projectboek scholen
DESCRIPTION
visie op scholen en gerealiseerde projecten.TRANSCRIPT
projectboek scholen
3
Naamzofazondag | overdiep | frisart architecten
PostadresPostbus 10279701 BA Groningen
Telefoon(050) 316 67 00
Fax0842205975
Internetwww.zofa.nl
DirectieW. FrisartH.G. OverdiepA.T. Zondag
ArchitectenregisterArchitect: 1.991115.003Interieurarchitect: 4.920810.003
BeroepsverenigingLidmaatschap BNA
bureau
kleine groep individueelklassikaal
zelfontwikkelingzelfstandig buitenruimte
thema’s onderwijs
onderzoeken
5
basisscholen
Naast de klasgenootjes, een speciale juf of meester laat ook de fysieke omgeving van een school vaak een grote indruk achter. Iedere volwassen kan zich nog goed zijn of haar eerste school herinneren: het schoolplein, de entree, de gangen, het klaslo-kaal. Buiten de vertrouwde omgeving van het eigen huis is de school een tweede thuis waar een nieuw leven ontdekt en geleerd wordt.
We vinden het belangrijk dat het schoolgebouw en schoolplein een ideale omgeving voor de ontwikkeling en groei van kinde-ren is. Een veilige plek die herkenbaar is en een goede oriënte-ring heeft. Lokalen met veel licht, lucht en ruimte zijn vanzelf-sprekend maar niet in elk schoolgebouw voldoende aanwezig. Een schoolgebouw is ook bij uitstek een omgeving waar de zintuigen geprikkeld worden. Licht en ruimte krijgen kleur, zijn glad of ruw, glanzen of hebben zelfs een geur. Dit alles wordt met andere kinderen gedeeld en gelijktijdig ervaren. Daarnaast zijn meer basale eisen op het gebied van onderhoud en veilig-heid belangrijk en moeten in het geheel van de architectuur worden meegenomen.
Voor sommige bestaande schoolgebouwen ontstaat in de loop van de tijd de noodzaak om uit te breiden. De functionele en fysieke koppeling tussen het bestaande en nieuwe spelen bij deze opgaven een centrale rol. De school wordt daarbij in zijn totaal opnieuw bekeken. Hierbij kunnen moeilijkheden en beperkingen tegelijkertijd nieuwe interessante mogelijkheden
bieden. Het door functioneren van de school en de wijze waarop de bouw gefaseerd wordt zijn in een dergelijk proces van groot belang.
In nieuwbouwopgaven is het vinden van het optimum tussen beschikbaar budget en bruikbaar functioneren nadrukkelijk verbonden met het realiseren van ruimtelijke en architectoni-sche expressie. Het ontwerponderzoek wordt ingezet om meer te zijn dan een directe vertaling van eisen en wensen. Het bereiken van een gebouw dat stimuleert om te ontdekken en impliciet gebruik genereert is in het onderwijs waardevol. Zowel voor de omgeving, in buurt of wijk, als binnen het gebouw en de organisatie zelf speelt dit een rol. Begeleid wor-den en zelfstandigheid ontwikkelen gaan dan verder dan de schoolmuren zelf en vormen onderdeel van een groter geheel.
Het onderwijssysteem en de kwaliteit van de schoolgebouwen zijn een belangrijke basis van onze maatschappij. Net als de maatschappij is ook het onderwijssysteem onderhevig aan verandering. In de afgelopen jaren waren veranderingen te zien in de ideeën over de manier waarop kennis overdragen moet worden en de manier waarop de leerling zelfstandig ken-nis kan verwerven. Een schoolgebouw moet hiervoor de nodige flexibiliteit kunnen garanderen en op verschillende nieuwe behoeften blijvend kunnen inspelen zonder dat het werkelijke karakter van een school verloren gaat.
entree
lichtinvaltextuur routing
diversiteituitstraling materialisatie
architectonische thema’s
7
houding bureau
binnen - buiten
Dat wat architectuur is, of toevoegt, begint bij een kritische houding waarin de mogelijkheden en on mogelijkheden van de praktijk voortdurend worden getoetst aan die van een meer theoretische modelen vice versa. Onder theoretisch model mag in dit verband verstaan worden: ‘het idee – het creatieve moment – waarbij aanwezige kennis en nieuwe gegevens opnieuw worden samen gesmeed en conceptueel uitgangspunt wordt’. Dit idee daad werkelijk ‘ingebouwd’ zien worden in een gebouw is een belangrijk criterium. Deze houding leidt tot gebouwen die iets zeggen, over gebruikers, de initiator en bedenkers en de tijd waarin zij zijn ontstaan. Een ‘vaste vorm’ die herhaald kan worden is daarmee vrijwel uitgesloten.
