projekt wspó - policealne niepubliczne studium...

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Autorzy:mgr Zofia Sepkowska

mgr Marianna Biernacik-Bartkiewicz

mgr Elżbieta Rymarczyk

Recenzenci:mgr Maria Gaertner

mgr Leszek Sarzyński

Opracowanie redakcyjne:dr inż. Zbigniew Kramek

dr inż. Bożena Zając

Korekta merytoryczna:mgr Kazimiera Tarłowska

Korekta techniczna:mgr Piotr Bartosiak


2

Spis treściWprowadzenie 3

I. Założenia programowo-organizacyjne kształceniaw zawodzie 5

1. Opis pracy w zawodzie 52. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-

wychowawczego 7II. Plany nauczania 14III. Moduły kształcenia w zawodzie 17

1. Ekonomiczno-prawne podstawy gospodarowania 17Stosowanie przepisów prawa w gospodarowaniu 21Przygotowanie do wykonywania prac biurowych 25Zarządzanie zasobami ekonomicznymi 29Opracowywanie i analiza materiału statystycznego 32Ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych 35

2. Technika biurowa 39Stosowanie technik informatycznych w pracy biurowej 42Opracowywanie tekstów, pism i dokumentów 45Obsługiwanie urządzeń biurowych 48Stosowanie języka obcego w pracy biurowej 51

3. Organizacja i funkcjonowanie biura 55Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 58

Prowadzenie korespondencji 61Zarządzanie informacją i obiegiem dokumentów 64Organizowanie pracy w sekretariacie 68Obsługa klienta 71

4. Podstawy aktywności zawodowej 75Planowanie kariery zawodowej 77Poszukiwanie pracy i podejmowanie zatrudnienia 80

5. Praktyka zawodowa 84Rozpoznawanie zakresu działalności i zadań jednostkiorganizacyjnej 85

Wykonywanie prac biurowych w jednostceorganizacyjnej 87

6. Prowadzenie spraw pracowniczych 89Identyfikowanie przepisów prawa dotyczących stosunkupracy 92

Prowadzenie spraw osobowych pracownika 96


3

WprowadzenieModułowy program nauczania dla zawodu „Technik prac biurowych

419[01” – jest przeznaczony do realizacji w technikum dla młodzieżyi dorosłych oraz w szkole policealnej, w formie stacjonarnej lub zaocznej.

Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie absolwenta doskutecznego wykonywania zadań zawodowych w warunkach gospodarkirynkowej. Wymaga to dobrego przygotowania ogólnego, opanowaniapodstawowej wiedzy i umiejętności oraz prezentowania właściwychpostaw zawodowych. Absolwent szkoły powinien charakteryzować sięotwartością, komunikatywnością, wyobraźnią, zdolnością do ciągłegouczenia się i podnoszenia kwalifikacji, a także umiejętnością ocenyswoich możliwości. Realizacja programu nauczania o modułowymukładzie treści kształcenia ułatwia osiągnięcie tych zamierzeń.

Kształcenie modułowe, w którym cele kształcenia i materiałnauczania powiązane są z procesem pracy i zadaniami zawodowymiumożliwia:– przygotowanie ucznia do wykonywania typowych zadań zawodowych

na stanowiskach pracy, którym odpowiadają określone zakresywiedzy, umiejętności i postaw zawodowych,

– integrację treści nauczania z różnych dyscyplin wiedzy,– stymulowanie aktywności intelektualnej i motorycznej ucznia,

pozwalającej na indywidualizację procesu nauczania,– Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, że:– preferowane są aktywizujące metody nauczania, które z jednej strony

wyzwalają aktywność, kreatywność, zdolność do samoocenyuczącego się, z drugiej zaś zmieniają rolę nauczyciela w kierunkudoradcy, partnera, projektanta, organizatora i ewaluatora procesudydaktycznego,

– proces nauczania i uczenia się ukierunkowany jest na osiąganiekonkretnych, wymiernych rezultatów w formie ukształtowanychumiejętności intelektualnych i praktycznych, które umożliwiająwykonywanie określonego zakresu pracy w zawodzie,

– wykorzystywana jest w szerokim zakresie zasada transferu wiedzyi umiejętności wcześniej uzyskanych przez ucznia w toku naukiformalnej, nieformalnej oraz incydentalnej,

– program nauczania posiada elastyczną strukturę, a znajdujące sięw nim moduły i jednostki można aktualizować (modyfikować,uzupełniać lub wymieniać) nie burząc konstrukcji programu, po to bydostosowywać treści do zmieniających się potrzeb rynku pracy,rozwoju nauki i technologii oraz predyspozycji uczących się.


4

Modułowy program nauczania dla zawodu składa się z modułówkształcenia w zawodzie i odpowiadających im jednostek modułowych,wyodrębnionych na podstawie określonych kryteriów, umożliwiającychzdobywanie wiedzy oraz kształtowanie umiejętności i postaw właściwychdla zawodu.

W strukturze programu wyróżnia się:– założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie,– plany nauczania,– programy modułów i jednostek modułowych.

Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykazjednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowychi literaturę.

Program jednostki modułowej zawiera: szczegółowe cele kształcenia,materiał nauczania, ćwiczenia, środki dydaktyczne, wskazaniametodyczne do realizacji programu nauczania oraz propozycje metodsprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia.

Dydaktyczna mapa programu nauczania, zamieszczonaw założeniach programowo-organizacyjnych kształcenia w zawodzie,przedstawia schemat powiązań (korelacji) między modułami,a jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ich realizacji. Ma onaułatwić dyrekcji szkół i nauczycielom planowanie i organizowanieprocesu dydaktycznego.

W programie przyjęto system kodowania modułów i jednostekmodułowych, który zawiera następujące elementy:– symbol cyfrowy zawodu zgodnie z obowiązującą klasyfikacją

zawodów szkolnictwa zawodowego,– symbol literowy, oznaczający grupę modułów:

O – dla modułów ogólnozawodowych,Z – dla modułów zawodowych,S – dla modułów specjalizacji.

– cyfrę arabską dla kolejnego modułu w grupie i dla kolejnejwyodrębnionej w module jednostki modułowej.

Przykład zapisu kodowania modułu:419[01].O1419[01] – oznacza symbol cyfrowy zawodu technik prac biurowychO1 – pierwszy moduł o charakterze ogólnozawodowymPrzykład zapisu kodowania jednostki modułowej:419[01].Z1.02419[01] – oznacza symbol cyfrowy zawodu technik prac biurowychZ1 – pierwszy moduł zawodowy02 – druga jednostka modułowa w module Z1.


5

I. Założenia programowo-organizacyjne kształceniaw zawodzie

1. Opis pracy w zawodzieAbsolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik prac biurowych

może podejmować pracę w:– administracji specjalnej,– jednostkach samorządu terytorialnego,– samorządach zawodowych i gospodarczych,– przedsiębiorstwach produkcyjnych, handlowych i usługowych.

Może także prowadzić działalność gospodarczą w zakresie usługbiurowych oraz obrotu artykułami piśmiennymi i biurowymi.

Zadania zawodowe– organizowanie biura i prac biurowo-administracyjnych,– gromadzenie, rejestracja oraz przetwarzanie informacji,– gromadzenie i rejestracja dokumentacji,– koordynowanie przepływu informacji i dokumentacji wewnętrznej,– przygotowywanie i organizowanie narad, zebrań, konferencji oraz

spotkań z kontrahentami jednostki organizacyjnej,– sporządzanie sprawozdań dotyczących działalności jednostki

organizacyjnej,– użytkowanie nowoczesnego sprzętu biurowego.

Umiejętności zawodoweW wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć:– określać rolę administracji w funkcjonowaniu jednostki organizacyjnej,– przedstawiać graficznie strukturę jednostki organizacyjnej,– organizować stanowisko pracy biurowej zgodnie z wymaganiami

ergonomii,– gromadzić, przetwarzać i przekazywać informacje dotyczące

wykonywanych zadań,– korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa

specjalistycznego,– przestrzegać i doskonalić system obiegu dokumentacji i informacji

w jednostce organizacyjnej,– stosować przepisy regulujące pracę komórek administracyjno-

-biurowych,– pisać teksty metodą mnemotechniczną,– redagować i prowadzić korespondencję w sprawach osobowych

i administracyjnych,


6

– sporządzać protokoły, notatki służbowe oraz sprawozdania dotyczącedziałalności jednostki organizacyjnej,

– porządkować, prowadzić i archiwizować powierzoną dokumentacjęi akta spraw jednostki organizacyjnej,

– prowadzić sekretariat jednostki organizacyjnej,– przygotowywać i organizować narady, zebrania, konferencje,– użytkować urządzenia i sprzęt techniczny stosowany w pracy

biurowej,– kreować wizerunek jednostki organizacyjnej,– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,– stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej,– udzielać pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia,– współpracować z zespołem pracowników,– porozumiewać się w języku obcym w zakresie niezbędnym do

wykonywania zadań zawodowych.


7

2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno--wychowawczegoGłównym celem kształcenia w zawodzie technik prac biurowych jest

profesjonalne przygotowanie uczniów do pracy na stanowiskachadministracyjno-biurowych w przedsiębiorstwach, samorządzieterytorialnym oraz innych instytucjach i organizacjach.

Proces kształcenia według modułowego programu nauczaniadla zawodu technik prac biurowych może być realizowany w 4-letnimtechnikum dla młodzieży niewidomej i słabo widzącej lub w szkolepolicealnej dla młodzieży i dla dorosłych (w formie stacjonarneji zaocznej).

Treści programowe zawarte są w module ogólnozawodowymi w modułach zawodowych. Moduły są podzielone na jednostkimodułowe. Każda jednostka modułowa zawiera treści stanowiące pewnąlogiczną całość. Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikająz podstawy programowej kształcenia w zawodzie.

Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe,zawodowe i specjalistyczne.

Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia orientację w zawodzie orazułatwia ewentualną zmianę zawodu, gdyż jest ono wspólne dla grupyzawodów branży ekonomiczno-administracyjnej. Program modułu419[01].O1 Ekonomiczno-prawne podstawy gospodarowania, składa sięz pięciu jednostek modułowych i obejmuje ogólnozawodowe treścikształcenia z zakresu podstaw prawnych z uwzględnieniem prawaadministracyjnego, przygotowania do wykonywania prac biurowychz uwzględnieniem pisania metodą mnemotechniczną oraz sporządzaniaprostych pism i obsługi typowych urządzeń technicznych pracy biurowej,funkcjonowania przedsiębiorstwa, wybranych zagadnień statystkii uproszczonych form rachunkowości.

Kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta szkołydo realizacji zadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracyi stanowi podbudowę do specjalizacji zawodowej. Ten zakres kształceniaujęty został w cztery moduły:

− technika biurowa – 419[01].Z1,− organizacja i funkcjonowanie biura – 419[01].Z2,− podstawy aktywności zawodowej – 419[01].Z3,− praktyka zawodowa – 419[01].Z4.Program modułu Technika biurowa 419[01].Z1 – składa się z czterech

jednostek modułowych i stanowi podstawę kształcenia w kolejnychmodułach. Celem kształcenia w tym module jest przygotowanie uczniado podstawowych zadań i czynności zawodowych w zakresieprzepisywania tekstów oraz sporządzania pism i dokumentów,


8

korzystania z różnych środków pracy stosowanych w pracy biurowej,stosowania technik informatycznych oraz posługiwania się językiemobcym z wykorzystaniem słownictwa typowego dla pracy biurowej.

Program modułu 419[01].Z2 Organizacja i funkcjonowanie biura–składa się z pięciu jednostek modułowych i obejmuje kształtowanieumiejętności zawodowych w zakresie stosowania przepisówbezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych i ochronyśrodowiska na stanowiskach pracy biurowej, sporządzania i prowadzeniakorespondencji metodą tradycyjną i elektroniczną, organizacji pracybiurowej, prowadzenia sekretariatu, kształtowania kultury i etyki zawoduoraz obsługi klienta.

Program modułu 419[01].Z3 Podstawy aktywności zawodowej–składa się z dwóch jednostek modułowych i obejmuje kształtowanieumiejętności w zakresie świadomego planowania kariery zawodowej,samozatrudnienia oraz aktywnego poszukiwania pracy w komórkachadministracyjno-biurowych.

Program modułu 419[01].Z4 Praktyka zawodowa– składa się z dwóchjednostek modułowych, adekwatnych do dwóch etapów praktykizawodowej i obejmuje organizację pracy w jednostce organizacyjnej,wykonywanie zadań i czynności typowych dla zawodu technik pracbiurowych.

Kształcenie specjalistyczne zawarte jest w module 419[01].S1Prowadzenie spraw pracowniczych– stanowi rozszerzenie ofertyedukacyjnej w zakresie kształcenia zawodowego. Program modułuskłada się z dwóch jednostek modułowych i obejmuje podstawy prawapracy oraz prowadzenie spraw osobowych pracowników. Podkreślićnależy, że szkoła może sama określać rodzaj i zakres specjalizacjizawodowej oraz podejmować decyzję o jej wprowadzeniu. W takiejsytuacji szkoła odpowiada za wybór lub autorskie opracowanie programunauczania dla nowej specjalizacji. Podstawowe kryterium wprowadzaniaspecjalizacji zawodowej powinny stanowić potrzeby rozpoznane nalokalnym rynku pracy, na przykład: w urzędach administracjisamorządowej, w archiwach państwowych i zakładowych lub w innychinstytucjach, gdzie w wykonywaniu podstawowych zadań zawodowychdominują umiejętności typowe dla technika prac biurowych.

Wykaz modułów i jednostek modułowych zamieszczono w tabeli. Napodstawie tego wykazu sporządzono dydaktyczną mapę programu, którastanowi schemat powiązań między modułami oraz jednostkamimodułowymi i wskazuje kolejność ich realizacji.


Wykaz modułów i jednostek modułowych

Symboljednostki

modułowej

Wykaz modułówi jednostek modułowych

Orientacyjnaliczba godzin na

realizację*Moduł 419[01].O1Ekonomiczno-prawne podstawygospodarowania

468

419[01].O1.01 Stosowanie przepisów prawa w gospodarowaniu 108419[01].O1.02 Przygotowanie do wykonywania prac biurowych 108419[01].O1.03 Zarządzanie zasobami ekonomicznymi 90419[01].O1.04 Opracowywanie i analiza materiału

statystycznego54

419[01].O1.05 Ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych 108Moduł 419[01].Z1Technika biurowa 432

419[01].Z1.01 Stosowanie technik informatycznych w pracybiurowej 100

419[01].Z1.02 Opracowywanie tekstów, pism i dokumentów 140419[01].Z1.03 Obsługiwanie urządzeń biurowych 52419[01].Z1.04 Stosowanie języka obcego w pracy biurowej 140

Moduł 419[01].Z2Organizacja i funkcjonowanie biura 544

419[01].Z2.01Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higienypracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochronyśrodowiska

40

419[01].Z2.02 Prowadzenie korespondencji 160419[01].Z2.03 Zarządzanie informacją i obiegiem dokumentów 72419[01].Z2.04 Organizowanie pracy w sekretariacie 108419[01].Z2.05 Obsługa klienta 164

Moduł 419[01].Z3Podstawy aktywności zawodowej 64

419[01].Z3.01 Planowanie kariery zawodowej 20419[01].Z3.02 Poszukiwanie pracy i podejmowanie zatrudnienia 44

Moduł 419[01].Z4Praktyka zawodowa 160

412[01].Z4.01 Rozpoznawanie zakresu działalności i zadańjednostki organizacyjnej 40

412[01].Z4.02 Wykonywanie prac biurowych w jednostceorganizacyjnej 120

Moduł 419[01].S1Prowadzenie spraw pracowniczych 192

419[01].S1.01 Interpretowanie przepisów prawa dotyczącychstosunku pracy 40

419[01].S1.02 Prowadzenie spraw osobowych pracownika 152Razem 1860

*Orientacyjna liczba godzin na realizację programu dotyczy procesukształcenia w szkole policealnej.


10

419[01].O1

419[01].Z2

419[01].Z4

419[01].Z3

419[01].S1

419[01].O1.01 419[01].O1.02

419[01].O1.04

419[01].O1.03

419[01].Z1.01

419[01].Z1.02

419[01].Z1.03 419[01].Z1.04

419[01].Z2.05419[01].Z2.03

419[01].Z2.01

419[01].Z2.04

419[01].S1.01

419[01].Z2.02

419[01].Z4.02

419[01].Z4.01

419[01].Z3.01

419[01].Z1

419[01].O1.05

Dydaktyczna mapa programu

419[01].Z3.02

419[01].S1.02


11

Dydaktyczna mapa programu nauczania stanowi schemat powiązańmiędzy modułami oraz jednostkami modułowymi, określa kolejność ichrealizacji i powinna być wykorzystywana przy planowaniu zajęćdydaktycznych. Ewentualna zmiana kolejności realizacji programumodułów lub jednostek modułowych powinna być poprzedzonaszczegółową analizą logicznego układu wymienionych elementów, przyzachowaniu korelacji treści kształcenia.

Orientacyjna liczba godzin na realizację programu, podana w tabeliwykazu jednostek modułowych, może ulegać zmianie w zależnościod stosowanych przez nauczyciela metod nauczania i środkówdydaktycznych.

W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziałuna zajęcia teoretyczne i praktyczne. Programy nauczania jednostekmodułowych w poszczególnych modułach należy realizowaćw różnych formach organizacyjnych, dostosowanych do celów, treścii metod kształcenia. Wymaga to organizacji kształcenia, w której procesuczenia się uczniów będzie dominować nad procesem nauczania.

W trakcie procesu nauczania – uczenia się duży nacisk należypołożyć na samokształcenie uczniów oraz na korzystanie z różnychźródeł informacji, takich jak: podręczniki, poradniki, czasopisma, normy,katalogi, instrukcje i pozatekstowe źródła informacji.

Treści kształcenia powinny być aktualne i powinny uwzględniaćwspółczesne technologie, materiały i narzędzia pracy biurowej.

Nauczyciele wdrażający modułowy program nauczania powinniposiadać przygotowanie w zakresie metodologii kształceniamodułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznegooraz opracowywania pakietów edukacyjnych. Kierując procesemkształtowania umiejętności zawodowych, nauczyciel powinienwystępować w roli doradcy i konsultanta, udzielającego uczniom pomocyw rozwiązywaniu problemów związanych z realizacją zadań, sterującegotempem ich pracy i procesem myślowym, z uwzględnieniempredyspozycji oraz doświadczeń uczniów, jak też rozwijaniazainteresowania zawodem, ustawicznego doskonalenia i uczenia się,zdobywania nowych, specjalistycznych umiejętności i kwalifikacjizawodowych. Ważnym zadaniem nauczyciela jest również kształtowaniecech i postaw wymaganych w zawodzie technik prac biurowych, takichjak: rzetelność i odpowiedzialność za wykonanie pracy, utrzymywanieporządku na stanowisku pracy, poszanowanie dla pracy innych osób,dokładność i systematyczność, wytrwałość, rzetelność oraz nawykówciągłego aktualizowania wiedzy i troski o racjonalne wykorzystywaniemateriałów biurowych i środków pracy.


