölümleri/programları, Türkiye’deki psikoloji

eğitiminin ve psikoloji biliminin gelişimine katkıda bulunmak amacıyla, öğrencileri için açık ve yüksek

standartlar belirlemelidir. Kuramsal ve uygulamalı psikoloji alanlarındaki gelişmeler ve geliştirilen

teknolojiler doğrultusunda programlar, sürekli olarak kendilerini geliştirerek, hedef ve standartlarını

yükseltmeyi amaçlamalıdırlar. Eğitim programları, öğrencilere analitik düşünme becerilerini

geliştirebilecek, psikoloji biliminin temel konu, yöntem, yaklaşım ve uygulamaları konusunda güçlü bir

altyapı sağlayabilecek şekilde tasarlanmalıdır. Eğitim boyunca öğrencilerin iş birliği içinde, aktif ve üretken

yetişmesi için araştırma projelerine katılımlarını destekleyecek çeşitli fırsatlar yaratılmalıdır.

Sınırlı veya sadece belirli alanlar temelinde kapsamlı bir müfredat yerine, psikolojinin temel

uzmanlık alanlarını geniş bir bakış açısıyla sunan zengin bir eğitim hedeflenmelidir. Ayrıca, programın

tanımladığı açık ve başarılabilir hedefler ile müfredatlarının zorunlu bileşenleri belirtilmeli, öğrencilerin

ilerlemelerine ilişkin sistematik şekilde geri bildirim almaları sağlanmalıdır. Bölümler, öğrencilerinin lisans

programına uyumunu, kurumsal süreç ve işleyişler hakkında bilgi kazanımını, kişisel ve bilimsel gelişimini

sağlamak amacıyla onlara; kendi ilkelerini belirleyebilme, bağımsız karar alabilme konularında destekleyici

nitelikte akademik danışmanlık hizmetleri de sunabilmelidir. Öğrencilerin, gerek lisans ve gerekse

lisansüstü eğitim ve geleceğe yönelik hedef, yetenek ve ilgilerini belirleyebilme ve geliştirebilmelerine

yönelik fırsatlar sağlanmalı ve gerekli bilimsel ortam yaratılmalıdır.

Öğrencilerin psikoloji bilimine ilişkin kavramsal bir çatı oluşturabilmeleri, kavram ve olaylar

arasında ortak noktaları görüp birleştirebilmeleri, yaşam boyu öğrenmeye açık olmaları temel program

5

hedefleri arasında yer almalıdır. Bir yan hedef ise psikolojiye gerçekten ilgi duyan ancak bilgisi sınırlı olan

diğer alanlardaki öğrencilere psikoloji disiplinini ana hatları ile tanıtmak olmalıdır. Başka disiplinlerde lisans

eğitimi görüp, psikolojide yan dal eğitimi alan öğrencilere de, psikoloji ile ilgili temel düzeyde bilgi birikimi

kazandırılmalıdır. Türkiye’deki psikoloji bölümleri öğrencilerine, bu genel ilkeler çerçevesinde aşağıda

belirtilen temel konuları içerecek nitelikte bir lisans eğitimi verebilmeli ve eğitim amaçlarını da aşağıda

belirtilen konuları içerecek şekilde çeşitlendirmelidir.

Türk Psikologlar Derneği’nin akreditasyon onayına esas oluşturan ve aşağıda ayrıntılandırılan

çerçeve, aynı zamanda uluslararası düzeyde Avrupa Psikologlar Dernekleri Federasyonu’nun (EFPA)

“EuroPsy” Avrupa Psikoloji Sertifikası için öngördüğü eğitim kriterleri (bkz. http://www.europsy-

efpa.eu/sites/default/files/page/EuroPsy%20Regulations%20July%202015%20Milano.pdf – Appendix II)

ve Bologna Süreci Uyum Kriterleri ile, ulusal düzeyde de YÖK tarafından benimsenen Türkiye

Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi (TYYÇ) kriterleri ile de uyumludur. Ülkemizde psikoloji lisans eğitimi

veren devlet ve/veya vakıf üniversitelerinin psikoloji Bölümleri, ders programlarını oluştururken ve ders

içeriklerini tanımlarken genellikle TYYÇ kapsamında hazırlanan eğitim programı çıktılarını ön planda tutan

bir yaklaşımı benimsemektedirler. Ayrıca, Bologna Uyum Sürecinden geçen tüm psikoloji bölümleri,

programlarında TYYÇ kriterlerinin gereği olan öğrenme çıktılarını beyan etmekle yükümlüdürler. Bu

bağlamda, TPD akreditasyon onayı için de akredite edilecek psikoloji lisans programının, bir psikoloji lisans

mezunu için gerekli “asgari yeterlilikleri “ sağlıyor olması beklenmektedir. Sözü edilen asgari yeterlilikler

aşağıda, detaylı olarak sunulmakta, aynı zamanda Öz Değerlendirme Formu ve Akreditasyon Program

Değerlendirme Formunda (APDF) öngörülen değerlendirmenin doğal bir boyutu olarak kabul edilmektedir.

2. Psikolojideki Kavram, Kuram, Yaklaşım ve Uygulamalara Yönelik Temel Bilgi Düzeyi

Öğrenciler;

a) Psikolojinin temel kavram ve terimlerini tanımlayabilmelidir.

b) Psikoloji ile ilgili temel kavram, kuram bilgisine ve farklı yaklaşım ve bakış açılarına sahip olmalıdır.

c) Psikolojinin bilimsel bir disiplin olarak konumlanışını, davranışsal ve zihinsel süreçleri nasıl ele

aldığını ve hangi yöntemlerle incelediğini bilmeli; bir disiplin olarak doğasını kavrayabilmelidir.

d) Genel psikoloji tarihini bilmeli; psikolojinin kullandığı yöntemlerin gelişimini, psikoloji disiplininin

kendi içindeki kuramsal çelişkilerini, psikoloji ile ilgili diğer alanları tanımalı, psikolojinin konuları

ve diğer bilimsel alanlarla olan bağlantılarını kurabilmelidir.

6

e) Temel kuramsal yaklaşım ve bakış açılarının (davranışsal, biyolojik, bilişsel, evrimsel, hümanisttik,

psikodinamik ve sosyokültürel) belirgin vurgularını bilmeli, benzerlik ve farklılıklarını, her birinin

katkı ve sınırlılıklarını ifade edebilmelidir.

f) Psikoloji ile diğer disiplinlerin varsayım ve yöntemlerini, temel değişkenlerini karşılaştırabilmelidir.

g) Psikolojinin temel yaklaşım ve bakış açısının diğer disiplinlere ve disiplinler arası bakış açılarına olan

katkılarını tanımlayabilmelidir.

h) Türkiye’de psikoloji alanındaki gelişmeler, araştırmalar, sorunlar ve uygulamalar ile ilgili bilgi

birikimine ve duyarlılığa sahip olabilmelidir.

3. Psikolojinin Farklı Alanlarındaki Uygulamalarına Yönelik Temel Bilgi Düzeyi

a) Psikoloji lisans mezunu, uzmanlık eğitimi sürecine temel oluşturacak, ilgi alanına yönelik farklı

uygulama alanlarıyla tanışmalı, lisans düzeyine uygun olabilecek bazı temel uygulama becerilerine

sahip olmalıdır.

b) Psikolojik değerlendirmenin temel ilkelerini bilmeli; değerlendirme sürecinin katkı ve

sınırlılıklarının farkında olmalıdır. Psikolojinin farklı alt alanlarında kullanılan ölçüm araçlarına

ilişkin temel düzey bilgilere sahip olmalıdır.

c) Psikolojinin farklı alt dallarındaki uygulamaların yürütülmesi açısından temel düzey görüşme

becerilerine sahip olmalıdır.

d) Psikoloji uygulamalarında yaş, cinsiyet, ırk, etnik grup, ulusal kimlik, din, cinsel eğilim, engellilik ve

sosyoekonomik statüler gibi farklılıkların bir önyargı nedeni olmaması gerektiği anlayışını

kazanmalıdır.

4. Araştırma Yöntemleri ve İstatistiklerine Yönelik Bilgi ve Beceriler

Psikoloji lisans mezunu, araştırma soru ve cevaplarını anlayabilmek için bu disipline ilişkin niceliksel

ve niteliksel araştırma yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmalı ve lisans düzeyindeki psikoloji

araştırmalarında; araştırma desenini oluşturma, veri toplama, yorumlanma, rapora dönüştürme ve

tartışma beceri ve deneyimini kazanmalıdır.

7

Öğrenciler;

a) Mevcut bilgi birikimi doğrultusunda, farklı psikoloji alt alanları kapsamında, araştırma sorusu

üretebilmeli, uygun araştırma yöntemlerini kullanarak araştırma tasarlayabilmelidir.

b) Araştırma sorusu ve denencelerini, sınanabilir şekilde formüle edebilmeli, kullanılan kavramları

işevuruk (operasyonel) olarak tanımlayabilmelidir.

c) Araştırma sorusu ve denencelerine uygun, alternatif açıklamalara ilişkin olasılığı azaltan, iç ve dış

geçerliğin artmasını sağlayacak uygun yöntem ve araştırma desenine karar verebilmelidir.

Değişkenlerini ölçmeye yönelik farklı ölçme teknikleri kullanabilmelidir.

d) Veri toplama, uygun istatistik yöntemlerini kullanarak analiz etme, yorumlama ve rapor etme

becerilerine sahip olmalıdır.

5. Bilimsel Yöntem ve Bakış Açısı Kazandırmaya Yönelik Temel Donanım ve Beceriler

a) Bilimsel Düşünme Becerileri:

Öğrenciler;

Bilimsel düşüncenin bir gereği olarak öğrenme, eleştirel düşünme ve muhakeme becerilerine sahip

olmalıdır. İnsan ve hayvan davranışları, zihinsel süreçleri ve deneyimleri konusunda ilgi ve

meraklarını geliştirebilmeli, edindikleri bilgileri değerlendirip, mantıksal analiz yapabilmelidir.

