protez-ortez meslekleri için uluslararasısabakkongresi.org/sunum/op34.pdfhizmetleri yapmak ve...

Protez-Ortez Meslekleri için

Uluslararası

Protez-Ortez Eğitim

Standardının Evrensel

Standartlar İçerisindeki Yeri

Prof. Dr. Serap ALSANCAK

Doç. Dr. Senem GÜNER

Arş. Gör. Yunis AKKAŞ

19.10.2019

Ankara

PROTEZ/ORTEZ MESLEĞİ

Protez/ortez meslekleri,

fiziksel engelli insanlara

yardımcı cihazlar üretmek

için klinik ve teknik

yeterliliklerin üst düzeyde

birleşimini sağlayan

uzmanlaşmış bir sağlık

disiplinidir.

Suriye'deki "eksik hayatlar"

için protez yapmayı

öğreniyorlar, AA, 2014

Suriye'deki "eksik

hayatlar" için protez

yapmayı öğreniyorlar, AA,

2014

➢ Tarihsel olarak, değişken sonuçlara sahip olduğu düşünülen çıraklık modellerinde protez

ortez eğitimi verilmiştir. 1960’ların sonunda ve 1970’lerin başında protez ortez personeli

için eğitim standartları konulu uluslararası toplantıların ardından, istenen eğitim seviyesi

üniversite diploması olarak kabul edildi.

➢ 1991 yılında WHO ve Uluslararası Protez Ortez

Derneği (ISPO), protez ortez mesleklerinde eğitim

standartlarını oluşturmuştur.

➢ Bu standartlar 26 ülkede 82 program tarafından

benimsenmiştir.

➢ ISPO daha önce tanımladığı Kategori I,II,III yerine,

daha anlaşılabilir olan mesleki düzeyde uygulama yapabilecek asgari temel bilgi ve beceri

temsiline yönelik bir sınıflamaya girmiştir.

Buna göre üç meslek tanımlanmaktadır;

Prostetist Ortotist, Yardımcı Prostetist Ortotist ve Ortez Protez Teknisyeni,

PROTEZ/ORTEZ MESLEKLERİNİN

MESLEKİ PROFİLİ VE SINIFLANMASI

1. Prostetist Ortotist ;

Bireyin fiziksel engelini değerlendirebilen,

bireye özel protez ve ortezi tasarlayan ve ölçü

alarak üreten, protez ve ortezin bağlantılarını

belirleyerek bağlantılarını ve ayarlarını yapan,

bunu bireye uygulayan ve karşılaşılan prostetik

ve ortotik sorunları protez ve ortez bilgi ve

becerisini, fonksiyonel anatomi, mekanik-

biyomekanik, kinezyoloji, malzeme,

biyoelektrik bilgileri ile harmanlayarak çözen

meslek profesyonelidir.

➢ Üniversite lisans derecesi düzeyinde eğitilir ve

talep doğrultusunda lisans üstü yeterlilik

derecesine ilerler.

➢ Görevleri,

• Klinik değerlendirme,

• Protez/ortez bağlantı parçalarını

reçetelendirme,

• Teknik tasarımı yapmak,

• Kanıta dayalı Protez veya Ortotik cihazların

üretilmesi,

• Sağlık ekibi içinde veya bağımsız protez/ortez

hizmetleri yapmak ve klinik sonuçlara göre

önleyici prostetik/ortotik hedefler koymak,

• Prostetik/ortotik rehabilitasyon planı

oluşturmak ve uygulamak/uygulatmak



2. Tıbbi Protez ve Ortez Teknisyeni/Teknikleri:

Sağlık meslek liselerinin ve meslek

yüksekokullarının tıbbi protez ve ortez

programlarından mezun; kaybedilen organların

işlevlerini kısmen de olsa yerine getirecek

yapay organlar ile desteklenmesi, koruması ve

düzeltilmesi gereken vücut kısımlarına

uygulanacak yardımcı cihazları ve aletleri

tasarlayan, kullanıma hazır hale getiren,

onarımını yapan ve uzman tabip denetiminde

hastaya uygulayan sağlık

teknisyeni/teknikeridir.

