11

PROJEKAT

“Aktivne mjere za aktivne Rome i Egipćane”-AMARE –

Saradnici:

Ministarstvo za ljudska i manjinska prava Vlade Crne Gore

Opština NikšiĆ

Opština Berane

Opština Herceg Novi

““

KOALICIJA NVO ROMSKI KRUG

PROJEKAT FINANSIRA EVROPSKA UNIJA

22

Seminar:

„Zakonodavni okvir RE politika u Crnoj Gori na

nacionalnom i lokalnom nivou „

Berane, 15. i 16.Mart 2014. godine

33

PROGRAM RADA

DVODNEVNOG SEMINARA NA TEMU:

„Zakonodavni okvir RE politika u Crnoj Gori na nacionalnom i

lokalnom nivou „

44

OSNOVNE INFORMACIJE O PROJEKTU

Donatori: An EU-funded project managed by the

Delegation of the European Union to Montenegro – EIDHR 2013/330-974 – 94%

FOSI -Switzerland- 6% Ukupna vrijednost projekta:

70,858.20 €

EU ..... 66,606.70 € FOSI- - 4,251.50 €

55

Vrijeme realizacije projekta: 18 mjeseci (21.11.2013 – 20.05.2015)

Ciljevi projekta:

Osnovni cilj: „Povećanje učešća romskih i egipćanskih Oranizacija Civilnog Društva u procesu donošenja odluka i poboljšanju inkluzije RE populacije u društvenom i političkom životu u Crnoj Gori“.

Speciični cilj: Ojačati kapacitete i nivo učešća RE OCD u procesu kreiranja i sprovođenja javnih politika koje se bave RE pitanjima i pravima.

66

Ciljna/e grupa/e: 30 mladih romskih i egipćanskih aktivista i 390 pripadnika RE populacije sa područja Crne Gore.

Krajnji korisnici: Pripadnici RE populacije , RE NVO, Romski Savjet, Ministarstvo za ljudska i manjinska prava Vlade CG, Lokalne samouprave :

Nikšić, Berane i Herceg Novi i Crna Gora u cjelini.

Planirane aktivnosti: Potpisivanje Memoranduma o saradnji sa Ministarstvom za ljudska i

manjinska prava Vlade CG Potpisivanje Memoranduma o saradnji sa lokalnim samoupravama: Nikšić,

Berane i Herceg Novi Raspisivanje konkursa i odabir 30 mladih, obrazovanih RE aktivista ,

polaznika trening seminara, koji će biti uključeni u dalju realizaciju projekta Održavanje 2 dvodnevna trening seminara za 30 RE aktivista na teme: Zakonodavni okvir RE politika na a) međunarodnom nivou b) nacionalnom nivou. Odabir 6 mladih RE aktivista za devetomjesečno stažiranje u organima

lokalnih samouprava opština Nikšić, Berane i Herceg Novi Formiranje radne grupe za sprovođenje monitoring istraživanja za

implementaciju RE politika na nacionalnom i lokalnom nivou u CG. Izrada upitnika za istraživanje .

77

.

Sprovođenje istraživanja: primjenom upitnika u 13 opština sa područja Crne Gore, na uzorku od 390 pripadnika RE populacije, radom sa članovima 6 desetočlanih fokus grupa RE i intervjuisanjem odgovornih lica za realizaciju Nacionalnih RE politika (1 intervju) i lokalnih RE politika (5 intervjua ) u opštinama : Nikšić, Herceg Novi, Tivat, Kotor i Berane, koje su usvojile LPA za poboljšanje položaja RE populacije.

Formiranje radne grupe za izradu nacrta Akcionog Plana za implementaciju „Strategije za poboljšanje položaja RE, 2012-2016“ za 2015 godinu.

Izrada nacrta Akcionog Plana za implementaciju „Strategije za poboljšanje položaja RE, 2012-2016“ za 2015 godinu, kroz primjenu odgovarajućih procedura Vlade CG

Procedure usvajanja Akcionog Plana za implementaciju „Strategije za poboljšanje položaja RE, 2012-2016“ od strane Ministarstva za ljudska i manjinska prava i Vlade Crne Gore, za 2015 godinu

Formiranje radnih grupa za izradu Lokalnih godišnjih Akcionih Planova za implementaciju „Lokalnih Planova Akcije za poboljšanje položaja pripadnika RE populacije“ u opštinama Nikšić, Berane i Herceg Novi, za 2015 .

Izrada nacrta Akcionih Planova za implementaciju „LPA za poboljšanje položaja pripadnika RE populacije“, za 2015 godinu.