Davranışlar ve zihinsel süreçlerle ilgili soruları bilimsel bir yaklaşım ve yaratıcı bir düşünceyle

sorgulayabilmelidir. Yeni fikirlere açık olmalı, nesnel bir duruş sergileyebilmeli ve yeni fikirleri

eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirebilmelidir. Aynı zamanda cinsiyet, etnik grup, kültür ve

sınıflar temelinde kendisinden farklı olanların, kendisi ile benzer ve farklı yönlerini fark edebilmeli,

kendi görüşlerine de eleştirel yaklaşabilmelidir.

b) Dil Becerileri:

Psikoloji lisans mezunları, psikoloji bilgilerini, dil ve anlatım becerilerini kullanarak etkin bir biçimde

ifade edebilmelidir.

c) Bilgi Toplama ve Sentezleme Becerileri:

Psikoloji lisans mezunları, birçok konuda ikna edici nitelikte görüş ve öneri sunabilmek için farklı

bilimsel kaynaklardan gerekli bilimsel bilgileri toplayabilmelidir.

8

d) Kişilerarası Beceriler:

Psikoloji lisans mezunları, kişilerarası duyarlılığa, toplumsal olay ve sorunlara yönelik farkındalığa

sahip olmalı ve bu konudaki duyarlık ve farkındalıkları aynı zamanda psikoloji bilgisi, sorusu ve

araştırmalarına da eşlik edebilmelidir.

6. Etik İlke ve Değerlere İlişkin Bilgi ve Beceriler

Psikoloji öğrencileri, psikolojinin etik ilke ve değerlerini, etik uygulamaları ve bilimsel sorgu

biçimlerini bilmeli ve bu ilkeler doğrultusunda çalışmalıdır. Bu açıdan, Türk Psikologlar Derneği Etik

Yönetmeliği ve Etik Süreç Yönetmeliği çerçevesinde, yürüttükleri tüm faaliyetlerde ve tasarladıkları her

araştırmada; araştırma deseninin oluşturulması, veri toplanması, yorumlanması ve raporlanması sırasında,

etik ilke, kural ve değerlerine uygun hareket etmelidir. Öğrenciler aynı zamanda, alandaki çelişkileri fark

edebilmeli, alternatif bakış açılarıyla farklı yöntemleri kullanabilmeli ve tüm kararlarını da ilgili etik ilkeler

temelinde alabilmelidir.

9

BÖLÜM III

PSİKOLOJİ LİSANS EĞİTİMİ İÇİN ASGARİ STANDARTLAR

Aşağıda açıklanan standartlar Türkiye’de psikoloji lisans eğitimi için gerekli olan asgari

standartlardır. Akreditasyon için başvuran programların, Öz Değerlendirme Raporlarını hazırlarken bu

standartları referans alması gerekmektedir. Bu standartları oluşturmaktaki amaç, programları “tek

tipleştirmek” değil; her programın bu asgari standartları karşılayarak kendi hedef ve amaçları

doğrultusunda çeşitlilik ve zenginliğe ulaşmasını desteklemektir. Akreditasyon sürecinin hedefi, bir

programın belli bir kalite düzeyine ulaşmasını teşvik etmek ve kendi stratejik planına, vizyonuna, kendi

ölçütlerine göre bir öz değerlendirme yapmasına olanak sağlamaktır.

Psikoloji lisans eğitiminin asgari gerekleri, yukarıda belirtilen temel amaçlar, ilkeler ve psikolojinin

çeşitli alt alanlarında hedeflenen bilgi ve beceri düzeyleri ile öğrenme çıktıları temel alınarak

düzenlenmiştir.

A. BAŞVURU ÖN KOŞULU

Psikoloji Lisans Programı için akreditasyon başvurusunda bulunmak isteyen bir Psikoloji Bölümü en

az bir dönem mezun vermiş olmalıdır. Bu ön koşulu sağlayan ve başvuruda bulunmak isteyen

bölüm/program, öz değerlendirme raporunu ve başvuru dosyasını, Psikoloji Akreditasyon Birimi, Lisans

Programları Akreditasyon El Kitabı (4. Baskı) doğrultusunda hazırlamalıdır.

B. STANDARTLAR

1. ÖĞRETİMİN PLANLANMASI, UYGULANMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ

1.1 Amaç ve Hedefler

Türkiye’de psikoloji lisans eğitiminin amaçları Bölüm II’de belirtilmiştir. Bu amaçlara yönelik olarak

lisans programı müfredatı ile ilgili asgari standartlar aşağıda sunulmaktadır.

10

1.2 Eğitim-Öğretim Müfredatı

Program; Bologna Uyum Süreci ve TYYÇ ile tutarlı olmalıdır. Bu bağlamda, her dönem en az 30 AKTS kredisi ve dört yılın sonunda en az 240 AKTS kredisi toplanmış olması gerekmektedir. Bu temel kriter sadece sayısal olarak (toplanan kredi miktarı) değerlendirilmemeli, nitelik olarak da karşılanmalıdır. Program gereği toplanması gereken 240 AKTS kredisi, aşağıda sıralanan maddelerde belirtilen asgari koşulları temsil eden derslerle (psikolojinin farklı alt alanlarını temsil edecek nitelik ve nicelikte zorunlu psikoloji dersleri, seçmeli psikoloji dersleri ve psikoloji dışı seçmeli dersler), ders içerikleriyle ve öğrenme çıktıları ile tanımlanmış olmalıdır. Programın, psikoloji biliminin doğası gereği farklı psikoloji alt alanlarını (klinik psikoloji, deneysel psikoloji, sosyal psikoloji, gelişim psikolojisi gibi) temsil eden dersleri ve farklı psikoloji alt alanlarının ortak paydası olan psikoloji tarihi, araştırma yöntemleri ve etik gibi temel dersleri de içermesi gerekmektedir.

Yukarıda genel olarak ifade edilen gereklilikler doğrultusunda, niceliksel ve niteliksel açılardan

objektif olarak değerlendirilebilmesi için program müfredatında1 bulunması gereken derslere ilişkin asgari standartlar aşağıda belirtilmektedir:

a) Program Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi (TYYÇ) ile uyumlu olmalıdır.

b) Psikolojiye genel bakış ve yaklaşımları (psikolojiye giriş, etik, psikoloji tarihi gibi) içeren en az iki

zorunlu ders olmalıdır.

c) Psikolojik düşünce sistematiğinin temelini oluşturan araştırma yöntemi, ölçme ve değerlendirme

ve istatistik alanlarının en az ikisini temsil eden (bunlardan en az biri, bir veri analiz paket

programını kullanma becerisini kazandıracak biçimde) iki zorunlu ders olmalıdır.

d) Davranışın fizyolojik temelleri, bilişsel süreçler ve zihin/beyin mekanizmalarını kapsayan ve

deneysel psikoloji kapsamında değerlendirilebilecek (öğrenme psikolojisi, bilişsel psikoloji,

fizyolojik psikoloji, bellek, motivasyon ve duygular, duyum ve algı, evrimsel psikoloji, nöropsikoloji,

psikofarmakoloji gibi) en az üç zorunlu ders bulunmalıdır.

e) İnsan gelişimi ve etkileşim süreçlerini kapsayan; sosyal, kişilik, çocuk, ergen gelişimi, yaşam boyu

gelişim, insan ilişkileri, grup süreçleri, aile gibi farklı alanları temsil eden, en az üç zorunlu ders

olmalıdır.

f) Psikolojinin uygulamalı alanlarından; endüstri ve örgüt, klinik, sağlık, adli, okul, trafik psikolojisi gibi

alanlardan en az üç zorunlu ders bulunmalıdır.

1 Devamlılığı olan dersler (örneğin, Yaşam Boyu Gelişim I ve II gibi) ayrı dersler olarak değerlendirilmelidir. Bu maddelerden birinde bir ders eksik varsa diğer maddelerde asgariden fazla olan derslerden biri ALPDEK tarafından eksik ders yerine değerlendirilebilir.

11

g) Psikolojinin yukarıdaki ifade edilen farklı alt alanlarından en az dört tane seçmeli dersin, ders

kataloğunda bulunması ve açılması gerekmektedir. Öğrenci transkriptlerinde bu dersler tespit

edilebilmelidir.

h) Öğrencilere bağımsız çalışma yapma olanağı sunan zorunlu dersler dışında (örneğin; Lisans Bitirme

Tezi ve/veya Araştırma Yöntemleri gibi) en az bir seçmeli ders bulunmalıdır. Bu ders bireysel ya da

takım çalışması şeklinde olabilir.

1.3 Eğitim-Öğretim Yöntemleri

Programda; Bologna Uyum Süreci ve Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi (TYYÇ) ile uyumlu olarak, çağdaş psikoloji lisans eğitiminin gerektirdiği eğitim ve öğretim yöntemlerinin kullanılıyor olması önemlidir.

Programın içerdiği eğitim-öğretim yöntemlerinin niceliksel ve niteliksel olarak objektif şekilde değerlendirilebilmesi için gereken kriterler aşağıda belirtilmektedir:

a) Her ders için dönem başında, öğrencinin önceden bilgilendirilmesi işlevini gören (dersin amacı,

değerlendirme yöntemi, ders materyalleri gibi konularda) bir ders planı (ders izlencesi)

verilmelidir. Bu planda öğrenciden beklenenler açıkça belirtilmelidir.

b) Planda sunulan okuma listesi, materyaller ve önerilen kaynaklar, dersin amacına uygun ve/veya

güncel olmalıdır.

c) Bir derste kullanılan eğitim ve öğretim yaklaşımı/yöntemi, o dersin akademik hedefleri ve planı ile

uyumlu olmalıdır.

d) Her dersin içerik ve amacına uygun değerlendirme yapılmalıdır. Değerlendirme, çoktan seçmeli,

kısa soru-cevap, uzun açıklamalı, rapor gibi farklı formatlarda olabilir.

e) Her öğrenci mezun olana kadar en az dört psikoloji dersinde yazılı ödev hazırlamalıdır. Bu ödevler

dersin içerik ve amacına uygun olmalıdır.

1.4 Program Çıktıları

Bologna Uyum Süreci ve TYYÇ ile tutarlı olarak programın asgari öğrenme çıktıları aşağıda

belirtilen temel öğrenme çıktılarını içerecek şekilde tanımlanmış olmalıdır.

