projectplan cultuureducatie met kwaliteit 2017-2020 van ......speerpunten en het verdelen van...
TRANSCRIPT
ProjectplanCultuureducatiemetKwaliteit2017-2020vanKunstbalieenErfgoedBrabant
©Kunstbalie,ErfgoedBrabant,14oktober2016
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 2
INHOUDSOPGAVE
Samenvatting pag.3
Inleiding pag.6
Reflectieopdestandvanzaken pag.8
Activiteiten2017-2020 pag.23
Samenwerkingonderwijs,cultureleinstellingen,
Pabo’senkunstvakopleidingen pag.32
Kennisdeling pag.33
Monitoringenevaluatie pag.34
Planning pag.36
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 3
SAMENVATTING
Co-creatie,partnerschap,gedeeldeverantwoordelijkheid,competentiesendomeinen
cultuureducatie:in2012wildenwij,KunstbalieenErfgoedBrabant,hieraangaanwerken.In
2016constaterenwemettrotsdatditvoornemengeleidheefttoteenconcreetprogramma:
DeCultuurLoper.
• Co-creatievraagtomnieuwesamenwerkingsvormen,zorgtvoorbundelingvan
kennisenvooreengevoelvangedeeldeverantwoordelijkheid.
• Hetwerkenmetcompetentiescultuureducatiedraagtbijaanhetkunnenformuleren
vangewensteontwikkelingénresultaten,opschoolmaat,vanuitdeeigenvisie
• Deindelingvanactiviteitenindomeinenbiedtinzichtenoverzichtaandeveelheiden
diversiteitvancultuureducatie
In27Brabantsegemeentenwerken180scholenmetDeCultuurLoper(DCL).Zijgevenaan
dekomendeperiodehettrajecttewillenuitbreidenenverankeren.Inachttiennieuwe
gemeentengevenongeveer170scholenaanmetDCLtewillenstarten.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 4
OokbuitenonzeprovinciezienweeengroeiendaantalgemeentendatmethetDCL-traject
aandekwaliteitvancultuureducatiewilwerken.
Deverlengingvanderegelingbiedtkansenomdesuccesvolleaanpakteverbredennaar
nieuwegemeenten,nieuwescholen,nieuweintermediairsennieuweaanbieders.Ditvraagt
verfijningvanhetontwikkeldetrajectenaanpassingvanonzedienstverlening,zoals
coachinginnetwerkverband.
Deverlengderegelingbiedtvooralookdemogelijkheiddeingezettekwaliteitsverbetering
omtezettenineenblijvendeverandering;cultuureducatievanzelfsprekendgeïntegreerden
geïmplementeerdinhetcurriculum,passendbijdeschoolvisie,uitgevoerddoordeskundige
leerkrachteninsamenwerkingmetdeskundigeculturelepartners.
Ditbetekenteencontinueprocesvanbijstellen,aanpassen,keuzesmakenenvernieuwen.
Inditprojectplanbeschrijvenwijnieuweinstrumentenenwerkvormendieverdieping
mogelijkmaken,zoals:
• DCL-toolkitvoordraagvlakinhetteam;
• DCL-canvasvoorrandvoorwaardelijke-enorganisatorischefactoren;
• hetCultureelZelfportretvoorvertaalslagnaarindividueleleerling;
• kwaliteitsprofielomhetDCL-gedachtengoedteborgen;
• voorbeeldprojectenontwikkeldsamenmetcultuuraanbiedersenonderwijs.
Daarnaastzettenwijinopstrategieëndieeigenaarschapovercultuureducatiemogelijkmaken:
• regionalenetwerkenmetintermediairs,cultuuraanbiedersenscholen;
• trainingsaanbodvoordediversepartners;
• trainerspoulebetrekkenbijinhoudelijktraject;
• competentieprofielen;
• BrabantPlatformKenniscentraCultuuronderwijsmetB5-partnersomondermeer
samenwerkingPabo’senkunstvakopleidingenteintensiveren;
• professioneleondersteuningbijonderwijsveranderingstraject.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 5
Pasalsdeschooleigenaaris,iscultuureducatieeenonlosmakelijkonderdeelvanhet
onderwijsenwordenálleleerlingenindegelegenheidgesteldeigentalententeontdekken
enzichteontwikkelenalsmaker,deelnemerénpubliek.Wijgelovendatdewerelder
mooierdoorwordt.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 6
INLEIDING
DeafgelopenvierjaarhebbenwemetDeCultuurLoper(DCL)aanCultuureducatiemet
Kwaliteit(CmK)inNoord-Brabantendaarbuitengewerkt.MetDCLhanterenwij,binnende
doorhetFondsvoorCultuurparticipatiegesteldedoelen,driecentraleuitgangspunten:
1. scholenversterkeninhunautonomie;
2. co-creatiemetentussenscholenenpartnersomtekomentotwerkwijze,
instrumentenenactiviteiten;
3. betekenisgevenaancultuuronderwijsisonmisbaarvoorkwaliteit.
DebelangrijkstepijlersvanDeCultuurLoperzijndecompetentiescultuureducatie,dedrie
domeinenvancultuureducatie,coachingendeskundigheidsbevordering.Webetrekkenhet
cultureleveldbijhetwerkenmetdezepijlersenhetgedachtegoedvanDCLomtekomentot
cultuuronderwijsmetkwaliteitenopmaatvandedeelnemendescholen.
Hetwerkenmetdecompetentiesbiedtscholeneenhogematevanvrijheidinhet
vormgevenvanhuncultuurprogramma.Hierdoorontstaatderuimteomvanuiteigenvisie,
mogelijkhedenentalentenvanleerkrachtenenleerlingentekomentoteenzinvolleinvulling
vanhetcultuuronderwijs.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 7
Dedomeinenvancultuureducatiegevenscholenenhunpartnersinzichtinenoverzichtover
deveelheidaanmogelijkecultureleactiviteiten.
• Domein1.InHuis:deleerlingontwikkeltzichalsmaker.
• Domein2.Metdecultureleomgeving:deleerlingontwikkeltzichalsdeelnemer.
• Domein3.Uitdegrotewereld:deleerlingontwikkeltzichalspubliek
Wanneeralledriededomeineneendoordachteplaatsinhetcultuurprogrammakrijgen,kan
deschooldemeerwaardeenspecifiekeinbrengvanhetkunst-enerfgoedonderwijs
bewakenvoordecultureleontwikkelingvandeleerlingen.
Metco-creatiealsuitgangspuntkunnenpartijenvanuiteigenexpertiseenbehoefte
bijdragenaancultuuronderwijsopmaat.Hetzelfbetekenisgevenaankunsten
erfgoedvormtdebasisvangoedcultuuronderwijs.Hetvraagtinzicht,overzicht
enpersoonlijkebetrokkenheidvanalledeelnemersomdemeerwaardevan
cultuuronderwijsteerkennenenborgen.Eigenwaardevolleervaringenendereflectie
daarop,doorzowelleerkrachtenalsleerlingen,vormenhierdesleutel.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 8
REFLECTIEOPDESTANDVANZAKEN
Introductie
IndezereflectievindtuallereersteenoverzichtvandepositievancultuureducatieinNoord-
Brabant,gegroepeerdlangsdebelangrijkstethema’senactoren.Daarnabehandelenwede
opbrengstenvanDCLendeuitdagingendiewijzienvoordekomendeperiode.