Procedure usvajanja Lokalnih godišnjih Akcionih Planova za implementaciju „LPA za poboljšanje položaja pripadnika RE populacije“ od strane Lokalnih Parlamenata u opštinama Nikšić, Berane i Herceg Novi, za 2015 godinu, u skladu sa Poslovnicima.

Priprema programa rada i info materijala za održavanje 26 sastanaka u RE naseljima sa područja 13 opština Crne Gore

Održavanje 26 sastanaka sa pripadnicima RE populacije uz distribuciju info materijala u 13 opština sa područja Crne Gore

Održavanje dvije pres konferencije

88

Realizatori:

Koalicija NVO Romski krug – Nocilac projekta NVO Humanitarac – partner Ministarstvo za ljudska i manjinska prava Vlade

CG – saradnik Opština Nikšić – saradnik Opština Berane - saradnik Opština Herceg Novi – saradnik NVO Mladi Romi, Herceg Novi – stakeholder NVO Djeca – ENFANTS, Berane - stakeholder

99

REZULTATI ANALIZE UPITNIK O UTVRĐIVANJU PREDZNANJA UČESNIKA

SEMINARA

DOBIJENI OČEKIVANI REZULTATI ZAŠTO JE MALO ODGOVORA NA

PITANJE BR 1 I PITANJE BR 17

1010

PRAVNI SISTEM CRNE GORE

Crna Gora je gradjanska, demokratska, ekološka i država socijalne pravde,

zasnovana na vladavini prava u kojoj kao slobodni i ravnopravni gradjani žive

pripadnici naroda i nacionalnih manjina: Crnogorci, Srbi, Bošnjaci, Albanci, Muslimani, Hrvati i drugi, privrženi demokratskoj i gradjanskoj Crnoj Gori.

-Ustav Crne Gore-

1111

DEFINICIJA PRAVNOG SISTEMA

Pravni sistem predstavlja :

“Logički sređenu i neprotivrečnu cjelinu opštih PRAVNIH NORMI koje

zavise jedna od druge »

1212

ELEMENTI PRAVNOG SISTEMANa nivou države:

Ustav

Z a k o n i

Podzakonski akti: Uredbe,Pravilnici,Naredbe , Odluke i

Uputstva

1313

ELEMENTI PRAVNOG SISTEMANa nivou države:

Ustav

Z a k o n i

Podzakonski akti: Uredbe,Pravilnici,Naredbe , Odluke i Uputstva

Napomena: Objavljuju se u Službenom listu Crne Gore, u kome se ,posebno, naglašava datum stupanja na snagu

pravnog akta

1414

ELEMENTI PRAVNOG SISTEMANA NIVOU LOKALNIH SAMOUPRAVA- OPŠTINA

S t a t u t

Poslovnik o radu Skupštine

Opštinski propisi: Uredbe,Odluke,Pravilnici

Napomena: Objavljuju se u Službenom listu Crne Gore, sa naznakom Opštinski propisi.

1515

Organi i podjela vlasti u Crnoj Gori i njihove osnovne nadležnosti na državnom nivou:

1.Zakonodavna vlast: Skupština Crne Gore / 81 poslanik/ i skupštinski Odbori.

2. Izvršna Vlast:Predsjednik države, Vlada(Premijer,Potpredsjednici i Ministri) , Ministrstva , Upravni organi:Uprave, Sekretarijati,Direkcije, Zavodi i Agencije, i Posebne službe:Zavod za zdravstvenu zaštitu,Zavod za zapošljavanje,Fond penzijskog i invalidskog osiguranja,Fond za zdravstvo, Centri za socijalni rad.Državni Tužilac.

3. Sudska vlast: Sudovi: Ustavni sud,Vrhovni sud,Upravni sud,Apelacioni sud,Privredni sud,Viši sudovi i Osnovni sudovi.

1616

Organi i podjela vlasti na Lokalnom nivou( nivo Opština):

Lokalna samouprava:

Skupština, koju čine Odbornici ( Broj Odbornika je neparan i određuje se Statutom), i skupštinski odbori. Skupština ima ulogu zakonodavne vlasti.

Gradonačelnik ( Služba gradonačelnika) i Opštinski organi koje čine: Sekretarijati,Uprave,Direkcije, i Biroi, kao organi Izvršne vlasti.

Javna preduzeća i ustanove.

1717

Ljudska pravaosnovne odlike i podjela

Po Univerzalnoj deklaraciji Ujedinjenih nacija o ljudskim pravima ljudska prava su:

Notuđiva,univerzalna i urođena, Garantovana svim dokumentima Ne propisuju se niti se odobravaju, Ne mogu biti ukinuta. Dobijaju se samom činjenicom da je

čovjek rođen kao ljudsko biće.

