przewodnik dobrych praktyk

Partnerstwo ITAAT

Centro del Profesorado de Ronda (Hiszpania) -

koordynator projektu ITAAT

Fundatia Professional (Rumania)

Centro de Formaçao de Associaçao de Escolas dos Concelhos

de Albufeira (Portugalia)

DHE Solutions Ltd. (Wielka Brytania)

UAB "Globalios idėjos" (Litwa)

Mazowieckie Samorządowe Centrum

Doskonalenia Nauczycieli Wydział w Siedlcach (Polska)

Integrated Services Engineering & Research (Włochy)

Directorate of National Education Chairman of Primary School

Inspectors (Turcja)

Strona internetowa projektu ITAAT http://www.itaat.eu

Niniejsza publikacja jest produktem finalnym projektu, który otrzymał dofinansowanie

ze środków Komisji Europejskiej. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko jej autorów.

Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość

merytoryczną oraz sposób zawartych w niej informacji.

http://www.itaat.eu/

Technologie informacyjne i komunikacyjne w edukacji dorosłych

Przewodnik dobrych praktyk strona 5

Wstęp

„Przewodnik dobrych praktyk” to dokument będący rezultatem projektu ITAAT

(Information Technology Applied to Adult Training) zrealizowanego w latach 2010-2012

przez osiem instytucji europejskich w ramach programu Grundtvig. Stanowi on zbiór

artykułów przygotowanych przez uczestników projektu.

Naszym celem jest zaprezentowanie serii innowacyjnych narzędzi edukacyjnych, opartych

na technologii informacyjnej i komunikacyjnej, które partnerzy projektu uznali za pomocne

w edukacji dorosłych. Tematy przedstawione w przewodniku, omówione zostały tak,

aby ułatwić czytelnikowi zrozumienie opisywanych narzędzi oraz wypróbowanie ich

w prosty i niezaawansowany technicznie sposób.

Wiele form pracy wykorzystuje oprogramowanie wymagające dostępu do sieci Internetu,

na przykład Glogster lub Survey Monkey. Oprogramowanie to zostało wybrane jedynie

aby zademonstrować, jak osiągnąć pożądane rezultaty. Z całą stanowczością pragniemy

podkreślić, iż nie popieramy konkretnego programu oraz to, że istnieją inne programy,

które mogą spełniać te same funkcje.

Przewodnik ten jest prostą instrukcją wyjaśniającą nie tylko jak stosować poszczególne

narzędzia, ale również dlaczego my wybraliśmy właśnie te narzędzia, jak były używane oraz

jakie przyniosły nam korzyści.

Mamy nadzieję, że „Przewodnik Dobrych Praktyk” ITAAT będzie służył pomocą

w zastosowaniu przedstawionych innowacji w edukacji dorosłych. Mimo iż w centrum

zainteresowania partnerstwa ITAAT było wykorzystywanie technologii informacyjnej

i komunikacyjnej w kształceniu osób dorosłych, wiele z zaprezentowanych tu narzędzi może

z powodzeniem być używanych w pracy z młodszymi uczniami.



Spis treści

Wykorzystanie możliwości Facebooka przez organizatorów edukacji dorosłych ................... 7

Glogi ....................................................................................................................................... 20

Słowa w chmurach ................................................................................................................. 29

Moodle: składowa lekcja ........................................................................................................ 40

Tworzenie quizów na platformie edukacyjnej Moodle w celu oceniania, ewaluacji

i informacji zwrotnej .............................................................................................................. 49

Oprogramowanie do tworzenia animacji ............................................................................... 58

Kreatory ankiet online ............................................................................................................ 63

Ankietowanie za pomocą aplikacji Google Dokumenty ........................................................ 70

Zastosowanie Dokumentów Google (Google Docs) w ośrodku doskonalenia nauczycieli

w okręgu Albufeira, Lagos i Silves ........................................................................................ 78

E-Szkoła ................................................................................................................................. 90



UAB “Globalios idėjos"1

Loreta Golubevaite

Dina Janovskaja

WYKORZYSTANIE MOŻLIWOŚCI FACEBOOKA PRZEZ ORGANIZATORÓW

EDUKACJI DOROSŁYCH

Poniższy artykuł dotyczy Facebooka, jednego z najpopularniejszych portali internetowych.

Połączył on cechy życia społecznego, takie jak hobby czy zainteresowania, z elementami

świata mediów, z takimi jak serwisy informacyjne oraz inne narzędzia medialne. Połączenie

to stworzyło efektywną platformę, gdzie ludzie mają możliwość wymiany pomysłów i innych

informacji. Kluczową cechą tego fenomenu jest współpraca pomiędzy jego aspektami.

Wielozadaniowy charakter społeczny pozwala łączyć się z ludźmi, jak i z firmami oraz

różnorodnymi organizacjami.

Artykuł charakteryzuje użycie Facebooka w różnorodnych przedsięwzięciach oraz skupia się

na korzyściach, jakie oferuje instytucjom edukacyjnym, zwłaszcza organizatorom edukacji

dorosłych. Głównymi narzędziami Facebooka używanymi przez organizatorów edukacji są

Strony oraz Grupy, które zostaną szczegółowo opisane w dalszej części artykułu.

Opis narzędzia

Strona na Facebooku jest publicznym profilem stworzonym specjalnie na potrzeby

przedsiębiorstw i innych organizacji, marek, znanych ludzi itp. W odróżnieniu od profili

prywatnych strony nie pozyskują "znajomych" lecz "fanów", to jest ludzi, którzy zdecydowali

się "polubić" stronę. Strony mogą pozyskiwać nieskończoną liczbę fanów, w przeciwieństwie

do profili prywatnych mających limit 5000 znajomych.

1 UAB “Globalios idėjos” jest litewskim prywatnym przedsiębiorstwem z siedzibą w Wilnie.

Powstało w 2008 roku, posiada 6 stałych pracowników oraz ponad 300 nieetatowych ekspertów

szkoleniowych.

UAB “Globalios idėjos” świadczy usługi na całej Litwie, jak również organizuje wydarzenia na różną

skalę: od seminariów dostosowanych do potrzeb indywidualnych i małych kursów otwartych,

do ogromnych międzynarodowych konferencji oraz długoterminowych międzynarodowych staży.

Firma jest również aktywna przy wdrażaniu i rozwoju projektów europejskich, gdzie jako priorytety

obiera edukację dorosłych oraz doskonalenie zawodowe. Jako specjaliści od komunikacji

i informatyki, firma stworzyła i obecnie zarządza kilkoma krajowymi i międzynarodowymi serwisami

internetowymi oraz bazami danych.



Facebook posiada kilka predefiniowanych typów stron: Lokalny biznes lub miejsce, Firma,

organizacja lub instytucja, Marka lub produkt", Artysta, zespół lub osoba publiczna,

Rozrywka oraz Strona dobroczynnej organizacji non-profit lub społeczności.

W dzisiejszych czasach Facebook staje się coraz bardziej popularny wśród instytucji

edukacyjnych. Strony na Facebooku zapewniają efektywną komunikację między instytucjami,

uczniami i nauczycielami. Strony na Facebooku zapewniają przestrzeń, gdzie instytucje

edukacyjne mogą udostępniać informacje niezbędne dla nauczania drogą cyfrową,

pozyskiwać nowych uczestników szkoleń, jak również polepszać efektywność ich

administracji oraz zwiększać możliwości ofert edukacyjnych. Istnieje wiele sposobów

wdrażania aplikacji Facebooka w edukację dorosłych jako wzmocnienia jej działalności

edukacyjno-administracyjnej oraz jako dodatku do tradycyjnych programów nauczania.

Grupa na Facebooku jest wirtualną przestrzenią, gdzie ludzie współdziałają ze sobą i dzielą

się informacjami. Każda grupa posiada Tablicę, na której każdy członek grupy może

opublikować zdjęcia, filmy, linki i teksty, oraz gdzie członkowie grupy mogą "lubić"

i komentować wpisy. Gdy pojawia się nowy wpis, każdy członek otrzymuje powiadomienie.

Pozwala to zwiększyć liczbę odsłon poszczególnych wpisów. Cecha ta pozwala grupie

członków rozrastać się poprzez interesującą, publikowaną w jej obrębie treść.

Grupa na Facebooku jest świetnym narzędziem dla organizatorów edukacji dorosłych, które

pozwala prowadzić prace przy wspólnych projektach oraz na komunikację i stworzenie

z kolegami prywatnej sieci naukowej. Pracując z użyciem Grup na Facebooku, warto

zauważyć, iż nie trzeba być znajomym z dana osobą, by móc komunikować się z nią

w obrębie Grup. Gdy użytkownik jest w grupie z ludźmi, którzy nie są jego/jej znajomymi

z Facebooka, mają oni dostęp tylko do tych informacji z jego/jej profilu, na które zezwalają

ustawienia prywatności.

Co więcej, tworząc Grupę na Facebooku, można całkowicie kontrolować jej ustawienia

prywatności. Istnieją trzy różne poziomy dostępu do Grupy: Otwarta, Zamknięta oraz Tajna.

Grupa Otwarta jest widoczna dla wszystkich użytkowników Facebooka, pojawia się

w wynikach wyszukiwania i każdy może czytać wpisy na jej Tablicy. Nazwa i członkowie

Grupy Zamkniętej są widoczne dla każdego, jednakże tylko członkowie Grupy mają

możliwość czytania wpisów. Grupa Tajna jest widoczna tylko dla osób do niej zaproszonych.

Tego typu Grupy można użyć np. do organizacji kursu szkoleniowego dla konkretnej grupy

osób. Inni użytkownicy Facebooka nie będą nawet wiedzieć o istnieniu tej Grupy.

Funkcje Grupa na

Facebooku

Strona na

Facebooku

Wiadomości zbiorowe - wysyłanie masowych wiadomości bezpośrednio do

członków Facebooka.

Tak Nie

Indeksowanie wyszukiwarką – możliwość optymalizacji wyszukiwarki. Tak Tak



Tabela 1. Porównanie funkcji: Grupy na Facebooku i Strony.

Jak zacząć?

TWORZENIE STRONY NA FACEBOOKU

Istnieją dwa sposoby tworzenia Strony na Facebooku. Pierwszy jest dla tych, którzy już

posiadają swój profil na Facebooku. Powinni oni odwiedzić stronę www.facebook.com/page.

Więcej pytań powstaje, jeśli profil na Facebooku nie został wcześniej stworzony.

Po pierwsze, należy kliknąć przycisk Utwórz Stronę na www.facebook.com,

Publikacje bezpośrednie - publikowanie wpisów bezpośrednio w nowinach

fanów i członków.

Tak Tak

Docelowe grupowanie wpisów - publikowanie wpisów zależne od lokalizacji

i języka użytkownika.

Nie Tak

Aktualizacje - ukazują się fanom w wiadomościach jako oddzielna zakładka

Aktualizacje.

Nie Tak

Użycie aplikacji – zezwala na użycie różnych aplikacji Nie Tak

Ograniczenia członkostwa – dostęp ograniczany przez administratora. Tak Nie

Wiadomości o wydarzeniach w skrzynce odbiorczej– wysyłanie zaproszeń do

wzięcia udziału w wydarzeniach do Wiadomości fanów.

Tak Nie

Mierniki zaangażowania (Wgląd) - zapewnia administratorom wyposażenie

w miarę aktywności użytkownika (rozwój użytkownika, demografię, oglądane

treści, itd.).

Nie Tak

Widgety promocyjne – zezwala odwiedzającym portal internetowy na zostanie

jego fanem na Facebooku poprzez dodanie na nim tzw. Okienka Fana.

Nie Tak

Okienko rekomendacji - zezwala odwiedzającym portal internetowy na

polecenie znajomym na Facebooku wpisów (artykułów) które im się podobały.

Nie Tak

Personalizowane adresy stron – tworzenie unikatowych adresów stron

internetowych odsyłających użytkownika do Facebooka.

Nie Tak

Pliki – zezwala na współtworzenie, współedycję i współdzielenie treści. Tak Tak

Czat - narzędzie zezwalające na rozmowę w czasie rzeczywistym z ludźmi

przebywającymi w danej chwili w sieci.

Tak Nie

Pytania – zadawanie pytań i oferowanie odpowiedzi wielokrotnego wyboru,

zezwalanie użytkownikom na dodawanie własnych odpowiedzi.

Tak Tak

Albumy zdjęciowe – wgrywanie zdjęć i tworzenie albumów zdjęciowych. Tak Tak

Filmy – wgrywanie i udostępnianie filmów. Tak Tak

Zmiana daty wpisu – możliwość zmiany daty wpisu opublikowanego wcześniej. Nie Tak

Pozyskiwanie nowych członków – zapraszanie nowych członków/fanów. Tak Tak



w celu utworzenia zarówno Profilu jak i Strony. W takim przypadku utworzony profil

automatycznie stanie się administratorem Strony. Posiadanie profilu jest więc kluczowe

dlatego, że jedynie osoby posiadające profile na Facebooku mogą zarządzać Stronami.

W nowym oknie użytkownik zostanie poproszony o wybranie jednej z sześciu dostępnych

kategorii Stron. Najwłaściwszą opcją dla organizatorów edukacji dorosłych jest wybranie

kategorii w zależności od ich celu i statusu, z pominięciem Artysta, zespół lub osoba

publiczna oraz Rozrywka.

Rysunek 1. Wybieranie kategorii i nazwy Strony na Facebooku.

Kategorie można zmienić w przyszłości. Po wybraniu kategorii użytkownik powinien

wprowadzić nazwę nowej Strony. Należy jednak uważać, ponieważ z czasem nazwa strony

stanie się trwała i widoczna w adresie internetowym Strony na Facebooku. Na końcu należy

uważnie przeczytać i zaakceptować wszystkie warunki Strony na Facebooku. Warunki

są różne dla poszczególnych kategorii Stron.

Dalszy proces tworzenia Strony składa się z kilku podstawowych części: dodania

podstawowych informacji i treści, dodania wpisów na Tablicy, dostosowania wyglądu,

dodania aplikacji, nawiązania kontaktu z fanami i poszerzania ich rzeszy oraz zarządzania

Stroną. Zawartość Strony formułuje się poprzez dodawanie i usuwanie wpisów, zdjęć, filmów

i pozostałych wiadomości.

Tworząc Strony na Facebooku, ważne jest zrozumienie różnych sekcji Stron.



Rysunek 2. Sekcje Strony na Facebooku

1. Zdjęcie profilowe: Zdjęcie to jest umieszczone na stałe w lewym górnym rogu

Strony. Reprezentuje ono także użytkownika, gdy ten/ta publikuje informacje

czy adresy stron na jego/jej Facebooku.

2. Sekcja Informacje: Ten mały obszar zezwala użytkownikowi na zamieszczenie

bardzo krótkiego opisu, o czym jest Strona i powinien być używany jako swoiste

powitanie nowych odwiedzających.

3. Sekcja Polubień: Ten obszar pokazuje liczbę fanów Strony.

4. Tytuł strony: Strona jest tak dobra, jak dobrze jest nazwana. Gdy Strona osiągnie

pewną konkretną liczbę użytkowników, jej nazwa staje się trwała.

5. Panel administracyjny: Tylko administrator widzi wszystko w tej sekcji. W tym

miejscu administrator ma możliwość edycji tego co jest widoczne na Stronie i jak jest

na niej prezentowane.

6. Przycisk Lubię To: Jest bardzo ważny ponieważ poprzez jego użycie można łączyć

się ze Stroną. Poza tym jego/jej znajomi mogą widzieć co polubił/a. W takim

przypadku, przycisk Lubię To może działać jako narzędzie do promowania Strony.

Co więcej, przycisk Lubię To można umieścić na dowolnym portalu internetowym,

co połączy go ze Stroną na Facebooku.