Deregionalecontext
TweeBrabantseinitiatieven
KunstbalieendeB5zijninNoord-BrabantalspenvoerdersCmKaangesteldenhebbenelk
eeneigenaanpakenstrategiegekozen:KunstbaliemetDeCultuurLoperendeB5metDe
CultureleLadenkast.Deverschillendiezichbijdestartin2013aftekenden,zijnindepraktijk
kleinergeworden.Indenieuweperiodewillenwemeteenaantalscholeneentraject
startenwaarinwerkwijzeeninstrumentenvanzowelDeCultuurLoperalsDeCulturele
Ladenkastoverelkaarheenwordengelegd.Hetdoelvandittrajectisonderzoekenwaar
overlapzitenwaarsprakeisvanaanvulling.
Buitenschoolsecultuureducatie
Ophetgebiedvandebuitenschoolsecultuureducatiegaandeontwikkelingensnel.Het
aantalpubliekgefinancierdeorganisatiesinNoord-Brabantissinds2012kleinergeworden
tengevolgevanbezuinigingenbijgemeenten.Ondanksdezeveranderingenlijkthetaanbod
intactteblijven.Uitonderzoekenblijktdatburgersnogsteedstoeganghebbentot
cultuureducatievevoorzieningenendatzijdekwaliteitvandelessenvanparticuliere
docentenalsgoedbeoordelen.Hetaantaldocentendatzelfstandigwerkt(zzp’ers)issterk
toegenomen,vanongeveer400in2005naar1200in2015.Ervindensteedsmeer
experimentenplaatsombinnen-enbuitenschoolscultuuraanbodmetelkaarteverbinden.
Deverwachtingisweldateroptermijnproblemenzullenontstaandoorhetwegvallenvan
aanbiedersvankunsteducatie,metnameindeplattelandsgebieden.
Besturen
Delaatstejarenishetbestuurvanhetprimaironderwijsgeprofessionaliseerd.Vrijwelalle
bestureninNoord-Brabantwerkenmetbovenschoolsemanagers.Veelscholenzijn
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 9
gefuseerdtotorganisatiesvanvoldoendeorganisatorischeomvang.Dematewaarinde
besturenzichbetrokkenvoelenbijcultuureducatieiswisselend.Onzeervaringisdatde
besturenweliswaar(steedsmeer)eenbelangrijkerolspelenbijhetaanwijzenvan
speerpuntenenhetverdelenvanmiddelen,maardatzijophetgebiedvande
cultuureducatie(terecht)veelruimtebiedenaandeschool.
Overigeregelingen,Paboenkunstvakonderwijs
CmKiseenbelangrijke,maarnietdeenigeregelingdiescholenondersteuntbijhet
verbeterenvandecultuureducatie.MetbijvoorbeelddeImpulsMuziekonderwijsende
VerenigingCultuurProfielScholenwordtinvergelijkbaretrajectenaandezelfdedoelen
gewerkt.WestrevenernaardatscholeninNoord-Brabantterechtkomenbijderegelingdie
hunhetbestpast.Tevensproberenwetevoorkomendatscholendubbelwerkverrichten.
DatbetekentconcreetdatwedeprocesseninBrabantzodaniginrichtendateenDCL-traject
zoumoetenkunnenuitmondenineenerkenningtotcultuurprofielschool.Tevensgaanwe
onderzoekenhoewestructurelerkunnensamenwerkenmetPabo’senhet
kunstvakonderwijsomervoortezorgendatdocentenbeterzijntoegerustophetgebiedvan
cultuureducatie.
Icc’ersinNoord-Brabant
Noord-Brabantsescholenbeschikkenvrijwelallemaalovereenopgeleideicc’erdiebinnen
deschooldecultuureducatiecoördineert.SamenmetGelderlandkentNoord-Brabanthet
hoogsteaantal(11)icc’ersper10scholeninNederland(LKCA,2015).Ookzijnin80%vande
Brabantsegemeenteneenofmeerdereintermediairsactief.BinnenDCLisdeICC-cursus
Brabantontwikkeld,gerichtophetvormgevenvaneenbeleids-enactiviteitenplanvanuitde
visieenambitiesvandeschool.
TransitieKunstSelect
DeprovincialerolindebestaandekunstmenustructuurinBrabantgaatveranderen.
Kunstbaliezaltakenoverdragenaanhetveld.Momenteelwordtbekekenwelkepartijeneen
regierolkunnenspelenenopwelkewijzedeoverdrachtvanKunstSelectzorgvuldigkan
wordenbegeleid.BinnenDCLbestedenweaandachtaandewijzewaaropeenschool,vanuit
eigenvisie,activiteitenuithetderdedomeininhoudelijkenpraktischkanrealiseren.Omde
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 10
toegankelijkheidvandeautonomeprofessionelekunstentekunnenwaarborgen,blijft
samenwerkingtussenscholen(scholennetwerken)enprofessionelekunstaanbieders
essentieel.
Doelstellingenenresultaten
Scholen
DCLheeftinsamenwerkingmetscholeneentrajectvanachtstappenontwikkeldwaarmee
eenschoolvanuitdeeigenvisieeenmeerjarigcultuureducatiefprogrammakan
samenstellen.OndersteunddoorDCL-coaches,intermediairs,deskundigheidsbevorderingen
eenonlinetraject,hebbenwijindeperiode2013-2016eenkleinetweehonderdscholenin
Noord-BrabantgeholpenomCultuureducatiemetKwaliteitvormtegeven.Onderstaande
afbeeldingmaaktduidelijkwaarde180DCL-scholenzichmomenteelinhettrajectbevinden.
Hierbijishetvanbelangomtewetendatbegin2016eennieuwegroep(volgers)scholenis
gestartmetDCL.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 11
Hettrajectiscumulatief.Delaatstedriestappenherhalenzich(zijniteratief),zodatvanuitde
meerjarenvisieendelijninculturelecompetentiesdieisaangebracht,steedskritischwordt
gekekennaarhetactiviteitenoverzicht.Cultuureducatieblijftaltijdinontwikkelingenvergt
voortdurendereflectievandeschoolopdeambitiesenhetprogramma.
Voorallescholengeldtdatdelaatstejarenhetdraagvlakvoorcultuureducatieis
toegenomen.OpDCL-scholenisdezetoenameaanzienlijkgroterdanopniet-DCL-scholen.
Enditgeldtzowelvoorhetdraagvlakvandedirectie(+15%)alsvoordatvan
groepsleerkrachten(+17%)enbestuur(+14%).DCL-scholenzienmeerpositieveeffectenvan
cultuureducatieophetniveauvandeleerlingenendeschooldanniet-DCL-scholen(+10%).1
1 Cultuureducatie met Kwaliteit in Noord-Brabant - vergelijkingsmonitor, 2015
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 12
Indelandelijkemonitorwordtgewerktmeteenverankeringsmaatvoorhetprimair
onderwijs.Hiermeewordtweergegeveninwelkematecultuureducatieverankerdisin
hetonderwijsprogrammavanscholen.Noord-Brabantscoortbovenhetlandelijkgemiddelde
opvrijwelallefactorenvanverankering.OphetaspectvisieontwikkelingscoortNoord-
Brabantzelfs19%hogerdanhetlandelijkgemiddelde.Binnenonzeprovincieisde
verankeringvancultuureducatieopDCL-scholenmeertoegenomendanopniet-DCL-
scholen.2
Intermediairs
DeDCL-intermediairszijndecrucialepartneromhetcurriculumrondcultuureducatieopde
scholentevernieuwenenverdiepen.Derolenpositievandeintermediairszijnmettertijd
veranderd.OmdatDCL-scholenvragenomeenanderevormvanondersteuninghebbende
intermediairsnieuwe,meercoachendevaardighedennodig.Alleintermediairsdiebetrokken
zijnbijDCLvolgdendaaromeenspecifieketrainingenwerdengecoachtdoorDCL-coaches
vanKunstbalieenErfgoedBrabant.Intermediairsziendemeerwaardevandesamenwerking
metKunstbalieenErfgoedBrabantbinnenDCL.HetdraagvlakvoorwerkenmetDCLis
gegroeidenwemerkendatdeintermediairszelfseenvoortrekkersrolspeleninhet
uitdragenvanhetDCL-gedachtegoednaarcultuuraanbiedersenonderwijs.Ookzienwedat
doorhetbijwonenvanDCL-bijeenkomsten,intermediairsmeerregionaalsamenwerkenen
uitwisselen.