2. Yardımcı Prostetist Ortotist=Tıbbi Protez ve

Ortez Teknisyeni / Teknikeri !!;

➢ Üniversite önlisans derecesi düzeyinde

eğitilenlerin unvanı Protez Ortez Teknikeri=

Yardımcı Prostetist Ortotist geleneksel eğitim

programları, modüler ve karma öğrenme

yaklaşımları kullanılarak yükseköğretim

ortamlarında eğitilir.

➢ Görevleri,

• Klinik değerlendirme,

• Teknik tasarım,

• Protez/ortotik cihazların imalatı ve onarımı

• Prostetist ortotist süpervisor kontrolünde

Prostetik Ortotik klinik tedavi planını

uygulamak.



3. Ortez Protez Teknisyeni;

➢ Meslekî ve teknik ortaöğretim

derecesi düzeyinde eğitim almış

teknik personeldir.

➢ Görevleri,

• Protez Ortotik cihazların

üretim bakım ve onatımında

destekleyen yetkin olmayan

servis sağlamak.

3. Ortez Protez Teknisyeni;

Geleneksel çıraklık veya doğrudan

öğretim modellerinden ve iş eğitimine

kadar çok değişkenlik göstermektedir.

Protez Ortez Teknisyenleri eğitimi,

protez ortez hizmetlerinin önemli bir

bileşenidir.

Protez/ortez mesleğini yapanlar;

• Prostetik Ortotik Tedavi planlaması (Prostetist Ortotist tarafından),

• Özel protez/ortez uygulaması (Prostetist Ortotist ve Yardımcı

Prostetist Ortotist tarafından),

• Modüler veya prefabrik cihazlar (Prostetist Ortotist ve Yardımcı

Prostetist Ortotist tarafından),

• Soft ürünler (Prostetist Ortotist ve Yardımcı Prostetist Ortotist

tarafından),

• Yürümeye yardımcı cihazların belirlenmesi (Prostetist Ortotist

tarafından),

• Yürüme yardımcı cihazların onarımı (Ortez Protez Teknisyeni

tarafından),

• Duruş desteklerin belirlenmesi (Prostetist Ortotist tarafından),

• Tekerlekli sandalyelerin belirlenmesi (Prostetist Ortotist tarafından),

• Onarım işlemleri (Yardımcı Prostetist Ortotist veya Ortez Protez

Teknisyeni tarafından),

Prostetist Ortotistlerin;

➢ Ortez ve Protez alanında fiziksel engellinin

sağlığını geliştirici ve koruyucu uygulamalarda

teknolojik ürünlerden yararlanmaları, bu ürünlerin

özelliklerini ve fonksiyonlarını inceleyerek

gerektiğinde yeni ve özgün tasarımlar

yapabilmeleri,

➢ Prostetik Ortotik bilgi ve iletişim teknolojilerini

kullanabilmeleri

➢ Robotik, elektronik ve kontrol sistemleri

teknolojisinin yaşamın her alanına girdiği

günümüzde, bu teknolojiyi fonksiyonları azalmış

veya kaybolmuş bireylerin kullanabilmelerine

uygun hala getirerek bu kişilerin yaşam kalitelerine

katkıda bulunmaları,

➢ Mevcut eğitim teknolojilerini adapte ederek ve

geliştirerek Ortez-Protez eğitiminde kullanımları

beklemektedir.

PROSTETİST ORTOTİSTLERE NEDEN İHTİYAÇ VAR?

• WHO raporuna göre günümüzde 35-40 milyon insan yardımcı

cihaza ihtiyaç duymakta, 2050 de bu sayının 2 milyara

çıkacağı tahmin edilmektedir. Protez veya ortez gerektiren 10

kişiden sadece 1’inin uygun hizmetlere erişebildiği

belirtilmektedir.