De architect speelt zowel een bemiddelende als ini tiërende rol, is zowel generalist als specialist. Hiermee is de architect niet alwetend, en kan dit ook niet meer zijn, maar is nog wel degene die de verantwoordelijkheid draagt voor het hebben van een totaaloverzicht – generalist – en de taak heeft dit overzicht in een bepaalde richting om te buigen – specialist –. Dit ‘om buigen’ – vervormen – zou er toe moeten bijdragen dat ondanks de ogenschijnlijk prakti-sche en banale omstandigheden van het bouwen nog steeds een ‘verbeeldend’ resultaat kan ontstaan. Hiermee wordt bedoeld dat het gebouw de mogelijkheid in zich moet dragen om verschillende interpretaties toe te laten. In die zin is architectuur juist een leidraad waar van afgewe-ken kan worden en nooit een voor geschreven scenario.
buitenschoolse opvang
zorg
volwassen educatie
beweging
kennis
veiligheid
programmatische thema’s
ontspanning
9
brede scholen
Scholen spelen een belangrijke rol in de maatschappij. Steeds meer is een grote rol weggelegd voor het mogelijk maken van nieuwe verbanden in het dagelijks leven, hun samenhang en continuïteit. Binnen een wijk staan scholen vaak op een cen-trale locatie. Hier kunnen ze bij uitstek hun multifunctionele karakter uitdragen en als verzamelpunt fungeren. Naast het onderwijs ontstaan dan door het aanbieden van andere activi-teiten zowel maatschappelijke als ook financiële kansen.
De functieverbreding die de afgelopen jaren in de schoolbouw plaats heeft gevonden valt onder de noemer “brede scholen”. Basisschool, peuterspeelzaal en kinderopvang vormen het hart van deze brede scholen. Een bibliotheek die aantakt op de mediatheek van de school is een van de meest voorkomende bijgevoegde functies. Verder staan wijkverpleging, consultatie-bureau en maatschappelijke werk boven aan op de lijst van partners van brede scholen.
Overkoepelend zijn er vier activiteitenclusters die aan het onderwijsprogramma toegevoegd kunnen worden: door-gaande educatieve lijnen, vrijetijdsbesteding, gezin & opvoe-ding en extra zorg. De school wordt zo een ontmoetingsplek waar tijdens en naast de schooluren allerlei voorzieningen en diensten aanwezig zijn. Een verzamelplek waar leren, spelen, en ontmoeten en helpen bij elkaar komen. De programmati-sche koppeling moet uiteindelijk samen komen in een gebouw dat voor meerdere partijen te beheren is. Een goed afgestemde logistiek, een sluitende exploitatie en mogelijkheden voor ver-andering en differentiatie zijn naast het eigenlijke onderwijs leidraad bij dergelijke opgaven. Het op waarde kunnen schat-ten van de vele invalshoeken is dan een must.
nieuwbouw brede school
11
05011 krimpen a/d ijssel
opdrachtgeverPCPO Capelle - Krimpen
programma
17 lokalen,speellokaal,
peuterspeelzaal
bvo2440 m²
bouwsom € 2.430.000,- incl. installatie
status projectbouwaanvraag in 2008
nieuwbouw brede school
13
05011 krimpen a/d ijssel
Het ontwerp voor de basisschool is in sterke mate gestuurd door de wens om naast een goed onderwijsgebouw, ook onderdeel te zijn van de wijkvoorzieningen van het naastge-legen verpleeg- en zorgcentrum. Door onderwijs, buiten-schoolse opvang en welzijnsvoorzieningen en zorg in twee naast elkaar gelegen gebouwen samen te brengen is een breed aanbod van voorzieningen mogelijk.