7. Pasek Zdjęcia: Jest narzędziem zarządzania zdjęciami wgranymi na Stronę

na Facebooku.

8. Jednym ze specyficznych narzędzi Facebooka jest możliwość analizowania profilów

fanów oraz ich aktywności poprzez Panel Administratora. Można to zrobić, klikając

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10



we Wgląd. Daje to informacje na temat odwiedzających daną Stronę: w jaki sposób

ludzie odnajdują stronę, skąd pochodzą, jak duża liczba osób odwiedza stronę, kiedy

Strona ma najwięcej odwiedzin,

9. Oś czasu: Pozwala zilustrować historię Strony, od jej początków do dni obecnych.

10. Kamień milowy: Pozwala dodawać nową ważną datę pomiędzy pozostałymi wpisami.

Gdy Strona na Facebooku jest stworzona, zawsze można modyfikować jej wygląd, ustawienia

oraz zawartość.

TWORZENIE GRUPY NA FACEBOOKU

Każdy użytkownik Facebooka może stworzyć Grupę, dołączyć do Grupy oraz zaprosić kogoś

innego do Grupy. Grupy zostały zaprojektowane, by łączyć ludzi o podobnych

zainteresowaniach w mniejsze grona.

Czasami Grupa może być nawet tajna (prywatna). Członkowie tej Grupy będą mieli

wydzieloną część Facebooka, by robić różnorodne interesujące rzeczy, takie jak tworzenie

i edycja dokumentów Grupy czy udział w czacie Grupy.

Zakładając, że użytkownik posiada już własny profil na Facebooku, może on/ona z łatwością

stworzyć Grupę w kilku bardzo prostych krokach. Po pierwsze, należy wejść na stronę

http://www.facebook.com i kliknąć w przycisk Utwórz Grupę. Następnie, należy nazwać

Grupę oraz wybrać jej ikonę.

Gdy Grupa już istnieje, jej prywatność można w pełni kontrolować. Istnieją trzy różne

poziomy dostępu: otwarta, zamknięta oraz tajna.

Aby Grupa była aktywna, konieczne jest dodawanie członków. Można to łatwo zrobić,

zapraszając znajomych użytkownika (administratora Grupy) do przyłączenia się do Grupy.

Jeśli administratorzy Grupy chcą zapraszać użytkowników spoza swojej grupy znajomych,

muszą upewnić się, że Grupa posiada status otwartej.

Rysunek 3. Tworzenie nowej Grupy na Facebooku.

http://www.facebook.com/



Jeśli administrator zdecydował się stworzyć Grupę zamkniętą, konieczne jest wysłanie adresu

internetowego Grupy do osób do niej zaproszonych. Adres ten skieruje ich bezpośrednio

do Grupy, gdzie dostępny będzie przycisk Dołącz do Grupy (prawy górny róg strony).

Gdy klikną w ten przycisk, administrator Grupy będzie widział ich wniosek w prawym menu

Grupy.

Tworząc Grupę na Facebooku, ważnym jest zrozumienie poszczególnych jej sekcji:

Rysunek 4. Sekcje Grupy na Facebooku.

1. Tytuł Grupy: Obszar ten pokazuje główną Tablicę Grupy.

2. Informacje: Ten mały obszar zawiera informacje na temat członków Grupy

oraz jej prywatności.

3. Wydarzenia: Obszar ten zawiera informacje na temat bieżących i zbliżających się

wydarzeń.

4. Zdjęcia: Sekcja ta zawiera zdjęcia wgrane do Grupy.

5. Pliki: Ta sekcja pozwala wspólnie tworzyć pliki tekstowe. Łatwo jest zacząć poprzez

dodanie tytułu oraz stworzenie kompozycji współtworzonego tekstu. Dokument taki

udostępniony jest do użytku i edycji pozostałym członkom Grupy.

6. Czat: W tej sekcji można komunikować się w czasie rzeczywistym z członkami

Grupy zalogowanymi w danej chwili na Facebooka.

7. Opis Grupy: Klikając w Co powinno być zamieszczane na stronie tej grupy?

oraz dodając opisy, ustalamy zasady komunikacji w obrębie danego tematu.

8. Dodaj znajomych do Grupy: Ta sekcja pozwala zapraszać więcej znajomych

do Grupy.

Dlaczego korzystamy z Facebooka

UAB " Globalios idėjos " używa Stron i Grup na Facebooku, ponieważ ułatwia to

komunikowanie się z uczestnikami naszych szkoleń oraz szerszą publicznością. Co więcej,

pomaga nam rozpowszechniać projekty europejskie.

1

2

3

4

5

6

7

8



W naszej organizacji używamy Facebooka na dwóch głównych płaszczyznach: szkoleń oraz

zarządzania.

Na płaszczyźnie szkoleń Facebooka można używać jako środowiska uczenia się

lub jako platformy komunikacji z uczestnikami szkoleń.

Na dzień dzisiejszy nie używamy jeszcze Facebooka jako środowiska uczenia się, jednakże

w kwestii komunikacji z uczestnikami szkoleń udało nam się pomyślnie wdrożyć narzędzie

Grupy na Facebooku. Stworzyliśmy Grupę, gdzie dojrzalsi wiekiem studenci wraz ze swoimi

instruktorami dzielili się informacjami wyniesionymi z kursu szkoleniowego z zakresu

informatyki oraz kontynuowali dyskusje na interesujące ich tematy.

W kwestiach zarządzania i administracji firmą używamy Facebooka na dwa sposoby.

Po pierwsze, używamy Stronę na Facebooku naszej firmy w celach reklamowych.

Publikujemy wydarzenia, aktualizacje oraz inne powiązane z nimi informacje, by zachęcić

nowych klientów oraz zwiększyć świadomość naszej marki. Po drugie, używamy Grup

na Facebooku w celach komunikacji wewnątrz firmy.

Facebook pozwala nam, jako firmie, udostępniać informacje na nasz temat, na temat naszej

aktywności oraz osiągnięć. Oczywiście, moglibyśmy zrobić to za pośrednictwem naszego

portalu internetowego. Jednakże, aby zarządzać portalami, aktualizować je i zmieniać ich

zawartość, osoba za to odpowiedzialna musi posiadać konkretne umiejętności techniczne.

Oznacza to, że nie każdy z naszych pracowników mógłby to robić. Z drugiej zaś strony,

modyfikowanie Strony i Grupy na Facebooku jest tak łatwe, że każdy z nas jest w stanie

to robić. Pracownicy firmy nie muszą nabywać żadnych dodatkowych umiejętności i każdy

może wnieść swój wkład czy dodać coś od siebie.

Liczba użytkowników Facebooka rośnie z dnia na dzień, co jest powodem, dla którego Strony

i Grupy na Facebooku pozwalają nam łatwiej kontaktować się z naszymi obecnymi

i potencjalnymi studentami, partnerami oraz udziałowcami. Używając Facebooka, możemy

znacznie szybciej dotrzeć do naszej grupy docelowej. Taka forma komunikacji jest bardziej

interaktywna i zbliża nas do ludzi, z którymi chcemy utrzymywać kontakt. Facebook jest

także dobrym źródłem informacji zwrotnych, które pomagają nam ulepszać jakość naszych

usług, prezentacji, jak i nas samych.

Zalety Stron i Grup na Facebooku dla organizatorów edukacji dorosłych

Zarówno Strony jak i Grupy na Facebooku mają swoje zalety i wady. Stronę lub Grupę

na Facebooku można wybrać w zależności od potrzeb, celu, ludzi administrujących nią

oraz rodzaju podejmowanych w na niej akcji.

Jeśli administrator chce promować produkt, wprowadzać organizację na rynek czy ogłaszać

wiadomości, lepszym pomysłem byłoby zapewne wybranie Strony. Jeśli zaś administrator ma

z góry ustaloną grupę i potrzebuje przestrzeni, by w prywatności udostępniać zdjęcia



bądź rozmawiać na czacie, lepszą opcją byłoby wybranie Grupy. Zasadniczo Strony pełnią

rolę profilów instytucjonalnych. Grupy można nazwać internetowymi klubami.

Poniższa tabela prezentuje zestawienie zalet Stron i Grup na Facebooku dla organizatorów

edukacji dorosłych.

Zalety Strony Grupy

1. Pozwala łączyć się z marką (organizatorów edukacji dorosłych) . Tak Tak

2. Pozwala zamieścić podstawowe informacje o firmie. Tak Nie

3. Może być stworzona przez każdego pracownika instytucji. Tak Tak

4. Pozwala na wysyłanie aktualizacji do każdego fana/członka firmy. Tak Tak

5. Brak limitu długości wiadomości. Tak Tak

6. Brak limitu częstotliwości wiadomości. Tak Tak

7. Dopuszcza nieograniczoną liczbę fanów/członków. Tak Tak

8. Zapewnia zaistnienie i pozostanie widocznym dla całego świata. Tak Tak

9. Pozwala przekazywać informacje o wydarzeniach znajomym. Tak Nie

10. Pozwala dodać blog (Noty). Tak Nie

11. Pozwala zamieszczać filmy i aktualności o firmie. Tak Tak

12. Pozwala zamieszczać recenzje naszych materiałów, książek,

pracowników czy czegokolwiek, co przyjdzie nam do głowy.

Tak Nie

13. Pozwala dodawać setki (tysiące) aplikacji. Tak No

14. Pozwala użytkownikom wspólnie tworzyć i edytować teksty. Nie Tak

15. Pozwala automatycznie tłumaczyć zawartość na wszystkie języki. Tak Nie

16. Pozwala komunikować się w czasie rzeczywistym. Tak Tak

17. Pozwala informować fanów/członków o rozkładach zajęć, zbliżających

się testach i terminach.

Tak Tak

18. Pozwala łatwo i szybko udostępniać treści znalezione w sieci. Tak Tak

19. Pozwala przenieść nauczanie poza klasę. Nie Tak

20. Pozwala zachęcać i angażować użytkowników. Tak Nie

21. Pozwala publikować nowe zadania. Nie Tak

22. Pozwala używać filmów związanych z obszarem tematyki kursów. Tak Tak

23. Pozwala używać pytań by inicjować oraz podtrzymywać dyskusje

między fanami/członkami.

Tak Tak

24. Pozwala tworzyć sondy. Tak Tak

25. Jest szeroko dostępny dla użytkowników Facebooka. Tak Nie

26. Pozwala administratorowi śledzić rozwój i zaangażowanie

użytkowników.

Tak Nie

27. Pozwala na dotarcie do konkretnych grup zainteresowań. Tak Tak

28. Pozwala otrzymywać informacje zwrotne. Tak Tak

29. Jest widoczna tylko dla użytkowników Facebooka. Nie Tak

30. Pozwala czytać aktualizacje bez konieczności logowania. Tak Nie

31. Pozwala fanom/członkom dzielić się treściami na Tablicy. Tak Tak

Tabela 2. Zalety Grup i Stron na Facebooku.



UAB “Globalios idėjos" używa obojga: Stron na Facebooku oraz Grup na Facebooku.

Jednakże Strony używane są nieco częściej z powodu większej ilości przydatnych firmie

funkcji, które pozwalają wyrażać myśli, organizować wydarzenia czy po prostu wymieniać

się nowinkami. Mamy kilka Stron na Facebooku, których używa się w celach zarządzania.

UAB “Globalios idėjos" Mokymai (Rys. 5) - Używamy tej Strony w celach reklamowych

oraz przyciągania nowych studentów. Przy pomocy narzędzi jakie daje Facebook, docieramy

do ludzi i zwiększamy liczbę fanów, np. naszych obecnych studentów czy też innych osób

zainteresowanych naszą działalnością. Dostarczamy im wiadomości odnośnie naszych kursów

szkoleniowych czy wydarzeń.

Strona “Globalios idėjos" Mokymai na Facebooku jest również bardzo użyteczna dla nas

podczas organizowania grup szkoleniowych. Gdy brakuje jednej osoby by skompletować

grupę, ogłaszamy ten fakt poprzez Stronę na Facebooku. Pośród osób, do których docieramy

są takie, które chciałyby wziąć udział w szkoleniu, dzieląc się informacją na ten temat

ze znajomymi z Facebooka. Jest to wygodne dla firmy, ponieważ w ten sposób docieramy

do większej grupy odbiorców, a zainteresowane osoby wcześniej znajdują miejsce na kursie.

Co więcej, załączyliśmy na naszej Stronie na Facebooku aplikację biuletynu, która pozwala

użytkownikom na rejestrację w celu otrzymywania nowin pocztą elektroniczną

(Naujienlaiškis).

GLOBAL IDEAS, LdV Mobilities (Rys. 6) - Używamy tej Strony do reklamowania naszych

placówek edukacyjnych na Litwie. Publikujemy informacje o ukończonych projektach oraz

oferowanych przez nas usługach. Zamieszczamy również zdjęcia z tych placówek. Uczestnicy

mogą ujrzeć siebie oznakowanych na zdjęciach i "Polubić" je. W ten sposób wiele osób z ich

listy znajomych może zobaczyć, jak świetnie bawili się na Litwie i polecić to innym.

Rysunek 5. Strona na Facebooku UAB “Globalios idėjos" Mokymai.



Projekt "Open (H) Art" (Rys. 7) - Stronę tę stworzono, by rozpowszechniać nasz projekt

partnerski realizowany w programie Grundtvig. Głównym zamysłem tego rozpoczętego

w 2009 roku partnerstwa było zwiększenie świadomości publicznej w zakresie znaczenia

sztuki jako narzędzia w pracy społecznej i edukacyjnej. Za pomocą tej strony partnerzy

projektu dążyli do rozbudowy procesu uczenia się oraz do popularyzacji projektu jak również

do opowiedzenia ludziom o terapii sztuką. Cele te osiągnięto poprzez zamieszczanie zdjęć

ze spotkań projektu, dzielenie się przykładami, a także dzięki dyskusjom na istotne tematy.

Niestety, aktualizacje i usprawnienia Facebooka sprawiły, iż dyskusje są niedostępne.

Oprócz stron na Facebooku, w naszej firmie używa się również Grup. Są one tak samo

użyteczne: podobne Tablice dyskusyjne, możliwość dzielenia się zdjęciami i filmami

pomiędzy członkami, wiadomości przychodzące na skrzynkę odbiorczą, możliwość

pozyskiwania nowych członków. Użycie Grup na Facebooku pomaga nam budować nieco

bardziej osobistą relację z obecnymi oraz potencjalnymi klientami partnerami.

Rysunek 6. Strona GLOBAL IDEAS, LdV Mobilities.

Rysunek 7. Strona projektu Open (H) Art.



Nasze Grupy:

E-Senior (Rys. 8) - Grupa ta powstała w ramach projektu, jaki wdrożyliśmy w 2008 roku

w ramach programu LLP Grundtvig. Celem tego projektu było zapewnienie starszym

obywatelom szkolenia informatycznego, które miało zachęcić ich do udoskonalania swoich

zdolności komunikacyjnych, jakości życia oraz do uproszczania wielu codziennych wyzwań.

Głównym założeniem Grupy „E-Senior” było stworzenie platformy komunikacyjnej

dla uczestników projektu. Po wzięciu udziału w kilku kursach szkoleniowych w różnych

krajach, dzielili się oni informacjami na temat tego, czego się nauczyli, kontynuowali

dyskusje, publikowali zdjęcia. Grupa ta pozwoliła nam rozbudować proces uczenia się.

