Projekt „ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków

Europejskiego Funduszu Społecznego

Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013

CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA

Publikacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Prezentacja jest dystrybuowana bezpłatnie

DANE INFORMACYJNE

• Nazwa szkoły: Zespół Szkół w Lipnicy

• ID grupy: 96/54

• Opiekun: Helena Szada Borzyszkowska

• Kompetencja: Matematyczno - przyrodnicza

• Temat projektowy: Moja droga do szkoły

• Semestr/rok szkolny: IV/2011

SPIS TREŚCI

• Historia pomiarów czasu.

• Jednostki czasu obecnie stosowane.

• Skale czasu w przyrodzie.

• Międzynarodowe strefy czasowe.

• Jednostki długości dawniej i dziś.

• Wielkości w przyrodzie duże i małe.

• Moja droga do szkoły - tabelka i wykres.

HISTORIA POMIARÓW CZASU

Ludzie pierwotni żyli zgodnie z rytmem przyrody. Do

pomiaru czasu wystarczyła obserwacja Słońca i

Księżyca. Aby dokładniej odmierzać czas

stworzono zegary, które na przestrzeni wieków

ulegały dużym zmianom.

HISTORIA POMIARÓW CZASU

ZEGAR SŁONECZNY Pierwszymi były zegary słoneczne, najstarsze liczą około 5500 lat. Przypadkowo wetknięty do ziemi patyk (później nazwany gnomonem) pozwolił zauważyć, że istnieje zależność pomiędzy długością cienia, a porą dnia. Zaczęto dzielić dobę na dwanaście części a potem na dwie kolejne. Później dookoła gnomonu rysowano okrąg i dzielono go na 24 części. Tak powstał zegar, który w ulepszonej formie przetrwał aż do średniowiecza.

Zegar słoneczny w Warszawie

HISTORIA POMIARÓW CZASU

ZEGAR WODNY

Pierwsze zegary wodne powstały w

Egipcie i Mezopotamii.

Najpopularniejszym zegarem

wodnym w starożytności była

klepsydra. Woda płynęła z górnej

kuli przez jedną z rurek na dół. Po

godzinie górna część się opróżniała

i klepsydrę odwracano, a cały

proces zachodził w drugiej rurce.

Dzięki zegarom tego typu ludzie nie

musieli już obserwować słońca.

Mogli mierzyć czas nawet nocą.

Zegar wodny w Berlinie

HISTORIA POMIARÓW CZASU

ZEGAR PIASKOWY

W średniowiecznej Europie

zaczęto stosować klepsydry

piaskowe. Miały one bardzo

prostą konstrukcję. Stosowano

je w kościołach i katedrach.

Później kilka klepsydr łączono w

jeden zegar, każda z nich

wskazywała inny okres czasu.

Zaczęto zaopatrywać klepsydry

w podziałki minutowe i

sporządzać zegary piaskowe o

krótszym upływie czasu.

Klepsydra piaskowa

HISTORIA POMIARÓW CZASU ZEGAR MECHANICZNY

W połowie XIV wieku w miastach włoskich pojawiły się wielkie zegary mechaniczne. Najpopularniejszymi tego typu były zegary z napędem ciężarkowym. Zegary te umieszczano jedynie na wieżach. Wadą tych zegarów była mała dokładność. W początku XVI wieku Peter Henelein z Norymbergi skonstruował pierwsze zegary poruszane sprężyną. Zegary te zwalniały w miarę rozkręcania sprężyny, ale były małe i mogły leżeć na stole, a nie wisieć na wieży.

HISTORIA POMIARÓW CZASU

ZEGAR WAHADŁOWY

W roku 1656 Huygnes zbudował

pierwszy zegar wahadłowy.

Wskazywał czas z dokładnością

1 minuty na dobę, późniejsze

udoskonalenia doprowadziły do

dokładności około 10 sekund na

dobę. Zaletą zegara

wahadłowego jest to, że okres

drgań wahadła można

regulować, niezależnie od

mechanizmu napędowego

samego zegara.

Zegar wahadłowy

HISTORIA POMIARÓW CZASU

ZEGAR KWARCOWY

Pierwsze zegary elektroniczne

zbudowane zostały w latach

trzydziestych XX wieku, a

upowszechniły się w latach 70.

Zegarki kwarcowe montowane są w

przedmiotach codziennego użytku,

np. odbiornikach radiowych,

telefonach, samochodach itd.