12

Zajęcia edukacyjne z zakresu kształcenia ogólnozawodowegopowinny być prowadzone w blokach 2–3-godzinnych, zaś z zakresukształcenia zawodowego w blokach od 2 do 6 godzin, w zależności odspecyfiki modułu i jednostki modułowej.

W procesie kształcenia zawodowego zaleca się stosowanieaktywizujących i praktycznych metod nauczania, takich jak: pogadankaheurystyczna, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia, dyskusje dydaktyczne,metoda projektów, metoda przewodniego tekstu. Wskazane jest takżewykorzystywanie filmów dydaktycznych i komputerowych programówsymulacyjnych, organizowanie wycieczek dydaktycznych do jednostekorganizacyjnych, typowych dla pracy biurowej.

Prowadzenie zajęć metodami aktywizującymi i praktycznymi wymagaod nauczyciela przygotowania materiałów wspomagających organizacjęprocesu kształcenia, takich jak:

– instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy z podstawowymiurządzeniami stosowanymi w pomieszczeniach biurowych,

– stanowiskowe instrukcje do wykonywania ćwiczeń,– teksty przewodnie,– druki oraz przykłady pism i dokumentów.Stosowanie metody przewodniego tekstu i metody projektów wymaga

odpowiedniego wyposażenia pracowni w sprzęt i urządzenia techniczne,umożliwiające organizację pracy w zespołach 2–5-osobowych.

Dla zapewnienia prawidłowej organizacji i efektywności procesukształcenia ogólnozawodowego i zawodowego oraz specjalizacyjnegowskazane jest zorganizowanie następujących pracowni:

– pracownia komputerowa,– pracownia pracy biurowej,– pracownia prawno-ekonomiczna,Zadaniem szkoły jest zapewnienie warunków do organizacji procesu

kształcenia według modułowego programu nauczania.Jeżeli szkoła nie może realizować programu niektórych jednostek

modułowych w oparciu o własną bazę dydaktyczną, powinna zapewnićuczniom kształcenie w placówkach dysponująch taką bazą, np.: CentrumKształcenia Praktycznego, oddział Stowarzyszenia Stenografówi Maszynistek w Polsce.

Ważnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest systemsprawdzania i oceny osiągnięć szkolnych ucznia. Wskazane jestprowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumatywnych.

Badania diagnostyczne, przeprowadzane przed rozpoczęciemprocesu kształcenia, mają na celu sprawdzenie poziomu wiadomościi umiejętności uczniów w zakresie potrzebnym do podjęcia nauki


13

w wybranym obszarze. Wyniki tych badań należy wykorzystać podczasplanowania realizacji procesu kształcenia w danej jednostce modułowej.

Badania kształtujące, prowadzone w trakcie realizacji programu, mająna celu dostarczanie informacji o efektywności procesu nauczania-uczenia się. Informacje uzyskane w wyniku tych badań pozwalająnauczycielowi na dokonywanie niezbędnych korekt w organizacjiprocesu kształcenia tak, aby uczniowie osiągnęli założone celekształcenia.

Badania sumatywne powinny być prowadzone po zakończeniurealizacji programu jednostki modułowej. Pozwalają one stwierdzić,w jakim stopniu założone cele kształcenia zostały przez uczniówosiągnięte.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać sięsystematycznie, na podstawie określonych kryteriów.

Wiadomości i umiejętności mogą być sprawdzane za pomocąsprawdzianów ustnych i pisemnych lub testów osiągnięć szkolnychz zadaniami otwartymi i zamkniętymi.

Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzezobserwację czynności i zachowań uczniów podczas ćwiczeń, stosowaniesprawdzianów praktycznych oraz testów praktycznych z zadaniami typupróba pracy i nisko lub wysoko symulowanymi.

Stosowanie pomiaru dydaktycznego wymaga od nauczycielaokreślenia kryteriów i norm oceniania, opracowania testów osiągnięćszkolnych, arkuszy obserwacji i arkuszy oceny postępów uczniów.

Ocenianie powinno uświadamiać uczniowi poziom jego osiągnięćw stosunku do wymagań edukacyjnych, mobilizować do systematycznejpracy, samokontroli i samooceny.


14

II. Plany nauczania

PLAN NAUCZANIA

Czteroletnie technikumZawód: technik prac biurowych 419[01]*Podbudowa programowa: gimnazjum

Dla młodzieży Dla dorosłychLiczba godzintygodniowo

w czteroletnimokresie

nauczania

Liczba godzintygodniowo

w czteroletnimokresie

nauczania

Liczba godzinw czteroletnim

okresienauczania

Semestry I–VIII

Lp. Moduły kształcenia w zawodzie

Klasy I–IV Formastacjonarna

Formazaoczna

1. Ekonomiczno-prawne podstawygospodarowania 13 9 164

2. Technika biurowa 12 8 1513. Organizacja i funkcjonowanie biura 17 13 2144. Podstawy aktywności zawodowej 2 1 255. Prowadzenie spraw pracowniczych 6 4 76

Razem 50 35 630Praktyka zawodowa: 4 tygodnie

*Kształcenie wyłącznie dla niewidomych i słabo widzących


15

PLAN NAUCZANIA

Szkoła policealnaZawód: technik prac biurowych 419[01]Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie

Dla młodzieży Dla dorosłych

Liczba godzintygodniowow dwuletnim

okresienauczania

Liczba godzintygodniowow dwuletnim

okresienauczania

Liczba godzinw dwuletnim

okresienauczania

Semestry I–IV


Semestry I–IV Formastacjonarna

Formazaoczna

1. Ekonomiczno – prawne podstawygospodarowania 13 10 177




16

PLAN NAUCZANIA

Szkoła policealnaZawód: technik prac biurowych 419[01]Podbudowa programowa: liceum profilowane o profilu ekonomiczno-

-administracyjnym

Dla młodzieży Dla dorosłych

Liczba godzintygodniowow rocznym

okresienauczania

Liczba godzintygodniowow rocznym

okresienauczania

Liczba godzinw rocznym

okresienauczania

Semestry I - II


Semestry I - II Formastacjonarna

Formazaoczna




17

III. Moduły kształcenia w zawodzie

Moduł 419[01].O1Ekonomiczno-prawne podstawy gospodarowania

1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− wyjaśniać podstawowe pojęcia ekonomiczne,− rozróżniać najważniejsze instytucje podstawowych gałęzi prawa,− identyfikować różne źródła prawa i korzystać z nich,− identyfikować zasady gospodarowania zasobami rzeczowymi,

finansowymi i ludzkimi w jednostce organizacyjnej,− określać wpływ działań marketingowych na funkcjonowanie jednostek

organizacyjnych,− prowadzić ewidencję zdarzeń gospodarczych,− obliczać i analizować podstawowe wielkości ekonomiczne,− sporządzać materiał statystyczny,− interpretować dane statystyczne.

2. Wykaz jednostek modułowychSymbol

jednostkimodułowej

Wykaz jednostek modułowychOrientacyjnaliczba godzinna realizację

419[01].O1.01 Stosowanie przepisów prawa w gospodarowaniu 108419[01].O1.02 Przygotowanie do wykonywania prac biurowych 108419[01].O1.03 Zarządzanie zasobami ekonomicznymi 90419[01].O1.04 Opracowywanie i analiza materiału statystycznego 54419[01].O1.05 Ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych 108

Razem 468


18

3. Schemat układu jednostek modułowych

419[01].O1.01Stosowanie przepisów

prawa w gospodarowaniu

419[01].O1Ekonomiczno-prawne

podstawy gospodarowania

419[01].O1.02Przygotowanie

do wykonywania pracbiurowych

419[01].O1.05Ewidencjonowanie zdarzeń

gospodarczych

419[01].O1.04Opracowywanie i analizamateriału statystycznego

419[01].O1.03Zarządzanie zasobami

ekonomicznymi


19

4. LiteraturaAdamiec M., Kożusznik B.: Zarządzanie zasobami ludzkimi.Wydawnictwo Akademickie, Kraków 2000Banaszyk P.: Zasady zarządzania w przedsiębiorstwie. WydawnictwoWyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1997Biernacik-Bartkiewicz M.: Elementy rachunkowości. Cz. 1. Zasadyrachunkowości. Wydawnictwo REA, Warszawa 2003Biernacik-Bartkiewicz M., Stolarek T.: Elementy rachunkowości. Cz. 2.Rachunkowość w małej jednostce gospodarczej. Wydawnictwo REA,Warszawa 2004Bogusławska T.: Praca biurowa. Część 2 – Praca w nowoczesnymbiurze. Wydawnictwo REA, Warszawa 2003Boratyński J.: Dudek B., Morkis G.: Obsługa klienta. Prawo Pracy.Higiena Pracy. WSiP, Warszawa 2003Cisowski J.,Ledwoch K., Rybarska A., Sokoła D., Sokoła A., Soswa K.:Sam prowadzę własną firmę. INFORMER S.C., Tarnowskie Góry 2000Cyrson E. (red.): Kompendium wiedzy o gospodarce. WydawnictwoNaukowe PWN, Warszawa – Poznań 1996Duliniec E.: Badania marketingowe w zarządzaniu przedsiębiorstwem.PWN, Warszawa 2002Gierusz B.: Podręcznik samodzielnej nauki księgowania. ODDK, Gdańsk2004Griffin Rycky W.: Podstawy zarządzania organizacjami. PWN, Warszawa2002Ignatczyk W., Chromińska M.: Statystyka teoria i zastosowanie. Poznań1999Jog. V., Suszyński C.: Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa.Wydawnictwo CIM, Warszawa 1995Kinel K.: Technika pracy biurowej. Część 1. Pisanie na klawiaturzekomputera, WSiP, Warszawa 2003Koba G.: Informatyka. Podstawowe tematy nie tylko dla gimnazjum.Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Wrocław 2000Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik s.c., Warszawa2002Komosa A.: Technika biurowa. Ekonomik, Warszawa 1999Kret R.: Obsługa klawiatury. Poradnik dla nauczyciela. WydawnictwoREA, Warszawa 2005Kret R.: Praca biurowa. Część 1. Obsługa klawiatury. Zostań mistrzemklawiatury. Wydawnictwo REA, Warszawa 2003Kufel J., Siuda W.: Prawo gospodarcze dla ekonomistów. Scriptum,Poznań 2001


20

Martynik T.: Formy ewidencji podatkowej małych podmiotówgospodarczych. ODDK, Gdańsk 2005Michalski T.: Statystyka. WSiP, Warszawa 1994.Michalski T.: Statystyka zbiór zadań. WSiP, Warszawa 1997.Mikina A., Sepkowska Z., Sienna M.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwaw warunkach gospodarki rynkowej, cz. 1. Wydawnictwo REA, Warszawa2003Musiałkiewicz J.: Elementy prawa. Economik s.c., Warszawa 2002Nickels W.G.: Zrozumieć biznes. Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1995Paczkowski A.: Zarządzanie zasobami ludzkimi: strategia-procesy-metody. PWE, Warszawa 2003Safin K.: Zarządzanie małą firmą. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej,Wrocław 2003Seidel R.: Prawo i postępowanie administracyjne. Cz. 1. WydawnictwoeMPi2, Poznań 2002Sepkowska Z., Rzeźnik B.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwaw warunkach gospodarki rynkowej. Cz. 2. Wydawnictwo REA, Warszawa2002Siuda W.: Elementy prawa dla ekonomistów. Scriptum, Poznań 2003Stefaniak-Piasek E.: Technika pracy biurowej. Podręcznik. WSiP,Warszawa 2003Wajgner M.: Prawo i postępowanie administracyjne. Cz. 1. Wybranezagadnienia prawne. REA, Warszawa 2003Wajgner M.: Prawo i postępowanie administracyjne. Cz. 2. Prawoadministracyjne. REA, Warszawa 2004Wajgner M.: Prawo i postępowanie administracyjne. Cz. 3.Postępowanie administracyjne. REA, Warszawa 2004Kodeks postępowania administracyjnego z komentarzem. PWN,Warszawa-Poznań 2002Webber R.: Zasady zarządzania organizacjami, PWE, Warszawa 1996Wiszniewski A.: Sztuka pisania. Videograf II sp. z o.o., Katowice 2003Wiśniewska M.: Technika biurowa. eMPi2, Poznań 1999

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowychpozycji wydawniczych.


21

Jednostka modułowa 419[01].O1.01Stosowanie przepisów prawa w gospodarowaniu

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− wyjaśnić podstawowe pojęcia prawne,− rozróżnić podstawowe gałęzie prawa,− sklasyfikować rodzaje norm i przepisów prawnych,− ustalić elementy stosunku prawnego,− sklasyfikować rodzaje zdarzeń prawnych,− zidentyfikować rodzaje wykładni prawa,− scharakteryzować źródła prawa,− określić zakres obowiązywania prawa w czasie i przestrzeni,− rozróżnić cechy osoby fizycznej oraz osoby prawnej,− ocenić sytuację prawną podmiotów stosunku cywilnoprawnego,− dostosować odpowiednią formę prawną do czynności prawnej,− ocenić skutki niezachowania właściwej formy prawnej,− ustalić warunki skutecznego działania pełnomocnika,− wyszczególnić przyczyny wygaśnięcia pełnomocnictwa,− scharakteryzować instytucję przedawnienia roszczeń,− rozróżnić sposoby nabycia i utraty własności,− scharakteryzować prawa i obowiązki współwłaścicieli,− scharakteryzować instytucje użytkowania wieczystego,− określić znaczenie ksiąg wieczystych,− rozróżnić źródła zobowiązań,− scharakteryzować zasady wykonania zobowiązania,− ustalić skutki niewykonania zobowiązania,− wyszczególnić sposoby wygaśnięcia zobowiązania,− rozróżnić organa władzy i administracji rządowej,− scharakteryzować strukturę i zadania organów administracji rządowej

i jednostek samorządu terytorialnego,− wyszukać, zanalizować i skomentować akty prawne dotyczące

działalności administracji publicznej,− zidentyfikować zakres spraw regulowanych prawem

administracyjnym,− sklasyfikować formy działania administracji publicznej,− zaprojektować przebieg postępowania administracyjnego.


22

2. Materiał nauczaniaPrawo w znaczeniu podmiotowym i przedmiotowym. System prawa.Normy prawne i przepisy prawne.Stosunki i zdarzenia prawne.Wykładnia prawa.Źródła prawa. Obowiązywanie prawa w czasie i przestrzeni.Podmioty stosunków cywilnoprawnych.Formy czynności prawnej.Osoby fizyczne i osoby prawne.Przedstawicielstwo i pełnomocnictwo.Przedawnienie roszczeń.Instytucje prawa rzeczowego.Atrybuty prawa własności.Źródła zobowiązań.Zasady wykonania zobowiązań.Skutki niewykonania zobowiązań.Sposoby wygaśnięcia zobowiązań.Strony w postępowaniu administracyjnym.Istota zakresu spraw rozstrzyganych w postępowaniu administracyjnym.Struktura decyzji administracyjnej.Warunki ważności decyzji administracyjnej.Środki odwoławcze w postępowaniu administracyjnym.

3. Ćwiczenia• Określanie rodzaju norm i przepisów prawnych na podstawie Kodeksu

cywilnego.• Ustalanie zdarzenia prawnego powodującego określony skutek

prawny.• Analizowanie procesu legislacyjnego ustawy.• Interpretowanie wykładni prawa.• Ustalanie sytuacji prawnej osoby fizycznej.• Ocenianie ważności i skuteczności określonej czynności

cywilnoprawnej.• Dobieranie właściwej formy prawnej do określonej czynności prawnej.• Sporządzanie pełnomocnictwa ogólnego na podstawie Kodeksu

cywilnego.• Ustalanie terminów przedawnienia roszczeń.• Ustalania sposobu nabycia prawa własności w określonej sytuacji.• Sporządzanie wniosku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej,• Ustalanie skutków niewykonania lub nienależytego wykonania

zobowiązania.


23

• Ustalanie sposobów naprawiania szkody spowodowanej czynemniedozwolonym.

• Sporządzanie umowy sprzedaży.• Wyznaczanie zakresu spraw rozstrzyganych w postępowaniu

administracyjnym.• Weryfikowanie ważności decyzji administracyjnych.• Sporządzanie decyzji administracyjnej w sprawie wydania zezwolenia.

4. Środki dydaktyczneMateriały źródłowe: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, kodeksyz komentarzem, ustawy, rozporządzenia, akty prawa miejscowego,orzecznictwo sądowe i gospodarcze.Dzienniki Ustaw, Monitory Polskie, dzienniki resortowe i wojewódzkie.Wzory pism z zakresu prawa.Czasopisma i wydawnictwa prawne.Programy komputerowe.Filmy edukacyjne z zakresu prawa.Techniczne środki kształcenia.Kodeks cywilny.Kodeks postępowania administracyjnego.Foliogramy.Dziennik Ustaw, Monitor Polski, Dzienniki Urzędowe.Prasa specjalistyczna.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiPodczas realizacji programu jednostki modułowej należy zwracać

uwagę na kształtowanie umiejętności posługiwania się kategoriamiprawnymi, analizowania i interpretowania norm prawnych orazodwoływania się do tekstów źródłowych. Należy podkreślać, że wiedzaz zakresu prawa umożliwia zrozumienie mechanizmów funkcjonowaniapaństwa i jest potrzebna do uczestniczenia w życiu społeczno--gospodarczym.

Ze względu na specyficzną terminologię prawną celowe jestzastosowanie metod podających: wykładu informacyjnego, pogadankioraz metod aktywizujących, takich jak: dyskusja dydaktyczna, metodaprzypadków, metoda sytuacyjna, inscenizacja. Dla osiągnięciawszystkich celów kształcenia jednostki modułowej, należy równieżzaplanować ćwiczenia praktyczne z wykorzystaniem tekstówźródłowych. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupach15 osobowych, w pracowni wyposażonej w komputery z odpowiednimoprogramowaniem, literaturę, teksty źródłowe, wzór pism, formularze,


24

druki, filmy edukacyjne. Wskazane jest organizowanie wycieczekdydaktycznych do organów administracji i sądów.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

systematycznie, na podstawie określonych kryteriów.W trakcie oceniania należy zwracać uwagę na aktywność uczniów

podczas zajęć, umiejętność współpracy w grupie, umiejętnośćposługiwania się terminologią prawniczą.

Proces oceniania powinien obejmować:− diagnozę poziomu wiedzy ucznia przed przystąpieniem do realizacji

programu,− sprawdzanie postępów uczniów w nauce w trakcie realizacji programu

oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu celów kształcenia,− sprawdzanie wiadomości i umiejętności po zrealizowaniu programu.

Do sprawdzania osiągnięć szkolnych uczniów zaleca się stosować:− sprawdziany ustne,− sprawdziany pisemne: krótką wypowiedź na piśmie lub rozwiązanie

zadania problemowego,− ukierunkowaną obserwację czynności ucznia w czasie wykonywania

ćwiczeń, zwracając szczególną uwagę na dobór źródeł prawa,interpretację przepisów oraz stosowanie specyficznych formwypowiedzi i konstrukcji zapisów w dokumentacji prawnej,

− testy osiągnięć szkolnych z zadaniami otwartymi (z luką, krótkiejodpowiedzi) lub zamkniętymi (wielokrotnego wyboru, typu prawda –fałsz, na dobieranie).W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich metod

sprawdzania zastosowanych przez nauczyciela.