Het totale onderwijsprogramma bestaat uit 17 lokalen, een speellokaal, een peuterspeelzaal en ondersteunende voor-zieningen. De ruimte van de aula en speellokaal zijn als verbindingsstuk tussen ‘zorg en onderwijs’ in geplaatst. De lokalen zelf zijn ter weerszijden van een verbrede en in vorm gedifferentieerde middengang gelegen. Deze gang kan dienst doen als uitloop en verlengstuk van de lokalen maar herbergt ook meer solitaire plekken. De onderbouw en peuterspeelzaal liggen op de begane grond. Op de twee daarboven gelegen verdiepingen zijn de bovenbouw en stafruimten gesitueerd. Het volume wordt naar de bovengelegen verdiepingen toe aan de zuidzijde afgebouwd. De terrassen die hierdoor ont-staan doen dienst als buitenruimte en proeftuin en laten daglicht tot in het binnenste van het gebouw toe.
Door het gebruik van een bronsysteem in de bodem wordt het gehele gebouw op een duurzame manier gekoeld en verwarmd. Een gebalanceerd ventilatiesysteem draagt hier verder aan bij. Uitgangspunt is een goed binnenklimaat met een gezonde mix van technische conditionering en eenvou-digweg het openen van een raam.
De architectonische uitwerking van de gevels ligt in het ver-lengde van het naastgelegen verpleeg- zorgcentrum, een twee-eenheid- in gele genuanceerde baksteen met staande ramen en diepe neggen. Een meanderende transparante pui ter plaatse van de aula loopt gedeeltelijk door in de onder-bouw en een gedeelte van de bovenbouw van zowel school als zorg- en verpleegcentrum en formaliseert deze verbin-ding. Tegelijkertijd is zij een uitnodigend gebaar naar de wijk en vice versa. Het schoolplein is centraal verbindend ele-ment tussen beide voorzieningen. Als verlengstuk van de voorzieningen ‘binnenshuis’ is het schoolplein een het entreegebied een ontmoetingsplek voor allerlei gebruikers. Een vijver en terrassen doen dit aan de andere zijde van het gebouw.
nieuwbouw brede school
haag
plataan
krenten bomen
basketbal-voetbal veld
bank
zandbak+zitten
knikkeren
gemêleerde bestrating
stepstones
het schoolplein
15
1
2
verdeling1 bovenbouw2 onderbouw
zonering1 sport2 ontmoeting3 spel 1
2
3
planten1 haag2 solitair3 bomenrij4 grasveld
routing stepstones hoofdontsluiting + shortcut
2
34
1
05011 krimpen a/d ijssel
nieuwbouw brede school
school
zorg-centrum
17
05011 krimpen a/d ijssel
locatie 2
locatie 3
1 1 1 1
12
2
3
4
4
5
5
begane grondlegenda1 lokaal2 peuterspeelzaal3 kantoorruimte4 verkeersruimte / aula / speellokaal5 bergruimte6 lerarenkamer7 dakterras
nieuwbouw brede school
locatie 3
locatie 2
1ste verdieping
1 1 1
1
7
6
4
1 1
3
3
5
5
3
legenda1 lokaal2 peuterspeelzaal3 kantoorruimte4 verkeersruimte 5 bergruimte6 lerarenkamer7 dakterras
19
05011 krimpen a/d ijssel
legenda1 lokaal2 peuterspeelzaal3 kantoorruimte4 verkeersruimte 5 bergruimte6 lerarenkamer7 dakterras
2de verdieping
1 1 1 1
71
3
4
5
1
nieuwbouw brede school
21
05011 krimpen a/d ijssel
gebruikszones flexibel gebruik van de lokalen
en het betrekken van de gangen
klassikaal
kleine groepcomputer kleine groep
individueelindividueel
klassikaalschakeling mogelijk
zichtrelatielokaal - gang
gang als verblijfsruimte
zone binnen het lokaal
nieuwbouw brede school
zuidwestgevel trotto
ir
best
aand
e w
onin
g
tuin
groe
nstro
ok m
et n
.t.b.
bom
en
park
eerv
ak
park
eers
traat
park
eerv
ak
fiets
enst
allin
g
plei
nbe
tonr
and
n.t.b
.