• Protez ortez alanında bilimsel ve teknolojik gelişmeler,

prostetist/ortotist talebini artırmaktadır.

• Diğer sağlık profesyonellerindeki artışa bağlı olarak

(fizyoterapi, iş uğraşı terapisi v.b.) rehabilitasyon ekibinde

profosyonelce görev alacak Prostetist Ortotist ihtiyacına

gereksinim duyulmuştur.

• Global çerçevede, sağlık alanında mesleki eğitimin

geliştrilmesi ve dönüştürülmesinin, engelli birey ve yaşlanan

nüfustaki hızlı artış Prostetist Ortotiste gereksinimini

artırmaktadır.

• ISPO standartlarına çerçevesinde eğitim programlarına uygun,

protez ve ortez kullanan kişilerin gereksinimlerini en iyi

düzeyde karşılamak için yeterli bilgi , beceri ve yetkinliğe

sahip gelişmiş personele ihtiyaç vardır.

ISPO PROTEZ ORTEZ MESLEKLERİ İÇİN EĞİTİM

STANDARTLARI

• Yeni ISPO eğitim standartlarına göre

mesleğin sınıflandırılmaları 3 başlıkta

toplanmıştır;

➢Prostetist Ortotist,

➢Yardımcı Prostetist Ortotist ( Protez

Ortez Teknikeri) ve

➢Ortez Protez Teknisyeni.

ISPO uluslararası eğitim standartları hedefleri;

• Yeni eğitim programlarının başarısı veya mevcut programların

geliştirilmesini teşvik etmek ve desteklemek,

• Öğrenme ve değerlendirme geleneksel eğitim modelleri ile yeni veya

inovatif tekniklerin kullanılmasını teşvik etmek,

• Lisansüstü eğitim ile hizmet kalitesini artırmak,

• Mezunların, eğitim bilgileri dışında öğrenmeye devam etmeleri için teşvik

etmek.


STANDARTLARI

Protez Ortez eğitimi için küresel standartta doğru çalışırken bir takım

konulara dikkat edilmesi gerekir;

• Her bir ortama özel dikkat ve stratejik planlama,

• Yerel kültür ve gelenekleri dikkate alan eğitim yolları,

• Programlar için giriş seviyelerinin bir çeşitlenmesi,

• Sürekli mesleki gelişim ve kariyer gelişimi olanakları,

• Meslekte mezun tutma ve istihdam.


STANDARTLARI

ORTEZ-PROTEZ SAĞLIK EKİBİ

➢Klinik Personel

1. Prostetist Ortotist

2. Yardımcı Prostetist Ortotist

➢Klinik Olmayan Personel

1. Ortez Protez Teknisyeni

Protez/ortez iş gücü, ikisi klinik bakım ve biri klinik olmayan

olmak üzere üç gruptan oluşmaktadır.

WHO

Her bir Prostetist Ortotist’in en az 10 yardımcı

ve 2 teknisyen tarafından desteklenmesini

önermektedir.

Protez/ortez mesleğinin sürdürülebilir bir şekilde büyümesi, en

uygun hizmet sunumunu sağlamak için üç seviyenin,

• Prostetist Ortotist,

• Yardımcı Prostetist /Ortotist,

• Ortez Protez Teknisyeni,

eğitilmesi gerekmektedir.


MESLEKİ POFİLİ VE SINIFLANDIRILMASI

STANDARTLARIN KULLANIM AMACI

➢ Ortez/protez eğitim standartların

genel amacı ISPO akreditasyon

sürecini desteklemektir.

➢ ISPO akreditasyon süreci, eğitim

programlarının mesleki

yeterliliklerinin, uluslararası

standartları karşılamasını

sağlamak amaçlayan dış denetim

sürecini kapsamaktadır.