25

Jednostka modułowa 412[01].O1.02Przygotowanie do wykonywania prac biurowych

1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− przygotować stanowisko komputerowe do pracy,− dobrać rodzaj czcionki i wielkość liter,− przyporządkować poszczególne palce obydwu rąk do odpowiednich

klawiszy na klawiaturze komputera,− zastosować klawisze funkcyjne do pisania wielkich liter, liczb, znaków

interpunkcyjnych, wyróżniania elementów tekstu,− napisać tekst metodą mnemotechniczną i z wykorzystaniem

wszystkich palców obydwu rąk,− dokonać korekty popełnionych błędów,− dobrać ćwiczenia rąk i palców oraz ćwiczenia relaksacyjne

do wykonania podczas obsługi klawiatury,− scharakteryzować poszczególne formy układu graficznego tekstu,− napisać tekst w układzie blokowym i a’linea,− wyodrębnić części składowe pisma,− sporządzić pismo na typowym blankiecie korespondencyjnym,− obsłużyć podstawowe środki techniczne pracy biurowej (telefon, faks,

kserokopiarka).

2. Materiał nauczaniaStanowisko komputerowe.Postawa podczas pracy z komputerem.Gimnastyka rąk i palców oraz ćwiczenia relaksacyjne.Higiena pracy z komputerem i maszyną do pisania.Układ strony, marginesy i odstępy między wierszami.Układ palców na klawiaturze.Zasady pisania liter, liczb, znaków i symboli metodą mnemotechniczną.Korekta błędów.Formy układu graficznego tekstu.Zasady pisania tekstu i wyróżniania jego elementów w układzieblokowym i a’linea.Sposoby wyszczególniania tekstu – podkreślanie, pogrubianie, kursywa,pismo rozstrzelone.Symetryczne rozmieszczanie tekstu i wyrównywanie do prawego brzegu(justowanie).Rodzaje pism.


26

Struktura typowego formularza pisma.Zasady obsługi faxu, telefonu z automatyczną sekretarką i centralitelefonicznej.Budowa i obsługa kserokopiarki.

3. Ćwiczenia• Organizowanie pracy na stanowisku komputerowym.• Przygotowanie klawiatury do pisania.• Wykonywanie ćwiczeń relaksacyjnych podczas pracy.• Obliczanie wskaźników poprawności oraz biegłości pisania.• Pisanie wielkich liter z zastosowaniem zmieniaka i ustalaka rejestru.• Wykorzystanie klawiszy funkcyjnych do pisania polskich liter i znaków.• Pisanie cyfr z wykorzystaniem części zasadniczej klawiatury i części

numerycznej.• Pisanie różnych znaków i symboli.• Pisanie tekstów w układzie blokowym i a’linea.• Dobieranie marginesu, kroju, rozmiaru czcionki i opcji wyrównywania,

w zależności od rodzaju pisma i tekstu.• Obsługiwanie kserokopiarki, z uwzględnieniem wymiany tonera oraz

doboru i uzupełniania papieru.• Prowadzenie służbowych rozmów telefonicznych.• Wysyłanie i przyjmowanie faksów.

4. Środki dydaktyczne16 stanowisk komputerowych.Plansza klawiatury komputera lub/i elektronicznej maszyny do pisania.Zestaw ćwiczeń i zadań edukacyjnych (o ile nie został umieszczonyw podręczniku).Magnetofon.Osłony klawiatury.Program komputerowy „Mistrz klawiatury” (lub inny o podobnymprzeznaczeniu).Słowniki ortograficzne.Przykłady formularzy pism.Przynajmniej dwa aparaty telefoniczne z faksem, połączone ze sobąw sieci.Telefon z automatyczną sekretarką.Kserokopiarka.


27

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiRealizacja programu nauczania jednostki modułowej ma na celu

kształtowanie umiejętności obsługi klawiatury metodą mnemotechnicznąoraz z wykorzystaniem wszystkich palców obu dłoni. Umiejętności testanowią podstawę profesjonalnej pracy z komputerem orazsporządzania maszynopisów w różnych układach graficznych tekstu,formatowania tekstów i sporządzania pism.

Osiągnięcie założonych celów kształcenia umożliwi dobórefektywnych metod nauczania oraz środków dydaktycznych. Proponujesię stosowanie metody dyskusji dydaktycznej, metody projektów, pokazuz objaśnieniem oraz ćwiczeń praktycznych. Ćwiczenia uczniowie powinniwykonywać w określonej kolejności, korzystając z klawiatury komputera.Główny nacisk należy położyć na poprawność pisania, natomiastwymaganą biegłość uczniowie uzyskają poprzez powtarzaniei utrwalanie zasad pisania metodą mnemotechniczną.

Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowniwyposażonej w stanowiska komputerowe w 15 osobowych grupach.Po zakończeniu ćwiczeń uczniowie powinni wydrukować wykonaneprace i kompletować je w teczce lub segregatorze, tworząc teczkędowodów pracy.

Jeżeli stanowiska komputerowe podłączone są do sieci wewnętrznej,uczniowie mogą przesyłać swoje prace do pliku nauczyciela, co ułatwimu dokonanie oceny ich postępów. Umiejętność wykonania tegozadania uczniowie powinni wynieść z gimnazjum.

Podczas zajęć zwracamy uwagę na kształtowanie umiejętnościpisania metodą bezwzrokową i z wykorzystaniem wszystkich palców obudłoni, a także na prawidłową postawę podczas pracy z komputerem orazstosowanie ćwiczeń dłoni.


systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.Proces oceniania powinien obejmować:

− rozpoznanie poziomu umiejętności w zakresie jakości i biegłościpisania w celu porównywania postępów uczniów na kolejnych etapachkształcenia. Taka diagnoza może również motywować uczniów dodoskonalenia umiejętności profesjonalnego posługiwania się klawiaturąi podnoszenia wyniku szybkości pisania,

− sprawdzanie postępów w nauce w trakcie realizacji programujednostki modułowej,


28

− sprawdzanie wiadomości i umiejętności po zrealizowaniuprogramu.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów można prowadzić napodstawie:

– sprawdzianów ustnych,– obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń,– wykonanych projektów

Obserwując czynności uczniów należy zwracać uwagę na:– organizację stanowiska pracy,– przestrzeganie zasady prawidłowego przyporządkowania palców

do odpowiednich klawiszy oraz prawidłowej postawy podczasćwiczeń,

– sposób wykonywania ćwiczenia,– dokładność i czas wykonania,– umiejętność samokontroli.Prowadząc obserwację, nauczyciel powinien uwzględnić różnice

indywidualne między uczniami, poziom ich zdolności manualnych,stopień zainteresowania pisaniem metodą bezwzrokową, chęćdoskonalenia tej umiejętności, a także stosunek do własnych osiągnięć.Obserwacje powinny być prowadzone systematycznie, wedługopracowanej przez nauczyciela karty obserwacji.Badania biegłości i jakości pracy uczniów na klawiaturze powinny byćprowadzone na wszystkich etapach poznawania zakresu funkcjiposzczególnych klawiszy.

Uczniowie powinni dokonywać oceny swoich osiągnięć poprzezbezpośrednie obliczanie wskaźników biegłości i poprawności pisania lubwykorzystanie do tego celu programu komputerowego „Mistrz klawiatury”oraz porównywanie efektów wykonywanych zadań typu „próba pracy”w zakresie sporządzania pism i obsługi typowych urządzeń technicznychpracy biurowej.

Przedmiotem oceny powinna być również: merytoryczna jakośćwypowiedzi, stosowanie poznanych pojęć, poprawność interpretowaniauzyskanych wyników.

Ocena końcowa ma na celu ustalenie stopnia umiejętnościstosowania metody mnemotechnicznej. Zakłada się, że po zakończeniuprocesu kształcenia uczeń powinien osiągnąć biegłość wynoszącą około120 uderzeń na minutę.


29

Jednostka modułowa 412[01].O1.03Zarządzanie zasobami ekonomicznymi

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− scharakteryzować istotę i cele zarządzania,− rozróżnić i scharakteryzować podstawowe funkcje i zakres

zarządzania,− scharakteryzować współczesne techniki zarządzania,− wyszczególnić i scharakteryzować etapy zarządzania,− scharakteryzować strategie zarządzania,− wyjaśnić rolę marketingu w zarządzaniu strategicznym,− scharakteryzować style zarządzania i kierowania,− wykazać związki między strategiami zarządzania, zasobami

rzeczowymi, ludzkimi, finansowymi efektami ekonomicznymi,− scharakteryzować systemy zarządzania przez jakość,− uzasadnić znaczenie zarządzania jakością,− przeprowadzić analizę ekonomicznej efektywności jednostki

organizacyjnej z uwzględnieniem wskaźników statystycznych.

2. Materiał nauczaniaIstota i cele zarządzania.Funkcje i zakres zarządzania.Etapy zarządzania.Style zarządzania i kierowania.Współczesne techniki zarządzania.Zarządzanie zasobami rzeczowymi, ludzkimi i finansowymi.Kierowanie pracą zespołu.Cechy dobrego menedżera.Rola marketingu w zarządzaniuZarządzanie jakością a zapewnienie jakości.Jakość jako sfera prac prawno-organizacyjnych.Systemy zarządzania jakością.Dokumentacja systemu zarządzania jakością.Wybrane wskaźniki analizy ekonomicznej.

3. Ćwiczenia• Formułowanie celów strategicznych oraz celów operacyjnych

przedsiębiorstwa.• Rozróżnianie sposobów motywacji do pracy.


30

• Rozróżnianie stylów kierowania w przedsiębiorstwie.• Określanie cech menedżera.• Analizowanie dokumentacji zarządzania jakością.• Pisanie procedur i instrukcji w zakresie prac biurowych.• Dobieranie odpowiednich strategii i instrumentów marketingowych

wpływających na decyzje konsumenta.• Analizowanie ekonomicznej efektywności jednostki organizacyjnej

z zastosowaniem wskaźników statystycznych.

4. Środki dydaktycznePlansze.Zestaw foliogramów.Materiały źródłowe: przykładowe dokumentacje systemów zarządzaniajakością.Zestaw ćwiczeń.Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiTreści programowe jednostki modułowej obejmują ogólną wiedzę

o zarządzaniu zasobami ekonomicznymi. Uszczegółowieniei usystematyzowanie wiedzy z tego zakresu przewidziane jest w trakcierealizacji programów jednostek modułowych zawartych w modułachzawodowych. Podczas realizacji programu jednostki modułowej należyzwrócić uwagę na rolę zarządzania w procesie gospodarowaniazasobami, ze szczególnym uwzględnieniem zarządzania zasobamiludzkimi, który to zakres zarządzania będzie stanowił bazę dospecjalizacji. Wskazane jest również kształtowanie umiejętności działańmarketingowych w procesie podejmowania decyzji.

W procesie dydaktycznym należy pobudzać aktywność uczniów dosamodzielnego osiągania założonych celów. Zajęcia edukacyjnepowinny być prowadzone z uwzględnieniem, aktywizujących metodnauczania: dyskusji dydaktycznej, metody przypadku, sytuacyjnej,inscenizacji oraz ćwiczeń. Ćwiczenia powinny być prowadzonew odpowiednio wyposażonej pracowni w 15 osobowych grupach.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia powinno odbywać się

systematycznie, na podstawie określonych kryteriów. W początkowejfazie realizacji programu proponuje się sprawdzenie poziomuumiejętności uczniów w posługiwaniu się programami komputerowymi


31

stosowanymi do obliczeń statystycznych i graficznej prezentacjiwyników.

Do sprawdzania osiągnięć uczniów poleca się stosować:− sprawdziany ustne dotyczące umiejętności posługiwania się

terminologią ekonomiczną oraz właściwego argumentowaniai wnioskowania,

− sprawdziany pisemne dotyczące systemów zarządzania jakością,− obserwację czynności uczniów w trakcie wykonywania zadań

praktycznych.Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwracać uwagę na:

− umiejętność ukazywania relacji między strategią zarządzaniaa efektami ekonomicznymi przedsiębiorstwa,

− interpretację wskaźników analizy ekonomicznej.W procesie ocieniania należy także uwzględnić aktywność uczniów

w czasie zajęć oraz sposób prezentowania wytworów pracyindywidualnej i grupowej.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich metodsprawdzania osiągnięć uczniów stosowanych przez nauczyciela.


32

Jednostka modułowa 412[01].O1.04Opracowywanie i analiza materiału statystycznego

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− zidentyfikować źródła informacji niezbędne do opracowania materiału

statystycznego,− dokonać selekcji danych statystycznych pod kątem ich przydatności

analitycznej i decyzyjnej,− scharakteryzować badanie statystyczne,− rozróżnić miary statystyczne,− opracować materiał statystyczny dla potrzeb sprawozdawczości,− przeprowadzić analizę statystyczną badanego zjawiska

statystycznego.

2. Materiał nauczaniaPrzedmiot statystyki i sprawozdawczości oraz ich rola w zarządzaniui podejmowaniu decyzji.Podstawowe pojęcia statystyczne (jednostka, zbiorowość, cechastatystyczna).Rodzaje badań statystycznych.Organizacja badania statystycznego.Opracowanie materiału statystycznego.Podstawowe miary statystyczne:– wskaźniki struktury i natężenia, miary tendencji centralnej (średnia

arytmetyczna, mediana, dominanta),– analiza rozproszenia (odchylenie przeciętne i standardowe,

współczynnik zmienności),– analiza dynamiki zjawisk (przyrost absolutny i względny).Obliczenia statystyczne w procesie podejmowania decyzji.

3. Ćwiczenia• Identyfikowanie instytucji statystycznych.• Wyjaśnianie pojęć statystycznych.• Rozróżnianie metod badań statystycznych.• Obliczanie i interpretowanie podstawowych miar statystycznych.• Prezentowanie wyników obliczeń statystycznych w formie graficznej.


33

4. Środki dydaktycznePlansze.Zestaw foliogramów lub prezentacja multimedialna.Roczniki statystyczne.Zestaw ćwiczeń.Techniczne środki kształcenia, z uwzględnieniem komputerów.Programy komputerowe do obliczeń statystycznych.


kształtowanie umiejętności uczniów w zakresie selekcjonowania danychstatystycznych, sporządzania materiału statystycznego i jego analizy.Osiągnięcie założonych celów kształcenia umożliwi stosowanieaktywizujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, metodyprzypadków oraz metody projektów i ćwiczeń.

Dominującą metodą nauczania powinny być ćwiczenia poświęconeobliczaniu wybranych wielkości statystycznych oraz opracowaniumateriału statystycznego w postaci tabelarycznej i wykresów. Wskazanejest, aby zadania te były wykonywane przez uczniów z wykorzystaniemtechnik informatycznych. Ćwiczenia, z zakresu obliczeń statystycznychoraz prezentacji wyników obliczeń technikami komputerowymi, powinnyodbywać się w pracowni komputerowej w 15-osobowych grupach,z indywidualnym dostępem do komputera.


systematycznie na podstawie określonych kryteriów.Wiadomości i umiejętności uczniów można sprawdzać na podstawie:− sprawdzianów ustnych i pisemnych,− testów osiągnięć szkolnych,− obserwacji pracy uczniów podczas ćwiczeń,− wykonanych projektów. Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej należy

zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwestosowanie poznanych pojęć statystycznych, poprawność analizowaniai interpretowania materiału statystycznego. Nauczyciel prowadzącobserwację uczniów powinien uwzględnić różnice indywidualne, ichpoziom percepcji, zainteresowania, stosunek do własnych osiągnięć,poziom umiejętności przed rozpoczęciem kształcenia.


34

Oceny osiągnięć edukacyjnych można także dokonać na podstawieanalizy teczki osiągnięć, w której gromadzone są wytwory pracy uczniaoraz kwestionariusze oceny i samooceny za projekty wykonywane przezucznia w trakcie realizacji programu jednostki modułowej.

W procesie oceniania należy zwrócić uwagę na umiejętnośćwykonania następujących zadań praktycznych:− opracowania materiału statystycznego w postaci układu

tabelarycznego oraz graficznego,− obliczania podstawowych wskaźników struktury i natężenia badanego

zjawiska,− przeprowadzenia analizy rozproszenia i dynamiki badanego zjawiska,− prezentacji wyników obliczeń statystycznych.

Systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów, umożliwinauczycielowi korygowanie błędów oraz dostosowanie metod nauczania,form organizacyjnych pracy uczniów i środków dydaktycznych dopredyspozycji uczniów.


35

Jednostka modułowa 419[01].O1.05Ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− zidentyfikować uregulowania prawne dotyczące prowadzenia

rachunkowości,− rozróżnić i sklasyfikować majątek jednostki organizacyjnej oraz źródła

jego finansowania,− rozróżnić typy operacji gospodarczych,− sklasyfikować i skontrolować dokumenty księgowe,− sporządzić dowody księgowe,− zastosować procedury przygotowania dowodów do księgowania,− dokonać archiwizacji dowodów księgowych,− rozróżnić źródła przychodów,− zidentyfikować koszty,− ustalić koszt jednostkowy produktu,− skalkulować cenę sprzedaży,− przeprowadzić inwentaryzację w małej jednostce gospodarczej,− zaewidencjonować przychody i koszty uzyskania przychodów

w podatkowej księdze przychodów i rozchodów,− obliczyć podatek dochodowy od osób fizycznych,− dokonać zapisów w rejestrze zakupu i sprzedaży VAT,− rozliczyć podatek VAT,− obliczyć wynagrodzenia pracowników,− sporządzić dokumenty dotyczące rozrachunków z pracownikami

z tytułu wynagrodzeń,− sporządzić deklaracje ZUS,− sporządzić deklaracje podatkowe,− obsłużyć program finansowo-księgowy do ewidencji w podatkowej

księdze przychodów i rozchodów,− obsłużyć program do ewidencji przychodów w ryczałcie

ewidencjonowanym.− 2. Materiał nauczaniaPodstawy prawne prowadzenia rachunkowości.Zakres podmiotowy rachunkowości.Majątek jednostek gospodarczych i źródła jego finansowania.Operacje gospodarcze.Dokumentacja księgowa.


36

Inwentaryzacja.Kalkulacja kosztów i cen.Przychody ze sprzedaży.Rozliczenia z tytułu wynagrodzeń i ubezpieczeń społecznych.Rozliczenia podatkowe.Formy opodatkowania i ewidencji działalności gospodarczej w małychprzedsiębiorstwach – podatkowa księga przychodów i rozchodów orazewidencja przychodów.

3. Ćwiczenia• Klasyfikowanie majątku i źródeł jego finansowania w jednostce

gospodarczej.• Przeprowadzanie inwentaryzacji.• Sporządzanie dowodów księgowych.• Kontrolowanie i archiwizacja dowodów księgowych.• Identyfikowanie kosztów.• Przeprowadzanie kalkulacji kosztów i cen.• Sporządzanie imiennych kart przychodów pracowników.• Sporządzanie listy płac.• Sporządzanie zgłoszeniowych i rozliczeniowych deklaracji ZUS.• Ewidencjonowanie operacji gospodarczych w podatkowej księdze

przychodów i rozchodów.• Prowadzenie ewidencji w rejestrze zakupu i sprzedaży VAT.• Sporządzanie deklaracji podatkowych.• Prowadzenie uproszczonych ewidencji dla celów podatkowych

i sporządzanie deklaracji ZUS, podatkowych, z wykorzystaniemprogramów komputerowych.