1818

Vrste ljudskih prava:

a)Građanska i politička prava (» prva generacija« ljudskih prava):

Nepovredivost fizičkog i psihičkog integriteta,

Zabrana mučenja i nečovječnog postupanja,

Pravo na privatnost i ličnu slobodu, Sloboda kretanja i nastanjivanja, Pravo na pravično suđenje, Slobodno izražavanje i udruživanje

1919

b)Ekonomska,socijalna i kulturna prava(» Druga generacija »):

pravo svojine, pravo na zdravstvenu zaštitu, pravo na školovanje (osnovno je obavezno i besplatno) pravo na rad , slobodan izbor zanimanja i zapošljavanje, prvo na humane uslove rada , pravo na zaštitu za vrijeme nezaposlenosti, pravo na materijalnu sigurnost osobama nesposobnim za

rad, pravo na zadovoljavanje kulturnih potreba.

-Ova prava čovjeka ovlašćuju da nešto tražiš od države-

2020

c)Prava solidarnosti ( » treća generacija » ):

pravo na mir, pravo na zdravu životnu sredinu, pravo na razvoj, pravo na korišćenje zajedničkog

nasleđa čovječanstva, pravo na komunikaciju, pravo na samo opredjeljenje.

2121

Dodatna prava Nacionalnih manjina:

Nacinalne manjine i etničke grupe su ravnopravne pred zakonom i zabranjena je bilo kakva diskriminacija.

Pored navedenih imaju pravo i na: Sopstvene simbole i njihovo isticanje ( u

skladu sa Zakonom) Organizovanje i udruživanje, Jezik i informisanje, Kulturu i tradiciju, Slobodu vjeroispovijesti.

2222

OBAVEZE I ODGOVORNOST

Ko ima obavezu/e? Ko ima odgovornost?

2323

Zakoni i dokumenta koji dodatno regulišu prava nacionalnih manjina i etničkih grupa na nacionalnom

nivou:

Zakon o manjiskim pravima i slobodama,

Zakon o zabrani diskriminacije, Zakon o crnogorskom

državljanstvu, Zakon o strancima, Zakon o azilu, Zakon o matičnim registrima.

2424

Dokumenta koja se odnose na regulisanje

prava pripadnika RE populacije Nacionalni Akcioni Plan »Dekade

Roma« 2005-2015 u Crnoj Gori, Strategija za poboljšanje položaja

Roma i Egipćana u Crnoj Gori 2012- 2016

Lokalni Planovi Akcije uključenja Roma i Egipćana u opštinama: Nikšić,Ulcinj, Tivat, Kotor, Herceg Novi, Berane i Bijelo Polje

2525

Zaštita ljudskih prava:

Ljudska prava na nacionalnom nivou štite:

a)Država kao potpisnica Deklaracija o ljudskim pravima na globalnom i evropskom nivou,

b) Ombudsman ( zaštitnik ljudskih prava i sloboda )

2626

Institucije posredstvom kojih se pokreću postupci za regulisanje prava na nacionalnom nivou:

Ministarstva( posebno Ministrstvo za ljudska i manjinska prava i Ministrstvo pravde ) ,u drugom stepenu,po prigovorima

Upravni organi: uprave,sekretarijati,direkcije,zavodi i agencije,u drugom stepenu,

Upravni,apelacioni ,privredni i Ustavni sud, po žalbama.

2727

Na Lokalnom nivou:

Organi lokalne samouprave:Sekretarijati, Uprave,Direkcije, Biroi,Matična služba,Građanski biro.

Lokalne Javne ustanove : Centar za kulturu,Dječji vrtići,Dnevni centri, JP Komunalno, JP Vodovod i kanalizacija.

Javne ustanove i zavodi sa državnog nivoa: Škole,Zdravstvene ustanove,Zavod za socijalno i zdravstveno osiguranje, Zavod za penzijsko i invalidsko osiguranje,JU Centri za socijalni rad, Biro rada,Poreska uprava, Uprava za katastar,

Područne jedinice MUP-a Crne Gore.