Deskundigheidsbevordering
Dedeelnameaandeskundigheidsbevorderingvanleerkrachtenenicc’ersvanDCL-scholenis
toegenomen.ScholingwordtdooraanzienlijkmeerDCL-scholenvanbelang/onmisbaar
geachtdandoorniet-DCL-scholen.Ditgeldtvooralvoorscholingvanhetteam(+26,5%),
maarookvoorscholingvandeicc’er(+15,3%).
2VijfdemonitorcultuureducatieNoord-Brabant,2015
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 13
Uitdecijfersblijktdathetaantaltrainingenindeperiode2013-2015eveneenssterkis
toegenomen.Anderevormenvanscholingdiewordenaangeboden,zoalsintervisieen
coachingonthejob,zijnindezecijfersnietmeegenomen.
Samenwerkingmetdelokalecultureleomgeving
BinnenDCLissprakevaneengroeiendesamenwerkingtussencultuuraanbiedersen
onderwijs.Eriseeninvesteringsprogrammainhetlevengeroepenwaarmeescholenen
cultuuraanbiedersgezamenlijkprojectenmetbovenlokalepotentiekunnenontwikkelen.In
2015isbijna€200.000geïnvesteerdin26projecten.Eristevenseen
investeringsprogrammavoorprofessionelekunstaanbiedersdiemethetonderwijswillen
samenwerken.In2015isbijna€25.000geïnvesteerdinzesprojectenvanvier
gezelschappen.
Hetaantaldeelnemersaantrainingenvoorcultuuraanbiedersneemttoe.3Endoor
intermediairszijnerdrieregionalenetwerkenopgezetwaarzijmetcultuuraanbiederskennis
kunnendelen.Inmiddelszijnervijfregionalebijeenkomstengeorganiseerddiezijnbezocht
doorongeveer180cultuuraanbieders.
3JaarverslagKunstbalie2015
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 14
Watgingergoedindeuitvoeringindeperiode2013-2016,enwatkanbeter?
Algemeen
DeCultuurLoperheeftvanafhetbegineenuniekepositieingenomendoornadrukteleggen
opeencultuurveranderingopscholenalshetgaatomhetdenkenovercultuureducatie;de
scholenzelfzijnaanzet.Geziendezeambitiehebbenwesamenmethetveldeen
instrumentontwikkeldwaarmeescholenhuncultuuronderwijskunnenontwikkelenbinnen
decontextvanhunonderwijsvisie,envandaaruitpraktischvormkunnengeven4.Enmet
resultaat.Scholen,intermediairsengemeentenzijnbetrokken,gemotiveerdenactiefbezig
metDCL.AllepartijenbenoemenzichzelfalsinitiatiefnemeromdeeltenemenaanDCL.Dit
duidtopeengevoelvaneigenaarschap.Hetaanvankelijkalgrotedraagvlakomdeelte
nemenisalleenmaartoegenomen.DatbevestigtdatDCLaansluitbijdewensvanscholen
omteinvesterenincultuureducatieendatdeontwikkeldeaanpakhenhierbijondersteunt.
WezienzelfsdatDCLbuitenNoord-Brabantwordtopgepakt.Inmiddelszijncollega-
organisatiesinZeeland,OverijsselenZuid-HollandmetDCLaandeslaggegaanom
cultuureducatiebinnendescholeninhunregioteversterken.OrganisatiesinLimburgen
Noord-HollandhebbenaangegevenmetDCLtewillenwerken.
Eenandereopbrengstdiewezagen,isdathetKunstbalieenErfgoedBrabantisgeluktombij
deontwikkelingvandecompetentiescultuureducatiezowelkunst-alserfgoededucatie
ondertebrengeninonderzoekend,creërendenreflecterendvermogen.Ditbetekentdat
leerkrachtenbijdeontwikkelingvancultureleactiviteitenmetbehulpvandeze
competentiesgemakkelijkerkunst-enerfgoededucatieinsamenhangkunnenaanbieden.
DeontwikkelingvandecompetentiesheeftdeDCL-coachesgeholpenomineen
gemeenschappelijketaalmetscholenencultuuraanbiederstespreken.HettrajectvanDCL
vraagteenveranderenderolvandemedewerkersvanKunstbalieenErfgoedBrabant,
waarincoachingenadviescentraalstaan.
DegemeentenzijngedurendehetDCL-trajectmeerbetrokkengeraaktbijCultuureducatie
metKwaliteit.Wemerkendatondermeeraandehogeopkomstvangemeenteambtenaren
4 MagazineoverdevoortgangvanCultuureducatiemetKwaliteitinNoord-Brabant,2015
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 15
tijdensinformatiebijeenkomsten.DCLhelptheninzichttekrijgenindeeffectenvande
publiekeinvesteringenopeeneenduidigemanierverantwoordingdaaroverafteleggen.
HieronderbesprekenweperdoelvanderegelingCmKwatergoedisgegaanindeperiode
2013-2016enwelkeuitdagingenwijnogzien.Apartbehandelenwehetvoortgezet
onderwijs.
Doel1.Ontwikkeling,verdiepingenvernieuwingcurriculum
Watisergoedgegaan?
BinnenDCLwillenwescholeninstaatstellenheteigenaarschaptenemenoverde
ontwikkeling,verdiepingenvernieuwingvanhuncultuureducatiecurriculum.Wezijnertrots
opdateropveelscholeneencultuuromslagwaarneembaariseneigenaarschapvoor
cultuureducatieisontstaan.DemonitorlaatziendatDCL-scholenintensievermet
cultuureducatiebezigzijndanscholendiegeenDCL-trajectvolgen.Scholenhebbenmethet
benoemenvandeeigenambitiesendeconcretevertalinghiervannaardecompetenties
cultuureducatie,eenaanzetgemaaktmethetinbeddenvancultuuronderwijsindebredere
schoolvisieenhetcurriculum.Concreteactiviteitenwordenmeerdanvroegerin
samenwerkingmetleerkrachten,intermediairsencultuuraanbiedersontwikkeld,waarbijde
schoolsteedsbeterinstaatisomdeeigenwensenduidelijktekenbaartemaken.
Intermediairskunnennuookmakkelijkerhetgesprekmetscholenaangaan,vragenophalen
eninco-creatiemetdescholenhuncultuureducatievormgeven.MetDeCultuurLoperzijn
veelmooie,nieuweactiviteitenontwikkelddieaansluitenbijdecompetentieswaaraan
scholenwillenwerken.Doordeschoolzonadrukkelijkalsuitgangspunttenemeniser
eigenaarschapontstaanendoenwerechtaandediversiteitvanhetNederlandse
onderwijssysteem.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 16
Uitdagingenvoordetoekomst
Dewerkelijkeintegratieenimplementatievanhetcultuuronderwijs,alsvanzelfsprekenden
volwaardigonderdeelvanhetschoolcurriculum,zijndegroteuitdagingvoordekomende
periode.Nietalleendirecteurenicc’ermoeteneigenaarzijnvanhetcultuuronderwijs,maar
ookhetteam,omvanuiteengedeeldevisieaandecultureleontwikkelingvandeleerlingen
tewerken.Draagvlakbijhetteamblijftaandachtvragen.Wijhebbenhetprocesopde
schoolimmersnietindehand.