4. Środki dydaktyczneZestaw foliogramów.Przepisy prawa podatkowego.Druki dokumentów i deklaracji podatkowych, dokumentów ZUS.Arkusze spisu z natury.Wzór ewidencji przychodów ewidencjonowanych.Podatkowa księga przychodów i rozchodów.Druki:− ewidencja przychodów,− ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych

i prawnych,− ewidencja wyposażenia,− ewidencja przebiegu pojazdów,


37

− rejestry zakupu i sprzedaży VAT,− imienne karty przychodów pracowników,− listy płac.Programy komputerowe umożliwiające uproszczoną ewidencję dla celówpodatkowych oraz sporządzanie deklaracji podatkowych i ZUS.Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiCelem realizacji programu jednostki modułowej jest przygotowanie

uczniów do prowadzenia uproszczonych form rachunkowości. Zakresewidencji zdarzeń gospodarczych należy ograniczyć do ewidencjiuproszczonej w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów,przychodów ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Wskazane jestprowadzenie ewidencji z zastosowaniem programów komputerowych.

Osiągnięcie zaplanowanych celów kształcenia umożliwi stosowanieaktywizujących i praktycznych metod nauczania. Zaproponowanew programie ćwiczenia można modyfikować lub uzupełniać w zależnościod potrzeb edukacyjnych. Treść ćwiczeń powinna odzwierciedlaćrzeczywiste zdarzenia gospodarcze. Wskazane jest by uczniowiewzorowali się na poprawnie sporządzonych dokumentach, deklaracjach,rejestrach i księgach.

Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w pracowni wyposażonejw stanowiska komputerowe z oprogramowaniem finansowo-księgowymoraz zestawy druków, dokumentów, literaturę i przepisy z zakresu prawapodatkowego. Ćwiczenia należy prowadzić w 15 osobowych grupach,z indywidualnym dostępem do komputera.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzanie osiągnięć ucznia powinno odbywać się systematycznie

na podstawie określonych kryteriów.W procesie sprawdzania osiągnięć uczniów należy zwracać uwagę

na ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych oraz prowadzenierozliczeń z tytułu wynagrodzeń, podatków i ubezpieczeń społecznych.

Ocena zakresu i poziomu realizacji celów kształcenia może byćdokonywana na podstawie:– sprawdzianów ustnych,– sprawdzianów pisemnych,– obserwacji pracy uczniów podczas ćwiczeń.

Oceny osiągnięć edukacyjnych można dokonać również napodstawie analizy teczki osiągnięć, w której gromadzone są wytwory


38

pracy ucznia oraz kwestionariusze oceny i samooceny za poszczególnezadania wykonywane przez ucznia w trakcie realizacji programujednostki modułowej. Dokonywanie samooceny przyczynia się dopodejmowania odpowiedzialności za pracę związaną z prowadzeniemrachunkowości.

Ocena końcowa powinna uwzględniać wyniki wszystkichsprawdzianów stosowanych przez nauczyciela.


39

Moduł 419[01].Z1Technika biurowa

1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:

− stosować mnemotechniczną metodę podczas pisania tekstów,− dobierać sprzęt techniczny do wykonywanego zadania,− konserwować sprzęt biurowy w podstawowym zakresie,− planować rozmieszczenie pisma na blankiecie korespondencyjnym,− wykonywać i wypełniać formularze,− kopertować i frankować pisma,− odbierać i przekazywać informacje za pomocą nowoczesnych

urządzeń biurowych,− użytkować urządzenia i sprzęt techniczny stosowany w pracy

biurowej,− utrwalać, odtwarzać i przekazywać informacje,− zakładać strukturę rozdziałów i sporządzać spis treści,− drukować dokument i korespondencję seryjną,− stosować arkusz kalkulacyjny,− korzystać z dostępnej bazy danych,− stosować typowe programy graficzne,− przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywaniaprac biurowych,

− posługiwać się językiem obcym w pracy biurowej.


jednostkimodułowej


419[01].Z1.01 Stosowanie technik informatycznych w pracy biurowej 100419[01].Z1.02 Opracowywanie tekstów, pism i dokumentów 140419[01].Z1.03 Obsługiwanie urządzeń biurowych 52419[01].Z1.04 Stosowanie języka obcego w pracy biurowej 140

Razem 432


40


Moduł 419[01].Z1Technika biurowa

419[01].Z1.01Stosowanie technik

informatycznych w pracybiurowej

419[01].Z1.02Opracowywanie tekstów,

pism i dokumentów

419[01].Z1.03Obsługiwanie urządzeń

biurowych

419[01].Z1.04Stosowanie

języka obcegow pracy biurowej


41

4. LiteraturaBogusławska T.: Praca biurowa. Część 2 – Praca w nowoczesnymbiurze. Wydawnictwo REA, Warszawa 2003Kinel K.: Technika pracy biurowej. Część 1. Pisanie na klawiaturzekomputera, WSiP, Warszawa 2003Koba G.: Informatyka. Podstawowe tematy nie tylko dla gimnazjum.Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Wrocław 2000Kolbusz E.: Informatyka w zarządzaniu: metody i systemy. Szczecin1999Komosa A.: Technika biurowa. Ekonomik, Warszawa 1999Kret R.: Praca biurowa. Część 1. Obsługa klawiatury. Zostań mistrzemklawiatury. Wydawnictwo REA, Warszawa 2003Le Robert N.: Angielski współczesny słownik tematyczny. WydawnictwoREA, Warszawa 2002Mirecka E.: Wyszukiwanie, selekcjonowanie i gromadzenie informacji.Część 1. WSiP SA, Warszawa 2003Sarna P.: Kultura zawodu dla ekonomistów. eMPi2, Poznań 1998Stefaniak-Piasek E.: Technika pracy biurowej. Podręcznik. WSiP,Warszawa 2003Wiszniewski A.: Sztuka pisania. Videograf II sp. z o.o., Katowice 2003Wiśniewska M.: Technika biurowa. eMPi2, Poznań 1999



42

Jednostka modułowa 419[01].Z1.01Stosowanie technik informatycznych w pracybiurowej

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− pozyskać, utrwalić i przekazać informacje drogą elektroniczną,− wydrukować dokument i korespondencję seryjną,− opracować i zastosować w praktyce arkusz kalkulacyjny,− skorzystać z dostępnej bazy danych na potrzeby prac biurowych,− zaadresować koperty z wykorzystaniem technik komputerowych,− zastosować typowe programy graficzne na potrzeby sprawozdań

biurowych i statystycznych,− przygotować prezentację multimedialną,− zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku

komputerowym.

2. Materiał nauczaniaZasady pozyskiwania informacji z Internetu na potrzeby pracownikówbiurowych.Zasady przyjmowania i przekazywania korespondencji za pomocąpoczty elektronicznej.Wydruk dokumentu i korespondencji seryjnej.Arkusz kalkulacyjny.Komputerowa baza danych w pracy biurowej.Zasady adresowania kopert z wykorzystaniem technik komputerowych.Programy graficzne na potrzeby sprawozdań biurowych i statystycznych.Programy służące do opracowania prezentacji multimedialnej.Wykorzystanie edytora tekstu do sporządzania pism.Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku komputerowym.

3. Ćwiczenia• Pozyskiwanie informacji z Internetu i utrwalenie w bazie komputera

oraz na dyskietce i płycie CD.• Tworzenie skrzynki adresowej poczty elektronicznej.• Pozyskiwanie i przekazywanie informacji pocztą elektroniczną.• Opracowywanie i zastosowanie arkusza kalkulacyjnego.• Korzystanie z bazy danych na potrzeby prac biurowych

i korespondencyjnych.


43

• Adresowanie kopert z wykorzystaniem technik komputerowych.• Wykonywanie wykresów i tabelarycznych zestawień.• Opracowywanie multimedialnej prezentacji pracy biurowej.• Identyfikowanie przepisów dotyczących ochrony pracy na stanowisku

komputerowym.

4. Środki dydaktyczneStanowiska komputerowe z oprzyrządowaniem.Specjalistyczne programy komputerowe.Dyskietki i płyty CD.Projektor multimedialny.Ekran ciekłokrystaliczny.


uczniów do korzystania z technik informatycznych w pracy biurowej.Osiągnięcie zaplanowanych w programie celów kształcenia umożliwi

stosowanie efektywnych metod nauczania, takich jak: dyskusjadydaktyczna, metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem orazćwiczenia praktyczne.

Ćwiczenia powinny odbywać się w pracowni pracy biurowej,w 15 osobowych grupach. Stanowiska komputerowe powinny byćwyposażone w specjalistyczne programy wspomagające pracę biurową.Każdy uczeń powinien mieć zapewnione indywidualne miejsce pracy.

Podczas wykonywania ćwiczeń należy zwracać uwagę na obsługęklawiatury metodą mnemotechniczną, zachowanie właściwej postawyoraz stosowanie ćwiczeń relaksacyjnych.

Wszystkie ćwiczenia powinny być również ściśle związane z tematykąprac biurowych.


systematycznie na podstawie ustalonych kryteriów.Podstawowe metody oceniania osiągnięć uczniów to:– obserwacja pracy uczniów, prowadzona podczas wykonywaniaćwiczeń,

– sprawdziany ustne i pisemne.Przedmiotem oceny powinny być przede wszystkim praktyczne

umiejętności wykorzystania technik informatycznych w pracy biurowej.


44

Dlatego też nauczyciel powinien opracować czytelne dla ucznia kryteriaoceniania oraz arkusz obserwacji pracy ucznia.

Jeżeli komputerowe stanowiska dydaktyczne podłączone są do sieciwewnętrznej, uczniowie mogą tworzyć swoje portfolia w zapisieelektronicznym, a nauczyciel na bieżąco będzie mógł sprawdzać efektypracy uczniów, identyfikować błędy i słabe strony oraz dawać wskazówkidotyczące doskonalenia umiejętności.

Ocena końcowa powinna pozwolić na określenie stopnia przyrostuumiejętności wykorzystania technik informatycznych w pracy biurowej.

Do sprawdzania osiągnięć uczniów poleca się stosowanie testówosiągnięć szkolnych, zawierających zróżnicowane zadania otwartei zamknięte, sprawdzające poziom wiadomości i umiejętnościpraktycznych.

Ocena końcowa powinna uwzględniać wyniki wszystkich metodsprawdzania stosowanych przez nauczyciela.

Systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów uczniów,umożliwi nauczycielowi korygowanie błędów oraz dostosowanie metodnauczania, organizacyjnych form pracy i środków dydaktycznych dopredyspozycji i możliwości poznawczych uczniów.


45

Jednostka modułowa 419[01].Z1.02Opracowywanie tekstów, pism i dokumentów

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− zastosować znaki szczególne i symbole w tekstach pisanych w języku

polskim oraz w językach obcych,− rozmieścić tytuły i podtytuły w poszczególnych układach tekstu,− rozmieścić tekst na stronie,− dobrać sposób wyróżniania tekstu,− narysować tabelę o typowej i nietypowej strukturze oraz wypełnić jej

pola treścią,− zaprojektować nietypowy formularz pisma,− zredagować treść pisma formalnego i okolicznościowego według

przyjętych norm i zasad,− napisać tekst informacyjny z zastosowaniem odpowiednich technik,− wkomponować elementy graficzne w tekst,− napisać tekst dla mediów oraz o charakterze reklamowym,− napisać tekst o charakterze naukowym,− założyć strukturę rozdziałów i sporządzić spis treści,− zastosować zasady etyki podczas wykonywania zadań zawodowych.

2. Materiał nauczaniaZasady pisania tekstu zawierającego znaki szczególne i symbole.Zasady opracowania nietypowego formularza pisma.Rodzaje tekstów.Zasady pisania poszczególnych rodzajów pism i tekstów.Etyka pracy pracownika biurowego w zakresie sporządzania pism orazprzepisywania tekstów.

3. Ćwiczenia• Pisanie tekstów polsko- i obcojęzycznych w układzie blokowym

i a’linea z wykorzystaniem znaków szczególnych i symboli• Rozmieszczanie tytułów i podtytułów w poszczególnych układach

tekstu.• Pisanie tekstu w tabelach.• Projektowanie wzoru formularza pisma.• Redagowanie treści pism formalnych i okolicznościowych.• Pisanie tekstów informacyjnych oraz o charakterze reklamowym

i naukowym.


46

• Zakładanie struktury rozdziałów i sporządzanie spisu treści.• Opracowywanie i wprowadzanie elementów graficznych do tekstu.

4. Środki dydaktyczneStanowiska komputerowe z oprogramowaniem.Słowniki ortograficzne.Przykłady formularzy pism.Katalogi norm.


przygotowanie uczniów do opracowywania tekstów informacyjnych, pismi dokumentów z wykorzystaniem technik informatycznych.

W procesie nauczania–uczenia się należy uwzględniać zasadęstopniowania trudności, polegającą na kształtowaniu umiejętnościw kolejnych etapach kształcenia w ścisłym związku z umiejętnościaminabytymi wcześniej. Szczególną uwagę należy zwracać na właściwąpostawę uczniów podczas pracy z komputerem oraz przestrzeganiezasad metody mnemotechnicznej i doskonalenie jakości i biegłościpisania.

Osiągnięcie zaplanowanych celów kształcenia umożliwi zastosowaniemetody pracy z tekstem, metody pokazu z objaśnieniem oraz ćwiczeńpraktycznych.

Ćwiczenia powinny być prowadzone w pracowni komputerowej,w 15 osobowych grupach na indywidualnych stanowiskachkomputerowych.


systematycznie, na podstawie określonych kryteriów.W ocenie umiejętności praktycznych należy brać pod uwagę:

− pisanie tekstów w układzie graficznym, z uwzględnieniemmarginesów, odpowiedniego kroju i rozmiaru czcionki oraz sposobuwyrównywania,

− rozmieszczenie tekstu na stronie z uwzględnieniem tytułów,podtytułów i wyróżników tekstu,

− pisanie tekstu w układzie tabelarycznym i w tabeli,− wkomponowanie elementów graficznych w tekst,− sporządzanie spisu treści z wykorzystaniem technik informatycznych,


47

− sporządzanie pism na typowym i nietypowym blankieciekorespondencyjnym.Podstawową metodą oceniania osiągnięć edukacyjnych powinna być

obserwacja czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Wymagato od nauczyciela opracowania czytelnego arkusza obserwacji,uwzględniającego aktywność uczniów i poziom wykonania ćwiczenia.

Obserwacja powinna być skierowana na:− organizację stanowiska pracy,− stosowanie zasad metody mnemotechnicznej,− pozycję podczas pracy na stanowisku komputerowym,− gospodarowanie materiałami (szczególnie papierem do pisania),− sposób wykonywania ćwiczenia,− dokładność i czas wykonania,− jakość i biegłość pisania,− umiejętność samokontroli.

Wskazane jest ustawiczne prowadzenie obliczeń wskaźników biegłościi jakości pisania, aby w efekcie końcowym uzyskać wynik około 180uderzeń na minutę. Jest to standard międzynarodowy, stanowiącymiernik w procesie uznawania kwalifikacji w zakresie biegłości i jakościpisania tekstów.

Do oceny umiejętności uczniów po zakończeniu realizacji programujednostki zaleca się stosowanie testów osiągnięć szkolnych,zawierających zadania sprawdzające poziom wiadomości i umiejętnościpraktycznych.

Systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów uczniów,umożliwi nauczycielowi korygowanie błędów oraz dostosowanie metodnauczania, organizacyjnych form pracy i środków dydaktycznych dopredyspozycji i możliwości poznawczych uczniów.


48

Jednostka modułowa 419[01].Z1.03Obsługiwanie urządzeń biurowych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− dobrać sprzęt techniczny do wykonywanego zadania oraz

przygotowywać go do pracy,− obsłużyć pomocnicze środki techniki biurowej, takie jak: niszczarka

dokumentów, frankownica, urządzenia do składania pismi kopertowania, gilotyna, bindownica lub sklejarka,

− odebrać i przekazać informacje za pomocą nowoczesnych urządzeńbiurowych,

− obsłużyć środki łączności stosowane w pracy biurowej,− obsłużyć kserokopiarkę z zastosowaniem wszystkich funkcji,− zidentyfikować niebezpieczeństwa wynikające z nieprawidłowej

obsługi technicznych środków biurowych,− usunąć drobne usterki użytkowanych urządzeń biurowych,− dokonać konserwacji sprzętu biurowego w podstawowym zakresie,− uzasadnić ekonomiczne aspekty racjonalnego gospodarowania

urządzeniami i materiałami biurowymi.

2. Materiał nauczaniaSprzęt techniczny stosowany w pracy biurowej – podstawowei pomocnicze środki techniki biurowej.Budowa i zasady obsługi technicznych środków wspomagających pracębiurową: laminatora biurowego, bindownic, gilotyny biurowej itp.Podstawowe przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie obsługiurządzeń pracy biurowej.Wymiana materiałów i konserwacja urządzeń.Zasady racjonalnego wykorzystania urządzeń techniki biurowej.

3. Ćwiczenia• Dobieranie urządzeń techniki biurowej do wykonywania określonych

zadań i czynności.• Przygotowywanie urządzeń techniki biurowej do pracy.• Obsługiwanie podstawowych i pomocniczych urządzeń techniki

biurowej.• Pisanie tekstu z wykorzystaniem dyktafonu.• Usuwanie drobnych usterek i konserwowanie urządzeń biurowych.


49

• Identyfikowanie niebezpieczeństw podczas pracy z urządzeniamitechniki biurowej.

• Udzielanie pierwszej pomocy w sytuacji porażenia prądem lubskaleczenia.

4. Środki dydaktyczneLaminator biurowy.Bindownica.Urządzenia do składania pism i kopertowania.Niszczarka dokumentów.Instrukcje obsługi poszczególnych urządzeń.


uczniów do obsługi technicznych środków pracy biurowej. Wszystkieurządzenia potrzebne do pracy biurowej powinny stanowić wyposażeniepracowni. Podstawowymi metodami umożliwiającymi osiągnięciezałożonego celu kształcenia, powinny ćwiczenia praktyczne, pokazz instruktażem i metoda tekstu przewodniego. Niezbędne jestwykorzystanie instrukcji obsługi poszczególnych urządzeń.

Podczas wykonywania ćwiczeń należy zwracać uwagę naumiejętność korzystania z instrukcji obsługi poszczególnych urządzeńoraz przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupach 15-osobowych.Uczniowie w ramach ćwiczeń mogą wykonywać usługi na rzecz

szkoły, uczniów lub innych przedstawicieli społeczności szkolnej.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów należyprowadzić systematycznie, na podstawie określonych kryteriów.

Ocena zakresu i poziomu realizacji celów kształcenia może byćdokonywana na podstawie:– sprawdzianów ustnych,– sprawdzianów pisemnych,– obserwacji pracy uczniów podczas ćwiczeń.

Oceny osiągnięć edukacyjnych można dokonać również napodstawie analizy teczki osiągnięć, w której gromadzone są wytworypracy ucznia oraz kwestionariusze oceny i samooceny za poszczególne


50

zadania wykonywane przez ucznia w trakcie realizacji programujednostki modułowej.Obserwacja pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń może byćprowadzona przez nauczyciela, jak również przez uczniów, przy pomocyarkusza obserwacji.