GI Inside (Rys. 9 i 10) - Grupa ta powstała w celach komunikacji administracyjnej wewnątrz

naszej organizacji. Jako że każdy w naszej firmie posiada własną dziedzinę pracy,

ta Grupa pomaga nam wiedzieć czym zajmują się inni, np. nowe wydarzenia, nowe projekty,

Rysunek 8. Grupa "E-Senior"

Rysunek 9. Grupa "GI Inside" (1)



rezultaty, kursy szkoleniowe itp. Używając kwestionariuszy, możemy głosować i omawiać

kwestie dotyczące wszystkich, wybierać narzędzia reklamowe i wspólnie podejmować

niektóre decyzje. Co więcej, dzielimy się lokalnymi i światowymi nowinami związanymi

z naszymi dziedzinami pracy. Czasem też po prostu razem żartujemy.

Podsumowanie i sugestie

Podsumowując, Strony i Grupy na Facebooku są jednymi z najbardziej interesujących

narzędzi ułatwiania szkoleń oraz zarządzania organizacją dla dorosłych. UAB “Globalios

idėjos" używa tych narzędzi i śledzi nowe zmiany oraz ulepszenia w Facebooku, które

pozwolą firmie zbliżyć się do jej klientów i być dla nich atrakcyjną.

Głównymi sugestiami dla efektywniejszej komunikacji pomiędzy edukatorami a dorosłymi

uczestnikami szkoleń na Facebooku są:

Identyfikacja celów Stron i Grup na Facebooku.

Skierowanie ich do właściwych osób.

Ciągłe doskonalenie i ulepszanie.

Rysunek 10. Grupa "GI Inside"(2)



Centro del Profesorado de Ronda2

Alicia Baena Cobos

GLOGI

Krótki opis narzędzia

GLOGSTER jest interaktywną wizualną platformą, na której użytkownicy tworzą plakat lub

stronę internetową, zwaną GLOG, zawierającą multimedialne elementy, takie jak tekst,

dźwięk, film, obrazy, grafiki, rysunki, oraz dane.

GLOG jest tworzony przy użyciu łatwego narzędzia przeciągnij i upuść (drag and drop),

które jest przyjemne i łatwe do zrozumienia dla ludzi w każdym wieku

i uczących się różnymi stylami.

Warto używać Glogstera aby:

Tworzyć bazy podstawowych projektów dla klas, grup, zespołów lub jednostek.

Nauczyciel, przy użyciu tej platformy, może pracować z uczniami w klasie lub na odległość.

Ta platforma to portal społecznościowy, gdzie prace studentów są przechowywane i dostępne

w każdej chwili. Nauczyciel tworzy projekty z szablonami i wskazówkami, przydziela

je uczniom, podaje informację zwrotną dotyczącą zadania i ocenia zakończoną pracę.

Udostępniać projekty studentów lub nauczycieli w klasie, w szkole lub innym

społecznościom.

Gdy tylko projekty są ukończone, nauczyciel może pokazać pracę uczniów w różnorodnych

otoczeniach społecznych. Glogi mogą być załączone do bloga, wiki lub strony internetowej

albo udostępnione innym użytkownikom Glogstera. Wybieramy wzorcowe projekty uczniów

i pokazujemy ich osiągnięcia rodzicom, innym uczniom i nauczycielom oraz dyrektorom.

Tworzyć prywatne i bezpieczne środowisko uczenia się dla nauczycieli i uczniów.

Nauczyciel może stworzyć wirtualną klasę z uczniami poprzez rejestrację na koncie

nauczyciela – administratora. Nauczyciel tworzy konta uczniów z bezpiecznymi loginami

2 Centro del Profesorado de Ronda to centrum doskonalenia nauczycieli mające swoją siedzibę

w 40-tysięcznym mieście Ronda na południu Hiszpanii w prowincji Malaga. Ronda jest uważana

za główny ośrodek w paśmie górskim Serranía deRonda. Chociaż jest to obszar słabo rozwinięty,

z brakami w infrastrukturze oraz usługach, jednak mieszkańcy pobliskich wiosek korzystają

z tamtejszej służby zdrowia, instytucji edukacyjnych, itp. Ośrodek jest jedyną instytucją na tym

obszarze, która szkoli nauczycieli, w tym także niepełnosprawnych. W rejonie jego działania

funkcjonuje ok. 1200 szkół podstawowych, średnich i zawodowych. Pracują tu szkoleniowcy, którzy

szkolą kadrę pracującą z uczniami o szczególnych potrzebach, oraz pracujących z imigrantami.



i hasłami oraz monitoruje wszystkie czynności w obrębie konta w procesie uczenia się.

Konta uczniów mogą być utworzone bez podawania adresów e-mailowych czy innych danych

kontaktowych. Z komputera administratora jest bezpośredni dostęp do kont wszystkich

uczniów, ich projektów i czynności.

Posiadać bezpośrednie, pojedyncze, wieloprzedmiotowe i klasowe pulpity

administratora dla nauczycieli i studentów z jednym loginem i hasłem.

Wszyscy nauczyciele wykorzystujący innowacyjną platformę Glogstera mają bezpośredni

dostęp do każdego ucznia przez konto administratora. Każdy uczeń ma możliwość

przeglądania i zarządzania swoimi czynnościami i projektami poprzez konto studenta.

Jeden login i hasło udostępnia każdemu nauczycielowi i uczniowi całkowity dostęp

do różnorodnych czynności w klasie.

Jak rozpocząć pracę z Glogsterem

1. Zaloguj się na www.glogster.com i kliknij na Create New Glog:

Rysunek 1. Tworzenie nowego gloga.

http://www.glogster.com/



2. Po stworzeniu konta, możesz wybierać grafiki (Graphics), teksty (Texts) i obrazki

(Images) zob. Rys. 2-5:

Rysunek 2. Wybieranie grafiki.

Rysunek 3. Wybieranie tekstu.



Rysunek 4. Wybieranie obrazu

Rysunek 5. Wybieranie filmu



3. Wybierz podgląd (Preview), a następnie zapisz lub opublikuj (Save or Publish) swój glog

(Rys. 6):

Obraz 6. Zapisywanie gloga.

4. Zapisz adres gloga (Rys. 7):

Obraz 7. Zapisywanie linku do gloga.



Przykłady glogów

1. http://alibaena.glogster.com/cep-ronda / - glog stworzony za pomocą Glogstera

(Rys. 8).

2. http://encarnijr.edu.glogster.com/formacionnovel/ – glog stworzony za pomocą

Glogstera Edu (Rys. 9).

Zalety narzędzia

Poszerzanie elektronicznej umiejętności czytania i pisania.

Glogster tworzy elektroniczne środowisko uczenia się, gdzie nauczyciele i uczniowie uczą

się technologii łatwym sposobem, który upraszcza proces uczenia się i tworzy możliwy

do oceny projekt w programie o szerokim zasięgu.

Dzielenie się umiejętnościami.

Glogster umożliwia publicznym i prywatnym szkołom i innym instytucjom edukacyjnym

poznawać nowe technologie edukacyjne oraz oceniać jej użytkowników za kreatywność

i innowację, komunikację i współpracę, krytyczne myślenie, rozwiązywanie problemów

i podejmowanie decyzji.

Promowanie indywidualnego rozwiązywania problemów.

Glogster tworzy łatwo przystosowujące się i innowacyjne środowisko dla wszystkich

uczących się niezależnie od wieku, płci, kultury czy stylu uczenia się. Uczniowie

są zachęcani do bycia niezależnymi i kreatywnymi w rozwiązywaniu problemów.

Rozumienie celów programu GLOGSTER.

Budowa Glogstera zachęca uczniów do wyrażania niezależnych i twórczych pomysłów,

do bycia kompetentną i pewną siebie osobą. Strategie nauczania i uczenia się oparte na Glogu

umożliwiają taki rozwój i otwierają możliwości do projektowania nowych programów

odpowiadających celom edukacyjnym.

Zacieśnianie oceniania kształtującego i podsumowującego.

Glogster zacieśnia związki między programem, instrukcją i ocenianiem. Glogster Edu

zwiększa wydajność oceniania podsumowującego i jednocześnie poszerza zakres oceniania

kształtującego.

Dostarczanie różnorodnych pomysłów.

Wyróżniająca się budowa Glogstera promuje równowagę między nabywaniem faktycznej

wiedzy, umiejętności, biegłości w myśleniu oraz pełnym wyobraźni użyciem multimediów

i odpowiednich zasobów Internetu.

http://alibaena.glogster.com/cep-ronda

http://encarnijr.edu.glogster.com/formacionnovel/



Tworzenie bazy podstawowych projektów dla klas, grup, zespołów lub jednostek.

Przy użyciu tej platformy nauczyciel może pracować z uczniami w klasie lub na odległość.

Prace uczniów są przechowywane i dostępne w każdej chwili. Nauczyciel tworzy projekty,

posługując się szablonami i wskazówkami, przydziela je uczniom, podaje informację zwrotną

dotyczącą zadania i ocenia zakończoną pracę.

Wady

Jedyną wadą Glogstera jest to, że nagle z powodów technicznych program może odmówić

dostępu do usługi lub stać się płatny.

Jak wykorzystujemy GLOGSTER w naszej instytucji

Glog na rysunku poniżej dostarcza informacji o instytucji i organizowanych przez nas

zajęciach, takich jak warsztaty, porady, bieżące informacje czy kursy.

Rysunek 8. Glog CEP Ronda stworzony za pomocą Glogstera.



Glog na Rys. 9 dostarcza użytecznych linków dotyczących kursów online na naszej

platformie Moodle, stronie internetowej lub blogu. Każdy obraz łączy się z różnymi stronami

dotyczącymi szerokich zainteresowań naszych nauczycieli, takich jak, np. równouprawnie

w edukacji, języki, kontakty towarzyskie, narzędzia Web 2.0, specjalne potrzeby edukacyjne,

technologie informacyjne i komunikacyjne, zasoby.

Rysunek 9. Glog CEP Ronda stworzony za pomocą Glogstera Edu.



Jakie korzyści przynosi GLOGSTER mojej instytucji

Jest bezpłatny.

Pomaga nam promować używanie nowych technologii wśród nauczycieli

i uczniów, co jest jednym z głównych priorytetów naszego rządu.

Stajemy się bardziej atrakcyjni i nowocześni dla naszych odbiorców.

Dostarcza informacji zwrotnej. Możemy sprawdzić liczbę odwiedzin.

Wybrane informacje dotyczące korzystania Glogstera, opis i zalety są podsumowaniem

ze stron: http://www.glogster.com/, oraz http://edu.glogster,com/what-is-glogster-edu/

http://www.glogster.com/

http://edu.glogster,com/what-is-glogster-edu/



MSCDN Wydział w Siedlcach3

Iwona Moczydłowska

SŁOWA W CHMURACH

Celem tego artykułu jest przedstawienie generatorów chmur wyrazowych, narzędzia Web 2.0

zdobywającego coraz większą popularność na świecie. Czytelnik znajdzie tu ogólny opis

narzędzia, a także bardziej szczegółowe informacje związane z wykorzystaniem różnych

aplikacji tego typu. Dowie się, gdzie je znaleźć, jak się nimi posługiwać i do czego używać.

Tekst ilustrowany jest chmurami wyrazowymi wygenerowanymi za pomocą opisywanych

narzędzi, co czyni go bardziej praktycznym i zrozumiałym, a także inspirującym.

Generatory chmur wyrazowych są stosunkowo nowym narzędziem. Ich geneza związana

z tagami, czyli znacznikami służącymi do poszukiwań określonych kategorii zdjęć w serwisie

fotograficznym Flickr. Dzisiaj chmury tagów obecne są na wielu stronach internetowych,

głównie na blogach. Bazując na tym pomyśle, Jonathan Feinberg z IBM opracował w 2008

roku aplikację do graficznej prezentacji tekstów. Słowa z tekstu tworzą obraz,

w którym wielkość poszczególnych wyrazów jest proporcjonalna do częstotliwości ich

występowania w tekście. Program funkcjonuje w oparciu o Internet i nosi nazwę Wordle,

a jego produkt to word cloud albo wordle, czyli chmura wyrazowa. Rysunek poniżej

przedstawia chmurę projektu ITAAT.

Rysunek 1. Wizualizacja projektu ITAAT uzyskana za pomocą Wordle.

3 MSCDN Wydział w Siedlcach stanowi integralną część ośrodka doskonalenia nauczycieli

prowadzonego przez Marszałka województwa mazowieckiego. Jego siedzibą jest 80-tysięczne miasto

powiatowe Siedlce, pełniące funkcję edukacyjnego centrum dla rolniczego rejonu. Władze centralne

MSCDN ulokowane są w Warszawie, a Wydziały w liczbie 7 – w dużych miastach Mazowsza.

MSCDN organizuje różne formy doskonalenia nauczycieli mające na celu ich rozwój zawodowy,

wsparcie oraz wzrost motywacji. W rejonie działania MSCDN Wydział w Siedlcach funkcjonuje

około 100 przedszkoli, 400 szkół podstawowych, 100 gimnazjów i 70 szkół podnadgimnazjalnych.



Tworzenie chmur – od czego zacząć

Przygotowanie takiego obrazu jak na Rysunku 1 zajmuje kilka chwil i ogranicza się

do czterech czynności:

1. Wejście na stronę generatora chmur.

2. Otwarcie aplikacji do tworzenia chmur.

3. Wprowadzenie tekstu do okna tekstowego

4. Przesłanie treści poprzez kliknięcie Utwórz chmurę/Prześlij/Zwizualizuj.

Tekst można wprowadzać poprzez wpisanie bezpośrednio z klawiatury w oknie tekstowym

lub skopiowanie go i wklejenie. Inny sposób wprowadzania tekstu to podanie adresu strony

internetowej, na której tekst jest opublikowany. Niektóre generatory mają opcję pobrania

tekstu w pliku pdf.

Rysunek 2. Tworzenie chmury wyrazowej w edytorze Wordle.

Możliwości różnych programów

Wordle, jako pierwszy i najbardziej popularny otwiera całkiem pokaźną listę generatorów

do tworzenia chmur. Swoje miejsce znalazły tutaj również ABCya!, Image Chef, TagCrowd,

Tagul, Tagxedo, WordItOut. Aplikacje te mają różne możliwości w zakresie mocy

przerobowych (limit słów, wielkość plików tekstowych) oraz wyborów edycyjnych.



Różne też są efekty, jakie można uzyskać przy pomocy każdej z nich. I tak np., do prezentacji

definicji dobrze służy ABCya! zaprojektowany do pracy z małymi dziećmi,

przez co w porównaniu z innymi generatorami oferuje niewiele dość prostych jednak

skutecznych w przekazie środków.

Rysunek 2. Definicja chmury wyrazowej wygenerowana przez ABCya!

Jeśli zależy nam na atrakcyjnym przekazaniu idei, warto sięgnąć po Word Mosaic, dostępną

na portalu ImageChef. Organizuje ona tekst w wybranym przez użytkownika kształcie.

W prezentacji na temat generatorów chmur wyrazowych wykorzystałam torbę (Rys. 4),

mając nadzieję, że odbiorcy zabiorą w niej przekazaną przeze mnie wiedzę i zastosują ją

w przyszłości. Tą samą torbą ozdobiłam blog projektu ITAAT.

Rysunek 4.Chmura z portalu ImageChef.



Inny generator, TagCrowd (zaprojektowany przez Daniela Steinbocka z Uniwersytetu

Stanford w 2006 roku), nie tworzy atrakcyjnych wizualnie chmur, ale jest niezastąpiony

w przypadku, gdy zależy nam na precyzyjnym określeniu częstotliwości występowania słów.

W utworzonej przy jego pomocy chmurze obok słów prezentowane są również liczby

określające ile razy dane słowo zostało użyte. Przydaje się to do analizy artykułów,

życiorysów, prac uczniowskich, refleksji nad stylem, użytym słownictwem. Pomaga

sprawdzić, czy akcenty zostały właściwie rozłożone, czy tekst rzeczywiście odzwierciedla

zaplanowaną problematykę. Podobne zastosowanie może mieć również holenderski

WordItOut, choć nie wyświetla danych liczbowych.