Doordatdeaandachtindezeperiodevoorallagopdeontwikkelingvaninhoudenproces,
gingerteweinigaandachtuitnaardepraktischezakenwaareenschoolmeeworstelt
wanneerhetgaatomdeimplementatievancultuureducatie.Eenveelvoorkomend
voorbeeldzijndesnelwisselendeteamswaarscholenmeetemakenhebben.Ofeennieuwe
directeurwilzelfandereaccentenleggen,waardooreentrajectstilkomtteliggen.
Ookzienwedatcultuurveranderingeenlangeademvergt.Scholenhebbendeneigingomin
dedruktevanalledagterugtevalleninhetdenkenvanuitlossecultureleactiviteiten.Het
creërenvaneensamenhangendenvisie-gedragencurriculumblijfteenuitdaging.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 17
Weherkennenookdathetderdedomein(dewereldvandeprofessioneleautonome
kunsten)daarinnogweinigmeegenomenwordt.
Scholenstaanvoordeuitdagingmetenigeregelmaattereflecterenophunprogrammavan
cultureleactiviteitenalsgeheeleninrelatietotdeeigenambities.Delaatstestappenvan
hetDCL-trajectbiedendaarvooreenbruikbaarhandvat,maarwordennogteweinigindie
zingebruikt.DeaansluitingmethetCultureelZelfportretisdeschakelnaardeindividuele
leerling,endaarmeenaardeverankeringopklasniveau.
Eenbelangrijkelesvooronsisgeweestdatweineentrajectdatsterkgerichtisopinzichten
bewustwording,tussentijdseopbrengstenbeterzichtbaarmoetenmaken.
Eenbelangrijkevraagishoeiedereengeactiveerdblijftomtewerkenaandekwaliteitvan
cultuureducatie.Inzettenopdevelepartijenblijktdaarbijeensterketroef.Wijwilleneenrol
speleninhetstimulerenenversterkenvannetwerkenwaarinbesturen,scholen,icc’ers,
intermediairsenaanbiederselkaartreffen(fysiekenonline)enwaarinookopregionaalen
lokaalniveauuitwisselingtussendiegroepenkanplaatsvinden.Sterkenetwerkenkunnen
hetmiddelzijnomnieuweontwikkelingenenexpertise,zowellandelijkalslokaal,tevertalen
naardebredegroepdeelnemers.
Weziendatscholenwordengeconfronteerdmeteenwaaieraancultuureducatieve
programma’svanuitoverheden,zoalsCmK,demuziekimpulsenhetpredicaat
cultuurprofielschool.Voorscholenishetsomslastighetoverzichttebehouden.Verder
merkenwedathetergbelangrijkisomdeintrinsiekewaardevankunstenerfgoedteblijven
benoemen.Veelscholenverbredencultuureducatienaaranderevakken.Ditgeeft
cultuureducatieeenstructureleplekinhetcurriculum.Tegelijkmoetenweervoorblijven
zorgendatdeautonomekrachtvandekunstenbehoudenblijft.Tenslotteblijkthetdelen
vaninformatie(kennis,ervaring,activiteiten,tips,competenties)tussenenbinnenscholen
noglastig.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 18
Doel2.Bevorderenvakinhoudelijkedeskundigheid
Watisergoedgegaan?
DCLvoorzietindeskundigheidsbevorderingdoorhetaanbiedenvaneenuitgebreid
scholingsprogrammadatinsamenspraakmethetveldissamengesteld.Eriseenvastegroep
trainersverenigdineenpoule(24trainersin2015)dietweekeerjaarbijeenkomtvoor
kennisdeling,uitwisselingenprofessionalisering.Trainerszijninmiddelsinstaatomdevraag
vandescholentevertaleninpassendaanbod.Iederetrainerschrijftnaaraanleidingvaneen
intakeeen(inhoudelijke)offertediedoordedirectievaneenschoolondertekendwordt.
DezemaniervanwerkenzorgtervoordathetonderwijsaanbodbinnenDCLrelevantis.De
scholingbinnenDCLwordtdanookhooggewaardeerd.
Deeerstejarenisvooralgekozenvoorscholingsactiviteitendieincidenteel,
enthousiasmerendenondersteunendzijn,zodatcultuureducatievoorhetteammeeropde
agendakomt.Daarnavroegenscholenomtrainingeninspecifiekeexpertise.Trainersen
scholenhebbengezamenlijkdescholingvormgegeven.
Zozijnertrajectenontstaandiebestaanuitteambijeenkomsten,intervisieencoachingon
thejob.Verzoekenomscholingwordennubesprokenopinhoud,tijdenhaalbaarheid.Dit
zienwijalseenpositieveontwikkelingeneenverdiepingvanhettrainingsaanbod.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 19
Co-creatievergtvaakeennieuwemaniervanwerkeneneenprofessionelehoudinggericht
opreflectie.Wijhebbenhetprocesbegeleidwaarintrainers,samenmetscholen,
intermediairsenanderen,dedeskundigheidsbevorderingvormgaven.Naasthetinitiëren
vanformeleopleidingstrajectenheeftditooktotnon-formeellerengeleid.Immers,inhet
procesvansamenvormgevenvantrainingenzijndirecteuren,icc’ersenintermediairsals
professionalgegroeid.Zohebbenintermediairsookopditvlakeennieuwerolmoeten
pakken,aangezienzijvoorheengeneigdwarenzelfaanbodtegenerenenteinitiëren.Alle
deelnemerswordeneropvoorbereidzichdenieuwemaniervanwerkeneigentemaken.Dat
vergteenlangeadem,omdatvervalleninoudgedragopdeloerligtenhet‘makkelijker’is
omscholenhetwerkuithandentenemeninplaatsvanhenmeetelatendenken.Datkost
discipline,tijdendoorzettingsvermogen.Weziendatindesamenwerkingtussentrainersen
scholenookveelaandachtisbesteedaanpraktischetoepassingen,zoalshetontwikkelen
vanlessen.
Uitdagingenvoordetoekomst
Wemerkendatveeltrainersnietbeschikkenoverdebenodigdekennisvan
competentiegerichtleren.Ermoetenvastetrainerskomendienauwerbetrokkenkunnen
wordenbijhetinhoudelijkeDCL-trajectopschool.Daarnaastzijnerpartijennodigdie
schooldirectiesondersteunenbijhetveranderprocesdatgepaardgaatmetDCL.
Hetinzettenvaneennieuweontwikkelingiséénding,hetoplangetermijnvasthoudenvan
dieontwikkelingisietsandersHoeonderhoudjededoortrainingverworvencompetenties
enontwikkeljevaardighedendiehieropvoortbouwen?Ditgeldtvoorscholen,trainers,
intermediairsenDCL-coaches.Ookishetbelangrijklokalecultuuraanbiedersverderte
professionaliseren,zodatzijdezelfdetaalsprekenalsdescholenendeintermediairsbinnen
DCL.Hetistevensvanbelangomspecifiekscholingsaanbodverdertestandaardiserenen
ondertebrengenbijhetLerarenregister,zodatleerkrachtendieeencursusvolgeninhet
kadervancultuureducatiedatookformeelkunnenlatenbijschrijven.Wewillenbijhet
verderontwikkelingenvanhetscholingsaanbodstructureelsamenwerkenmetPabo’sen
kunstvakopleidingen.Datgebeurtnuvaakopincidentelebasis.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 20
Doel3.Relatiescholenencultureleomgeving
Watisergoedgegaan?