Program mezunları;

1. Psikoloji alanına özgü güncel kuramsal ve uygulamalı bilgiye sahiptir.

2. Psikoloji alanında elde ettiği bilgi birikimini kullanarak araştırma yapar, nitel ve nicel tekniklerle

analiz eder ve bilimsel yazım formatına uygun bir biçimde raporlar.

12

3. Bilişim ve ilgili analiz teknolojilerini/tekniklerini kullanır ve özgün bilgi kaynaklarına ulaşır.

4. Psikolojinin etkinlik alanlarındaki ilgili mevzuatı, mesleki değerleri ve etik ilkeleri bilir.

5. Psikoloji alanı ile ilgili bilgilerini kullanarak araştırma sorusu üretir, bilimsel problem çözme

yaklaşımını kullanır ve elde ettiği sonuçları yorumlar.

6. Disiplinler arası işbirliğinin önemini bilir.

7. Psikoloji alanının gelişimine katkı sağlayacak bilimsel çalışmalarda ve toplum yararına olan

etkinliklerde sorumluluk alır.

8. Kişisel ve mesleki etkinlik alanlarında eleştirel düşünme becerisini kullanır.

9. Kişilerarası ilişkilerde etkili iletişim becerilerine sahiptir.

10. Bireyler ve kültürlerarası farklılıkların önemini bilir.

2. ÖĞRETİM ELEMANLARI

2.1 Öğretim Elemanlarının Sayıları ve Nitelikleri

Programın, psikoloji biliminin doğası gereği, YÖK Doçentlik alanlarında da ayrıştırılmış olduğu gibi,

farklı psikoloji alt alanlarını (klinik psikoloji/uygulamalı psikoloji, deneysel psikoloji, sosyal psikoloji, gelişim

psikolojisi gibi) temsil eden uzmanlığa sahip öğretim elemanları sorumluluğunda veriliyor olması

gerekmektedir.

Bu gerekçeyle, programın yürütülmesinden sorumlu öğretim elemanlarının niceliksel ve niteliksel olarak objektif şekilde değerlendirilebilmesi için gereken kriterler aşağıda belirtilmektedir:

Programda;

a) YÖK tarafından belirlenen psikoloji bilimi temel alanlarından (deneysel, gelişim, sosyal, uygulamalı)

en az üçünü temsil eden ve doktorası bu alanlardan olan, toplam dört öğretim üyesi/görevlisi

bulunmalıdır. Bu elemanların doktora derecesini aldıktan sonra, en az üç yıldır bölümde çalışıyor

olması gerekmektedir.

b) Programdaki tüm öğretim elemanlarının %75'inin doktoralı olması gerekmektedir.

c) Bölümde en az üç yıldır sürekli çalışan ve halen çalışmakta olan öğretim üyesi/görevlisi sayısı (tam

zamanlı ve yarı zamanlı öğretim elemanları) en fazla 50 öğrenciye bir akademik personel düşecek

şekilde olmalıdır.

d) Yarı zamanlı (saat ücretli) ek görevli sayısı, bölümde en az üç yıldır sürekli çalışan ve halen

çalışmakta olan kadrolu öğretim üyesi/görevlisi sayısının %30’undan fazla olmamalıdır.

13

e) Ek görevli öğretim elemanlarının uzmanlık alanları, verdikleri derslerin bağlı olduğu uzmanlık

alanıyla ilgili olmalı ya da bu elemanların psikoloji yeterliliği ilgili yayınlarla belirlenebilir olmalıdır.

f) Kadrolu en az iki yardımcı öğretim elemanı (araştırma görevlisi, uzman, okutman) olmalıdır. Bu

öğretim elemanları ilgili bölümde en az bir yıldır çalışıyor olmalıdır.

g) YÖK’ün belirlediği ders-kredi saati hesaplama kural ve yöntemleri dikkate alınarak, son üç yılda

öğretim elemanı başına düşen ortalama ders yükü (danışmanlık hizmeti verilen tezler dışında)

haftada 16 saati geçmemelidir. Bu sayı hesaplanırken öğretim üyelerinin/görevlilerinin başvurulan

program dışındaki lisans ve lisansüstü ders yükleri de dikkate alınır.

Not: Yukarıda tanımlanan tam zamanlı öğretim elemanları dışında, programdaki ek görevliler, katkıları

oranında tam zamanlı görevli olarak kabul edilebilir. Bir akademik yılda 4 ders veren bir ek görevli eleman,

tam zamanlı bir akademisyene eşdeğer olarak değerlendirilir. Hesaplamalar sadece lisans ders yükü

dikkate alınarak yapılır.

2.2 Öğretim Elemanlarının Araştırma Faaliyetlerine Ayırdığı Zaman

a) Tam zamanlı öğretim elemanları ders yükümlülüklerinin yanı sıra ulusal ve/veya uluslararası

araştırma projelerinde yer alabilmeli, mesleki gelişim faaliyetlerine katılabilmeli ve danışmanlık

yapabilmelidir.

b) Öğrenci projelerine ve tez çalışmalarına yapılan akademik danışmanlığın yanı sıra; dergi hakemliği,

proje hakemliği ve tez jüri üyelikleri de araştırma faaliyetleri arasında tanımlanabilir.

2.3 Akademik Personel Performansı

a) Son dört yıl içinde öğretim üyesi/görevlisi başına düşen uluslararası yayın veya kitap/kitapta bölüm

sayısı (SSCI, SCI, AHC yayın dizinlerindeki dergilerde ve/veya uluslararası endekslerde yer alan

Türkiye kökenli dergilerde basılmış makaleler ve uluslararası yayın evlerince basılmış kitaplar, kitap

bölümleri), en az bir olmalıdır.

b) Son dört yıl içinde öğretim üyesi/görevlisi başına düşen ulusal yayın veya kitap/kitapta bölüm sayısı

(ulusal hakemli dergilerde basılmış makaleler ve de ulusal yayın evlerince basılmış kitaplar, kitap

bölümleri), en az bir olmalıdır.

14

c) Son dört yıl içinde öğretim üyesi/görevlisi başına düşen ortalama bildiri/poster sayısı (ulusal ve

uluslararası kongre, sempozyum, bilimsel toplantı ve/veya çalışma gruplarında sunulan), en az bir

olmalıdır. Bölüm elemanlarının yapmış olduğu ortak yayınlar ayrı ayrı değerlendirilir.

d) Her ders için öğrencilerin dolduracağı bir öğretim elemanı değerlendirme formu olmalıdır.

2.4 Öğretim Elemanına Sunulan Destek

Üniversite tarafından öğretim elemanlarının mesleki gelişmelerine yardımcı olanaklar (örneğin,

ulusal ve uluslararası konferanslara, bölüm içi seminer etkinliklerine katılım desteği sağlanması, araştırma

ve diğer akademik etkinliklere yönelik ödül ve teşvik sistemlerinin bulunması gibi) sunulmalıdır. Bu

olanaklardan en az biri, öğretim elemanına her yıl sunuluyor olmalıdır. Bu gelişimsel desteklerin yanı sıra,

öğrencilerin yaptığı ders/öğretim elemanı değerlendirme sonuçlarının geri bildirimi, kurum tarafından

öğretim elemanlarına bildirilmelidir.

3. İNSAN VE HAYVAN ARAŞTIRMALARINDA ETİK İLKELERE DUYARLILIK

İnsanlardan veya hayvanlardan veri toplanan araştırmaların evrensel araştırma etik ilkeleri

doğrultusunda gerçekleştirilmesini sağlamak amaçlı bölüm içi ve/veya kurum içi etik kurul değerlendirme

süreci olmalıdır.

4. ÖĞRENCİ GELİŞİMİ VE BAŞARISI, DESTEK VE REHBERLİK HİZMETLERİ

a) Bölümün yeni öğrencilere düzenli olarak sunduğu bir oryantasyon programının ve/veya imkânlar

dahilinde bununla ilgili bir kitapçığının olması gerekir.

b) Akademik danışmanlık hizmetleri, tam zamanlı öğretim üyeleri/görevlileri tarafından yapılmalıdır.

5. ÖĞRENME KAYNAKLARI: TESİSLER, KÜTÜPHANE VE DONANIM

a) Başvuruda bulunan programın yer aldığı bölümün üniversite içindeki fiziksel konumu, üniversitenin

diğer birimleri ile temas kurmasına izin verecek yakınlıkta olmalıdır. Öğrencinin erişimine açık bilgi

15

teknolojisi desteği belgelenmelidir. Üniversitenin en az bir bilgisayar merkezi ve/veya teknik

destek ünitesi bulunmalıdır. Öğrencilerin bilgisayar kullanımına doğrudan ulaşımı sağlanmalıdır.

b) Kütüphanede psikoloji için ayrılmış kaynaklara ve/veya elektronik veri tabanlarına erişim sağlanmış

olmalıdır.

c) Bölümde öğrencilerin kullanabileceği, psikolojinin farklı alt alanlarında deney/araştırma yapmaya

uygun en azından bir deney/gözlem odası ve alan çalışması sistemi olmalıdır.

6. KALİTE GÜVENCESİ

Bu başlık altında yer alan konular/başlıklar akreditasyon sürecinde mutlak gereklilik olmamakla

birlikte, kalite göstergeleri olarak değerlendirme sürecinde dikkate alınacak hususlardır.

6.1 Asgari Standartlar Üstü Kalite Göstergeleri

Toplam Kalite Yönetimi ve Psikoloji Lisans Eğitimi

Kalite Yönetimi, psikoloji lisans programlarının idari, eğitim, araştırma ve toplumsal katkı

işlevlerinin/fonksiyonlarının her birinde benimsenebilecek, geri bildirimlere dayalı ve gelişmeye yönelik bir

yaklaşımdır. Bununla beraber, bu temel fonksiyonlar arasında, kalite yönetimi (KY) uygulamalarının

öncelikle uygulanabileceği (ve de uygulanması gereken) alan eğitim alanıdır. Diğer üç alanda da KY

uygulamaları gerekli olmakla birlikte, bu alanlarda yapılacak uygulamalar, bağlı bulunulan üniversitenin

genel yönetim yaklaşımından bağımsız olarak gerçekleştirilemeyebilir. Diğer deyişle, herhangi bir

üniversitenin psikoloji bölümünde sunulan eğitimde benimsenecek KY yaklaşımı, üniversitenin genel

yönetim yaklaşımı ve felsefesinden görece bağımsız olarak yürütülebilir. İdari, araştırma ve toplumsal katkı

alanlarındaki işlevlerin yürütülmesinde ise KY yaklaşımını benimsemek ve uygulamak, her yönden bağlı

bulunulan genel üniversite örgütsel yapılanmasından bağımsız bir şekilde mümkün olmayabilir.