Zegarki elektroniczne są bardzo

dokładne.

HISTORIA POMIARÓW CZASU

ZEGAR ATOMOWY

W drugiej połowie XX wieku

powstały niezwykle dokładne

zegary atomowe. Stanowią one

obecnie podstawę pomiaru

czasu, wyznaczając tzw. standard

(wzorzec) czasu. Powszechnie

obowiązująca definicja sekundy,

przyjęta w 1967 roku: jedna

sekunda jest to czas 9 192 631

770 drgań w atomie cezu w

zegarze atomowym.

Zegar atomowy

19:39:26

JEDNOSTKI CZASU OBECNIE STOSOWANE

1 nanosekunda = 0,000000001s

1 mikrosekunda = 0,000001s

1 milisekunda = 0,001s

1 sekunda (podstawowa jednostka w

układzie SI )

1 minuta = 60s

1 kwadrans = 15 minut = 900s

1 godzina = 60 minut = 3600s

JEDNOSTKI CZASU OBECNIE STOSOWANE

rok = 12 miesięcy = 365 lub 366

dni

dekada = 10 dni w odniesieniu do

miesiąca albo 10 lat w

odniesieniu do wieku

wiek = 100 lat

era – dzieli historię ludzkości na

okres przed narodzeniem

Chrystusa i po

doba (dzień) = 24 godziny

tydzień = 7 dni

miesiąc = 28, 29, 30 lub 31 dni

kwartał = 3 miesiące

SKALE CZASU W PRZYRODZIE

Historia Ziemi to kilka miliardów lat.

Religia liczy powstanie Ziemi od

stworzenia Adama, a naukowcy

twierdzą, że Ziemia ma od 5 do 6

miliardów lat.

HISTORIA ZIEMI

ROŚLINY

Wiele roślin ma coś w rodzaju wewnętrznego zegara który

pomaga im określić porę dnia i roku.

Ów zegar kontroluje zakwitania roślin bacząc by nastąpiło

ono wówczas, gdy są największe szanse na zapylenie.

Na przykład kwiaty stokrotek i mleczy zamykają się w nocy,

a otwierają za dnia.

ZWIERZĘTA

Zwierzęta też mają swoje zegary, dlatego ptaki wiedzą, kiedy

wędrować, a ssaki, kiedy budzić się po zimowej hibernacji.

SERCE

Serce noworodka zaraz po urodzeniu bije z częstotliwością około

120-160 uderzeń na minutę, więc czas pomiędzy jednym a drugim

uderzeniem to około 0,5 s.

Serce dorosłego człowieka wykonuje około 72 uderzeń na minutę,

czyli czas pomiędzy jednym a drugim uderzeniem to około 1,2 s.

MIĘDZYNARODOWE STREFY CZASOWE

Kula ziemska jest podzielona na 24 strefy czasowe. Południk 0o przechodzi

przez Greenwich dzielnicę Londynu. W Polsce obowiązuje czas

środkowoeuropejski. Kolejne strefy czasowe są co 15o, bo 360o : 24=15o

DAWNE JEDNOSTKI DŁUGOŚCI Do 8 lutego1919 roku, czyli do czasu podpisania przez Piłsudskiego

dekretu o miarach na ziemiach polskich w powszechnym użyciu były

miary odwołujące się do człowieka jako pierwotnego instrumentu

mierniczego:

wiorsta - zasięg donośności głosu ludzkiego

stopa - jednostka miary nawiązująca przeciętnej

długości stopy ludzkiej.

łokieć (kupiecki) - odległość od końca średniego

palca do pachy

piędź - największa rozwartość miedzy

końcami palców wielkiego i małego

sążeń – największa szerokość rozkrzyżowanych poziomo rąk

JEDNOSTKI DŁUGOŚCI OBECNIE

NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANE 1 nm=0,000000001m

1 µm=0,000001m

1 mm= 0,001m

1 cm=0,01m

1 dm=0,1m

1 m (podstawowa jednostka w układzie

SI)

1 km=1000m

1 mila angielska = 1,609 km

1 mila morska = 1,852276 km

rok świetlny - jest to odległość jaką

światło przebywa w ciągu roku

Bakteria

Wielkość bakterii to

0,2 mikrometrów do

kilku milimetrów.

Najwyższe

drzewo

Najwyższym drzewem

świata jest Sekwoja i

ma 115 m.