groe
nstro
ok
trotto
ir
beto
nran
d st
edon
100
0x50
0x40
0mm
voo
rzie
n va
n fie
tsm
uurk
lem
men
nap maaiveldnap peil=0
grasbetontegels 400x600mm ingezaaid met gras
Betonplaat Esticon 1995x995mm
betonrand, Stedon 1000x400x500
betontegels 700x500mm
passtrook betontegel 200x1000mm
groenstrook met n.t.b. bomen
beto
nran
d st
edon
100
0x50
0x40
0mm
bk
= 50
0+ m
aaiv
eld
zie voor terreinafwerking locatie 2 en 3 B202 / B302
deze tekeningen blijven ten alle tijde eigendom van zofa en mogen derhalve niet door derden gekopieerd en/of toegepast worden
onderwerp:
opdrachtgever:
project:
get:
afm:
schaal:
datum:
projectnummer:
bladnummer:
wijziging: datum: get:
A
B
C
D
E
F
G
postbus 10279701 ba groningen
postbus 10938001 bb zwolle
t (050) 316 67 [email protected]
bestek
definitief
23
onderwerp:
opdrachtgever:
project:
get:
afm:
datum:
projectnummer:
bladnummer:
wijziging: datum: get:
A
B
C
D
E
F
G
deze tekeningen blijven ten alle tijde eigendom van zofa en mogen derhalve niet door derden gekopieerd en/of toegepast worden
scheml:
postbus 10279701 ba groningen
postbus 10938001 em zwolle
t (050) 316 67 [email protected]
Zuidwestgevel Zuidwestgevel | locatie 3
Zuidoostgevel
bestek
definitief
05011 krimpen a/d ijssel
onderwerp:
opdrachtgever:
project:
get:
afm:
datum:
projectnummer:
bladnummer:
wijziging: datum: get:
A
B
C
D
E
F
G
deze tekeningen blijven ten alle tijde eigendom van zofa en mogen derhalve niet door derden gekopieerd en/of toegepast worden
scheml:
postbus 10279701 ba groningen
postbus 10938001 em zwolle
t (050) 316 67 [email protected]
Noordwestgevel
Noordoostgevel | locatie 3 Noordoostgevelbestek
definitief
noordwestgevel
zuidoostgevel
nieuwbouw brede school
langsdoorsnede
k.k.
onderwerp:
opdrachtgever:
project:
get:
afm:
schaal:
datum:
projectnummer:
bladnummer:
wijziging: datum: get:
A
B
C
D
E
F
G
deze tekeningen blijven ten alle tijde eigendom van zofa en mogen derhalve niet door derden gekopieerd en/of toegepast worden
postbus 10279701 ba groningen
postbus 10938001 bb zwolle
t (050) 316 67 [email protected]
Doorsnede D
Doorsnede E
Doorsnede F
bestek
definitief
25
05011 krimpen a/d ijssel
dwarsdoorsnede
onderwerp:
opdrachtgever:
project:
get:
afm:
schaal:
datum:
projectnummer:
bladnummer:
wijziging: datum: get:
A
B
C
D
E
F
G
deze tekeningen blijven ten alle tijde eigendom van zofa en mogen derhalve niet door derden gekopieerd en/of toegepast worden
Doorsnede A
Doorsnede C
Doorsnede B
postbus 10279701 ba groningen
postbus 10938001 em zwolle
t (050) 316 67 [email protected]
bestek
definitief
onderwerp:
opdrachtgever:
project:
get:
afm:
schaal:
datum:
projectnummer:
bladnummer:
wijziging: datum: get:
A
B
C
D
E
F
G
deze tekeningen blijven ten alle tijde eigendom van zofa en mogen derhalve niet door derden gekopieerd en/of toegepast worden
Doorsnede A
Doorsnede C
Doorsnede B
postbus 10279701 ba groningen
postbus 10938001 em zwolle
t (050) 316 67 [email protected]
bestek
definitief
uitbreiding st. andreasschool
N
27
21368 hattem
opdrachtgeverStichting Katholiek Onderwijs IJssel-Vechtstreek
programma speelzaal, RT-ruimtes
bvo190 m²
bouwsom € 260.600,- incl. installatie en
verbouwing bestaand
status projectopgeleverd in 2004
uitbreiding st. andreasschool
29
21368 hattem
De vraag om de de St. Andreasschool uit te breiden heeft geleid tot een oplossing waarbij, naast de de uitbreiding, zowel de wens van een ruimere entree als de upgrading van de achterzijde van de school gerealiseerd wordt.