DCL-scholenwordennadrukkelijkgewezenopsamenwerkingmetdelokaleculturele
omgevingenzijnnubeterinstaatomvragentestellenaanhunlokalepartners.
Gezamenlijkeontwikkelingvancultuureducatieveactiviteitendoorcultuuraanbiedersen
scholenisbinnenDCLsteedsnormalergeworden.HetInvesteringsprogrammaDCLheeft
hiereengrotebijdrageaangeleverd.Intermediairsenkunstencentrahebbendedeuren
opengezetvooreenbrederegroepcultuuraanbieders,dievraaggerichterzijngaanwerken.
Deintermediairslerensteedsbeterdedialoogtussenvraagenaanbodtefaciliteren.De
schoolenaanbiedervoelenzichbetergehoordengezieninhunexpertise.Hierdoorontstaat
eengroterebetrokkenheid,eengedeeldeverantwoordelijkheidbijleerkrachtenaanbieder,
enmeereigenaarschapbijdescholen.
Uitdagingenvoordetoekomst
Co-creatieisbijiedereeninmiddelswelbekend,maarhetdoenblijftlastigomdatheteen
anderemaniervanwerkenvergt.Watbetekentco-creërenvoorderolvandelokale
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 21
partners?Deredenenvanco-creatieblijvenbenoemen,endevoordelendiehetoplevert
ervaren,zijncruciaalomniettevervalleninoudevormenvandienstverlening.
Eentweedeuitdagingschuiltinhetfeitdatveelcultuuraanbiedersnietgoedinstaatzijnom
directmethetonderwijstewerken.DeconceptuelehandvattendievanuitDCLworden
aangeboden,blijkennogonvoldoendetotdecultuuraanbiederstezijndoorgedrongen.In
bijeenkomstenmerkenweookweerstandbijsommigeaanbieders,diewillenvasthouden
aaneigenpatronen.ScholenhebbenzichdeDCL-taalalmeereigengemaakt;indekomende
periodewillenwehetzelfdebereikenbijcultuuraanbieders.Vooralautonomekunstenaars
envrijwilligersindeerfgoedsectorhebbengeendidactischeachtergrond,waardoorhetvoor
henlastigisomaantesluitenbijdebredereeducatievedoelen.
Doel4:Beoordelingvandecultureleontwikkelingvandeleerling
Deafgelopenjarenisgewerktaaneenvolginstrumentvoordecultureleontwikkelingvande
leerling:hetCultureelZelfportret(CZP).Naeengrondigeinventarisatieenlandelijkoverleg
kwamereeninstrumentdathetvolgenvandeleerlingvanuittweerichtingenbenadert:
enerzijdsvanuitdedoelendiedeschoolzichsteltbinnenDCL,anderzijdsvanuitdeleerling
zelf.Zowordtinzichtelijkgemaaktwatdegroeivandeindividueleleerlingisénwatde
effectenzijnvandedoordeschooluitgezettelijnvoorcultuureducatie.
HetCZPwordtondersteunddooruitgebreideaandachtvoorreflectie,zowelophetniveau
vandeleerkrachtmetdeleerling,alsophetniveauvandeleerlingzelf.Hetvolginstrument
biedtleerkrachtenleerlingdekansomtelerenreflecterenopkunst/erfgoedenophet
eigenleerprocesbinnencultuureducatie.Deopzethoudtrekeningmetdediversiteitaan
onderwijsvisiesvanscholenenmetdeDCL-fasewaarineenschoolzichbevindt.
HetCZPkomtinhetvoorjaarvan2017beschikbaarvoorscholendiedeelnemenaanDCL.
Metdeeerstegroepdeelnemendescholenwerkenwenunogaandeafrondingervan.Inde
komendeperiodeligtdeuitdagingvooralinhetopgroteschaalinvoerenvanhet
volginstrument.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 22
Voorgezetonderwijs
Binnenhetvoortgezetonderwijs(VO)merkenwedatdeaanpakvanDCLookgoedwerkt.De
deelnemendescholennemenopbasisvanhun(inhoudelijke)ambitieshethuidige
cultuurbeleiden-programmaonderdeloep.Hetzetzeertoeaaneenbetereinterne
samenwerkingenafstemmingtebewerkstelligen.Daardoorlerenzecultuurbudgettenbeter
intezetten,ensamenhangaantebrengentussendekunstvaklessenenculturele
activiteiten.Deeerstelijntjesnaarbijvoorbeelddezaakvakkenwordengelegdvoor
vakoverstijgendeactiviteitenenprojecten.
HetVOkentgroteonderwijsinstellingenmetverschillendeniveausenveledocentenmet
eigen(vak)teams.BinnenvakgroepengaatwerkenmetDCLheelgoed,maarschool-breed
moeternogmeersamenhangkomen.DeimplementatievanDCLophavo-envwo-scholen
isuitdagenderomdathetonderwijsdaarvakgerichteris.Hetvmbodaarentegen,isallanger
gewendomvakoverstijgendtewerken;daarisimplementatiegemakkelijker.
Uitdagingenvoordetoekomst
Eenbelangrijkeuitdagingbinnenhetvoortgezetonderwijsishetontbrekenvaneengoede
coaching-structuurmetintermediairs.Zijwordennauwelijksgefaciliteerddoorgemeenten
omVO-scholentebegeleiden.Hierdoorhebbendeintermediairsweinigervaringmethet
VO.Indenieuweperiodegaanweregionalesamenwerkingtussenintermediairsen
onderwijsinitiëren.
Eentweedeuitdagingishetcreërenvanmeerdraagvlakbijdirectieenschoolleiderszodat
hetcultuureducatiebeleidookconcreetwordtvertaaldinmeerurenenbudgetvoor
cultuurcoördinatorenendocenten.Wemerkendatdeurenvoordezeprofessionals
teruglopendoorbezuinigingeneneenfocusopthema’salstaal,rekenenen
loopbaanoriëntatie.Wewillenhierveranderinginbrengendoorschoolleidersvanafhet
beginintensieftebetrekkenbijhetDCL-traject.
Tenslottekunnenwedevormnogverbeteren.DevormgevingentaalvanhetDCL-
instrumentariumisprimairgerichtopbasisscholenwaardooridentificatiesomsontbreekt.
Dematerialenwordenhieropbeoordeeldenaangepast.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 23
ACTIVITEITEN2017-2020
Projectdoelstellingen
Inhoudelijkedoelstellingen
OnzehoofdambitieisdatDeCultuurLoper-scholenin2020toegerustzijnomeigenaarschap
tenemenoverhuneigencultuureducatieveprogramma.Concreetbetekentditdat:
• DCL-scholeninstaatzijnominsamenwerkingmetpartnerseeneigenmeerjarig
cultuureducatieprogrammateontwikkeleninopbouwensamenhang;
• leraren,vakdocenteneneducatiefmedewerkersvanuitcompetentiegerichtwerken
onderwijsactiviteitenvormgevenenuitvoeren;
• DCL-scholeneenduurzamerelatiehebbenopgebouwdmethungemeentenende
lokalecultureleensocialepartnersdiewordeningezetvoordecultuureducatieve
ontwikkelingvanleerlingen;
• DCL-scholeninstaatzijnhunvraagnaarsamenwerkingenspecialistische
ondersteuningduidelijkteformuleren;
• cultuureducatieduurzaamverankerdisbinnendeschool.
Kwantitatievedoelstellingen
• In2020ishetaantalscholendatmeedoetaanDCLgegroeidnaar350.
• HetaantalgemeentendatmeedoetaanDCLstijgtnaar45.
IndekomendeperiodekomtdefocusvoorKunstbalieenErfgoedBrabantteliggenophet
coachenenbegeleidenvandeintermediairsdiedeeerstelijnsondersteuningaandescholen
verzorgen.