Niektóre generatory mają bardziej zaawansowane opcje, takie jak tworzenie chmury

o kreślonym kształcie, wybranym z bazy lub dostarczonym przez użytkownika w formie

zdjęcia. Takie możliwości oferuje Tagxedo, który dodatkowo podczas prezentacji na stronie

internetowej, dzięki technologii Silverlight, zapewni powiększanie tych słów w chmurze,

na które przesuniemy kursor.

Specjalne funkcje, wyjątkowo przydatne w nauczaniu i uczeniu się języków obcych, mają

aplikacje WordSift i VocabGrabber. Obie współpracują ze słownikiem Visual Thesaurus,

co pozwala na wyświetlanie definicji słów. WordSift dodatkowo umożliwia przegląd słów

według częstości występowania, alfabetycznie i tematycznie. Dodaje też poprzez Google

ilustracje i filmy do 50 najczęściej występujących w tekście wyrazów.

Rysunek 5. Zrzut ekranowy z WordSift.



Z kolei Tagul, dzieło Rosjanina Alexa, łączy wyrazy w chmurze z zasobami w sieci i dzięki

temu są one interaktywne. Każde słowo staje się wtedy linkiem do strony domyślenie

wybranej przez Google, albo wskazanej przez autora chmury. Tagul umożliwia też wykonanie

chmury, w której każde słowo jest w innym kolorze, co przydaje się, gdy zależy nam

na wyeksponowaniu różnorodności. Ja użyłam tej funkcji, aby przedstawić uczestników

seminarium, a także wesprzeć zapamiętanie imion i nazwisk.

Rysunek 6. Chmura utworzona przez Tagul na blogu projektu ITAAT.

Niezależnie od swoich możliwości, wszystkie generatory są narzędziami Web 2.0,

jako że oparte są o Internet, dostępne dla każdego aby tworzyć, publikować i dzielić się,

a uzyskane za ich pomocą wytwory mogą być komentowane przez innych użytkowników

Internetu.

Tworzenie chmur – ustawienia aplikacji

Aby uzyskać pożądane efekty, należy przede wszystkim użyć odpowiedniej aplikacji,

jak również dokonać określonych ustawień w generatorze odnośnie całego tekstu,

poszczególnych wyrazów i wreszcie samej chmury.

Na poziomie tekstu generatory umożliwiają pomijanie znaków interpunkcyjnych oraz

niektórych wyrazów, takich jak wyrazy często używane np. i, oraz, przy, za, nawet, itp.

Czasem jest możliwość wybrania opcji pomijania wyrazów 1/2/3itd. literowych, jak też

ręcznego usuwania wyrazów. Dobre aplikacje obsługują wiele języków, np. Wordle – 29,

i w ich ramach dokonują grupowania wyrazów, bez względu na końcówki deklinacyjne

i koniugacyjne.



Ustawienia na poziomie słów dotyczą kolejności wyrazów (według częstości występowania,

alfabetycznie lub losowo) oraz wielkości liter (małe, wielkie lub najczęściej spotykane).

Ustawienia na poziomie chmury pozwalają na określenie:

wielkości wyrazów (wielkość wyrazów proporcjonalna do liczby występowania

danego wyrazu w tekście lub jednakowa) ,

koloru (tła oraz samych wyrazów - jednakowego koloru lub zróżnicowane),

kroju czcionki,

elementów kompozycji, takich jak:

o kierunek (poziomo, pionowo, układ mieszany, losowo),

o kształt chmury (geometryczny, organiczny, portret, itp.),

o margines.

Uzyskanie pożądanych efektów chmury nie zawsze jest możliwe za pomocą ustawień

generatora. Niezastąpiona jest wtedy ingerencja manualna, np. dopisywanie wyrazów,

na których widoczności nam zależy. Warto też znać tricki, takie jak użycie znaku „~”

pomiędzy dwoma wyrazami. Zabieg ten stosujemy, aby zaprezentować wyrażenia

wielowyrazowe np. „Nowy Jork” .

Trudności

Chociaż generatory chmur przetworzą tekst w każdym języku, specyficzne funkcje, takie jak

grupowanie wyrazów w językach mniej popularnych może być niemożliwe, np. słowa wyraz,

wyrazy, wyrazów powinny być potraktowane jako jedno słowo i liczone razem, jednak język

polski jest dla generatorów zbyt skomplikowany.

Podobnie jest z wyborem czcionek; w przypadku języka polskiego nie wszystkie kroje

są dostępne.

Kolejną trudność stanowi fakt, iż do obsługi generatorów chmur konieczna jest przynajmniej

podstawowa znajomość języka angielskiego. Wyjątkiem potwierdzającym regułę jest portal

ImageChef, prowadzony w 10 wersjach językowych, oprócz angielskiej również niemieckiej,

francuskiej, włoskiej, hiszpańskiej, rosyjskiej. Na dzień dzisiejszy nie ma aplikacji

do tworzenia chmur, w której językiem instrukcji jest język polski.

Jak używać chmur wyrazowych

Chmury wyrazowe można opublikować lub zapisać na wiele sposobów:

zapisać jako obraz,

wkleić zrzut ekranu do tekstu w programie Word lub prezentacji PowerPoint,

przesłać pocztą elektroniczną,

zapisać w publicznej lub prywatnej galerii w Internecie,

wkleić kod źródłowy na stronie internetowej,

wysłać na Facebooka, Twittera, do bloga, itd.,

wydrukować.



Wykorzystywane są w różnych dziedzinach. Twórca Tagxedo, Hardy Leung, proponuje sto

jeden sposobów ich użycia. Oto kilka pomysłów na zastosowanie chmur w edukacji

dorosłych:

prezentacja pomysłu/tematu

wprowadzenie do dyskusji

przewidywanie

podsumowanie

powtórzenie

refleksja na temat

podpowiedź w celu rekonstrukcji

porównanie tekstów

wprowadzenie artykułu

analiza strony internetowej

wizualizacja treści (wiersza itp.)

recenzja książki/filmu

zadanie typu badawczego na określony temat

ćwiczenie gramatyczne/ słownikowe

stylizacja prezentacji PowerPoint

plakat konferencji/warsztatów

identyfikatory uczestników konferencji

informacja o osobie (życiorys)

informacja o firmie

W MSCDN chmury wyrazowe wykorzystywane są na blogu projektu ITAAT,

w celu podsumowania informacji, ułatwienia ich zapamiętywania, pokazania relacji, a nawet

po prostu do dekoracji bloga. Używam je również w prezentacjach PowerPoint podczas

różnych form doskonalenia nauczycieli, najczęściej jako wprowadzenie do szkolenia,

aby poinformować o celach, treściach i metodach. Promuję generatory chmur wśród

nauczycieli jako użyteczne narzędzie dydaktyczne, które może być stosowane zarówno przez

nauczycieli, jak i uczniów: jako takie włączone jest do warsztatu dla nauczycieli języków

na temat kreatywnego uczenia się.

Studium przypadku

Chmura po lewej to wizytówka wykonana za pomocą Tagxedo.

Zawiera krótką informację biograficzną i jednocześnie portret.

Taka wizytówka doskonale nadaje się do wykorzystania

na seminariach i konferencjach jako identyfikator, zwłaszcza

że ostatnio modne są duże plakietki, nawet w formacie C6.

Wykonanie takiej wizytówki jest stosunkowo proste. Instrukcja

zamieszczona jest poniżej.

Rysunek 7. Moja wizytówka w chmurze z Tagxedo.



1. Wejdź na stronę www.tagxedo.com i otwórz kreator chmur wyrazowych klikając

w Create (Rys. 8).

Rysunek 8. Strona startowa generatora chmur Tagxedo.

2. Z menu po lewej stronie ekranu wybierz Shape. Dodaj teraz zdjęcie (Add Image)

ze swoich zasobów (Rys. 9).

Rysunek 9. Definiowanie kształtu chmury.

http://www.tagxedo.com/



3. Potwierdź operację wybierając Accept (Rys. 10). W edytorze masz możliwość

porównania zdjęcia i kształtu chmury klikając w Show Original (Rys. 11). Jeśli efekt

nie jest zadowalający, zdjęcie trzeba wymienić.

Rysunek 10. Unikalny kształt chmury uzyskany ze zdjęcia.

Rysunek 11. Pobrana do aplikacji fotografia.

4. Wprowadź teraz tekst wybierając z menu Load. Najprostszy sposób to skopiowanie

uprzednio przygotowanej informacji do edytora za pomocą skrótów klawiszowych

użyciu Ctrl-C oraz Ctrl-V (Rys. 12). Mogą być to po prostu wyrazy, które chcesz

zaprezentować, bądź pełne zdania. Jeśli zależy Ci na wyróżnieniu określonych

wyrazów, np. imienia i nazwiska, nazwy instytucji, powtórz ich zapis 2-5 razy.

Zatwierdź operację poprzez wybranie Submit.



Rysunek 12. Wprowadzanie tekstu.

5. Dobierz kolorystykę (Color, Theme), krój czcionki (Font) oraz zdecyduj,

jakie rozłożenie wyrazów w chmurze (Orientation) jest najbardziej odpowiednie

(Rys. 13).

Rysunek 13. Definiowanie wyglądu zawartości chmury.

6. Twoja chmura jest gotowa do zapisania jako obraz (Image) albo wydrukowania

(Print). Możesz ją też opublikować na Facebooku czy Twitterze, albo zamieścić

na stronie internetowej (Web). Wystarczy kliknąć na Save/Share/Print i wybrać

odpowiednią opcję (Rys. 14).



Rysunek 14. Opcje publikowania chmury.

Obraz można zapisać w różnych formatach, stosownie do koncepcji wykorzystania chmury.

Zaprezentowana tutaj wizytówka czy też identyfikator konferencyjny jest przykładem,

innych kreatywnych pomysłów może być nieskończenie wiele.

Wnioski

Dlaczego promuję chmury wyrazowe? Bo są atrakcyjne, nawet powiedziałabym, że piękne,

często też bywają zabawne. To dużo więcej niż listy słów, takie czy inne graficzne

uporządkowanie wyrazów. Niosą wiele informacji, stymulują, wyzwalają kreatywność,

ekspresję i wyobraźnię, wzmacniają krytyczne myślenie.

Generatory, które służą do tworzenia chmur są przyjazne, proste i łatwe w użyciu, nie mówiąc

o tym, że są też bezpłatne. Z uwagi na to, jak również ze względu na pedagogiczne wartości

ich wytworów, należą do tych narzędzi Web 2.0, które z powodzeniem mogą być stosowane

w edukacji dorosłych.

Adresy stron internetowych generatorów wymienionych w artykule:

http://www.wordle.net

http://www.abcya.com/word_clouds.htm

http://www.imagechef.com/ic/word_mosaic/

http://www.tagcrowd.com

http://tagul.com

http://www.tagxedo.com

http://www.vocabgrabber.com

http://www.worditout.com

http://www.wordsift.com

http://www.wordle.net/

http://www.abcya.com/word_clouds.htm

http://www.imagechef.com/ic/word_mosaic/

http://www.tagcrowd.com/

http://tagul.com/

http://www.tagxedo.com/

http://www.vocabgrabber.com/

http://www.worditout.com/

http://www.wordsift.com/



MSCDN Wydział w Siedlcach

Stanisław Waberski

CKU w Siedlcach4

MOODLE: SKŁADOWA LEKCJA

W niniejszym opracowaniu przedstawiono możliwości wykorzystania jednej ze składowych

platformy Moodle na przykładzie doświadczeń Centrum Kształcenia Ustawicznego

w Siedlcach.

Platforma Moodle umożliwia kształcenie na odległość z wykorzystaniem różnorodnych

jej składowych, do których można m.in. zaliczyć: ankietę, bazę danych, czat, forum, lekcję,

quiz, słownik pojęć, warsztaty. Pozwala na wykorzystanie opracowanych przez nauczyciela

materiałów w postaci tekstu, schematów, zdjęć, prezentacji, nagrań audio i video itp. Jedną

ze składowych wykorzystywanych w kształceniu na odległość jest lekcja. Umożliwia ona

na przedstawienie treści nauczania na wielu współpracujących ze sobą tzw. stronach.

Poszczególne strony mogą zawierać tekst, zdjęcia, tabele, polecenia do wykonania, linki

do innych źródeł wiedzy oraz pytania sprawdzające stopień opanowania przez studenta

prezentowanego materiału.

Platforma Moodle wykorzystywana jest w siedleckim CKU w procesie kształcenia w szkole

policealnej, w której to około 50% zajęć prowadzonych jest metodą e-learningu.

Do najczęściej wykorzystywanych składowych należą: lekcja, quiz, forum, słownik pojęć,

zadania. System ten ułatwia zdobywanie nowych kwalifikacji osobom pracującym,

opiekującym się małymi dziećmi, czy też zamieszkałym w dużej odległości od szkoły.

Zanim Moodle zostało wprowadzone do placówki jako narzędzie w procesie nauczania,

nauczyciele ukończyli kurs E-learning sposobem na problemy kształcenia ustawicznego.

Składowa lekcja pozwala na przedstawienie danego tematu w sposób zbliżony do lekcji

prowadzonej metodą tradycyjną. Umożliwia ona łączenie wiedzy teoretycznej z ćwiczeniami

praktycznymi; pozwala też na bieżącą samokontrolę stopnia opanowania materiału.

4 CKU (Centrum Kształcenia Ustawicznego) w Siedlcach współpracuje w projekcie ITAAT

z MSCDN Wydział w Siedlcach. Jest to placówka kształcąca osoby dorosłe tj. w wieku powyżej

18 lat. Pod względem organizacyjnym stanowi zespół, w skład którego wchodzą następujące rodzaje

szkół: gimnazjum, liceum ogólnokształcące, szkoła policealna. Placówka oferuje kształcenie m.in. w takich

zawodach jak: Szkoła oferuje kształcenie w takich zawodach jak: technik administracji, technik archiwista,

technik informatyk, technik rachunkowości, florysta.



Tworzenie Lekcji – krok po kroku

Poniżej przedstawiono poszczególne etapy tworzenia lekcji na konkretnym przykładzie

w ramach zajęć z przedmiotu obsługa informatyczna w hotelarstwie.

Po zalogowaniu się na platformę należy włączyć tryb edycji. Następnie z rozwijanej listy

Dodaj składową wybrać element Lekcja (Rys. 1).

Rysunek 1. Wybór składowej Lekcja.

Pojawi się kreator tworzenia lekcji, w którego pierwszym oknie należy ustalić jej parametry

(Rys. 2).

Rysunek 2. Pierwsze okno kreatora składowej Lekcja.



W polu Nazwa należy podać temat lekcji, w kolejnych polach można ustalić czas jej trwania,

ustalić maksymalną liczbę odpowiedzi/przejść, zdecydować, czy będzie to lekcja

ćwiczeniowa, ustalić zasady punktacji.

Jeżeli celem lekcji jest podanie nowego materiału, należy ją ustawić jako lekcję ćwiczeniową,

pozwolić studentom na jej powtarzanie i zmienianie odpowiedzi na pytania. Lekcję można

chronić hasłem oraz udostępnić ją w określonym terminie. Po ustaleniu parametrów lekcji

należy je zatwierdzić naciskając przycisk Zapisz zmiany i wyświetl (Rys. 3).

Rysunek 3. Zatwierdzamy wprowadzone parametry lekcji.

Po naciśnięciu przycisku Zapisz i wyświetl w edytorze wstawiania lekcji otworzy się okno

zawierające temat lekcji i między innymi pytanie Co chcesz zrobić najpierw? Lekcja składa

się z poszczególnych stron (tak jak książka), które są dostępne po wybraniu opcji Wstaw

tabelę rozgałęzień (Rys. 4).