Zadania wykonywane na rzecz „klientów pracowni” również mogąstanowić podstawę do oceny osiągnięć uczniów. Wówczas jednakwskazane jest, aby nauczyciel najpierw sprawdził przygotowanie ucznialub grupy uczniów do wykonania zadania i dopiero po tej diagnoziewyraził zgodę na wykonanie pracy.


51

Jednostka modułowa 419[01].Z1.04Stosowanie języka obcego w pracy biurowej

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− streścić przeczytany tekst oraz opisać dokument tematycznie

związany z zakresem pracy technika prac biurowych,− posłużyć się słownictwem związanym z praktyką gospodarczą i pracą

biurową w formułowaniu zdań oraz w sporządzaniu krótkichrozprawek, z wykorzystaniem poznanych zasad gramatyki,

− przeprowadzić konwersacje z wykorzystaniem podstawowegosłownictwa z zakresu kształcenia zawodowego,

− odebrać i przeprowadzić rozmowę telefoniczną w języku obcym,− udzielić podstawowych informacji o instytucji, funkcjonowaniu biura

oraz miejscowości,− powitać i zaanonsować gościa oraz przedstawić osoby uczestniczące

w spotkaniu,− opisać charakter pracy biurowej (pisemnie i ustnie),− sporządzić proste pisma, dokumenty i notatki służbowe,

charakterystyczne dla pracy biurowej (szczególnie w sekretariacie),− zredagować list i pisma na potrzeby korespondencji z klientem

obcojęzycznym,− posłużyć się obcojęzycznymi instrukcjami i oprogramowaniem.

2. Materiał nauczaniaSłownictwo z zakresu funkcjonowania jednostki organizacyjnej i biuraoraz rynku pracy.Rozmowy telefoniczne.Informacje o miejscu pracy, miejscowości i kraju.Konwersacje z klientem obcojęzycznym obcokrajowcem.Powitanie gości w sekretariacie firmy.Podstawowe zwroty oraz zasady redagowania korespondencji w językuobcym.Dokumentacja osobowa towarzysząca procesowi poszukiwania pracy(curriculum vitae oraz listy motywacyjne).

3. Ćwiczenia• Czytanie i rozumienie tekstu oraz konwersacje o tematyce biurowej.• Charakteryzowanie zadań pracowników biurowych.


52

• Powitanie i anonsowanie gości.• Przyjmowanie i wywoływanie rozmów telefonicznych.• Redagowanie listów i pism urzędowych.• Sporządzanie pism, sprawozdań i notatek służbowych.• Identyfikowanie słownictwa z zakresu przepisów dotyczących

bezpieczeństwa i higieny pracy biurowej.• Korzystanie z materiałów pomocniczych: słowników, opracowań

specjalistycznych, Internetu.• Wyciąganie wniosków z informacji zawartych w tekście.• Analizowanie przepisów prawa dotyczących pracy biurowej.• Wykonywanie testów słownikowych z zakresu znajomości terminologii

zawodowej.• Wyszukiwanie artykułów o tematyce zawodowej w Internecie.• Sporządzanie notatek z lektury tekstów.• Tłumaczenie tekstów zawodowych na język obcy.• Tłumaczenie tekstów zawodowych z języka obcego na język polski.

4. Środki dydaktyczneCzasopisma merytorycznie związane z wykonaniem ćwiczeńskierowanych na czytanie, rozumienie i konwersacje w poszczególnychobszarach tematycznych – obco- i polskojęzyczne.Magnetowid.Programy komputerowe i filmy dydaktyczne z serii „Język obcyw biznesie”.Kamera wideo.Magnetofon.Aparaty telefoniczne.Rzutnik pisma.Słowniki.Instrukcje obsługi biurowych urządzeń technicznych (w wersji polskieji obcojęzycznej).Przewodniki prowadzenia korespondencji w języku obcym.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiZakres treści programowych jednostki modułowej obejmuje działania

uczniów zmierzające do praktycznego posługiwania się językiem obcymzawodowym poprzez rozwijanie integracji dwóch sprawnościjęzykowych: czytania ze zrozumieniem i pisania. Nabywaniuumiejętności językowych powinien służyć kontakt z autentycznymiwypowiedziami pisemnymi. Po zakończeniu realizacji programu


53

jednostki uczeń powinien porozumieć się pisemniew sytuacjach typowych, związanych z obszarem jego zadańzawodowych.

Wskazane jest, aby zajęcia były prowadzone w porozumieniuz pozostałymi nauczycielami kształcącymi w zawodzie, w celuskorelowania materiału nauczania i tematyki ćwiczeń. Uczniowie powinniotrzymywać do opracowania lub przetłumaczenia materiaływykorzystywane podczas realizacji innych modułów.

Mając na celu przygotowanie uczniów do samodzielnego zdobywaniai wykorzystywania wiedzy, należy kształtować umiejętność posługiwaniasię różnymi źródłami informacji, słownikami, czasopismami i prasąobcojęzyczną, a w tym umiejętność czytania ze zrozumieniem,problematyzowania odczytanego tekstu i hierarchizowania jego treści,streszczania, sporządzania notatki. Należy położyć również nacisk nasprawne korzystanie z Internetu (wyszukiwarki, poczty elektronicznej).Umiejętność posługiwania się różnymi źródłami informacji mogą rozwijaćprzygotowywane przez uczniów referaty – indywidualne wystąpienia nadany temat, streszczenia problematyki dokumentów i artykułówzawodowych.

Do osiągnięcia zamierzonych celów kształcenia proponuje sięstosować indywidualne i grupowe projekty na zadany temat orazćwiczenia praktyczne przy komputerze. Ćwiczenia indywidualne,związane głównie z tłumaczeniami i korzystaniem z Internetu, powinnybyć dostosowane do poziomu umiejętności językowych uczniów.

Na początku każdych zajęć nauczyciel powinien przedstawić uczniomich cele. Poszczególne elementy zajęć oraz ćwiczenia powinny byćzawsze podsumowane przez nauczyciela. Zajęcia powinny byćrealizowane w pracowni komputerowej z dostępem do Internetu i pocztyelektronicznej, w grupach do 15 osób. Podczas zajęć w pracowni każdyuczeń w grupie powinien mieć do dyspozycji zestaw komputerowyz odpowiednim oprogramowaniem.

Wskazane jest, aby językiem stosowanym w praktyce zawodowej byłjęzyk angielski, jako powszechnie uznany za „język biznesu”. Niewyklucza się jednak prowadzenia dwóch języków obcych, szczególnie wszkole policealnej, do której trafić może młodzież ze znajomościąogólnych podstaw różnych języków obcych. W takiej sytuacji rodzajjęzyka może stanowić kryterium podziału na grupy. Przy podbudowietego samego języka obcego, kryterium podziału uczniów na grupy możestanowić stopień zaawansowania w znajomości języka.


54

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać sięsystematycznie, na podstawie określonych kryteriów. Ocenie powinnapodlegać zdolność rozumienia i budowania poprawnych pod względemjęzykowym wypowiedzi.

Kontrolując stopień rozwoju sprawności czytania ze zrozumieniem,proponuje się stosować następujące techniki:− zaznaczanie wypowiedzi prawdziwej/fałszywej,− odpowiedzi na pytania do tekstu dotyczące informacji ogólnych

i szczegółowych,− wybór zdania najlepiej oddającego/charakteryzującego tekst,− dobór tytułu do tekstu,− porządkowanie rozsypanych zdań tak, aby stanowiły spójny tekst,− pisemne streszczanie tekstu.

W wypowiedziach pisemnych oceniać należy poprawność leksykalnąi gramatyczną, styl, zgodność wypowiedzi z tematem oraz ortografię.Realizowane indywidualnie lub zespołowo projekty powinny byćoceniane według kryteriów poprawności językowej, kreatywności,wartości estetycznej, dociekliwości. Ważne jest, aby nauczycielpremiował każdą samodzielną pracę ucznia, jego inicjatywęw poszerzaniu wiedzy, dodatkowe wiadomości związanez obcojęzycznym słownictwem zawodowym. Konieczne jest częstewykonywanie przez uczniów ćwiczeń związanych z wyszukiwanieminformacji w różnych źródłach. Opracowania dotyczące zebranychinformacji powinny być systematycznie sprawdzane przez nauczyciela.

W końcowej ocenie osiągnięć uczniów należy uwzględnić wynikiwszystkich metod sprawdzania zastosowanych przez nauczyciela.


55

Moduł 419[01].Z2Organizacja i funkcjonowanie biura

1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− charakteryzować strukturę jednostki organizacyjnej,− projektować organizację stanowiska pracy biurowej zgodnie

z wymaganiami ergonomii,− organizować i oceniać efekty pracy w komórkach administracyjno-

-biurowych,− organizować pracę sekretariatu przedsiębiorstwa,− prowadzić sekretariat przedsiębiorstwa,− podejmować decyzje w powierzonym zakresie,− interpretować i stosować zarządzenia regulujące prace

administracyjno-biurowe w jednostce organizacyjnej,− opracowywać i przekazywać informacje w powierzonym zakresie,− prowadzić rozmowy telefoniczne w języku polskim i obcym,− prowadzić ewidencję i rozliczanie rozmów telefonicznych,− prowadzić prace biurowo-kancelaryjne,− zarządzać informacją i dokumentacją kancelaryjną,− porządkować, prowadzić i archiwizować powierzoną dokumentację

i akta organizacji,− opracowywać i doskonalić system obiegu dokumentacji,− przygotowywać i organizować narady, zebrania, konferencje,− sporządzać protokoły, sprawozdania i notatki służbowe z narad,

konferencji i zebrań,− dbać o pozytywny wizerunek firmy,− stosować zasady kultury w kontaktach z przełożonymi, pracownikami

i interesantami,− wykazywać wpływ motywacji na aktywność jednostki,− uzasadniać wpływ aktywności własnej na rozwój osobowości,− określać rolę społeczną pracownika w biurze,− przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.


56


jednostkimodułowej


419[01].Z2.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 40

419[01].Z2.02 Prowadzenie korespondencji 160419[01].Z2.03 Zarządzanie informacją i obiegiem dokumentów 72419[01].Z2.04 Organizowanie pracy w sekretariacie 108419[01].Z2.05 Obsługa klienta 164

Razem 544


Moduł 419[01].Z2Organizacja i funkcjonowanie

biura

419[01].Z2.01Stosowanie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,ochrony przeciwpożarowejoraz ochrony środowiska

419[01].Z2.04Organizowanie pracy

w sekretariacie

419[01].Z2.03Zarządzanie informacjąi obiegiem dokumentów

419[01].Z2.05Obsługa klienta

419[01].Z2.02Prowadzenie

korespondencji


57

4. LiteraturaBogusławska T.: Praca biurowa – część 2: Praca w nowoczesnymbiurze. Wydawnictwo REA, Warszawa 2003Boratyński J., Dudek B., Morkis G.: Obsługa klienta. Prawo Pracy.Higiena Pracy. WSiP, Warszawa 2003Chwałek J.: Obsługa klienta. Jakość usług. WSiP S.A., Warszawa 2003Gutowska L.: Sekretarka z klasą. Wydawnictwo Prawno-EkonomiczneINFOR, Warszawa 1998Komosa A.: Technika biurowa. Ekonomik, Warszawa 1999Le Robert N.: Angielski współczesny słownik tematyczny. WydawnictwoREA, Warszawa 2002Mirecka E.: Wyszukiwanie, selekcjonowanie i gromadzenie informacji.Część 1. WSiP SA, Warszawa 2003Rączkowski B.: BHP w praktyce. ODDK, Gdańsk 2003Stefaniak-Piasek E.: Technika pracy biurowej. WSiP, Warszawa 2003Sarna P.: Kultura zawodu dla ekonomistów. eMPi2, Poznań 1998Wiszniewski A.: Sztuka pisania. Videograf II sp. z o.o., Katowice 2003Wiśniewska M.: Technika biurowa. eMPi2, Poznań 1999



58

Jednostka modułowa 419[01].Z2.01Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higienypracy, ochrony przeciwpożarowej i ochronyśrodowiska

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− wyszukać akty prawne dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy,

przepisów przeciwpożarowych oraz ochrony środowiska,− scharakteryzować podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny

pracy,− zidentyfikować czynniki warunkujące bezpieczeństwo i higienę pracy

biurowej,− rozróżnić przyczyny i skutki zagrożeń w środowisku pracy biurowej,− scharakteryzować wymagania dotyczące bezpieczeństwa

przeciwpożarowego oraz postępowania w razie pożaru,− scharakteryzować wymagania ergonomii na stanowisku pracy,− udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach,− wskazać warunki i zasady służące ochronie środowiska pracy,− dokonać analizy wybranych przepisów bezpieczeństwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

2. Materiał nauczaniaPodstawowe zasady i zadania bezpieczeństwa i higieny pracy.Czynniki bezpieczeństwa i higieny pracy.Zasady i kierunki kształtowania poczucia bezpieczeństwa i higieny pracyw miejscu pracy.Ogólne wymagania dotyczące bezpieczeństwa przeciwpożarowegow zakładzie pracy, ze szczególnym uwzględnieniem charakteru pracybiurowej.Przyczyny wypadków i pożarów w zakładzie pracy.Wymagania ergonomii.Zasady udzielania pierwszej pomocy.Istota ochrony środowiska w miejscu pracy.Cele i zadania ochrony środowiska, ze szczególnym uwzględnieniemcharakteru pracy biurowej.


59

3. Ćwiczenia• Interpretowanie przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.• Rozpoznawanie zadań służących zapewnieniu bezpiecznych

i higienicznych warunków pracy.• Identyfikowanie zagrożeń w miejscu pracy biurowej i przyczyn ich

powstawania.• Analizowanie społecznych i ekonomicznych następstw

nieprzestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

• Wykonywanie sztucznego oddychania zgodnie z obowiązującymiprocedurami.

4. Środki dydaktyczneRzutnik pisma, ekran ciekłokrystaliczny, magnetowid, komputer.Kodeks pracy (Dział X – Bezpieczeństwo i higiena pracy).Ustawa Prawo ochrony środowiska.Ustawa o ochronie przeciwpożarowej.Komplet foliogramów, przezroczy lub prezentacja multimedialnawspomagająca organizację procesu dydaktycznego.Wyposażenie do nauki udzielania pierwszej pomocy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej obejmuje treści dotyczące

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowejw środowisku pracy. Podczas realizacji programu nauczania należyzwrócić uwagę na obowiązki pracownika i pracodawcyw zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, znaczenie ochrony zdrowiaw pracy zawodowej oraz nieprawidłowości i zagrożenia, które mogąwystąpić w procesie pracy, a także na wymagania ergonomii nastanowisku pracy.

Zaleca się, aby podczas realizacji programu nauczania stosowaćaktywizujące metody nauczania: inscenizacji, sytuacyjną, dyskusjędydaktyczną, tekstu przewodniego oraz ćwiczeń praktycznychz zastosowaniem środków ochrony indywidualnej i odpowiedniegosprzętu.

Metoda tekstu przewodniego wymaga przygotowania materiałów dowykonania ćwiczeń, np.: pytań prowadzących i formularzy dowypełnienia. Nauczyciel prowadzący zajęcia powinien być specjalistąz zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.


60

Program jednostki modułowej należy realizować w odpowiedniowyposażonej pracowni w 15 osobowych grupach.

Podczas ćwiczeń uczeń powinien opanować umiejętnościrozpoznawania i stosowania sprzętu przeciwpożarowego, wykonywaniaczynności związanych z udzielaniem pierwszej pomocy osobomposzkodowanym w wypadkach. Konieczne jest uświadomienie uczniom,że ochrona zdrowia i życia człowieka w środowisku pracy jestzagadnieniem nadrzędnym.

5. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzanie osiągnięć uczniów powinno być prowadzone

systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.Do sprawdzania osiągnięć szkolnych uczniów proponuje się

stosowanie sprawdzianów ustnych i pisemnych oraz testówdydaktycznych. Wiadomości teoretyczne niezbędne do wykonaniaćwiczeń praktycznych mogą być sprawdzane za pomocą testówosiągnięć szkolnych. Proponuje się sprawdzanie umiejętnościpraktycznych przez obserwację czynności wykonywanych przez uczniapodczas ćwiczeń oraz stosowanie sprawdzianów praktycznychz zadaniami typu próba pracy. Obserwując czynności ucznia podczaswykonywania ćwiczeń i dokonując oceny pracy, należy zwrócić uwagęna:− organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami ergonomii,− wykonywanie pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny

pracy,− udzielanie pierwszej pomocy,− stosowanie sprzętu przeciwpożarowego oraz środków gaśniczych.

Kontrolę poprawności wykonywania ćwiczeń należy prowadzićw trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzićwyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkuszaoceny postępów. Potem kontroli powinien dokonać nauczyciel wedługtego samego arkusza.

Podstawą uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny powinno byćpoprawne wykonanie ćwiczeń zaproponowanych w programie jednostkimodułowej.


61

Jednostka modułowa 419[01].Z2.02Prowadzenie korespondencji

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− scharakteryzować pisma stosowane w korespondencji wewnętrznej

i zewnętrznej,− dobrać blankiety do rodzaju sporządzanych pism,− rozmieścić poszczególne elementy pisma,− zaadresować kopertę w sposób klasyczny i z wykorzystaniem

komputera,− sporządzić pisma charakterystyczne dla korespondencji handlowej

oraz wewnętrznej przedsiębiorstwa,− utworzyć bazę do korespondencji seryjnej oraz scalać dane

z dokumentem,− opracować protokół, sprawozdanie i notatkę służbową.

2. Materiał nauczaniaCel, zadania i rodzaje korespondencji.Rodzaje blankietów występujących w korespondencji według PolskiejNormy, układu amerykańskiego i europejskiego.Elementy składowe pism i zasady ich rozmieszczania.Rodzaje pism występujących w korespondencji handlowej i wewnętrznejprzedsiębiorstwa oraz zasady ich redagowania.Zasady prowadzenia i obiegu korespondencji.Sposoby i zasady adresowania kopert.Korespondencja seryjna.Korespondencja z zastosowaniem poczty elektronicznej.Formuły grzecznościowe stosowane w korespondencji krajoweji zagranicznej.Protokoły, sprawozdania i notatki służbowe.

3. Ćwiczenia• Identyfikowanie różnic w sporządzaniu pism do korespondencji

krajowej i zagranicznej.• Sporządzanie pism charakterystycznych dla korespondencji

handlowej w poszczególnych fazach transakcji kupna-sprzedaży,według przyjętych zasad i norm.


62

• Sporządzanie pism charakterystycznych dla korespondencjiwewnętrznej:

• Przygotowywanie pisma do wysłania.• Adresowanie kopert różnego formatu w sposób klasyczny oraz

z wykorzystaniem komputera.• Tworzenie bazy do korespondencji seryjnej oraz scalanie danych

z dokumentem.