Het programma, speellokaal, RT-ruimtes, sanitair en ber-ging, is aanleiding voor de differentiatie in volume, oriënta-tie en gevelbehandeling. Zo zijn de RT-ruimtes (voor indivi-dueel onderwijs) van het schoolplein af gekeerd in verband met eventueel storende in vloeden en is het speellokaal met een grote glazen gevel op het oosten gericht om wel veel daglicht te krijgen maar zo weinig mogelijk hinder van zon-licht te ondervinden.
Het geheel is opgebouwd uit houtskelet-elementen. De gevel bestaat voornamelijk uit gemodificeerd verduurzaamd vurenhout (klasse 1), behandeld met een rode olympic-stain afwerking. Door de richting van de houten delen te variëren worden de maten genuanceerd en de verschillende volumes met elkaar verbonden.
uitbreiding st. andreasschool
legenda1 speelzaal2 RT-ruimte3 RT-ruimte4 speelberging5 berging6 CV-ruimte7 toiletruimte8 schoonmaakruimte 9 gang
1
2
3
4
5
6
78
9
31
21368 hattem
westgevel
uitbreiding st. andreasschool
noordgevel
33
21368 hattem
uitbreiding titus brandsmaschool
35
opdrachtgeverStichting Onderwijsbureau voor Katholiek Onderwijs
programma speellokaal met berging, directiekamer,
personeelsruimte, pantry
bvo200 m²
bouwsom € 181.500,- incl. installatie
status project
opgeleverd in 2001
18335 hoogeveen
uitbreiding titus brandsmaschool
37
18335 hoogeveen
In het voorjaar van 2000 is ons gevraagd een voorstel te maken voor de uitbreiding van de Titus Brandsmaschool aan de Herman Bavinckstraat te Hoogeveen. Het totale programma beslaat ongeveer 170 m2 en bestaat uit een speellokaal met berging, directie kamer, personeelsruimte en een pantry. Daarnaast zijn er eisen gesteld m.b.t. geluidsisolatie, het voorkomen van overlast tijdens de bouw, de plek van de uit-breiding in relatie tot de bestaande bebouwing en het schoolplein en een bouwsom van ongeveer € 181.500,-.
Bovenstaande eisen hebben geleid tot een studie waarin de manier van koppelen aan de bestaande bebouwing een belangrijk aspect is. De bestaande school is opgebouwd uit een aantal volumes van één laag met een kap. De goot-hoogte van de kap is op de plek waar de uitbreiding plaats zou moeten vinden zo laag dat een directe aanbouw van het gevraagde programma het dakvlak zou aantasten en daardoor tot ingewikkelde details en hoge kosten zou lei-den.
Om dit te voorkomen is het hoofdprogramma los van de bestaande school ontworpen waarbij de zone tussen de bouwdelen als extra lesruimte ingezet kan worden. Dit tus-sengebied wordt gekoppeld aan de bestaande gang waarbij het dak wordt voorzien van een lichtstrook.
De volumieke opbouw van het hoofdprogramma volgt in z’n omvang de taps toelopende terreingrens. Daar waar het ter-rein het breedst is, is ook het grootste programmaonderdeel geplaatst.
De uitbreiding bestaat uit houtskeletelementen, bekleed met western red-cedar delen. De keuze voor houtskelet-bouw komt voort uit de grondsamen stelling en de vraag naar een korte bouwtijd. De grond samenstelling was in dit geval met meest geschikt om grondverbetering toe te pas-sen waarop een betonplaat op drukvaste isolatieplaten gestort zou worden. Voorwaarde hiervoor was dat de bovenbouw zou bestaan uit lichte constructie-elementen.
uitbreiding titus brandsmaschool
39
18335 hoogeveen
legenda1 speelokaal2 directiekamer3 personeelskamer4 berging5 pantry6 hal7 hal8 multifunctionele ruimte
1
2
3
4
5 6
78
uitbreiding titus brandsmaschool
westgevel
oostgevel
41
18335 hoogeveen
noordgevel
43
colofon
ontwerp zofa
foto’s zofaJ.L. Marshall, G. vd. Vlugt, R. Bos,
copyright © zofa
projectboek-onderwijs versie 1.0 2009
postbus 1027 | 9701 ba groningen | t (050) 316 67 00 | [email protected] | www.zofa.nl