Rysunek 4. Wybór opcji Wstaw tabelę rozgałęzień.



Efektem dokonanego wyboru będzie pojawienie się kolejnego okna, w którym wpisuje się

tytuł strony oraz treść lekcji (Rys. 5). Pamiętać należy, aby lekcję rozpocząć od podania jej

celów.

Rysunek 5. Pierwsza strona składowej Lekcja.

Po wpisaniu treści należy utworzyć przyciski nawigacji umożliwiające przejście do następnej

strony, strony poprzedniej lub też zakończenie lekcji (Rys. 6). Treść przycisku wpisuje się

w polu Opis, natomiast rodzaj przycisku wybiera się z listy rozwijanej znajdującej się poniżej

pola z jego nazwą. Po utworzeniu przycisków wstawiamy utworzoną stronę wybierając opcję

Wstaw tabelę rozgałęzień.

Rysunek 6. Tworzenie przycisków nawigacji.



Pojawi się nowe okno kreatora. W celu wstawienia kolejnej strony z treścią należy w polu

Akcja z listy rozwijanej wybrać opcję Tabela wątków. Tym razem nowa strona oprócz treści

będzie zawierała obraz. W celu jego wstawienia wybieramy ikonkę wskazaną na Rys. 7.

Rysunek 7. Wstawianie obrazu.

Oczywiście zakładam, że obraz mamy już przygotowany i znajduje się on na dysku naszego

komputera. Znakomicie można tutaj również wykorzystać zrzuty ekranowe ilustrujące

czynności nauczyciela - należy je jednak wcześniej zapisać w formacie JPG, wykorzystując

odpowiedni program graficzny np. Paint. W wyniku dokonania wyboru wskazanego

na Rys. 7 pojawia się okienko dialogowe, które poprzez przycisk Przeglądaj umożliwia

wybór obrazu, jaki chcemy umieścić na stronie naszej lekcji (Rys. 8).

Rys. 8. Wybór obrazu.



Po wskazaniu właściwego pliku wpisujemy alternatywny tekst i naciskamy przycisk OK

(Rys. 9).

Rysunek 9. Wybrany obraz widzimy w prawym oknie.

Na stronie pojawi się obraz (Rys. 10), który można jeszcze modyfikować (np. zmienić jego

rozmiar) - umożliwiają to narzędzia edytora strony.

Rysunek 10. Strona zawierająca obraz.

Dobrze jest ułatwić uczącym się sprawdzenie stopnia opanowania i zrozumienia podawanego

drogą elektroniczną materiału. Jest to ważne też z tego względu, że wskazuje się na ważne

problemy, których zrozumienie jest niezbędne, aby można było efektywnie kontynuować

naukę. Do tego celu można wykorzystać tzw. stronę pytań. Właściwie poszczególne strony

zawierające podawany materiał powinny być „przeplatane” stronami pytań kontrolnych.



Celem wstawienia strony pytań z listy rozwijanej Akcja wybrać należy opcję Pytanie,

jak to widzimy na Rys. 11. W kolejnym oknie wybieramy rodzaj pytania

(np. prawda/fałsz, wielokrotny wybór, krótka odpowiedź itp.). W przypadku pytania

wielokrotnego wyboru z kilkoma odpowiedziami prawidłowymi musimy zaznaczyć

odpowiednią opcję (Rys. 12). Ponadto należy wpisać treść pytania, podać propozycje

odpowiedzi, informację, jaką przeczyta użytkownik, opcjonalnie ilość przyznanych mu

punktów oraz zdecydować, na którą ze stron chcemy go skierować po udzieleniu odpowiedzi.

Rysunek 11. Wybór strony pytań.

Rysunek 12. Pytanie z kilkoma odpowiedziami prawidłowymi.



Przebieg lekcji można w ten sposób zaprogramować, że uczeń w przypadku wybrania

poprawnej odpowiedzi będzie mógł przejść do następnej strony (Rys. 13), natomiast

w przypadku odpowiedzi błędnej będzie „zmuszony” jeszcze raz przeczytać stronę

zawierającą właściwe informacje (Rys. 14).

Rysunek 13. W przypadku wybrania prawidłowej odpowiedzi

student może przejść do następnej strony.

Rysunek 14. W przypadku wybrania odpowiedzi błędnej użytkownik

będzie musiał przeczytać właściwe treści.



Podsumowanie

Składową Lekcja można na każdym etapie edytować. Można ją również testować, zmieniając

rolę z nauczyciela na studenta. Niniejszy artykuł przedstawia tylko podstawowe jej

możliwości. Kilka przedstawionych powyżej przykładów udowadnia, że może ona zawierać

bogate i różnorodne treści, jednocześnie sterując procesem uczenia się użytkownika.

Efektywność przygotowanej lekcji zależy od jakości jej opracowania. Przede wszystkim musi

być ona poprawnie wykonana pod względem metodycznym. Bardzo duże znaczenie ma

właściwy język dostosowany do odbiorcy, a także zamieszczony materiał poglądowy

i odpowiednio dobrane pytania kontrolne oraz ćwiczenia.

Nauczanie zdalne w Centrum Kształcenia Ustawicznego w Siedlcach podlega ewaluacji.

Zebrane informacje pozwalają stwierdzić, że ten system kształcenia jest pozytywnie

odbierany przez większość osób uczących się. Słuchacze cenią sobie zajęcia ilustrowane

licznymi przykładami, instrukcjami, zdjęciami oraz ćwiczeniami. Dużą popularnością cieszą

się również quizy. Wiele osób wyraża zadowolenie z możliwości wydrukowania

przedstawianych materiałów.

Przygotowanie dobrej jakościowo lekcji wymaga dużego nakładu pracy nauczyciela, ale jak

wynika z doświadczeń placówki, w której pracuję - przekłada się na osiągane efekty

edukacyjne.



Fundatia Profesional5

Angela Cotoara

TWORZENIE QUIZÓW NA PLATFORMIE EDUKACYJNEJ MOODLE

W CELU OCENIANIA, EWALUACJI I INFORMACJI ZWROTNEJ

Celem tego artykułu jest przedstawienie sposobu wykorzystania platformy Moodle

w konfiguracji quizów w celu zdobywania wiedzy i prowadzenia ewaluacji, raczej jako

wsparcia niż zastępowania tradycyjnych działań klasowych. Moodle mogą być użyte

do integracji szkolnego kursu dla dorosłych z ćwiczeniami online, aby pomóc osobom

uczącym się w podniesieniu ich biegłości językowej oraz kompetencji informatycznych.

Większość kursów języków obcych oparta jest na podręcznikach, którym towarzyszy materiał

audio na płytach CD oraz CD-ROMy, jednak wydaje się że uczniowie niechętnie sięgają

po te pomoce w domu.

W artykule zaprezentowana jest idea zastosowania e-learningowego środowiska platformy

Moodle do wzbogacenia procesu uczenia się poprzez bardziej kompletne wykorzystanie

zasobów dydaktycznych, treści i innych pomocy związanych z wybranym podręcznikiem.

Jakie korzyści możemy odnieść ze stosowania nauczania hybrydowego6

Szkoły publiczne nie są wystarczająco otwarte na stosowanie technologii informacyjnych

i komunikacyjnych, a oczekiwanie, że nauczyciele zaczną je używać i zmienią swoje metody

nie potwierdziło się.

5 Fundatia Professional jest organizacją pozarządową, apolityczną i niekomercyjną. Powołana

została w 1998 roku w celu promowania wysokiej jakości w edukacji, tolerancji i akceptacji

międzykulturowej, uczenia się przez całe życie, praw człowieka i integracji społecznej, rozwoju

zawodowego poprzez szkolenia, kursy językowe i kursy komputerowe. Fundacja ma akredytację

rumuńskiego Ministerstwa Edukacji. Należy do QUEST (rumuńskiej organizacji dbającej o jakość

kształcenia językowego), który jest członkiem stowarzyszonym EAQUALS (Europejskiego

Stowarzyszenia Na Rzecz Jakości Usług Językowych). Fundatia Professional była organizatorem

wielu przedsięwzięć dla dorosłych, emerytów, młodych dorosłych, kobiet z zakresu praw człowieka,

oferując szkolenia i pomoc dla ponad 2000 osób, z uwzględnieniem nowych strategii

komunikacyjnych, jak również specjalistyczne kursy metodyczne dla nauczycieli, mentorów

i studentów uczelni językowych w zakresie kształcenia i doskonalenia. 6 Nauczanie hybrydowe – ang. blended learning, nauczanie mieszane, polegające na połączeniu

tradycyjnej formy zajęć „twarzą w twarz” z edukacją online (przypis red.)



Rosnąca rola edukacyjnych działań pozaszkolnych w nauczaniu i uczeniu się języków

obcych, dzięki sprzężonym środowiskom uczenia się i zintegrowaniu e-learningu z klasyczną

instrukcją klasową, przynosi korzyści zarówno uczniom jak i nauczycielom. Te nowe

narzędzia wydają się odpowiadać na potrzeby uczniów, poprawiają jakość uczenia się,

skracają czas, jaki uczeń potrzebuje do osiągnięcia zamierzonego celu, poprawiają jakość

treści i materiałów, jak również możliwość ich powtórnego użytkowania. Pośród zalet tych

narzędzi jest również redukcja kosztów dostarczenia programu, skuteczniejsze odnoszenie

przerabianego materiału do celów nauczania, a także zmniejszenie kosztów zmian

wprowadzanych do programu. Intencją tych działań nie jest zastąpienie podręczników,

płyt CD i CD-ROMów, ale ich połączenie ze środowiskiem e-learningu.

W jakim celu można używać quizów na platformie Moodle

Na platformie Moodle znajduje się obszar, który oferuje możliwość tworzenia różnego

rodzaju quizów. Lektorzy i nauczyciele, którzy znają Macromedia Flash, bądź podobny

program, mogą dodatkowo tworzyć interaktywne strony internetowe z ćwiczeniami, takimi

jak wybieranie odpowiedzi poprzez przeciąganie jej we właściwe miejsce. Każdy dział może

posiadać linki do stron z wieloma ćwiczeniami. Nauczyciel zajmuje się wtedy jedynie

kontrolą nad interakcją i informacją zwrotną.

Ewaluacja może być dokonywana poprzez różne rodzaje testów. Na zakończenie każdego

testu uczeń otrzymuje ocenę lub wynik, który dołączany jest do ogólnej oceny w danym

przedmiocie. Dodatkową ocenę uczeń może otrzymać za częstotliwość wizyt na platformie

i za wymianę informacji z innymi uczestnikami.

Informacja zwrotna na temat wyników jest kluczowym elementem każdego środowiska

uczenia się, a ocenianie jest jednym z najważniejszych działań w edukacji. Jako pedagodzy

nie wiemy, co dzieje się w głowach uczniów, więc potrzebujemy sposobu, aby mogli oni

pokazać, co rozumieją a czego nie. Dobrze skonstruowany test, nawet test wielokrotnego

wyboru, dostarcza cennych informacji na temat błędnego rozumowania uczniów.

Jeżeli informacja zwrotna jest wystarczająco szybka, może stanowić krytyczne narzędzie

oceny własnej wiedzy i pomóc w osiągnięciu lepszych wyników.

Quizy Moodle mają dwa główne komponenty: część główną i bazę pytań.

Część główna – jest tym, co widzi uczeń przystępujący do zadania i określa sposób

postępowania z quizem.

Pytania – w quizie mogą być one różnego rodzaju, wybrane losowo lub celowo,

wyświetlane w zestawie bądź pojedynczo na nowej stronie, pogrupowane

na stronach, itp.



Jak stworzyć część główną quizu

Tworząc część główną, przygotowujesz ramy dla pytań i ustalasz zasady interakcji

uczestników z quizem. Postępuj według poniższej instrukcji:

1. Zaloguj się do systemu używając konta z prawami do tworzenia quizu.

2. Włącz tryb edycji – zmienia to wygląd i funkcjonowanie strony.

3. W głównym Menu wybierz składową Quiz. W tej części edytora postępuj

następująco:

Rysunek 1. Dodawanie nowego quizu.

Nazwa – wpisz nazwę swojego quizu.

Wprowadzenie - podaj polecenie i szczegóły tego quizu (możesz wskazać na tekst

do przeczytania, dodać wskazówki).

Czas - określ dostępność tego quizu:

czas rozpoczęcia,

czas zakończenia,

czas rozwiązywania quizu (limit czasowy w minutach),

przerwy pomiędzy pierwszym, drugim a ostatnim podejściem (opcjonalnie).



Wyświetl – wybierz Bez ogranicze, jeśli nie zależy Ci, aby określona ilość pytań była

wyeksponowana na jednej stronie lub zaznacz liczbę pytań wyświetlanych jednorazowo

na stronie. Klikając Tak lub Nie, zdecyduj, czy pytania przy kolejnych podejściach mają być

wyświetlane w tej samej kolejności. Podobnie, zdecyduj o ustawieniach wewnątrz pytania.

Podejścia – mogą być określone liczbą lub nieograniczone.

Każda nowa próba na podstawie poprzedniej – opcja ta pozwala na kilkakrotne

rozwiązywanie quizu: każde nowe podejście zawiera wynik ostatniej próby.

Tryb adaptacyjny – jeśli wybierzesz Tak, uczestnicy będą mogli odpowiadać

na pytanie wielokrotnie, ale wynik będzie niższy o ustaloną karę.

Stopnie

Metoda oceniania - zaznacz, która ocena będzie oceną końcową:

a. najwyższa ocena w próbach,

b. średnia ocena z dopuszczalnych prób,

c. pierwsze podejście,

d. ostatnie podejście.

Zastosuj kary - jeśli wybierzesz ich stosowanie, za błędną odpowiedź odejmowane

będą punkty od końcowego wyniku.

Cyfry dziesiętne w ocenie – zaznacz, jeśli punktacja w liczbach całkowitych nie jest

wystarczająca.

Rysunek 2. Ustawienie opcji przeglądu.

Opcje przeglądu (Rys. 2) kontrolują, które informacje uczestnik quizu widzi podczas

powtarzania podejścia albo przeglądając raport.

Natychmiast po próbie - oznacza w ciągu dwóch minut po zakończeniu próby.

Później, w czasie, kiedy quiz jest nadal otwarty - oznacza później, ale przed datą

zamykającą quiz.

Po zamknięciu quizu - oznacza po dacie zamknięcia quizu. Jeśli quiz nie ma daty

zamknięcia, do tego stanu nigdy nie dochodzi.

Używając tego edytora, możesz kontrolować, które informacje są wyświetlane podczas

i po quizie. Ustawienia typu Odpowiedź i Informacja zwrotna są dodawane do pytania

na etapie dodawania pytań do quizu.



Rysunek 3. Ustawienia quizu.

Bezpieczeństwo

Wymagane hasło – możesz użyć tego ustawienia do ochrony quizu, w takim wypadku

tylko uczestnicy, którzy znają hasło mogą przystąpić do quizu.

Potrzebny adres sieci – z użyciem tej opcji możesz ograniczyć dostęp do quizu

do konkretnej podsieci w ramach grupy w internautów.

Ogólna informacja zwrotna - Po ustawieniu wszystkich opcji dla quizu, dodatkowo możesz

dodać informację zwrotną, która jest pokazywana zależnie od wyniku otrzymanego przez

ucznia. Na przykład wynik 100% może mieć informację: “Gratuluję, wszystko zrobiłeś

doskonale”, a wynik 50% “Powtórz solidniej i spróbuj podejść do tego quizu ponownie”.

4. Po zapisaniu ustawień ogólnych kliknij na przycisk Zapisz zmiany i wyświetl.

Tym samym zostaniesz przekierowany na stronę dodawania pytań.