2828

Pitanja I odgovori

REKAPITULACIJA RADA TOKOM PRVOG DANA

2929

Osnovni elementi procedura za ostvarivanje ličnih ili kolektivnih prava:

1.Identifikacija prava i subjekata posredstvom kojih se pokreće procedura za ostvarivanje prava,

2. Pribavljanje osnovnih informacija o pokretanju procedure( uvidom u odgovarajući zakon, razgovorom za licem zaduženim za vođenje procedure u nadležnoj instituciji, konsultovanjem opštinske Službe pravne pomoći,obraćanjem NVO koja se bavi problematkom zaštite ljudskih prava ,( po mogućnosti koristiti Google)

3.Prikupljanje potrebne dokumentacije

4. Pisanje odgovarajućeg zahtjeva ili popuna dobijenog Formulara,u 2 primjerka

5. Kompletiranje zahtjeva,

6. Predaja zahtjeva ( gdje? ).

3030

Postupak po, eventalnom dobijanju negativnog Rješenja.

Ako je rješenje pozitivno, Ako je odgovor negativan,

Ako nije dobijeno nikakvo obavještenje.(zbog “ćutanja” administracije)

3131

Praktični rad u grupama Vježba br 1

Osoba je punoljetna, završila je : osnovnu ili srednju školu i ne želi da nastavi školovanje, ili je završila Višu školu, odnosno , Fakultet i,u cilju zaposlenja, treba da se prijavi na evidenciju Biroa rada.

Potrebno je da samostalno vodi proceduru za ostvarivanje tog prava i obaveze. Prije početka vođenja ove procedure posjeduje: Svjedočanstvo ili Diplomu i Izvod iz Matične knjige rođenih,Ličnu kartu ili Pasoš .Za ostvarivanje ovog prava se mora preduzeti više “ koraka”:

3232

. “Korak “ br.1. I Obezbijediti primjerak Radne knjižice, koja se sa

odgovarajućom prijavom kupuje u knjžarama.

»Korak » br.2. II Priprema potrebne dokumentacije: 1. Uraditi najmanje _____ kopije svjedočanstva ili

diplome,koji se mogu ovjeriti kod: a)___________________________, b)._________________________ ili

c)_________________________( navedite sve 3 institucije), 2.Izvodiz Matične knjige rođenih ,koji već

posjedujete, 3.Ličnu kartu ili Pasoš , koju/i ste ranije obezbijeduili

posredstvom ____________________________________________________.

3333

. 4.Potvrdu o mjestu prebivališta ,koju će te na osnovu Lične

karte ili Pasoša obezbijediti u:__________________________________________________________.

5.Uvjerenje o državljanstvu koje obezbjeđujete kod:________________________________,

6.Popuniti Zahtjev za izdavanje Radne knjižice, koji Vam je dat u prilogu( što će te uraditi tokom ove »Vježbe«).

»Korak » br.3. Sa ovjerenom Radnom knjižicom idete u

________________________________________ I javljate se u Prijemnu kancelariju. Od savjetodavca na

nekom od » šaltera« tražite » Prijavu na evidenciju nezaposlenih lica ». Prijavu ,uz pomoć savjetodavca popunite. (Kopija Prijave je data u prilogu i popunite je tokom vježbe).

3434

. » Korak »br.4. Savjetodavac Vas šalje licu koje će

Vašu Prijavu » unijeti » u elektronsku »bazu« podataka o nezaposlenim licima,koje će Vam izdati Evidencioni karton nezaposlenog lica , u kome ćete naći Opšte napomene u kojim su navedene Vaše dalje obaveze i prava koja ste stekli prijavom na evidenciju nezaposlenih lica.

3535

VJEŽBA 2

U dnevnim novinama, na Oglasnoj tabli Zavoda za zapošljavanje ili posredstvom elektonskih medija ste saznali da je oglašeno slobodnim radno mjesto za koje ispunjavate uslove.Riješili ste da konkurišete za prijem na to radno mjesto I treba da napišete odgovarajući Zahtjev. Vaš zadatak je da tokom ove vježbe napišete taj Zahtjev.

3636

._________________________________

______________________

Predmet: ___________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________.

3737

. Uz Zahtjev prilažem:( Pažljivo čitajte

Konkurs, odnosno Oglas,čija je fotkopija data u prilogu)

1______________________________, 2_____________________________, 3______________________________, 4______________________________, 5______________________________,

U __________________,9.03.2014. Podnosilac zahtjeva,

------------------

3838

Analiza vježbi

Vježba 1-komentari

Vježba 2-komentari

3939

.

PITANJA, DISKUSIJA I ODGOVORI

REKAPITULACIJA RADA NA SEMINARU

POPUNJAVANJE EVALUACIONIH LISTIĆA

4040

Hvala na pažnjiHvala na pažnji

Koalicija NVO»Romski krug«Koalicija NVO»Romski krug« roma-pocetak@t-com.me +382 (0)69 48 22 41