Psikoloji lisans programlarındaki eğitim temel fonksiyonunda KY yaklaşımının yerleştirilebilmesi

için yapılması gereken işleri, üç temel başlık altında toplamak mümkündür. Bu başlıklar Temel Süreçlerin

Belirlenmesi, Ölçme ve Değerlendirme ve Diğer Kalite Göstergeleridir.

Temel Süreçlerin Belirlenmesi, her bir görev alanında, kalite kontrolünü maksimize etmeye yönelik

iş akışlarının ortaya çıkarılmasını kapsar. Süreçler ya da iş akışları, yapılması gereken görevlerin

başlangıçtan sona kadar içerdikleri aşamaları ve her bir aşamaya yönelik standartlarını (zaman, içerik,

format vb. boyutlarda) içerir. Ölçme ve Değerlendirmede ise, sunulan hizmetlerin ne oranda amaca yönelik

olduğu ve “temel hizmet alıcı” olan grupların (“müşterilerin”) ihtiyaçlarına ne kadar cevap verebildiği

16

düzenli ve sistematik bir şekilde, katılımcı bir yaklaşımla değerlendirilmeli ve takip edilebilmelidir. Psikoloji

lisans eğitiminde sunulan hizmetten yararlanan temel grup öğrencilerdir. Bununla birlikte, potansiyel

işverenler, ilgili meslek örgütleri ve toplum da hizmet sağlanan gruplar arasındadır. Diğer Kalite

Göstergeleri başlığı ise, diğer başlıklar altında yer almayan kalite göstergesi unsurlarını içermektedir.

Temel Süreçlerin Belirlenmesi

Eğitim temel fonksiyonunun kalite yönetimi yaklaşımı ile ele alınabilecek, dört alt alanı

bulunmaktadır. Bunlar; akademik danışmanlık, ders verme, ölçme/değerlendirme ve staj alt alanlarıdır. KY

yaklaşımıyla tutarlı olarak, öncelikle her bir alt alanda “süreç” belirlemesi çalışmaları yapılmalıdır. Tüm alt

alanlarda sürecin ya da süreçlerin belirlenmesi, söz konusu görevlerin/faaliyetlerin kapsamlı olarak

incelenmesi ve analiz edilmesini gerektirir. Süreçlerin belirlenmesinde; gözlem, yazılı dokümanlar, kural ve

prosedürler, mülakat ve diğer bilgi toplama yöntemlerinden yararlanılarak, öncelikle her bir temel görevin

amacı netleştirilmeli ve bu amaca uygun olarak başlangıç, aşamalar ve beklenen sonuç ortaya

çıkarılmalıdır. Süreç belirleme çalışmalarında, her bir alt alanın tek bir süreç olarak ele alınmasının mümkün

olmadığı görülebilir. Bu durumda, her bir alt alan için farklı görevleri temsil edecek şekilde birden çok süreç

oluşturulmalıdır. Süreçler yazılı olmakla birlikte, mümkün olan durumlarda görsel olarak, akış şemaları

kullanılarak ifade edilmelidir. Süreçlerin belirlenmesinde, bağlı bulunulan kurumun ve söz konusu lisans

programının temel hedefleri yol gösterici olmalıdır. Amaç, KY anlayışıyla tutarlı olarak, hizmetler verilirken,

kaynak israfını asgariye indirmek, sunulan hizmetin kalitesini, dolayısıyla hizmetten memnuniyeti artırmak

olmalıdır. Aşağıda, eğitim fonksiyonu altında yer alan her bir alt alan için süreç belirlemede cevaplanması

gereken sorular ya da ele alınması gereken konular, çok genel olarak yer almaktadır.

Akademik Danışmanlık sürecinde:

1. Akademik danışmanlık nedir?

2. Kim/Kimler danışmanlık yapar?

3. Danışmanın temel sorumlulukları nelerdir?

4. Danışanın temel sorumlulukları nelerdir?

5. Danışmanlık nasıl başlar?

6. Danışman ve danışan ne zaman (ne sıklıkla), nasıl bir araya gelir?

7. Danışmanlık nasıl tamamlanır?

8. Ve diğer....

17

Ders Verme sürecinde:

1. Ders verenin temel nitelikleri (eğitim, tecrübe vb.).

2. Ders izlencesi (“syllabus”) nasıl hazırlanmalı, neleri kapsamalıdır?

3. Kullanılan kaynakların temel özellikleri (güncellik, kapsam, vb.).

4. Ders sunumunda yararlanılacak destekleyici yöntemler/teknikler (işitsel, görsel destekleyici

ekipman, donanım).

5. Olası ders anlatma yöntemleri/formatları (düz anlatım, münazara, grup tartışmaları, bireysel

sunumlar, grup sunumları) ve ders içinde kullanım amaçları.

6. Ders saatlerinin dağılımı (dağıtılmış saatler ya da blok saat uygulamaları).

7. Öğrenci ile materyal paylaşımı.

8. Öğrenci soru ve taleplerinin ders içinde ve dışında (randevu, ofis saatleri vb.) nasıl ele alınması

gerektiği.

9. Ve diğer...

Ölçme Değerlendirme sürecinde:

1. Sınavlar ve nitelikleri

a. Öznel testler-açık uçlu testler.

b. Sınıf içi sınavlar-sınıf dışı (“evde cevaplanan”) sınavlar.

2. Sınav içeriğinin belirlenmesi.

3. Sınıf içi katılım ve değerlendirme.

4. Projeler/Ödevler (bireysel ya da grup).

5. Sunumlar/Tartışma liderliği.

6. Uygulamalar.

7. Sınav, proje, ödev gibi performans göstergelerinin değerlendirilmesi süreci (kim, ne zaman

değerlendirmeli?).

8. Sınav, proje, ödev gibi performans göstergelerinin değerlendirme sonuçlarının bildirilmesi.

9. Genel değerlendirme için kullanılan farklı performans göstergelerinin katkı paylarının belirlenmesi.

10. Ve diğer...

Staj sürecinde:

1. Stajın zorunlu olup olmaması?

2. Stajın amacı.

18

3. Kimler staj yapabilir?

4. Stajın yapılabileceği zamanlar?

5. Staj koordinatörünün görevleri.

6. Staj akademik danışmanlarının görevleri.

7. Staj yapılacak kurumun belirlenmesi ve onaylanması (kim nasıl belirleyecek/onaylayacak?)/Staj

protokolü.

8. Staj yapılacak yerlerin özellikleri.

9. Staj süresi.

10. Staj süresinde öğrenci performansının değerlendirilmesi (kim yapmalı, nasıl bir form kullanılarak

yapılacak, kime, nasıl gönderilecek).

11. Staj raporu ve raporun değerlendirilmesi.

12. Ve diğer...

Ölçme ve Değerlendirme

Ölçme değerlendirme, eğitim temel fonksiyonunun her bir alt alanı için ayrı ayrı yapılabileceği gibi

eğitim fonksiyonu için genel olarak da yapılabilir. Burada amaç, sunulan hizmetlerin ve bu hizmetlerin

sunuluş şeklinin, amaca ne kadar hizmet ettiğini ve hizmet alıcıları tarafından ne kadar yeterli/doyurucu

bulunduğunu olabildiğince nesnel olarak tespit edebilmek, problem alanlarını belirlemek ve iyileştirme

çalışmalarını bu tespitlere dayandırmaktır. Aşağıda ifade edilen ölçme değerlendirme yöntemlerinin

bazıları nesnel, bazıları ise özneldir. Ayrıca bu yöntemlerin çoğunluğu öğrenci merkezlidir. Temel hizmet

alıcı grup olan öğrenciler dışındaki gruplardan da, sunulan eğitim hizmetinin kalitesine yönelik veri

toplamak mümkündür; bu yöntemlerin bazıları da aşağıda yer almaktadır. Sıralanan ölçme değerlendirme

yöntemlerinin tespitinde, Amerikan Psikologlar Birliği’nin (2002) hazırladığı Psikoloji Lisans Eğitimi Temel

Öğrenme Hedefleri ve Sonuçları başlıklı dokümandan da yararlanılmıştır.

1. Öğrenci akademik başarısı (örn. sınav sonuçları, dağılım).

2. Öğrenci memnuniyet anketleri.

3. Öğrenci odak grupları.

4. Öğrenci, ders/ders veren değerlendirmeleri.

5. Mezun olmak üzere olan öğrencilerle mülakat (“giderayak değerlendirme”).

6. Ulusal sınavlarda (Milli Eğitim Bakanlığı sınavları gibi) öğrenci başarısı.

7. Uluslararası sınavlarda (GRE) öğrenci başarısı.

19

8. Lisans eğitimi sırasında burs alan öğrenci sayısı/oranı.

9. Mezun olan öğrenciler arasında burs alan öğrenci sayısı/oranı.

10. Mezunlar için memnuniyet anketleri.

11. İşverenlere memnuniyet anketleri.

12. Ve diğer...

Diğer Kalite Göstergeleri

Bölüm Elemanları:

Bölüm öğretim elemanlarının yayın faaliyetlerinde asgari gereklerin üzerine çıkan bilimsel

çalışmaları;

Bölüm öğretim elemanlarının dahil olduğu disiplinler arası çalışmalar/ortaklıklar;

Bölüm öğretim elemanlarının dahil olduğu uluslararası araştırma projeleri;

Bölüm öğretim elemanlarının dahil olduğu uluslararası jüri üyelikleri ve bilimsel amaçlı hakemlikler

Bölüm öğretim elemanlarının dahil olduğu sosyal sorumluluk projeleri;

Bölüm öğretim elemanlarının kuruma bağlılık ve katkıları: öğretim elemanlarının idari görevleri,

üniversite içi veya dışında komisyonlara ve meslek örgütlerine katkıda bulunulması. Örneğin;

üniversite kurullarındaki görevler, TUBITAK danışmanlığı, editörlükler, dergi danışma ve yayın

kurulu üyelikleri, ulusal/uluslararası toplantı/kongre düzenlemesi, ulusal ve uluslararası meslek

örgütlerindeki faaliyetler (örn. TPD; IUPysS; EFPA, APA).