13 Ülkede ISPO eğitim

standartlarını karşılayan

mezunların etkisine ilişkin

yapılan son araştırmalarda;

➢ Hizmet alıcılarının

gereksinimleri giderek

artması, mezunların

istihdamına ve hizmete

erişimin standartların

oluşturulması gereğini ortaya

koymuştur.

ISPO AKREDİTASYONU

Akreditasyon, protez ve ortez

programların kalite

standartlarına göre ölçüldüğü

bir onaylama işlemidir.

ISPO Eğitim Komitesi,

standartlarda belirtilen kalitenin

asgari düzeyde beklentilerini

karşılayan programlara

akreditasyon verir.

AKREDİTASYON YARARLARI

• Protez ve ortez programının uluslararası kabul görmüş standartlara uygunluk

gösterdiğini öğrenmek isteyen öğrencilere güvence vermek,

• Hizmetlere ve sonuçlara bütünleşik ve bireyselleştirilmiş bir yaklaşımın

vurgulanması,

• Öğrencilere, fon kaynaklarına ve topluma karşı sorumluluk,

• Verimli uygun maliyetli, sonuçlara ve öğrenci memnuniyetine dayalı eğitsel

ve yönetimsel modeller oluşturmak,

• Devlet finansmanı sağlayan kaliteli bir eğitim programına bağlılık konusunda

ülke, il ve yerel yönetimlerin kanıtı,

• Fakülte yönetimi ve personelin gelişimi için rehberlik

• Aday öğrencilere, devlet kurumlarına, sivil toplum kuruluşlarına ve fon veren

kuruluşlara eğitim programları pazarlamak için bir araç.

ULUSLARARASI EĞİTİM STANDARTLARI

Standart 1-Programlar, protez ve ortez konusunda uzman uygulayıcılar olmak için temel düzeyde prostetis ortotist

hazırlamalı.

Standart 2-Temel düzeyde mezun prostetis ortotist, mevcut yapılar dahilinde tanınır ve lisans üstü eğitim olanağı

sunulmalı.

Standart 3-Programların şeffaf bir yönetim sistemi olmalı.

Standart 4-Programlar yerel bağlamda akreditasyon veya tanınma gerekliliklerini yerine getirmeli

Standart 5-Programlar, sürdürülebilir eğitim ve öğretim için operasyonel ihtiyaçları karşılayacak altyapıya sahip olmalı.

Standart 6-Programların destekleyicileri olmalı, programın uygulanmasının ve geliştirilmesinin, çeşitli uygulama

ortamları sağlamak için.

Standart 7-Programlar, eğitim müfredatını sistematik uygulamalı

Standart 8-Programlar müfredatları, protez-ortez bilgi, beceri ve yetkinliklere odaklanan temel uygulamaları içermeli.

Standart 9-Programlar, temel düzeyde prostetist ortotistlerin diğer sağlık profesyonelleri ile işbirliği içinde olmalarını

sağlayan eğitim müfredatı içermeli

Standart 10-Programlar değerlendirme ve geri bildirime şeffaf ve sistematik bir yaklaşım uygulamalı

Standart 11-Programlar, uygun beceriye sahip akademik personellere sahip olmalı

Standart 12-Programlar, klinik öğrenme sürecinde, fakülte klinik deneyime sahip olmalı

Standart 13-Programlar, fakültenin profesyonel gelişimini sağlamak için şeffaf bir yapıya sahip olmalı.

Standart 14-Programlar, öğrencilerin kabulü ve seçimi için şeffaf ve sistemik bir sürece sahip olduklarını göstermeli.

Standart 15-Programlar, öğrenci alımında, gönüllülük ve isteklilik politikasını benimsemeli.