Atom

Średnica atomu wynosi

2,5*10-10 . Na główce

szpilki może znaleźć

się 4000000 takich

atomów.

WIELKOŚCI W PRZYRODZIE

DŁUGOŚCI NIEKTÓRYCH ORGANÓW

CZŁOWIEKA Długość nerki

11-12cm Długość serca

12-15 cm

Długość wątroby

15-20 cm

Długość przełyku

25-30 cm

Jelito cienkie

5-6 m

SKALA LOGARYTMICZNA

Jest to rodzaj skali pomiarowej, w której mierzona wielkość fizyczna

jest przekształcana za pomocą logarytmu

PRZYKŁADY SKAL LOGARYTMICZNYCH

Skala Richtera - do określania amplitudy drgań wstrząsów

sejsmicznych

Skala decybelowa - do określenia poziomu wielkości elektrycznych i

akustycznych

Skala pH – do określania kwasowości i zasadowości wodnych

roztworów związków chemicznych

Suwak logarytmiczny

REGUŁA NAISMITHA

Reguła Naismitha pozwala określić mniej

więcej, jak długo może zająć pokonanie danej

trasy lub odcinka. Została opracowana przez

Williama Naismitha, szkockiego alpinistę

pod koniec XIX wieku i do dziś jest używana.

Głosi ona, że na przejście 5 kilometrów

należy przeznaczyć godzinę, dodając pół

godziny na każde 300 metrów pokonywanej

wysokości.

WYCIECZKA

MAPA Z ZAZNACZONYMI PUNKTAMI

NASZEJ WYCIECZKI

WYNIKI NASZYCH POMIARÓW I OBLICZEŃ

– MOJA DROGA DO SZKOŁY

Imię Odległość w m Czas w s Prędkość w m/s

Martyna 200 78 2,56

Ewelina 1000 600 1,67

Kamila 500 240 2,1

Ala 1500 900 1,67

Magda 4000 2700 1,48

Alicja 800 420 1,9

Krystian 1000 540 1,85

Roksana 3500 360 9,72

Iza 3000 300 10

Karol 225 138 1,63

Krzysiu 1300 180 7,2

WYKRES PRĘDKOŚCI

MOJA DROGA DO SZKOŁY

Wykres naszych prędkości w m/s

0

2

4

6

8

10

12

Martyna

Ewelina

Kam

ila Ala

Mag

da

Alic

ja

Krystian

Rok

sana Iz

a

Karol

Krzys

iu

imię

prę

dko

ść w

m/s

Prędkość w m/s

PRĘDKOŚCI MAŁE I DUŻE

Małe

• Dryf kontynentów-

5cm/rok=0,0000000015m/s

• Ślimak 7 m/h=0,002m/s

• Koniec małej wskazówki

zegara

5 mm/h=0,0000015 m/s

Duże

• Samochód Formuły 1

360 km/h

• Samolot pasażerski

900 km/h

• Ziemia wokół Słońca

100000 km/h

PRĘDKOŚĆ ŚWIATŁA W PRÓŻNI POBITA!

Z badań ostatnio przeprowadzonych

przez naukowców z CERN

(Europejskiej Organizacji Badań

Jądrowych) wynika, że neutrino

osiągnęło prędkość przekraczającą

prędkość światła. Gdyby ich

obliczenia okazały się prawdziwe,

oznaczałoby to podważenie

szczególnej teorii względności

obowiązującej w fizyce od ponad

100 lat.

Prędkość światła jest niezwykle ważną stałą fizyczną. W oparciu o nią zdefiniowana została jednostka długości metr.

1 metr jest równy drodze jaką przebywa w próżni światło w ciągu 1/299792458 sekundy.

BIBLIOGRAFIA

• To jest fizyka - podręcznik dla gimnazjum-M. Braun, W. Śliwa

( „nowa era” 2009)

• Od świecy do zegara kwarcowego - A.Ganeri

(„Nasza Księgarnia” 1998)

• Atlas geograficzny

• Geografia dla kl. I G „Puls Ziemi” Roman Malarz, Nowa Era

• „Fizyka dla Gimnazjum cz.1” Anna Kaczorowska

• http://www.fizykon.org

• http://pl.wikiquote.org

Projekt „ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków

Europejskiego Funduszu Społecznego

Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013

CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA

Publikacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Prezentacja jest dystrybuowana bezpłatnie