Bölüm Olanakları:

Alt yapı kaynakları açısından asgarinin üzerindeki olanaklar (örn. laboratuvar, derslikler, gözlem ve

görüşme odaları gibi);

Aktif bilgi aktarımı için kullanılan bir web sayfası;

Bölüm eleman sayısı açısından asgarinin üzerindeki oran;

Lisans eğitimini sürdürmek için bölümde ya da bölümün bağlı olduğu en alt birimde öğretim

kadrosu dışında en az bir idari personel (sekreter, teknik eleman gibi).

Öğrenciler:

Ofis saatleri ve/veya öğrencinin öğretim elemanlarına danışıp görüşebileceği mekanizmaların

bulunması;

20

İlgili danışmanlık sürecinin her dönem başı öğrenci ile birebir görüşmeyi kapsaması;

Öğrencinin akademik faaliyetlere aktif katılımını teşvik edici yöntemlerin kullanımı;

Öğrenci topluluğunun bulunması;

Öğrencilerle sürdürülebilir sosyal teması sağlayan etkinliklerin bulunması.

21

BÖLÜM IV

ÖZDEĞERLENDİRME RAPORU FORMATI

Lisans programı akreditasyon başvurusu yapacak bölümler öz değerlendirme raporunu, mutlaka aşağıda

sıralanan başlıklara ve açıklamalara sadık kalarak düz metin tarzında ve EK-A’da yer alan tabloları

doldurarak hazırlamalıdır. Formatta yer alan tablolara ilaveten, gerek duyulması halinde ilave tablolar

da rapora eklenebilir.

A. BÖLÜM HAKKINDA GENEL BİLGİ

Bölümün kısa geçmişi,

Bölümün vizyonu ve misyonu,

Bölüm hakkında bilgi:

o Bölümün yerleşim özellikleri ve üniversitenin diğer birimlerine yakınlığı,

o Bölümün kullandığı mekânlar: Ofisler, derslikler, laboratuvarlar, öğrenci yurtları,

yemekhaneler, spor ve sosyal tesisler gibi olanaklar,

o Bölümün, üniversitenin diğer bölümleri ile bağlantılarının (çift anadal/yandal, sertifika

programları, disiplinler arası programlar gibi işbirlikleri) açıklanması.

o Bölümün ulusal ve uluslararası resmi, özel ve gönüllü kurum, kuruluş ve programlarla

ilişkilerinin (değişim programları, ortak projeler gibi) açıklanması.

Not: Varsa bölümü tanıtıcı broşürler eklenebilir.

B. STANDARTLAR

1. ÖĞRETİMİN PLANLANMASI, UYGULANMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ

1.1 Amaç ve Hedefler

Programın amaç ve hedeflerinin vizyon ve misyonunuzla ve bu El Kitabının II. Bölümünde belirtilen

psikoloji lisans eğitiminin amaçlarıyla uyumluluğunu tanımlayınız.

1.2 Eğitim-Öğretim Müfredatı, Yöntemleri ve Çıktıları

22

Bölümün son üç yıldır lisans düzeyinde vermekte olduğu dersleri yıllara göre sıralayan bir listeyi ek

olarak sununuz. Dört yıllık eğitimin Güz ve Bahar dönemlerine ait ders programı bir tablo halinde

sunulmalıdır.

Psikoloji programı dahilinde son üç yıldır verilen her bir dersin tanımını içeren katalog, derslerin

içeriklerini tanıtan ders izlencesi, eğitim-öğretim yaklaşımı ve ölçme-değerlendirme teknikleri ile

ilgili belgeleri ek olarak sununuz. Bu derslerin hedeflenen öğrenme sonuçlarına nasıl ulaştığını

açıklayınız. Bu amaçla dönem içi ve sonu değerlendirmelerini (ara ve dönem sonu sınavları ile

ödevler, projeler, uygulamalar gibi) nasıl yaptığınızı kısaca açıklayınız. Proje ve ödev konuları ile

sınav sorularına ilişkin örnekleri dosyaya ekleyiniz. Her bir ders için değerlendirme sonucundaki

başarı durumunu istatistiki verilere dayanarak yazınız.

Müfredatın Bologna süreci ile uyumlu olduğunu gösteren belgeler/tablolar (ders yeterlikleri,

öğrenme çıktıları, ders yükleri vb.) sağlanmalıdır.

2. ÖĞRETİM ELEMANLARI

2.1 Öğretim Elemanlarının Sayıları ve Nitelikleri

Son üç yıldır bölümde çalışmakta olan ortalama öğretim elemanı sayısını veriniz. Tam zamanlı ve

yarı zamanlı görevlendirilme durumları ile unvanları ve ilgili diğer bilgileri belirtiniz (EK A TABLO-

1’i doldurunuz).

Program için öğretim üyesi/öğrenci, öğretim görevlisi/öğrenci oranlarını veriniz (EK A TABLO-1’i

doldurunuz).

Öğretim elemanlarının haftalık toplam ders yüklerini, akreditasyona başvurulan eğitim/öğretim

döneminden bir önceki yarıyılı göz önünde bulundurarak sununuz. Bu sunumda lisans derslerini,

lisansüstü derslerini, servis derslerini, ikinci öğretim derslerini ve varsa İngilizce/Türkçe

programda verilen dersleri iki ayrı grup (akreditasyon için başvurulan program dersleri ve

diğerleri) halinde listeleyiniz (EK-A TABLO 2a ve TABLO 2b’yi doldurunuz).

Öğretim elemanlarının her birinin son üç yıl içerisinde verdiği lisans derslerini sıralayınız (EK-A

TABLO 3’ü doldurunuz).

2.2 Öğretim Elemanlarının Araştırma Faaliyetlerine Ayırdığı Zaman

23

Tam zamanlı öğretim elemanlarının ders yükümlülükleri dışındaki diğer araştırma ve

kişisel/mesleki gelişim faaliyetleri hakkında da bilgi veren birer öz geçmişini ek olarak sununuz (Bkz.

EK-B).

2.3 Akademik Personel Performans Değerlendirmesi

Son dört yıl içinde öğretim üyesi/görevlisi başına düşen ortalama ve toplam uluslararası makale ve

kitap/kitapta bölüm sayısını (SSCI, SCI, AHCI yayın dizinlerindeki dergilerde ve/veya uluslararası

endekslerde yer alan Türkiye kökenli dergilerde basılmış makaleler ve de uluslararası yayın

evlerince basılmış kitaplar, kitap bölümleri) belirtiniz (EK-A TABLO 4’ü doldurunuz).

Son dört yıl içinde öğretim üyesi/görevlisi başına düşen ortalama ve toplam ulusal makale ve

kitap/kitapta bölüm sayısını (ulusal hakemli dergilerde basılmış makaleler ve de ulusal yayın

evlerince basılmış kitaplar, kitap bölümleri) belirtiniz (EK-A TABLO 5’i doldurunuz).

Son dört yıl içinde öğretim üyesi/görevlisi başına düşen ortalama ve toplam bildiri/poster sayısını

(ulusal ve uluslararası kongre, sempozyum, bilimsel toplantı ve/veya çalışma gruplarında sunulan)

veriniz (EK-A TABLO 6’yı doldurunuz).

Öğrenciler tarafından doldurulan öğretim elemanı değerlendirme formunun bir örneğini ek olarak

veriniz ve değerlendirme sonuçlarının öğretim elemanlarına bildirilme sistemini açıklayınız.

2.4 Öğretim Elemanına Destek

Öğretim elemanlarının mesleki gelişmelerine yardımcı mevcut yolları belirtiniz. Bilgi teknolojilerine

ulaşım, ulusal ve uluslararası konferanslara, bölüm içi seminer etkinliklerine katılımın sağlanması

hakkında bilgi veriniz. Araştırma ve diğer akademik etkinliklere yönelik ödül ve teşvik sistemlerini

açıklayınız.

24

3. İNSAN VE HAYVAN ARAŞTIRMALARINDA ETİK İLKELERE DUYARLILIK

Bölüm içi-kurum içi ve benzer yollarla araştırmalarda bir etik yönetmelik izlenip izlenmediğini ve

çalışmaların ilgili etik kurul onayı ile yürütülüp yürütülmediğini açıklayınız.

4. ÖĞRENCİLER: ÖĞRENCİ ALIMI, GELİŞİMİ VE BAŞARISI, DESTEK VE REHBERLİK HİZMETLERİ

4.1 Öğrenci Alımı

Son üç yılda kaydolan öğrencilerin, YGS-LYS taban ve tavan puanlarını belirtiniz. Bu verileri diğer

bölümlerin eşdeğer programlarıyla karşılaştırarak Türkiye ölçeğindeki yerinizi ve gelişiminizi

gösteriniz.

Son üç yıldaki kayıtlı toplam öğrenci sayınızı belirtiniz.

4.2 Öğrencinin Gelişimi ve Başarısı

Son üç yılda mezun olan öğrencilerin akademik ortalamalarına göre başarı oranlarını veriniz.

4.3 Öğrencilere Destek ve Rehberlik Hizmetleri

Yeni öğrencilerin ilk yılı ve uyumu için yapılan düzenlemeleri açıklayınız.

Öğrenciler için mevcut kişisel rehberlik ve akademik danışmanlık sistemlerini açıklayınız.

5. ÖĞRENME KAYNAKLARI: TESİSLER, KÜTÜPHANE VE DONANIM

Bölümün kullanımına açık derslikler, laboratuvarlar gibi mekânları sayı, büyüklük ve teknik

donanımlarını göz önünde bulunduracak şekilde açıklayınız.

Araştırma ve uygulama laboratuvarlarında son 5 yıl içinde üretilen yayınların listesini veriniz ve

verilen hizmetlerin kapsamını özetleyiniz.