Masz ramy dla quizu, co zrobić teraz

Krok 1. Wybierz rodzaj pytań.

Dodaj pytania.

Krok 2. Ustaw wagę każdego pytania.

Ustal kary.

Krok 3. Dodaj odpowiedzi.

Wskaż właściwą odpowiedź.

Ustaw ocenę każdej odpowiedzi.



Dodawanie pytań

Wszystkie pytania w quizie są przechowywane w kategoriach w bazie pytań. Tam również

możesz ustawić rodzaj pytań (Rys. 4).

Rysunek 4. Edycja quizu.

Utwórz nowe pytanie – przeniesie Cię na ekran, gdzie dodasz pytanie w wybranym

przez Ciebie rodzaju.

Losowo wybierane pytania – doda pytanie z kategorii, którą wybierzesz, skutkiem

czego każdy uczestnik otrzyma inne pytania.

Akcja Dodaj do Quizu – pozwala na dodanie pytania, które już są w bazie pytań.

Pytania dodajesz z pozycji widocznej na Rys. 4. Tutaj wybierasz też rodzaj pytań, np.:

Wielokrotny wybór - pozwala na dodanie pytania, a następnie tylu odpowiedzi,

ile potrzebujesz. Zaznaczasz właściwą odpowiedź, a za błędne możesz ustalić kary.

Dopasuj odpowiedź - polega na dodawaniu pytań i poprawnej odpowiedzi do każdego

pytania. Podczas pracy nad quizem uczestnik widzi wszystkie pytania na stronie

bądź na stronach, zależnie od ustawień oraz listę odpowiedzi, spośród których wybiera

właściwą.

Esej - w odpowiedzi na pytanie (które może zawierać np. zdjęcie) uczestnik pisze odpowiedź

w formie dłuższej wypowiedzi otwartej.

Prawda/fałsz – odpowiadając na pytanie (które również może zawierać zdjęcie), uczestnik

wybiera spośród dwóch opcji: prawda albo fałsz.



Studium przypadku

Do naszego przykładu dodamy pytanie wielokrotnego wyboru (Rys. 5).

Rysunek 5. Dodawanie pytania wielokrotnego wyboru.

Kategoria - wybierz odpowiednią kategorię.

Nazwa pytania - wpisz nazwę, jest to obowiązkowe. Powinna to być nazwa,

która jest rozumiana przez Ciebie jak i innych nauczycieli. Nie jest ona widoczna dla

uczniów.

Tekst pytania – to główna część zadania, widoczna dla uczniów.

Domyślna ocena za pytanie – standardowo 1 punkt; możesz ustalić inną.

Mnożnik kary – stosowany jest w trybie adaptacyjnym (kiedy uczeń może odpowiadać

na pytania więcej niż jeden raz) i odpowiednio odejmowany od ogólnej liczby punktów.

Ostatnim krokiem w dodawaniu pytania jest ustalenie opcji wyboru odpowiedzi.

Wpisz odpowiedzi, wybierz odpowiedź właściwą do danego pytania i wpisz informację

zwrotną. Informacja taka wymaga więcej pracy, ale jest dobrym sposobem, by wyjaśnić

uczniom, dlaczego dana odpowiedź jest zła a inna właściwa (Rys. 6 – widok ucznia

po wykonaniu zadania).

Rysunek 6. Wybór odpowiedzi z informacją zwrotną.



Po zakończeniu quizu przez ucznia wszystkie wyniki są widoczne na stronie Wyniki.

Z tego miejsca możesz przenosić wszystkie potrzebne informacje na formaty typu Excel,

PDF, itp. (Rys. 7 – widok nauczyciela).

Rysunek 7. Przegląd wyników quizu.

Przydatne informacje

Moduł quizu na platformie Moodle pozwala na użycie prawie każdego typu

scenariusza testu.

Uczeń może ponawiać próby tyle razy, ile określisz.

Uczniowie nie mogą usunąć swoich prób.

Wyniki mogą być przeniesione na odpowiedni format.

Spostrzeżenia i wnioski

Najlepszym przykładem użycia quizów na platformie Moodle w mojej placówce są zadania

na rozumienie tekstu czytanego. Zmotywowanie uczniów do przeczytania tekstu jest bardzo

trudne. Czytanie jest niezbędne do zrozumienia większości materiału i fundamentalne, jeśli

idzie o osiągnięcie celu zajęć. Problemem dla większości uczniów jest fakt, że nie ma

natychmiastowej nagrody lub kary za zwlekanie z zadaniem dotyczącym przeczytania tekstu.

Jeśli uczeń nie przeczyta tekstu, na którym opiera się na dyskusja w klasie, siedzi cicho lub

przegląda go tylko pobieżnie.



Tworzenie minitestów do każdego zadania z tekstem rozwiązuje wiele problemów:

Zachęca uczniów do przeczytania tekstu, aby potem dobrze wypaść w teście

sprawdzającym jego rozumienie.

Uczeń otrzymuje informację zwrotną na temat tego, jak dobrze rozumie tekst.

Nauczyciel otrzymuje dane na temat tych aspektów, które sprawiają trudności

uczniom oraz tych, z którymi radzą sobie doskonale, może więc odpowiednio skupić

na nich działania w klasie.

Informacja zwrotna na temat wyników jest punktem krytycznym w procesie uczenia się

a ocenianie jest jednym z najważniejszych działań w edukacji. Wydaje się, że my jako

pedagodzy, musimy spróbować tworzenia quizów na platformie Moodle jako integralnej

części prowadzonych przez nas kursów, aby zapewnić uczącym się skuteczną praktykę.

Platforma Moodle posiada składową Quiz, która zapewnia przygotowanie quizów

składających się z wielu różnorodnych rodzajów pytań w bardzo prosty sposób. Tworzenie

nowego quizu z wykorzystaniem tej składowej to „pestka”.



DHE Solutions Ltd7

David Evans

OPROGRAMOWANIE DO TWORZENIA ANIMACJI

Poniższy artykuł opisuje pokrótce, czym jest oprogramowanie do tworzenia animacji.

Wyjaśnia on także, jak korzystać z programu AnimatorDV Simple+ , dlaczego z niego w DHE

Solutions Ltd. korzystamy oraz jakie są jego zalety, w szczególności w szkoleniu osób

dorosłych.

Czym jest oprogramowanie do animacji

Oprogramowanie do animacji można pobrać do komputera z sieci i tworzyć za jego pomocą

filmy na zasadzie animacji poklatkowej, tzn. z klatek będących pojedynczymi zdjęciami.

Rysunek 1. Przykład programu do animacji - Toon Boom Animation.

7 DHE Solutions Ltd. jest firmą konsultingową, która działa w obszarze edukacji, współpracując

z podmiotami takimi jak pracodawcy, szkoły, uczelnie, władze samorządowe oraz inne instytucje

publiczne czy społeczności lokalne. Prowadzi działania na poziomach lokalnym, regionalnym,

krajowym i międzynarodowym. Celem DHE Solutions jest promowanie innowacyjnej polityki

i strategii oraz ułatwianie kierowania zmianami.

Firma specjalizuje się w projektach wspomagających edukację, zarządzanie nimi, monitorowanie ich

przebiegu, jak również ocenę ich efektywności. Wiele działań skierowanych jest do grup społecznych

o słabszej pozycji, takich jak osoby zamieszkujące ubogie dzielnice, mniejszości etniczne, imigranci

oraz osoby z deficytami edukacyjnymi. DHE Solutions posiada bogate doświadczenie w ewaluacji

projektów oraz ocenie ich rezultatów edukacyjnych i społecznych, zarówno dla młodzieży

jak i dorosłych.



Dlaczego warto z niego korzystać

Oprogramowanie do animacji to narzędzie do natychmiastowego tworzenia ożywionych

obrazów, dzięki któremu dzieci, dorośli oraz rodziny mogą pracować indywidualnie

lub w grupie. Pozwala ono na wyrażanie własnej kreatywności i stworzenie czegoś,

z czego możemy być dumni. Może ono przynieść wiele pozytywnych efektów edukacyjnych

w szczególności, kiedy jest wykorzystywane do wspólnej nauki i zabawy w rodzinie.

Do czego nam służy

W DHE Solutions Ltd. oprogramowanie to jest wykorzystywane, aby zaangażować ojców

w proces edukacji ich dzieci. Odbywa się to poprzez organizowanie warsztatów animacji

dla ojców oraz ich dzieci w szkołach. W ten sposób ojcowie poznają szkołę, co sprawia,

że czują się pewniej w środowisku szkolnym oraz w kontaktach z personelem szkoły. Program

jest łatwy do nauczenia się i szybki w obsłudze, a efekty pracy widoczne są prawie natychmiast:

angażuje zarówno dzieci jak i rodziców, zachęcając do twórczego działania. Korzystanie

z programu i sprzętu jest bardzo łatwe również dla nauczycieli i trenerów, którzy są w stanie

poprowadzić warsztaty już po krótkim szkoleniu.

Do demonstracji wybraliśmy AnimatorDV Simple+, ponieważ to jest program do animacji,

którego używamy - prosty i szybki w obsłudze. Już po kilku minutach można go używać

i tworzyć własny film. Z wersji podstawowej można skorzystać bezpłatnie, pobierając ją

ze strony http://animatordv.com/download_free.php

Przy próbie uruchomienia tego programu, w zależności od indywidualnych możliwości

komputera i oprogramowania, może pojawić się komunikat Not enough RAM, co oznacza

niewystarczającą ilość pamięci RAM. Dzieje się tak, ponieważ AnimatorDV Simple+ jest

przestarzałą aplikacją i jeśli masz więcej niż 4GB pamięci RAM zobaczysz taki komunikat.

Aby rozwiązać ten problem, kliknij prawym przyciskiem myszki w ikonkę programu,

wejdź w Properties (Właściwości), następnie Run this program in compatibility mode for

oraz wybierz Windows XP (Service Pack 2), na końcu kliknij OK.

AnimatorDV Simple+ - przewodnik

AnimatorDV Simple+ jest przykładem animacji poklatkowej. To oznacza, że efekt animacji

powstaje poprzez zrobienie zdjęcia jakiejś scenki, przesunięcie obiektu lub obiektów

i wykonanie następnego zdjęcia. Aby powstała animacja, proces ten jest powtarzany setki razy.

AnimatorDV Simple+ kieruje procesem łączenia poszczególnych zdjęć razem tak, aby powstał

film.

1. Ustawienia początkowe

http://animatordv.com/download_free.php



Upewnij się, że AnimatorDV Simple+ jest zainstalowany na twoim komputerze

oraz, że kamera jest przymocowana do komputera i włączona. Aby rozpocząć, kliknij w logo

, potem wybierz , wpisz nazwę swojego projektu w oknie dialogowym

i wybierz urządzenie, np. swoją kamerę (Rys. 2).

Rysunek 2. Wstępne ustawienia programu AnimatorDV Simple+.

Liczbę klatek na sekundę (Frames Per Second Base) ustaw na 5. Następnie kliknij

potem zatwierdź klikając Yes, wpisz nazwę tej sekwencji i kliknij OK. Teraz możesz rozpocząć

animację.

2. Jak animować

Ustaw swoją scenkę, kliknij , następnie przesuń jeden lub kilka obiektów

w swojej scence. Zaleca się, aby nie przesuwać obiektów o więcej niż jeden centymetr

między kolejnymi ujęciami. Funkcja ‘skórka cebuli’ (Onion Skin), która jest

półprzezroczystym odbiciem Twoich obiektów i służy do wyświetlania kilku klatek naraz,

pozwoli Ci zobaczyć ich pozycję w ostatnim ujęciu, co jest bardzo pomocne w ustawianiu

scenek. Jest to szczególnie przydatne jeśli przypadkowo poruszysz kamerą, wtedy możesz

przywrócić jej poprzednią pozycję dzięki obrazowi tworzonemu przez ‘skórkę cebuli’.

Kliknij ponownie i powtarzaj ten proces do momentu ukończenia Twojego filmu.

Używając prędkości odtwarzania 5 klatek na sekundę, szybko przekonasz się ilu ujęć/zdjęć

potrzeba, aby powstał film o pożądanej przez ciebie długości (300 ujęć na 1 minutę filmu).



3. Jak odtworzyć film

Aby odtworzyć swój film, z menu Click Sequence, wybierz Ram player, a następnie LOAD.

Jeśli chcesz zmienić prędkość odtwarzania filmu, zmień ustawienie FPS (Frames

Per Second), np. użyj niższą liczbę, aby wolniej odtwarzać film. Nie używaj przycisku Play

na pasku ponieważ wtedy film będzie odtwarzany z niewłaściwą prędkością.

Jeśli w trakcie odtwarzania, zobaczysz rękę w swoim filmie, możesz to skorygować usuwając

daną klatkę: Edit, a następnie Delete Frame (lub skrót z klawiatury CTRL + Delete).

Program posiada także różnorodne możliwości montażu filmu. Korzystając z funkcji Edit

można np. umieścić zdjęcie w dowolnym miejscu filmu: Edit, Insert Frame (CTRL + Insert)

lub powielić dowolną klatkę: Edit, Duplicate Frame (CTRL + Enter).

Aby upewnić się, że jesteś we właściwym miejscu swojego filmu, użyj przycisków na pasku

(Rys. 3).

Rysunek 3. Pasek nawigacji.

4. Dalsze nagrywanie filmu

Przed przystąpieniem do kolejnych ujęć, upewnij się, że wyszedłeś z opcji Ram Playback oraz,

że przywrócone są ustawienia zgodnie ze ‘skórką cebuli’.

5. Zapisywanie filmu

Aby zapisać swoją animację, kliknij: SEQUENCES - MAKE AVI - SELECT FILE - SAVE

(upewnij się, że wybrany plik jest na twoim komputerze lub innym nośniku pamięci), SAVE

AVI – OK. Kliknij CLOSE jeden raz. Twój film został zapisany.

Zapisując film, pamiętaj, aby ustawić prędkość odtwarzania czyli FPS na taką, która Ci

odpowiada.

6. Rozwiązywanie problemów.

Jeśli nie możesz robić zdjęć, sprawdź czy Twoja sekwencja wyświetla się. Jeśli nie widzisz

czerwonego symbolu nagrywania lub w jego miejscu znajduje się przycisk pauzy lub blokady,

musisz go odblokować/aktywować, klikając w niego prawym przyciskiem myszki.

Rysunek 4. Nagrywanie animacji.



Jeżeli film jest zbyt szybki lub wolny w trakcie odtwarzania, ustaw właściwą prędkość:

(CTRL + L) lub kliknij FPS Rate; niższa liczba jeśli chcesz wolniejsze tempo, a potem kliknij

Load. Możesz zmieniać prędkość do momentu, aż będzie dla Ciebie satysfakcjonująca.

Jeśli kamera się rozłączyła: (CTRL + D)

Aby odtwarzać film z właściwą prędkością: (CTRL + L)

Jeżeli ‘skórka cebuli’ zniknęła, powodem jest to, że pojawia się ona tylko w chwili robienia

kolejnego ujęcia. Ustawienia funkcji Onion Skin powinny być następujące:

Rysunek 5. Ustawienia funkcji Onion Skin.

Program posiada funkcję pomocy Help, która ułatwia rozwiązywanie problemów.

Jeżeli program AnimatorDV Simple+ nie jest w stanie zaspokoić Twoich animacyjnych

potrzeb, możesz skorzystać z nowocześniejszej wersji: AnimatorHD do pobrania ze strony

http://animatordv.com/

Mam nadzieję, że tworzenie animacji sprawi Ci wiele przyjemności.

http://animatordv.com/



DHE Solutions Ltd. 8

David Evans

KREATORY ANKIET ONLINE

Poniższy artykuł krótko wyjaśnia, czym są kreatory ankiet online oraz prezentuje przykłady

takich popularnych kreatorów. Następnie wyjaśnia, jak skorzystać z kreatora Survey Monkey,

przyczyny, dla których w DHE Solutions z niego korzystamy, a także jakie są jego zalety,

zwłaszcza w odniesieniu do edukacji dorosłych.