4. Środki dydaktyczneTypowe formularze blankietów korespondencyjnych.Normy Polskie, europejskie i amerykańskie dotyczące prowadzeniakorespondencji handlowej.Instrukcje kancelaryjne.Pakiet programów biurowych.Wzory typowych pism i dokumentów stosowanych w korespondencjizewnętrznej i wewnętrznej.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiPodczas realizacji programu jednostki modułowej należy zwracać

uwagę na kształtowanie umiejętności poprawnego sporządzania pismstosowanych w korespondencji wewnętrznej i zewnętrznej orazopracowywania protokołów, sprawozdań i notatek służbowych.W procesie nauczania zaleca się stosowanie aktywizujących metodnauczania, takich jak: dyskusja dydaktyczna, metoda sytuacyjna orazmetody tekstu przewodniego i ćwiczeń. Zajęcia edukacyjne powinny byćprowadzone w 15 osobowych grupach, w odpowiednio wyposażonejpracowni techniki pracy biurowej. Ćwiczenia powinny być wykonywaneindywidualnie i w 2-3 osobowych zespołach. Protokołyi sprawozdania mogą być sporządzane na podstawie rzeczywistychzdarzeń w szkole lub w zespole klasowym albo z wykorzystanieminscenizacji lub opisu sytuacji.

Osiągnięcie zaplanowanych celów jest możliwe po zrealizowaniuprogramów jednostek modułowych Z1.01 i Z1.02.


systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.Ocena zakresu i poziomu realizacji celów kształcenia może być

dokonywana za pomocą:


63

– sprawdzianów ustnych,– sprawdzianów pisemnych,– obserwacji pracy uczniów podczas ćwiczeń.

Oceny osiągnięć edukacyjnych można dokonać również napodstawie analizy teczki osiągnięć, w której gromadzone są wytworypracy ucznia oraz kwestionariusze oceny i samooceny za poszczególnezadania wykonywane przez ucznia w trakcie realizacji programujednostki modułowej. Obserwacja pracy uczniów w czasie wykonywaniaćwiczeń powinna być prowadzona przy pomocy arkusza obserwacjii powinna uwzględniać aktywność uczniów i poziom wykonania ćwiczeń.Nauczyciel powinien na bieżąco identyfikować słabe strony wykonanychzadań i motywować uczniów do doskonalenia ważnych dla technikaprac biurowych umiejętności zawodowych. Do oceny umiejętnościuczniów po zakończeniu realizacji programu jednostki zaleca sięstosowanie testów osiągnięć szkolnych, zawierających zadaniasprawdzające poziom wiadomości i umiejętności praktycznych.

Systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów uczniów,umożliwi nauczycielowi dostosowanie metod nauczania,organizacyjnych form pracy i środków dydaktycznych do predyspozycjii możliwości poznawczych uczniów.


64

Jednostka modułowa 419[01].Z2.03Zarządzanie informacją i obiegiem dokumentów

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:– wyodrębnić elementy struktury informacji,– rozróżnić nośniki informacji najczęściej występujących w biurze,– wyjaśnić istotę i zakres zarządzania informacją wewnątrz instytucji,– odebrać i przekazać informacje za pomocą nowoczesnych urządzeń

biurowych;– wykorzystać instrukcję kancelaryjną do ustalenia obiegu pism

i dokumentów,– pozyskać i dokonać selekcji informacji,– zaklasyfikować informacje według różnych kryteriów,– zarejestrować sprawy i oznakować je,– zarejestrować pisma w dzienniku korespondencyjnym,– zaklasyfikować akta spraw, stosując klasyfikację dziesiętną,– zaklasyfikować akta spraw według kategorii archiwalnych,– zaklasyfikować materiały archiwalne do likwidacji lub konserwacji.– przygotować akta do archiwizowania,– wykonać typowe czynności związane z porządkowaniem,

prowadzeniem i archiwizowaniem powierzonej dokumentacji i aktjednostki organizacyjnej.

2. Materiał nauczaniaInformacja jako główny produkt pracy biurowej.Źródła informacji.Etapy obiegu informacji.Instrukcja kancelaryjna.System kancelaryjny dziennikowy i bezdziennikowy.Rodzaje akt i ich znaczenie.Rzeczowy wykaz akt.Organizacja obiegu dokumentów – ewidencja, udostępnianie,przechowywanie.Przechowywanie akt bieżących i archiwalnych.Zasady archiwizowania akt.Archiwum zakładowe.


65

3. Ćwiczenia• Ustalanie źródeł pozyskiwania informacji.• Pozyskiwanie, selekcjonowanie i klasyfikowanie informacji.• Przetwarzanie i przekazywanie informacji.• Ustalanie drogi obiegu dokumentu z wykorzystaniem instrukcji

kancelaryjnej.• Rejestrowanie pism wpływających i wysyłanych w systemie jedno-

i dwudziennikowym.• Rozróżnianie dokumentów biurowych, akt i dokumentacji.• Przyporządkowywanie pism i dokumentów do odpowiedniej klasy

rzeczowego wykazu akt.• Klasyfikowanie akt archiwalnych z punktu widzenia czasu ich

przechowywania i ich oznakowanie.• Przygotowywanie akt do archiwizowania.• Zabezpieczanie akt przed zniszczeniem.• Brakowanie akt archiwalnych.

4. Środki dydaktyczneNormy polskie dotyczące ewidencjonowania i przechowywania akt.Instrukcje kancelaryjne.Niszczarka dokumentów.Laminatory.Taśmy klejące.Teczki i segregatory.Dzienniki kancelaryjne.


uczniów do pozyskiwania, selekcjonowania i przekazywania informacji,do korzystania z instrukcji kancelaryjnej, porządkowania pismi dokumentów oraz przygotowywania akt do archiwizacji. Programjednostki modułowej powinien być realizowany w korelacji z programemjednostek Z1.02 i Z1.03.

W procesie nauczania-uczenia się zaleca się stosowanie metodaktywizujących oraz metody projektów, metody tekstu przewodniegoi ćwiczeń praktycznych. Ćwiczenia powinny być prowadzonew odpowiednio wyposażonej pracowni w 15 osobowych grupach.Wskazane jest, aby uczniowie pracowali zarówno indywidualnie,jak i w 2-3 osobowych zespołach. W planowaniu i organizacji pracywarto uwzględnić również metodę projektów, np.: do rozpoznania


66

dokumentów biurowych, akt i dokumentacji w wybranym zakładzie pracylub w szkole. Zespół realizujący projekt może przygotować ciekawymateriał do ćwiczeń związanych z klasyfikacją pism, dokumentów i aktoraz ich znakowania.

Ciekawą formą zajęć może być wycieczka dydaktyczna do archiwumoraz spotkanie z pracownikiem sekretariatu szkoły.

Dla ukształtowania umiejętności konserwowania akt możnawykorzystać stare, zniszczone akta szkolne, które uczniowieodpowiednio zabezpieczą i przygotują do archiwizowania.


systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.W procesie oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy

zwracać szczególną uwagę na:– pozyskiwanie, przetwarzanie, przekazywanie oraz przechowywanie

informacji,− ustalanie drogi obiegu dokumentów, zgodnie z instrukcją

kancelaryjną oraz rodzajem informacji,− rejestrowanie spraw i pism,− klasyfikowanie akt i dokumentów do przechowywania

i archiwizowania,− przygotowanie akt do archiwizowania,− konserwowanie akt i dokumentów i zabezpieczanie ich przed

zniszczeniem.Ocena zakresu i poziomu realizacji celów kształcenia może być

dokonywana na podstawie:– sprawdzianów ustnych,– sprawdzianów pisemnych,– obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń,

Oceny osiągnięć edukacyjnych można dokonać również napodstawie analizy teczki osiągnięć, w której gromadzone są wytworypracy ucznia oraz kwestionariusze oceny i samooceny za poszczególnezadania wykonywane przez ucznia w trakcie realizacji programujednostki modułowej. Wykonane przez uczniów projekty powinny byćoceniane na etapie planowania, realizacji oraz prezentacji.

Obserwację pracy uczniów w czasie ćwiczeń nauczyciel powinienprowadzić przy pomocy arkusza obserwacji. Nauczyciel powinien nabieżąco identyfikować słabe strony wykonanych czynności i motywowaćuczniów do doskonalenia ważnych dla technika prac biurowych


67

umiejętności zawodowych. Ocena końcowa może być przeprowadzonaza pomocą testu osiągnięć szkolnych, zawierającego zróżnicowanezadania otwarte i zamknięte sprawdzające wiadomości i umiejętnościpraktyczne uczniów.

Systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów uczniówumożliwi nauczycielowi korygowanie błędów oraz dostosowanie metodnauczania, organizacyjnych form pracy i środków dydaktycznych dopredyspozycji i możliwości poznawczych uczniów.


68

Jednostka modułowa 419[01].Z2.04Organizowanie pracy w sekretariacie

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− przedstawić graficznie strukturę jednostki organizacyjnej,− scharakteryzować podstawowe funkcje i zadania poszczególnych

komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa,− wyszczególnić podstawowe funkcje i zadania sekretariatu,− zidentyfikować role społeczne pracownika w sekretariacie,− wyjaśnić podstawowe zasady organizacji stanowiska pracy biurowej

w sekretariacie,− scharakteryzować rodzaje zarządzeń regulujących pracę komórek

administracyjno-biurowych w jednostce organizacyjnej,− dobrać odpowiedni strój do pracy w sekretariacie,− zadbać o wygląd zewnętrzny i higienę osobistą,− scharakteryzować podstawowe zadania i zachowania pracowników

sekretariatu podczas organizacji zebrań oraz przyjmowania gości,− zaplanować podróż służbową,− zidentyfikować uprawnienia do podejmowania decyzji,− zaplanować czas pracy i zadania przełożonego,− podjąć decyzje w powierzonym zakresie,− ocenić efekty pracy w sekretariacie.

2. Materiał nauczaniaStruktura organizacyjna przedsiębiorstwa.Funkcje i zadania sekretariatu.Wyposażenie i charakterystyka stanowiska pracy biurowejw sekretariacie.Podstawowe zadania i kwalifikacje pracowników sekretariatu.Europejskie i światowe standardy wymagań w odniesieniu dopracowników sekretariatu.Wygląd i higiena pracownika sekretariatu.Obieg korespondencji.Zasady prowadzenia rozmów telefonicznych oraz ich rozliczanie.Obsługa poczty komputerowej.Obsługa zebrań, narad i konferencji.Organizacja i obsługa wizyt służbowych oraz spotkań z kontrahentami.Podróże służbowe.


69

Zarządzanie czasem pracy.Organizacja pracy przełożonego.Proces podejmowania decyzji.Odpowiedzialność i etyka pracy w sekretariacie.Mierniki efektywności pracownika sekretariatu.

3. Ćwiczenia• Identyfikowanie sekretariatu w strukturze organizacyjnej jednostki.• Charakteryzowanie podstawowych funkcji i zadań sekretariatu.• Projektowanie organizacji stanowiska pracy biurowej w sekretariacie.• Analizowanie zadań i kwalifikacji pracowników sekretariatu.• Projektowanie wizerunku pracownika sekretariatu.• Wykonywanie dziennego makijażu.• Przygotowywanie konferencji.• Powitanie oraz przyjmowanie gości.• Nakrycie stołu i przygotowanie poczęstunku.• Opracowanie harmonogramu pracy przełożonego.

4. Środki dydaktyczneSchematy struktur organizacyjnych przedsiębiorstw i instytucji.Regulaminy pracy sekretariatu.Film lub prezentacja na temat wyposażenia i organizacji sekretariatu.Żurnale mody.Lusterka i kosmetyki.Teksty przewodnie.Meble modułowe.Film dydaktyczny „Synergii” pt.: „Savoir vivre w biurze i nie tylko”.


uczniów do organizowania pracy sekretariatu w jednostceorganizacyjnej. Program obejmuje zagadnienia dotycząceorganizowania stanowiska pracy biurowej w sekretariacie, planowaniazadań i czasu pracy, obsługi podróży służbowych spotkań i konferencjioraz kreowania wizerunku pracownika sekretariatu.

W procesie kształcenia zaleca się stosowanie aktywizujących metodnauczania, takich jak: dyskusja dydaktyczna, metoda przypadków, grydydaktyczne oraz ćwiczenia.Praktyczne umiejętności mogą być kształtowane podczas wykonywaniazadań użytecznych dla pracy sekretariatu szkoły lub dotyczących


70

codziennych i okazjonalnych zdarzeń występującym w życiu szkoły, naprzykład:– przygotowanie i zorganizowanie spotkania z rodzicami,– projektowanie wycieczki klasowej,– nakrywanie stołu podczas uroczystości klasowych (wigilia, dyskoteka,

zakończenie roku szkolnego).Ćwiczenia powinny być prowadzone w odpowiednio wyposażonej

pracowni w 15 osobowych grupach.


systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.W procesie oceniania należy uwzględnić umiejętności wynikającez zaplanowanych celów kształcenia, a w szczególności:− zaprojektowanie zmian w aranżacji sekretariatu szkoły,− opracowanie propozycji obiegu korespondencji w wybranej

organizacji,− zorganizowanie i obsługę ważnych spotkań i wydarzeń szkoły lub

klasy (posiedzenia rady pedagogicznej, zebrania z rodzicami, naradykadry kierowniczej, wizyty ważnych gości, ważne narady klasowe).Ocena zakresu i poziomu realizacji celów kształcenia może być

dokonywana na podstawie:– sprawdzianów ustnych,– sprawdzianów pisemnych,– obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń,

Obserwacja pracy uczniów powinna być prowadzona przy pomocyarkusza obserwacji, ustalonych kryteriów oceniania uwzględniającychumiejętności praktyczne oraz postawy i zachowanie. Obserwacjęwykonywanych prac powinien również prowadzić zespół uczniów, któryopracowuje raport oraz wnioski dotyczące oceny jakości wykonanegozadania.

Ocena końcowa powinna uwzględniać wyniki wszystkich metodsprawdzania osiągnięć uczniów stosowanych przez nauczyciela.


71

Jednostka modułowa 419[01]Z2.05Obsługa klienta

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− określić czynniki psychologiczne, warunkujące powstawanie relacji

międzyludzkich,− zaklasyfikować klienta do odpowiedniej grupy interesantów,− zidentyfikować potrzeby klienta,− rozróżnić formy i metody obsługi klienta,− zastosować zasady kultury w kontaktach z przełożonymi,

pracownikami i interesantami,− scharakteryzować zasady komunikowania się z klientem,− rozpoznać czynniki wpływające na powstawanie barier w procesie

komunikowania się z klientem sekretariatu,− przeprowadzić rozmowę telefoniczną z „trudnym” klientem,− zidentyfikować sytuacje konfliktowe,− dobrać odpowiedni sposób rozwiązania konfliktu wynikającego

z niewłaściwej obsługi,− przeprowadzić negocjacje doprowadzające do konsensusu,− zidentyfikować stres wynikający z nieporozumienia z klientem lub

z „wypalenia” zawodowego,− dokonać oceny jakości obsługi klienta.

2. Materiał nauczaniaPodstawy psychologii ogólnej i społecznej.Typy indywidualnych i instytucjonalnych klientów sekretariatu.Sylwetka klienta i jego potrzeby.Proces komunikowania się w obsłudze klienta.Znaczenie komunikacji werbalnej i niewerbalnej.Pisemna komunikacja z klientem.Telefoniczna komunikacja z klientem.Zasady przeprowadzania spotkań i rozmów z klientami.Kultura osobista pracownika sekretariatu.Zasady obsługi klienta. Umiejętność słuchania i mówienia w obsłudzeklienta.Sytuacja konfliktowa i konflikt.Zasady i etapy rozwiązywania konfliktu.Negocjacje na drodze dochodzenia do konsensusu.Stres w warunkach pracy oraz techniki jego pokonywania.


72

Osobowość sekretarki a wizerunek organizacji.Ocena jakości obsługi klienta biura i sekretariatu.

3. Ćwiczenia• Analizowanie znaczenia komunikacji werbalnej i niewerbalnej

w kontakcie z klientem.• Identyfikowanie barier w procesie komunikowania się.• Rozpoznawanie przyczyn powodujących konflikty w relacji:

sekretarka–klient.• Dobieranie technik skutecznego porozumiewania się z klientem na

drodze rozwiązywania konfliktów.• Prowadzenie negocjacji w celu rozwiązania konfliktu.• Rozpoznawanie objawów stresu oraz poszukiwanie sposobów

radzenia sobie ze stresem.• Porównywanie rezultatów obsługi klienta z obowiązującymi

procedurami i standardami postępowania.• Analizowanie ekonomicznych i społecznych następstw niewłaściwej

postawy pracowników biura i sekretariatu.

4. Środki dydaktyczneScenariusze gier dydaktycznych.Arkusze obserwacji.Filmy dydaktyczne na temat komunikacji niewerbalnej.Materiały wizualne ilustrujące formy zachowania w relacjachmiędzyludzkich.Czasopisma specjalistyczne.


rozwijanie umiejętności komunikowania się, radzenia sobie w sytuacjachkonfliktowych oraz prowadzenia negocjacji. Zawarte w programieumiejętności społeczne są niezbędne technikowi prac biurowych donawiązywania kontaktów z klientami oraz układania właściwych relacjimiędzyludzkich. W procesie kształcenia zaleca się stosowanieaktywizujących metod nauczania, takich jak: gry dydaktyczne, dyskusjedydaktyczne, metoda przypadków oraz ćwiczenia. Zajęcia edukacyjnepowinny być prowadzone w 15 osobowych grupach, z podziałem na 2-3osobowe zespoły. Zespoły mogą wykonywać te same lub odmiennezadania. Zajęcia powinny być poprzedzone ustaleniem normzachowania w grupie, sposobu wyrażania własnych myśli,wykorzystania czasu na wypowiedzi oraz zasad autoprezentacji.


73

Współpraca w grupie powinna odbywać się w atmosferze partnerstwa,otwartości i zaufania.

Wskazane jest wykorzystanie filmów dydaktycznych, tablicpoglądowych, poradników i instrukcji, pozatekstowych źródeł informacji.

Przy zastosowaniu metody inscenizacji dla ukazania relacjiw kontaktach: sekretarka – klient, wskazane jest wykorzystanie kamerywideo. Zarejestrowany materiał filmowy stanowi doskonałe źródłoidentyfikowania barier w procesie komunikowania się oraz informacjio mocnych i słabych stronach rozmów z klientami.

Nauczyciel kierujący procesem kształtowania umiejętności uczniówpowinien udzielać im pomocy w rozwiązywaniu problemów związanychz realizacją zadań, sterować tempem pracy z uwzględnieniempredyspozycji oraz doświadczeń uczniów.

6. Propozycje metod sprawdzenia i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy przeprowadzać

systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów. W procesieoceniania należy zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi,właściwe stosowanie pojęć poprawność wnioskowania. Systematycznakontrola i ocena powinna aktywizować i motywować do pracy zarównouczniów jak i nauczycieli.

Ocena zakresu i poziomu nabytych umiejętności może byćdokonywana na podstawie:– sprawdzianów ustnych i pisemnych,– testów osiągnięć szkolnych,– obserwacji zachowań uczniów podczas ćwiczeń.

Obserwując zachowanie uczniów podczas ćwiczeń należy zwracaćuwagę na:– sposób pełnienia określonych ról społecznych związanych z procesem

komunikowania się (np. nadawcy komunikatu, słuchacza, obserwatora,inspiratora, naśladowcy, oponenta, przewodniczącego zebrania itp.),

– jakość wykonywanych czynności intelektualnych, sensorycznychi psychomotorycznych,

– umiejętność współpracy w grupie,– aktywność na zajęciach,– przestrzeganie reguł postępowania obowiązujących w grupie.