Öğrencilerin ulaşabileceği kitaplar ve dergiler, eğitim/öğretim teknolojisi (görsel ve işitsel destek),

bilgisayar becerilerinin geliştirilmesi için kaynaklar hakkında bilgi veriniz (örn. son üç yılda

25

kütüphaneye getirtilen kitap ve süreli yayınların sayısı, laboratuvarlardaki bilgisayar sayısı,

elektronik veri tabanları gibi).

Eğitim ve öğretimde yardımcı olan teknik ve idari personelin sayısını veriniz.

6. YÖNETİM

6.1 Yönetim

Varsa, Bölüm ve Fakülte bazında özel sorumluluk gerektiren görevleri ve çalışma grupları ya da

komiteler gibi yönetsel iç düzenlemeleri/idari görevleri açıklayınız.

6.2 Kaynakların Kullanımı

Kadro olanakları, eleman alımı ve ataması ile ilgili üniversite politikası hakkında bilgi veriniz ve

atama ölçütleri ile ilgili belgeleri ekleyiniz.

Not: TPD Lisans Programları Akreditasyon El Kitabı’nda belirtilen asgari gereklilikler ve kalite

değerlendirmeleri ile ilgili gördüğünüz diğer bilgi ve belgeleri ekleyiniz.

26

BÖLÜM V

AKREDİTASYON SÜRECİ

Psikoloji Lisans Programı Akreditasyon Süreci kronolojik olarak aşağıda özetlenmektedir.

1. İlgili programın ‘çevrimiçi ‘olarak yaptığı başvurunun yanı sıra “Program Öz Değerlendirme Raporu”nun

basılı bir kopyasının TPD’ye iletilmesi.

2. Başvuru yapan programın, ilan edilen akreditasyon ücretinin %20’sinin ödendiğini belgelendirmesi.

3. TPD/AÜK sekretaryası tarafından evrak kontrolünün yapılması.

4. PPAB, AÜK tarafından başvuru ön incelemesinin yapılması.

5. Ön incelemenin olumlu olması durumunda akreditasyon başvuru bedelinin kalan kısmının ödenmesi.

6. Değerlendirme sürecinde yer alacak ALPDEK üyelerinin ve gözlemci öğrencinin belirlenmesi.

7. ALPDEK üyelerinin ve gözlemci öğrencinin programı yerinde incelemesi (bkz. ALPDEK Yönergesi, Örnek

Ziyaret Programı). İnceleme; ders izleme, Üniversite ve Bölüm içindeki ilgili mekanların (derslik,

laboratuvarlar, kütüphane, kafeterya vb.) görülmesi, öğrenci/mezun grupları ile buluşma, öğretim

elemanları, Bölüm yöneticileri ve üst düzey yöneticilerle görüşmeleri kapsayacak şekilde 2 tam gün

sürmelidir.

8. ALPDEK üyelerinin öncelikle bireysel raporlarının daha sonra da ortak raporlarının hazırlanması (Bkz.

EK-C, Akreditasyon Program Değerlendirme Formu-APDF).

9. AÜK’nin değerlendirme raporlarını incelemesi ve başvuruyu karara bağlaması.

10. Kararın Dernek Yönetim Kurulu’na iletilmesi ve başvuru sahibi programla paylaşılması.

11. Dernek Yönetim Kurulu’nun kararı başvuru sahibi programa bildirmesi.

12. Akredite olan programlar için: 2 yılın sonunda başvuru sahibi program tarafından Akreditasyon Ara

Değerlendirme Formunun (Bkz. EK-D Akreditasyon Program Ara Değerlendirme Formu-APDF) ve ara

değerlendirme tablolarının doldurularak (Bkz. EK-E) ara değerlendirme başvurusunun yapılması.

13. PPAB, AÜK tarafından başvurunun değerlendirilmesi.

14. Ara değerlendirme sonucunun Dernek Yönetim Kurulu aracılığı ile başvuru sahibi programa iletilmesi.

27

KAYNAKÇA

American Psychological Association (2002). Undergraduate psychology major learning goals and

outcomes: A report. Retrieved December 15, 2005, from http://www.apa.org/ed/pcue/

reports.html

Sümer, N. (2016). Rapid growth of psychology programs in Turkey: Undergraduate curriculum and

structural challenges. Teaching of Psychology, 43(1), 63-69.

Yükseköğretim Kurulu (1999). Türkiye’de öğretmen eğitiminde standartlar ve akreditasyon. YÖK, Ankara.

28

EK-A TABLO 1

ÖĞRETİM ELEMANLARININ SAYILARI VE NİTELİKLERİ

Son üç yıldır bölümde çalışmakta olan: Deneysel Gelişim Sosyal Klinik Uygulamalı TOPLAM

Tam zamanlı

Yarı zamanlı

Unvan

Prof. Dr.

Doç. Dr.

Y. Doç. Dr.

Oranlar

Öğretim Üyesi/Öğrenci / / / / / /

Öğretim Görevlisi/Öğrenci / / / / / /

Yardımcı elemanlar (Araştırma Görevlisi, Uzman,

Okutman)

Not: Hesaplamalar sadece lisans programı dikkate alınarak yapılır.

29

EK-A TABLO 2a

ÖĞRETİM ELEMANLARI TOPLAM DERS YÜKÜ FORMU

AKREDİTASYON BAŞVURUSU YAPILAN PROGRAM İÇERİSİNDE VERİLEN DERSLER

Eğitim Öğretim Yılı: Formun Ait Olduğu Dönem:

Adı-Soyadı: Haftalık Ders Yükü: Akademik Unvanı: İdari Görevi:

Verilen Derslerin Haftalık Saati

Ara Sınav Sayısı

Öğrenci Sayısı

Kodu Adı Şubesi

Toplam:

Düzenleyenin Adı-Soyadı: Görevi: İmzası:

30

EK-A TABLO 2b

ÖĞRETİM ELEMANLARI TOPLAM DERS YÜKÜ FORMU

AKREDİTASYON BAŞVURUSU YAPILAN PROGRAM DIŞINDA VERİLEN DERSLER (İkinci öğretime, diğer bölümlere, diğer üniversitelerin psikoloji bölümlerine vb.)

Eğitim Öğretim Yılı: Formun Ait Olduğu Dönem:

Adı-Soyadı: Haftalık Ders Yükü: Akademik Unvanı: İdari Görevi:

Verilen Derslerin Haftalık Saati

Ara Sınav Sayısı

Öğrenci Sayısı

Kodu Adı Şubesi

Toplam:

Düzenleyenin Adı-Soyadı: Görevi: İmzası:

31

EK-A TABLO 3

ÖĞRETİM ELEMANLARININ UZMANLIK ALANLARI VE SON ÜÇ YILDA VERDİKLERİ LİSANS DERSLERİ*

Öğretim Elemanı (Ad Soyad)

Doktora Uzmanlık Alanı Son Üç Yılda Verdiği Lisans Dersleri

*Tekrarlanan dersleri yazmayınız.

32

EK-A TABLO 4

Son Dört Yıl İçinde Öğretim Üyesi/Görevlisi Başına Düşen Ortalama ve Toplam Uluslararası Makale ve Kitap/Kitapta Bölüm Sayısı (SSCI, SCI, AHC Yayın Dizinlerindeki Dergilerde ve/veya Uluslararası Endekslerde Yer Alan Türkiye Kökenli Dergilerde Basılmış Makaleler ve de Uluslararası Yayınevlerince Basılmış Kitaplar, Kitap Bölümleri)

SSCI/SCI ALAN ENDEKSLERİ

(PSYC-INFO, PSYCLIT, EBSCO vb.)

KİTAP KİTAP BÖLÜMÜ

Toplam

Ortalama

33

EK-A TABLO 5

Son Dört Yıl İçinde Öğretim Üyesi/Görevlisi Başına Düşen Ortalama ve Toplam Ulusal Makale ve Kitap/Kitapta Bölüm Sayısı (Ulusal Hakemli Dergilerde Basılmış Makaleler ve de Ulusal Yayınevlerince Basılmış Kitaplar, Kitap Bölümleri)

MAKALE KİTAP KİTAP BÖLÜMÜ

Hakemli Hakemsiz Orijinal Çeviri Orijinal Çeviri

Toplam

Ortalama

34

EK-A TABLO 6

Son Dört Yıl İçinde Öğretim Üyesi/Görevlisi Başına Düşen Ortalama ve Toplam Bildiri/Poster Sayısı (Ulusal ve Uluslararası Kongre, Sempozyum, Bilimsel Toplantı ve/veya Çalışma Grupları)

ULUSLARARASI ULUSAL

Kongre Sempozyum

Bilimsel Toplantı Çalışma Grubu

Kongre Sempozyum

Bilimsel Toplantı Çalışma Grubu

Bildiri Poster Panel/

Konferans/Söyleşi

Bildiri Poster Panel/

Konferans Söyleşi

Toplam

Ortalama

35

EK-B

ÖĞRETİM ELEMANLARI ÖZGEÇMİŞ FORMU Açıklamalar: Öğretim elemanlarının her biri (bir ya da daha fazla ders verme sorumluluğunu üstlenen herkes) aşağıdaki bilgileri içeren bir özgeçmiş hazırlamalıdır. İstenen bilgileri içeren mevcut bir özgeçmiş hazırlanma şekli olmaması halinde aşağıdaki formatı kullanınız. Temel Bilgiler İsim Unvan İletişim Bilgileri Eğitim Durumu (Alınan dereceleri kronolojik sırada; alınan derece, üniversite, fakülte ve derecenin alındığı yılı belirtilecek şekilde sıralayınız.) Çalışma Geçmişi Öğretim elemanı olarak şu andaki çalışmanızla ilgili çalışma geçmişinizi belirtiniz. Varsa öğretim elemanı olarak kazanılan unvan ve terfileri belirtiniz. Verilen Dersler Son üç yılda verilen dersleri dönemlere göre her sınıftaki öğrenci sayısı ile birlikte belirtiniz. Yayınlar Son dört yıl içinde SSCI, SCI, AHCI yayın dizinlerindeki dergilerde ve/veya uluslararası indekslerde yer alabilecek ya da hakemli dergilerde yayınlanmış yayınları bibliyografik olarak sıralayınız. Bildiriler Son dört yıl içinde ulusal ve uluslararası kongre, sempozyum, bilimsel toplantı ve/veya çalışma gruplarında sunulan bildiri/posterleri sıralayınız. Diğer Akademik Faaliyetler Ders yükümlülükleri dışındaki diğer araştırma ve kişisel/mesleki gelişim faaliyetlerini sıralayınız, örneğin: öğrenci projelerine, tez çalışmalarına yapılan akademik danışmanlık, dergi hakemliği, proje hakemliği, tez jüri üyelikleri, disiplinler arası çalışmalar/ortaklıklar, araştırma projeleri, sosyal sorumluluk projeleri, idari görevler, üniversite içi veya dışında komisyonlara ve meslek örgütlerine bulunulan katkı gibi.