ISPO AKREDİTASYONUNDA ALINABİLECEK

SERTİFİKALAR

1. Bir onay mektubu ve akreditasyon süresinin belirtilmesi

2. ISPO sertifikası

3. ISPO denetçilerin raporu

TÜRKİYEDE ORTEZ-PROTEZ EĞİTİMİ

➢Üniversite lisans düzeyinde eğitim veren, Prostetist Ortotist yetiştiren

4 Üniversite bulunmaktadır. ( 1 Devlet Üniversitesi, 3 Vakıf

Üniversitesi)

➢Üniversite önlisans düzeyinde eğitim veren, Yardımcı Prostetist

Ortotist yetiştiren 21 Üniversite bulunmaktadır. (11 Devlet

Üniversitesi, 10 Vakıf Üniversitesi)

➢Türkiye’de Ortez Protez Teknisyeni yetiştirmek üzere çok az sayıda

ortaöğretim kurumu bulunmaktadır.

ISPO tarafından akredite edilmiş eğitim bulunmamaktadır.

ANKARA ÜNİVERSİTESİ

ORTEZ-PROTEZ BÖLÜMÜ

LİSANS EĞİTİMİ

Ortez-Protez bölümü 2018

yılında Ankara Üniversitesi

Sağlık Bilimleri Fakültesi

bünyesinde kuruldu. Bölüm

Prostetist Ortotist

yetiştirmeyi hedef

edinmiştir.

ANKARA ÜNİVERSİTESİ

ORTEZ-PROTEZ BÖLÜMÜ

LİSANS EĞİTİMİ

Ülkemizde bugüne kadar kurulmamış Prostetik

Ortetik disiplinin kurulmasını sağlamak,

International Society for Prosthetic and Orthotics

(ISPO) sınıflamasında Kategori 1 düzeyi olarak

belirlenen ortez-protez lisans eğitimini vermek,

üniversite sanayi işbirliğine katkıda bulunan ve

multidisipliner ortama adaptasyonu yüksek olan,

yenilikçi, potansiyel buluşları ile Ortez-Protez

bilimi içinde katma değer oluşturan prostetist

ortetistleri yetiştirmektir. Mezunlar, ‘Prostetist-

Ortotist’ Ünvanı alacaklardır.

www.ankara.edu.tr

Bölüm Çalışmaları

• Sudanlı Engelli Eğitim Merkezi

Uzmanlarına Eğitim (2018)

www.ankara.edu.tr




• Meksikalı Protez Ortez

Teknisyenlerinin Eğitimi (2017)

www.ankara.edu.tr





Teknisyenlerinin Eğitimi )2017)

• Suriyeli Protez Ortez

Teknisyenlerinin Eğitimi(2015)

www.ankara.edu.tr






• Suriyeli Protez Ortez


• Reyhanlı’da Protez Eğitimi (2014)

KAYNAKÇA

• World Health Organization. Standards for Prosthetic and Orthotics Services Provision Part 1

[Internet]. Geneva, Switzerland; 2017. Available from

• Sexton S. Rehabilitation of People with Physical Disabilities in Developing Countries.

Brussels, Belgium; 2016 Mar.

• Cochrane H, Harte C. Prosthetics in Less Resourced Settings. In: Anderson K, editor. Atlas of

Amputation and Limb Deficiency. 4th ed. Rosemont, IL: American Academy of Orthopaedic

Surgeons; 2016. p. 125–34

• American Board for Certification in Orthotics, Prosthetics & Pedorthotics, Inc. Practice

Analysis of Certified Practitioners in the Discipline of Orthotics and Prosthetics. Alexandria

VA; 2015.

• World Health Organization. Assistive Devices/Technologies [Internet]. 2014

• Orthotics Prosthetics Canada. Practice Analysis Study of Certified Clinicians and Registered

Technicians. New York NY; 2014 Sep.

TEŞEKKÜRLER…

protez-ortez meslekleri için uluslararasısabakkongresi.org/sunum/op34.pdfhizmetleri yapmak ve...

Documents