Bardzo pomocne, zwłaszcza przy diagnozowaniu postawi umiejętności społecznych, mogą być testy psychologiczne, arkuszeobserwacji ze skalą ocen, zestawy kryteriów i norm oceniania orazarkusze samooceny i ocen uczniowskich.


74

W ocenie końcowej należy brać pod uwagę wyniki wszystkich,stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów.


75

Moduł 419[01].Z3Podstawy aktywności zawodowej

1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− identyfikować źródła informacji o zawodzie,− charakteryzować miejsce i zakres prac biurowych,− planować ścieżkę kariery zawodowej technika prac biurowych,− rozpoznawać możliwości samozatrudnienia na lokalnym rynku pracy,− rozpoznawać i charakteryzować etapy aktywnego poszukiwania

pracy.


jednostkimodułowej


419[01].Z3.01 Planowanie kariery zawodowej 20419[01].Z3.02 Poszukiwanie pracy i podejmowanie zatrudnienia 44

Razem 64


Moduł 412[01].Z3Podstawy aktywności

zawodowej

419[01].Z3.01Planowanie kariery

zawodowej

419[01].Z3.02 Poszukiwanie pracy

i podejmowaniezatrudnienia


76

4. LiteraturaCisowski J., Ledwoch K., Rybarska A., Sokoła A., Sokoła D., ·Soswa K.:Sam prowadzę własną firmę. INFORMER S.C., Tarnowskie Góry 2000Cyrson E. (red.): Kompendium wiedzy o gospodarce. WydawnictwoNaukowe PWN, Warszawa – Poznań 1996Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik s.c., Warszawa2002Mikina A., Sepkowska Z., Sienna M.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwaw warunkach gospodarki rynkowej. Cz. 1. Wydawnictwo REA,Warszawa 2003Moscovici S. (red.): Psychologia społeczna w relacji JA – inni. WSiP,Warszawa 1998Nickels W.G.: Zrozumieć biznes. Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1995Oldham J.M., Morris L.B.: Twój psychologiczny autoportret. JacekSantorski & CO, Warszawa 2002Safin K.: Zarządzanie małą firmą. Wydawnictwo AkademiiEkonomicznej, Wrocław 2003Sepkowska Z.: Przedsiębiorczość. Kreowanie ról na rynku pracy. WSiPSA, Warszawa 1999Tyszka T.: Psychologiczne pułapki oceniania i podejmowania decyzji.Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1999



77

Jednostka modułowa 419[01].Z3.01Planowanie kariery zawodowej

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− rozróżnić źródła informacji o zawodzie,− zidentyfikować podstawowe zadania zawodowe pracowników

biurowych oraz miejsca ich pracy,− usytuować własne miejsce w strukturze standardu kwalifikacji

zawodowych,− zaprojektować ścieżkę kariery zawodowej technika prac biurowych,− rozpoznać własne cechy i predyspozycje, niezbędne do pracy

w zawodzie technika prac biurowych.

2. Materiał nauczaniaŹródła informacji o zawodzie.Struktura standardu kwalifikacji zawodowych, poziomy i rodzajekwalifikacji.Podstawowe zadania pracowników biurowych.Kwalifikacje niezbędne do wykonania zadań zawodowych.Kierunki kształcenia ustawicznego w zakresie zawodów administracyjno--biurowych.Rynek edukacyjny w zakresie zawodów administracyjno-biurowych,rynek lokalny, ogólnokrajowy, europejski.Zasady skutecznego i ustawicznego uczenia się i doskonaleniazawodowego.Formy doskonalenia zawodowego.Rynek pracy w zakresie potrzeb zatrudnienia pracowników biurowych.

3. Ćwiczenia• Identyfikowanie źródeł informacji o zawodzie.• Dobieranie zakresu kwalifikacji do podstawowych zadań

zawodowych.• Ustalanie własnego miejsca w strukturze kwalifikacji zawodowych.• Analizowanie możliwości kontynuowania nauki w zakresie zawodów

administracyjno-biurowych.• Analizowanie potrzeby ustawicznego doskonalenia umiejętności

w zakresie prac administracyjno-biurowych.


78

• Analizowanie potrzeb rynku pracy w zakresie zatrudnianiapracowników biurowych.

4. Środki dydaktyczneCharakterystyka zawodu pracownika biurowego.Zestaw foliogramów lub prezentacja multimedialna.Roczniki statystyczne.Techniczne środki kształcenia.Wykaz szkół policealnych i wyższych z wyszczególnieniem kierunkówkształcenia.Zestaw testów do badania zdolności i predyspozycji zawodowych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotyczące

orientacji zawodowej, a przede wszystkim możliwości kontynuowanianauki oraz doskonalenia zawodowego. Celem realizacji programu jestprzygotowanie ucznia do korzystania z różnych źródeł informacjio zawodzie, z pomocy doradcy zawodowego oraz planowaniadoskonalenia zawodowego lub kontynuowania edukacji zgodniez zainteresowaniami.

Nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne powinien posiadaćkwalifikacje doradcy zawodowego lub powinien współpracować z takimspecjalistą.

W procesie kształcenia zaleca się stosowanie aktywizujących metodnauczania. Zajęcia powinny być prowadzone w odpowiedniowyposażonej pracowni, w 15 osobowych grupach.

W realizacji programu proponuje się wykorzystanie opisu zawodówprezentowanych na stronie internetowej www.praca.gov.pl w oknie„klasyfikacja zawodów” oraz elementów Indywidualnego PlanuDziałania, stosowanego przez doradców zawodowych i liderów klubupracy w instytucjach publicznych służb zatrudnienia (główniew Powiatowych Urzędach Pracy).


systematycznie na podstawie określonych kryteriów. Zaleca sięstosowanie następujących metod sprawdzania:– sprawdzianów ustnych i pisemnych,– testów osiągnięć szkolnych,– obserwacji zachowań uczniów podczas ćwiczeń.


79

Wskazane jest, aby nauczyciel opracował arkusz obserwacjiz wyszczególnieniem obserwowanych obszarów aktywności ucznia orazkryteriów oceniania.

Prowadząc obserwację, nauczyciel powinien uwzględnić różniceindywidualne między uczniami, ich poziom percepcji, stopieńzainteresowania charakterystyką zawodu, stosunek do własnychosiągnięć, a także chęć planowania własnej kariery zawodowej.Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, należy zwracaćuwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe stosowaniepoznanych pojęć, poprawność wnioskowania. Umiejętności praktycznemożna sprawdzać podczas wykonywania ćwiczeń. Należy zwracaćuwagę na: posługiwanie się przez uczniów materiałami źródłowymi,sposób wykonywania ćwiczenia, dokładność, czas wykonania,stosowanie aktywnych metod pracy.

Proponuje się tworzenie przez ucznia własnej teczki osiągnięć,w której będą gromadzone sprawozdania z wykonanych projektów,informacje o nowościach z zakresu prac biurowych i kontrolne pracepisemne.

Po zakończeniu realizacji procesu nauczania–uczenia sięw jednostce modułowej proponuje się zastosowanie testu osiągnięćszkolnych.

Systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów uczniówumożliwi nauczycielowi korygowanie błędów oraz dostosowanie metodnauczania, organizacyjnych form pracy i środków dydaktycznych dopredyspozycji uczniów.


80

Jednostka modułowa 419[01].Z3.02Poszukiwanie pracy i podejmowanie zatrudnienia

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− dokonać analizy lokalnego rynku pracy w zakresie możliwości

zatrudnienia,− dokonać oceny posiadanych kwalifikacji oraz predyspozycji

do wykonywania prac biurowych,− opracować pisma i dokumenty towarzyszące procesowi aktywnego

poszukiwania pracy (oferta pracy, list intencyjny, list motywacyjny,życiorys zawodowy),

− przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej,− zidentyfikować instytucje wspomagające w procesie aktywnego

poszukiwania pracy na rynku lokalnym oraz przeciwdziałającebezrobociu,

− scharakteryzować podstawowe prawa i obowiązki bezrobotnegoabsolwenta,

− scharakteryzować istotę przedsiębiorczości wirtualnej (przedsiębiorcywirtualnego),

− wyszczególnić zasoby rzeczowe i finansowe niezbędne douruchomienia działalności gospodarczej,

− zaplanować pozyskanie funduszy obcych,− zidentyfikować fundusze i instytucje wspomagające działalność

mikroprzedsiębiorców w środowisku lokalnym, w Polsce i w UniiEuropejskiej,

− opracować biznesplan na potrzeby planowanej działalnościgospodarczej,

− wypełnić dokumenty towarzyszące procedurze otwieraniadziałalności gospodarczej,

− zaplanować tok postępowania w procesie uruchamianiazaplanowanej działalności gospodarczej.

2. Materiał nauczaniaIstota i zakres procesu aktywnego poszukiwania pracy.Potrzeby pracodawców w zakresie prac biurowych i ich oczekiwaniawobec kwalifikacji pracowników.Analiza lokalnego rynku pracy w zakresie możliwości zatrudnienia.


81

Analiza SWOT w zakresie wykorzystania posiadanych kwalifikacjiw pracy biurowej.Zasady opracowania dokumentacji towarzyszącej procesowi aktywnegoposzukiwania pracy.Czynności kandydata poprzedzające rozmowę kwalifikacyjną.Formy i warunki zatrudnienia.Prawa i obowiązki bezrobotnego absolwenta.Instytucje wspomagające w procesie aktywnego poszukiwania pracyna lokalnym rynku.System EURES jako źródło informacji o możliwościach zatrudnieniaw krajach Unii Europejskiej i w innych krajach objętych tym systemem.Analiza lokalnego rynku pracy w zakresie możliwości prowadzeniawłasnej działalności gospodarczej przez technika prac biurowych.Istota przedsiębiorczości wirtualnej.Miejsce i zakres działalności gospodarczej.Koszty uruchomienia działalności gospodarczej i źródła ichfinansowania.Instytucje wspierające rozwój przedsiębiorczości w Polsce i ich agendyw regionie.Programy Unii Europejskiej oraz fundusze społeczne skierowane narozwój mikroprzedsiębiorców.Procedura uruchamiania działalności gospodarczej.Dokumenty towarzyszące procesowi uruchamiania działalnościgospodarczej.

3. Ćwiczenia• Analizowanie lokalnego rynku pracy pod względem możliwości

zatrudnienia technika prac biurowych.• Wartościowanie posiadanych kwalifikacji do podejmowania pracy

w komórkach administracyjno-biurowych.• Planowanie czynności poprzedzających rozmowę kwalifikacyjną.• Identyfikowanie pomocy w procesie aktywnego poszukiwania pracy

na lokalnym rynku.• Planowanie działalności gospodarczej, skierowanej na wykorzystanie

kwalifikacji technika prac biurowych.• Rozpoznawanie możliwości skorzystania z funduszy obcych (kredytu

oraz funduszy społecznych).• Finansowe planowanie działalności gospodarczej.• Opracowywanie biznes planu dla potrzeb wybranej działalności

gospodarczej.


82

• Wypełnianie dokumentów towarzyszących procedurze otwieraniadziałalności gospodarczej.

4. Środki dydaktyczneTeksty ofert pracy pracodawców i kandydatów do pracy.Teksty przewodnie do zadań i ćwiczeń dydaktycznych.Zestaw foliogramów lub prezentacja multimedialna.Filmy dydaktyczne ukazujące przebieg rozmowy kwalifikacyjnej.Kamera wideo i magnetowid.Kodeks pracy.Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracyz późniejszymi zmianami.Materiały promujące pomoc w procesie aktywnego poszukiwania pracyprzez instytucje lokalnego rynku pracy.Oferty usług kredytowych.Przykłady biznesplanów.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Głównym celem realizacji programu jednostki modułowej jestukazanie możliwości zatrudnienia po zakończonym procesie kształceniaw zawodzie technik prac biurowych oraz przygotowanie dopodejmowania własnej działalności gospodarczej. Cele i treścikształcenia jednostki modułowej stanowią nadbudowęogólnokształcącego programu nauczania: podstawy przedsiębiorczości.

Zaleca się stosowanie aktywizujących metod nauczania orazćwiczeń i metody projektów. Wskazane jest zespołowe opracowanieprojektów na temat możliwości samozatrudnienia technika pracbiurowych.Propozycje projektów - opracowanie biznes planów dla:

– punktu małej poligrafii i przepisywania tekstów,– biura podań i pism urzędowych (np. w wersji wirtualnej),– działalności handlowej skierowanej na obrót artykułami piśmiennymi

i biurowymi.Wszystkie propozycje biznes planów powinny być zapisane

w formie elektronicznej i przekazane uczniom do ewentualnegowykorzystania w przyszłości.

Wskazane jest również zorganizowanie spotkania seminaryjnegoz przedstawicielem wybranej instytucji rynku pracy na temat możliwościi ewentualnych trudności w znalezieniu pracy dla technika pracbiurowych. Szczególnie istotne jest przygotowanie uczniów do rozmowykwalifikacyjnej. Zastosowanie kamery wideo podczas symulacji


83

rozmów kwalifikacyjnych oraz późniejsza analiza wartościująca,niewątpliwie wpływają na podnoszenie atrakcyjności i efektywnościprocesu kształcenia.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być

prowadzone systematycznie, na podstawie określonych kryteriów.Oceny osiągnięć ucznia można dokonać na podstawie obserwacji jegopracy podczas wykonywania ćwiczeń zarówno w wyniku pracyindywidualnej jak i zespołowej. Wskazane jest, aby nauczycielopracował arkusz obserwacji z wyszczególnieniem obserwowanychobszarów aktywności ucznia oraz kryteriów oceniania.W procesie oceniania należy uwzględnić:

– umiejętność oceny posiadanych kwalifikacji oraz predyspozycjido wykonywania prac o charakterze biurowym,

− przygotowanie dokumentacji towarzyszącej procesowi aktywnegoposzukiwania pracy, z uwzględnieniem poprawności językowej,rzeczowej i graficznej.

− umiejętność prezentowania swoich kwalifikacji,− świadome podejmowanie zatrudnienia wyrażające się znajomością

podstawowych zagadnień prawa pracy związanychz nawiązywaniem stosunku pracy (podpisywanie umowy o pracę,podstawowe prawa i obowiązki pracownika, odpowiedzialnośćprawna pracownika prac biurowych).

Przedmiotem oceny mogą być również teczki osiągnięć, w którychuczniowie kompletują wytwory pracy, np.: prace domowe, sprawdzianypostępów w nauce, dokumenty niezbędne do aktywnego poszukiwaniapracy.


84

Moduł 419[01].Z4Praktyka zawodowa

1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:– identyfikować rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej,– analizować strukturę organizacyjną jednostki,– wykazywać więzi między stanowiskami pracy i komórkami

organizacyjnymi,– rozróżniać zadania wykonywane przez poszczególne komórki

funkcjonalne,– analizować strukturę zatrudnienia,− przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,− przestrzegać zasad współżycia społecznego,– kształtować estetykę własnego stanowiska pracy,– uruchamiać i obsługiwać techniczne środki pracy biurowej,– wykonywać prace biurowe w powierzonym zakresie.


jednostkimodułowej


412[01].Z4.01 Rozpoznawanie zakresu działalności i zadań jednostkiorganizacyjnej

40

412[01].Z4.02 Wykonywanie prac biurowych w jednostceorganizacyjnej 120

Razem 160

3. Schemat układu jednostek modułowychModuł 419[01].Z4

Praktyka zawodowa

419[01].Z4.01Rozpoznawanie zakresu

działalności i zadań jednostkiorganizacyjnej

419[01].Z4.02Wykonywanie prac biurowych

w jednostce organizacyjnej


85

Jednostki modułowe 419[01].Z4.01Rozpoznawanie zakresu działalności i zadańjednostki organizacyjnej

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− scharakteryzować rodzaj i zakres działalności prowadzonej przez

jednostkę organizacyjną,− usytuować miejsce komórek wykonujących prace biurowe

w strukturze organizacyjnej jednostki,− rozróżnić zadania wykonywane przez poszczególne komórki

funkcjonalne,− rozpoznać rynki zaopatrzenia i zbytu jednostki gospodarczej,− wykazać więzi między stanowiskami pracy i komórkami

organizacyjnymi,− scharakteryzować poszczególne grupy pracowników, zgodnie ze

strukturą zatrudnienia,− zidentyfikować podstawowe przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy

oraz ochrony środowiska w jednostce organizacyjnej,− rozróżnić podstawowe i specjalistyczne środki pracy biurowej.

2. Materiał nauczaniaZapoznanie z działalnością jednostki organizacyjnej.Przedstawienie struktury organizacyjnej jednostki.Określanie zadań komórek funkcjonalnych.Określanie struktury zatrudnienia w jednostce organizacyjnej.Charakteryzowanie zadań poszczególnych komórek organizacyjnych.Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochronyprzeciwpożarowej w jednostce organizacyjnej.Obsługiwanie technicznych urządzeń stosowanych na stanowisku pracybiurowej.Stosowanie programów komputerowych w pracy biurowej.

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiCelem realizacji programu jednostki modułowej jest zapoznanie

uczniów ze strukturą organizacyjną oraz zakresem prac prowadzonychprzez jednostkę organizacyjną, ze szczególnym uwzględnieniem pracbiurowych.

Przed podjęciem decyzji o miejscu odbywania praktyki należydokonać wyboru przedsiębiorstwa spełniającego organizacyjnei techniczne warunki realizacji programu jednostki modułowej. W czasie


86

praktyki uczniowie powinni poznać strukturę zatrudnienia, zasadysporządzania obowiązującej dokumentacji, zasady obiegu dokumentacjiw jednostce organizacyjnej.

W zależności od miejsca realizacji programu praktyki, możliwościorganizacyjno-technicznych praktyka zawodowa powinna byćprowadzona metodą ćwiczeń w grupach 2-3 osobowych. Wskazane jestrealizowanie zadań wynikających z potrzeb przedsiębiorstwa w oparciuo pomysłowość i inwencję twórczą uczniów.

W trakcie praktyki uczniowie powinni prowadzić dzienniczek,w którym udokumentują przebieg praktyki zawodowej. Wskazane jest,aby uczniowie wykonali opis struktury i zadań przedsiębiorstwa.Dokument ten będzie przydatny do wykonywania zadań zaplanowanychw programie jednostki modułowej Z3.02.

3. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaOceny osiągnięć edukacyjnych dotyczących realizacji programu

jednostki modułowej dokonuje opiekun praktyk zawodowych napodstawie obserwacji pracy wykonywanej przez uczniów oraz napodstawie zapisów w dzienniczku praktyki zawodowej.

Ocenianie uczniów powinno odbywać się na podstawie ustalonychkryteriów i powinno uwzględniać:− przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,− samodzielność wykonywania pracy,− zdyscyplinowanie i punktualność,− umiejętność organizowania i wykonywania prac,− zainteresowanie wykonywaniem zadań,− jakość wykonanej pracy.

Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej opiekunpraktyki zawodowej powinien wpisać w dzienniku praktyki opinięo pracy i postępach ucznia oraz ocenę końcową.

Uczeń powinien samodzielnie ocenić wyniki swojej pracy napodstawie opracowanego przez nauczyciela arkusza oceny.


87

Jednostka modułowa 419[01].Z4.02Wykonywanie prac biurowych w jednostceorganizacyjnej

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− zorganizować stanowisko pracy biurowej,− obsłużyć urządzenia biurowe,− opracować teksty informacyjne,− zredagować treść pisma formalnego i okolicznościowego,− odebrać i przekazać informacje za pomocą urządzeń biurowych,− wykorzystać instrukcję kancelaryjną do ustalenia obiegu dokumentów,− przygotować akta do archiwizowania,− zastosować zasady etyki podczas wykonywania zadań zawodowych.

2. Materiał nauczaniaOrganizowanie stanowiska pracy.Użytkowanie urządzeń biurowych.Przepisywanie tekstów.Sporządzanie pism i dokumentów.Odbieranie i przekazywanie informacji.Korzystanie z instrukcji kancelaryjnej.Ustalanie obiegu dokumentów i korespondencji.Przechowywanie i archiwizowanie dokumentów.Kreowanie wizerunku pracownika biurowego.

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiCelem realizacji programu praktyki zawodowej jest doskonalenie

ukształtowanych w szkole umiejętności praktycznych, w warunkachrzeczywistych. Uczeń może sam wybrać miejsce praktyki zawodowej,np.: w przedsiębiorstwach produkcyjnych, handlowych, usługowych,jednostkach i zakładach budżetowych oraz w innych instytucjachi organizacjach, w zależności od zainteresowań i możliwościzatrudnienia w danym regionie. Przebieg praktyki powinien byćuzależniony od stosowanych w jednostce form i technik pracy biurowejoraz potrzeb obu stron – pracodawcy i ucznia. W trakcie praktyki uczeńpowinien uczestniczyć w pracy i wykonywać czynności wynikającez zakresu obowiązków pracownika biurowego pod kierunkiemdoświadczonego pracownika, który powinien weryfikować ewentualne


88

błędy, udzielać rad i wskazówek oraz oceniać poziom umiejętnościzawodowych ucznia.

Uczniowie powinni prowadzić dzienniczek praktyk, w którymudokumentują wykonywane prace.

4. Propozycje metod sprawdzania oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się na

podstawie obserwacji czynności wykonywanych przez ucznia.W ocenie osiągnięć uczniów należy uwzględnić:

− przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochronyprzeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

− samodzielność wykonywania pracy,− zdyscyplinowanie i punktualność,− organizację stanowiska pracy,− umiejętność organizowania i wykonywania prac,− zainteresowanie wykonywaniem zadań,− jakość wykonanej pracy.

Wskazane jest, aby niezależnie od metody oceny praktykizawodowej, zorganizować w szkole lub w zakładzie pracy seminariumpodsumowujące efekty praktyki zawodowej, podczas którego uczniowieokreślą własne mocne i słabe strony oraz wskażą ciekawe rozwiązaniapracy biurowej w różnych jednostkach organizacyjnych.


89

Moduł 419[01].S1Prowadzenie spraw pracowniczych

1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− identyfikować przepisy prawa związane z zatrudnianiem

pracowników,− rozróżniać i charakteryzować rodzaje umów o pracę,− przeprowadzać analizę podstawowych praw i obowiązków stron

stosunku pracy,− sporządzać pisma i dokumenty związane z nawiązaniem, trwaniem

i rozwiązaniem stosunku pracy,− ustalać długość urlopu wypoczynkowego i prowadzić jego ewidencję,− zakładać i prowadzić teczkę akt osobowych pracownika,− chronić dane osobowe pracowników zgodnie z obowiązującym

stanem prawnym,− korzystać z techniki komputerowej w rozwiązywaniu typowych

problemów prawnych w zakresie zatrudniania pracowników(programy kadrowo-płacowe, programy prawne oraz Internet).


jednostkimodułowej


419[01].S1.01 Identyfikowanie przepisów prawa dotyczącychstosunku pracy 40

419[01].S1.02 Prowadzenie spraw osobowych pracownika 152Razem 192


90


4. LiteraturaBeck C.H.: Kodeks pracy. (Seria: Komentarze Becka) Warszawa, 2005Bogusławska T.: Praca biurowa – część 2: Praca w nowoczesnymbiurze, Wydawnictwo REA, Warszawa 2003Boratyński J., Dudek B., Morkis G.: Obsługa klienta. Prawo Pracy.Higiena Pracy. WSiP, Warszawa 2003Ciborski P.: Kodeks pracy. Nowelizacja unijna. Wydawnictwo ODDK2004Florek L.: Europejskie prawo pracy. Wydawnictwo LexisNexis,Warszawa 2003Gutowska L.: Sekretarka z klasą. Wydawnictwo Prawno-EkonomiczneINFOR, Warszawa 1998Kompendium wiedzy o społeczeństwie, państwie i prawie. (pr. zbior.),Wydawnictwo Naukowe PWN, Poznań 1995Małkowska D., Jacewicz A.: Kadry i płace – obowiązki pracodawców,rozliczenie świadczeń pracowniczych, dokumentacja kadrowa,podatkowa i ZUS. ODDK 2005Andrzej Patulski (red.): Kodeks pracy. Komentarz dla praktyków, ODDK2005Suchar M.: Rekrutacja kandydatów metodą IPK. Zestaw kwestionariuszyi formularzy, ODDK 2005

Moduł 419[01].S1Prowadzenie spraw

pracowniczych

419[01].S1.01Identyfikowanie przepisów prawa

dotyczących stosunku pracy

419[01].S1.02Prowadzenie spraw osobowych

pracownika


91

Ziółkowski P.: Kodeks pracy z omówieniem. Wykaz aktów prawnych.Pełny skorowidz rzeczowy. Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2004Kodeks cywilnyKonstytucja RPRozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie zakresuprowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanychze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowychpracownika Dz. U. 62/96 poz. 286Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowychDz. U. 133/97 poz. 133



92

Jednostka modułowa 419[01].S1.01Identyfikowanie przepisów prawa dotyczącychstosunku pracy

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− wyjaśnić zasady i zakres prawa pracy,− scharakteryzować podstawy prawne zatrudnienia,− zidentyfikować formę, konieczne elementy oraz podstawowe cechy

umowy o pracę,− scharakteryzować rodzaje umów o pracę,− wykazać główne różnice między umową-zleceniem a umową o dzieło,− przeprowadzić analizę podstawowych praw i obowiązków stron

stosunku pracy,− rozróżnić sposoby rozwiązywania różnych rodzajów umów o pracę

oraz przyporządkować im terminy wypowiedzenia,− scharakteryzować istotę i warunki wypowiedzenia zmieniającego,− wyjaśnić wpływ dyskryminacji i mobbingu na efekty pracy,− scharakteryzować skutki prawne czynności wynikających

z prowadzenia spraw pracowniczych,− wskazać obowiązki pracodawcy wobec pracowników objętych

szczególną ochroną,− sklasyfikować rodzaje odpowiedzialności pracodawcy z tytułu

naruszania prawa pracy,− scharakteryzować tryb rozpatrywania sporów ze stosunku pracy

i zasady postępowania przed sądem pracy,− wykorzystać komputerowe programy kadrowo-płacowe, programy

prawne oraz Internet w poszukiwaniu informacji dotyczących prawapracy i rozwiązywania typowych problemów prawnych w zakresiezatrudniania pracowników,

− scharakteryzować kierunki zmiany prawa pracy w świetle dyrektywunijnych.

2. Materiał nauczaniaPrzedmiot i źródła prawa pracy.Podstawy prawne świadczenia pracy – umowy cywilnoprawne i umowao pracę.Treść, elementy, forma i cechy umowy o pracę. Rodzaje umów o pracę.


93

Przyczyny ustania stosunku pracy. Sposoby rozwiązywania umówo pracę. Wypowiedzenie zmieniające.Obowiązki i prawa stron stosunku pracy i skutki ich naruszania.Podstawowe zagadnienia z zakresu ochrony pracy.Odpowiedzialność pracodawcy za naruszenie praw pracowniczych.Tryb rozpatrywania sporów ze stosunku pracy. Zasady postępowaniaprzed sądem pracy.Procesy zmiany prawa pracy pod kątem harmonizacji z KonstytucjąRzeczypospolitej i dyrektywami unijnymi.

3. Ćwiczenia• Analizowanie wybranych umów cywilnoprawnych i wynikających ze

stosunku pracy.• Sporządzanie umowy o pracę.• Ustalanie okresów wypowiedzenia wybranych umów o pracę

i sposobów ich rozwiązywania.• Określanie wzajemnej współzależności praw i obowiązków stron

stosunku pracy.• Identyfikowanie uprawnień związanych z macierzyństwem oraz

ochroną pracy kobiet ciężarnych.• Ustalanie skutków niewykonania lub nienależytego wykonania

obowiązków stron stosunku pracy.• Ustalanie procedur postępowania w sporach wynikających ze

stosunku pracy.• Wyszukiwanie i porządkowanie przepisów prawa pracy

z zastosowaniem programów komputerowych lub dostępnych stroninternetowych.

4. Środki dydaktyczneKonstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.Kodeks cywilny i kodeks pracy.Wybrane organy promulgacyjne – Dzienniki Ustaw, Monitory Polski,resortowe dzienniki urzędowe.Tablice poglądowe i foliogramy.Wzorcowe umowy cywilnoprawne – o dzieło i zlecenie.Wzory formularzy i pism dotyczących stosunku pracy.Programy komputerowe kadrowo-płacowe i prawne.Powszechnie udostępniane płyty CD popularyzujące wiedzę w zakresieprawa pracy (załączniki do popularnych wydawnictw i czasopismprawnych).


94

Strony internetowe oferujące informację prawną, serwisy dotyczącepracy, grupy dyskusyjne pracodawców.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiGłównym celem realizacji programu jednostki modułowej jest

zaznajomienie uczniów z przepisami prawa pracy potrzebnymipracownikom służb pracowniczych, a także uświadomienie znaczeniaznajomości prawa jako podstawy profesjonalnego działania. Podczasrealizacji programu należy przede wszystkim zwrócić uwagę naprzygotowanie ucznia do analizy sytuacji prawnej, kształtowanie nawykukorzystania z różnych źródeł prawa pracy i przewidywania skutkówprawnych podejmowanych działań i decyzji pracodawcy. Niebagatelneznaczenie ma tutaj prowadzenie procesu dydaktycznego w oparciuo konkretne organy promulgacyjne, wdrażanie do swobodnego czytaniai komentowania odnośnych przepisów.

Istotnym elementem w realizacji programu jednostki modułowej jestkształtowanie postawy poszanowania porządku prawnego i kulturyprawnej w relacjach pracodawca – pracownik. Treści programowenależy aktualizować i uwzględniać zmiany wynikające z koniecznościdostosowania polskiego prawa pracy do przepisów prawa pracyw krajach Unii Europejskiej.

W procesie kształcenia zaleca się stosowanie metod aktywizujących,z uwzględnieniem szerokiego wykorzystania materiałów źródłowychzawierających przepisy o kluczowym znaczeniu oraz opisu przypadków.Stosowanie dyskusji dydaktycznej, pracy z tekstem oraz pokazui ćwiczeń, wdraża uczniów do samodzielnego myślenia i działania.

Ćwiczenia powinny być prowadzone w 15 osobowych grupach,jednak dla zapewnienia wysokiej efektywności pracy każdyuczeń powinien mieć zapewniony indywidualny dostęp do komputera,również z możliwością korzystania z Internetu. Pracownia powinna byćwyposażona w podręczną biblioteczkę prawną, w której zgromadzićnależy niezbędne akty normatywne – kodeksy, wybrane ustawyi rozporządzenia, przykładowe organy promulgacyjne oraz podstawowedruki, formularze i wzorcowe dokumenty.

6. Propozycje metod sprawdzania oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy prowadzić

systematycznie, na podstawie określonych kryteriów. Efektywnarealizacja treści programowych wymaga przeprowadzenia wstępnejdiagnozy edukacyjnej w zakresie znajomości podstawowych pojęć


95

i terminologii z zakresu prawa, zasad publikacji aktów prawnych,samodzielnego ustalania aktualnego stanu prawnego i wyszukiwaniaobowiązującej wykładni.W ocenie końcowej należy wziąć pod uwagę następujące elementy:

– poprawność wykonania zadań i ćwiczeń, ze szczególnymuwzględnieniem samodzielnej pracy z materiałem źródłowym,

– prowadzoną przez nauczyciela obserwację ucznia pod kątemaktywności, umiejętności pracy z aktem prawnym, sumiennegoi kreatywnego sposobu myślenia,

– samoocenę ucznia – analizę słabych i mocnych stron,– wyniki sprawdzianu postępów,– wynik sprawdzianu osiągnięć po zakończeniu realizacji treści

programowych objętych jednostką modułową.


96

Jednostka modułowa 419[01]S1.02Prowadzenie spraw osobowych pracownika

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:− zastosować przepisy Kodeksu pracy oraz innych aktów

normatywnych regulujących stosunki między pracodawcąa pracownikiem,

− wskazać podstawy prawne prowadzenia dokumentacji pracowniczej,− określić wewnątrzzakładowe przepisy dotyczące organizacji pracy,− scharakteryzować zakres treści objętych regulaminem pracy,− sporządzić pisma i dokumenty związane z nawiązaniem, trwaniem

i rozwiązaniem stosunku pracy,− założyć teczkę akt osobowych,− wystawić świadectwo pracy,− określić pojęcie wynagrodzenia za pracę i jego składniki,− ustalić wynagrodzenie pracownika na podstawie przepisów

płacowych,− wyjaśnić zasady ochrony wynagrodzenia za pracę,− wskazać zasady udzielania urlopów wypoczynkowych,− ustalić prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego i obliczyć jego

wymiar,− sporządzić plan urlopów,− wyjaśnić zasady udzielania urlopów bezpłatnych,− wskazać zasady udzielania urlopów macierzyńskich

i wychowawczych,− wyjaśnić zasady korzystania z dni wolnych od pracy z zachowaniem

prawa do wynagrodzenia, ustalić podstawowy wymiar i zasadyewidencji czasu pracy,

− zabezpieczyć dane osobowe pracowników, zgodnie z obowiązującymstanem prawnym,

− wykorzystać programy komputerowe do gromadzeniai przygotowywania informacji oraz dokumentów niezbędnych doprowadzenia spraw pracowniczych.

2. Materiał nauczaniaPodstawy prawne prowadzenia dokumentacji pracowniczej – zasadyprowadzenia akt osobowych.Świadectwo pracy.


97

Pisma w sprawach osobowych w korespondencji wewnętrzneji zewnętrznej.Dokumenty dotyczące organizacji pracy u pracodawcy – regulaminpracy, podstawowa informacja, regulamin wynagradzania.Wynagrodzenie za pracę i jego ochrona prawna.Nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego, jego wymiar i zasadyudzielania. Inne rodzaje urlopów (bezpłatny, macierzyński) oraz dniwolne od pracy zachowaniem prawa wynagrodzenia.Pojęcie i wymiar czasu pracy.Ochrona danych osobowych w procesie rekrutacji i zatrudnianiapracowników.

3. Ćwiczenia• Zakładanie teczek akt osobowych• Projektowanie pisma - podstawowej informacji o obowiązującym

w zakładzie porządku pracy.• Sporządzanie pism i dokumentów wynikających ze stosunku pracy.• Ustalanie podstawy i składników wynagrodzenia dla konkretnego

pracownika.• Obliczanie wymiaru urlopu wypoczynkowego.• Ustalanie prawa korzystania z tzw. urlopów specjalnych oraz dni

wolnych od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.• Obliczanie godzin nadliczbowych przy podstawowym wymiarze czasu

pracy.

4. Środki dydaktyczneAkty prawne: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, kodekspostępowania administracyjnego, kodeks cywilny, kodeks pracy i aktywykonawcze, wybrane orzeczenia sądu pracy,Wzory pism i formularzy w sprawach osobowych.Przykładowe regulaminy pracy, regulaminy wynagradzania, zakresyobowiązków.Filmy dydaktyczne i foliogramy z zakresu prawa pracy.Kadrowo-płacowe programy komputerowe.Strony internetowe oferujące informacje prawną, serwisy dotyczącepracy, grupy dyskusyjne pracodawców.


98

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiPodstawą realizacji program nauczania jednostki modułowej jest

wykorzystanie umiejętności uczniów nabytych na wcześniejszychetapach kształcenia, z zakresu ogólnej orientacji prawnej, procesówzwiązanych z poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem.

Głównym celem realizacji programu jednostki modułowej jestprzygotowanie ucznia do prowadzenia spraw pracowniczych w zakresiepodstawowym. Wymaga to spojrzenia na stosunek pracy z punktuwidzenia pracodawcy.

W trakcie realizacji programu należy przede wszystkim zwrócićuwagę na przygotowanie ucznia do analizy sytuacji prawnej, wyrobienieumiejętności korzystania z różnych źródeł prawa pracy i przewidywaniaskutków prawnych podejmowanych działań.

Szczególny nacisk należy położyć na sposób prowadzeniadokumentacji pracowniczej, akcentując takie cechy pracownikabiurowego, jak sumienność, dokładność, rzetelność i profesjonalizm.

Treści programowe należy aktualizować, w miarę pojawiania sięnowych przepisów i rozporządzeń.

Osiąganie założonych celów kształcenia wymaga stosowania metodaktywizujących, takich jak: metoda przypadków, dyskusja dydaktycznaoraz ćwiczenia praktyczne, metoda projektów i tekstu przewodniego.Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w 15 osobowych grupachz podziałem na 3–5 osobowe zespoły. W procesie nauczania nauczycielpowinien stymulować aktywność indywidualną i zespołową, wspieraćucznia w pokonywaniu pojawiających się trudności, udzielać wyjaśnień.Zajęcia powinny odbywać się w pracowni wyposażonej w kompletdruków i formularzy i wzorów dokumentów dotyczących sprawpracowniczych oraz stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu.

6. Propozycje metod sprawdzania oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy prowadzić

systematycznie na podstawie określonych kryteriów. Nauczycielpowinien również przeprowadzić diagnozę edukacyjną w celurozpoznania poziomu znajomości podstawowej terminologii z zakresuprawa, zasad publikacji aktów prawnych, samodzielnego wyszukiwaniaobowiązującej wykładni oraz rozróżniania etapów stosowania prawa.

W ocenie końcowej należy uwzględnić następujące elementy:– poprawność wykonania zadań praktycznych i ćwiczeń oraz realizacji

projektów,


99

– wyniki obserwacji nauczyciela w zakresie: aktywności,samodzielności i konsekwencja w wykonywaniu zadań, umiejętnościrozwiązywania problemów i samokontroli,

– samoocenę ucznia – analiza słabych i mocnych stron – formułowaniewniosków pod kątem poprawy efektywności pracy własnej, określenieobszarów wymagających samokształcenia,

– wyniki sprawdzianu postępów,– wyniki sprawdzianu osiągnięć po zakończeniu realizacji treści

programowych jednostki modułowej.W procesie oceniania należy zwrócić szczególną uwagę na

aktywność uczniów podczas zajęć, umiejętność współpracy w grupie,umiejętność posługiwania się terminologią prawniczą.

projekt wspó - policealne niepubliczne studium...

Documents