36

EK-C

AKREDİTASYON PROGRAM DEĞERLENDİRME FORMU (APDF) AÇIKLAMA: APDF, ALPDEK üyesi olarak görevlendirilmiş olan kişilerin yapacakları akreditasyon program

değerlendirmesinde kullanacakları formdur. Bu formda yer alan her bir değerlendirme boyutu/alanı için

standartlar ayrıntılı olarak Türk Psikologlar Derneği, Psikoloji Programları Akreditasyon Birimi

Psikoloji Lisans Programları Akreditasyon El Kitabı’nda yer almaktadır.

APDF üzerinde yapılacak değerlendirmeler üç bölüm altında toplanmıştır. Bunlar; asgari standartlara yönelik değerlendirmeler, kalite standartlarına yönelik değerlendirmeler ve gözlem ve notlardır2.

BÖLÜM A. ASGARİ STANDARTLAR

I – Müfredatın Bologna Süreci, TYYÇ ile Uyumu

Evet Hayır

1 Müfredat Bologna Süreci, Türkiye Yükseköğretim Yeterlikleri Çerçevesi (TYYÇ) ile uyumludur.

II – Müfredat: Kapsam Asgari Gerek

Mevcut Durum

1. Genel bakış ve yaklaşım konularında zorunlu ders sayısı 2

2. Yöntem, ölçme değerlendirme, istatistik konularında zorunlu ders sayısı

2

3. Fizyolojik, bilişsel süreç ve mekanizmalarına yönelik zorunlu ders sayısı

3

4. İnsan gelişimi ve etkileşim süreçlerini kapsayan konulara yönelik zorunlu ders sayısı

3

5. Uygulamalı alanlara yönelik zorunlu ders sayısı 3

2 APDF ilk olarak, gerekli inceleme, görüşme ve gözlemlerini tamamlamış olan üç Akreditasyon Lisans Programı Değerlendirme Komisyonu (ALPDEK) üyesi tarafından bağımsız olarak doldurulmalıdır. Bireysel

değerlendirmelerin tamamlanması sonrasında, değerlendirmeden sorumlu üç ALPDEK üyesi bir araya gelerek ortak

değerlendirmelerini yansıtan tek bir APDF doldurmalıdır.

ALPDEK üyelerinin, hem bireysel hem de ortak değerlendirmelerinde, akreditasyon değerlendirme

sürecinden geçen program için önemli geribildirim sağlayacak olan “Gözlem ve Notlar” bölümünü olabildiğince

ayrıntılı doldurmaları önemlidir.

Bireysel değerlendirmelerin ve de ortak değerlendirmenin ıslak imzalı kopyaları hem elektronik (taranmış)

ve basılmış olarak kopyalarının PAB Akreditasyon Üst Kuruluna iletilmesi gerekmektedir.

37

IIIa – Kullanılan Eğitim-Öğretim Yöntemleri

Asgari Gerek

Mevcut Durum

1. Dersin amacı, formatı, materyalleri, sınavları hakkında bilgi veren ders planlarının öğrenciye verilmesi

Derslerin %70’inde

olmalı

2. Program süresince öğrencilerin yaptıkları ödev/proje sayısı 4

IIIb – Kullanılan Eğitim-Öğretim Yöntemleri

3. Ders planlarında öğrenciden beklentilerin ne derece açık ifade edildiği

1 2 3 4 5 6 7

Çok yetersiz

Orta düzeyde

Çok yeterli

4. Derslerde kullanılan kaynakların güncelliği

1 2 3 4 5 6 7

Çok yetersiz

Orta düzeyde

Çok yeterli

5. Derslerde kullanılan eğitim-öğretim yaklaşımlarının hedeflerle uyumluluğu

1 2 3 4 5 6 7

Çok yetersiz

Orta düzeyde

Çok yeterli

6. Değerlendirmelerin ders içerik ve amacına uygunluğu

1 2 3 4 5 6 7

Çok yetersiz

Orta düzeyde

Çok yeterli

IV – Program Çıktıları3

Evet Kısmen Hayır

1. Mezunlar4, psikoloji alanına özgü güncel kuramsal ve uygulamalı bilgiye sahiptir.

2. Mezunlar, psikoloji alanında elde ettiği bilgi birikimini kullanarak araştırma yapma, nitel ve nicel tekniklerle analiz etme ve bilimsel yazım formatına uygun bir biçimde raporlama becerilerine sahiptir.

3 Program Çıktıları değerlendirilirken, programa ait ders yeterlik çıktılarının TYYÇ ile uyumlu olacak şekilde

hazırlanmış ve ders izlenceleri ile ders içeriklerine yansıtılmış olması hususu dikkate alınmalıdır. Programın

öğrenme çıktıları yukarıda belirtilen öğrenme çıktıları ile birebir örtüşmese bile, kapsam olarak bu çıktılara karşılık gelebilecek nitelikte olmalıdır.

4 Akreditasyon değerlendirme sürecinde mezunlarla da görüşülmesi beklenmektedir. Mezunlarla yapılacak

görüşmelerin yanı sıra, bu Bölüm doldurulurken, program öğrencilerinin, müfredat çerçevesinde ve ilan edilmiş

program çıktıları temelinde bu bilgi ve becerilere sahip olarak mezun olup olmayacakları da dikkate alınmalıdır.

38

3. Mezunlar, bilişim ve ilgili analiz teknolojilerini/tekniklerini kullanır ve özgün bilgi kaynaklarına ulaşır.

4. Mezunlar, psikoloji etkinlik alanlarındaki ilgili mevzuatı, mesleki değerleri ve etik ilkeleri bilir.

5 Mezunlar, psikoloji alanı ile ilgili bilgilerini kullanarak araştırma sorusu üretir, bilimsel problem çözme yaklaşımını kullanır ve elde ettiği sonuçları yorumlar.

6. Mezunlar, disiplinler arası işbirliğinin önemini bilir.

7. Mezunlar, psikoloji alanının gelişimine katkı sağlayacak bilimsel çalışmalarda ve toplum yararına olan etkinliklerde sorumluluk alır.

8 Mezunlar, kişisel ve mesleki etkinlik alanlarında eleştirel düşünme becerisini kullanır.

9 Mezunlar, kişilerarası ilişkilerde etkili iletişim becerilerine sahiptir.

10 Mezunlar, bireyler ve kültürlerarası farklılıkların önemini bilir.

IVa – Öğretim Elemanları: Sayısal Göstergeler Asgari Gerek

Mevcut Durum

1. Dört temel alandan en az üçünü temsil eden ve en az üç yıldır bölümde çalışan öğretim elemanı sayısı

4

2. Psikolojiden doktoralı öğretim elemanı oranı %75

3. Yarı zamanlı ek görevli sayısının kadrolu öğretim üyesi/ görevlisi sayısına oranı

%30

4. Son üç yıldaki öğretim elemanı sayısı ortalaması/öğrenci sayısı oranı

1/50

5 Yardımcı öğretim elamanı (AR-GÖR, uzman, okutman) sayısı 2

6. Öğretim elemanı başına düşen toplam ders yükü Azami 16 saat

IVb – Öğretim Elemanları: Yayınlar (Toplam) Mevcut Durum

7. Son dört yılda bölümdeki öğretim elemanlarının yaptığı toplam uluslararası yayın (uluslararası endekslerde yer alan dergilerde basılmış olan çalışmalar veya uluslararası yayın evlerince basılmış kitaplar, kitap bölümleri) sayısı

8. Son dört yılda bölümdeki öğretim elemanlarının yaptığı toplam ulusal yayın (hakemli dergilerde basılmış olan çalışmalar, kitaplar veya kitap bölümleri) sayısı

9. Son dört yılda bölümdeki öğretim elemanlarının sunduğu toplam ulusal/uluslararası bildiri sayısı

39

IVc – Öğretim Elemanları: Yayınlar (Ortalama) Asgari Gerek

Mevcut Durum

10. Son dört yılda öğretim elemanı başına düşen uluslararası yayın (uluslararası endekslerde yer alan dergilerde basılmış olan çalışmalar veya uluslararası yayın evlerince basılmış kitaplar, kitap bölümleri) sayısı

1

11. Son dört yılda öğretim elemanı başına düşen ulusal yayın (hakemli dergilerde basılmış olan çalışmalar, kitaplar veya kitap bölümleri) sayısı

1

12. Son dört yılda öğretim elemanı başına düşen ulusal/uluslararası bildiri sayısı

1

IVd – Öğretim Elemanlarına Sunulan Gelişimsel Olanaklar 1 Yetersiz

2. Yeterli

3. Çok yeterli

13. Ulusal/uluslararası bilimsel toplantılara katılan öğretim elemanlarına sağlanan üniversite desteği

14. Araştırma ve yayınlara sağlanan üniversite desteği/teşviki

15. Her ders için öğrencilerin doldurduğu öğretim elemanı değerlendirme formları

16. Değerlendirme sonuçlarının öğretim elemanlarına geri bildirimi

IVe – Öğretim Elemanları: Diğer

17. Ek görevli öğretim elemanlarının uzmanlık alanlarının verdikleri derslerle uyumu

1 2 3 4 5 6 7

Çok uyumsuz Orta düzeyde

Çok uyumlu

18. Öğretim elemanlarının araştırma, mesleki gelişim ve danışmanlık faaliyetleri

1 2 3 4 5 6 7

Çok yetersiz Orta düzeyde

Çok yeterli

19. Öğretim elemanlarının jüri üyelikleri ve bilimsel amaçlı hakemlikleri

1 2 3 4 5 6 7

Çok yetersiz Orta düzeyde

Çok yeterli

20. Bölüm/Üniversite tarafından öğretim elemanlarının mesleki gelişimine katkı sağlayan diğer faaliyetler/olanaklar

1 2 3 4 5 6 7

Çok yetersiz Orta düzeyde

Çok yeterli

V – İnsan ve Hayvan Araştırmalarında Etik İlkelere Duyarlılık

1. Yürütülen çalışmaların evrensel araştırma etik ilkeleri doğrultusunda gerçekleştirilmesini sağlamak amaçlı etik kurul değerlendirme süreci ile ilgili olarak:

Üniversitenin bir etik kurulu yok. ( )

Üniversitenin etik kurulu var ve gerekli durumlarda onayına başvurulabiliyor. ( )

40

Üniversitenin etik kurulu var ve akademik araştırmalar için etik kurul izin belgesi alma zorunluluğu var. ( )

VI – Öğrenci Destek ve Rehberlik Hizmetleri

1. Yeni gelen öğrencilere sunulan oryantasyon hizmetleri (toplantılar, bölüm tanıtım gezileri, bölüm tanıtım broşürü, kitapçığı, videosu vb.)