Afbakeningprojectensamenhangmetanderecultuureducatieveactiviteiten
DCLisgeendwingendomschrevenleerlijn,maarbijuitstekeentrajectdatscholenenhun
omgevinginstaatsteltomsamenhangaantebrengeninhuncultuureducatiefprogramma.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 24
Hetinzettenvandedriedomeinenendeculturelecompetentiesstimuleerteen
vakoverstijgendeaanpakbinnendeschool.DCLbiedtveelruimteomtewerkenaande21ste-
eeuwsevaardighedenensluitaanbijdeideeënvanhetPlatformOnderwijs2032diegrote,
vakoverstijgendeleergebiedenvoorstaan.
NahetdoorlopenvanhetDCL-trajectkaneenschoolkiezenvooreenspecialisatieinde
muziekviadeImpulsregelingMuziekonderwijsofdeelnameoverwegenaandedoorlopende
leerlijnenvanbijvoorbeeldDeCultureleLadenkast.HetDCL-trajectkanookeenuitstekende
startzijnomuiteindelijkcultuurprofielschoolteworden.
Wezijnsteedsmeerbezigomookdeomgevingvandeschooltestimulerenomtegaan
werkenmetdeuitgangspuntenvanDCL.Wedragenhetgedachtegoeduitbijculturele
instellingen,Pabo’senkunstvakopleidingen;allesiseropgerichtomdesamenwerkingen
doelgerichtheidvanhetcultuuronderwijstevergroten.
Resultatenovertweeenvierjaar
DenieuweCMK-periodeverdelenwijindriefases.Indeeerstefasegaanwemeteen
groteregroepscholenwerken.Hetinitiëletrajectisinmiddelsdoorontwikkeldenstelt
scholeninstaatomintweejaardeachtstappentedoorlopen.Hoewelscholengedurende
deheleperiodekunneninstappen,zalhetzwaartepuntindeeerstefaseliggen.Descholen
vanheteersteuurkrijgenindezefasenogsteedsbegeleidingomdathetDCL-trajectnade
achtstappennietafis,maardoorlopenddienttewordengebruiktomcultuureducatieaan
tepassenentevernieuwen.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 25
Tegelijkertijdwerkenweaanverdieping,waarbijwesterkinzettenophetontwikkelenvan
hetDCL-canvas(pagina27),deimplementatievanhetCultureelZelfportretenhetverder
professionaliserenvanintermediairsenhetopzettenvanprofessionele
leergemeenschappen.
IndetweedefasewillenwedescholenmetbehulpvanhetDCL-instrumentvanuit
eigenaarschaphuncultuuronderwijslatenvormgegeven.Behalveinhoudelijkeaandacht
biedenwedanookmeerprocesmatigesteun.Weondersteunenintermediairsdiescholen
encultuuraanbiedershelpenbijhetontwikkelenvanactiviteitenenhetversterkenvanhun
cultuuronderwijs.
Indederdeenlaatstefasehelpenwescholenvanuiteigenaarschapdekwaliteitvanhun
cultuureducatieprogrammatebewakenenbevorderen.LokalepartnersendeDCL-
instrumentenspelenhierbijeenbelangrijkerol.KunstbalieenErfgoedBrabantbieden
specialistischeondersteuningendeskundigheidsbevorderingvoorleerkrachten,enjagen
nieuweontwikkelingenaan.
Activiteitenenhunsamenhang
Doel1:Implementatie,verdiepingenontwikkelingvanhetcurriculumvoorhetleergebied
kunstzinnigeoriëntatie
Verbreden–Voortzettenhuidigetrajectmetondersteuningencoaching,ineenkortere
periodemetafbouwendeinzetvanDCL-coaches.
• NieuweintermediairswordenbegeleidengeprofessionaliseerdindewerkwijzevanDCL
gedurendedeeerstetweejaardoor1-op-1-coaching.Hiernahebbencoachingen
begeleidingopnetwerkniveauplaats,metindividueleondersteuningwaarnodig.
• Deindividuelecoachingvanalervarenintermediairsbouwenweomnaarcoachingen
intervisieopnetwerkniveau;individueleondersteuningopmaatblijftmogelijkwaar
nodig.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 26
• Versterkenenstimulerenvannetwerkenonlineenofflineoplokaal,regionaalen
provinciaalniveauomtekomentotkennisdelingvoordiversedoelgroepen(icc’ers,
intermediairs,cultuuraanbieders,besturenenschooldirecties).
• Uitroldoorgaandeleerlijnerfgoededucatie.
Verdiepen–Integratieenimplementatiealsuitdaging.
• DelaatstedriestappenvanhetDCL-trajectzijnmeercyclischvanaard,metalsdoeleen
voortdurendprocesvanreflectieenevaluatieopgangtehouden.Ditvergtverfijningvan
hetonlineinstrument,eengespreksinstrumentvoorintermediairsenscholen,actieve
werkvormenenondersteuningvoordeicc’eringesprekmetcollega’s.
• OntwikkelenvaneenDCL-toolkitvooricc’ersomdraagvlakinhetonderwijstebehouden
enversterken.
• OntwikkelenDCL-kwaliteitsprofiel.Eenbeschrijvingenduidingvanhetgedachtegoed
vanDeCultuurLoperendewijzewaaropwijdeelnemersenhetcultureleveldhierin
meenemen,metillustratievevoorbeeldenuitdeDCL-praktijk.Methetkwaliteitsprofiel
beogenwekennisdelingenbehoudvankwaliteitbijoverdrachtvanDCLnaar
intermediairsencollega-instellingen.
• Consulterenklankbordgroep:dezeuitbreidenmetnieuwedeelnemers.
• Herijkingvandedomeinenvoorcultuureducatieomdesamenhangtussendedomeinen
teverbeterenenzeteverbindenmetdeambitiesvanscholen.Ditvergteenverfijning
vandehuidigeinstrumenten,inspirerendepraktijkvoorbeeldenenondersteuningvan
intermediairs.
• VerrijkenvanhetDCL-trajectenkennisdelingopactuelethema’senvraagstukkendoor:
hetinrichtenvanprofessioneleleergemeenschappen;samenwerkingenuitwisselingmet
Pabo/FontysenB5;ontwikkelingvaninstrumenten;onlinekennisdeling;verzamelenen
delenvanmooiepraktijkvoorbeelden.Actuelethema’szijn:afstemmingtussenDe
CultuurLoperenDeCultureleLadenkast;vakoverstijgendwerken;aansluitenbij
onderwijs2032;samenhangtussencompetentiegerichtwerkenenvakinhoud(SLO-
leerlijnen);draagvlakvanhetteam.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 27
• Signalerenvaneninspelenopnieuweontwikkelingenenthema’svialandelijke
netwerken,klankbordgroepenintervisiemetintermediairs.
• Cultureleontwikkelingvanleerlingen:ontwikkelenvanondersteunendewerkvormen
voorleerkrachten.
• Inco-creatieontwikkelenvanhetDCL-canvasdatdebepalendeelementenvoorCmKop
schoolniveauinkaartbrengt.Hetinvullenhiervanzorgtvoorsamenhangtusseninhoud
enrandvoorwaardelijkeenorganisatorischefactoren.Indenieuweperiodeonderzoeken
wedemanierwaaropschooldirectiesenbesturenhetDCL-canvaskunnengebruiken.
Aandehandvaninterviewseninsamenwerkingmethetveldgevenwehetcanvas
verdervorm.Meteenpilottestenwedebruikbaarheid,enbijeenpositieveuitkomst
nemenwedeontwikkelingenimplementatievandit(digitale)instrument,ingebedin
DCL,terhand.
Veelgegevensdiewordenopgenomeninhetcanvas(deinhoudelijkerichtingvande
school)zijnmethetDCL-trajectalopgehaaldenkunnenautomatischworden
toegevoegd.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 28
• HetCultureelZelfportret(CZP)opscholenimplementerenenverbindenmethetDCL-
traject.Ambitiesvoorcultuureducatieopschoolniveaukrijgenhiermeeeenvertaalslag
naardeindividueleleerling;ditdraagtbijaandeverankeringvandekwaliteitsslag
binnencultuureducatieopklasniveau.HetCZPbiedtscholenookeenactievezinvolle
werkwijzeomreflectieoptenemeninhuncultuuronderwijs.Deimplementatievergt
scholing,monitoringenwaarnodigcoachingenbijsturing.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 29
Doel2:Inhoudelijkedeskundigheidversterkenvanleraren,vakdocenteneneducatief
medewerkersophetgebiedvancultuureducatie
Verbreden–Trainenintermediairs,cultuuraanbiedersenonderwijs,initiërenvanlerende
netwerkenenhetdelenvangoedevoorbeelden.
• Hetaanbiedenvaneenspecifiektrainingstrajectvoorintermediairswaarinervaren
intermediairseenrolkrijgen.Cultuuraanbiedersenicc’erswordenopgeleidter
ondersteuningvandeintermediairetaken.Icc’erskrijgendemogelijkheidtothetvolgen
vaneenpost-hbo-opleidinginsamenwerkingmetdePabo.
• Gesprekstrainingvooreducatiefmedewerkers.
• Hetscholingsaanbod,ontwikkeldindeeersteCMK-periode,ishetuitgangspuntvoor
startendeDCL-deelnemers.Wehandhavendaarbijdeonderverdeling:
o samenhanginhetcurriculum;
o vakspecifiekekennisendidactiek;
o samenwerkenincultuureducatie.
• Opzettenregionalenetwerkenvoorintermediairswaarbinnentweekeerperjaar
intervisieplaatsvindt.
• On-enofflinethemabijeenkomsteninitiërenvooronderwijsencultuursector.Hiermee
kunnenwedegezamenlijkescholingsvraagduidelijkmakenenefficiënterorganiseren.
Dedialooggerichtebenaderingillustrerenaandehandvaninspirerendevoorbeelden.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 30
Verdiepen–Netwerken,peer-2-peer-learning,standaardiserenencertificeren.
• Ondersteunenlokalenetwerkenvancultuuraanbiedersenerfgoedinstellingen.Hiervoor
willenwepeer-2-peerlearningfaciliterenenonlinenetwerkmogelijkheden(Facebook)
opzetten.
• Nieuwetrainingenontwikkelenvoor(professionele)cultuuraanbieders.
• TrainingsdagenorganiserenomdetrainerspoulenauwertebetrekkenbijhetDCL-
traject.
• Evaluatietrajectontwikkelenomscholingsvraagstructureeltestimuleren.
• CompetentieprofielenopstellenvoorDCL-intermediair,-coach,-traineren-icc’erin
samenwerkingmetdePaboendekunstvakopleidingen.Weonderzoekenwelkaanbod
wekunnenonderbrengenbijhetLerarenregister.
Doel3:Versterkenvanderelatievandeschoolmetdecultureleensocialeomgeving
Verbreden–Regionalenetwerken.
Indeafgelopenperiodehebbenwegemerktdathetlokaalbijelkaarbrengenvan
leerkrachteneneducatiefmedewerkerspositiefwerkt.Deleerkrachtenkunnensamenmet
educatiefmedewerkersvancultuurinstellingenofkunstvakdocentennadenkenoverderol
diezijkunnenspeleninhetlesprogramma.Dezevormvansamenwerkingvraagt
aanvankelijkwelbegeleidingvanDCL-coaches,ombelangenenkwaliteitenbeteropelkaar
aftestemmen.Hetuiteindelijkedoeliszelfstandigfunctionerendenetwerkenopmeerdere
plekkeninBrabantvandegrondtekrijgen.Bijhetverbredennaarnieuwegemeenten
komennieuweaanbiedersinbeelddiebinnenhetDCL-trajectgaanparticiperen.
Verdiepen–Projectenuitwerken.
Indekomendeperiodewillenweverderinzettenopdeontwikkelingvaneen
gemeenschappelijketaaldoornietalleendecompetentiescultuureducatiebekendtemaken
bijlokalepartners,maarzeooktelerenonderzoekend,creërendenreflecterendvermogen
toetepasseninhuneigenactiviteiten.Datdoenwedoorzeconcreetmetscholenaande
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 31
slagtelatengaan.Deontwikkelingvaneenconcreteactiviteitzalinpositievezinbijdragen
aanhunbegripvanco-creatie.DezeaanpakvraagtbegeleidingvanDCL-coaches.Aanhenis
ookdetaakomhetoverzichttehoudenoverlokaleinitiatievenzodatregionale
verbindingenkunnenwordengemaakt.
Weontwikkelenachtconcreteprojecten.Omteinspireren,expliciterenenteverdiepen.
Vanuitdesignthinkingwordtingezetoplokalevraagstukkendiespeleninrelatietotde
school,deintermediairendecultuuraanbieders.Hetdoelvandezeprojectenisde
bereidheidvergrotenomsamenhetexperimentaantegaan.Hetwaaromvanco-creatieis
steedshetuitgangspunt,enhetbelangvaniederepartijwordtdaarinzorgvuldig
meegenomen.Deintermediairszijndespilvandezeprojecten,ondersteunddoor
specialistenophetgebiedvandesignthinking.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 32
SAMENWERKINGONDERWIJS,GEMEENTEN,CULTURELEINSTELLINGEN,PABO’SEN
KUNSTVAKONDERWIJS
Samenwerkingbijhetopstellenvandeaanvraag
DCLissamenmethetveldopgezet.Nietalleenhetonderwijs,maarookgemeenten,
cultureleinstellingenenintermediairsdachtenmee.Hetveldisookbetrokkengeweestbij
hetsamenstellenvandezeaanvraag,intweeregionalebijeenkomstenentwee
expertmeetings.
Samenwerkingalsuitgangspunt
Weblijvencontinusamenwerkenmetonzepartners.Concreetbetekentditdatwe:
• hetDCL-trajectverdiepenenimplementereninsamenwerkingmetbetrokken
partijen.Wezijndoorlopendopzoeknaargoedeoplossingenennaardraagvlakbij
alledeelnemendepartijen;
• professioneleleergemeenschappenopzettenmetalsdoelhetstimulerenvan
kennisuitwisseling,nietalleenbinneneensectormaarooksector-overstijgend;
• samenwerkenmetcultureleinstellingenomdebrugteslaannaarhetonderwijs,
ondermeerdoorprojectenteontwikkelenvanuitdeDCL-uitgangspuntenenhet
scholenvanmedewerkers;
• Pabo’senhetkunstvakonderwijsbetrekkenbijhetontwikkelenvanhetDCL-canvas,
endatwetrainingenopzetten.Weondernemenactieom,zowelviadebestuurlijke
routealsviastudentenendocenten,ervoortezorgendateraandachtisinhet
curriculumvoorcultuurinhetalgemeenenDCLinhetbijzonder.
• samenwerkenmetgemeentenomdelokaleborgingvanhetcultuuronderwijste
versterken.NaastdegezamenlijkefinancieringvanDCLzettenweinophet
stimulerenvankennisuitwisselingonderambtenarenenhelpenwemeeomlokaal
toteengedeeldevisieopcultuuronderwijstekomen.Degemeentespeeltdaarineen
belangrijkerol(viabeleid,subsidiesenoverlegzoalsLEA’senREA’s).
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 33
KENNISDELING
KennisdelingkrijgtindenieuweperiodeeencentralererolomdatDCLopsteedsmeer
plaatsenwordtingezetenermeerbehoefteisomervaringenmetelkaartedelen.Zowordt
DCLuitgeroldinZuid-Holland,Zeeland,Zwolle,enbinnenkortinNoord-HollandenLimburg.
OokisinhetBrabantPlatformKenniscentraCultuuronderwijsopgericht,bestaandeuit
vertegenwoordigersvanKunstbalie,ErfgoedBrabantendebureausvandeB5.Ons
gezamenlijkdoeliskennisteontwikkelen,tedelenenopbrengstennogbeterteborgen.Een
belangrijkthemaisdeskundigheidsbevordering:samenmetPabo’sbiedenwebijvoorbeeld
icc-modulesaan.DaarnaastsluitenwijaanbijhetinitiatiefvanhetLKCAomkennisop
landelijkniveautedeleninleergemeenschappen.
Zoalsalbeschrevenindeplannenvoordeskundigheidsbevorderingzettenwegrootinop
hetopzettenenondersteunenvanprofessioneleleergemeenschappen.Hierbijwillenwe
gebruikmakenvansocialeendigitalenetwerkenomkennistedelen.Daarnaastwillenweop
basisvanonzekennisenvanderijkegegevensdiewemethetonlineinstrumentenin
gesprekkenmetscholenhebbenverzameld,meeronderzoekdoenendatpubliceren.Ook
zullenwebekijkenofwedegegevensopen(geanonimiseerd)kunnenstellenvooranalyses
doorderden.Tenslottehebbenweindevorigeperiodegoedeervaringenopgedaanmethet
organiserenvanconferentiesenhetbeleggenvanregionalebijeenkomsten.Daarwillenwe
–eventueelmetpartnersalsdeB5ofdeDCL-regio’s–indenieuweregelinggraageen
vervolgaangeven.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 34
MONITORINGENEVALUATIE
Toelichtingopmonitoringsactiviteitenendoelen
Indevorigeplanperiodezijndrieeffectevaluatiesuitgevoerd,metalsdoeldeopbrengsten
vanDCLinkaartbrengenennagaanopwelkepuntenbijsturingvanhetprojectnodigof
gewenstis.In2014isbijdedeelnemendegemeenten,voorloperscholenenintermediairs
eendigitalevragenlijstafgenomen.OokzijnindatjaardecoachesvanDCLgeïnterviewd.
In2015isdeDCL-effectevaluatiegerelateerdaandeafnamevandevijfdeprovinciale
Monitorcultuureducatie.IndemonitorzijndevierCmK-doelenexplicietmeegenomen,
evenalsdemeestrelevanteDCL-doelstellingen.Eriseenvergelijkinggemaakttussende
onderzoeksresultatenvanscholendiewelennietdeelnemenaanDCL.In2015zijn
bovendiencasestudiesuitgevoerdbijvierDCL-scholen.Hetprimairedoelvandecasestudies
wasinzichtkrijgenindemanierwaarophetDCL-procesverlooptopeenaantalscholen;
welkesuccessenenuitdagingenzichhebbenvoorgedaan;hoedescholendaarmeezijn
omgegaan;watdaarbijdebetekenisis(geweest)vandeDCL-ondersteuning,enhoedeze
ondersteuningkanwordengeoptimaliseerd,medemetoogopde(toekomstige)
ondersteuningvananderescholen.
Deevaluatievan2016wasprimairgerichtoponderwerpenwaarovertotdantoeslechts
summiergegevensbekendwaren.HetgingomdesamenwerkingvandeDCL-scholenmet
huncultureleomgevingendedeskundigheidsbevordering.Digitalevragenlijstenzijn
afgenomenbijscholen(icc’ers),intermediairs,trainersdiescholinghebbenverzorgdvoor
DCL-scholen,aanbiedersvancultureleactiviteitenengemeenten.Derapportageis
beschikbaarindecember2016.
Indeafgelopenplanperiodeisgeblekendateenjaarlijksekwantitatieveevaluatiegeen
meerwaardebiedtboveneentweejaarlijkseevaluatie,enbovendienonnodigbelastendis
voordepartnersdiebijDCLzijnbetrokken.
Indeplanperiode2017–2020wordtdanooktweekeer(in2018en2020)eenkwantitatieve
effectevaluatieuitgevoerdomdeopbrengstenvanDCLinkaarttebrengen.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 35
Hetiseenoptieomtevens–indienhaalbaar–indetussenliggendejarenkwalitatieve
evaluatiesuittevoeren,omdeverworvenhedenvanDCLopverhalendewijzeinbeeldte
brengen.DitalsvoorbeeldenterinspiratievanbetrokkenenbijDCL.Hetstrevenisde
effectevaluatievan2018teverbindenmetdeafnamevandezesdeprovincialeMonitor
cultuureducatie.Indeeindevaluatievan2020vindtookeenvergelijkingvanresultaten
plaatsvanscholendielangereenkorteretijdhebbendeelgenomenaanDCL.
ZeerrecentwerdbekenddathetFCPdelandelijkeeffectmetingCmK2017-2020opeen
anderewijzewilvormgeven,enzodanigdatverbindingenmetdeprovincialeaanpakin
Brabantzijntoegestaan.Eenenanderismomenteelnogonderwerpvangesprek,maar
betekentdatdehierbovenbeschrevenaanpakmogelijkwordtgewijzigd.
Vragendierichtinggevenaandemonitoringenevaluatie
Indetweekwantitatievemetingenwordenvooralvragenopgenomendiedeopbrengsten
vanDCLinkaartbrengen.Hetdoelvandeeerstemetingismedenagaanofaande
projectverwachtingenwordtvoldaan,enzoniet,hoehetprojectdientteworden
bijgestuurdomdieverwachtingenalsnogterealiseren.Deeindevaluatiebevatookvragen
dieaanwijzingengevenvoordeborgingvandeverworvenheden.
Hoescholen,cultureleinstellingenenandererelevantepartijen(stakeholders)worden
betrokkenbijdemonitoringenevaluatie
Evenalsindevorigeplanperiodewordenallebetrokkenenuitgenodigdomdeeltenemen
aandeevaluatie-activiteiten.
ProjectplanCmK2017-2020DeCultuurLoper–Kunstbalie,ErfgoedBrabant 36
PLANNING
CultuureducatiemetKwaliteit2017-2020indriefases
Deperiode2017-2020isinhoofdlijnenoptedelenin3fases,zoalseerderaangegeven:
1. januari2017–juni2018:verbredenenverdiepen;
2. juli2018–dec2019:verankeren;
3. jan2020–dec2020:eigenaarschap.
HetDCL-trajectverkorten
Daarwaarindeperiode2013-2016scholeninvierjaarzijnmeegenomeninhetDCL-traject,
zullennieuwescholenindeperiode2017-2020hettrajectintweejaarvooreeneerstekeer
doorlopen.Ditomdatmennugebruikkanmakenvanhettrajectzoalsdattijdensde
voorgaandejareningezamenlijkheidvormheeftgekregen.
Uitbreidingaantaldeelnemendegemeenten
Eind2016hebbende27huidigegemeentenen18nieuwegemeentendeintentie
uitgesprokenomtotenmet2020deeltenemenaandeDCL-regeling.Deambitievande
provincieNoord-Brabantisgroot:eenbeperktaantalgemeentendatzichlatermeldt,wordt
indegelegenheidgesteldin2018intestappen.