Czym są kreatory ankiet online

Jest to interaktywne oprogramowanie oparte na wykorzystaniu sieci, które pozwala na

przeprowadzenie ankiety przez Internet. Przykładami takich kreatorów są np.: Survey

Monkey, Key Survey, Smart-Survey, Snap Survey.

Rysunek 1. Przykład kreatora online Snap Survey.

8 Info o DHE Solutions Ltd. na s. 58.



Rysunek 2. Przykład kreatora online: Survey Monkey.

Dlaczego warto używać kreatorów ankiet online

Według naszego doświadczenia, takie kreatory ankiet są łatwe i szybkie w użyciu. Niektóre

są bezpłatne (lub można je wypróbować za darmo). Dostarczają natychmiastowych wyników,

a także ich analizę. Poza tym, ankietę można przeprowadzić na dowolnych osobach,

w dowolnym miejscu i czasie. Samodzielne tworzenie ankiet jest natomiast czasochłonne

i może być także kosztowne.

Do czego używamy kreatorów ankiet online

W DHE Solutions używamy tych kreatorów do tworzenia ankiet w celu:

- zbierania informacji od ludzi,

- oceniania (ewaluacji) spotkań,

- zbierania informacji zwrotnych po zakończeniu spotkania,

- oceniania projektów w celu zbierania opinii dotyczących, np. różnych aspektów projektu,

- badania opinii uczniów i uczestników szkoleń w celu zbierania informacji na różne tematy,

- badania opinii nauczycieli/trenerów na temat kursów, projektów czy programów,

- badania opinii pracowników.

Poza wymienionymi, jest jeszcze mnóstwo innych sposobów wykorzystania kreatora ankiet.

Zdecydowaliśmy, że zademonstrujemy kreator Survey Monkey, bo jest to narzędzie,

którego sami używamy. Jest łatwy i szybki w użyciu i jego podstawowa wersja jest bezpłatna.

Można ją znaleźć na stronie http://www.surveymonkey.com/

http://www.surveymonkey.com/



Kreator ankiet Survey Monkey - prosty przewodnik

Praca z Survey Monkey ogranicza się do 3 etapów: przygotowanie ankiety, rozesłanie ankiety

(w celu pozyskania odpowiedzi), analiza rezultatów. Wystarczy wejść na stronę i otworzyć

kreator. Pojawi się wtedy ekran startowy edytora.

1. Tworzenie własnej ankiety

Kliknij w Create Survey , żeby rozpocząć.

Rysunek 3. Tworzenie nowej ankiety.

Najpierw nadaj swojej ankiecie tytuł (Title), a następnie wybierz kategorię (Cathegory).

Rysunek 4. Wybór kategorii.



Wybranie kategorii pozwoli, by oprogramowanie zaproponowało zestaw pytań z bazy danych

(Question Bank). Możesz użyć właśnie tych pytań lub ułożyć własne.

Rysunek 5. Korzystanie z Banku Pytań.

Układanie własnych pytań jest bardzo łatwe. Wstaw tekst zawierający jakieś pytanie,

np. „Uważam, że obiady szkolne są…”. Następnie wybierz rodzaj odpowiedzi.

Kreator oferuje różne formaty odpowiedzi, tj. odpowiedź pojedyncza, odpowiedź wielokrotna

lub odpowiedź tekstowa. Warto wypróbować różne formaty odpowiedzi, żeby zdecydować,

który najlepiej pasuje do danego pytania.

Rysunek 6. Układanie własnych pytań.

Kiedy opracujesz jedno pytanie, po prostu klikasz na Save & Add Next Question, czyli „zapisz

i dodaj następne pytanie”. Możesz dodać 10 pytań w wersji bezpłatnej. Możesz też przejrzeć

opracowywaną ankietę, na każdym etapie jej układania, w oknie podglądu (Preview).

Jeśli masz potrzebę zmienić coś w którymkolwiek z pytań, w dowolnym momencie możesz

wrócić i dokonać poprawek.



2. Wysyłanie ankiety

Kiedy już będziesz zadowolony z treści ankiety, trzeba ją rozesłać by otrzymać odpowiedzi.

Zanim to zrobisz możesz sobie wybrać styl tła i kolor. Po dokonaniu tych ustawień wyślij

ankietę, klikając w Send Survey.

Rysunek 7. Wysyłanie ankiety.

Kliknięcie to spowoduje utworzenie połączenia sieciowego przez kreator (Rys. 8).

Możesz skopiować ten link do maila lub dokumentu. Możesz ją też wstawić do strony

internetowej czy do Facebooka. Utworzone w ten sposób połączenie jest linkiem do twojej

ankiety, która znajduje się w sieci.

Rysunek 8 Link do ankiety.



A oto nasza ankieta!

Rysunek 9. Ankieta wygenerowana przez Survey Monkey.

3. Analiza wyników

Kiedy już otrzymasz zwrotne odpowiedzi od swoich respondentów, możesz skorzystać

z Survey Monkey jako świetnego narzędzia do ich analizy. Jest ono bardzo dobre

wizualnie. Pokazuje warianty odpowiedzi w formie procentowej oraz jednocześnie treść

tych odpowiedzi. Dane te możesz skopiować do innego dokumentu, np. żeby opracować

sprawozdanie z wyników ankiety.

Rysunek 10. Zestawienie wyników ankiety.



Darmowa wersja tego kreatora ankiet ma następujące zalety i ograniczenia:

maksymalnie 10 pytań w ankiecie, którą można rozesłać do 100 osób,

15 rodzajów (typów) pytań,

zbieranie odpowiedzi za pośrednictwem linków w sieci lub poczty elektronicznej,

ankieta jest osadzona w pewnych nienaruszalnych ramach na stronie internetowej,

podgląd odpowiedzi w czasie rzeczywistym,

pasek postępu zakończenia ankiety,

automatyczne numerowanie stron i pytań,

15 gotowych tematów ankiet,

automatyczne zatwierdzanie odpowiedzi wymaganych w ankiecie,

losowy lub klasyfikowany wybór odpowiedzi,

ograniczenie administratorów jednej ankiety do trzech osób,

nieograniczona liczba bezpłatnych ankiet,

ankiety nie są likwidowane,

ograniczenie do jednego konta na osobę, ale można się nim dzielić.

Jeśli bezpłatna wersja kreatora ankiet ma dla Ciebie zbyt dużo ograniczeń, możesz ją

ulepszyć. Niestety, jest to płatne. Szczegóły na stronie:

http://www.surveymonkey.com/pricing/upgrade/quickview?ut_source=header_loggedIn

Mam nadzieję, że ten artykuł ma Twoim zdaniem walory praktyczne.

http://www.surveymonkey.com/pricing/upgrade/quickview?ut_source=header_loggedIn



Integrated Services Engineering & Research9

Guido Francesco Zuccarini

Francesca Vinciguerra

Davide Maccarone

ANKIETOWANIE ZA POMOCĄ APLIKACJI GOOGLE DOKUMENTY

Krótki opis narzędzia

Google jest obecna w systemie Web 2.0 w formie różnych produktów, zapewniając szeroki

zakres usług online, od najbardziej znanej wyszukiwarki po najnowszy produkt Google +,

konkurenta najpopularniejszej sieci społecznościowej.

Aplikacja Google Dokumenty jest interesująca ze względu na łatwość tworzenia, dzielenia

się i korzystania nieomalże z każdego miejsca z plików tekstowych, prezentacji i arkuszy

kalkulacyjnych. Ponadto, pozwala na zamieszczanie dokumentów w różnych formatach

i udostępnianie ich poprzez email, jak i w wersji gotowej do pobrania.

Wśród opcji Google Dokumenty są Formularze, użyteczne narzędzie Web 2.0

do tworzenia i wysyłania ankiet, testowania uczestników szkoleń oraz zbierania informacji

w łatwy i naturalny sposób. Formularz jest automatycznie połączony z arkuszem o tej samej

nazwie; w przypadku przesłania lub udostępnienia formularza odpowiedzi odbiorców

są automatycznie notowane w tym arkuszu.

Dlaczego korzystać z tego narzędzia

Formularze Google mogą być wykorzystywane przez uczestników szkoleń jak i przez

administrację oraz osoby prowadzące szkolenia w celu:

uproszczenia procedury naboru uczestników szkoleń, zastępując tradycyjny sposób,

(w ISER prosimy kandydatów o wypełnienie danych na komputerach w naszej

siedzibie lub wysyłamy im pocztą elektroniczną formularz do wypełnienia);

9 ISER srl Integrated System Engineering Enterprise reprezentowana przez

inż. Guido Francesco Zuccariniego specjalizuje się w szkoleniach, poprawie jakości, bezpieczeństwa,

technologii informacyjnych, bezpieczeństwa ICT, e-zarządzaniu, rozwoju przedsiębiorczości wśród

kobiet i młodzieży.



ewaluacji wiedzy uczestników szkoleń poprzez nadesłane drogą elektroniczną

odpowiedzi;

ewaluacji i nadzoru kursów oraz kontroli wydatków;

wymiany kwestionariuszy, np. kwestionariusza ankiety ITAAT10

.

Studium przypadku

Kiedy nasi partnerzy z projektu ITAAT zasugerowali zbadanie zastosowania TIK

(technologii informacyjnych i komunikacyjnych) w poszczególnych instytucjach,

zdecydowaliśmy się przetestować system Formularzy Google, aby przesłać ankietę lokalnym

instytucjom współpracującym z ISER.

Pracowaliśmy na kwestionariuszu ITAAT (Tabela 1), aby przygotować ankietę internetową.

Wszyscy partnerzy z sieci ISER otrzymali mailem adres ankiety i wypełnili ją online.

Skorzystaliśmy wtedy z arkuszy kalkulacyjnych i wykresów, aby wyeksportować najbardziej

interesujące informacje. Na koniec przygotowaliśmy prezentację ppt z danymi zbiorczymi.

Krok po kroku

a) Do przygotowania ankiety online, wykorzystaj kwestionariusz, jak w Tabeli 1.

I sekcja A. TIK w zarządzaniu instytucją

II sekcja B. TIK w procesie nauczania

1. Iloma salami dysponuje

instytucja?

pracownie tradycyjne

multimedialne

komputerowe

2. Jakie narzędzia TIK

wykorzystywane są w

procesie nauczania?

edytor tekstu edukacyjne gry internetowe

program prezentacyjny testy interaktywne

poczta elektroniczna blogi

arkusz kalkulacyjny wiki

bazy danych portale społecznościowe

fora internetowe Wirtualne światy

platformy edukacyjne e-portfolio

wideokonferencja e-mapy myślowe

produkcja video dokumenty Google

produkcja audio tablica interaktywna

Tabela 1. Przykładowe pytania z kwestionariusza ITAAT.

10

Jednym z działań w projekcie ITAAT było przeprowadzenie przez instytucje uczestniczące w projekcie

diagnozy w zakresie wykorzystania TIK w zarządzaniu instytucją i w prowadzonych przez te instytucje

szkoleniach (przypis red.).



b) Zaloguj się na Google Dokumenty używając swojego konta Google i wybierz

Formularz.

Rysunek 1. Wybór formy dokumentu.

c) Stwórz strukturę formularza rozpoczynając od tytułu i nagłówka.

Rysunek 2. Uzupełnianie struktury formularza.

d) Rozpocznij wybierając pytanie z podanych opcji w sekcji Dodaj element (Rys. 3).

Z tabeli 1 wiemy, ile pytań i jaki rodzaj pytań wybierzemy.

Wskazówki

Tworząc formularz możesz wskazać, które pytania są obowiązkowe (zaznacz opcję

Ustaw jako pytanie wymagane) oraz połączyć je z następnym (Przejdź do strony

w oparciu o odpowiedź).

Możliwe jest też przesuwanie stworzonych już pytań przed inne również z sekcji

do sekcji.



Rysunek 3. Dodawanie elementów formularza.

Odpowiednie narzędzia formularza pomogą Ci zmieniać, powielać lub usuwać pytania.

Na przykład, chcąc utworzyć trzy różne podobne pytania, użyj funkcji Duplikuj (Rys. 6).

W naszym szczególnym przypadku (Tabela 1), pierwsze zagadnienie składa się z trzech

różnych pytań w formularzu. Tak więc wymagają one tylko powielenia i zmiany nazwy

(np. pracownia komputerowa).

Rysunek 4. Ikona edycji.

Rysunek 5. Ikona funkcji usuwania.

Rysunek 6. Ikona funkcji duplikowania.

e) Możesz też zastosować jeden z szablonów, aby nadać swojej ankiecie określony

wygląd, i wtedy Twój formularz jest już gotowy do wysłania lub zamieszczenia

na stronie internetowej!

Gdy formularz jest już gotowy, istnieje możliwość:

wysłania go emailem przy użyciu narzędzia Wyślij ten formularz pocztą e-mail

umieszczenia na stronie przy użyciu narzędzia Więcej czynności a następnie Umieść

(Rys. 7).

.

Rysunek 7. Opcje menu w formularzu



Wskazówki:

Po ukończeniu ankiety Formularz Google wyświetla podziękowanie, które można

spersonalizować. Ostatecznie czynimy to wybierając opcję Więcej czynności,

a następnie Edytuj potwierdzenie. Wyskakujące okienko pozwala na edycję własnego

podziękowania.

Opcja Publikuj podsumowanie odpowiedzi umożliwi osobom udzielającym

odpowiedzi podgląd odpowiedzi innych osób (użyteczne np. przy zaproszeniach

na przyjęcie).

Rysunek 8. Przykład układu formularza.

f) Na tym etapie masz nie tylko gotową ankietę, ale także i arkusz służący

do gromadzenia informacji zwrotnych.

Rysunek 9. Funkcja Zobacz odpowiedzi.



Opcja Zobacz odpowiedzi ukazuje podsumowanie odpowiedzi w formie arkusza

kalkulacyjnego (Rys. 9). Formularz Google pozwala sprawdzać odpowiedzi w arkuszu

(Rys. 10) i w podglądzie na wykresach.

Rysunek 10. Odpowiedzi zgromadzone w arkuszu.

Możesz eksportować arkusz i pracować na nim jak w pliku Excel (Rys. 11).

Rysunek 11. Pobieranie arkusza w standardowym formacie pliku.



Możesz stworzyć własny wykres, pracując w arkuszu jako pliku Excel (Rys. 12).

Rysunek 12. Wstawianie wykresu.

Zalety narzędzia

Łatwy do tworzenia, udostępniania i zamieszczania na stronie internetowej.

Ceniony przez uczestników szkoleń i w różnych dziedzinach pracy.

Arkusz kalkulacyjny gotowy do eksportowania.

Formularze są łatwe do uzupełnienia lecz, jeśli planujesz zaawansowaną procedurę

w celu uzyskania czytelnej grafiki, wymagane jest doświadczenia z Excelem.

Jak używamy Formularzy w naszej instytucji

Formularzy Google używamy w pracy administracyjnej w ISER, co sprawdza się

w przypadku statystyk informacji zwrotnej, prezentowanych później za pomocą grafiki,

czego przykładem jest następujący wykres:

Rysunek 13. Przykład wykresu ankiety stworzonej przy użyciu wykresu Excel formularza Google.

Ways of disseminating info outside the

institution

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

web

site

s

social

net

wor

king

blog

s

newslet

ters

e-m

ail

tele

phon

e

traditio

nal for

ms (p

rinte

d)

websites

social networking

blogs

newsletters

e-mail

telephone

traditional forms

(printed)



Rysunek 14. Przykład wykresu ankiety stworzonej przy użyciu przy użyciu

wykresu Excel Formularza Google.

Jakie korzyści przynosi to naszej instytucji

Pomaga promować nowe technologie.

Pomaga nam wprowadzać poprawki i podwyższać jakość naszej pracy.

Ułatwia dzielenie się informacją zwrotną.



Centro de Formação da Associação de Escolas de Albufeira, Lagoa e Silves11

Maria Filomena Rua

Emanuel de Jesus

Isabel Mateus

ZASTOSOWANIE DOKUMENTÓW GOOGLE (GOOGLE DOCS) W OŚRODKU

DOSKONALENIA NAUCZYCIELI W OKRĘGU ALBUFEIRA, LAGOS I SILVES

Głównym celem tego artykułu jest pokazanie, jak i do czego używamy dokumentów Google

(Google Docs) jako narzędzia technologii informacyjno-komunikacyjnej w naszej codziennej

pracy administracyjnej.

Dzięki zastosowaniu dokumentów Google nasz Ośrodek znacząco zyskał na dynamice swoich

usług. Zanim to nastąpiło, kwestionariusze służące naszym działaniom otrzymywaliśmy

zarówno pocztą, jak i w wersji papierowej bezpośrednio do ręki, co sprawiało, że tworzenie

baz danych było bardzo pracochłonne i zabierało dużo czasu.

Odkąd zaczęliśmy korzystać z możliwości dokumentów Google, wszystko się zmieniło!

Rysunek 1. Email przesłany do szkół z linkiem do formularza.

11

Centro de Formação da Associação de Escolas de Albufeira, Lagoa e Silves jest jednym

z sześciu ośrodków doskonalenia nauczycieli w regionie Algarve. W Portugalii jest około 100 takich

ośrodków, a w regionie około 2000 nauczycieli i 500 innych pracowników szkół. CFA podlega

Ministerstwu Edukacji oraz Regionalnej Dyrekcji ds. Edukacji w Algarve. Prowadzi szkolenia

w zakresie metodyki nauczania poszczególnych przedmiotów, jak również pedagogiki

i technologii. Centro stara się poprawiać wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnej

w nauczaniu, aby podnieść jakość uczenia się.



Obecnie, aby umożliwić zgłoszenie się na którekolwiek z naszych szkoleń, zaczynamy

od rozesłania linku do dyrektorów każdej z naszych 13 szkół z prośbą, aby link został

przekierowany do każdego nauczyciela w szkole, zapewniając odpowiedni czas na rejestrację

i publikację kryteriów, na podstawie których uczestnicy zostaną zakwalifikowani

na szkolenie.

Rysunek 2. Formularz zgłoszeniowy – część górna.

Rysunek 3. Formularz zgłoszeniowy – część dolna.



Kiedy każdy nauczyciel wypełni i zatwierdzi taki formularz, jego dane identyfikacyjne staną

się automatycznie częścią naszej bazy danych (arkusza kalkulacyjnego), stworzonej dzięki

Google Docs. Ta baza danych może zostać udostępniona innym dyrektorom szkół oraz

trenerom, umożliwiając im wgląd do listy kandydatów, którzy chcą uczestniczyć w szkoleniu.

Rysunek 4. Dokument w arkuszu kalkulacyjnym utworzony automatycznie ze zgłoszeń

kandydatów.

Kiedy baza danych z kandydatami jest już utworzona, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli

może z łatwością wyselekcjonować tych kandydatów, którzy kwalifikują się

do poszczególnych szkoleń. Następnie, tworzymy w arkuszu kalkulacyjnym listy wybranych

i potencjalnych osób do przeszkolenia.

Nazwa

szkolenia

Dane identyfikacyjne kandydata



Rysunek 5. Ostateczna lista uczestników szkolenia.

Każdy nauczyciel, jego szkoła i trener jest informowany pocztą elektroniczną o tych listach

za pomocą takiej wiadomości (Rys. 6):

Rysunek 6. Email przesyłany do kandydatów z potwierdzeniem przyjęcia.

Wybierając opcję Share w dokumentach Google, trenerzy, dyrektorzy szkół i Ośrodek mogą

wyświetlić informacje, którymi chcieliby się podzielić ze sobą lub z uczestnikami szkolenia.

W takim przypadku, użyją oni tylko opcji View (Rys.7).



Rysunek 7. Zdefiniowanie użytkowników, z którymi chcemy dzielić się dokumentem

oraz poziomu ich dostępu do tego dokumentu.

W trakcie szkolenia, trenerzy i kursanci mogą, za pomocą Google Docs, dzielić się

wszystkimi informacjami, które uznają za stosowne. Służy do tego opcja porozumiewania się

Can comment (Rys. 8 - 9).

Rysunek 8. Wybranie opcji dzielenia się dokumentem.



Rysunek 9. Porozumiewanie się poprzez komentarze między użytkownikami dokumentu.

Pod koniec szkolenia, kursanci i trener oceniają je. Jak? Za pomocą Google Docs,

oczywiście!

Przesyłamy do kursantów drogą mailową nowy link ze wskazaniem ostatecznego terminu

rejestracji oceny, a ponieważ odpowiedzi są anonimowe, dostęp do tego linku ma również

trener, który prowadził kurs. W ten sposób kursanci i trener mogą sprawdzić statystykę

wyników.



Rysunek 10. Formularz oceny szkolenia dla uczestników – część górna.

Po wypełnieniu wszystkich pól kursanci potwierdzają opcją Submit, a odpowiedzi są

automatycznie przesyłane do Ośrodka.



Rysunek 11. Formularz oceny szkolenia dla uczestników – część dolna.

Odpowiedzi przysłane przez każdego z kursantów automatycznie tworzą bazę danych

w arkuszu kalkulacyjnym, która przedstawia badanie statystyczne wyników.



Rysunek 12. Arkusz kalkulacyjny z odpowiedziami uczestników szkolenia.

Wybieramy opcję Show summary of responses, czyli „Pokaż podsumowanie odpowiedzi”

(Rys. 13).

Rysunek 13. Wybieranie podsumowania odpowiedzi.



Program automatycznie tworzy graficzną prezentację wyników (Rys. 14 - 16).

Rysunek 14. Graficzna prezentacja statystyk – część górna.

Rysunek 15. Graficzna prezentacja statystyk – część środkowa.



Rysunek 16. Graficzna prezentacja statystyk – część dolna z wykresem liczby odpowiedzi.

W oparciu o analizę wyników ewaluacji Ośrodek i trenerzy mają możliwość, poprzez

informację zwrotną, poprawienia jakości usług.



Dane statystyczne zebrane za pomocą Google Docs pozwalają nam dowiedzieć się,

kiedy i ile odpowiedzi wpłynęło. Kiedy zbliża się ostateczny termin, a mniej niż 90%

uczestników szkolenia odpowiedziało na ankietę, Ośrodek wysyła przypomnienie,

aby uzyskać minimalny procent odpowiedzi.

Dane są drukowane i przechowywane w pliku dla każdego szkolenia. Do oceny kursantów

przez trenera służy wysłany przez nas kwestionariusz, również wykonany przy wykorzystaniu

Google Docs.

Nasz Ośrodek bada nowe sposoby zastosowania dokumentów Google, aby polepszyć

i zastąpić istniejące procedury. Przykładem takiego badania jest ocena organizacji wizyty

roboczej w projekcie ITAAT w Portugalii. Jednym z aspektów, nad którym pracuje Ośrodek,

jest możliwość dostępu do kwestionariuszy i arkuszy kalkulacyjnych Google Docs

w smartfonach i tabletach.



Dırectorate Of Natıonal Educatıon Chaırman Of Educatıon Inspectors12

Mehmet Emin Usta

Cavit Altuntaş

Refik Balay

E-SZKOŁA

Od 2007 roku w Turcji funkcjonuje program e-Szkoła w całości opracowany przez

pracowników Ministerstwa Edukacji. W jego ramach wszystkie informacje dotyczące

uczniów znajdują się w centralnej bazie danych. System oparty jest na numerach

identyfikacyjnych poszczególnych uczniów. Najpierw program został wdrożony w szkołach

podstawowych i przedszkolach, a później także w szkołach średnich i wyższych.

Obecnie wszystkie aplikacje instytucjonalne, sprawy uczniowskie, egzaminy i oficjalne pisma

są wprowadzane do bazy i za pomocą systemu e-Szkoły dystrybuowane.

Użytkownicy mają dostęp do zgromadzonych tam informacji w nieograniczonym przedziale

czasowym. Również rodzice mogą uzyskać dostęp do podsystemu, aby sprawdzić osiągnięcia

szkolne swoich dzieci np. wyniki egzaminów.

Pozwala to na bieżąco kontrolować i otrzymywać informacje o działalności szkół i postępach

poszczególnych uczniów oraz zaistniałych problemach. Władze lokalne i centralne władze

oświatowe mogą stale monitorować wydajność pracy szkół oraz wydajność pracy uczniów.

Wszystkie te działania prowadzone są w Internecie za darmo, bez żadnych biurokratycznych

przeszkód. Są szybsze i bardziej praktyczne niż wcześniej wykorzystywane metody.

Jak przedstawiono na Rys. 1, e-Szkoła jest w pierwszej dziesiątce najczęściej wpisywanych

w Turcji fraz w wyszukiwarce Google.

12

Wydział Edukacji Narodowej prowincji Sanliurfa został powołany w celu planowania,

programowania, zarządzania, nadzorowania, ulepszania i ewaluacji zadań Ministerstwa Edukacji

Narodowej Turcji w prowincji Şanlıurfa, i jest jego organem zgodnie z konstytucją oraz innymi

obowiązującymi przepisami i procedurami prawnymi. Inspektorzy prowadzą działania związane

z zarządzaniem, kadrą, nauczaniem, budżetem, inwestycjami, statystyką, prowadzeniem dochodzeń,

doradztwem, rozwojem strategii, kulturą, itp.

Prowincja Şanlıurfa położona jest w południowo – wschodniej części Turcji (przypis red.).



Rysunek 1. Ranking popularności stron internetowych w Turcji.

Głównymi odbiorcami systemu są uczniowie, ich rodzice, nauczyciele, inspektorzy oświaty.

Poniższy wykres pokazuje dzienną liczbę użytkowników systemu informacji dla rodziców

(będącego podsystemem e-Szkoły).

Rysunek 2. Wykres obrazujący wykorzystanie systemu e-Szkoła przez rodziców.

Podczas gdy strona główna Ministerstwa Edukacji Turcji odnotowuje około 10 milionów

odwiedzających w ciągu roku, system informacyjny dla rodziców odwiedzany jest przez

około 11,6 miliona internautów w ciągu dnia. Systemem e-Szkoły można przesłać

do 1,8 mln raportów w ciągu dnia, w tym sprawozdania z pracy ucznia, wyniki egzaminów,

dyplomy, zaświadczenia, certyfikaty.



Rysunek 3. Dzienna ilość sprawozdań zamieszczanych w systemie e-Szkoła w październiku.

Dostęp do systemu odbywa się tylko za pośrednictwem haseł instytucji lub osobistych haseł,

które są przyznane przez Ministerstwo Edukacji.

Po zalogowaniu się w systemie należy dokonać wyboru odpowiedniego modułu i pozycji.

Rysunek 4. Wybór modułu i opcji.



Aplikacje egzaminacyjne

Duża liczba egzaminów systemu centralnego dla uczniów, dorosłych i zawodów różnych

profesji organizowana jest przez Ministerstwo Edukacji. System aplikacji egzaminacyjnej

jest aktywny tylko we wskazanych okresach. Całościowa procedura egzaminacyjna,

np. pierwsza aplikacja, karta wejścia na egzamin, wyniki egzaminu, odbywa się

za pośrednictwem systemu.

Rysunek 5. Aplikacje egzaminacyjne.

Zalety systemu

Interaktywny transfer dokumentu, potwierdzony przez system.

Sygnał mailowy, podczas wysyłania i odbierania dokumentu. Korzystanie

z systemu eliminuje konieczność używania innego transferu np. faksu.

Łatwy sposób wyszukiwania i archiwizacji dokumentów.

Łatwość identyfikacji zarówno nadawcy dokumentów jak i potwierdzenia

nadania dokumentów poprzez podpis elektroniczny.

Zabezpieczenie przed jakąkolwiek utratą danych dzięki czemu dokumenty

transferowane przez system zachowują swój oryginalny kształt i rozmiar.

Poza zaletami, wymienionymi powyżej, należy wspomnieć jeszcze o szybkości i sprawności

przepływu informacji. W przypadku rodziców jest to niewątpliwe udogodnienie, gdy wyniki

egzaminów mogą być odczytane wkrótce po wprowadzeniu ich do systemu przez

nauczycieli. Za pomocą tego systemu, rodzice są informowani także o absencji,

obowiązujących lekturach oraz innych sprawach dotyczących poszczególnych uczniów.

Dane znajdujące się w systemie są również wykorzystywane przez Ministerstwo Edukacji

w zakresie planowania i ewaluacji systemu edukacji.

Obecnie niemal wszystkie formalne aplikacje są transferowane za pomocą e-Szkoły, będącej

systemem szybkim, usprawniającym pracę szkoły, pozwalającym oszczędzić czas.



Wykorzystanie systemu w instytucji

Za pomocą osobistego hasła, inspektorzy oświaty mogą uzyskać informacje na temat

wszystkich szkół w danym regionie, mogą także pobrać raporty z pracy szkół. System

e-Szkoły jest bardzo pomocny przy planowaniu wizyt nadzoru. Dostępne w systemie

informacje na temat stanu fizycznego szkoły, liczby pracowników, ilości oddziałów

klasowych, ilości uczniów, wyników w nauce oraz wyników egzaminów dają obraz danej

placówki.

System pozwala również dostrzec problemy szkoły, co stanowi to ważny wkład w proces

nadzoru. Dostarcza dużą ilość informacji w szybki i wygodny sposób.

Wnioski

Jeśli szukasz informacji w Internecie, na ogół korzystasz z Google, ale kiedy potrzebujesz

informacji o tureckich szkołach, wejdź na stronę e-Szkoły. Jest to miejsce,

gdzie znajdziesz prawie wszystko na temat oświaty w Turcji.

Źródła:

www.meb.gov.tr

https://e-okul.meb.gov.tr/ilkogretim/veli/FnYardim.aspx

http://www.eokul.web.tr/e-okul-nedir.html

http://www.meb.gov.tr/

https://e-okul.meb.gov.tr/ilkogretim/veli/FnYardim.aspx

http://www.eokul.web.tr/e-okul-nedir.html

Publikacja przetłumaczona z języka angielskiego

Tytuł oryginału „Information Technology Applied to Adult Training. Good Practice Guide”

Numer międzynarodowy ISBN 978-609-95422-0-1

PL ISBN 978-83-925794-5-8

Modyfikacja tekstu oraz polskie zrzuty ekranowe są dziełem redakcji.

Redakcja: Iwona Moczydłowska

Tłumaczenie: Dariusz Grabarski, Ewa Radzikowska, Piotr Wyczółkowski, Zuzanna Polak,

Zofia Przesmycka, Agnieszka Wilk, Łukasz Borychowski, Anna Jasińska, Iwona

Moczydłowska

Siedlce 2012

© Prawa do polskiej edycji

Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli Wydział w Siedlcach

08-110 Siedlce, u. Langego 6

Z wyjątkiem celów komercyjnych reprodukcja dozwolona pod warunkiem podania źródła

Korekta językowa: Anna Goc

Skład: Kamil Kołak

Projekt okładki: Monika Dąbrowska

Druk: Usługi Introligatorsko-Poligraficzne S.C, 08-110 Siedlce, ul. Wojska Polskiego 58

przewodnik dobrych praktyk

Documents