1 2 3 4 5 6 7

Çok yetersiz Orta düzeyde

Çok yeterli

2. Öğrencilere sağlanan akademik danışmanlık hizmetleri (dönem başı ders seçimine yönelik yönlendirme, akademik konularda veya kariyer gelişimine yönelik rehberlik etme, ulaşılabilir olma)

1 2 3 4 5 6 7

Çok yetersiz Orta düzeyde

Çok yeterli

VII – Öğrenme Kaynakları Evet Hayır

1. Bölüm, öğrencilerin hizmetlerinden yararlanmak durumunda olduğu diğer birimlere (kütüphane, bilgisayar laboratuvarları vb.) rahat ulaşabileceği bir mesafede mi?

2. Öğrencilere açık bilgisayar merkezi/laboratuvarları ve/veya teknik destek üniteleri var mı?

3. Öğrenciye sunulan bilgisayar kullanımı olanakları yeterli mi?

4. Kütüphanede psikolojiye ayrılmış kaynaklar yeterli mi?

5 Psikoloji yazınına erişim sağlayan temel elektronik veri tabalarına (örn. SSCI) erişim sağlanmakta mı?

6. Bölüm içinde öğrenci kullanımına açık deney/gözlem odası var mı?

BÖLÜM B. DİĞER GÖSTERGELER

Ia – Öğretim Elemanları Asgari koşulu sağlıyor

Asgari koşulu sağlamıyor

1. Ulusal/uluslararası yayın faaliyetleri

Ib – Öğretim Elemanları Var Yok

2. Disiplinler arası çalışmalar/ortaklıklar

3. Uluslararası araştırma projeleri

4. Uluslararası jüri üyelikleri ve bilimsel amaçlı hakemlikler

5. Sosyal sorumluluk projeleri

6. Kurumsal bağlılık ve psikoloji disiplini temsilinin göstergesi olabilecek faaliyetler (örn. üniversite kurullarında/ komitelerinde görevler, danışmanlık, editörlük, yayın kurulu üyelikleri, kongre düzenleme

41

faaliyetleri, ulusal ve uluslararası meslek örgütlerinde görevler ve yürütülen faaliyetler)

IIa – Bölüm Olanakları Asgari koşulu sağlıyor

Asgari koşulu sağlamıyor

1. Altyapı olanakları (laboratuvar, derslikler, vb.)

2. Son üç yıldaki öğretim elemanı sayısı ortalaması/öğrenci sayısı oranı

IIb – Bölüm Olanakları Var Yok

3. Web sayfası

4. İdari personel (sekreter, memur)

IIIa – Öğrenciler Asgari koşulu sağlıyor

Asgari koşulu sağlamıyor

1. Danışmanlık hizmetleri

IIIb – Öğrenciler Var Yok

2. Dersler/danışmanlık için ayrılmış ofis saatleri

3. Danışmanlık hizmetleri kapsamında dönem başında öğrenci ile birebir görüşme

4. Öğrencinin akademik faaliyetlere aktif katılımını sağlayacak yöntemler

5. Öğrenci toplulukları

6. Öğrencilerle sosyal teması sağlayan etkinlikler

BÖLÜM C. GÖZLEM ve NOTLAR

Değerli ALPDEK Üyeleri; değerlendirmenizde önemli olabileceğini düşündüğünüz ve akreditasyon sürecinden geçmekte olan program için önemli geribildirim olabilecek diğer gözlem ve notlarınızı olabildiğince ayrıntılı bir şekilde yazınız. Gerekli ise ek sayfa kullanınız.

42

Değerlendirici(ler): Tarih İmza Not: Bu bölümü doldururken yukarıdaki formda yer almayan, ancak başvuru sahibi bölüm tarafından size iletilen diğer öz değerlendirme bilgilerini de (örn., öğrenci alımı, öğrenci gelişimi ve başarısı, kalite göstergeleri vb.) göz önünde bulundurunuz.

43

EK-D

AKREDİTASYON PROGRAM ARA DEĞERLENDİRME FORMU (APADF)

I – Müfredat Asgari Gerek

A B

1. Genel bakış ve yaklaşım konularında zorunlu ders sayısı 2

2. Yöntem, ölçme değerlendirme, istatistik konularında zorunlu ders sayısı 2

3. Fizyolojik, bilişsel süreç ve mekanizmalarına yönelik zorunlu ders sayısı 3

4. İnsan gelişimi ve etkileşim süreçlerini kapsayan konulara yönelik zorunlu ders sayısı

3

5. Uygulamalı alanlara yönelik zorunlu ders sayısı 3

II – Öğretim Elemanları: Sayısal Göstergeler Asgari Gerek

A B

1. Dört temel alandan en az üçünü temsil eden ve en az üç yıldır bölümde çalışan öğretim elemanı sayısı

4

2. Psikolojiden doktoralı öğretim elemanı oranı %75

3. Yarı zamanlı ek görevli sayısının kadrolu öğretim üyesi/ görevlisi sayısına oranı

%30

4. Son üç yıldaki öğretim elemanı sayısı ortalaması/öğrenci sayısı oranı 1/50

5 Yardımcı öğretim elamanı (AR-GÖR, uzman, okutman) sayısı 2

6. Öğretim elemanı başına düşen toplam ders yükü Azami 16

saat

III – Öğretim Elemanları: Yayınlar (Toplam) A B

7. Son dört yılda bölümdeki öğretim elemanlarının yaptığı toplam uluslararası yayın (uluslararası endekslerde yer alan dergilerde basılmış olan çalışmalar veya uluslararası yayın evlerince basılmış kitaplar, kitap bölümleri) sayısı

8. Son dört yılda bölümdeki öğretim elemanlarının yaptığı toplam ulusal yayın (hakemli dergilerde basılmış olan çalışmalar, kitaplar veya kitap bölümleri) sayısı

9. Son dört yılda bölümdeki öğretim elemanlarının sunduğu toplam ulusal/uluslararası bildiri sayısı

IIIc – Öğretim Elemanları: Yayınlar (Ortalama) Asgari Gerek

A B

10. Son dört yılda öğretim elemanı başına düşen uluslararası yayın (uluslararası endekslerde yer alan dergilerde basılmış olan çalışmalar veya uluslararası yayın evlerince basılmış kitaplar, kitap bölümleri) sayısı

1

11. Son dört yılda öğretim elemanı başına düşen ulusal yayın (hakemli dergilerde basılmış olan çalışmalar, kitaplar veya kitap bölümleri) sayısı

1

12. Son dört yılda öğretim elemanı başına düşen ulusal/uluslararası bildiri sayısı

1

A- Akreditasyon belgesi alınan dönem

44

B- Mevcut durum

EK-E AKREDİTASYON ARA DEĞERLENDİRME TABLOLARI

TABLO 1 ÖĞRETİM ELEMANLARININ SAYILARI VE NİTELİKLERİ FORMU

Deneysel Gelişim Sosyal Klinik Uygulamalı Toplam

A B A B A B A B A B A B

Tam zamanlı

Yarı zamanlı

Unvan

Prof. Dr.

Doç. Dr.

Y. Doç. Dr.

Oranlar

Öğretim

Üyesi/Öğrenci

/ / / / / / / / / / / /

Öğretim

Görevlisi/Öğrenci

/ / / / / / / / / / / /

Yardımcı elemanlar (Araştırma Görevlisi, Uzman, Okutman)

A- Akreditasyon belgesi alınan dönem

B- Mevcut durum

45

EK-E ARA DEĞERLENDİRME TABLOLARI

TABLO 2 AKREDİTASYON BAŞVURUSU YAPILAN PROGRAM İÇERİSİNDE VERİLEN DERSLER

Eğitim Öğretim Yılı: Formun Ait Olduğu Dönem:

Adı-Soyadı: Haftalık Ders Yükü: Akademik Unvanı: İdari Görevi:

Verilen Derslerin Haftalık

Saati

Ara Sınav Sayısı

Öğrenci Sayısı

Kodu Adı Şubesi

Toplam:

Düzenleyenin Adı-Soyadı: Görevi: İmzası:

46

EK-E ARA DEĞERLENDİRME TABLOLARI

TABLO 3 AKREDİTASYON BAŞVURUSU YAPILAN PROGRAM DIŞINDA VERİLEN DERSLER

(İkinci öğretime, diğer bölümlere, diğer üniversitelerin psikoloji bölümlerine vb.)

Eğitim Öğretim Yılı: Formun Ait Olduğu Dönem:

Adı-Soyadı: Haftalık Ders Yükü: Akademik Unvanı: İdari Görevi:

Verilen Derslerin Haftalık

Saati

Ara Sınav Sayısı

Öğrenci Sayısı

Kodu Adı Şubesi

Toplam:

Düzenleyenin Adı-Soyadı: Görevi: İmzası: