programy szkolenia - e-kierowca.pl · nia zajęć teoretycznych w ramach kwalifikacji wstępnej i...

155
Pr ogramy szkolenia Kwalifikacja wstępna Kwalifikacja wstępna przyspieszona Szkolenia okresowe Dokumentacja systemu komputerowego i specjalistycznego oprogramowania wspomagającego proces kształcenia kierowców wykonujących przewóz drogowy

Upload: nguyencong

Post on 01-Mar-2019

216 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Programy szkoleniaKwalifikacja wstępna Kwalifikacja wstępna przyspieszona Szkolenia okresoweDokumentacja systemu komputerowego i specjalistycznego oprogramowania wspomagającego proces kształcenia kierowców wykonujących przewóz drogowy

Redaktor wydawniczy:

Krzysztof Giżycki

Rafał Matuszak

Opis specjalistycznego oprogramowania:

Ralf Wrześniewski

Michał Pluciński

Maciej Matuszak

Programy szkolenia:

Marek Rupental

Jacek Pok

Robert Kozubek

Blanka Tundrys

Izabella Dębińska

© Copyright e-kierowca sp. z o. o. sp. k.

Wszystkie prawa zastrzeżone.

Rozpowszechnianie w formie drukowanej lub elektronicznej

całości bądź części wymaga zgody wydawcy.

Wydawca:

e-kierowca sp. z o. o. sp. k.

al. Wojska Polskiego 184, 71-256 Szczecin

tel. +48 091 487 83 32, www.e-kierowca.pl

Skład i przygotowanie do druku

e-kierowca - DTP

Wydanie V, Szczecin 2013

33

Spis treści:

Wprowadzenie ................................................................................................................................4

Opinia prawna ................................................................................................................................5

Wymagania dotyczące osoby nadzorującej proces szkolenia (trener-wykładowca) ......................................7

Programy szkolenia z uwzględnieniem zakresu tematycznego i czasu trwania

bloków programowych kwalifikacji wstępnej i kwalifikacji wstępnej uzupełniającej .....................................13

Kwalifikacja wstępna na kategorie C, C1, C+E, C1+E – część podstawowa i specjalistyczna ......................14

Kwalifikacja wstępna uzupełniająca na kategorie C, C1, C+E, C1+E .......................................................32

Kwalifikacja wstępna na kategorie D, D1, D+E, D1+E - część podstawowa i specjalistyczna ......................41

Kwalifikacja wstępna uzupełniająca na kategorie D, D1, D+E, D1+E.......................................................59

Kwalifikacja wstępna przyspieszona na kategorie C, C1, C+E, C1+E – część podstawowa i specjalistyczna ..67

Kwalifikacja wstępna uzupełniająca przyspieszona na kategorie C, C1, C+E, C1+E ...................................85

Kwalifikacja wstępna przyspieszona na kategorie D, D1, D+E, D1+E – część podstawowa i specjalistyczna .94

Kwalifikacja wstępna uzupełniająca przyspieszona na kategorie D, D1, D+E, D1+E ................................112

Programy szkolenia z uwzględnieniem zakresu tematycznego i czasu trwania modułów

szkolenia okresowego i zajęć odbywanych w ramach szkolenia okresowego ..........................................120

Kurs/cykl zajęć „Szkolenie okresowe Czynnik ludzki w przewozie drogowym” ........................................121

Zakres tematyczny i czas trwania poszczególnych modułów ...............................................................130

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców

wykonujacych przewóz drogowy (Dz.U. Nr 53, poz. 314 z późniejszymi zmianami) .................................130

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa4

Wprowadzenie

Zgodnie z rozporządzeniem z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonują-cych przewóz drogowy ustawodawca dopuścił dwie formy prowadzenia zajęć teoretycznych na kur-sach w ramach kwalifikacji wstępnej i okresowej: tradycyjną i elektroniczną.

Zajęcia teoretyczne prowadzi się jako:

1) wykład, seminarium, ćwiczenia albo2) ćwiczenia pod nadzorem trenera-wykładowcy przy użyciu komputera i specjalistycznego oprogra-

mowania wspomagającego proces kształcenia.

Tradycyjną formę w postaci wykładu, seminarium oraz ćwiczeń można zastąpić w części lub w ca-łości nowoczesną formą z wykorzystaniem komputera i specjalistycznego oprogramowania, potocz-nie zwaną e-learningiem. W zależności od stopnia podziału zajęć teoretycznych pomiędzy metody tradycyjne i elektroniczne można przejść od metod tradycyjnych, poprzez blended learning, aż do e-learningu oraz do pełnego m-learningu.

E-learning to nowoczesna technika nauczania, w której wykorzystuje się wszelkie dostępne me-dia elektroniczne. W szczególności wykorzystuje się sieć Internet, ale i technologie takie, jak intranet, ekstranet, taśmy audio/wideo czy telewizja interaktywna. E-learning najczęściej kojarzony jest z na-uczaniem, w którym stroną przekazującą wiedzę i egzaminującą jest komputer, dlatego też często technikę tę nazywa się nauczaniem na odległość (ang. distance learning), w którym brak fizycznego kontaktu z nauczycielem. Sedno wyższości e-learningu nad innymi metodami polega na przeniesie-niu środka ciężkości w nauczaniu z nauczyciela na uczącą się osobę. Nauczanie takie może być sto-sowane zarówno jako forma podstawowa, jak i forma komplementarna do nauczania tradycyjnego.

Ponadto e-learning umożliwia uczącej się osobie samodzielne wybranie preferowanego formatu dostarczania wiedzy i tempa jej przekazywania.

55

Opinia prawna

Prawne ramy prowadzenia szkolenia w ramach kwalifikacji wstępnej i szkolenia okresowego wy-znacza ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tekst jednolity Dz.U. z 2012 r. poz. 1265 z późn. zmianami), zwana dalej ustawą, oraz rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmianami), zwane dalej rozporządzeniem.

Zajęcia teoretyczne w ramach kwalifikacji wstępnej i szkolenia okresowego mogą być prowadzone jako ćwiczenia pod nadzorem trenera-wykładowcy, przy użyciu komputera i specjalistycznego opro-gramowania wspomagającego proces kształcenia – w sali ośrodka szkolenia (§ 12 ust. 1 pkt 2 roz-porządzenia). System e-learningowy jest oprogramowaniem. Ośrodek szkolenia ma do niego dostęp za pomocą sieci Internet, czyli nie jest wymagana jego instalacja na komputerze lokalnym. Rozróż-nienie to nie jest jednak istotne dla spełniania warunków rozporządzenia. Oba systemy udostępnia-ne są równoważne.

Paragraf 12 rozporządzenia w ust. 2 określa minimalne wymagania, jakie musi spełniać oprogra-mowanie wykorzystywane przez ośrodek szkolenia. Oprogramowanie powinno zapewnić co najmniej:1) przydzielenie osobie szkolonej indywidualnego identyfikatora pozwalającego na bezpośrednie śle-

dzenie jej postępów w nauce;2) przeprowadzenie zajęć w zakresie wymaganym programem szkolenia;3) zabezpieczenie przed ingerencją w kolejność prowadzonych zajęć;4) przeprowadzenie testu sprawdzającego wiedzę po każdym module szkolenia okresowego oraz

zabezpieczenie przed ingerencją w jego wynik;5) możliwość kontynuowania szkolenia wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pozytywnego wyniku

z testu sprawdzającego wiedzę, o którym mowa w pkt 4. Wszystkie powyższe wymagania zostały uwzględnione w systemie e-learningowym do prowadze-

nia zajęć teoretycznych w ramach kwalifikacji wstępnej i szkolenia okresowego e-kierowca.pl dla kie-rowców wykonujących przewóz drogowy a opiniowany system, zgodnie z umową, ma być udostęp-niany kursantom w ośrodku szkolenia, w odpowiedniej sali wyposażonej w komputery.

Artykuł 39b z indeksem 1 ust. 2 ustawy wymaga, aby zajęcia na kursie kwalifikacyjnym okresowym obejmowały:1) kształcenie zawodowe w zakresie racjonalnego kierowania pojazdem, z uwzględnieniem przepi-

sów bezpieczeństwa, w tym: a) znajomość właściwości technicznych i zasad działania elementów bezpieczeństwa pojazdu, b) umiejętność optymalizacji zużycia paliwa, c) umiejętność zapewnienia bezpieczeństwa w związku z przewożonym towarem, d) umiejętność zapewnienia bezpieczeństwa pasażerom,e) umiejętność bezpiecznego mocowania ładunku;

2) kształcenie zawodowe w zakresie umiejętności stosowania przepisów dotyczących wykonywania transportu drogowego;

3) kształcenie zawodowe w zakresie zagrożeń związanych z wykonywanym zawodem, w tym bezpie-¬czeństwo na drodze i bezpieczeństwo dla środowiska;

4) kształcenie zawodowe w zakresie obsługi i logistyki, w tym kształtowanie wizerunku firmy oraz zna-jomość rynku w przewozie drogowym i jego organizacji.Szczegółowy zakres bloków tematycznych kwalifikacji wstępnej oraz modułów szkolenia

okresowego i czas ich trwania określa program szkolenia, który jest opracowywany na podstawie załączników nr 1 i 2 do rozporządzenia. Opiniowany system zapewnia całkowitą zgodność szkolenia

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa6

z programem, co jest o tyle istotne, że prowadzenie szkolenia niezgodnie z programem może być podstawą do wydania przez wojewodę decyzji orzekającej zakaz prowadzenia działalności (art. 39h ustawy).

System e-learningowy jest pomocą dydaktyczną kompleksowo prezentującą wszystkie wymagane w trakcie danego szkolenia zagadnienia, a zatem posiadanie prawa do jego wykorzystania stanowi jednocześnie spełnienie jednego z warunków prowadzenia ośrodka szkolenia określonego w § 3 ust. 1 pkt 2 lit. a rozporządzenia.

Opiniowany system, zgodnie z wcześniej powołanym § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia, jest udo-stępniany przy użyciu komputera i składa się z ćwiczeń wspomagających proces kształcenia na kur-sach kwalifikacyjnych, okresowych czy w ramach cyklu szkoleń. Pełną kontrolę nad przebiegiem ćwi-czeń ma, zdefiniowany w systemie, posiadający odpowiednią wiedzę, trener-wykładowca.

System na potrzeby kursu kwalifikacyjnego jest podzielony na bloki programowe w zakresie czę-ści podstawowej – dla prawa jazdy wszystkich kategorii, oraz części specjalistycznej – dla prawa jaz-dy kategorii C, C+E, C1 i C1+E lub D, D+E, D1 i D1+E, zgodnie z programem szkolenia. Część spe-cjalistyczną można rozpocząć wyłącznie po zakończeniu części podstawowej. Stanowi to realizację dyrektyw zawartych w § 6 ust. 1 i 2 rozporządzenia.

Blok części podstawowej, zgodnie z § 7 ust. 2, na potrzeby kursu kwalifikacyjnego składa się ze 195 godzin zegarowych zajęć teoretycznych, a blok części specjalistycznej z 65 takich godzin. W ramach kwalifikacji wstępnej przyspieszonej jest to odpowiednio 97 i 33 godziny szkolenia. Z kolei poszczególne moduły szkolenia okresowego, zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia, trwają po 7 godzin, przy czym system wymaga zaliczenia 21 godzin modułów obowiązkowych, wybór pozo-stałych dwóch modułów pozostawiając kursantowi w uzgodnieniu z trenerem-wykładowcą, co daje, określone § 11 ust. 1 rozporządzenia, 35 godzin zajęć.

Ujęcie w systemie zagadnień wymaganych na szkoleniu okresowym w moduły, określenie w nim części obowiązkowych, konieczność zaliczenia jednorazowo co najmniej jednego modułu, co jest weryfikowane testem na jego zakończenie, możliwość przejścia do następnego modułu po zdanym teście, spełniają wymagania, jakie rozporządzenie stawia szkoleniu okresowemu prowadzonemu zarówno w formie kursu okresowego (§ 10 rozporządzenia), jak i cyklu zajęć (§ 11 rozporządzenia). Dodatkowo, po zakończeniu modułu, system daje możliwość wydrukowania zaświadczenia zgodne-go z § 11 ust. 3, tj. zawierającego imię i nazwisko osoby szkolonej, numer PESEL albo datę urodze-nia w przypadku, gdy osoba szkolona nie posiada numeru PESEL, datę przeprowadzenia szkolenia, tytuł modułu szkolenia okresowego oraz informację, w ramach jakiej kategorii prawa jazdy zajęcia były realizowane.

77

Wymagania dotyczące osoby nadzorującej proces szkolenia (trener-wykładowca)

Dla zapewnienia prawidłowego przebiegu zajęć ćwiczeniowych pod nadzorem trenera-wykładow-cy niezbędne jest zapewnienie kadry o odpowiednich kwalifikacjach.

Trener-wykładowca, oprócz odpowiedniego przygotowania merytorycznego z zakresu wiedzy obejmującej dane moduły i bloki ćwiczeniowe, powinien mieć przeszkolenie z zakresu obsługi sys-temu specjalistycznego oprogramowania wspomagającego proces kształcenia. Szkolenie to po-winno być udokumentowane odpowiednim certyfikatem trenera-wykładowcy oraz zaświadczeniem o ukończeniu kursu. Certyfikat wydawany jest na okres 12 miesięcy. Możliwe jest przedłużenie jego ważności na kolejny rok poprzez przejście jednodniowego kursu dokształcającego. Konieczność ak-tualizowania certyfikatów podyktowana jest dynamiką branży, choćby w zakresie zmieniającego się prawa.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa8

Z A Ś W I A D C Z E N I E p o t w i e r d z a j ą c e o d b y c i e

s z k o l e n i a w z a k r e s i em o d u ł u s z k o l e n i a o k r e s o w e g o

Tytuł modułu szkolenia okresowego

Pieczęć (nazwa ośrodka wydającego)

Podpis i pieczęć osoby reprezentującej podmiot wydający

Nr zaświadczenia

Imię

Nr PESEL/Data urodzenia

Data rozpoczęcia Data zakończenia

Data przeprowadzenia szkolenia

Nazwisko

Kategoria prawa jazdy w ramach których szkolenie było realizowane

99

e-kierowca sp. z o. o. sp. k., Al. Wojska Polskiego 184, 71-256 Szczecin 152-93-52-258 PIN Regon 320547593 KRS 0000312381 Organ rejestrowy: Sąd Rejonowy w Szczecinie

XVII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego Kapitał zakładowy 50 tys. zł Rachunek: Bank BPH 29 1060 0076 0000 3200 0130 1244

Telefony do Biura Obsługi Klienta czynne: poniedziałek – piątek: w godz. 8-17, sobota: w godz. 8-16 Infolinia: 0-801-27-28-27 – tylko z telefonów stacjonarnych Telefon: 091 441 89 77,

091 487 83 32, Fax: 091 489 97 53 e-mail: [email protected]

Login:

Hasło:

Nazwa OSK

Adres OSK

Jest to poufny dokument umożliwiający dostęp do specjalistycznej platformy szkoleniowej na kwalifikację wstępną i okresową.

www.e-kierowca.pl

I N D Y W I D U A L N Y I N D E N T Y F I K A T O R

w w w . e - k i e r o w c a . p lukończenia kursu trenera-wykładowcy

na kursach kwalifikacji wstępnej i okresowej dla kierowców wykonujących przewóz drogowy

Tytuł kursu

Imię Nazwisko

Telefon OSK

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa10

Zgodnie z art. 39 e ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001r. o transporcie drogowym (tekst jednolity Dz.U. z 2012 r., poz.1265 z późn. zmianami) przekazuje dane osób, którym zostało wydane świadectwo Kwali�kacji Zawodowej.

1111 © e-kierowca sp. z o. o. sp. k.

DZIENNIK: Kwalifikacja wstępna na kategorie C, C+E, C1, C1+E

Kursant:

Pesel:

Data rozpoczęcia kursu: Data zakończenia kursu:

Pieczęć jednostki prowadzącej szkolenie:

Lp. Temat zajęć części podstawowej data liczba godzin Imię i nazwisko trenera wykładowcy

Podpis trenera wykładowcy Suma

1. Szkolenie zaawansowane w racjonalnej jeździe, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa

1.1. Poznanie charakterystyk układu przeniesienia napędu w celu jego optymalnego wykorzystania – Liczba godzin: 30

1.1.1. charakterystyka momentu obrotowego,

1.1.2. charakterystyka mocy,

1.1.3. charakterystyka jednostkowego zużycia paliwa przez silnik,

1.1.4. optymalny zakres użytkowy obrotomierza,

1.1.5. optymalny zakres prędkości obrotowej dla zmiany biegów.

1.2. Poznanie charakterystyki technicznej i sposobu działania urządzeń służących bezpieczeństwu w celu zapewnienia pa-nowania nad pojazdem, zminimalizowania jego zużycia i za-pobiegania awariom – Liczba godzin: 25

1.2.1. szczególne cechy dwuobwodowego układu hamul-cowego wyposażonego w pneumatyczne urządzenie przenoszące,

1.2.2. granice zastosowania układów hamulcowych i zwal-niaczy,

1.2.3. mieszane stosowanie układu hamulcowego i zwal-niacza,

1.2.4. najlepsza relacja między prędkością a przełożeniem skrzyni biegów,

1.2.5. wykorzystanie nośności pojazdu,

1.2.6. zastosowanie układów hamulcowych na pochyło-ściach,

1.2.7. postępowanie w przypadku awarii urządzeń służą-cych bezpieczeństwu.

2. Stosowanie przepisów

2.1. Poznanie uwarunkowań społecznych dotyczących transportu drogowego i rządzących nim zasad, – Liczba godzin: 30

2.1.1. maksymalny czas pracy kierowcy w transporcie dro-gowym,

2.1.2. stosowanie rozporządzeń: Rady (EWG) nr 3821/85 i Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 561/2006; kary za nieużywanie, nieprawidłowe używanie i inge-rencję w urządzenie rejestrujące,

2.1.3. prawa i obowiązki kierowców w zakresie kwalifikacji wstępnej i szkolenia okresowego.

3. Bezpieczeństwo, obsługa i logistyka w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska

3.1. Uświadomienie kierowcom zagrożenia wypadkami na drodze i w pracy – Liczba godzin: 30

3.1.1. rodzaje wypadków przy pracy w transporcie drogo-wym,

3.1.2. statystyka wypadków drogowych,

3.1.3. udział samochodów ciężarowych/autokaróww wypadkach drogowych,

3.1.4. statystyki dotyczące zabitych i rannych w wypadkach drogowych,

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa12 © e-kierowca sp. z o. o. sp. k.

Lp. Temat zajęć części podstawowej data liczba godzin Imię i nazwisko trenera wykładowcy

Podpis trenera wykładowcy Suma

3.1.5. straty materialne i finansowe.

3.2. Umiejętność zapobiegania przestępstwom i przemytowi nie-legalnych imigrantów – Liczba godzin: 15

3.2.1. problemy związane z międzynarodową przestępczo-ścią transgraniczną i przemytem,

3.2.2. środki zapobiegawcze,

3.2.3. metody i cele działań przestępczych,

3.2.4. przepisy prawa i obowiązki kierowcy oraz obowiązki przewoźnika w tym zakresie.

3.3. Umiejętność zapobiegania zagrożeniom fizycznym – Liczba godzin: 20

3.3.1. zasady ergonomii,

3.3.2. zachowania i postawy stanowiące zagrożenie,

3.3.3. kondycja fizyczna i ćwiczenia sprawnościowe,

3.3.4. ochrona osobista.

3.4. Świadomość znaczenia predyspozycji fizycznych i psychicz-nych – Liczba godzin: 10

3.4.1. zasady zdrowego, regularnego odżywiania,

3.4.2. wpływ alkoholu, narkotyków lub innych substancji na zachowanie,

3.4.3. objawy, przyczyny, skutki zmęczenia i stresu,

3.4.4. zasadnicza rola podstawowego cyklu pracy/odpo-czynku.

3.5. Umiejętność oceny sytuacji awaryjnych, zachowanie w sytu-acjach krytycznych – Liczba godzin: 20

3.5.1. ocena sytuacji krytycznej,

3.5.2. unikanie komplikacji w razie wypadku,

3.5.3. wzywanie pomocy,

3.5.4. pomoc poszkodowanym i udzielanie pierwszej po-mocy,

3.5.5. postępowanie w razie pożaru,

3.5.6. ewakuacja osób z samochodu ciężarowego/pasaże-rów z autobusu,

3.5.7. zapewnienie bezpieczeństwa wszystkich pasażerów,

3.5.8. reakcja na akty agresji,

3.5.9. podstawowe zasady sporządzania informacji z wy-padku.

3.6. Umiejętność zachowania się w sposób poprawiający wizeru-nek przewoźnika – Liczba godzin: 15

3.6.1. znaczenie poziomu usług świadczonych przez kie-rowcę dla przewoźnika,

3.6.2. rola kierowcy,

3.6.3. kontakty kierowcy z innymi osobami w czasie pracy,

3.6.4. utrzymanie pojazdu,

3.6.5. organizacja pracy,

3.6.6. handlowe i finansowe skutki sporów występujących w pracy kierowcy.

DZIENNIK: Kwalifikacja wstępna na kategorie C, C+E, C1, C1+E

Kursant:

Pesel:

Data rozpoczęcia kursu: Data zakończenia kursu:

Pieczęć jednostki prowadzącej szkolenie:

1313

Programy szkolenia z uwzględnieniem zakresu tematycznego i czasu trwania bloków programowych kwalifikacji wstępnej i kwalifikacji wstępnej uzupełniającej

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa14

Kwalifikacja wstępna na kategorie C, C1, C+E, C1+E – część podstawowa i specjalistyczna

CZaS tRWaNIa KURSU• częśćpodstawowa:195godz.• częśćspecjalistyczna:

• część teoretyczna: 65 godz. • część praktyczna: 20 godz.

Podstawa prawna doboru zawartości merytorycznej kursu: załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz.U. Nr 53, poz. 314 z 2010 r. z późn. zmianami)

1515

OPIS KURSUKurs przygotowany został dla kierowców pragnących zdobyć uprawnienia do wykonywania zawo-

du na pojazdach kategorii C, C1, C+E, C1+E. Na kursie zostanie przedstawiona gruntowna wiedza z zakresu racjonalnej jazdy, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa, stosowania obowiązują-cych przepisów, bezpieczeństwa, obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środo-wiska. Celem kursu i prezentowanego na nim materiału jest przygotowanie kursanta do zdania pań-stwowego testu kwalifikacyjnego i otrzymania przez niego karty kwalifikacji kierowcy.

ZaKRES tEMatyCZNy I CZaS tRWaNIa blOKóW PROgRaMOWyCh KURSU

Zakres tematyczny kursu zgodny jest z wymogami rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz.U. Nr 53, poz. 314 z 2010 r. z późn. zmianami) i podzielony został, zgodnie z załącznikiem nr 1 tego rozporządze-nia, na dwie części:

I. Cześć podstawowa obejmująca następujące bloki programowe:

Blok 1.1. Poznanie charakterystyk układu przeniesienia napędu w celu jego optymalnego wykorzystania – Liczba godzin: 30

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem techniki samochodowej i bezpośredniej lub pośredniej zależności bezpieczeństwa w ruchu drogowym, porządku, zużycia paliwa, olejów oraz eksploatacji pojazdu od znajomości zasad funkcjonowania po-szczególnych urządzeń pojazdu.

Blok 1.2. Poznanie charakterystyki technicznej i sposobu działania urządzeń służących bez-pieczeństwu w celu zapewnienia panowania nad pojazdem, zminimalizowania jego zużycia i zapobiegania awariom – Liczba godzin: 25

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem funkcjonowania urządzeń bezpieczeństwa czynnego samochodu i bezpośredniej lub pośredniej zależności bezpie-czeństwa w ruchu drogowym od znajomości zasad funkcjonowania tego rodzaju urządzeń.

Blok 2.1. Poznanie uwarunkowań społecznych dotyczących transportu drogowego i rządzą-cych nim zasad – Liczba godzin: 30

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z wpływem transportu drogowego na bez-pieczeństwo i porządek w ruchu drogowym, ekologię, natężenie w ruchu drogowym, in-frastrukturę nie tylko drogową.

Blok 3.1. Uświadomienie kierowcom zagrożenia wypadkami na drodze i w pracy – Liczba go-dzin: 30

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem problematyki bezpieczeń-stwa w ruchu drogowym, znaczenia profilaktyki bezpieczeństwa w ruchu drogowym, od-różnienia profilaktyki od prewencji.

Blok 3.2. Umiejętność zapobiegania przestępstwom i przemytowi nielegalnych imigrantów – Liczba godzin: 15

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z taktyką i strategią działań przestępczych mających związek z przemytem nielegalnych imigrantów, rolą międzynarodowych grup przestępczych, odpowiedzialnością prawną i karna za pomocnictwo i udział w grupach przestępczych lub działaniach incydentalnych.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa16

Blok 3.3. Umiejętność zapobiegania zagrożeniom fizycznym – Liczba godzin: 20 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z ogólnie pojętą ergonomią, jej wpływem na

bezpieczeństwo w ruchu drogowym, wpływem warunków psychofizycznych, socjalnych na bezpieczne zachowania w ruchu drogowym.

Blok 3.4. Świadomość znaczenia predyspozycji fizycznych i psychicznych – Liczba godzin: 10 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z anatomiczną i psychofizyczną rolą kierowcy

w procesie przewozu, bezpieczeństwa i porządku w ruchu drogowym.

Blok 3.5. Umiejętność oceny sytuacji awaryjnych, zachowanie w sytuacjach krytycznych – Liczba godzin: 20

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z pojęciami prawnymi wypadku i kolizji dro-gowej, odpowiedzialności prawno-karnej, zależności pomiędzy prędkością dopuszczal-ną i bezpieczną, szeroko pojętą problematyką związaną ze skutkami zdarzeń na drogach.

Blok 3.6. Umiejętność zachowania się w sposób poprawiający wizerunek przewoźnika – Liczba godzin: 15

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z estetyką (wizualizacją) kierującego i pojaz-du, w zagadnienia szeroko pojętej kultury zachowań, funkcjonowania, a przede wszystkim – przy oczywistej identyfikacji marketingowej – kultury na drodze.

II. Część specjalistyczna obejmująca następujące bloki programowe:

Blok 1.3. Umiejętność załadowania pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów bhp i zasada-mi prawidłowego użytkowania pojazdu – Liczba godzin: 30

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem zasad fizyki w kontek-ście działających sił w samochodzie, zależności bezpieczeństwa kierowania od różnego rodzaju oporów i mocowań ładunków.

Metodyka T/C/JBlok 1.4. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych

– Liczba godzin: 20 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z techniką jazdy, ekologicznym zużyciem pa-

liwa, zasadami funkcjonowania urządzeń bezpieczeństwa czynnego. Metodyka T/C/JBlok 2.2. Poznanie przepisów regulujących przewóz towarów – Liczba godzin: 20 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze spedycją krajową i międzynarodową, w tym

również ze zrozumieniem znaczenia unifikacji przepisów krajowych i Unii Europejskiej. Metodyka TBlok 3.7. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących przewozu drogowego i organi-

zacji rynku – Liczba godzin: 15 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z kompleksową rolą transportu w gospodar-

ce krajowej i międzynarodowej, w tym szczególnie transportu drogowego, rolą transportu kombinowanego i udziałem przewoźnika w globalnych systemach transportowych, rolą przewozów specjalistycznych.

Metodyka T

1717

ChaRaKtERyStyKa abSOlWENta KURSU Absolwent kursu po jego zakończeniu powinien mieć wiedzę oraz umiejętności w zakresie racjo-

nalnej i bezpiecznej jazdy, z uwzględnieniem aktualnych przepisów dla pojazdów kategorii C, C1, C+E, C1+E. Nieobca mu będzie również znajomość obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska, umożliwiająca optymalizację i poprawę warunków w środowisku pracy. Zdobyta przez absolwenta wiedza pozwoli mu również na wykorzystanie jej w warunkach ćwiczeń praktycznych.

ZaKRES MatERIałU DO ćWICZEń POD NaDZOREM tRENERa-WyKłaDOWCy PRZy UżyCIU KOMPUtERa

I SPECjalIStyCZNEgO OPROgRaMOWaNIa WSPIERająCEgO PROCES SZKOlENIa

Blok 1.1. Poznanie charakterystyk układu przeniesienia napędu w celu jego optymalnego wy-korzystania

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia: • charakterystykamomentuobrotowego:

• pojęciemocy;• budowaukładunapędowego;• charakterystyka,przeznaczenieelementówukładunapędowego;• charakterystykazewnętrznasilnika;• siłanapędowapojazdu;• rodzajeukładównapędowych;• charakterystykamomentuobrotowego;• charakterystykaeksploatacyjna;• sprawnośćsilnikaspalinowego,

• charakterystykamocy:• silnik;• przeznaczenieiogólnabudowa;• rodzajesprzęgieł;• układrozruchowy;• układzasilania;• układsmarowania;• układchłodzenia;• układwydechowy;• charakterystykamocysilnika;• jednostkowezużyciepaliwa;• charakterystykagranicydymienia,

• charakterystykajednostkowegozużyciapaliwaprzezsilnik:• jednostkowezużyciepaliwa;• charakterystykagranicydymienia;• charakterystykaeksploatacyjna;• sprawnośćsilnikaspalinowego;• siłanapędowapojazdu;• technikajazdy,

• optymalnyzakresużytkowyobrotomierza:

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa18

• przeznaczenieiogólnabudowa;• przekładniamechanizmróżnicowyamomentobrotowyi• prędkość;• eko-driving;• technikaprowadzeniapojazdu;• zwalniacze;• oporytoczeniaipowietrza;• pokonywaniewzniesień;• opórbezwładności–ruszanieiprzyspieszanie;• technikajazdy,

• optymalnyzakresprędkościobrotowejdlazmianybiegów:• przeznaczenieiogólnabudowaskrzynibiegów;• rodzajeskrzyńbiegów;• wykresyprzełożeńskrzynibiegów;• rodzajesprzęgieł;• charakterystykasprzęgieł;• układysterujące;• rozwiązaniaspecjalne;• prędkośćiprzełożenia,azużyciepaliwa;• technikajazdy.

Blok 1.2. Poznanie charakterystyki technicznej i sposobu działania urządzeń służących bez-pieczeństwu w celu zapewnienia panowania nad pojazdem, zminimalizowania jego zużycia i zapobiegania awariom

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• szczególnecechydwuobwodowegoukładuhamulcowegowyposażonegowpneumatyczneurzą-

dzenie przenoszące:• hamowanie–wiadomościogólne;• sposobyhamowania;• budowaukładuhamulcowego;• pneumatyczneukładyhamulcowe,

• granicezastosowaniaukładówhamulcowychizwalniaczy:• rodzajemechanizmówhamulcowych:

• hamulecroboczy;• hamulecawaryjny;• hamulecpostojowy;• zwalniacze;

• zakresdziałaniaistosowaniaposzczególnychhamulców;• skutecznośćhamowania;• systemyhamulcowe:

• UkładSimplex• UkładDuplex• Układsamowzmacniający

• taśmowemechanizmyhamulcowe;• tarczowemechanizmyhamulcowe:

• systemDunlop;

1919

• systemGirling;• systemDBA-Bendix;• systemChrysler;

• hamulcepostojowe,• mieszanestosowanieukładuhamulcowegoizwalniacza:• układprzeciwblokującyABS;

• zadaniaABS;• budowaizasadadziałaniaABS,

• elektroniczniesterowanysystemhamulcowyEBS• budowaizasadadziałaniaEBS;• zaletysystemuEB;S

• układstabilizacjitorujazdyESP• celizasadastosowaniaESP;• budowaizasadadziałaniaESP;

• systemwspomaganianagłegohamowaniaBAS• zwalniacze

• wymaganiaprawneitechniczne;• zastosowaniezwalniaczy;• rodzajezwalniaczy(silnikoweipodwoziowe);• systemysterowaniazwalniaczami;• korzyścizestosowaniazwalniaczy;

• ogranicznikprędkościmaksymalnejpojazdu;• celizastosowanieograniczników;

• najlepszarelacjamiędzyprędkościąaprzełożeniemskrzynibiegów:• skrzyniabiegów;• optymalnewykorzystaniemocysilnika;• optymalnaprędkośćobrotowasilnikawzależnościodprędkościjazdy;• użytecznyzakresprędkościobrotowejsilnika,

• wykorzystanienośnościpojazdu:• ładownośćpojazdu;• konstrukcjabudowynadwozia;• obciążeniaosi;• dopuszczalneparametrypojazdów;• ważeniepojazdów,

• zastosowanieukładówhamulcowychnapochyłościach:• hamowaniezwalniaczem;• hamowaniehamulcemawaryjnymizwalniaczem;• hamowaniesilnikiem;• wybórmetodniekonwencjonalnychograniczającychprędkośćpojazdu,

• postępowaniewprzypadkuawariiurządzeńsłużącychbezpieczeństwu:• diagnozaproblemu;• ponownesprawdzenieurządzenia;• próbausunięciaawarii;• fachowapomocwusuwaniuawarii.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa20

Blok 1.3. Umiejętność załadowania pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów bhp i zasada-mi prawidłowego użytkowania pojazdu

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• siłydziałającenapojazdpodczasjazdy:

• pojęcieoporówruchu;• klasyfikacja(rodzaje)oporówtoczenia–ruchu;• oporydrogowe(toczenia,wzniesienia);• oporyzwiązanezkonstrukcją(powietrza,wewnętrznemechaniczne);• opórbezwładności-ruszanieiprzyspieszanie;• torjazdy;• kątyznoszeniaopon;• podsterowność,nadsterowność;• siłabezwładności,

• zastosowanie przełożenia skrzyni biegów odpowiadającemu obciążenia pojazdu oraz profilowijezdni:• identyfikacjaprzeszkódnadrodze;• przygotowaniedojazdyorazwykonywaniemanewrów;• technikajazdy;• przełożeniaskrzynibiegów;• rodzajeskrzyńbiegówiichwykorzystanie;• pokonywaniezakrętów;• poślizg,

• obliczenieobciążeniaużytkowegopojazdulubzespołupojazdów:• metodyobliczeństatycznych;• siływewnętrznedlaobciążeńużytkowych;• sprawdzanienośnościdlaobciążeńużytkowych;• definicjasił;• siłaciężkości;• siłabezwładności;• siłatarcia;• siłaodśrodkowa,

• obliczenieobjętościużytkowej:• ciężarywłaściweróżnychładunków;• lokalizacjaśrodkaciężkościładunku;• obciążalnośćpodłogi;• wytrzymałośćścianbocznych;• kryteriawytrzymałości,

• rozłożenieładunku:• planowanierozmieszczeniaładunku;• rozkładobciążenia;• przykładowyplanrozłożeniaciężaruorazobliczenialokalizacjiśrodkaciężkościładunku;• nowoczesnesystemyspiętrzaniaładunku(ADT,CDT),

• skutkioddziałująceprzyprzekroczeniunaciskuładunkunaoś:• naciskinaosi,parametry;

2121

• kalkulacjaobciążeniapojazdulubzespołupojazdów;• utratastabilnościpojazdu;• utrudnieniawkierowalnościpojazdu;• konsekwencjeprzeciążeniaosipojazdu;• skutkiprawneprzekroczeniadopuszczalnychnaciskównaoś;• dopuszczalnamasacałkowita;• dopuszczalnaładowność,

• stabilnośćpojazduiśrodekciężkości:• siedemgłównychzasadzabezpieczeniaładunku;• wyznaczanieśrodka;• naruszeniestabilnościbocznejpojazdu.

• rodzajeopakowańipalet:• „paletowanie”;• funkcjeopakowań;• opakowaniazbiorcze;• opakowaniapośrednie;• opakowaniajednostkowe;• trwałośćopakowań;• opakowanianaturalneiztworzywsztucznych,

• podstawowekategorietowarów,którewymagajązabezpieczeniaładunku:• ładunkisypkie(np.piach,żwir);• ładunkilotne(gazy);• ładunkistałe(np.materiałybudowlane,stal).

• technikimocowania,równieżzapomocąliniłańcuchów:• sposobysiłowegomocowaniaładunków;• mocowaniedolne(obliczanieilościwymaganychśrodkówmocujących);• mocowanieukośne(kotwiczenie);• mocowaniemetodąmieszaną;• wyliczeniarachunkowe,szablonowe,tablicowe.

• zastosowanietaśmmocujących:• rodzajetaśmmocujących(poliester,poliamid,polipropylen)• charakterystykataśm;• osprzętihakipasowe;• budowapasamocującego.

• sprawdzenieurządzeńmocujących:• kontrolaurządzeńzabezpieczających,• pasy,liny,łańcuchy,• kliny,• siatkiipłachtyzodciągami,• osprzętopartyokonstrukcjepojazdu,• matyantypoślizgoweimateriałypozostałe;• kontrolapozaładunkuprzedwyjazdemiwtrakcietransportu,

• zastosowanieurządzeńtransportuwewnętrznego(wszczególnościwózkiwidłowe):• urządzeniatransportuwewnętrznego;• stosowaniewyposażeniaprzeładunkowego,

• zakładanieplandekiijejzdejmowanie:• zasadyikolejność;• rodzajeplandek(zwykłe,zzabezpieczeniamicelnymi)„firanki”.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa22

Blok 1.4. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• jazdawszerokimzakresiemomentuobrotowegoiśledzeniewskaźnikazużyciapaliwa:

• momentobrotowy;• mocsilnikaspalinowego(turbosprężarki);• jazdaekonomiczna,

• jazdawnajniższyminajwyższymzakresiemocy,ześledzeniemwskaźnikazużyciapaliwa:• czynnikiwpływającenazużyciepaliwa;• sprawnośćmechanicznasilnika;• obrotomierz;• zakresliczbyobrotów,

• jazdaprzynajniższymjednostkowymzużyciupaliwa:• jednostkowezużyciepaliwa;• prędkośćobrotowa;• zadaniaskrzynibiegów,

• jazdawoptymalnymprzedzialeprędkościsilnikaiutrzymywaniesięwsektorzeelastycznejpręd-kości optymalnej, z zachowaniem zaleceń producenta silnika pojazdu:• prędkośćoptymalna;• daneproducenta.

• jazdawoptymalnymzakresieprędkościsilnikapoprzezzmianębiegówwodpowiednimmomen-cie:• parametrypracysilnikaiskrzynibiegów;• przełożeniaskrzynibiegów.

• kontrolaczęściwdwuobwodowymukładziehamulcowym(wszczególnościwyjęciecylindramem-branowego, regulacja hamulców, kontrola złączek pneumatycznych, kontrola przewodów pneu-matycznych, kontrola nastaw regulatora siły hamowania (ręcznego i automatycznego):• sprawdzeniepracyistanutechnicznegosprężarki;• kontroladziałaniaurządzeńelektrycznychielektronicznychsamochoduciężarowegozwiąza-

nych z funkcjonowaniem układu hamulcowego,• sprawdzenieciśnieńwpunktachukładuhamulcowego,gdzieznajdująsięzaworykontrolne

w warunkach statycznych;• sprawdzenieczasunarastaniaciśnieniawsiłownikachwtrakcieuruchamianiahamulcarobo-

czego;• kontrolaskutecznościistanuhamulców;• sprawdzeniedziałaniazwalniacza,

• naukaprzezostrożnepróbyhamowaniawspecjalnymterenie,pokazującadziałaniehamulców,ze zwróceniem uwagi na wpływ hamowania na prowadzenie pojazdu:• działaniehamulców;• czynnikimającewpływnadrogęhamowania;• nadsterownośćipodsterowność,

• naukajazdyzewzniesieniazużyciemobuukładówhamulcowychalboosobno:• ruszaniezmiejsca(technikaruszania);• ruszaniezewzniesieniaprzyużyciuhamulcapodstawowegoiprzyużyciuhamulcaręcznego.

• naukajazdyzkontroląwskazańprędkościomierzaiobrotomierzanaróżnychbiegach:• lepszewykorzystywanieprędkościiprzełożeńskrzynibiegów;• charakterystykamocy,momentuobrotowegoijednostkowegozużyciapaliwa,

• naukajazdyciężarówkązładunkiem:ruszaniepodgórę,rozpędzaniesiędo50km/himierzenie

2323

czasu w przypadku pojazdu z ładunkiem i bez ładunku:• ruszanie;• ruszaniepodgórę;• włączaniesiędoruchu;• jazdaihamowanie;• Prędkość,

• ostrożnepróbyukładówhamulcowychciężarówkipodczasjazdyzewzniesienia;poznaniezjawi-ska spadku siły hamowania i sposobu reagowania na nie:• układyhamulcowe;• spadeksiłyhamowania;• używaniehamulcówizwalniacza,

• próbaznalezieniasymulowanychawariiwpojeździe,opisaniewykrytejsytuacji,próbaznalezie-nia przyczyny, naprawa awarii, o ile jest możliwa, i decyzja o rozpoczęciu jazdy albo pozostaniu na parkingu:• układyelektroniczneinformująceousterkach;• oznaczeniaposzczególnychkontrolek;• systemsamodiagnozy,

• naukaoszczędnegostylujazdy,uzyskanegoprzezpoprawękryteriówoptymalizacjizużyciapali-wa podczas jazdy:• zużyciepaliwa;• jazdaekonomiczna,

Blok 2.1. Poznanie uwarunkowań społecznych dotyczących transportu drogowego i rządzą-cych nim zasad

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• maksymalnyczaspracykierowcywtransporciedrogowym:

• przepisyprawawzakresietransportudrogowego;• krajoweregulacjedotycząceczasupracykierowcyw• transporciedrogowym:• kodekspracyiprzepisywykonawcze;• ustawaoczasiepracykierowców;• przepisydotyczącewykorzystywaniaurządzeńdorejestracjiczasupracykierowcy,

• stosowanie rozporządzeń: Rady (EWG) nr 3821/85 iParlamentu Europejskiego iRady (WE) nr561/2006; kary za nieużywanie, nieprawidłowe używanie i ingerencję w urządzenie rejestrujące:• zasadystosowaniaprzepisówrozp.561/2006;• wyłączeniazestosowaniarozporządzenia;• normyczasupracykierowców;• urządzeniarejestrujące–tachografy(rodzajeizasadydziałania);• czasjazdy,wymaganeodpoczynkiiinnaaktywnośćkierowcy;• zasadyodpowiedzialnościzanaruszeniaustawyotransporciedrogowymiinnychustaw;• wysokości sankcji zaposzczególne naruszenia (załączniki doustawy otransporcie drogo-

wym).• prawaiobowiązkikierowcówwzakresiekwalifikacjiwstępnejiszkoleniaokresowego:

• wybraneprzepisyustawyotransporciedrogowym;• główne założenia rozporządzenia wsprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz

drogowy.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa24

Blok 2.2. Poznanie przepisów regulujących przewóz towarów

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• warunkiuzyskanialicencjiprzezwykonującegoprzewózdrogowyidostępudorynkuprzewozów

drogowych:• ustawaotransporciedrogowym,• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego iRady (WE) nr 1071/2009, 1072/2009 oraz

1073/2009 z dnia 21 października 2009r.• dostępdozawoduprzewoźnika,• wymogiwobecprzedsiębiorców,• właściweorgany,• uzyskanie,wygaśnięcieicofnięciezezwolenianawykonywaniezawoduprzewoźnikailicen-

cji,• umowyikonwencjewielostronne,rozporządzenia:

a) rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestru-jących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. L 370 z 31.12.1985, str. 21),

b) rozporządzenie Rady (EWG) nr 684/92 z dnia 16 marca 1992 r. w sprawie wspólnych zasad mię-dzynarodowego przewozu osób autokarem i autobusem,

c) rozporządzenie Rady (EWG) nr 881/92 z dnia 26 marca 1992 r. w sprawie dostępu do rynku dro-gowych przewozów rzeczy we Wspólnocie, na lub z terytorium Państwa Członkowskiego lub w tranzycie przez jedno lub więcej Państw Członkowskich (Dz. Urz. L 95 z 09.04.1992, str. 1-7),

d) rozporządzenie Rady (EWG) nr 3118/93 z dnia 25 października 1993 r. ustanawiającego wa-runki wykonywania w Państwie Członkowskim usług krajowego transportu drogowego rze-czy przez przewoźników niemających siedziby w tym państwie członkowskim (Dz. Urz. L 279 z 12.11.1993, str. 1-16),

e) rozporządzenie Rady (WE) nr 12/98 z dnia 11 grudnia 1997 r. ustanawiającego warunki dostępu przewoźników niemających stałej siedziby w Państwie Członkowskim do transportu drogowego osób w Państwie Członkowskim (Dz. Urz. L 4 z 08.01.1998, str. 10-14),

f) rozporządzenie Komisji (WE) nr 2121/98 z dnia 2 października 1998 r. ustanawiającego szcze-gółowe zasady stosowania rozporządzeń Rady (EWG) nr 684/92 i (WE) nr 12/98 w zakresie do-kumentów dla przewozu osób autokarem i autobusem (Dz. Urz. L 268 z 03.10.1998, str. 10-26),

g) rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie ochrony zwierząt pod-czas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniające dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenia (WE) nr 1255/97 (Dz. Urz. L 3 z 05.01.2005, str. 1-44),

h) rozporządzenie (WE) nr 561/2006,i) rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r.

w sprawie przemieszczania odpadów (Dz. Urz. L 190 z 12.07.2006, str. 1-98),j) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października

2009r. ustanawiającego wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoź-nika drogowego i uchylającego dyrektywę Rady 96/26/WE (Dz. Urz. L 300 z 14.11.2009, str. 51-71),

k) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącego wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów dro-gowych (Dz. Urz. L 300 z 14.11.2009, str. 72-87),

l) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 (Dz. Urz. L 48 z 23.02.2011, str. 19),

2525

m) wiążące Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowe w zakresie przewozu drogowego: ADR, AETR, CMR, ATP.

• dwustronneumowymiędzynarodowe:• umowymiędzynarodowedot.transportudrogowegoosóbirzeczy.

• rozporządzeniatechniczne:• rozporządzenieMinistra Infrastrukturyzdnia31grudnia2002 r.wsprawiewarunków tech-

nicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia.• stosunkiumownewtransporciedrogowym:przepisymiędzynarodoweikrajowe:

• licencjawspólnotowa;• formularzjazdy;• zezwolenia;• dokumentyzwiązanezprzesyłką.

• odpowiedzialność wykonującego przewóz drogowy zadostawy oraz zwolnienia ztej odpowie-dzialności:• odpowiedzialnośćkierowcy;• odpowiedzialnośćnadawcy;• odpowiedzialnośćspedytora;• odpowiedzialnośćprzewoźnika;• podstawoweobowiązkiodbiorcy;• podstawoweobowiązkiprzewoźnika;• KodeksKarny,KodeksWykroczeń,Ustawaotransporciedrogowym,Prawoprzewozowe.

• dokumentywysyłkowe:prawidłowewykorzystywanieiwypełnianiedokumentów:• wzorydokumentów;• zabezpieczeniedokumentacjiprzewozowej;• prawidłowośćwypełnianiadrukówwysyłkowych;• stosowanieprzepisówprawaprzewozowego.

• dokumentacjaspecjalnadołączanadotowarów:• towaryłatwopsującesię;• przewózżywychzwierząt;• przewózmateriałówniebezpiecznych;• przewózodpadów,

Blok 3.1. Uświadomienie kierowcom zagrożenia wypadkami na drodze i w pracy

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia• rodzajewypadkówprzypracywtransporciedrogowym:

• definicjawypadkuprzypracy;• definicjawypadkudrogowego;• odpowiedzialnośćkarna;• odpowiedzialnośćcywilna(materialna);• postrzeganieniebezpieczeństwa;• czynnikiwpływającenawypadki;• klasyfikacjawypadków;• wypadkiprzypracywtransporciedrogowym;• wymogiwzakresieBHP;• wypadkidrogowe,

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa26

• statystykawypadkówdrogowych:• wukładzieogólnopolskimorazwposzczególnychwojewództwach;• informacjastatystycznaogólna;• wypadkiikolizje;• zabici,ranni;• wieksprawców,• ilośćwypadkówzpodziałemnamiesiące,dnitygodniaiporydnia,• nietrzeźwiuczestnicyruchudrogowego,

• udziałsamochodówciężarowych/autokarówwwypadkachdrogowych:• wukładzieogólnopolskimorazwposzczególnychwojewództwach;• informacjastatystycznaogólna;• wypadkiikolizje;• zabici,ranni,

• statystykidotyczącezabitychirannychwwypadkachdrogowych:• ilośćofiarśmiertelnychirannych;• zagrożeniewposzczególnychmiesiącach,dniach,godzinach;• czynnikiwpływającenawypadkidrogowe;• udziałwwypadkachwybranychgrupuczestnikówruchudrogowego(kierowcysamochodów

osobowych, ciężarowych i autobusów, rowerzyści, motorowerzyści, motocykliści oraz piesi)• nietrzeźwikierujący;• grupywiekowesprawcówwypadkówdrogowych,

• stratymaterialneifinansowe:• kosztyspołeczne;• kosztybezpośredniezwiązanezuszkodzeniempojazdu;• stratydotycząceprzewożonychładunków;• absencjachorobowa.

Blok 3.2. Umiejętność zapobiegania przestępstwom i przemytowi nielegalnych imigrantów

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• problemyzwiązanezmiędzynarodowąprzestępczościątransgranicznąiprzemytem:

• rodzajeprzestępczościtransgranicznejijejskutki;• zorganizowanyprzemytnielegalnychemigrantów;• produkcja,obrótiprzemytnarkotykówwrejonieprzygranicznym;• praniebrudnychpieniędzy;• międzynarodowyprzemytsamochodów;• nielegalnyhandelbronią,amunicjąimateriałamiwybuchowymi;• przestępczośćakcyzowa,

• środkizapobiegawcze:• współpracamiędzynarodowawobszarzesprawwewnętrznych–zasadyogólne;• UkładzSchengen;• Europol,Eurojust,Eurodaciinne;• rolaStrażyGranicznejiSłużbyCelnej;• działalnośćInspekcjiTransportuDrogowego,

• metodyiceledziałańprzestępczych:• statystykadziałańprzestępczychnagranicyUEimiędzypaństwamiUE;• rozwójnowychkierunkówdziałalnościprzestępczej;

2727

• sposobydziałalnościprzestępczejnastrzeżonejgranicyUE;• charakterystykadziałalnościprzestępczejpomiędzypaństwamiwobrębiegranicUE.

• przepisyprawaiobowiązkikierowcyorazobowiązkiprzewoźnikawtymzakresie:• zasadykontroliizabezpieczaniaładunkuiskrzyńładunkowychpodczasprzekraczaniagranic

UE;• zabezpieczanieprzedpenetracjąładunkupodczastransportuwgranicachUE;• obecnośćkierowcyprzyzaładunku;• kontroleprzewozównatereniepaństwUE;• dokumentyprzewozowe,aprzewożonyładunek;• sankcjewobeckierowcyorazprzewoźnika.

Blok 3.3. Umiejętność zapobiegania zagrożeniom fizycznym

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• zasadyergonomii:

• szczególnycharakterpracykierowcy;• organizacjastanowiskapracyijejwpływnaprocespracykierowcy;• wpływjakościurządzeństerowniczychnajakośćpracy;• prawidłowapozycjawpojeździeodległośćodpedałów;• prawidłowapozycjazakierownicą(kątnachylenia,wysokość,oparciesiedzenia-błędywusta-

wieniu fotela, rodzaj foteli).• zachowaniaipostawystanowiącezagrożenie:

• wpływ stosowania niesprawnych urządzeń załadowczo-wyładowczych nabezpieczeństwopracy kierowcy;

• stresiagresja;• wymuszonapozycjasiedząca(zwyrodnieniaibólekręgosłupaistawów);• wibracja–drgania(chorobawibracyjna);• ręcznepracetransportowe(przenoszenie,unoszenie,podnoszenie);• przepisyBHPwzakresietransportowaniaręcznegotowarów,wysokości,ciężar;• koniecznośćumiejętnościszybkiejreakcjiprzezkierowcę(odległośćkierownicyodklatkipier-

siowej, ułożenie rąk na kierownicy);• zagrożeniawystępującepodczasobsługi itankowaniapojazdu,podczaszaładunku iwyła-

dunku towarów oraz podczas zatrzymań i postojów,• kondycjafizycznaićwiczeniasprawnościowe:

• kondycjafizyczna(wydolnośćsercowo-naczyniowa,siła,wytrzymałośćmięśni,giętkość);• siła–zdolnośćmięśnidowydatkowaniaenergii;• kondycjamotoryczna:zręczność,równowaga,koordynacja,czasreakcji,szybkość;• ćwiczeniaaerobowe(beztlenowe);• ćwiczeniaizometryczne–ćwiczeniawzmacniającemięśniepoprzezichnapinanie,przykłado-

we ćwiczenia;• ćwiczeniaoddechowe,

• ochronaosobista:• stosowanieśrodkówochronyosobistejwprocesiepracy;• stosowanieodpowiednichurządzeńinarzędzi;• wpływ ubioru kierowcy napracę wograniczonej przestrzeni izróżnicowanych mikroklima-

tach.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa28

Blok 3.4. Świadomość znaczenia predyspozycji fizycznych i psychicznych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• zasadyzdrowego,regularnegoodżywiania:

• wpływproduktówżywnościowychnafunkcjonowanieposzczególnychorganów;• zestawianieposzczególnychproduktówwposiłkach–skutkiniestosownychzestawień;• wpływniezdrowychposiłkównakondycjęfizycznąipsychiczną;• dobórodpowiednichposiłkówpodczasdługotrwałejjazdy;• dobóriuzupełnianiepłynówwpracykierowcy,

• wpływalkoholu,narkotykówiinnychsubstancjinazachowanie:• zagrożeniawruchuzpowodustanunietrzeźwości;• stężeniealkoholu;• wpływalkoholunaorganizmczłowieka;• odczuciaipostrzeganierzeczywistościpospożyciu;• stannietrzeźwości,stanpospożyciualkoholu;• badanietrzeźwości;• stan poużyciu innych środków działających podobnie doalkoholu (wykaz, skład iwpływ

na człowieka);• stanpoużyciuleków(środkiprzeciwbólowe,antybiotyki),

• objawy,przyczyny,skutkizmęczeniaistresu:• niekorzystneczynnikiwpływającenasprawnośćkierowcy;• podziałczynników:fizyczne,wibracyjne,hałas,mikroklimat;• wpływwibracjinaorganizmczłowieka(układnaczyniowy,układnerwowy,układkostny);• sprawność,zdolnośćreakcji(drogazatrzymania–czasreakcji),

• zasadniczarolapodstawowegocyklupracy/odpoczynku:• rolaodpoczynkuwdziennym,tygodniowymimiesięcznymcyklupracy;• znaczenieczynnegoibiernegoodpoczynku;• fizjologiaczłowiekawdzienno-nocnymcyklupracy;• rolasnui„drzemek”wdługotrwałymcyklupracykierowcy;• objawyzmęczeniaijaksobieznimiradzić.

Blok 3.5. Umiejętność oceny sytuacji awaryjnych, zachowanie w sytuacjach krytycznych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• ocenasytuacjikrytycznej:

• wypadek,kolizja(różnice,sposóbpostępowania);• statystykipolicyjne:przyczynywypadków;• klasyfikacjazagrożeń;• ocenasytuacjiprzezkierowcę,pojazd,ładunek,położenienadrodze;• podejmowaniedecyzjiwymuszonejsytuacjąnadrodze,

• unikaniekomplikacjiwraziewypadku:• prawidłowośćikolejnośćpostępowania;• zabezpieczeniemiejscawypadku;• dbałośćouczestnikówwypadku;• ustalenieświadkówwypadku,

• wzywaniepomocy:• dokładneokreśleniemiejscawypadku;

2929

• analizasytuacjidrogowej,ocenapojazdówbiorącychudziałwwypadku;• ilośćiocenaosóbposzkodowanych;• wstępnaocenastanuposzkodowanych.

• pomocposzkodowanymiudzielaniepierwszejpomocy:• zabezpieczeniemiejscazdarzenia;• zabezpieczeniepojazdówbiorącychudziałwwypadku;• środkiimateriałyniezbędnedoudzielaniapierwszejpomocy;• ocenastanuposzkodowanych–kolejnośćudzielaniapomocy;• określenieiwyznaczeniemiejscaewakuacjiposzkodowanych;• udzielaniepierwszejpomocyposzkodowanym,

• postępowaniewraziepożaru:• sprzętiśrodkip/poż.;• ocenasytuacjipożarowejuszkodzonychpojazdówimiejscawypadku;• ocenapożarowaprzewożonegoładunku;• gaszeniepożaruiewakuacjaposzkodowanych,

• ewakuacjaosóbzsamochoduciężarowego/pasażerówzautobusu:• ustaleniemiejscaewakuacji;• ocenastanuposzkodowanychimożliwościewakuacji;• ustaleniekolejnościewakuacji;• sposobyewakuacji,

• zapewnieniebezpieczeństwawszystkichpasażerów:• dobór,charakterystykaioznaczeniemiejscdoewakuacjiludzi;• zabezpieczaniemiejscdoewakuacji;• sposobyochronymiejscewakuacjiorazzabezpieczeniemiejscudzielaniapomocy,

• reakcjanaaktyagresji:• przyczynyagresji;• sytuacjewywołująceagresję;• rodzajeagresji;• sposobyradzeniawsytuacjachstresogennych;• sposobyrozładowaniaagresji.

• podstawowezasadysporządzaniainformacjizwypadku;• określenieszczegółówmiejscawypadku;• określenieuczestnikówruchudrogowegobiorącychudziałwwypadku;• określenieilościosóbbiorącychudziałwwypadku–ogólneokreśleniestanuposzkodowa-

nych;• gromadzeniedanychoświadkachwypadku;• sporządzeniedokumentacjiwypadku,

Blok 3.6. Umiejętność zachowania się w sposób poprawiający wizerunek przewoźnika

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• znaczeniepoziomuusługświadczonychprzezkierowcędlaprzewoźnika:

• terminowośćdostarczaniaiodbioruładunków;• dostarczaniewokreślonelubzmienionetrakcietransportumiejsceprzeznaczenia;• ciągłykontaktzklientemireakcjanajegopotrzebyioczekiwania;• dbałośćowizerunekfirmy.

• rolakierowcy:

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa30

• wyglądzewnętrzny;• ubiórihigienaosobista;• zachowanie się wstosunku doosób wotoczeniu kierowcy (pracownicy firmy, klienci, inne

osoby);• udzielaniepełnejinformacjiofirmieiświadczonychusługach;• ciągłykontaktzpracodawcąorazprofesjonalizmwobsłudzeklienta,

• kontaktykierowcyzinnymiosobamiwczasiepracy:• zasadykontaktuzodbiorcąinadawcąładunku;• odpowiedzialnośćzaosobywspółpracujące;• współpracawzakresiezaładunkuiwyładunku;• dokumentydotycząceładunku.

• utrzymaniepojazdu:• wyglądzewnętrzny;• stantechnicznypojazduiurządzeń;• obsługacodzienna;• sprawnośćpojazdu–kontrolki;• reklamyiogólnywidokpojazdu;• wyposażeniewosprzęt,

• organizacjapracy:• harmonogramyprzejazduiobsługiklienta,• miejscazaładunkuiwyładunku,• harmonogramyzaładunkuiwyładunku,• współpracawsystemiezaładunkuiwyładunku,

• handloweifinansoweskutkisporówwystępującychwpracykierowcy:• handlowe–ubezpieczeniaCargo,• finansowe–OCprzewoźnika,• wynikającezkolizjidrogowych–AC,OC,NW,• umiejętnośćnegocjacji,• metodyisposobywychodzeniazesporów.

Blok 3.7. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących przewozu drogowego i organi-zacji rynku

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:

• transportdrogowywstosunkudoinnychrodzajówtransportu:• konkurencja;• spedycja;• organizacja przedsiębiorstw transportowych ipomocniczej działalności transportowej, spe-

cjalizacja w transporcie;• zmianywsektorzetransportu(zróżnicowanieświadczonychusług,podwykonawstwo,centra

logistyczne);• łatwośćdostępu,

• działalnośćwzakresieprzewozudrogowegorzeczy:• różnespecjalizacjewzakresietransportu,• rodzajeprzedsiębiorstwprzewozowych,• przewozynapotrzebywłasne,

3131

• transportzarobkowy,• organizacjaiformyprowadzeniadziałalnościwzakresieprzewozudrogowegorzeczy:

• pojęciapodstawowe,• strukturyorganizacyjne,• warunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczej,• przedsiębiorcajednoosobowy,• spółkihandlowe,• spółkicywilne,• przedsiębiorstwapaństwowe,• spółdzielnie,

• specjalizacjewzakresietransportuwszczególności:• przewózmateriałówniebezpiecznychADR;• wymaganiadotycząceprzewozutowarówniebezpiecznych;• przewózartykułówszybkopsującychsię;• przewoźżywychzwierząt;• przewozyodpadów,

• transportkombinowany:• transportlądowo–morski;• transportkoleją;• transportmultimodalny;• transportintermodalny;• transportbimodalny;• transportkombinowany(statek-droga,kolej–statek,kolej–droga).

ZaKOńCZENIE KURSUAbsolwent po zaliczeniu obu części kursu i wszystkich zawartych w nich bloków teoretycznych

i spełnieniu wymagań postawionych w § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwiet-nia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmianami), tj. odbyciu 16 godzin zajęć praktycznych w ruchu drogowym oraz czterech godzin zajęć praktycznych z jazdy w warunkach specjalnych, posiada uprawnienia, aby przystąpić do testu kwalifikacyjnego.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa32

Kwalifikacja wstępna uzupełniająca na kategorie C, C1, C+E, C1+E

CZaS tRWaNIa KURSUczęść teoretyczna: 65 godz. część praktyczna: 5 godz.

Podstawa prawna doboru zawartości merytorycznej kursu: załącznik nr 1 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmianami)

3333

OPIS KURSUKurs przygotowany został dla kierowców, którzy chcą zdobyć dodatkowe uprawnienia do wykony-

wania zawodu na pojazdach kategorii C, C1, C+E, C1+E, a ukończyli kwalifikację wstępną dla po-jazdów kategorii D, D1, D+E, D1+E. Na kursie zostanie przedstawiona wiedza specjalistyczna z za-kresu racjonalnej jazdy, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa, stosowania obowiązujących przepisów, bezpieczeństwa, obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska. Celem kursu i prezentowanego na nim materiału jest przygotowanie kursanta do zdania państwowe-go testu kwalifikacyjnego i poszerzenia uprawnień do wykonywania zawodu na pojazdach kategorii C, C1, C+E, C1+E.

ZaKRES tEMatyCZNy

I CZaS tRWaNIa blOKóW PROgRaMOWyCh KURSUZakres tematyczny kursu zgodny jest z wymogami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia

1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (DzU Nr 53, poz. 314 z 2010 r. z późn. zmianami) i zgodnie z załącznikiem nr 1 tego rozporządzenia obejmuje część specjalistyczną kursu zawierającą następujące bloki programowe:

Blok 1.3. Umiejętność załadowania pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów bhp i zasada-mi prawidłowego użytkowania pojazdu Liczba godzin: 30

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem zasad fizyki w kontekście sił działających w samochodzie, zależności bezpieczeństwa kierowania od różnego rodzaju oporów i mocowań ładunków.

Metodyka T/C/JBlok 1.4. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych –

Liczba godzin: 5 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z techniką jazdy, ekologicznym zużyciem

paliwa, zasadami funkcjonowania urządzeń bezpieczeństwa czynnego. Metodyka T/C/JBlok 2.2. Poznanie przepisów regulujących przewóz towarów. – Liczba godzin: 20 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze spedycją krajową i międzynarodową, w tym

również ze zrozumieniem znaczenia unifikacji przepisów krajowych i Unii Europejskiej. Metodyka TBlok 3.7. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących przewozu drogowego i organi-

zacji rynku – Liczba godzin: 15 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z kompleksową rolą transportu w gospodar-

ce krajowej i międzynarodowej, w tym szczególnie transportu drogowego, rolą transpor-tu kombinowanego i udziałem przewoźnika w globalnych systemach transportowych, rolą przewozów specjalistycznych.

Metodyka T

ChaRaKtERyStyKa abSOlWENta KURSU

Absolwent kursu po jego zakończeniu powinien mieć wiedzę oraz umiejętności w zakresie racjo-nalnej i bezpiecznej jazdy oraz aktualnych przepisów ze szczególnym uwzględnieniem pojazdów ka-tegorii C, C1, C+E, C1+E. Nieobca mu będzie również znajomość obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska, umożliwiająca optymalizację i poprawę warunków w środo-wisku pracy. Zdobyta przez absolwenta wiedza pozwoli mu również na wykorzystanie jej w warun-kach zajęć praktycznych.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa34

ZaKRES MatERIałU DO ćWICZEńPOD NaDZOREM tRENERa-WyKłaDOWCy

PRZy UżyCIU KOMPUtERa I SPECjalIStyCZNEgO OPROgRaMOWaNIa WSPIERająCEgO PROCES SZKOlENIa

Blok 1.3. Umiejętność załadowania pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów bhp i zasada-mi prawidłowego użytkowania pojazdu

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• siłydziałającenapojazdpodczasjazdy:

• pojęcieoporówruchu;• klasyfikacja(rodzaje)oporówtoczenia–ruchu;• oporydrogowe(toczenia,wzniesienia);• oporyzwiązanezkonstrukcją(powietrza,wewnętrznemechaniczne);• opórbezwładności-ruszanieiprzyspieszanie;• torjazdy;• kątyznoszeniaopon;• podsterowność,nadsterowność;• siłabezwładności,

• zastosowanie przełożenia skrzyni biegów odpowiadającemu obciążenia pojazdu oraz profilowijezdni:• identyfikacjaprzeszkódnadrodze;• przygotowaniedojazdyorazwykonywaniemanewrów;• technikajazdy;• przełożeniaskrzynibiegów;• rodzajeskrzyńbiegówiichwykorzystanie;• pokonywaniezakrętów;• poślizg,

• obliczenieobciążeniaużytkowegopojazdulubzespołupojazdów:• metodyobliczeństatycznych;• siływewnętrznedlaobciążeńużytkowych;• sprawdzanienośnościdlaobciążeńużytkowych;• definicjasił;• siłaciężkości;• siłabezwładności;• siłatarcia;• siłaodśrodkowa,

• obliczenieobjętościużytkowej:• ciężarywłaściweróżnychładunków;• lokalizacjaśrodkaciężkościładunku;• obciążalnośćpodłogi;• wytrzymałośćścianbocznych;• kryteriawytrzymałości,

• rozłożenieładunku:• planowanierozmieszczeniaładunku;• rozkładobciążenia;• przykładowyplanrozłożeniaciężaruorazobliczenialokalizacjiśrodkaciężkościładunku;• nowoczesnesystemyspiętrzaniaładunku(ADT,CDT),

3535

• skutkioddziałująceprzyprzekroczeniunaciskuładunkunaoś:• naciskinaosi,parametry;• kalkulacjaobciążeniapojazdulubzespołupojazdów;• utratastabilnościpojazdu;• utrudnieniawkierowalnościpojazdu;• konsekwencjeprzeciążeniaosipojazdu;• skutkiprawneprzekroczeniadopuszczalnychnaciskównaoś;• dopuszczalnamasacałkowita;• dopuszczalnaładowność,

• stabilnośćpojazduiśrodekciężkości:• siedemgłównychzasadzabezpieczeniaładunku;• wyznaczanieśrodka;• naruszeniestabilnościbocznejpojazdu.

• rodzajeopakowańipalet:• „paletowanie”;• funkcjeopakowań;• opakowaniazbiorcze;• opakowaniapośrednie;• opakowaniajednostkowe;• trwałośćopakowań;• opakowanianaturalneiztworzywsztucznych,

• podstawowekategorietowarów,którewymagajązabezpieczeniaładunku:• ładunkisypkie(np.piach,żwir);• ładunkilotne(gazy);• ładunkistałe(np.materiałybudowlane,stal).

• technikimocowania,równieżzapomocąliniłańcuchów:• sposobysiłowegomocowaniaładunków;• mocowaniedolne(obliczanieilościwymaganychśrodkówmocujących);• mocowanieukośne(kotwiczenie);• mocowaniemetodąmieszaną;• wyliczeniarachunkowe,szablonowe,tablicowe.

• zastosowanietaśmmocujących:• rodzajetaśmmocujących(poliester,poliamid,polipropylen)• charakterystykataśm;• osprzętihakipasowe;• budowapasamocującego.

• sprawdzenieurządzeńmocujących:• kontrolaurządzeńzabezpieczających,• pasy,liny,łańcuchy,• kliny,• siatkiipłachtyzodciągami,• osprzętopartyokonstrukcjepojazdu,• matyantypoślizgoweimateriałypozostałe;• kontrolapozaładunkuprzedwyjazdemiwtrakcietransportu,

• zastosowanieurządzeńtransportuwewnętrznego(wszczególnościwózkiwidłowe):• urządzeniatransportuwewnętrznego;• stosowaniewyposażeniaprzeładunkowego,

• zakładanieplandekiijejzdejmowanie:

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa36

• zasadyikolejność;• rodzajeplandek(zwykłe,zzabezpieczeniamicelnymi)„firanki”.

Blok 1.4. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• jazdawszerokimzakresiemomentuobrotowegoiśledzeniewskaźnikazużyciapaliwa:

• momentobrotowy;• mocsilnikaspalinowego(turbosprężarki);• jazdaekonomiczna,

• jazdawnajniższyminajwyższymzakresiemocy,ześledzeniemwskaźnikazużyciapaliwa:• czynnikiwpływającenazużyciepaliwa;• sprawnośćmechanicznasilnika;• obrotomierz;• zakresliczbyobrotów,

• jazdaprzynajniższymjednostkowymzużyciupaliwa:• jednostkowezużyciepaliwa;• prędkośćobrotowa;• zadaniaskrzynibiegów,

• jazdawoptymalnymprzedzialeprędkościsilnikaiutrzymywaniesięwsektorzeelastycznejpręd-kości optymalnej, z zachowaniem zaleceń producenta silnika pojazdu:• prędkośćoptymalna;• daneproducenta.

• jazdawoptymalnymzakresieprędkościsilnikapoprzezzmianębiegówwodpowiednimmomen-cie:• parametrypracysilnikaiskrzynibiegów;• przełożeniaskrzynibiegów.

• kontrolaczęściwdwuobwodowymukładziehamulcowym(wszczególnościwyjęciecylindramem-branowego, regulacja hamulców, kontrola złączek pneumatycznych, kontrola przewodów pneu-matycznych, kontrola nastaw regulatora siły hamowania (ręcznego i automatycznego):• sprawdzeniepracyistanutechnicznegosprężarki;• kontroladziałaniaurządzeńelektrycznychielektronicznychsamochoduciężarowegozwiąza-

nych z funkcjonowaniem układu hamulcowego,• sprawdzenieciśnieńwpunktachukładuhamulcowego,gdzieznajdująsięzaworykontrolne

w warunkach statycznych;• sprawdzenieczasunarastaniaciśnieniawsiłownikachwtrakcieuruchamianiahamulcarobo-

czego;• kontrolaskutecznościistanuhamulców;• sprawdzeniedziałaniazwalniacza,

• naukaprzezostrożnepróbyhamowaniawspecjalnymterenie,pokazującadziałaniehamulców,ze zwróceniem uwagi na wpływ hamowania na prowadzenie pojazdu:• działaniehamulców;• czynnikimającewpływnadrogęhamowania;• nadsterownośćipodsterowność,

• naukajazdyzewzniesieniazużyciemobuukładówhamulcowychalboosobno:• ruszaniezmiejsca(technikaruszania);• ruszaniezewzniesieniaprzyużyciuhamulcapodstawowegoiprzyużyciuhamulca

3737

ręcznego.• naukajazdyzkontroląwskazańprędkościomierzaiobrotomierzanaróżnychbiegach:

• lepszewykorzystywanieprędkościiprzełożeńskrzynibiegów;• charakterystykamocy,momentuobrotowegoijednostkowegozużyciapaliwa,

• naukajazdyciężarówkązładunkiem:ruszaniepodgórę,rozpędzaniesiędo50km/himierzenieczasu w przypadku pojazdu z ładunkiem i bez ładunku:• ruszanie;• ruszaniepodgórę;• włączaniesiędoruchu;• jazdaihamowanie;• Prędkość,

• ostrożnepróbyukładówhamulcowychciężarówkipodczasjazdyzewzniesienia;poznaniezjawi-ska spadku siły hamowania i sposobu reagowania na nie:• układyhamulcowe;• spadeksiłyhamowania;• używaniehamulcówizwalniacza,

• próbaznalezieniasymulowanychawariiwpojeździe,opisaniewykrytejsytuacji,próbaznalezie-nia przyczyny, naprawa awarii, o ile jest możliwa, i decyzja o rozpoczęciu jazdy albo pozostaniu na parkingu:• układyelektroniczneinformująceousterkach;• oznaczeniaposzczególnychkontrolek;• systemsamodiagnozy,

• naukaoszczędnegostylujazdy,uzyskanegoprzezpoprawękryteriówoptymalizacjizużyciapali-wa podczas jazdy:• zużyciepaliwa;• jazdaekonomiczna.

Blok 2.2. Poznanie przepisów regulujących przewóz towarów

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• warunkiuzyskanialicencjiprzezwykonującegoprzewózdrogowyidostępudorynkuprzewozów

drogowych:• ustawaotransporciedrogowym,• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego iRady (WE) nr 1071/2009, 1072/2009 oraz

1073/2009 z dnia 21 października 2009r.• dostępdozawoduprzewoźnika,• wymogiwobecprzedsiębiorców,• właściweorgany,• uzyskanie,wygaśnięcieicofnięciezezwolenianawykonywaniezawoduprzewoźnikailicen-

cji, • umowyikonwencjewielostronne,rozporządzenia:

a) rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestru-jących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. L 370 z 31.12.1985, str. 21),

b) rozporządzenie Rady (EWG) nr 684/92 z dnia 16 marca 1992 r. w sprawie wspólnych zasad mię-dzynarodowego przewozu osób autokarem i autobusem,

c) rozporządzenie Rady (EWG) nr 881/92 z dnia 26 marca 1992 r. w sprawie dostępu do rynku dro-gowych przewozów rzeczy we Wspólnocie, na lub z terytorium Państwa Członkowskiego lub

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa38

w tranzycie przez jedno lub więcej Państw Członkowskich (Dz. Urz. L 95 z 09.04.1992, str. 1-7),d) rozporządzenie Rady (EWG) nr 3118/93 z dnia 25 października 1993 r. ustanawiającego wa-

runki wykonywania w Państwie Członkowskim usług krajowego transportu drogowego rze-czy przez przewoźników niemających siedziby w tym państwie członkowskim (Dz. Urz. L 279 z 12.11.1993, str. 1-16),

e) rozporządzenie Rady (WE) nr 12/98 z dnia 11 grudnia 1997 r. ustanawiającego warunki dostępu przewoźników niemających stałej siedziby w Państwie Członkowskim do transportu drogowego osób w Państwie Członkowskim (Dz. Urz. L 4 z 08.01.1998, str. 10-14),

f) rozporządzenie Komisji (WE) nr 2121/98 z dnia 2 października 1998 r. ustanawiającego szcze-gółowe zasady stosowania rozporządzeń Rady (EWG) nr 684/92 i (WE) nr 12/98 w zakresie do-kumentów dla przewozu osób autokarem i autobusem (Dz. Urz. L 268 z 03.10.1998, str. 10-26),

g) rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie ochrony zwierząt pod-czas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniające dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenia (WE) nr 1255/97 (Dz. Urz. L 3 z 05.01.2005, str. 1-44),

h) rozporządzenie (WE) nr 561/2006,i) rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r.

w sprawie przemieszczania odpadów (Dz. Urz. L 190 z 12.07.2006, str. 1-98),j) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października

2009r. ustanawiającego wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoź-nika drogowego i uchylającego dyrektywę Rady 96/26/WE (Dz. Urz. L 300 z 14.11.2009, str. 51-71),

k) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącego wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów dro-gowych (Dz. Urz. L 300 z 14.11.2009, str. 72-87),

l) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 (Dz. Urz. L 48 z 23.02.2011, str. 19),

m) wiążące Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowe w zakresie przewozu drogowego: ADR, AETR, CMR, ATP.

• dwustronneumowymiędzynarodowe:• umowymiędzynarodowedot.transportudrogowegoosóbirzeczy.

• rozporządzeniatechniczne:• rozporządzenieMinistra Infrastrukturyzdnia31grudnia2002 r.wsprawiewarunków tech-

nicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia.• stosunkiumownewtransporciedrogowym:przepisymiędzynarodoweikrajowe:

• licencjawspólnotowa;• formularzjazdy;• zezwolenia;• dokumentyzwiązanezprzesyłką.

• odpowiedzialność wykonującego przewóz drogowy zadostawy oraz zwolnienia ztej odpowie-dzialności:• odpowiedzialnośćkierowcy;• odpowiedzialnośćnadawcy;• odpowiedzialnośćspedytora;• odpowiedzialnośćprzewoźnika;• podstawoweobowiązkiodbiorcy;• podstawoweobowiązkiprzewoźnika;

3939

• KodeksKarny,KodeksWykroczeń,Ustawaotransporciedrogowym,Prawoprzewozowe.• dokumentywysyłkowe:prawidłowewykorzystywanieiwypełnianiedokumentów:

• wzorydokumentów;• zabezpieczeniedokumentacjiprzewozowej;• prawidłowośćwypełnianiadrukówwysyłkowych;• stosowanieprzepisówprawaprzewozowego.

• dokumentacjaspecjalnadołączanadotowarów:• towaryłatwopsującesię;• przewózżywychzwierząt;• przewózmateriałówniebezpiecznych;• przewózodpadów.

Blok 3.7. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących przewozu drogowego i organi-zacji rynku

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• transportdrogowywstosunkudoinnychrodzajówtransportu:

• konkurencja;• spedycja;• organizacja przedsiębiorstw transportowych ipomocniczej działalności transportowej, spe-

cjalizacja w transporcie;• zmianywsektorzetransportu(zróżnicowanieświadczonychusług,podwykonawstwo,centra

logistyczne);• łatwośćdostępu,

• działalnośćwzakresieprzewozudrogowegorzeczy:• różnespecjalizacjewzakresietransportu,• rodzajeprzedsiębiorstwprzewozowych,• przewozynapotrzebywłasne,• transportzarobkowy,

• organizacjaiformyprowadzeniadziałalnościwzakresieprzewozudrogowegorzeczy:• pojęciapodstawowe,• strukturyorganizacyjne,• warunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczej,• przedsiębiorcajednoosobowy,• spółkihandlowe,• spółkicywilne,• przedsiębiorstwapaństwowe,• spółdzielnie,

• specjalizacjewzakresietransportuwszczególności:• przewózmateriałówniebezpiecznychADR;• wymaganiadotycząceprzewozutowarówniebezpiecznych;• przewózartykułówszybkopsującychsię;• przewoźżywychzwierząt;• przewozyodpadów,

• transportkombinowany:• transportlądowo–morski;• transportkoleją;

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa40

• transportmultimodalny;• transportintermodalny;• transportbimodalny;• transportkombinowany(statek-droga,kolej–statek,kolej–droga).

ZaKOńCZENIE KURSUAbsolwent po zaliczeniu obu części kursu i wszystkich zawartych w nich bloków oraz spełnie-

niu wymagań postawionych w § 8. 2. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmia-nami), tj. odbyciu 5 godzin zajęć praktycznych, posiada uprawnienia do przystąpienia do testu kwali-fikacyjnego dla kategorii C, C1, C+E, C1+E.

4141

Kwalifikacja wstępna na kategorie D, D1, D+E, D1+E – część podstawowa i specjalistyczna

CZaS tRWaNIa KURSU• częśćpodstawowa:195godz.• częśćspecjalistyczna: • częśćteoretyczna:65godz. • częśćpraktyczna:20godz.

Podstawa prawna doboru zawartości merytorycznej kursu: załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmianami)

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa42

OPIS KURSUKurs przygotowany został dla kierowców pragnących zdobyć uprawnienia do wykonywania zawo-

du na pojazdach kategorii D, D1, D+E, D1+E. Na kursie zostanie przedstawiona gruntowna wiedza z zakresu racjonalnej jazdy, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa, stosowania obowiązują-cych przepisów, bezpieczeństwa, obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środo-wiska. Celem kursu i prezentowanego na nim materiału jest przygotowanie kursanta do zdania pań-stwowego testu kwalifikacyjnego i otrzymania przez niego karty kwalifikacji kierowcy.

ZaKRES tEMatyCZNy I CZaS tRWaNIa blOKóW PROgRaMOWyCh KURSU

Zakres tematyczny kursu zgodny jest z wymogami rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwiet-nia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmianami) i podzielony został, zgodnie z załącznikiem nr 1 niniejszego rozporządzenia, na dwie części:

I. Część podstawowaobejmująca następujące bloki programowe:

Blok 1.1. Poznanie charakterystyk układu przeniesienia napędu w celu jego optymalnego wy-korzystania – Liczba godzin: 30

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem techniki samochodowej i bezpośredniej lub pośredniej zależności bezpieczeństwa w ruchu drogowym, porządku, zużycia paliwa, olejów oraz eksploatacji pojazdu od znajomości zasad funkcjonowania po-szczególnych urządzeń pojazdu.

Blok 1.2. Poznanie charakterystyki technicznej i sposobu działania urządzeń służących bez-pieczeństwu w celu zapewnienia panowania nad pojazdem, zminimalizowania jego zużycia i zapobiegania awariom – Liczba godzin: 25

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem funkcjonowania urządzeń bezpieczeństwa czynnego samochodu i bezpośredniej lub pośredniej zależności bezpie-czeństwa w ruchu drogowym od znajomości zasad funkcjonowania tego rodzaju urządzeń.

Blok 2.1. Poznanie uwarunkowań społecznych dotyczących transportu drogowego i rządzą-cych nim zasad – Liczba godzin: 30

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z wpływem transportu drogowego na bez-pieczeństwo i porządek w ruchu drogowym, ekologię, natężenie w ruchu drogowym, in-frastrukturę nie tylko drogową.

Blok 3.1. Uświadomienie kierowcom zagrożenia wypadkami na drodze i w pracy – Liczba go-dzin: 30

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem problematyki bezpieczeń-stwa w ruchu drogowym, znaczeniem profilaktyki bezpieczeństwa w ruchu drogowym, od-różnieniem profilaktyki od prewencji.

Blok 3.2. Umiejętność zapobiegania przestępstwom i przemytowi nielegalnych imigrantów – Liczba godzin: 15

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z taktyką i strategią działań przestępczych, mających związek z przemytem nielegalnych imigrantów, rolą międzynarodowych grup przestępczych, odpowiedzialnością prawną i karną za pomocnictwo i udział w grupach przestępczych lub działaniach incydentalnych.

4343

Blok 3.3. Umiejętność zapobiegania zagrożeniom fizycznym – Liczba godzin: 20 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z ogólnie pojętą ergonomią, jej wpływem na

bezpieczeństwo w ruchu drogowym, wpływem warunków psychofizycznych, socjalnych na bezpieczne zachowania w ruchu drogowym.

Blok 3.4. Świadomość znaczenia predyspozycji fizycznych i psychicznych – Liczba godzin: 10 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z anatomiczną i psychofizyczną rolą kierowcy

w procesie przewozu, bezpieczeństwa i porządku w ruchu drogowym.

Blok 3.5. Umiejętność oceny sytuacji awaryjnych, zachowanie w sytuacjach krytycznych – Liczba godzin: 20

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z pojęciami prawnymi wypadku i kolizji dro-gowej, odpowiedzialności prawno-karnej, zależności pomiędzy prędkością dopuszczalną i bezpieczną, szeroko pojętą problematyką związaną ze skutkami zdarzeń na drogach.

Blok 3.6. Umiejętność zachowania się w sposób poprawiający wizerunek przewoźnika – Licz-ba godzin: 15

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę dotyczącą z estetyki (wizualizacji) kierującego i pojaz-du, szeroko pojętej kultury zachowań, funkcjonowania, a przede wszystkim – przy oczywi-stej identyfikacji marketingowej – kultury na drodze.

II. Cześć specjalistyczna obejmująca następujące bloki programowe:

Blok 1.5. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych – Liczba godzin: 20

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z techniką jazdy, ekologicznym zużyciem paliwa, zasadami funkcjonowania urządzeń bezpieczeństwa czynnego i ich zachowania w różnych warunkach drogowych.

Metodyka T/C/JBlok 1.6. Umiejętność zapewnienia pasażerom komfortu i bezpieczeństwa – Liczba godzin: 20 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z komfortem i bezpieczeństwem pasażerów,

z uwzględnieniem aktualnej sytuacji w czasie transportu i odpowiednim wykorzystaniem posiadanej infrastruktury.

Metodyka T/C/JBlok 1.7. Umiejętność równomiernego obciążenia pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów

bhp i zasadami prawidłowego użytkowania pojazdu – Liczba godzin: 15 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze skutkami oddziaływania sił i czynników

środowiskowych na pojazd, który nie spełnia wymogów przepisów bhp. Szczególną uwa-gę zwrócono na zasady zachowania stabilności, rozłożenia obciążenia i bezpieczeństwa pojazdu oraz pasażerów.

Metodyka T/C/JBlok 2.3. Poznanie przepisów regulujących przewóz pasażerów – Liczba godzin: 20 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z przewozem pasażerskim krajowym i mię-

dzynarodowym, w tym również poznanie przepisów krajowych i międzynarodowych nor-mujących pasażerski przewóz drogowy.

Metodyka T

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa44

Blok 3.8. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących pasażerskiego przewozu dro-gowego i organizacji rynku – Liczba godzin: 10

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z poznaniem zasad ekonomi i uwarunko-wań rynkowych, które mają bezpośredni wpływ na pasażerski transport drogowy. Omó-wione zostaną podstawowe reguły podziału i wykorzystania rynku transportowego, regu-lacje prawne i warunki środowiskowe mające wpływ na kształ rynku przewozów pasażer-skich.

Metodyka T

ChaRaKtERyStyKa abSOlWENta KURSUAbsolwent kursu po jego zakończeniu powinien mieć wiedzę oraz umiejętności w zakresie racjonal-

nej i bezpiecznej jazdy, z uwzględnieniem aktualnych przepisów dla pojazdów kategorii D, D1, D+E, D1+E. Nieobca mu będzie również znajomość obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu drogo-wego i środowiska umożliwiająca optymalizację i poprawę warunków w środowisku pracy. Zdobyta przez absolwenta wiedza pozwoli mu również na wykorzystanie jej w warunkach zajęć praktycznych.

ZaKRES MatERIałU DO ćWICZEń POD NaDZOREMtRENERa-WyKłaDOWCy PRZy UżyCIU KOMPUtERa

I SPECjalIStyCZNEgO OPROgRaMOWaNIaWSPIERająCEgO PROCES SZKOlENIa

Blok 1.1. Poznanie charakterystyk układu przeniesienia napędu w celu jego optymalnego wy-korzystania

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• charakterystykamomentuobrotowego:

• pojęciemocy;• budowaukładunapędowego;• charakterystyka,przeznaczenieelementówukładunapędowego;• charakterystykazewnętrznasilnika;• siłanapędowapojazdu;• rodzajeukładównapędowych;• charakterystykamomentuobrotowego;• charakterystykaeksploatacyjna;• sprawnośćsilnikaspalinowego,

• charakterystykamocy:• silnik;• przeznaczenieiogólnabudowa;• rodzajesprzęgieł;• układrozruchowy;• układzasilania;• układsmarowania;• układchłodzenia;• układwydechowy;• charakterystykamocysilnika;• jednostkowezużyciepaliwa;• charakterystykagranicydymienia,

• charakterystykajednostkowegozużyciapaliwaprzezsilnik:

4545

• jednostkowezużyciepaliwa;• charakterystykagranicydymienia;• charakterystykaeksploatacyjna;• sprawnośćsilnikaspalinowego;• siłanapędowapojazdu;• technikajazdy,

• optymalnyzakresużytkowyobrotomierza:• przeznaczenieiogólnabudowa;• przekładniamechanizmróżnicowyamomentobrotowyi• prędkość;• eko-driving;• technikaprowadzeniapojazdu;• zwalniacze;• oporytoczeniaipowietrza;• pokonywaniewzniesień;• opórbezwładności–ruszanieiprzyspieszanie;• technikajazdy,

• optymalnyzakresprędkościobrotowejdlazmianybiegów:• przeznaczenieiogólnabudowaskrzynibiegów;• rodzajeskrzyńbiegów;• wykresyprzełożeńskrzynibiegów;• rodzajesprzęgieł;• charakterystykasprzęgieł;• układysterujące;• rozwiązaniaspecjalne;• prędkośćiprzełożenia,azużyciepaliwa;• technikajazdy.

Blok 1.2. Poznanie charakterystyki technicznej i sposobu działania urządzeń służących bez-pieczeństwu w celu zapewnienia panowania nad pojazdem, zminimalizowania jego zużycia i zapobiegania awariom

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• szczególnecechydwuobwodowegoukładuhamulcowegowyposażonegowpneumatyczneurzą-

dzenie przenoszące:• hamowanie–wiadomościogólne;• sposobyhamowania;• budowaukładuhamulcowego;• pneumatyczneukładyhamulcowe,

• granicezastosowaniaukładówhamulcowychizwalniaczy:• rodzajemechanizmówhamulcowych:

• hamulecroboczy;• hamulecawaryjny;• hamulecpostojowy;• zwalniacze;

• zakresdziałaniaistosowaniaposzczególnychhamulców;• skutecznośćhamowania;

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa46

• systemyhamulcowe:• UkładSimplex• UkładDuplex• Układsamowzmacniający

• taśmowemechanizmyhamulcowe;• tarczowemechanizmyhamulcowe:

• systemDunlop;• systemGirling;• systemDBA-Bendix;• systemChrysler;

• hamulcepostojowe,• mieszanestosowanieukładuhamulcowegoizwalniacza:• układprzeciwblokującyABS;

• zadaniaABS;• budowaizasadadziałaniaABS,

• elektroniczniesterowanysystemhamulcowyEBS• budowaizasadadziałaniaEBS;• zaletysystemuEB;S

• układstabilizacjitorujazdyESP• celizasadastosowaniaESP;• budowaizasadadziałaniaESP;

• systemwspomaganianagłegohamowaniaBAS• zwalniacze

• wymaganiaprawneitechniczne;• zastosowaniezwalniaczy;• rodzajezwalniaczy(silnikoweipodwoziowe);• systemysterowaniazwalniaczami;• korzyścizestosowaniazwalniaczy;

• ogranicznikprędkościmaksymalnejpojazdu;• celizastosowanieograniczników;

• najlepszarelacjamiędzyprędkościąaprzełożeniemskrzynibiegów:• skrzyniabiegów;• optymalnewykorzystaniemocysilnika;• optymalnaprędkośćobrotowasilnikawzależnościodprędkościjazdy;• użytecznyzakresprędkościobrotowejsilnika,

• wykorzystanienośnościpojazdu:• ładownośćpojazdu;• konstrukcjabudowynadwozia;• obciążeniaosi;• dopuszczalneparametrypojazdów;• ważeniepojazdów,

• zastosowanieukładówhamulcowychnapochyłościach:• hamowaniezwalniaczem;• hamowaniehamulcemawaryjnymizwalniaczem;• hamowaniesilnikiem;• wybórmetodniekonwencjonalnychograniczającychprędkośćpojazdu,

• postępowaniewprzypadkuawariiurządzeńsłużącychbezpieczeństwu:• diagnozaproblemu;

4747

• ponownesprawdzenieurządzenia;• próbausunięciaawarii;• fachowapomocwusuwaniuawarii.

1.5. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• jazdawszerokimzakresiemomentuobrotowegoiśledzeniewskaźnikazużyciapaliwa:

• momentobrotowy;• mocsilnikaspalinowego(turbosprężarki);• jazdaekonomiczna,

• jazdawnajniższyminajwyższymzakresiemocy,ześledzeniemwskaźnikazużyciapaliwa:• czynnikiwpływającenazużyciepaliwa;• sprawnośćmechanicznasilnika;• obrotomierz;• zakresliczbyobrotów,

• jazdaprzynajniższymjednostkowymzużyciupaliwa:• jednostkowezużyciepaliwa;• prędkośćobrotowa;• zadaniaskrzynibiegów,

• jazdawoptymalnymprzedzialeprędkościsilnikaiutrzymywaniesięwsektorzeelastycznejpręd-kości optymalnej, z zachowaniem zaleceń producenta silnika pojazdu:• prędkośćoptymalna;• daneproducenta,

• jazdawoptymalnymzakresieprędkościsilnikapoprzezzmianębiegówwodpowiednimmomen-cie:• parametrypracysilnikaiskrzynibiegów;• przełożeniaskrzynibiegów,

• kontrolaczęściwdwuobwodowymukładziehamulcowym(wszczególnościwyjęciecylindramem-branowego, regulacja hamulców, kontrola złączek pneumatycznych, kontrola przewodów pneu-matycznych, kontrola nastaw regulatora siły hamowania (ręcznego i automatycznego):• sprawdzeniepracyistanutechnicznegosprężarki;• kontroladziałaniaurządzeńelektrycznychielektronicznychautobusu,związanychzfunkcjo-

nowaniem układu hamulcowego;• sprawdzenieciśnieńwpunktachukładuhamulcowego,gdzieznajdująsięzaworykontrolne

w warunkach statycznych oraz• sprawdzenieczasunarastaniaciśnieniawsiłownikachwtrakcieuruchamianiahamulcarobo-

czego;• kontrolaskutecznościistanuhamulców;• sprawdzeniedziałaniazwalniacza,

• naukaprzezostrożnepróbyhamowaniawspecjalnymterenie,pokazującadziałaniehamulców,ze zwróceniem uwagi na wpływ hamowania na prowadzenie pojazdu:• działaniehamulców,• czynnikimającewpływnadrogęhamowania,• nadsterownośćipodsterowność,

• naukajazdyzewzniesieniazużyciemobuukładówhamulcowychalboosobno:• ruszaniezmiejsca(technikaruszania);

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa48

• ruszaniezewzniesieniaprzyużyciuhamulcapodstawowegoiprzyużyciuhamulcaręcznego,• naukajazdyzkontroląwskazańprędkościomierzaiobrotomierzanaróżnychbiegach:

• lepszewykorzystywanieprędkościiprzełożeńskrzynibiegów;• charakterystykamocy,momentuobrotowegoijednostkowegozużyciapaliwa,

• naukajazdyautobusemobciążonym:ruszaniepodgórę,rozpędzaniesiędo50km/himierzenieczasu w przypadku autobusu obciążonego i nieobciążonego:• ruszanie;• ruszaniepodgórę;• włączaniesiędoruchu;• jazdaihamowanie;• Prędkość,

• ostrożnepróbyukładówhamulcowychautobusupodczasjazdyzewzniesienia;poznaniezjawiskaspadku siły hamowania i sposobu reagowania na nie:• spadeksiłyhamowania;• ograniczeniaużywaniahamulcówizwalniacza,• łączneużywaniehamulcówizwalniacza,• sposobyograniczaniaprędkościwróżnychwarunkachdrogowychiatmosferycznych,

• próbaznalezieniasymulowanychawariiwpojeździe,opisaniewykrytejsytuacji,próbaznalezie-nia przyczyny, naprawa awarii, o ile jest możliwa, i decyzja o rozpoczęciu jazdy albo pozostaniu na parkingu:• układyelektroniczneinformująceousterkach;• oznaczeniaposzczególnychkontrolek;• systemsamodiagnozy.

• naukaoszczędnegostylujazdy,uzyskanegoprzezpoprawękryteriówoptymalizacjizużyciapali-wa podczas jazdy:• zużyciepaliwa;• jazdaekonomiczna.

Blok 1.6. Umiejętność zapewnienia pasażerom komfortu i bezpieczeństwa

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• prawidłowaocenawzdłużnychipoprzecznychruchówpojazdunadrodze:

• położenieautobusunajezdni;• kontrolaotoczeniapojazdu;• kontrolawnętrzaautobusu;• wzdłużneruchypojazdu;• poprzecznychruchówpojazdu,

• zachowaniawruchudrogowym:• odpowiedzialnośćkierowcy;• stantechnicznyiczystośćpojazdu;• bezpieczeństwoprzewożonychosób;• terminowośćprzewozów;• obsługapasażerów;• kulturajazdyizachowaniakierowcy,

• łagodnezakończeniehamowania:• styljazdykierowcy;

4949

• zatrzymanieipostój;• hamowanieawaryjne;• łagodnezakończeniehamowania,

• uwzględnianiezwisówpojazdu:• normydopuszczeniapojazdówdowykonywaniaprzewozówdrogowych;• gabarytypojazdów;• dopuszczalnamasacałkowita;• dopuszczalnynaciskosi;• obciążalnośćpodłogi;• zwisypojazdu.

• wykorzystaniewłaściwejinfrastruktury(ogólnodostępneobszary,drogikomunikacyjnezastrzeżo-ne dla konkretnych uczestników ruchu):• infrastrukturadrogowa;• rodzajedróg;• „czarnepunkty”;• „buspasy”• prędkość(dopuszczalna,projektowa,miarodajna,operacyjna,środowiskowa),

• właściwaocenapriorytetówpodwzględembezpiecznegokierowaniapojazdemorazspełnieniain-nych zagadnień nałożonych na kierującego:• ogólnezasadyprzewozuosób;• obsługaurządzeńrejestrującychsprzedażbiletów;• ochronaprzeciwpożarowa;• ewakuacjapasażerówwraziewypadku;• praktyczneudzielaniepomocyposzkodowanym;• zachowaniekierowcywraziezaistnieniawypadku;• spełnieniainnychzadańnałożonychnakierującego,

• zachowaniewobecpasażerów:• kulturaosobistakierowcy;• terminowośćrealizacjiprzewozu;• zachowaniewobecpasażerówiinnychosób;• zachowaniekierowcywsytuacjachniewłaściwegozachowaniapasażerów,

• szczególneokolicznościzwiązanezprzewozempewnychgruppasażerów:• ogólnezasadyprzewozuosób;• przewózinwalidów;• przewózdzieci;• przewózosóbniepełnosprawnych;• zabezpieczeniebagażu.

Blok 1.7. Umiejętność równomiernego obciążenia pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów bhp i zasadami prawidłowego użytkowania pojazdu

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• siłydziałającenapojazdpodczasjazdy:

• pojęcieoporówruchu;• klasyfikacja(rodzaje)oporówtoczenia–ruchu;• oporydrogowe(toczenia,wzniesienia);• oporyzwiązanezkonstrukcją(powietrza,wewnętrznemechaniczne);• opórbezwładności-ruszanieiprzyspieszanie;

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa50

• torjazdy;• kątyznoszeniaopon;• podsterowność,nadsterowność;• siłabezwładności,

• zastosowanieprzełożeniaskrzynibiegówodpowiadającemuobciążeniapojazduiprofilowijezdni:• identyfikacjaprzeszkódnadrodze;• przygotowaniedojazdyorazwykonywaniemanewrów;• technikajazdy;• przełożeniaskrzynibiegów;• rodzajeskrzyńbiegówiichwykorzystanie;• pokonywaniezakrętów;• poślizg,

• obliczenieobciążeniaużytkowegopojazdu:• metodyobliczeństatycznych;• siływewnętrznedlaobciążeńużytkowych;• sprawdzanienośnościdlaobciążeńużytkowych;• definicjasił;• siłaciężkości;• siłabezwładności;• siłatarcia;• siłaodśrodkowa,

• rozmieszczeniepasażerówwautobusie:• wsiadanieiwysiadaniepasażerów;• rozmieszczeniepasażerów;• bagażpodręczny;• załadunekbagażudolukówbagażowych.

• skutkioddziałująceprzyprzekroczeniunaciskuładunkunaoś:• kalkulacjaobciążeniapojazdulubzespołupojazdów,• utratastabilnościpojazdu,• utrudnieniawkierowalnościpojazdu,• konsekwencjeprzeciążeniaosipojazdu.

• stabilnośćpojazduiśrodekciężkości:• wyznaczanieśrodkaciężkościpojazdu,• naruszeniestabilnościbocznejpojazdu.

Blok 2.1. Poznanie uwarunkowań społecznych dotyczących transportu drogowego i rządzą-cych nim zasad

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• maksymalnyczaspracykierowcywtransporciedrogowym:

• przepisyprawawzakresietransportudrogowego;• krajoweregulacjedotycząceczasupracykierowcyw• transporciedrogowym:• kodekspracyiprzepisywykonawcze;• ustawaoczasiepracykierowców;• przepisydotyczącewykorzystywaniaurządzeńdorejestracjiczasupracykierowcy,

• stosowanie rozporządzeń: Rady (EWG) nr 3821/85 iParlamentu Europejskiego iRady (WE) nr

5151

561/2006; kary za nieużywanie, nieprawidłowe używanie i ingerencję w urządzenie rejestrujące:• zasadystosowaniaprzepisówrozp.561/2006;• wyłączeniazestosowaniarozporządzenia;• normyczasupracykierowców;• urządzeniarejestrujące–tachografy(rodzajeizasadydziałania);• czasjazdy,wymaganeodpoczynkiiinnaaktywnośćkierowcy;• zasadyodpowiedzialnościzanaruszeniaustawyotransporciedrogowymiinnychustaw;• wysokości sankcji zaposzczególne naruszenia (załączniki doustawy otransporcie drogo-

wym).• prawaiobowiązkikierowcówwzakresiekwalifikacjiwstępnejiszkoleniaokresowego:

• wybraneprzepisyustawyotransporciedrogowym;• główne założenia rozporządzenia wsprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz

drogowy.

Blok 2.3. Poznanie przepisów regulujących przewóz pasażerów

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• przewózszczególnychgruposób:

• ogólnezasadyprzewozuosób;• przewózdzieci;• przewózosóbniepełnosprawnych;• przewózgrupzorganizowanych,

• urządzeniabezpieczeństwawautobusach:• elektroniczneurządzeniawspomagającepracękierowcy:ABS,ASR,BAS,EHB,ESP,CCS;• radaroweukładyzachowaniaodległości:ICC,DTR,PTS,Stop&Go;• jazdaautobusemwróżnychwarunkachdrogowychiatmosferycznych;• technikajazdyautobusem,

• pasybezpieczeństwa:• regulacjeprawne;• warunkitechniczne;• wyposażeniedodatkoweautobusu;• siedzenia,okna,drzwi;• pasybezpieczeństwa,napinacze.

• obciążeniepojazdu:• regulacjeprawne;• dopuszczalnamasacałkowita;• dopuszczalnynaciskosi;• obciążalnośćpodłogi.

Blok 3.1. Uświadomienie kierowcom zagrożenia wypadkami na drodze i w pracy

Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że na drogach średnio co 30 sekund ginie człowiek. Rocz-nie jest to ponad milion osób, a około 50 mln doznaje obrażeń. W krajach Unii Europejskiej rocz-nie ginie ponad 40 tys. osób, a w Polsce prawie 5,5 tys. Zagrożenie śmiercią w wypadku drogowym na polskich drogach jest prawie dwukrotnie większe niż w przodujących krajach UE, zaś prawdopo-dobieństwo śmierci uczestnika wypadku jest średnio cztery razy wyższe. Głównymi przyczynami wy-

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa52

padków drogowych w Polsce, niezmiennie od wielu lat, są niebezpieczne zachowania uczestników ruchu, jak: nadmierna prędkość jazdy, nietrzeźwość, niestosowanie urządzeń zabezpieczających, agresja na drodze i brak poszanowania praw innych uczestników ruchu. Wypadki drogowe i ich skut-ki to nie tylko problem społeczny i moralny, ale także ekonomiczny. Nie można przeliczyć bólu i cier-pienia ofiar wypadków i ich najbliższych. Są to straty niewymierne. Jednak straty materialne, jakie po-nosi społeczeństwo z tytułu wypadków drogowych, mierzone wielkością niewytworzonego dochodu narodowego, przewyższają wielkość wydatków budżetu naszego państwa na opiekę zdrowotną i po-moc społeczną. Koszt społeczny jednej zabitej osoby to prawie 1 mln zł! Bezpieczeństwo na drogach należy do priorytetów w polityce transportowej Unii Europejskiej. Chociaż za bezpieczeństwo na dro-gach odpowiedzialne są wspólnie władze publiczne, przedsiębiorstwa oraz społeczeństwo, to jed-nak wiodącą rolę powinny wziąć na siebie przedsiębiorstwa i ich pracownicy. Europejskie podejście do zagadnień bhp uwzględnia szacowanie ryzyka i stosowanie środków zapobiegawczych, nadając priorytet likwidacji zagrożeń u ich źródła.

Wrozdziale3.1.„Bezpieczeństwo,obsługailogistykawaspekciezdrowia,ruchudrogowegoiśro-dowiska”poruszonozagadnieniazwiązanezbezpieczeństwemwdrodzedopracy,wpracy,atakżepodczas wykonywania czynności związanych z załadunkiem / rozładunkiem oraz samym przewozem osób lub towarów. Rozdział 3.1. zawiera:• rodzajewypadkówprzypracywtransporciedrogowym:

• definicjawypadkuprzypracy;• definicjawypadkudrogowego;• odpowiedzialnośćkarna;• odpowiedzialnośćcywilna(materialna);• postrzeganieniebezpieczeństwa;• czynnikiwpływającenawypadki;• klasyfikacjawypadków;• wypadkiprzypracywtransporciedrogowym;• wymogiwzakresieBHP;• wypadkidrogowe,

• statystykawypadkówdrogowych:• wukładzieogólnopolskimorazwposzczególnychwojewództwach;• informacjastatystycznaogólna;• wypadkiikolizje;• zabici,ranni;• wieksprawców,• ilośćwypadkówzpodziałemnamiesiące,dnitygodniaiporydnia,• nietrzeźwiuczestnicyruchudrogowego,

• udziałsamochodówciężarowych/autokarówwwypadkachdrogowych:• wukładzieogólnopolskimorazwposzczególnychwojewództwach;• informacjastatystycznaogólna;• wypadkiikolizje;• zabici,ranni,

• statystykidotyczącezabitychirannychwwypadkachdrogowych:• ilośćofiarśmiertelnychirannych;• zagrożeniewposzczególnychmiesiącach,dniach,godzinach;• czynnikiwpływającenawypadkidrogowe;• udziałwwypadkachwybranychgrupuczestnikówruchudrogowego(kierowcysamochodów

osobowych, ciężarowych i autobusów, rowerzyści, motorowerzyści, motocykliści oraz piesi)• nietrzeźwikierujący;

5353

• grupywiekowesprawcówwypadkówdrogowych,• stratymaterialneifinansowe:

• kosztyspołeczne;• kosztybezpośredniezwiązanezuszkodzeniempojazdu;• stratydotycząceprzewożonychładunków;• absencjachorobowa.

Blok 3.2. Umiejętność zapobiegania przestępstwom i przemytowi nielegalnych imigrantów

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• problemyzwiązanezmiędzynarodowąprzestępczościątransgranicznąiprzemytem:

• rodzajeprzestępczościtransgranicznejijejskutki;• zorganizowanyprzemytnielegalnychemigrantów;• produkcja,obrótiprzemytnarkotykówwrejonieprzygranicznym;• praniebrudnychpieniędzy;• międzynarodowyprzemytsamochodów;• nielegalnyhandelbronią,amunicjąimateriałamiwybuchowymi;• przestępczośćakcyzowa,

• środkizapobiegawcze:• współpracamiędzynarodowawobszarzesprawwewnętrznych–zasadyogólne;• UkładzSchengen;• Europol,Eurojust,Eurodaciinne;• rolaStrażyGranicznejiSłużbyCelnej;• działalnośćInspekcjiTransportuDrogowego,

• metodyiceledziałańprzestępczych:• statystykadziałańprzestępczychnagranicyUEimiędzypaństwamiUE;• rozwójnowychkierunkówdziałalnościprzestępczej;• sposobydziałalnościprzestępczejnastrzeżonejgranicyUE;• charakterystykadziałalnościprzestępczejpomiędzypaństwamiwobrębiegranicUE.

• przepisyprawaiobowiązkikierowcyorazobowiązkiprzewoźnikawtymzakresie:• zasadykontroliizabezpieczaniaładunkuiskrzyńładunkowychpodczasprzekraczaniagranic

UE;• zabezpieczanieprzedpenetracjąładunkupodczastransportuwgranicachUE;• obecnośćkierowcyprzyzaładunku;• kontroleprzewozównatereniepaństwUE;• dokumentyprzewozowe,aprzewożonyładunek;• sankcjewobeckierowcyorazprzewoźnika.

Blok 3.3. Umiejętność zapobiegania zagrożeniom fizycznym

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• zasadyergonomii:

• szczególnycharakterpracykierowcy;• organizacjastanowiskapracyijejwpływnaprocespracykierowcy;• wpływjakościurządzeństerowniczychnajakośćpracy;• prawidłowapozycjawpojeździeodległośćodpedałów;

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa54

• prawidłowapozycjazakierownicą(kątnachylenia,wysokość,oparciesiedzenia-błędywusta-wieniu fotela, rodzaj foteli).

• zachowaniaipostawystanowiącezagrożenie:• wpływ stosowania niesprawnych urządzeń załadowczo-wyładowczych nabezpieczeństwo

pracy kierowcy;• stresiagresja;• wymuszonapozycjasiedząca(zwyrodnieniaibólekręgosłupaistawów);• wibracja–drgania(chorobawibracyjna);• ręcznepracetransportowe(przenoszenie,unoszenie,podnoszenie);• przepisyBHPwzakresietransportowaniaręcznegotowarów,wysokości,ciężar;• koniecznośćumiejętnościszybkiejreakcjiprzezkierowcę(odległośćkierownicyodklatkipier-

siowej, ułożenie rąk na kierownicy);• zagrożeniawystępującepodczasobsługi itankowaniapojazdu,podczaszaładunku iwyła-

dunku towarów oraz podczas zatrzymań i postojów,• kondycjafizycznaićwiczeniasprawnościowe:

• kondycjafizyczna(wydolnośćsercowo-naczyniowa,siła,wytrzymałośćmięśni,giętkość);• siła–zdolnośćmięśnidowydatkowaniaenergii;• kondycjamotoryczna:zręczność,równowaga,koordynacja,czasreakcji,szybkość;• ćwiczeniaaerobowe(beztlenowe);• ćwiczeniaizometryczne–ćwiczeniawzmacniającemięśniepoprzezichnapinanie,przykłado-

we ćwiczenia;• ćwiczeniaoddechowe,

• ochronaosobista:• stosowanieśrodkówochronyosobistejwprocesiepracy;• stosowanieodpowiednichurządzeńinarzędzi;• wpływ ubioru kierowcy napracę wograniczonej przestrzeni izróżnicowanych mikroklima-

tach.

Blok 3.4. Świadomość znaczenia predyspozycji fizycznych i psychicznych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia: • zasadyzdrowego,regularnegoodżywiania:

• wpływproduktówżywnościowychnafunkcjonowanieposzczególnychorganów;• zestawianieposzczególnychproduktówwposiłkach–skutkiniestosownychzestawień;• wpływniezdrowychposiłkównakondycjęfizycznąipsychiczną;• dobórodpowiednichposiłkówpodczasdługotrwałejjazdy;• dobóriuzupełnianiepłynówwpracykierowcy,

• wpływalkoholu,narkotykówiinnychsubstancjinazachowanie:• zagrożeniawruchuzpowodustanunietrzeźwości;• stężeniealkoholu;• wpływalkoholunaorganizmczłowieka;• odczuciaipostrzeganierzeczywistościpospożyciu;• stannietrzeźwości,stanpospożyciualkoholu;• badanietrzeźwości;• stan poużyciu innych środków działających podobnie doalkoholu (wykaz, skład iwpływ

na człowieka);• stanpoużyciuleków(środkiprzeciwbólowe,antybiotyki),

5555

• objawy,przyczyny,skutkizmęczeniaistresu:• niekorzystneczynnikiwpływającenasprawnośćkierowcy;• podziałczynników:fizyczne,wibracyjne,hałas,mikroklimat;• wpływwibracjinaorganizmczłowieka(układnaczyniowy,układnerwowy,układkostny);• sprawność,zdolnośćreakcji(drogazatrzymania–czasreakcji),

• zasadniczarolapodstawowegocyklupracy/odpoczynku:• rolaodpoczynkuwdziennym,tygodniowymimiesięcznymcyklupracy;• znaczenieczynnegoibiernegoodpoczynku;• fizjologiaczłowiekawdzienno-nocnymcyklupracy;• rolasnui„drzemek”wdługotrwałymcyklupracykierowcy;• objawyzmęczeniaijaksobieznimiradzić.

Blok 3.5. Umiejętność oceny sytuacji awaryjnych, zachowanie w sytuacjach krytycznych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• ocenasytuacjikrytycznej:

• wypadek,kolizja(różnice,sposóbpostępowania);• statystykipolicyjne:przyczynywypadków;• klasyfikacjazagrożeń;• ocenasytuacjiprzezkierowcę,pojazd,ładunek,położenienadrodze;• podejmowaniedecyzjiwymuszonejsytuacjąnadrodze,

• unikaniekomplikacjiwraziewypadku:• prawidłowośćikolejnośćpostępowania;• zabezpieczeniemiejscawypadku;• dbałośćouczestnikówwypadku;• ustalenieświadkówwypadku,

• wzywaniepomocy:• dokładneokreśleniemiejscawypadku;• analizasytuacjidrogowej,ocenapojazdówbiorącychudziałwwypadku;• ilośćiocenaosóbposzkodowanych;• wstępnaocenastanuposzkodowanych.

• pomocposzkodowanymiudzielaniepierwszejpomocy:• zabezpieczeniemiejscazdarzenia;• zabezpieczeniepojazdówbiorącychudziałwwypadku;• środkiimateriałyniezbędnedoudzielaniapierwszejpomocy;• ocenastanuposzkodowanych–kolejnośćudzielaniapomocy;• określenieiwyznaczeniemiejscaewakuacjiposzkodowanych;• udzielaniepierwszejpomocyposzkodowanym,

• postępowaniewraziepożaru:• sprzętiśrodkip/poż.;• ocenasytuacjipożarowejuszkodzonychpojazdówimiejscawypadku;• ocenapożarowaprzewożonegoładunku;• gaszeniepożaruiewakuacjaposzkodowanych,

• ewakuacjaosóbzsamochoduciężarowego/pasażerówzautobusu:• ustaleniemiejscaewakuacji;• ocenastanuposzkodowanychimożliwościewakuacji;• ustaleniekolejnościewakuacji;

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa56

• sposobyewakuacji,• zapewnieniebezpieczeństwawszystkichpasażerów:

• dobór,charakterystykaioznaczeniemiejscdoewakuacjiludzi;• zabezpieczaniemiejscdoewakuacji;• sposobyochronymiejscewakuacjiorazzabezpieczeniemiejscudzielaniapomocy,

• reakcjanaaktyagresji:• przyczynyagresji;• sytuacjewywołująceagresję;• rodzajeagresji;• sposobyradzeniawsytuacjachstresogennych;• sposobyrozładowaniaagresji.

• podstawowezasadysporządzaniainformacjizwypadku;• określenieszczegółówmiejscawypadku;• określenieuczestnikówruchudrogowegobiorącychudziałwwypadku;• określenieilościosóbbiorącychudziałwwypadku–ogólneokreśleniestanuposzkodowa-

nych;• gromadzeniedanychoświadkachwypadku;• sporządzeniedokumentacjiwypadku,

Blok 3.6. Umiejętność zachowania się w sposób poprawiający wizerunek przewoźnika

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• znaczeniepoziomuusługświadczonychprzezkierowcędlaprzewoźnika:

• terminowośćdostarczaniaiodbioruładunków;• dostarczaniewokreślonelubzmienionetrakcietransportumiejsceprzeznaczenia;• ciągłykontaktzklientemireakcjanajegopotrzebyioczekiwania;• dbałośćowizerunekfirmy.

• rolakierowcy:• wyglądzewnętrzny;• ubiórihigienaosobista;• zachowanie się wstosunku doosób wotoczeniu kierowcy (pracownicy firmy, klienci, inne

osoby);• udzielaniepełnejinformacjiofirmieiświadczonychusługach;• ciągłykontaktzpracodawcąorazprofesjonalizmwobsłudzeklienta,

• kontaktykierowcyzinnymiosobamiwczasiepracy:• zasadykontaktuzodbiorcąinadawcąładunku;• odpowiedzialnośćzaosobywspółpracujące;• współpracawzakresiezaładunkuiwyładunku;• dokumentydotycząceładunku.

• utrzymaniepojazdu:• wyglądzewnętrzny;• stantechnicznypojazduiurządzeń;• obsługacodzienna;• sprawnośćpojazdu–kontrolki;• reklamyiogólnywidokpojazdu;• wyposażeniewosprzęt,

• organizacjapracy:

5757

• harmonogramyprzejazduiobsługiklienta,• miejscazaładunkuiwyładunku,• harmonogramyzaładunkuiwyładunku,• współpracawsystemiezaładunkuiwyładunku,

• handloweifinansoweskutkisporówwystępującychwpracykierowcy:• handlowe–ubezpieczeniaCargo,• finansowe–OCprzewoźnika,• wynikającezkolizjidrogowych–AC,OC,NW,• umiejętnośćnegocjacji,• metodyisposobywychodzeniazesporów.

Blok 3.8 Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących pasażerskiego przewozu dro-gowego i organizacji rynku

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:Przewóz drogowy osób w stosunku do innych rodzajów transportu osób (kolej, samochód osobowy):

• organizacja przedsiębiorstw transportowych ipomocniczej działalności transportowej, spe-cjalizacja w transporcie;

• zmianywsektorzetransportu(zróżnicowanieświadczonychusług,podwykonawstwo,centralogistyczne);

• łatwośćdostępu,• działalnośćwzakresieprzewozudrogowegoosób:

• regulacjeprawne;• transportzarobkowy;• przewozynapotrzebywłasne;• licencjeiichrodzaje,wypisyzlicencji;• zezwoleniaiichrodzaje,

• przekraczaniegranic(transportmiędzynarodowy),• regulacjeprawne;• zezwoleniazagraniczne;• formularzejazdy;• przewozyregularne;• regularnespecjalne;• przewozywahadłowe;• przewozyokazjonalne,

• organizacjaiformyprowadzeniadziałalnościwzakresieprzewozudrogowegoosób:• pojęciapodstawowe;• strukturyorganizacyjne;• warunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczej;• przedsiębiorcajednoosobowy;• spółkihandlowe;• spółkicywilne;• przedsiębiorstwapaństwowe;• spółdzielnie.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa58

ZaKOńCZENIE KURSUAbsolwent po zaliczeniu obu części kursu i wszystkich zawartych w nich bloków oraz spełnieniu

wymagań postawionych w § 7 ust. 1. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz.U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmia-nami), tj. odbyciu 16 godzin zajęć praktycznych w ruchu drogowym oraz cztery godzin zajęć prak-tycznych z jazdy w warunkach specjalnych, posiada uprawnienia do przystąpienia do testu kwalifika-cyjnego.

5959

Kwalifikacja wstępna uzupełniająca na kategorie D, D1, D+E, D1+E

CZaS tRWaNIa KURSUczęść teoretyczna: 65 godz. część praktyczna: 5 godz.

Podstawa prawna doboru zawartości merytorycznej kursu: załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmianami)

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa60

OPIS KURSUKurs przygotowany został dla kierowców, którzy chcą zdobyć dodatkowe uprawnienia do wyko-

nywania zawodu na pojazdach kategorii D, D1, D+E, D1+E, a ukończyli kwalifikację wstępną dla po-jazdów kategorii C, C1, C+E, C1+E. Na kursie przdstawiona zostanie wiedza specjalistyczna z za-kresu racjonalnej jazdy, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa, stosowania obowiązujących przepisów, bezpieczeństwa, obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska. Celem kursu i prezentowanego na nim materiału jest przygotowanie kursanta do zdania państwowe-go testu kwalifikacyjnego i poszerzenia uprawnień do wykonywania zawodu na pojazdach kategorii D, D1, D+E, D1+E.

ZaKRES tEMatyCZNy I CZaS tRWaNIa blOKóW PROgRaMOWyCh KURSU

Zakres tematyczny kursu zgodny jest z wymogami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (DzU Nr 53, poz. 314 z 2010 r. ) i zgodnie z załącznikiem nr 1 niniejszego rozporządzenia obejmuje, część specjali-styczną kursu zawierającą następujące bloki programowe:

Blok 1.5. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych – Licz-ba godzin: 5

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z techniką jazdy, ekologicznym zużyciem paliwa, zasadami funkcjonowania urządzeń bezpieczeństwa czynnego i ich zachowania w różnych warunkach drogowych.

Metodyka T/C/JBlok 1.6. Umiejętność zapewnienia pasażerom komfortu i bezpieczeństwa – Liczba godzin: 20 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z komfortem i bezpieczeństwem pasażerów,

z uwzględnieniem aktualnej sytuacji w czasie transportu i odpowiednim wykorzystaniem posiadanej infrastruktury.

Metodyka T/C/JBlok 1.7. Umiejętność równomiernego obciążenia pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów

bhp i zasadami prawidłowego użytkowania pojazdu – Liczba godzin: 15 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z skutkami oddziaływania sił i czynników

środowiskowych na pojazd, który nie spełnia wymogów przepisów bhp. Szczególną uwa-gę zwrócono na zasady zachowania stabilności, rozłożenia obciążenia i bezpieczeństwa pojazdu oraz pasażerów.

Metodyka T/C/JBlok 2.3. Poznanie przepisów regulujących przewóz pasażerów – Liczba godzin: 20 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z przewozem pasażerskim krajowym i mię-

dzynarodowym, w tym również poznanie przepisów krajowych i międzynarodowych nor-mujących pasażerski przewóz drogowy.

Metodyka TBlok 3.8. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących pasażerskiego przewozu dro-

gowego i organizacji rynku – Liczba godzin:10 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z poznaniem zasad ekonomi i uwarunkowań

rynkowych, które mają bezpośredni wpływ na pasażerski transport drogowy. Omówione zostaną podstawowe reguły podziału i wykorzystania rynku transportowego, przedstawio-ne regulacje prawne i warunki środowiskowe mające wpływ na kształ rynku przewozów pasażerskich.

Metodyka T

6161

ChaRaKtERyStyKa abSOlWENta KURSUAbsolwent kursu po jego zakończeniu powinien mieć wiedzę oraz umiejętności w zakresie racjo-

nalnej i bezpiecznej jazdy, oraz znajomość aktualnych przepisów ze szczególnym uwzględnieniem pojazdów kategorii D, D1, D+E, D1+E. Nieobca mu będzie również znajomość obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska umożliwiająca optymalizację i poprawę warun-ków w środowisku pracy. Zdobyta przez absolwenta wiedza pozwoli mu również na wykorzystanie jej w warunkach zajęć praktycznych.

ZaKRES MatERIałU DO ćWICZEń POD NaDZOREMtRENERa-WyKłaDOWCy PRZy UżyCIU KOMPUtERa

I SPECjalIStyCZNEgO OPROgRaMOWaNIaWSPIERająCEgO PROCES SZKOlENIa

Blok 1.5. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• jazdawszerokimzakresiemomentuobrotowegoiśledzeniewskaźnikazużyciapaliwa:

• momentobrotowy;• mocsilnikaspalinowego(turbosprężarki);• jazdaekonomiczna,

• jazdawnajniższyminajwyższymzakresiemocy,ześledzeniemwskaźnikazużyciapaliwa:• czynnikiwpływającenazużyciepaliwa;• sprawnośćmechanicznasilnika;• obrotomierz;• zakresliczbyobrotów,

• jazdaprzynajniższymjednostkowymzużyciupaliwa:• jednostkowezużyciepaliwa;• prędkośćobrotowa;• zadaniaskrzynibiegów,

• jazdawoptymalnymprzedzialeprędkościsilnikaiutrzymywaniesięwsektorzeelastycznejpręd-kości optymalnej, z zachowaniem zaleceń producenta silnika pojazdu:• prędkośćoptymalna;• daneproducenta,

• jazdawoptymalnymzakresieprędkościsilnikapoprzezzmianębiegówwodpowiednimmomen-cie:• parametrypracysilnikaiskrzynibiegów;• przełożeniaskrzynibiegów,

• kontrolaczęściwdwuobwodowymukładziehamulcowym(wszczególnościwyjęciecylindramem-branowego, regulacja hamulców, kontrola złączek pneumatycznych, kontrola przewodów pneu-matycznych, kontrola nastaw regulatora siły hamowania (ręcznego i automatycznego):• sprawdzeniepracyistanutechnicznegosprężarki;• kontroladziałaniaurządzeńelektrycznychielektronicznychautobusu,związanychzfunkcjo-

nowaniem układu hamulcowego;• sprawdzenieciśnieńwpunktachukładuhamulcowego,gdzieznajdująsięzaworykontrolne

w warunkach statycznych oraz• sprawdzenieczasunarastaniaciśnieniawsiłownikachwtrakcieuruchamianiahamulcarobo-

czego;• kontrolaskutecznościistanuhamulców;

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa62

• sprawdzeniedziałaniazwalniacza,• naukaprzezostrożnepróbyhamowaniawspecjalnymterenie,pokazującadziałaniehamulców,

ze zwróceniem uwagi na wpływ hamowania na prowadzenie pojazdu:• działaniehamulców,• czynnikimającewpływnadrogęhamowania,• nadsterownośćipodsterowność,

• naukajazdyzewzniesieniazużyciemobuukładówhamulcowychalboosobno:• ruszaniezmiejsca(technikaruszania);• ruszaniezewzniesieniaprzyużyciuhamulcapodstawowegoiprzyużyciuhamulcaręcznego,

• naukajazdyzkontroląwskazańprędkościomierzaiobrotomierzanaróżnychbiegach:• lepszewykorzystywanieprędkościiprzełożeńskrzynibiegów;• charakterystykamocy,momentuobrotowegoijednostkowegozużyciapaliwa,

• naukajazdyautobusemobciążonym:ruszaniepodgórę,rozpędzaniesiędo50km/himierzenieczasu w przypadku autobusu obciążonego i nieobciążonego:• ruszanie;• ruszaniepodgórę;• włączaniesiędoruchu;• jazdaihamowanie;• Prędkość,

• ostrożnepróbyukładówhamulcowychautobusupodczasjazdyzewzniesienia;poznaniezjawiskaspadku siły hamowania i sposobu reagowania na nie:• spadeksiłyhamowania;• ograniczeniaużywaniahamulcówizwalniacza,• łączneużywaniehamulcówizwalniacza,• sposobyograniczaniaprędkościwróżnychwarunkachdrogowychiatmosferycznych,

• próbaznalezieniasymulowanychawariiwpojeździe,opisaniewykrytejsytuacji,próbaznalezie-nia przyczyny, naprawa awarii, o ile jest możliwa, i decyzja o rozpoczęciu jazdy albo pozostaniu na parkingu:• układyelektroniczneinformująceousterkach;• oznaczeniaposzczególnychkontrolek;• systemsamodiagnozy.

• naukaoszczędnegostylujazdy,uzyskanegoprzezpoprawękryteriówoptymalizacjizużyciapali-wa podczas jazdy:• zużyciepaliwa;• jazdaekonomiczna.

Blok 1.6. Umiejętność zapewnienia pasażerom komfortu i bezpieczeństwa

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• prawidłowaocenawzdłużnychipoprzecznychruchówpojazdunadrodze:

• położenieautobusunajezdni;• kontrolaotoczeniapojazdu;• kontrolawnętrzaautobusu;• wzdłużneruchypojazdu;• poprzecznychruchówpojazdu,

• zachowaniawruchudrogowym:• odpowiedzialnośćkierowcy;

6363

• stantechnicznyiczystośćpojazdu;

• bezpieczeństwoprzewożonychosób;

• terminowośćprzewozów;

• obsługapasażerów;

• kulturajazdyizachowaniakierowcy,

• łagodnezakończeniehamowania:

• styljazdykierowcy;

• zatrzymanieipostój;

• hamowanieawaryjne;

• łagodnezakończeniehamowania,

• uwzględnianiezwisówpojazdu:

• normydopuszczeniapojazdówdowykonywaniaprzewozówdrogowych;

• gabarytypojazdów;

• dopuszczalnamasacałkowita;

• dopuszczalnynaciskosi;

• obciążalnośćpodłogi;

• zwisypojazdu.

• wykorzystaniewłaściwejinfrastruktury(ogólnodostępneobszary,drogikomunikacyjnezastrzeżo-

ne dla konkretnych uczestników ruchu):

• infrastrukturadrogowa;

• rodzajedróg;

• „czarnepunkty”;

• „buspasy”

• prędkość(dopuszczalna,projektowa,miarodajna,operacyjna,środowiskowa),

• właściwaocenapriorytetówpodwzględembezpiecznegokierowaniapojazdemorazspełnieniain-

nych zagadnień nałożonych na kierującego:

• ogólnezasadyprzewozuosób;

• obsługaurządzeńrejestrującychsprzedażbiletów;

• ochronaprzeciwpożarowa;

• ewakuacjapasażerówwraziewypadku;

• praktyczneudzielaniepomocyposzkodowanym;

• zachowaniekierowcywraziezaistnieniawypadku;

• spełnieniainnychzadańnałożonychnakierującego,

• zachowaniewobecpasażerów:

• kulturaosobistakierowcy;

• terminowośćrealizacjiprzewozu;

• zachowaniewobecpasażerówiinnychosób;

• zachowaniekierowcywsytuacjachniewłaściwegozachowaniapasażerów,

• szczególneokolicznościzwiązanezprzewozempewnychgruppasażerów:

• ogólnezasadyprzewozuosób;

• przewózinwalidów;

• przewózdzieci;

• przewózosóbniepełnosprawnych;

• zabezpieczeniebagażu.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa64

Blok 1.7. Umiejętność równomiernego obciążenia pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów

bhp i zasadami prawidłowego użytkowania pojazdu

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:

• siłydziałającenapojazdpodczasjazdy:

• pojęcieoporówruchu;

• klasyfikacja(rodzaje)oporówtoczenia–ruchu;

• oporydrogowe(toczenia,wzniesienia);

• oporyzwiązanezkonstrukcją(powietrza,wewnętrznemechaniczne);

• opórbezwładności-ruszanieiprzyspieszanie;

• torjazdy;

• kątyznoszeniaopon;

• podsterowność,nadsterowność;

• siłabezwładności,

• zastosowanieprzełożeniaskrzynibiegówodpowiadającemuobciążeniapojazduiprofilowijezdni:

• identyfikacjaprzeszkódnadrodze;

• przygotowaniedojazdyorazwykonywaniemanewrów;

• technikajazdy;

• przełożeniaskrzynibiegów;

• rodzajeskrzyńbiegówiichwykorzystanie;

• pokonywaniezakrętów;

• poślizg,

• obliczenieobciążeniaużytkowegopojazdu:

• metodyobliczeństatycznych;

• siływewnętrznedlaobciążeńużytkowych;

• sprawdzanienośnościdlaobciążeńużytkowych;

• definicjasił;

• siłaciężkości;

• siłabezwładności;

• siłatarcia;

• siłaodśrodkowa,

• rozmieszczeniepasażerówwautobusie:

• wsiadanieiwysiadaniepasażerów;

• rozmieszczeniepasażerów;

• bagażpodręczny;

• załadunekbagażudolukówbagażowych.

• skutkioddziałująceprzyprzekroczeniunaciskuładunkunaoś:

• kalkulacjaobciążeniapojazdulubzespołupojazdów,

• utratastabilnościpojazdu,

• utrudnieniawkierowalnościpojazdu,

• konsekwencjeprzeciążeniaosipojazdu.

• stabilnośćpojazduiśrodekciężkości:

• wyznaczanieśrodkaciężkościpojazdu,

• naruszeniestabilnościbocznejpojazdu.

6565

Blok 2.3. Poznanie przepisów regulujących przewóz pasażerów

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia: • przewózszczególnychgruposób:

• ogólnezasadyprzewozuosób;• przewózdzieci;• przewózosóbniepełnosprawnych;• przewózgrupzorganizowanych,

• urządzeniabezpieczeństwawautobusach:• elektroniczneurządzeniawspomagającepracękierowcy:ABS,ASR,BAS,EHB,ESP,CCS;• radaroweukładyzachowaniaodległości:ICC,DTR,PTS,Stop&Go;• jazdaautobusemwróżnychwarunkachdrogowychiatmosferycznych;• technikajazdyautobusem,

• pasybezpieczeństwa:• regulacjeprawne;• warunkitechniczne;• wyposażeniedodatkoweautobusu;• siedzenia,okna,drzwi;• pasybezpieczeństwa,napinacze.

• obciążeniepojazdu:• regulacjeprawne;• dopuszczalnamasacałkowita;• dopuszczalnynaciskosi;• obciążalnośćpodłogi.

Blok 3.8. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących pasażerskiego przewozu dro-gowego i organizacji rynku

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia: • przewózdrogowyosóbwstosunkudoinnychrodzajówtransportuosób(kolej,samochódosobo-

wy):• organizacja przedsiębiorstw transportowych ipomocniczej działalności transportowej, spe-

cjalizacja w transporcie;• zmianywsektorzetransportu(zróżnicowanieświadczonychusług,podwykonawstwo,centra

logistyczne);• łatwośćdostępu,

• działalnośćwzakresieprzewozudrogowegoosób:• regulacjeprawne;• transportzarobkowy;• przewozynapotrzebywłasne;• licencjeiichrodzaje,wypisyzlicencji;• zezwoleniaiichrodzaje,

• przekraczaniegranic(transportmiędzynarodowy),• regulacjeprawne;• zezwoleniazagraniczne;• formularzejazdy;• przewozyregularne;

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa66

• regularnespecjalne;• przewozywahadłowe;• przewozyokazjonalne,

• organizacjaiformyprowadzeniadziałalnościwzakresieprzewozudrogowegoosób:• pojęciapodstawowe;• strukturyorganizacyjne;• warunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczej;• przedsiębiorcajednoosobowy;• spółkihandlowe;• spółkicywilne;• przedsiębiorstwapaństwowe;• spółdzielnie.

ZaKOńCZENIE KURSUAbsolwent po zaliczeniu obu części kursu i wszystkich zawartych w nich bloków oraz spełnieniu

wymagań postawionych w § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmia-nami), tj. odbyciu 5 godzin zajęć praktycznych, posiada uprawnienia do przystąpienia do testu kwali-fikacyjnego dla kategorii D, D1, D+E, D1+E.

6767

Kwalifikacja wstępna przyspieszona na kategorie C, C1, C+E, C1+E – część podstawowa i specjalistyczna

CZaS tRWaNIa KURSU• częśćpodstawowa:97godz.• częśćspecjalistyczna:

• część teoretyczna: 33 godz. • część praktyczna: 10 godz.

Podstawa prawna doboru zawartości merytorycznej kursu: załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmianami)

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa68

OPIS KURSUKurs przygotowany został dla kierowców pragnących zdobyć uprawnienia do wykonywania zawo-

du na pojazdach kategorii C, C1, C+E, C1+E. Na kursie zostanie przedstawiona gruntowna wiedza z zakresu racjonalnej jazdy, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa, stosowania obowiązują-cych przepisów, bezpieczeństwa, obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środo-wiska. Celem kursu i prezentowanego na nim materiału jest przygotowanie kursanta do zdania pań-stwowego testu kwalifikacyjnego i otrzymania przez niego karty kwalifikacji kierowcy.

ZaKRES tEMatyCZNy I CZaS tRWaNIa blOKóW PROgRaMOWyCh KURSU

Zakres tematyczny kursu zgodny jest z wymogami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (DzU Nr 53, poz. 314 z 2010 r. z późn. zmianami) i podzielony został, zgodnie z załącznikiem nr 1 tego rozporządze-nia, na dwie części:

I. Cześć podstawowa obejmująca następujące bloki programowe:

Blok 1.1. Poznanie charakterystyk układu przeniesienia napędu w celu jego optymalnego wykorzystania – Liczba godzin: 15

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem techniki samochodowej i bezpośredniej lub pośredniej zależności bezpieczeństwa w ruchu drogowym, porządku, zużycia paliwa, olejów oraz eksploatacji pojazdu od znajomości zasad funkcjonowania po-szczególnych urządzeń pojazdu.

Blok 1.2. Poznanie charakterystyki technicznej i sposobu działania urządzeń służących bez-pieczeństwu w celu zapewnienia panowania nad pojazdem, zminimalizowania jego zużycia i zapobiegania awariom – Liczba godzin: 15

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem funkcjonowania urządzeń bezpieczeństwa czynnego samochodu i bezpośredniej lub pośredniej zależności bezpie-czeństwa w ruchu drogowym od znajomości zasad funkcjonowania tego rodzaju urządzeń.

Blok 2.1. Poznanie uwarunkowań społecznych dotyczących transportu drogowego i rządzą-cych nim zasad – Liczba godzin: 15

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z wpływem transportu drogowego na bez-pieczeństwo i porządek w ruchu drogowym, ekologię, natężenie w ruchu drogowym, infra-strukturę nie tylko drogową.

Blok 3.1. Uświadomienie kierowcom zagrożenia wypadkami na drodze i w pracy – Liczba go-dzin: 15

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem problematyki bezpieczeń-stwa w ruchu drogowym, znaczenia profilaktyki bezpieczeństwa w ruchu drogowym, od-różnienia profilaktyki od prewencji.

Blok 3.2. Umiejętność zapobiegania przestępstwom i przemytowi nielegalnych imigrantów – Liczba godzin: 7

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z taktyką i strategią działań przestępczych mających związek z przemytem nielegalnych imigrantów, rolą międzynarodowych grup przestępczych, odpowiedzialnością prawną i karna za pomocnictwo i udział w grupach

6969

przestępczych lub działaniach incydentalnych.

Blok 3.3. Umiejętność zapobiegania zagrożeniom fizycznym – Liczba godzin: 10 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z ogólnie pojętą ergonomią, jej wpływem na

bezpieczeństwo w ruchu drogowym, wpływem warunków psychofizycznych, socjalnych na bezpieczne zachowania w ruchu drogowym.

Blok 3.4. Świadomość znaczenia predyspozycji fizycznych i psychicznych – Liczba godzin: 5 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z anatomiczną i psychofizyczną rolą kierowcy

w procesie przewozu, bezpieczeństwa i porządku w ruchu drogowym.

Blok 3.5. Umiejętność oceny sytuacji awaryjnych, zachowanie w sytuacjach krytycznych – Liczba godzin: 10

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z pojęciami prawnymi wypadku i kolizji dro-gowej, odpowiedzialności prawno-karnej, zależności pomiędzy prędkością dopuszczal-ną i bezpieczną, szeroko pojętą problematyką związaną ze skutkami zdarzeń na drogach.

Blok 3.6. Umiejętność zachowania się w sposób poprawiający wizerunek przewoźnika – Liczba godzin: 5

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z estetyką (wizualizacją) kierującego i pojaz-du, w zagadnienia szeroko pojętej kultury zachowań, funkcjonowania, a przede wszystkim – przy oczywistej identyfikacji marketingowej – kultury na drodze.

II. Część specjalistyczna obejmująca następujące bloki programowe:

Blok 1.3. Umiejętność załadowania pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów bhp i zasada-mi prawidłowego użytkowania pojazdu – Liczba godzin: 18

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem zasad fizyki w kontek-ście działających sił w samochodzie, zależności bezpieczeństwa kierowania od różnego rodzaju oporów i mocowań ładunków.

Metodyka T/C/JBlok 1.4. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych

– Liczba godzin: 10 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z techniką jazdy, ekologicznym zużyciem pa-

liwa, zasadami funkcjonowania urządzeń bezpieczeństwa czynnego. Metodyka T/C/JBlok 2.2. Poznanie przepisów regulujących przewóz towarów – Liczba godzin: 10 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze spedycją krajową i międzynarodową, w tym

również ze zrozumieniem znaczenia unifikacji przepisów krajowych i Unii Europejskiej. Metodyka TBlok 3.7. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących przewozu drogowego i organi-

zacji rynku – Liczba godzin: 5 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z kompleksową rolą transportu w gospodar-

ce krajowej i międzynarodowej, w tym szczególnie transportu drogowego, rolą transportu kombinowanego i udziałem przewoźnika w globalnych systemach transportowych, rolą przewozów specjalistycznych.

Metodyka T

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa70

ChaRaKtERyStyKa abSOlWENta KURSUAbsolwent kursu po jego zakończeniu powinien mieć wiedzę oraz umiejętności w zakresie racjo-

nalnej i bezpiecznej jazdy, z uwzględnieniem aktualnych przepisów dla pojazdów kategorii C, C1, C+E, C1+E. Nieobca mu będzie również znajomość obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska, umożliwiająca optymalizację i poprawę warunków w środowisku pracy. Zdobyta przez absolwenta wiedza pozwoli mu również na wykorzystanie jej w warunkach ćwiczeń praktycznych.

ZaKRES MatERIałU DO ćWICZEń POD NaDZOREMtRENERa-WyKłaDOWCy PRZy UżyCIU KOMPUtERa

I SPECjalIStyCZNEgO OPROgRaMOWaNIaWSPIERająCEgO PROCES SZKOlENIa

Blok 1.1. Poznanie charakterystyk układu przeniesienia napędu w celu jego optymalnego wy-korzystania

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• charakterystykamomentuobrotowego:

• pojęciemocy;• budowaukładunapędowego;• charakterystyka,przeznaczenieelementówukładunapędowego;• charakterystykazewnętrznasilnika;• siłanapędowapojazdu;• rodzajeukładównapędowych;• charakterystykamomentuobrotowego;• charakterystykaeksploatacyjna;• sprawnośćsilnikaspalinowego,

• charakterystykamocy:• silnik;• przeznaczenieiogólnabudowa;• rodzajesprzęgieł;• układrozruchowy;• układzasilania;• układsmarowania;• układchłodzenia;• układwydechowy;• charakterystykamocysilnika;• jednostkowezużyciepaliwa;• charakterystykagranicydymienia,

• charakterystykajednostkowegozużyciapaliwaprzezsilnik:• jednostkowezużyciepaliwa;• charakterystykagranicydymienia;• charakterystykaeksploatacyjna;• sprawnośćsilnikaspalinowego;• siłanapędowapojazdu;• technikajazdy,

7171

• optymalnyzakresużytkowyobrotomierza:• przeznaczenieiogólnabudowa;• przekładniamechanizmróżnicowyamomentobrotowyi• prędkość;• eko-driving;• technikaprowadzeniapojazdu;• zwalniacze;• oporytoczeniaipowietrza;• pokonywaniewzniesień;• opórbezwładności–ruszanieiprzyspieszanie;• technikajazdy,

• optymalnyzakresprędkościobrotowejdlazmianybiegów:• przeznaczenieiogólnabudowaskrzynibiegów;• rodzajeskrzyńbiegów;• wykresyprzełożeńskrzynibiegów;• rodzajesprzęgieł;• charakterystykasprzęgieł;• układysterujące;• rozwiązaniaspecjalne;• prędkośćiprzełożenia,azużyciepaliwa;• technikajazdy.

Blok 1.2. Poznanie charakterystyki technicznej i sposobu działania urządzeń służących bez-pieczeństwu w celu zapewnienia panowania nad pojazdem, zminimalizowania jego zużycia i zapobiegania awariom

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• szczególnecechydwuobwodowegoukładuhamulcowegowyposażonegowpneumatyczneurzą-

dzenie przenoszące:• hamowanie–wiadomościogólne;• sposobyhamowania;• budowaukładuhamulcowego;• pneumatyczneukładyhamulcowe,

• granicezastosowaniaukładówhamulcowychizwalniaczy:• rodzajemechanizmówhamulcowych:

• hamulecroboczy;• hamulecawaryjny;• hamulecpostojowy;• zwalniacze;

• zakresdziałaniaistosowaniaposzczególnychhamulców;• skutecznośćhamowania;• systemyhamulcowe:

• UkładSimplex• UkładDuplex• Układsamowzmacniający

• taśmowemechanizmyhamulcowe;• tarczowemechanizmyhamulcowe:

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa72

• systemDunlop;• systemGirling;• systemDBA-Bendix;• systemChrysler;

• hamulcepostojowe,• mieszanestosowanieukładuhamulcowegoizwalniacza:• układprzeciwblokującyABS;

• zadaniaABS;• budowaizasadadziałaniaABS,

• elektroniczniesterowanysystemhamulcowyEBS• budowaizasadadziałaniaEBS;• zaletysystemuEB;S

• układstabilizacjitorujazdyESP• celizasadastosowaniaESP;• budowaizasadadziałaniaESP;

• systemwspomaganianagłegohamowaniaBAS• zwalniacze

• wymaganiaprawneitechniczne;• zastosowaniezwalniaczy;• rodzajezwalniaczy(silnikoweipodwoziowe);• systemysterowaniazwalniaczami;• korzyścizestosowaniazwalniaczy;

• ogranicznikprędkościmaksymalnejpojazdu;• celizastosowanieograniczników;

• najlepszarelacjamiędzyprędkościąaprzełożeniemskrzynibiegów:• skrzyniabiegów;• optymalnewykorzystaniemocysilnika;• optymalnaprędkośćobrotowasilnikawzależnościodprędkościjazdy;• użytecznyzakresprędkościobrotowejsilnika,

• wykorzystanienośnościpojazdu:• ładownośćpojazdu;• konstrukcjabudowynadwozia;• obciążeniaosi;• dopuszczalneparametrypojazdów;• ważeniepojazdów,

• zastosowanieukładówhamulcowychnapochyłościach:• hamowaniezwalniaczem;• hamowaniehamulcemawaryjnymizwalniaczem;• hamowaniesilnikiem;• wybórmetodniekonwencjonalnychograniczającychprędkośćpojazdu,

• postępowaniewprzypadkuawariiurządzeńsłużącychbezpieczeństwu:• diagnozaproblemu;• ponownesprawdzenieurządzenia;• próbausunięciaawarii;• fachowapomocwusuwaniuawarii.

7373

Blok 1.3. Umiejętność załadowania pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów bhp i zasada-mi prawidłowego użytkowania pojazdu

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• siłydziałającenapojazdpodczasjazdy:

• pojęcieoporówruchu;• klasyfikacja(rodzaje)oporówtoczenia–ruchu;• oporydrogowe(toczenia,wzniesienia);• oporyzwiązanezkonstrukcją(powietrza,wewnętrznemechaniczne);• opórbezwładności-ruszanieiprzyspieszanie;• torjazdy;• kątyznoszeniaopon;• podsterowność,nadsterowność;• siłabezwładności,

• zastosowanie przełożenia skrzyni biegów odpowiadającemu obciążenia pojazdu oraz profilowijezdni:• identyfikacjaprzeszkódnadrodze;• przygotowaniedojazdyorazwykonywaniemanewrów;• technikajazdy;• przełożeniaskrzynibiegów;• rodzajeskrzyńbiegówiichwykorzystanie;• pokonywaniezakrętów;• poślizg,

• obliczenieobciążeniaużytkowegopojazdulubzespołupojazdów:• metodyobliczeństatycznych;• siływewnętrznedlaobciążeńużytkowych;• sprawdzanienośnościdlaobciążeńużytkowych;• definicjasił;• siłaciężkości;• siłabezwładności;• siłatarcia;• siłaodśrodkowa,

• obliczenieobjętościużytkowej:• ciężarywłaściweróżnychładunków;• lokalizacjaśrodkaciężkościładunku;• obciążalnośćpodłogi;• wytrzymałośćścianbocznych;• kryteriawytrzymałości,

• rozłożenieładunku:• planowanierozmieszczeniaładunku;• rozkładobciążenia;• przykładowyplanrozłożeniaciężaruorazobliczenialokalizacjiśrodkaciężkościładunku;• nowoczesnesystemyspiętrzaniaładunku(ADT,CDT),

• skutkioddziałująceprzyprzekroczeniunaciskuładunkunaoś:• naciskinaosi,parametry;• kalkulacjaobciążeniapojazdulubzespołupojazdów;• utratastabilnościpojazdu;• utrudnieniawkierowalnościpojazdu;

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa74

• konsekwencjeprzeciążeniaosipojazdu;• skutkiprawneprzekroczeniadopuszczalnychnaciskównaoś;• dopuszczalnamasacałkowita;• dopuszczalnaładowność,

• stabilnośćpojazduiśrodekciężkości:• siedemgłównychzasadzabezpieczeniaładunku;• wyznaczanieśrodka;• naruszeniestabilnościbocznejpojazdu.• rodzajeopakowańipalet:• „paletowanie”;• funkcjeopakowań;• opakowaniazbiorcze;• opakowaniapośrednie;• opakowaniajednostkowe;• trwałośćopakowań;• opakowanianaturalneiztworzywsztucznych,

• podstawowekategorietowarów,którewymagajązabezpieczeniaładunku:• ładunkisypkie(np.piach,żwir);• ładunkilotne(gazy);• ładunkistałe(np.materiałybudowlane,stal).

• technikimocowania,równieżzapomocąliniłańcuchów:• sposobysiłowegomocowaniaładunków;• mocowaniedolne(obliczanieilościwymaganychśrodkówmocujących);• mocowanieukośne(kotwiczenie);• mocowaniemetodąmieszaną;• wyliczeniarachunkowe,szablonowe,tablicowe.

• zastosowanietaśmmocujących:• rodzajetaśmmocujących(poliester,poliamid,polipropylen)• charakterystykataśm;• osprzętihakipasowe;• budowapasamocującego.

• sprawdzenieurządzeńmocujących:• kontrolaurządzeńzabezpieczających,• pasy,liny,łańcuchy,• kliny,• siatkiipłachtyzodciągami,• osprzętopartyokonstrukcjepojazdu,• matyantypoślizgoweimateriałypozostałe;• kontrolapozaładunkuprzedwyjazdemiwtrakcietransportu,

• zastosowanieurządzeńtransportuwewnętrznego(wszczególnościwózkiwidłowe):• urządzeniatransportuwewnętrznego;• stosowaniewyposażeniaprzeładunkowego,

• zakładanieplandekiijejzdejmowanie:• zasadyikolejność;• rodzajeplandek(zwykłe,zzabezpieczeniamicelnymi)„firanki”.

7575

Blok 1.4. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• jazdawszerokimzakresiemomentuobrotowegoiśledzeniewskaźnikazużyciapaliwa:

• momentobrotowy;• mocsilnikaspalinowego(turbosprężarki);• jazdaekonomiczna,

• jazdawnajniższyminajwyższymzakresiemocy,ześledzeniemwskaźnikazużyciapaliwa:• czynnikiwpływającenazużyciepaliwa;• sprawnośćmechanicznasilnika;• obrotomierz;• zakresliczbyobrotów,

• jazdaprzynajniższymjednostkowymzużyciupaliwa:• jednostkowezużyciepaliwa;• prędkośćobrotowa;• zadaniaskrzynibiegów,

• jazdawoptymalnymprzedzialeprędkościsilnikaiutrzymywaniesięwsektorzeelastycznejpręd-kości optymalnej, z zachowaniem zaleceń producenta silnika pojazdu:• prędkośćoptymalna;• daneproducenta.• jazdawoptymalnymzakresieprędkościsilnikapoprzezzmianębiegówwodpowiednimmo-

mencie:• parametrypracysilnikaiskrzynibiegów;• przełożeniaskrzynibiegów.

• kontrolaczęściwdwuobwodowymukładziehamulcowym(wszczególnościwyjęciecylindramem-branowego, regulacja hamulców, kontrola złączek pneumatycznych, kontrola przewodów pneu-matycznych, kontrola nastaw regulatora siły hamowania (ręcznego i automatycznego):• sprawdzeniepracyistanutechnicznegosprężarki;• kontroladziałaniaurządzeńelektrycznychielektronicznychsamochoduciężarowegozwiąza-

nych z funkcjonowaniem układu hamulcowego,• sprawdzenieciśnieńwpunktachukładuhamulcowego,gdzieznajdująsięzaworykontrolne

w warunkach statycznych;• sprawdzenieczasunarastaniaciśnieniawsiłownikachwtrakcieuruchamianiahamulcarobo-

czego;• kontrolaskutecznościistanuhamulców;• sprawdzeniedziałaniazwalniacza,• naukaprzezostrożnepróbyhamowaniawspecjalnymterenie,pokazującadziałaniehamul-

ców, ze zwróceniem uwagi na wpływ hamowania na prowadzenie pojazdu:• działaniehamulców;• czynnikimającewpływnadrogęhamowania;• nadsterownośćipodsterowność,• naukajazdyzewzniesieniazużyciemobuukładówhamulcowychalboosobno:• ruszaniezmiejsca(technikaruszania);• ruszaniezewzniesieniaprzyużyciuhamulcapodstawowegoiprzyużyciuhamulcaręcznego.

• naukajazdyzkontroląwskazańprędkościomierzaiobrotomierzanaróżnychbiegach:• lepszewykorzystywanieprędkościiprzełożeńskrzynibiegów;• charakterystykamocy,momentuobrotowegoijednostkowegozużyciapaliwa,

• naukajazdyciężarówkązładunkiem:ruszaniepodgórę,rozpędzaniesiędo50km/himierzenie

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa76

czasu w przypadku pojazdu z ładunkiem i bez ładunku:• ruszanie;• ruszaniepodgórę;• włączaniesiędoruchu;• jazdaihamowanie;• Prędkość,

• ostrożnepróbyukładówhamulcowychciężarówkipodczasjazdyzewzniesienia;poznaniezjawi-ska spadku siły hamowania i sposobu reagowania na nie:• układyhamulcowe;• spadeksiłyhamowania;• używaniehamulcówizwalniacza,

• próbaznalezieniasymulowanychawariiwpojeździe,opisaniewykrytejsytuacji,próbaznalezie-nia przyczyny, naprawa awarii, o ile jest możliwa, i decyzja o rozpoczęciu jazdy albo pozostaniu na parkingu:• układyelektroniczneinformująceousterkach;• oznaczeniaposzczególnychkontrolek;• systemsamodiagnozy,

• naukaoszczędnegostylujazdy,uzyskanegoprzezpoprawękryteriówoptymalizacjizużyciapali-wa podczas jazdy:• zużyciepaliwa;• jazdaekonomiczna,

Blok 2.1. Poznanie uwarunkowań społecznych dotyczących transportu drogowego i rządzą-cych nim zasad

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• maksymalnyczaspracykierowcywtransporciedrogowym:

• przepisyprawawzakresietransportudrogowego;• krajoweregulacjedotycząceczasupracykierowcyw• transporciedrogowym:• kodekspracyiprzepisywykonawcze;• ustawaoczasiepracykierowców;• przepisydotyczącewykorzystywaniaurządzeńdorejestracjiczasupracykierowcy,

• stosowanie rozporządzeń: Rady (EWG) nr 3821/85 iParlamentu Europejskiego iRady (WE) nr561/2006; kary za nieużywanie, nieprawidłowe używanie i ingerencję w urządzenie rejestrujące:• zasadystosowaniaprzepisówrozp.561/2006;• wyłączeniazestosowaniarozporządzenia;• normyczasupracykierowców;• urządzeniarejestrujące–tachografy(rodzajeizasadydziałania);• czasjazdy,wymaganeodpoczynkiiinnaaktywnośćkierowcy;• zasadyodpowiedzialnościzanaruszeniaustawyotransporciedrogowymiinnychustaw;• wysokości sankcji zaposzczególne naruszenia (załączniki doustawy otransporcie drogo-

wym).• prawaiobowiązkikierowcówwzakresiekwalifikacjiwstępnejiszkoleniaokresowego:

• wybraneprzepisyustawyotransporciedrogowym;• główne założenia rozporządzenia wsprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz

drogowy.

7777

Blok 2.2. Poznanie przepisów regulujących przewóz towarów

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• warunkiuzyskanialicencjiprzezwykonującegoprzewózdrogowyidostępudorynkuprzewozów

drogowych:• ustawaotransporciedrogowym,• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego iRady (WE) nr 1071/2009, 1072/2009 oraz

1073/2009 z dnia 21 października 2009r.• dostępdozawoduprzewoźnika,• wymogiwobecprzedsiębiorców,• właściweorgany,• uzyskanie,wygaśnięcieicofnięciezezwolenianawykonywaniezawoduprzewoźnikailicen-

cji,• umowyikonwencjewielostronne,rozporządzenia:

a) rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestru-jących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. L 370 z 31.12.1985, str. 21),

b) rozporządzenie Rady (EWG) nr 684/92 z dnia 16 marca 1992 r. w sprawie wspólnych zasad mię-dzynarodowego przewozu osób autokarem i autobusem,

c) rozporządzenie Rady (EWG) nr 881/92 z dnia 26 marca 1992 r. w sprawie dostępu do rynku dro-gowych przewozów rzeczy we Wspólnocie, na lub z terytorium Państwa Członkowskiego lub w tranzycie przez jedno lub więcej Państw Członkowskich (Dz. Urz. L 95 z 09.04.1992, str. 1-7),

d) rozporządzenie Rady (EWG) nr 3118/93 z dnia 25 października 1993 r. ustanawiającego wa-runki wykonywania w Państwie Członkowskim usług krajowego transportu drogowego rze-czy przez przewoźników niemających siedziby w tym państwie członkowskim (Dz. Urz. L 279 z 12.11.1993, str. 1-16),

e) rozporządzenie Rady (WE) nr 12/98 z dnia 11 grudnia 1997 r. ustanawiającego warunki dostępu przewoźników niemających stałej siedziby w Państwie Członkowskim do transportu drogowego osób w Państwie Członkowskim (Dz. Urz. L 4 z 08.01.1998, str. 10-14),

f) rozporządzenie Komisji (WE) nr 2121/98 z dnia 2 października 1998 r. ustanawiającego szcze-gółowe zasady stosowania rozporządzeń Rady (EWG) nr 684/92 i (WE) nr 12/98 w zakresie do-kumentów dla przewozu osób autokarem i autobusem (Dz. Urz. L 268 z 03.10.1998, str. 10-26),

g) rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie ochrony zwierząt pod-czas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniające dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenia (WE) nr 1255/97 (Dz. Urz. L 3 z 05.01.2005, str. 1-44),

h) rozporządzenie (WE) nr 561/2006,i) rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r.

w sprawie przemieszczania odpadów (Dz. Urz. L 190 z 12.07.2006, str. 1-98),j) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października

2009r. ustanawiającego wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoź-nika drogowego i uchylającego dyrektywę Rady 96/26/WE (Dz. Urz. L 300 z 14.11.2009, str. 51-71),

k) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącego wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów dro-gowych (Dz. Urz. L 300 z 14.11.2009, str. 72-87),

l) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 (Dz. Urz. L 48 z 23.02.2011, str. 19),

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa78

m) wiążące Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowe w zakresie przewozu drogowego: ADR, AETR, CMR, ATP.

• dwustronneumowymiędzynarodowe:• umowymiędzynarodowedot.transportudrogowegoosóbirzeczy.

• rozporządzeniatechniczne:• rozporządzenieMinistra Infrastrukturyzdnia31grudnia2002 r.wsprawiewarunków tech-

nicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia.• stosunkiumownewtransporciedrogowym:przepisymiędzynarodoweikrajowe:

• licencjawspólnotowa;• formularzjazdy;• zezwolenia;• dokumentyzwiązanezprzesyłką.

• odpowiedzialność wykonującego przewóz drogowy zadostawy oraz zwolnienia ztej odpowie-dzialności:• odpowiedzialnośćkierowcy;• odpowiedzialnośćnadawcy;• odpowiedzialnośćspedytora;• odpowiedzialnośćprzewoźnika;• podstawoweobowiązkiodbiorcy;• podstawoweobowiązkiprzewoźnika;• KodeksKarny,KodeksWykroczeń,Ustawaotransporciedrogowym,Prawoprzewozowe.

• dokumentywysyłkowe:prawidłowewykorzystywanieiwypełnianiedokumentów:• wzorydokumentów;• zabezpieczeniedokumentacjiprzewozowej;• prawidłowośćwypełnianiadrukówwysyłkowych;• stosowanieprzepisówprawaprzewozowego.

• dokumentacjaspecjalnadołączanadotowarów:• towaryłatwopsującesię;• przewózżywychzwierząt;• przewózmateriałówniebezpiecznych;• przewózodpadów,

Blok 3.1. Uświadomienie kierowcom zagrożenia wypadkami na drodze i w pracy

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia• rodzajewypadkówprzypracywtransporciedrogowym:

• definicjawypadkuprzypracy;• definicjawypadkudrogowego;• odpowiedzialnośćkarna;• odpowiedzialnośćcywilna(materialna);• postrzeganieniebezpieczeństwa;• czynnikiwpływającenawypadki;• klasyfikacjawypadków;• wypadkiprzypracywtransporciedrogowym;• wymogiwzakresieBHP;• wypadkidrogowe,

• statystykawypadkówdrogowych:

7979

• wukładzieogólnopolskimorazwposzczególnychwojewództwach;• informacjastatystycznaogólna;• wypadkiikolizje;• zabici,ranni;• wieksprawców,• ilośćwypadkówzpodziałemnamiesiące,dnitygodniaiporydnia,• nietrzeźwiuczestnicyruchudrogowego,

• udziałsamochodówciężarowych/autokarówwwypadkachdrogowych:• wukładzieogólnopolskimorazwposzczególnychwojewództwach;• informacjastatystycznaogólna;• wypadkiikolizje;• zabici,ranni,

• statystykidotyczącezabitychirannychwwypadkachdrogowych:• ilośćofiarśmiertelnychirannych;• zagrożeniewposzczególnychmiesiącach,dniach,godzinach;• czynnikiwpływającenawypadkidrogowe;• udziałwwypadkachwybranychgrupuczestnikówruchudrogowego(kierowcysamochodów

osobowych, ciężarowych i autobusów, rowerzyści, motorowerzyści, motocykliści oraz piesi)• nietrzeźwikierujący;• grupywiekowesprawcówwypadkówdrogowych,

• stratymaterialneifinansowe:• kosztyspołeczne;• kosztybezpośredniezwiązanezuszkodzeniempojazdu;• stratydotycząceprzewożonychładunków;• absencjachorobowa.

Blok 3.2. Umiejętność zapobiegania przestępstwom i przemytowi nielegalnych imigrantów

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• problemyzwiązanezmiędzynarodowąprzestępczościątransgranicznąiprzemytem:

• rodzajeprzestępczościtransgranicznejijejskutki;• zorganizowanyprzemytnielegalnychemigrantów;• produkcja,obrótiprzemytnarkotykówwrejonieprzygranicznym;• praniebrudnychpieniędzy;• międzynarodowyprzemytsamochodów;• nielegalnyhandelbronią,amunicjąimateriałamiwybuchowymi;• przestępczośćakcyzowa,

• środkizapobiegawcze:• współpracamiędzynarodowawobszarzesprawwewnętrznych–zasadyogólne;• UkładzSchengen;• Europol,Eurojust,Eurodaciinne;• rolaStrażyGranicznejiSłużbyCelnej;• działalnośćInspekcjiTransportuDrogowego,

• metodyiceledziałańprzestępczych:• statystykadziałańprzestępczychnagranicyUEimiędzypaństwamiUE;• rozwójnowychkierunkówdziałalnościprzestępczej;• sposobydziałalnościprzestępczejnastrzeżonejgranicyUE;

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa80

• charakterystykadziałalnościprzestępczejpomiędzypaństwamiwobrębiegranicUE.• przepisyprawaiobowiązkikierowcyorazobowiązkiprzewoźnikawtymzakresie:

• zasadykontroliizabezpieczaniaładunkuiskrzyńładunkowychpodczasprzekraczaniagranicUE;

• zabezpieczanieprzedpenetracjąładunkupodczastransportuwgranicachUE;• obecnośćkierowcyprzyzaładunku;• kontroleprzewozównatereniepaństwUE;• dokumentyprzewozowe,aprzewożonyładunek;• sankcjewobeckierowcyorazprzewoźnika.

Blok 3.3. Umiejętność zapobiegania zagrożeniom fizycznym

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• zasadyergonomii:

• szczególnycharakterpracykierowcy;• organizacjastanowiskapracyijejwpływnaprocespracykierowcy;• wpływjakościurządzeństerowniczychnajakośćpracy;• prawidłowapozycjawpojeździeodległośćodpedałów;• prawidłowapozycjazakierownicą(kątnachylenia,wysokość,oparciesiedzenia-błędywusta-

wieniu fotela, rodzaj foteli).• zachowaniaipostawystanowiącezagrożenie:

• wpływ stosowania niesprawnych urządzeń załadowczo-wyładowczych nabezpieczeństwopracy kierowcy;

• stresiagresja;• wymuszonapozycjasiedząca(zwyrodnieniaibólekręgosłupaistawów);• wibracja–drgania(chorobawibracyjna);• ręcznepracetransportowe(przenoszenie,unoszenie,podnoszenie);• przepisyBHPwzakresietransportowaniaręcznegotowarów,wysokości,ciężar;• koniecznośćumiejętnościszybkiejreakcjiprzezkierowcę(odległośćkierownicyodklatkipier-

siowej, ułożenie rąk na kierownicy);• zagrożeniawystępującepodczasobsługi itankowaniapojazdu,podczaszaładunku iwyła-

dunku towarów oraz podczas zatrzymań i postojów,• kondycjafizycznaićwiczeniasprawnościowe:

• kondycjafizyczna(wydolnośćsercowo-naczyniowa,siła,wytrzymałośćmięśni,giętkość);• siła–zdolnośćmięśnidowydatkowaniaenergii;• kondycjamotoryczna:zręczność,równowaga,koordynacja,czasreakcji,szybkość;• ćwiczeniaaerobowe(beztlenowe);• ćwiczeniaizometryczne–ćwiczeniawzmacniającemięśniepoprzezichnapinanie,przykłado-

we ćwiczenia;• ćwiczeniaoddechowe,

• ochronaosobista:• stosowanieśrodkówochronyosobistejwprocesiepracy;• stosowanieodpowiednichurządzeńinarzędzi;• wpływ ubioru kierowcy napracę wograniczonej przestrzeni izróżnicowanych mikroklima-

tach.

8181

Blok 3.4. Świadomość znaczenia predyspozycji fizycznych i psychicznych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• zasadyzdrowego,regularnegoodżywiania:

• wpływproduktówżywnościowychnafunkcjonowanieposzczególnychorganów;• zestawianieposzczególnychproduktówwposiłkach–skutkiniestosownychzestawień;• wpływniezdrowychposiłkównakondycjęfizycznąipsychiczną;• dobórodpowiednichposiłkówpodczasdługotrwałejjazdy;• dobóriuzupełnianiepłynówwpracykierowcy,

• wpływalkoholu,narkotykówiinnychsubstancjinazachowanie:• zagrożeniawruchuzpowodustanunietrzeźwości;• stężeniealkoholu;• wpływalkoholunaorganizmczłowieka;• odczuciaipostrzeganierzeczywistościpospożyciu;• stannietrzeźwości,stanpospożyciualkoholu;• badanietrzeźwości;• stan poużyciu innych środków działających podobnie doalkoholu (wykaz, skład iwpływ

na człowieka);• stanpoużyciuleków(środkiprzeciwbólowe,antybiotyki),

• objawy,przyczyny,skutkizmęczeniaistresu:• niekorzystneczynnikiwpływającenasprawnośćkierowcy;• podziałczynników:fizyczne,wibracyjne,hałas,mikroklimat;• wpływwibracjinaorganizmczłowieka(układnaczyniowy,układnerwowy,układkostny);• sprawność,zdolnośćreakcji(drogazatrzymania–czasreakcji),

• zasadniczarolapodstawowegocyklupracy/odpoczynku:• rolaodpoczynkuwdziennym,tygodniowymimiesięcznymcyklupracy;• znaczenieczynnegoibiernegoodpoczynku;• fizjologiaczłowiekawdzienno-nocnymcyklupracy;• rolasnui„drzemek”wdługotrwałymcyklupracykierowcy;• objawyzmęczeniaijaksobieznimiradzić.

Blok 3.5. Umiejętność oceny sytuacji awaryjnych, zachowanie w sytuacjach krytycznych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• ocenasytuacjikrytycznej:

• wypadek,kolizja(różnice,sposóbpostępowania);• statystykipolicyjne:przyczynywypadków;• klasyfikacjazagrożeń;• ocenasytuacjiprzezkierowcę,pojazd,ładunek,położenienadrodze;• podejmowaniedecyzjiwymuszonejsytuacjąnadrodze,

• unikaniekomplikacjiwraziewypadku:• prawidłowośćikolejnośćpostępowania;• zabezpieczeniemiejscawypadku;• dbałośćouczestnikówwypadku;• ustalenieświadkówwypadku,

• wzywaniepomocy:• dokładneokreśleniemiejscawypadku;

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa82

• analizasytuacjidrogowej,ocenapojazdówbiorącychudziałwwypadku;• ilośćiocenaosóbposzkodowanych;• wstępnaocenastanuposzkodowanych.

• pomocposzkodowanymiudzielaniepierwszejpomocy:• zabezpieczeniemiejscazdarzenia;• zabezpieczeniepojazdówbiorącychudziałwwypadku;• środkiimateriałyniezbędnedoudzielaniapierwszejpomocy;• ocenastanuposzkodowanych–kolejnośćudzielaniapomocy;• określenieiwyznaczeniemiejscaewakuacjiposzkodowanych;• udzielaniepierwszejpomocyposzkodowanym,

• postępowaniewraziepożaru:• sprzętiśrodkip/poż.;• ocenasytuacjipożarowejuszkodzonychpojazdówimiejscawypadku;• ocenapożarowaprzewożonegoładunku;• gaszeniepożaruiewakuacjaposzkodowanych,

• ewakuacjaosóbzsamochoduciężarowego/pasażerówzautobusu:• ustaleniemiejscaewakuacji;• ocenastanuposzkodowanychimożliwościewakuacji;• ustaleniekolejnościewakuacji;• sposobyewakuacji,

• zapewnieniebezpieczeństwawszystkichpasażerów:• dobór,charakterystykaioznaczeniemiejscdoewakuacjiludzi;• zabezpieczaniemiejscdoewakuacji;• sposobyochronymiejscewakuacjiorazzabezpieczeniemiejscudzielaniapomocy,

• reakcjanaaktyagresji:• przyczynyagresji;• sytuacjewywołująceagresję;• rodzajeagresji;• sposobyradzeniawsytuacjachstresogennych;• sposobyrozładowaniaagresji.

• podstawowezasadysporządzaniainformacjizwypadku;• określenieszczegółówmiejscawypadku;• określenieuczestnikówruchudrogowegobiorącychudziałwwypadku;• określenieilościosóbbiorącychudziałwwypadku–ogólneokreśleniestanuposzkodowa-

nych;• gromadzeniedanychoświadkachwypadku;• sporządzeniedokumentacjiwypadku,

Blok 3.6. Umiejętność zachowania się w sposób poprawiający wizerunek przewoźnika

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• znaczeniepoziomuusługświadczonychprzezkierowcędlaprzewoźnika:

• terminowośćdostarczaniaiodbioruładunków;• dostarczaniewokreślonelubzmienionetrakcietransportumiejsceprzeznaczenia;• ciągłykontaktzklientemireakcjanajegopotrzebyioczekiwania;• dbałośćowizerunekfirmy.

• rolakierowcy:

8383

• wyglądzewnętrzny;• ubiórihigienaosobista;• zachowanie się wstosunku doosób wotoczeniu kierowcy (pracownicy firmy, klienci, inne

osoby);• udzielaniepełnejinformacjiofirmieiświadczonychusługach;• ciągłykontaktzpracodawcąorazprofesjonalizmwobsłudzeklienta,

• kontaktykierowcyzinnymiosobamiwczasiepracy:• zasadykontaktuzodbiorcąinadawcąładunku;• odpowiedzialnośćzaosobywspółpracujące;• współpracawzakresiezaładunkuiwyładunku;• dokumentydotycząceładunku.

• utrzymaniepojazdu:• wyglądzewnętrzny;• stantechnicznypojazduiurządzeń;• obsługacodzienna;• sprawnośćpojazdu–kontrolki;• reklamyiogólnywidokpojazdu;• wyposażeniewosprzęt,

• organizacjapracy:• harmonogramyprzejazduiobsługiklienta,• miejscazaładunkuiwyładunku,• harmonogramyzaładunkuiwyładunku,• współpracawsystemiezaładunkuiwyładunku,

• handloweifinansoweskutkisporówwystępującychwpracykierowcy:• handlowe–ubezpieczeniaCargo,• finansowe–OCprzewoźnika,• wynikającezkolizjidrogowych–AC,OC,NW,• umiejętnośćnegocjacji,• metodyisposobywychodzeniazesporów.

Blok 3.7. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących przewozu drogowego i organi-zacji rynku

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:

• transportdrogowywstosunkudoinnychrodzajówtransportu:• konkurencja;• spedycja;• organizacja przedsiębiorstw transportowych ipomocniczej działalności transportowej, spe-

cjalizacja w transporcie;• zmianywsektorzetransportu(zróżnicowanieświadczonychusług,podwykonawstwo,centra

logistyczne);• łatwośćdostępu,

• działalnośćwzakresieprzewozudrogowegorzeczy:• różnespecjalizacjewzakresietransportu,• rodzajeprzedsiębiorstwprzewozowych,• przewozynapotrzebywłasne,

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa84

• transportzarobkowy,• organizacjaiformyprowadzeniadziałalnościwzakresieprzewozudrogowegorzeczy:

• pojęciapodstawowe,• strukturyorganizacyjne,• warunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczej,• przedsiębiorcajednoosobowy,• spółkihandlowe,• spółkicywilne,• przedsiębiorstwapaństwowe,• spółdzielnie,

• specjalizacjewzakresietransportuwszczególności:• przewózmateriałówniebezpiecznychADR;• wymaganiadotycząceprzewozutowarówniebezpiecznych;• przewózartykułówszybkopsującychsię;• przewoźżywychzwierząt;• przewozyodpadów,

• transportkombinowany:• transportlądowo–morski;• transportkoleją;• transportmultimodalny;• transportintermodalny;• transportbimodalny;• transportkombinowany(statek-droga,kolej–statek,kolej–droga).

ZaKOńCZENIE KURSUAbsolwent po zaliczeniu obu części kursu i wszystkich zawartych w nich bloków teoretycznych

i spełnieniu wymagań postawionych w § 7 ust. 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmianami), tj. odbyciu 8 godzin zajęć praktycznych w ruchu drogowym oraz 2 godzin zajęć praktycz-nych z jazdy w warunkach specjalnych, posiada uprawnienia, aby przystąpić do testu kwalifikacyjnego.

8585

Kwalifikacja wstępna uzupełniająca przyspieszona na kategorie C, C1, C+E, C1+E

CZaS tRWaNIa KURSUczęść teoretyczna: 32,5 godz. część praktyczna: 2,5 godz.

Podstawa prawna doboru zawartości merytorycznej kursu: załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmianami)

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa86

OPIS KURSUKurs przygotowany został dla kierowców, którzy chcą zdobyć dodatkowe uprawnienia do wykony-

wania zawodu na pojazdach kategorii C, C1, C+E, C1+E, a ukończyli kwalifikację wstępną (wstępną przyspieszoną) dla pojazdów kategorii D, D1, D+E, D1+E. Na kursie zostanie przedstawiona wiedza specjalistyczna z zakresu racjonalnej jazdy, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa, stosowa-nia obowiązujących przepisów, bezpieczeństwa, obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu dro-gowego i środowiska. Celem kursu i prezentowanego na nim materiału jest przygotowanie kursanta do zdania państwowego testu kwalifikacyjnego i poszerzenia uprawnień do wykonywania zawodu na pojazdach kategorii C, C1, C+E, C1+E.

ZaKRES tEMatyCZNy

I CZaS tRWaNIa blOKóW PROgRaMOWyCh KURSUZakres tematyczny kursu zgodny jest z wymogami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia

1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (DzU Nr 53, poz. 314 z 2010 r. z późn. zmianami) i zgodnie z załącznikiem nr 1 tego rozporządzenia obejmuje część specjalistyczną kursu zawierającą następujące bloki programowe:

Blok 1.3. Umiejętność załadowania pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów bhp i zasada-mi prawidłowego użytkowania pojazdu Liczba godzin: 17,5

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem zasad fizyki w kontekście sił działających w samochodzie, zależności bezpieczeństwa kierowania od różnego rodzaju oporów i mocowań ładunków.

Metodyka T/C/JBlok 1.4. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych –

Liczba godzin: 2,5 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z techniką jazdy, ekologicznym zużyciem

paliwa, zasadami funkcjonowania urządzeń bezpieczeństwa czynnego. Metodyka T/C/JBlok 2.2. Poznanie przepisów regulujących przewóz towarów. – Liczba godzin: 10 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze spedycją krajową i międzynarodową, w tym

również ze zrozumieniem znaczenia unifikacji przepisów krajowych i Unii Europejskiej. Metodyka TBlok 3.7. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących przewozu drogowego i organi-

zacji rynku – Liczba godzin: 5 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z kompleksową rolą transportu w gospodar-

ce krajowej i międzynarodowej, w tym szczególnie transportu drogowego, rolą transpor-tu kombinowanego i udziałem przewoźnika w globalnych systemach transportowych, rolą przewozów specjalistycznych.

Metodyka T

ChaRaKtERyStyKa abSOlWENta KURSU

Absolwent kursu po jego zakończeniu powinien mieć wiedzę oraz umiejętności w zakresie racjo-nalnej i bezpiecznej jazdy oraz aktualnych przepisów ze szczególnym uwzględnieniem pojazdów kategorii C, C1, C+E, C1+E. Nieobca mu będzie również znajomość obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska, umożliwiająca optymalizację i poprawę warunków w środo-wisku pracy. Zdobyta przez absolwenta wiedza pozwoli mu również na wykorzystanie jej w warun-kach zajęć praktycznych.

8787

ZaKRES MatERIałU DO ćWICZEńPOD NaDZOREM tRENERa-WyKłaDOWCy

PRZy UżyCIU KOMPUtERa I SPECjalIStyCZNEgO OPROgRaMOWaNIa WSPIERająCEgO PROCES SZKOlENIa

Blok 1.3. Umiejętność załadowania pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów bhp i zasadami prawidłowego użytkowania pojazdu

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• siłydziałającenapojazdpodczasjazdy:

• pojęcieoporówruchu;• klasyfikacja(rodzaje)oporówtoczenia–ruchu;• oporydrogowe(toczenia,wzniesienia);• oporyzwiązanezkonstrukcją(powietrza,wewnętrznemechaniczne);• opórbezwładności-ruszanieiprzyspieszanie;• torjazdy;• kątyznoszeniaopon;• podsterowność,nadsterowność;• siłabezwładności,

• zastosowanie przełożenia skrzyni biegów odpowiadającemu obciążenia pojazdu oraz profilowijezdni:• identyfikacjaprzeszkódnadrodze;• przygotowaniedojazdyorazwykonywaniemanewrów;• technikajazdy;• przełożeniaskrzynibiegów;• rodzajeskrzyńbiegówiichwykorzystanie;• pokonywaniezakrętów;• poślizg,

• obliczenieobciążeniaużytkowegopojazdulubzespołupojazdów:• metodyobliczeństatycznych;• siływewnętrznedlaobciążeńużytkowych;• sprawdzanienośnościdlaobciążeńużytkowych;• definicjasił;• siłaciężkości;• siłabezwładności;• siłatarcia;• siłaodśrodkowa,

• obliczenieobjętościużytkowej:• ciężarywłaściweróżnychładunków;• lokalizacjaśrodkaciężkościładunku;• obciążalnośćpodłogi;• wytrzymałośćścianbocznych;• kryteriawytrzymałości,

• rozłożenieładunku:• planowanierozmieszczeniaładunku;• rozkładobciążenia;• przykładowyplanrozłożeniaciężaruorazobliczenialokalizacjiśrodkaciężkościładunku;• nowoczesnesystemyspiętrzaniaładunku(ADT,CDT),

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa88

• skutkioddziałująceprzyprzekroczeniunaciskuładunkunaoś:• naciskinaosi,parametry;• kalkulacjaobciążeniapojazdulubzespołupojazdów;• utratastabilnościpojazdu;• utrudnieniawkierowalnościpojazdu;• konsekwencjeprzeciążeniaosipojazdu;• skutkiprawneprzekroczeniadopuszczalnychnaciskównaoś;• dopuszczalnamasacałkowita;• dopuszczalnaładowność,

• stabilnośćpojazduiśrodekciężkości:• siedemgłównychzasadzabezpieczeniaładunku;• wyznaczanieśrodka;• naruszeniestabilnościbocznejpojazdu.

• rodzajeopakowańipalet:• „paletowanie”;• funkcjeopakowań;• opakowaniazbiorcze;• opakowaniapośrednie;• opakowaniajednostkowe;• trwałośćopakowań;• opakowanianaturalneiztworzywsztucznych,

• podstawowekategorietowarów,którewymagajązabezpieczeniaładunku:• ładunkisypkie(np.piach,żwir);• ładunkilotne(gazy);• ładunkistałe(np.materiałybudowlane,stal).

• technikimocowania,równieżzapomocąliniłańcuchów:• sposobysiłowegomocowaniaładunków;• mocowaniedolne(obliczanieilościwymaganychśrodkówmocujących);• mocowanieukośne(kotwiczenie);• mocowaniemetodąmieszaną;• wyliczeniarachunkowe,szablonowe,tablicowe.

• zastosowanietaśmmocujących:• rodzajetaśmmocujących(poliester,poliamid,polipropylen)• charakterystykataśm;• osprzętihakipasowe;• budowapasamocującego.

• sprawdzenieurządzeńmocujących:• kontrolaurządzeńzabezpieczających,• pasy,liny,łańcuchy,• kliny,• siatkiipłachtyzodciągami,• osprzętopartyokonstrukcjepojazdu,• matyantypoślizgoweimateriałypozostałe;• kontrolapozaładunkuprzedwyjazdemiwtrakcietransportu,

• zastosowanieurządzeńtransportuwewnętrznego(wszczególnościwózkiwidłowe):• urządzeniatransportuwewnętrznego;• stosowaniewyposażeniaprzeładunkowego,

• zakładanieplandekiijejzdejmowanie:

8989

• zasadyikolejność;• rodzajeplandek(zwykłe,zzabezpieczeniamicelnymi)„firanki”.

Blok 1.4. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• jazdawszerokimzakresiemomentuobrotowegoiśledzeniewskaźnikazużyciapaliwa:

• momentobrotowy;• mocsilnikaspalinowego(turbosprężarki);• jazdaekonomiczna,

• jazdawnajniższyminajwyższymzakresiemocy,ześledzeniemwskaźnikazużyciapaliwa:• czynnikiwpływającenazużyciepaliwa;• sprawnośćmechanicznasilnika;• obrotomierz;• zakresliczbyobrotów,

• jazdaprzynajniższymjednostkowymzużyciupaliwa:• jednostkowezużyciepaliwa;• prędkośćobrotowa;• zadaniaskrzynibiegów,

• jazdawoptymalnymprzedzialeprędkościsilnikaiutrzymywaniesięwsektorzeelastycznejpręd-kości optymalnej, z zachowaniem zaleceń producenta silnika pojazdu:• prędkośćoptymalna;• daneproducenta.

• jazdawoptymalnymzakresieprędkościsilnikapoprzezzmianębiegówwodpowiednimmomen-cie:• parametrypracysilnikaiskrzynibiegów;• przełożeniaskrzynibiegów.

• kontrolaczęściwdwuobwodowymukładziehamulcowym(wszczególnościwyjęciecylindramem-branowego, regulacja hamulców, kontrola złączek pneumatycznych, kontrola przewodów pneu-matycznych, kontrola nastaw regulatora siły hamowania (ręcznego i automatycznego):• sprawdzeniepracyistanutechnicznegosprężarki;• kontroladziałaniaurządzeńelektrycznychielektronicznychsamochoduciężarowegozwiąza-

nych z funkcjonowaniem układu hamulcowego,• sprawdzenieciśnieńwpunktachukładuhamulcowego,gdzieznajdująsięzaworykontrolne

w warunkach statycznych;• sprawdzenieczasunarastaniaciśnieniawsiłownikachwtrakcieuruchamianiahamulcarobo-

czego;• kontrolaskutecznościistanuhamulców;• sprawdzeniedziałaniazwalniacza,

• naukaprzezostrożnepróbyhamowaniawspecjalnymterenie,pokazującadziałaniehamulców,ze zwróceniem uwagi na wpływ hamowania na prowadzenie pojazdu:• działaniehamulców;• czynnikimającewpływnadrogęhamowania;• nadsterownośćipodsterowność,

• naukajazdyzewzniesieniazużyciemobuukładówhamulcowychalboosobno:• ruszaniezmiejsca(technikaruszania);• ruszaniezewzniesieniaprzyużyciuhamulcapodstawowegoiprzyużyciuhamulcaręcznego.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa90

• naukajazdyzkontroląwskazańprędkościomierzaiobrotomierzanaróżnychbiegach:• lepszewykorzystywanieprędkościiprzełożeńskrzynibiegów;• charakterystykamocy,momentuobrotowegoijednostkowegozużyciapaliwa,

• naukajazdyciężarówkązładunkiem:ruszaniepodgórę,rozpędzaniesiędo50km/himierzenieczasu w przypadku pojazdu z ładunkiem i bez ładunku:• ruszanie;• ruszaniepodgórę;• włączaniesiędoruchu;• jazdaihamowanie;• Prędkość,

• ostrożnepróbyukładówhamulcowychciężarówkipodczasjazdyzewzniesienia;poznaniezjawi-ska spadku siły hamowania i sposobu reagowania na nie:• układyhamulcowe;• spadeksiłyhamowania;• używaniehamulcówizwalniacza,

• próbaznalezieniasymulowanychawariiwpojeździe,opisaniewykrytejsytuacji,próbaznalezie-nia przyczyny, naprawa awarii, o ile jest możliwa, i decyzja o rozpoczęciu jazdy albo pozostaniu na parkingu:• układyelektroniczneinformująceousterkach;• oznaczeniaposzczególnychkontrolek;• systemsamodiagnozy,

• naukaoszczędnegostylujazdy,uzyskanegoprzezpoprawękryteriówoptymalizacjizużyciapali-wa podczas jazdy:• zużyciepaliwa;• jazdaekonomiczna.

Blok 2.2. Poznanie przepisów regulujących przewóz towarów

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• warunkiuzyskanialicencjiprzezwykonującegoprzewózdrogowyidostępudorynkuprzewozów

drogowych:• ustawaotransporciedrogowym,• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego iRady (WE) nr 1071/2009, 1072/2009 oraz

1073/2009 z dnia 21 października 2009r.• dostępdozawoduprzewoźnika,• wymogiwobecprzedsiębiorców,• właściweorgany,• uzyskanie,wygaśnięcieicofnięciezezwolenianawykonywaniezawoduprzewoźnikailicen-

cji,• umowyikonwencjewielostronne,rozporządzenia:

a) rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestru-jących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. L 370 z 31.12.1985, str. 21),

b) rozporządzenie Rady (EWG) nr 684/92 z dnia 16 marca 1992 r. w sprawie wspólnych zasad mię-dzynarodowego przewozu osób autokarem i autobusem,

c) rozporządzenie Rady (EWG) nr 881/92 z dnia 26 marca 1992 r. w sprawie dostępu do rynku dro-gowych przewozów rzeczy we Wspólnocie, na lub z terytorium Państwa Członkowskiego lub w tranzycie przez jedno lub więcej Państw Członkowskich (Dz. Urz. L 95 z 09.04.1992, str. 1-7),

9191

d) rozporządzenie Rady (EWG) nr 3118/93 z dnia 25 października 1993 r. ustanawiającego wa-runki wykonywania w Państwie Członkowskim usług krajowego transportu drogowego rze-czy przez przewoźników niemających siedziby w tym państwie członkowskim (Dz. Urz. L 279 z 12.11.1993, str. 1-16),

e) rozporządzenie Rady (WE) nr 12/98 z dnia 11 grudnia 1997 r. ustanawiającego warunki dostępu przewoźników niemających stałej siedziby w Państwie Członkowskim do transportu drogowego osób w Państwie Członkowskim (Dz. Urz. L 4 z 08.01.1998, str. 10-14),

f) rozporządzenie Komisji (WE) nr 2121/98 z dnia 2 października 1998 r. ustanawiającego szcze-gółowe zasady stosowania rozporządzeń Rady (EWG) nr 684/92 i (WE) nr 12/98 w zakresie do-kumentów dla przewozu osób autokarem i autobusem (Dz. Urz. L 268 z 03.10.1998, str. 10-26),

g) rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie ochrony zwierząt pod-czas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniające dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenia (WE) nr 1255/97 (Dz. Urz. L 3 z 05.01.2005, str. 1-44),

h) rozporządzenie (WE) nr 561/2006,i) rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r.

w sprawie przemieszczania odpadów (Dz. Urz. L 190 z 12.07.2006, str. 1-98),j) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października

2009r. ustanawiającego wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoź-nika drogowego i uchylającego dyrektywę Rady 96/26/WE (Dz. Urz. L 300 z 14.11.2009, str. 51-71),

k) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącego wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów dro-gowych (Dz. Urz. L 300 z 14.11.2009, str. 72-87),

l) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 (Dz. Urz. L 48 z 23.02.2011, str. 19),

m) wiążące Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowe w zakresie przewozu drogowego: ADR, AETR, CMR, ATP.

• dwustronneumowymiędzynarodowe:• umowymiędzynarodowedot.transportudrogowegoosóbirzeczy.

• rozporządzeniatechniczne:• rozporządzenieMinistra Infrastrukturyzdnia31grudnia2002 r.wsprawiewarunków tech-

nicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia.• stosunkiumownewtransporciedrogowym:przepisymiędzynarodoweikrajowe:

• licencjawspólnotowa;• formularzjazdy;• zezwolenia;• dokumentyzwiązanezprzesyłką.

• odpowiedzialność wykonującego przewóz drogowy zadostawy oraz zwolnienia ztej odpowie-dzialności:• odpowiedzialnośćkierowcy;• odpowiedzialnośćnadawcy;• odpowiedzialnośćspedytora;• odpowiedzialnośćprzewoźnika;• podstawoweobowiązkiodbiorcy;• podstawoweobowiązkiprzewoźnika;• KodeksKarny,KodeksWykroczeń,Ustawaotransporciedrogowym,Prawoprzewozowe.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa92

• dokumentywysyłkowe:prawidłowewykorzystywanieiwypełnianiedokumentów:• wzorydokumentów;• zabezpieczeniedokumentacjiprzewozowej;• prawidłowośćwypełnianiadrukówwysyłkowych;• stosowanieprzepisówprawaprzewozowego.

• dokumentacjaspecjalnadołączanadotowarów:• towaryłatwopsującesię;• przewózżywychzwierząt;• przewózmateriałówniebezpiecznych;• przewózodpadów.

Blok 3.7. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących przewozu drogowego i organi-zacji rynku

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• transportdrogowywstosunkudoinnychrodzajówtransportu:

• konkurencja;• spedycja;• organizacja przedsiębiorstw transportowych ipomocniczej działalności transportowej, spe-

cjalizacja w transporcie;• zmianywsektorzetransportu(zróżnicowanieświadczonychusług,podwykonawstwo,centra

logistyczne);• łatwośćdostępu,

• działalnośćwzakresieprzewozudrogowegorzeczy:• różnespecjalizacjewzakresietransportu,• rodzajeprzedsiębiorstwprzewozowych,• przewozynapotrzebywłasne,• transportzarobkowy,

• organizacjaiformyprowadzeniadziałalnościwzakresieprzewozudrogowegorzeczy:• pojęciapodstawowe,• strukturyorganizacyjne,• warunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczej,• przedsiębiorcajednoosobowy,• spółkihandlowe,• spółkicywilne,• przedsiębiorstwapaństwowe,• spółdzielnie,

• specjalizacjewzakresietransportuwszczególności:• przewózmateriałówniebezpiecznychADR;• wymaganiadotycząceprzewozutowarówniebezpiecznych;• przewózartykułówszybkopsującychsię;• przewoźżywychzwierząt;• przewozyodpadów,

• transportkombinowany:• transportlądowo–morski;• transportkoleją;• transportmultimodalny;

9393

• transportintermodalny;• transportbimodalny;• transportkombinowany(statek-droga,kolej–statek,kolej–droga).

ZaKOńCZENIE KURSUAbsolwent po zaliczeniu obu części kursu i wszystkich zawartych w nich bloków oraz spełnieniu

wymagań postawionych w § 8 ust. 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmia-nami), tj. odbyciu 2,5 godzin zajęć praktycznych, posiada uprawnienia do przystąpienia do testu kwa-lifikacyjnego dla kategorii C, C1, C+E, C1+E.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa94

Kwalifikacja wstępna przyspieszona na kategorie D, D1, D+E, D1+E – część podstawowa i specjalistyczna

CZaS tRWaNIa KURSU• częśćpodstawowa:97godz.• częśćspecjalistyczna: • częśćteoretyczna:33godz. • częśćpraktyczna:10godz.

Podstawa prawna doboru zawartości merytorycznej kursu: załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmianami)

9595

OPIS KURSUKurs przygotowany został dla kierowców pragnących zdobyć uprawnienia do wykonywania

zawodu na pojazdach kategorii D, D1, D+E, D1+E. Na kursie zostanie przedstawiona gruntow-na wiedza z zakresu racjonalnej jazdy, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa, stosowania obowiązujących przepisów, bezpieczeństwa, obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu drogo-wego i środowiska. Celem kursu i prezentowanego na nim materiału jest przygotowanie kursan-ta do zdania państwowego testu kwalifikacyjnego i otrzymania przez niego karty kwalifikacji kie-rowcy.

ZaKRES tEMatyCZNy I CZaS tRWaNIa blOKóW PROgRaMOWyCh KURSU

Zakres tematyczny kursu zgodny jest z wymogami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmianami) i podzielony został, zgodnie z załącznikiem nr 1 niniejszego rozporządzenia, na dwie części:

I. Część podstawowaobejmująca następujące bloki programowe:

Blok 1.1. Poznanie charakterystyk układu przeniesienia napędu w celu jego optymalnego wy-korzystania – Liczba godzin: 15

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem techniki samochodowej i bezpośredniej lub pośredniej zależności bezpieczeństwa w ruchu drogowym, porządku, zużycia paliwa, olejów oraz eksploatacji pojazdu od znajomości zasad funkcjonowania po-szczególnych urządzeń pojazdu.

Blok 1.2. Poznanie charakterystyki technicznej i sposobu działania urządzeń służących bez-pieczeństwu w celu zapewnienia panowania nad pojazdem, zminimalizowania jego zużycia i zapobiegania awariom – Liczba godzin: 15

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem funkcjonowania urządzeń bezpieczeństwa czynnego samochodu i bezpośredniej lub pośredniej zależności bezpie-czeństwa w ruchu drogowym od znajomości zasad funkcjonowania tego rodzaju urządzeń.

Blok 2.1. Poznanie uwarunkowań społecznych dotyczących transportu drogowego i rządzą-cych nim zasad – Liczba godzin: 15

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z wpływem transportu drogowego na bez-pieczeństwo i porządek w ruchu drogowym, ekologię, natężenie w ruchu drogowym, infra-strukturę nie tylko drogową.

Blok 3.1. Uświadomienie kierowcom zagrożenia wypadkami na drodze i w pracy – Liczba go-dzin: 15

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze zrozumieniem problematyki bezpieczeń-stwa w ruchu drogowym, znaczeniem profilaktyki bezpieczeństwa w ruchu drogowym, od-różnieniem profilaktyki od prewencji.

Blok 3.2. Umiejętność zapobiegania przestępstwom i przemytowi nielegalnych imigrantów – Liczba godzin: 7

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z taktyką i strategią działań przestępczych, mających związek z przemytem nielegalnych imigrantów, rolą międzynarodowych grup

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa96

przestępczych, odpowiedzialnością prawną i karną za pomocnictwo i udział w grupach przestępczych lub działaniach incydentalnych.

Blok 3.3. Umiejętność zapobiegania zagrożeniom fizycznym – Liczba godzin: 10 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z ogólnie pojętą ergonomią, jej wpływem na

bezpieczeństwo w ruchu drogowym, wpływem warunków psychofizycznych, socjalnych na bezpieczne zachowania w ruchu drogowym.

Blok 3.4. Świadomość znaczenia predyspozycji fizycznych i psychicznych – Liczba godzin: 5 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z anatomiczną i psychofizyczną rolą kierowcy

w procesie przewozu, bezpieczeństwa i porządku w ruchu drogowym.

Blok 3.5. Umiejętność oceny sytuacji awaryjnych, zachowanie w sytuacjach krytycznych – Liczba godzin: 10

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z pojęciami prawnymi wypadku i kolizji dro-gowej, odpowiedzialności prawno-karnej, zależności pomiędzy prędkością dopuszczalną i bezpieczną, szeroko pojętą problematyką związaną ze skutkami zdarzeń na drogach.

Blok 3.6. Umiejętność zachowania się w sposób poprawiający wizerunek przewoźnika – Licz-ba godzin: 5

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę dotyczącą z estetyki (wizualizacji) kierującego i pojaz-du, szeroko pojętej kultury zachowań, funkcjonowania, a przede wszystkim – przy oczywi-stej identyfikacji marketingowej – kultury na drodze.

II. Cześć specjalistyczna obejmująca następujące bloki programowe:

Blok 1.5. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych – Licz-ba godzin: 12

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z techniką jazdy, ekologicznym zużyciem paliwa, zasadami funkcjonowania urządzeń bezpieczeństwa czynnego i ich zachowania w różnych warunkach drogowych.

Metodyka T/C/JBlok 1.6. Umiejętność zapewnienia pasażerom komfortu i bezpieczeństwa – Liczba godzin: 13 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z komfortem i bezpieczeństwem pasażerów,

z uwzględnieniem aktualnej sytuacji w czasie transportu i odpowiednim wykorzystaniem posiadanej infrastruktury.

Metodyka T/C/JBlok 1.7. Umiejętność równomiernego obciążenia pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów

bhp i zasadami prawidłowego użytkowania pojazdu – Liczba godzin: 7 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną ze skutkami oddziaływania sił i czynników

środowiskowych na pojazd, który nie spełnia wymogów przepisów bhp. Szczególną uwa-gę zwrócono na zasady zachowania stabilności, rozłożenia obciążenia i bezpieczeństwa pojazdu oraz pasażerów.

Metodyka T/C/JBlok 2.3. Poznanie przepisów regulujących przewóz pasażerów – Liczba godzin: 6 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z przewozem pasażerskim krajowym i mię-

9797

dzynarodowym, w tym również poznanie przepisów krajowych i międzynarodowych nor-mujących pasażerski przewóz drogowy.

Metodyka TBlok 3.8. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących pasażerskiego przewozu dro-

gowego i organizacji rynku – Liczba godzin: 5Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z poznaniem zasad ekonomi i uwarunko-

wań rynkowych, które mają bezpośredni wpływ na pasażerski transport drogowy. Omó-wione zostaną podstawowe reguły podziału i wykorzystania rynku transportowego, regu-lacje prawne i warunki środowiskowe mające wpływ na kształ rynku przewozów pasażer-skich.

Metodyka T

ChaRaKtERyStyKa abSOlWENta KURSUAbsolwent kursu po jego zakończeniu powinien mieć wiedzę oraz umiejętności w zakresie racjonal-

nej i bezpiecznej jazdy, z uwzględnieniem aktualnych przepisów dla pojazdów kategorii D, D1, D+E, D1+E. Nieobca mu będzie również znajomość obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu drogo-wego i środowiska umożliwiająca optymalizację i poprawę warunków w środowisku pracy. Zdobyta przez absolwenta wiedza pozwoli mu również na wykorzystanie jej w warunkach zajęć praktycznych.

ZaKRES MatERIałU DO ćWICZEń POD NaDZOREMtRENERa-WyKłaDOWCy PRZy UżyCIU KOMPUtERa

I SPECjalIStyCZNEgO OPROgRaMOWaNIaWSPIERająCEgO PROCES SZKOlENIa

Blok 1.1. Poznanie charakterystyk układu przeniesienia napędu w celu jego optymalnego wy-korzystania

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• charakterystykamomentuobrotowego:

• pojęciemocy;• budowaukładunapędowego;• charakterystyka,przeznaczenieelementówukładunapędowego;• charakterystykazewnętrznasilnika;• siłanapędowapojazdu;• rodzajeukładównapędowych;• charakterystykamomentuobrotowego;• charakterystykaeksploatacyjna;• sprawnośćsilnikaspalinowego,

• charakterystykamocy:• silnik;• przeznaczenieiogólnabudowa;• rodzajesprzęgieł;• układrozruchowy;• układzasilania;• układsmarowania;• układchłodzenia;• układwydechowy;• charakterystykamocysilnika;

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa98

• jednostkowezużyciepaliwa;• charakterystykagranicydymienia,

• charakterystykajednostkowegozużyciapaliwaprzezsilnik:• jednostkowezużyciepaliwa;• charakterystykagranicydymienia;• charakterystykaeksploatacyjna;• sprawnośćsilnikaspalinowego;• siłanapędowapojazdu;• technikajazdy,

• optymalnyzakresużytkowyobrotomierza:• przeznaczenieiogólnabudowa;• przekładniamechanizmróżnicowyamomentobrotowyi• prędkość;• eko-driving;• technikaprowadzeniapojazdu;• zwalniacze;• oporytoczeniaipowietrza;• pokonywaniewzniesień;• opórbezwładności–ruszanieiprzyspieszanie;• technikajazdy,

• optymalnyzakresprędkościobrotowejdlazmianybiegów:• przeznaczenieiogólnabudowaskrzynibiegów;• rodzajeskrzyńbiegów;• wykresyprzełożeńskrzynibiegów;• rodzajesprzęgieł;• charakterystykasprzęgieł;• układysterujące;• rozwiązaniaspecjalne;• prędkośćiprzełożenia,azużyciepaliwa;• technikajazdy.

Blok 1.2. Poznanie charakterystyki technicznej i sposobu działania urządzeń służących bez-pieczeństwu w celu zapewnienia panowania nad pojazdem, zminimalizowania jego zużycia i zapobiegania awariom

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• szczególnecechydwuobwodowegoukładuhamulcowegowyposażonegowpneumatyczneurzą-

dzenie przenoszące:• hamowanie–wiadomościogólne;• sposobyhamowania;• budowaukładuhamulcowego;• pneumatyczneukładyhamulcowe,

• granicezastosowaniaukładówhamulcowychizwalniaczy:• rodzajemechanizmówhamulcowych:

• hamulecroboczy;• hamulecawaryjny;• hamulecpostojowy;

9999

• zwalniacze;• zakresdziałaniaistosowaniaposzczególnychhamulców;• skutecznośćhamowania;• systemyhamulcowe:

• UkładSimplex• UkładDuplex• Układsamowzmacniający

• taśmowemechanizmyhamulcowe;• tarczowemechanizmyhamulcowe:

• systemDunlop;• systemGirling;• systemDBA-Bendix;• systemChrysler;

• hamulcepostojowe,• mieszanestosowanieukładuhamulcowegoizwalniacza:• układprzeciwblokującyABS;

• zadaniaABS;• budowaizasadadziałaniaABS,

• elektroniczniesterowanysystemhamulcowyEBS• budowaizasadadziałaniaEBS;• zaletysystemuEB;S

• układstabilizacjitorujazdyESP• celizasadastosowaniaESP;• budowaizasadadziałaniaESP;

• systemwspomaganianagłegohamowaniaBAS• zwalniacze

• wymaganiaprawneitechniczne;• zastosowaniezwalniaczy;• rodzajezwalniaczy(silnikoweipodwoziowe);• systemysterowaniazwalniaczami;• korzyścizestosowaniazwalniaczy;

• ogranicznikprędkościmaksymalnejpojazdu;• celizastosowanieograniczników;

• najlepszarelacjamiędzyprędkościąaprzełożeniemskrzynibiegów:• skrzyniabiegów;• optymalnewykorzystaniemocysilnika;• optymalnaprędkośćobrotowasilnikawzależnościodprędkościjazdy;• użytecznyzakresprędkościobrotowejsilnika,

• wykorzystanienośnościpojazdu:• ładownośćpojazdu;• konstrukcjabudowynadwozia;• obciążeniaosi;• dopuszczalneparametrypojazdów;• ważeniepojazdów,

• zastosowanieukładówhamulcowychnapochyłościach:• hamowaniezwalniaczem;• hamowaniehamulcemawaryjnymizwalniaczem;• hamowaniesilnikiem;

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa100

• wybórmetodniekonwencjonalnychograniczającychprędkośćpojazdu,• postępowaniewprzypadkuawariiurządzeńsłużącychbezpieczeństwu:

• diagnozaproblemu;• ponownesprawdzenieurządzenia;• próbausunięciaawarii;• fachowapomocwusuwaniuawarii.

1.5. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• jazdawszerokimzakresiemomentuobrotowegoiśledzeniewskaźnikazużyciapaliwa:

• momentobrotowy;• mocsilnikaspalinowego(turbosprężarki);• jazdaekonomiczna,

• jazdawnajniższyminajwyższymzakresiemocy,ześledzeniemwskaźnikazużyciapaliwa:• czynnikiwpływającenazużyciepaliwa;• sprawnośćmechanicznasilnika;• obrotomierz;• zakresliczbyobrotów,

• jazdaprzynajniższymjednostkowymzużyciupaliwa:• jednostkowezużyciepaliwa;• prędkośćobrotowa;• zadaniaskrzynibiegów,

• jazdawoptymalnymprzedzialeprędkościsilnikaiutrzymywaniesięwsektorzeelastycznejpręd-kości optymalnej, z zachowaniem zaleceń producenta silnika pojazdu:• prędkośćoptymalna;• daneproducenta,

• jazdawoptymalnymzakresieprędkościsilnikapoprzezzmianębiegówwodpowiednimmomen-cie:• parametrypracysilnikaiskrzynibiegów;• przełożeniaskrzynibiegów,

• kontrolaczęściwdwuobwodowymukładziehamulcowym(wszczególnościwyjęciecylindramem-branowego, regulacja hamulców, kontrola złączek pneumatycznych, kontrola przewodów pneu-matycznych, kontrola nastaw regulatora siły hamowania (ręcznego i automatycznego):• sprawdzeniepracyistanutechnicznegosprężarki;• kontroladziałaniaurządzeńelektrycznychielektronicznychautobusu,związanychzfunkcjo-

nowaniem układu hamulcowego;• sprawdzenieciśnieńwpunktachukładuhamulcowego,gdzieznajdująsięzaworykontrolne

w warunkach statycznych oraz• sprawdzenieczasunarastaniaciśnieniawsiłownikachwtrakcieuruchamianiahamulcarobo-

czego;• kontrolaskutecznościistanuhamulców;• sprawdzeniedziałaniazwalniacza,

• naukaprzezostrożnepróbyhamowaniawspecjalnymterenie,pokazującadziałaniehamulców,ze zwróceniem uwagi na wpływ hamowania na prowadzenie pojazdu:• działaniehamulców,• czynnikimającewpływnadrogęhamowania,

101101

• nadsterownośćipodsterowność,• naukajazdyzewzniesieniazużyciemobuukładówhamulcowychalboosobno:

• ruszaniezmiejsca(technikaruszania);• ruszaniezewzniesieniaprzyużyciuhamulcapodstawowegoiprzyużyciuhamulcaręcznego,

• naukajazdyzkontroląwskazańprędkościomierzaiobrotomierzanaróżnychbiegach:• lepszewykorzystywanieprędkościiprzełożeńskrzynibiegów;• charakterystykamocy,momentuobrotowegoijednostkowegozużyciapaliwa,

• naukajazdyautobusemobciążonym:ruszaniepodgórę,rozpędzaniesiędo50km/himierzenieczasu w przypadku autobusu obciążonego i nieobciążonego:• ruszanie;• ruszaniepodgórę;• włączaniesiędoruchu;• jazdaihamowanie;• Prędkość,

• ostrożnepróbyukładówhamulcowychautobusupodczasjazdyzewzniesienia;poznaniezjawiskaspadku siły hamowania i sposobu reagowania na nie:• spadeksiłyhamowania;• ograniczeniaużywaniahamulcówizwalniacza,• łączneużywaniehamulcówizwalniacza,• sposobyograniczaniaprędkościwróżnychwarunkachdrogowychiatmosferycznych,

• próbaznalezieniasymulowanychawariiwpojeździe,opisaniewykrytejsytuacji,próbaznalezie-nia przyczyny, naprawa awarii, o ile jest możliwa, i decyzja o rozpoczęciu jazdy albo pozostaniu na parkingu:• układyelektroniczneinformująceousterkach;• oznaczeniaposzczególnychkontrolek;• systemsamodiagnozy.

• naukaoszczędnegostylujazdy,uzyskanegoprzezpoprawękryteriówoptymalizacjizużyciapali-wa podczas jazdy:• zużyciepaliwa;• jazdaekonomiczna.

Blok 1.6. Umiejętność zapewnienia pasażerom komfortu i bezpieczeństwa

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• prawidłowaocenawzdłużnychipoprzecznychruchówpojazdunadrodze:

• położenieautobusunajezdni;• kontrolaotoczeniapojazdu;• kontrolawnętrzaautobusu;• wzdłużneruchypojazdu;• poprzecznychruchówpojazdu,

• zachowaniawruchudrogowym:• odpowiedzialnośćkierowcy;• stantechnicznyiczystośćpojazdu;• bezpieczeństwoprzewożonychosób;• terminowośćprzewozów;• obsługapasażerów;• kulturajazdyizachowaniakierowcy,

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa102

• łagodnezakończeniehamowania:• styljazdykierowcy;• zatrzymanieipostój;• hamowanieawaryjne;• łagodnezakończeniehamowania,

• uwzględnianiezwisówpojazdu:• normydopuszczeniapojazdówdowykonywaniaprzewozówdrogowych;• gabarytypojazdów;• dopuszczalnamasacałkowita;• dopuszczalnynaciskosi;• obciążalnośćpodłogi;• zwisypojazdu.

• wykorzystaniewłaściwejinfrastruktury(ogólnodostępneobszary,drogikomunikacyjnezastrzeżo-ne dla konkretnych uczestników ruchu):• infrastrukturadrogowa;• rodzajedróg;• „czarnepunkty”;• „buspasy”• prędkość(dopuszczalna,projektowa,miarodajna,operacyjna,środowiskowa),

• właściwaocenapriorytetówpodwzględembezpiecznegokierowaniapojazdemorazspełnieniain-nych zagadnień nałożonych na kierującego:• ogólnezasadyprzewozuosób;• obsługaurządzeńrejestrującychsprzedażbiletów;• ochronaprzeciwpożarowa;• ewakuacjapasażerówwraziewypadku;• praktyczneudzielaniepomocyposzkodowanym;• zachowaniekierowcywraziezaistnieniawypadku;• spełnieniainnychzadańnałożonychnakierującego,

• zachowaniewobecpasażerów:• kulturaosobistakierowcy;• terminowośćrealizacjiprzewozu;• zachowaniewobecpasażerówiinnychosób;• zachowaniekierowcywsytuacjachniewłaściwegozachowaniapasażerów,

• szczególneokolicznościzwiązanezprzewozempewnychgruppasażerów:• ogólnezasadyprzewozuosób;• przewózinwalidów;• przewózdzieci;• przewózosóbniepełnosprawnych;• zabezpieczeniebagażu.

Blok 1.7. Umiejętność równomiernego obciążenia pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów bhp i zasadami prawidłowego użytkowania pojazdu

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• siłydziałającenapojazdpodczasjazdy:

• pojęcieoporówruchu;• klasyfikacja(rodzaje)oporówtoczenia–ruchu;• oporydrogowe(toczenia,wzniesienia);

103103

• oporyzwiązanezkonstrukcją(powietrza,wewnętrznemechaniczne);• opórbezwładności-ruszanieiprzyspieszanie;• torjazdy;• kątyznoszeniaopon;• podsterowność,nadsterowność;• siłabezwładności,

• zastosowanieprzełożeniaskrzynibiegówodpowiadającemuobciążeniapojazduiprofilowijezdni:• identyfikacjaprzeszkódnadrodze;• przygotowaniedojazdyorazwykonywaniemanewrów;• technikajazdy;• przełożeniaskrzynibiegów;• rodzajeskrzyńbiegówiichwykorzystanie;• pokonywaniezakrętów;• poślizg,

• obliczenieobciążeniaużytkowegopojazdu:• metodyobliczeństatycznych;• siływewnętrznedlaobciążeńużytkowych;• sprawdzanienośnościdlaobciążeńużytkowych;• definicjasił;• siłaciężkości;• siłabezwładności;• siłatarcia;• siłaodśrodkowa,

• rozmieszczeniepasażerówwautobusie:• wsiadanieiwysiadaniepasażerów;• rozmieszczeniepasażerów;• bagażpodręczny;• załadunekbagażudolukówbagażowych.

• skutkioddziałująceprzyprzekroczeniunaciskuładunkunaoś:• kalkulacjaobciążeniapojazdulubzespołupojazdów,• utratastabilnościpojazdu,• utrudnieniawkierowalnościpojazdu,• konsekwencjeprzeciążeniaosipojazdu.

• stabilnośćpojazduiśrodekciężkości:• wyznaczanieśrodkaciężkościpojazdu,• naruszeniestabilnościbocznejpojazdu.

Blok 2.1. Poznanie uwarunkowań społecznych dotyczących transportu drogowego i rządzą-cych nim zasad

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• maksymalnyczaspracykierowcywtransporciedrogowym:

• przepisyprawawzakresietransportudrogowego;• krajoweregulacjedotycząceczasupracykierowcyw• transporciedrogowym:• kodekspracyiprzepisywykonawcze;• ustawaoczasiepracykierowców;

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa104

• przepisydotyczącewykorzystywaniaurządzeńdorejestracjiczasupracykierowcy,• stosowanie rozporządzeń: Rady (EWG) nr 3821/85 iParlamentu Europejskiego iRady (WE) nr

561/2006; kary za nieużywanie, nieprawidłowe używanie i ingerencję w urządzenie rejestrujące:• zasadystosowaniaprzepisówrozp.561/2006;• wyłączeniazestosowaniarozporządzenia;• normyczasupracykierowców;• urządzeniarejestrujące–tachografy(rodzajeizasadydziałania);• czasjazdy,wymaganeodpoczynkiiinnaaktywnośćkierowcy;• zasadyodpowiedzialnościzanaruszeniaustawyotransporciedrogowymiinnychustaw;• wysokości sankcji zaposzczególne naruszenia (załączniki doustawy otransporcie drogo-

wym).• prawaiobowiązkikierowcówwzakresiekwalifikacjiwstępnejiszkoleniaokresowego:

• wybraneprzepisyustawyotransporciedrogowym;• główne założenia rozporządzenia wsprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz

drogowy.

Blok 2.3. Poznanie przepisów regulujących przewóz pasażerów

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• przewózszczególnychgruposób:

• ogólnezasadyprzewozuosób;• przewózdzieci;• przewózosóbniepełnosprawnych;• przewózgrupzorganizowanych,

• urządzeniabezpieczeństwawautobusach:• elektroniczneurządzeniawspomagającepracękierowcy:ABS,ASR,BAS,EHB,ESP,CCS;• radaroweukładyzachowaniaodległości:ICC,DTR,PTS,Stop&Go;• jazdaautobusemwróżnychwarunkachdrogowychiatmosferycznych;• technikajazdyautobusem,

• pasybezpieczeństwa:• regulacjeprawne;• warunkitechniczne;• wyposażeniedodatkoweautobusu;• siedzenia,okna,drzwi;• pasybezpieczeństwa,napinacze.

• obciążeniepojazdu:• regulacjeprawne;• dopuszczalnamasacałkowita;• dopuszczalnynaciskosi;• obciążalnośćpodłogi.

Blok 3.1. Uświadomienie kierowcom zagrożenia wypadkami na drodze i w pracy

Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że na drogach średnio co 30 sekund ginie człowiek. Rocz-nie jest to ponad milion osób, a około 50 mln doznaje obrażeń. W krajach Unii Europejskiej rocznie ginie ponad 40 tys. osób, a w Polsce prawie 5,5 tys. Zagrożenie śmiercią w wypadku drogowym na

105105

polskich drogach jest prawie dwukrotnie większe niż w przodujących krajach UE, zaś prawdopodo-bieństwo śmierci uczestnika wypadku jest średnio cztery razy wyższe. Głównymi przyczynami wy-padków drogowych w Polsce, niezmiennie od wielu lat, są niebezpieczne zachowania uczestników ruchu, jak: nadmierna prędkość jazdy, nietrzeźwość, niestosowanie urządzeń zabezpieczających, agresja na drodze i brak poszanowania praw innych uczestników ruchu. Wypadki drogowe i ich skut-ki to nie tylko problem społeczny i moralny, ale także ekonomiczny. Nie można przeliczyć bólu i cier-pienia ofiar wypadków i ich najbliższych. Są to straty niewymierne. Jednak straty materialne, jakie po-nosi społeczeństwo z tytułu wypadków drogowych, mierzone wielkością niewytworzonego dochodu narodowego, przewyższają wielkość wydatków budżetu naszego państwa na opiekę zdrowotną i po-moc społeczną. Koszt społeczny jednej zabitej osoby to prawie 1 mln zł! Bezpieczeństwo na drogach należy do priorytetów w polityce transportowej Unii Europejskiej. Chociaż za bezpieczeństwo na dro-gach odpowiedzialne są wspólnie władze publiczne, przedsiębiorstwa oraz społeczeństwo, to jed-nak wiodącą rolę powinny wziąć na siebie przedsiębiorstwa i ich pracownicy. Europejskie podejście do zagadnień bhp uwzględnia szacowanie ryzyka i stosowanie środków zapobiegawczych, nadając priorytet likwidacji zagrożeń u ich źródła.

Wrozdziale3.1.„Bezpieczeństwo,obsługailogistykawaspekciezdrowia,ruchudrogowegoiśro-dowiska”poruszonozagadnieniazwiązanezbezpieczeństwemwdrodzedopracy,wpracy,atakżepodczas wykonywania czynności związanych z załadunkiem / rozładunkiem oraz samym przewozem osób lub towarów. Rozdział 3.1. zawiera:• rodzajewypadkówprzypracywtransporciedrogowym:

• definicjawypadkuprzypracy;• definicjawypadkudrogowego;• odpowiedzialnośćkarna;• odpowiedzialnośćcywilna(materialna);• postrzeganieniebezpieczeństwa;• czynnikiwpływającenawypadki;• klasyfikacjawypadków;• wypadkiprzypracywtransporciedrogowym;• wymogiwzakresieBHP;• wypadkidrogowe,

• statystykawypadkówdrogowych:• wukładzieogólnopolskimorazwposzczególnychwojewództwach;• informacjastatystycznaogólna;• wypadkiikolizje;• zabici,ranni;• wieksprawców,• ilośćwypadkówzpodziałemnamiesiące,dnitygodniaiporydnia,• nietrzeźwiuczestnicyruchudrogowego,

• udziałsamochodówciężarowych/autokarówwwypadkachdrogowych:• wukładzieogólnopolskimorazwposzczególnychwojewództwach;• informacjastatystycznaogólna;• wypadkiikolizje;• zabici,ranni,

• statystykidotyczącezabitychirannychwwypadkachdrogowych:• ilośćofiarśmiertelnychirannych;• zagrożeniewposzczególnychmiesiącach,dniach,godzinach;• czynnikiwpływającenawypadkidrogowe;• udziałwwypadkachwybranychgrupuczestnikówruchudrogowego(kierowcysamochodów

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa106

osobowych, ciężarowych i autobusów, rowerzyści, motorowerzyści,motocykliści oraz piesi)• nietrzeźwikierujący;• grupywiekowesprawcówwypadkówdrogowych,

• stratymaterialneifinansowe:• kosztyspołeczne;• kosztybezpośredniezwiązanezuszkodzeniempojazdu;• stratydotycząceprzewożonychładunków;• absencjachorobowa.

Blok 3.2. Umiejętność zapobiegania przestępstwom i przemytowi nielegalnych imigrantów

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• problemyzwiązanezmiędzynarodowąprzestępczościątransgranicznąiprzemytem:

• rodzajeprzestępczościtransgranicznejijejskutki;• zorganizowanyprzemytnielegalnychemigrantów;• produkcja,obrótiprzemytnarkotykówwrejonieprzygranicznym;• praniebrudnychpieniędzy;• międzynarodowyprzemytsamochodów;• nielegalnyhandelbronią,amunicjąimateriałamiwybuchowymi;• przestępczośćakcyzowa,

• środkizapobiegawcze:• współpracamiędzynarodowawobszarzesprawwewnętrznych–zasadyogólne;• UkładzSchengen;• Europol,Eurojust,Eurodaciinne;• rolaStrażyGranicznejiSłużbyCelnej;• działalnośćInspekcjiTransportuDrogowego,

• metodyiceledziałańprzestępczych:• statystykadziałańprzestępczychnagranicyUEimiędzypaństwamiUE;• rozwójnowychkierunkówdziałalnościprzestępczej;• sposobydziałalnościprzestępczejnastrzeżonejgranicyUE;• charakterystykadziałalnościprzestępczejpomiędzypaństwamiwobrębiegranicUE.

• przepisyprawaiobowiązkikierowcyorazobowiązkiprzewoźnikawtymzakresie:• zasadykontroliizabezpieczaniaładunkuiskrzyńładunkowychpodczasprzekraczaniagranic

UE;• zabezpieczanieprzedpenetracjąładunkupodczastransportuwgranicachUE;• obecnośćkierowcyprzyzaładunku;• kontroleprzewozównatereniepaństwUE;• dokumentyprzewozowe,aprzewożonyładunek;• sankcjewobeckierowcyorazprzewoźnika.

Blok 3.3. Umiejętność zapobiegania zagrożeniom fizycznym

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• zasadyergonomii:

• szczególnycharakterpracykierowcy;

107107

• organizacjastanowiskapracyijejwpływnaprocespracykierowcy;• wpływjakościurządzeństerowniczychnajakośćpracy;• prawidłowapozycjawpojeździeodległośćodpedałów;• prawidłowapozycjazakierownicą(kątnachylenia,wysokość,oparciesiedzenia-błędywusta-

wieniu fotela, rodzaj foteli).• zachowaniaipostawystanowiącezagrożenie:

• wpływ stosowania niesprawnych urządzeń załadowczo-wyładowczych nabezpieczeństwopracy kierowcy;

• stresiagresja;• wymuszonapozycjasiedząca(zwyrodnieniaibólekręgosłupaistawów);• wibracja–drgania(chorobawibracyjna);• ręcznepracetransportowe(przenoszenie,unoszenie,podnoszenie);• przepisyBHPwzakresietransportowaniaręcznegotowarów,wysokości,ciężar;• koniecznośćumiejętnościszybkiejreakcjiprzezkierowcę(odległośćkierownicyodklatkipier-

siowej, ułożenie rąk na kierownicy);• zagrożeniawystępującepodczasobsługi itankowaniapojazdu,podczaszaładunku iwyła-

dunku towarów oraz podczas zatrzymań i postojów,• kondycjafizycznaićwiczeniasprawnościowe:

• kondycjafizyczna(wydolnośćsercowo-naczyniowa,siła,wytrzymałośćmięśni,giętkość);• siła–zdolnośćmięśnidowydatkowaniaenergii;• kondycjamotoryczna:zręczność,równowaga,koordynacja,czasreakcji,szybkość;• ćwiczeniaaerobowe(beztlenowe);• ćwiczeniaizometryczne–ćwiczeniawzmacniającemięśniepoprzezichnapinanie,przykłado-

we ćwiczenia;• ćwiczeniaoddechowe,

• ochronaosobista:• stosowanieśrodkówochronyosobistejwprocesiepracy;• stosowanieodpowiednichurządzeńinarzędzi;• wpływ ubioru kierowcy napracę wograniczonej przestrzeni izróżnicowanych mikroklima-

tach.

Blok 3.4. Świadomość znaczenia predyspozycji fizycznych i psychicznych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia: • zasadyzdrowego,regularnegoodżywiania:

• wpływproduktówżywnościowychnafunkcjonowanieposzczególnychorganów;• zestawianieposzczególnychproduktówwposiłkach–skutkiniestosownychzestawień;• wpływniezdrowychposiłkównakondycjęfizycznąipsychiczną;• dobórodpowiednichposiłkówpodczasdługotrwałejjazdy;• dobóriuzupełnianiepłynówwpracykierowcy,

• wpływalkoholu,narkotykówiinnychsubstancjinazachowanie:• zagrożeniawruchuzpowodustanunietrzeźwości;• stężeniealkoholu;• wpływalkoholunaorganizmczłowieka;• odczuciaipostrzeganierzeczywistościpospożyciu;• stannietrzeźwości,stanpospożyciualkoholu;• badanietrzeźwości;

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa108

• stan poużyciu innych środków działających podobnie doalkoholu (wykaz, skład iwpływna człowieka);

• stanpoużyciuleków(środkiprzeciwbólowe,antybiotyki),• objawy,przyczyny,skutkizmęczeniaistresu:

• niekorzystneczynnikiwpływającenasprawnośćkierowcy;• podziałczynników:fizyczne,wibracyjne,hałas,mikroklimat;• wpływwibracjinaorganizmczłowieka(układnaczyniowy,układnerwowy,układkostny);• sprawność,zdolnośćreakcji(drogazatrzymania–czasreakcji),

• zasadniczarolapodstawowegocyklupracy/odpoczynku:• rolaodpoczynkuwdziennym,tygodniowymimiesięcznymcyklupracy;• znaczenieczynnegoibiernegoodpoczynku;• fizjologiaczłowiekawdzienno-nocnymcyklupracy;• rolasnui„drzemek”wdługotrwałymcyklupracykierowcy;• objawyzmęczeniaijaksobieznimiradzić.

Blok 3.5. Umiejętność oceny sytuacji awaryjnych, zachowanie w sytuacjach krytycznych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• ocenasytuacjikrytycznej:

• wypadek,kolizja(różnice,sposóbpostępowania);• statystykipolicyjne:przyczynywypadków;• klasyfikacjazagrożeń;• ocenasytuacjiprzezkierowcę,pojazd,ładunek,położenienadrodze;• podejmowaniedecyzjiwymuszonejsytuacjąnadrodze,

• unikaniekomplikacjiwraziewypadku:• prawidłowośćikolejnośćpostępowania;• zabezpieczeniemiejscawypadku;• dbałośćouczestnikówwypadku;• ustalenieświadkówwypadku,

• wzywaniepomocy:• dokładneokreśleniemiejscawypadku;• analizasytuacjidrogowej,ocenapojazdówbiorącychudziałwwypadku;• ilośćiocenaosóbposzkodowanych;• wstępnaocenastanuposzkodowanych.

• pomocposzkodowanymiudzielaniepierwszejpomocy:• zabezpieczeniemiejscazdarzenia;• zabezpieczeniepojazdówbiorącychudziałwwypadku;• środkiimateriałyniezbędnedoudzielaniapierwszejpomocy;• ocenastanuposzkodowanych–kolejnośćudzielaniapomocy;• określenieiwyznaczeniemiejscaewakuacjiposzkodowanych;• udzielaniepierwszejpomocyposzkodowanym,

• postępowaniewraziepożaru:• sprzętiśrodkip/poż.;• ocenasytuacjipożarowejuszkodzonychpojazdówimiejscawypadku;• ocenapożarowaprzewożonegoładunku;• gaszeniepożaruiewakuacjaposzkodowanych,

• ewakuacjaosóbzsamochoduciężarowego/pasażerówzautobusu:

109109

• ustaleniemiejscaewakuacji;• ocenastanuposzkodowanychimożliwościewakuacji;• ustaleniekolejnościewakuacji;• sposobyewakuacji,

• zapewnieniebezpieczeństwawszystkichpasażerów:• dobór,charakterystykaioznaczeniemiejscdoewakuacjiludzi;• zabezpieczaniemiejscdoewakuacji;• sposobyochronymiejscewakuacjiorazzabezpieczeniemiejscudzielaniapomocy,

• reakcjanaaktyagresji:• przyczynyagresji;• sytuacjewywołująceagresję;• rodzajeagresji;• sposobyradzeniawsytuacjachstresogennych;• sposobyrozładowaniaagresji.

• podstawowezasadysporządzaniainformacjizwypadku;• określenieszczegółówmiejscawypadku;• określenieuczestnikówruchudrogowegobiorącychudziałwwypadku;• określenieilościosóbbiorącychudziałwwypadku–ogólneokreśleniestanuposzkodowa-

nych;• gromadzeniedanychoświadkachwypadku;• sporządzeniedokumentacjiwypadku,

Blok 3.6. Umiejętność zachowania się w sposób poprawiający wizerunek przewoźnika

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• znaczeniepoziomuusługświadczonychprzezkierowcędlaprzewoźnika:

• terminowośćdostarczaniaiodbioruładunków;• dostarczaniewokreślonelubzmienionetrakcietransportumiejsceprzeznaczenia;• ciągłykontaktzklientemireakcjanajegopotrzebyioczekiwania;• dbałośćowizerunekfirmy.

• rolakierowcy:• wyglądzewnętrzny;• ubiórihigienaosobista;• zachowanie się wstosunku doosób wotoczeniu kierowcy (pracownicy firmy, klienci, inne

osoby);• udzielaniepełnejinformacjiofirmieiświadczonychusługach;• ciągłykontaktzpracodawcąorazprofesjonalizmwobsłudzeklienta,

• kontaktykierowcyzinnymiosobamiwczasiepracy:• zasadykontaktuzodbiorcąinadawcąładunku;• odpowiedzialnośćzaosobywspółpracujące;• współpracawzakresiezaładunkuiwyładunku;• dokumentydotycząceładunku.

• utrzymaniepojazdu:• wyglądzewnętrzny;• stantechnicznypojazduiurządzeń;• obsługacodzienna;• sprawnośćpojazdu–kontrolki;

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa110

• reklamyiogólnywidokpojazdu;• wyposażeniewosprzęt,

• organizacjapracy:• harmonogramyprzejazduiobsługiklienta,• miejscazaładunkuiwyładunku,• harmonogramyzaładunkuiwyładunku,• współpracawsystemiezaładunkuiwyładunku,

• handloweifinansoweskutkisporówwystępującychwpracykierowcy:• handlowe–ubezpieczeniaCargo,• finansowe–OCprzewoźnika,• wynikającezkolizjidrogowych–AC,OC,NW,• umiejętnośćnegocjacji,• metodyisposobywychodzeniazesporów.

Blok 3.8 Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących pasażerskiego przewozudrogowego i organizacji rynku

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• przewózdrogowyosóbwstosunkudoinnychrodzajówtransportuosób(kolej,samochódosobowy):

• organizacja przedsiębiorstw transportowych ipomocniczej działalności transportowej, spe-cjalizacja w transporcie;

• zmianywsektorzetransportu(zróżnicowanieświadczonychusług,podwykonawstwo,centralogistyczne);

• łatwośćdostępu,• działalnośćwzakresieprzewozudrogowegoosób:

• regulacjeprawne;• transportzarobkowy;• przewozynapotrzebywłasne;• licencjeiichrodzaje,wypisyzlicencji;• zezwoleniaiichrodzaje,

• przekraczaniegranic(transportmiędzynarodowy),• regulacjeprawne;• zezwoleniazagraniczne;• formularzejazdy;• przewozyregularne;• regularnespecjalne;• przewozywahadłowe;• przewozyokazjonalne,

• organizacjaiformyprowadzeniadziałalnościwzakresieprzewozudrogowegoosób:• pojęciapodstawowe;• strukturyorganizacyjne;• warunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczej;• przedsiębiorcajednoosobowy;• spółkihandlowe;• spółkicywilne;• przedsiębiorstwapaństwowe;• spółdzielnie.

111111

ZaKOńCZENIE KURSUAbsolwent po zaliczeniu obu części kursu i wszystkich zawartych w nich bloków oraz spełnieniu

wymagań postawionych w § 7 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (DzU Nr 53, poz. 314 z późn. zmia-nami), tj. odbyciu 8 godzin zajęć praktycznych w ruchu drogowym oraz 2 godzin zajęć praktycznych z jazdy w warunkach specjalnych, posiada uprawnienia do przystąpienia do testu kwalifikacyjnego.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa112

Kwalifikacja wstępna uzupełniająca przyspieszona na kategorie D, D1, D+E, D1+E

CZaS tRWaNIa KURSUczęść teoretyczna: 32,5 godz. część praktyczna: 2,5 godz.

Podstawa prawna doboru zawartości merytorycznej kursu: załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmianami)

113113

OPIS KURSUKurs przygotowany został dla kierowców, którzy chcą zdobyć dodatkowe uprawnienia do wykony-

wania zawodu na pojazdach kategorii D, D1, D+E, D1+E, a ukończyli kwalifikację wstępną (wstępną przyśpieszoną) dla pojazdów kategorii C, C1, C+E, C1+E. Na kursie przdstawiona zostanie wiedza specjalistyczna z zakresu racjonalnej jazdy, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa, stosowa-nia obowiązujących przepisów, bezpieczeństwa, obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu dro-gowego i środowiska. Celem kursu i prezentowanego na nim materiału jest przygotowanie kursanta do zdania państwowego testu kwalifikacyjnego i poszerzenia uprawnień do wykonywania zawodu na pojazdach kategorii D, D1, D+E, D1+E.

ZaKRES tEMatyCZNy I CZaS tRWaNIa blOKóW PROgRaMOWyCh KURSU

Zakres tematyczny kursu zgodny jest z wymogami rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmianami) i zgodnie z załącznikiem nr 1 niniejszego rozporządzenia obejmuje, część spe-cjalistyczną kursu zawierającą następujące bloki programowe:

Blok 1.5. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych – Licz-ba godzin: 4,5

Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z techniką jazdy, ekologicznym zużyciem paliwa, zasadami funkcjonowania urządzeń bezpieczeństwa czynnego i ich zachowania w różnych warunkach drogowych.

Metodyka T/C/JBlok 1.6. Umiejętność zapewnienia pasażerom komfortu i bezpieczeństwa – Liczba godzin:

12,5 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z komfortem i bezpieczeństwem pasażerów,

z uwzględnieniem aktualnej sytuacji w czasie transportu i odpowiednim wykorzystaniem posiadanej infrastruktury.

Metodyka T/C/JBlok 1.7. Umiejętność równomiernego obciążenia pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów

bhp i zasadami prawidłowego użytkowania pojazdu – Liczba godzin: 7 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z skutkami oddziaływania sił i czynników śro-

dowiskowych na pojazd, który nie spełnia wymogów przepisów bhp. Szczególną uwagę zwrócono na zasady zachowania stabilności, rozłożenia obciążenia i bezpieczeństwa po-jazdu oraz pasażerów.

Metodyka T/C/JBlok 2.3. Poznanie przepisów regulujących przewóz pasażerów – Liczba godzin: 6 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z przewozem pasażerskim krajowym i mię-

dzynarodowym, w tym również poznanie przepisów krajowych i międzynarodowych nor-mujących pasażerski przewóz drogowy.

Metodyka TBlok 3.8. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących pasażerskiego przewozu dro-

gowego i organizacji rynku – Liczba godzin:5 Cel: wprowadzenie kursanta w tematykę związaną z poznaniem zasad ekonomi i uwarunkowań

rynkowych, które mają bezpośredni wpływ na pasażerski transport drogowy. Omówione zostaną podstawowe reguły podziału i wykorzystania rynku transportowego, przedstawio-ne regulacje prawne i warunki środowiskowe mające wpływ na kształ rynku przewozów pasażerskich.

Metodyka T

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa114

ChaRaKtERyStyKa abSOlWENta KURSUAbsolwent kursu po jego zakończeniu powinien mieć wiedzę oraz umiejętności w zakresie racjo-

nalnej i bezpiecznej jazdy, oraz znajomość aktualnych przepisów ze szczególnym uwzględnieniem pojazdów kategorii D, D1, D+E, D1+E. Nieobca mu będzie również znajomość obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska umożliwiająca optymalizację i poprawę warun-ków w środowisku pracy. Zdobyta przez absolwenta wiedza pozwoli mu również na wykorzystanie jej w warunkach zajęć praktycznych.

ZaKRES MatERIałU DO ćWICZEń POD NaDZOREMtRENERa-WyKłaDOWCy PRZy UżyCIU KOMPUtERa

I SPECjalIStyCZNEgO OPROgRaMOWaNIaWSPIERająCEgO PROCES SZKOlENIa

Blok 1.5. Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• jazdawszerokimzakresiemomentuobrotowegoiśledzeniewskaźnikazużyciapaliwa:

• momentobrotowy;• mocsilnikaspalinowego(turbosprężarki);• jazdaekonomiczna,

• jazdawnajniższyminajwyższymzakresiemocy,ześledzeniemwskaźnikazużyciapaliwa:• czynnikiwpływającenazużyciepaliwa;• sprawnośćmechanicznasilnika;• obrotomierz;• zakresliczbyobrotów,

• jazdaprzynajniższymjednostkowymzużyciupaliwa:• jednostkowezużyciepaliwa;• prędkośćobrotowa;• zadaniaskrzynibiegów,

• jazdawoptymalnymprzedzialeprędkościsilnikaiutrzymywaniesięwsektorzeelastycznejpręd-kości optymalnej, z zachowaniem zaleceń producenta silnika pojazdu:• prędkośćoptymalna;• daneproducenta,

• jazdawoptymalnymzakresieprędkościsilnikapoprzezzmianębiegówwodpowiednimmomen-cie:• parametrypracysilnikaiskrzynibiegów;• przełożeniaskrzynibiegów,

• kontrolaczęściwdwuobwodowymukładziehamulcowym(wszczególnościwyjęciecylindramem-branowego, regulacja hamulców, kontrola złączek pneumatycznych, kontrola przewodów pneu-matycznych, kontrola nastaw regulatora siły hamowania (ręcznego i automatycznego):• sprawdzeniepracyistanutechnicznegosprężarki;• kontroladziałaniaurządzeńelektrycznychielektronicznychautobusu,związanychzfunkcjo-

nowaniem układu hamulcowego;• sprawdzenieciśnieńwpunktachukładuhamulcowego,gdzieznajdująsięzaworykontrolne

w warunkach statycznych oraz• sprawdzenieczasunarastaniaciśnieniawsiłownikachwtrakcieuruchamianiahamulcarobo-

czego;

115115

• kontrolaskutecznościistanuhamulców;• sprawdzeniedziałaniazwalniacza,

• naukaprzezostrożnepróbyhamowaniawspecjalnymterenie,pokazującadziałaniehamulców,ze zwróceniem uwagi na wpływ hamowania na prowadzenie pojazdu:• działaniehamulców,• czynnikimającewpływnadrogęhamowania,• nadsterownośćipodsterowność,

• naukajazdyzewzniesieniazużyciemobuukładówhamulcowychalboosobno:• ruszaniezmiejsca(technikaruszania);• ruszaniezewzniesieniaprzyużyciuhamulcapodstawowegoiprzyużyciuhamulcaręcznego,

• naukajazdyzkontroląwskazańprędkościomierzaiobrotomierzanaróżnychbiegach:• lepszewykorzystywanieprędkościiprzełożeńskrzynibiegów;• charakterystykamocy,momentuobrotowegoijednostkowegozużyciapaliwa,

• naukajazdyautobusemobciążonym:ruszaniepodgórę,rozpędzaniesiędo50km/himierzenieczasu w przypadku autobusu obciążonego i nieobciążonego:• ruszanie;• ruszaniepodgórę;• włączaniesiędoruchu;• jazdaihamowanie;• Prędkość,

• ostrożnepróbyukładówhamulcowychautobusupodczasjazdyzewzniesienia;poznaniezjawiskaspadku siły hamowania i sposobu reagowania na nie:• spadeksiłyhamowania;• ograniczeniaużywaniahamulcówizwalniacza,• łączneużywaniehamulcówizwalniacza,• sposobyograniczaniaprędkościwróżnychwarunkachdrogowychiatmosferycznych,

• próbaznalezieniasymulowanychawariiwpojeździe,opisaniewykrytejsytuacji,próbaznalezie-nia przyczyny, naprawa awarii, o ile jest możliwa, i decyzja o rozpoczęciu jazdy albo pozostaniu na parkingu:• układyelektroniczneinformująceousterkach;• oznaczeniaposzczególnychkontrolek;• systemsamodiagnozy.

• naukaoszczędnegostylujazdy,uzyskanegoprzezpoprawękryteriówoptymalizacjizużyciapali-wa podczas jazdy:• zużyciepaliwa;• jazdaekonomiczna.

Blok 1.6. Umiejętność zapewnienia pasażerom komfortu i bezpieczeństwa

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• prawidłowaocenawzdłużnychipoprzecznychruchówpojazdunadrodze:

• położenieautobusunajezdni;• kontrolaotoczeniapojazdu;• kontrolawnętrzaautobusu;• wzdłużneruchypojazdu;• poprzecznychruchówpojazdu,

• zachowaniawruchudrogowym:

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa116

• odpowiedzialnośćkierowcy;• stantechnicznyiczystośćpojazdu;• bezpieczeństwoprzewożonychosób;• terminowośćprzewozów;• obsługapasażerów;• kulturajazdyizachowaniakierowcy,

• łagodnezakończeniehamowania:• styljazdykierowcy;• zatrzymanieipostój;• hamowanieawaryjne;• łagodnezakończeniehamowania,

• uwzględnianiezwisówpojazdu:• normydopuszczeniapojazdówdowykonywaniaprzewozówdrogowych;• gabarytypojazdów;• dopuszczalnamasacałkowita;• dopuszczalnynaciskosi;• obciążalnośćpodłogi;• zwisypojazdu.

• wykorzystaniewłaściwejinfrastruktury(ogólnodostępneobszary,drogikomunikacyjnezastrzeżo-ne dla konkretnych uczestników ruchu):• infrastrukturadrogowa;• rodzajedróg;• „czarnepunkty”;• „buspasy”• prędkość(dopuszczalna,projektowa,miarodajna,operacyjna,środowiskowa),

• właściwaocenapriorytetówpodwzględembezpiecznegokierowaniapojazdemorazspełnieniain-nych zagadnień nałożonych na kierującego:• ogólnezasadyprzewozuosób;• obsługaurządzeńrejestrującychsprzedażbiletów;• ochronaprzeciwpożarowa;• ewakuacjapasażerówwraziewypadku;• praktyczneudzielaniepomocyposzkodowanym;• zachowaniekierowcywraziezaistnieniawypadku;• spełnieniainnychzadańnałożonychnakierującego,

• zachowaniewobecpasażerów:• kulturaosobistakierowcy;• terminowośćrealizacjiprzewozu;• zachowaniewobecpasażerówiinnychosób;• zachowaniekierowcywsytuacjachniewłaściwegozachowaniapasażerów,

• szczególneokolicznościzwiązanezprzewozempewnychgruppasażerów:• ogólnezasadyprzewozuosób;• przewózinwalidów;• przewózdzieci;• przewózosóbniepełnosprawnych;• zabezpieczeniebagażu.

Blok 1.7. Umiejętność równomiernego obciążenia pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów bhp i zasadami prawidłowego użytkowania pojazdu

117117

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia: • siłydziałającenapojazdpodczasjazdy:

• pojęcieoporówruchu;• klasyfikacja(rodzaje)oporówtoczenia–ruchu;• oporydrogowe(toczenia,wzniesienia);• oporyzwiązanezkonstrukcją(powietrza,wewnętrznemechaniczne);• opórbezwładności-ruszanieiprzyspieszanie;• torjazdy;• kątyznoszeniaopon;• podsterowność,nadsterowność;• siłabezwładności,

• zastosowanieprzełożeniaskrzynibiegówodpowiadającemuobciążeniapojazduiprofilowijezdni:• identyfikacjaprzeszkódnadrodze;• przygotowaniedojazdyorazwykonywaniemanewrów;• technikajazdy;• przełożeniaskrzynibiegów;• rodzajeskrzyńbiegówiichwykorzystanie;• pokonywaniezakrętów;• poślizg,

• obliczenieobciążeniaużytkowegopojazdu:• metodyobliczeństatycznych;• siływewnętrznedlaobciążeńużytkowych;• sprawdzanienośnościdlaobciążeńużytkowych;• definicjasił;• siłaciężkości;• siłabezwładności;• siłatarcia;• siłaodśrodkowa,

• rozmieszczeniepasażerówwautobusie:• wsiadanieiwysiadaniepasażerów;• rozmieszczeniepasażerów;• bagażpodręczny;• załadunekbagażudolukówbagażowych.

• skutkioddziałująceprzyprzekroczeniunaciskuładunkunaoś:• kalkulacjaobciążeniapojazdulubzespołupojazdów,• utratastabilnościpojazdu,• utrudnieniawkierowalnościpojazdu,• konsekwencjeprzeciążeniaosipojazdu.

• stabilnośćpojazduiśrodekciężkości:• wyznaczanieśrodkaciężkościpojazdu,• naruszeniestabilnościbocznejpojazdu.

Blok 2.3. Poznanie przepisów regulujących przewóz pasażerów

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• przewózszczególnychgruposób:

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa118

• ogólnezasadyprzewozuosób;• przewózdzieci;• przewózosóbniepełnosprawnych;• przewózgrupzorganizowanych,

• urządzeniabezpieczeństwawautobusach:• elektroniczneurządzeniawspomagającepracękierowcy:ABS,ASR,BAS,EHB,ESP,CCS;• radaroweukładyzachowaniaodległości:ICC,DTR,PTS,Stop&Go;• jazdaautobusemwróżnychwarunkachdrogowychiatmosferycznych;• technikajazdyautobusem,

• pasybezpieczeństwa:• regulacjeprawne;• warunkitechniczne;• wyposażeniedodatkoweautobusu;• siedzenia,okna,drzwi;• pasybezpieczeństwa,napinacze.

• obciążeniepojazdu:• regulacjeprawne;• dopuszczalnamasacałkowita;• dopuszczalnynaciskosi;• obciążalnośćpodłogi.

Blok 3.8. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących pasażerskiego przewozu dro-gowego i organizacji rynku

Ten blok programowy obejmuje następujące zagadnienia:• przewózdrogowyosóbwstosunkudoinnychrodzajówtransportuosób(kolej,samochódosobo-

wy):• organizacja przedsiębiorstw transportowych ipomocniczej działalności transportowej, spe-

cjalizacja w transporcie;• zmianywsektorzetransportu(zróżnicowanieświadczonychusług,podwykonawstwo,centra

logistyczne);• łatwośćdostępu,

• działalnośćwzakresieprzewozudrogowegoosób:• regulacjeprawne;• transportzarobkowy;• przewozynapotrzebywłasne;• licencjeiichrodzaje,wypisyzlicencji;• zezwoleniaiichrodzaje,

• przekraczaniegranic(transportmiędzynarodowy),• regulacjeprawne;• zezwoleniazagraniczne;• formularzejazdy;• przewozyregularne;• regularnespecjalne;• przewozywahadłowe;• przewozyokazjonalne,

• organizacjaiformyprowadzeniadziałalnościwzakresieprzewozudrogowegoosób:

119119

• pojęciapodstawowe;• strukturyorganizacyjne;• warunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczej;• przedsiębiorcajednoosobowy;• spółkihandlowe;• spółkicywilne;• przedsiębiorstwapaństwowe;• spółdzielnie.

ZaKOńCZENIE KURSUAbsolwent po zaliczeniu obu części kursu i wszystkich zawartych w nich bloków oraz spełnieniu

wymagań postawionych w § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 53, poz. 314 z późn. zmia-nami), tj. odbyciu 2,5 godzin zajęć praktycznych, posiada uprawnienia do przystąpienia do testu kwa-lifikacyjnego dla kategorii D, D1, D+E, D1+E.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa120

Programy szkolenia z uwzględnieniem zakresu tematycznego i czasu trwania modułów szkolenia okresowego i zajęć odbywanych w ramach szkolenia okresowego

121121

Kurs/cykl zajęć„Szkolenie okresowe Czynnik ludzki w przewozie drogowym”

CZaS tRWaNIa KURSU/CyKlU Zajęć35 godz.

Podstawa prawna doboru zawartości merytorycznej kursu/cyklu zajęć: załącznik nr 2 do roz-porządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010r. w sprawia szkolenia kierowców wy-konujących przewóz drogowy (Dz.U.Nr 53, poz. 314 z późn. zmianami).

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa122

OPIS KURSU/CyKlU ZajęćSzkolenie okresowe prowadzone w formie kursu okresowego lub w formie cyklu zajęć obejmuje

zajęcia teoretyczne, realizowane odpowiednio dla prawa jazdy kategorii:1) C, C+E, C1 i C1+E lub2) D, D+E, D1 i D1+E.Niniejsze szkolenie przeznczone jest dla kierowców, którzy uzyskali kat. prawa jazdy C przed 10

września 2009r. i kat. D przed 10 września 2008r. oraz dla osób przedłużających uprawnienia do wy-konywania zawodu kierowcy, tj. dla tych którym upływa okres 5 lat od odbycia kwalifikacji wstępnej.

Zadaniem tego kursu jest przypomnienie i ugruntowanie wiedzy z zakresu bezpieczeństwa i kom-fortu pracy w zawodzie kierowcy. Szczególny nacisk położono na bezpieczne poruszanie się po dro-dze oraz przygotowanie swojego stanowiska pracy w taki sposób, aby to bezpieczeństwo poprawić.

ZaKRES tEMatyCZNy I CZaS tRWaNIa MODUłóWSzkolenie okresowe prowadzone w formie kursu okresowego, podzielone zostało na 2 części:1) zajęcia w ramach modułów obowiązkowych szkolenia okresowego trwają 21 godzin i obejmują

–„Przypomnieniewiadomości”–wzakresietematykiobjętejkwalifikacjąwstępną: a) szkolenie zaawansowane w racjonalnej jeździe, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeń-

stwa, b) stosowanie przepisów, c) bezpieczeństwo, obsługa i logistyka w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska

oraz2) zajęcia w ramach modułów szkolenia okresowego, wybranych odpowiednio dla poszczegól-

nych grup kategorii prawa jazdy, trwające 14 godzin.

Moduły do wyboru, po 7 godzin każdy, zróżnicowane zostały ze względu na kategorię prawa jaz-dy oraz ze względu na szczególne rodzaje przewozów, wśród zagadnień do wyboru wymieniono na-stępujące:

a) bezpieczeństwo ruchu drogowego,b) czynnik ludzki w przewozie drogowym,c) wizerunek firmy – obsługa klientów,d) pierwsza pomoc,e) ergonomia dla kierowców,f) bezpieczna jazda samochodem ciężarowym lub autobusem,g) krajowy przewóz drogowy,h) międzynarodowy przewóz drogowy,i) mocowanie ładunku,j) przewóz drogowy zwierząt,k) przewóz drogowy realizowany przez firmy przeprowadzkowe,l) przewóz drogowy realizowany pojazdami wyposażonymi w żurawie samochodowe,m) przewóz drogowy artykułów szybko psujących się,n) przewóz drogowy substancji płynnych pojazdem z cysterną,o) przewóz drogowy drewna,p) przewóz drogowy towarów budowlanych – w tym zasady zachowania się na placu budowy,q) przewóz drogowy odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych,r) ograniczenia w przewozie drogowym towarów,s) nienormatywne przewozy drogowe.

123123

ZaKRES MatERIałU DO ćWICZEń POD NaDZOREMtRENERa-WyKłaDOWCy PRZy UżyCIU KOMPUtERa

I SPECjalIStyCZNEgO OPROgRaMOWaNIaWSPIERajaCEgO PROCES SZKOlENIa

Poszczególne, wymienione wyżej moduły obejmują następujące zagadnienia:

Moduł 1.1. (obowiązkowy) – Szkolenie zaawansowane w racjonalnej jeździe, z uwzględnie-niem przepisów bezpieczeństwa:

– oszczędna i racjonalna jazda;– jednostkowe zużycie paliwa;– parametry mające wpływ na zużycie paliwa;– turbodoładowanie;– układ napędowy;– przełożenia skrzyni biegów;– właściwe wykorzystanie cech samochodu.

Moduł 1.2. (obowiązkowy) – Stosowanie przepisów:• ustawaotransporciedrogowym:

• zakresstosowaniaustawyotransporciedrogowym;• definicje,regulacje;• wymaganedokumentyiuprawnienia;

• umowyikonwencjewielostronne,rozporządzenia:a) rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestru-

jących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. L 370 z 31.12.1985, str. 21),b) rozporządzenie Rady (EWG) nr 684/92 z dnia 16 marca 1992 r. w sprawie wspólnych zasad mię-

dzynarodowego przewozu osób autokarem i autobusem,c) rozporządzenie Rady (EWG) nr 881/92 z dnia 26 marca 1992 r. w sprawie dostępu do rynku dro-

gowych przewozów rzeczy we Wspólnocie, na lub z terytorium Państwa Członkowskiego lub w tranzycie przez jedno lub więcej Państw Członkowskich (Dz. Urz. L 95 z 09.04.1992, str. 1-7),

d) rozporządzenie Rady (EWG) nr 3118/93 z dnia 25 października 1993 r. ustanawiającego wa-runki wykonywania w Państwie Członkowskim usług krajowego transportu drogowego rze-czy przez przewoźników niemających siedziby w tym państwie członkowskim (Dz. Urz. L 279 z 12.11.1993, str. 1-16),

e) rozporządzenie Rady (WE) nr 12/98 z dnia 11 grudnia 1997 r. ustanawiającego warunki dostępu przewoźników niemających stałej siedziby w Państwie Członkowskim do transportu drogowego osób w Państwie Członkowskim (Dz. Urz. L 4 z 08.01.1998, str. 10-14),

f) rozporządzenie Komisji (WE) nr 2121/98 z dnia 2 października 1998 r. ustanawiającego szcze-gółowe zasady stosowania rozporządzeń Rady (EWG) nr 684/92 i (WE) nr 12/98 w zakresie do-kumentów dla przewozu osób autokarem i autobusem (Dz. Urz. L 268 z 03.10.1998, str. 10-26),

g) rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie ochrony zwierząt pod-czas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniające dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenia (WE) nr 1255/97 (Dz. Urz. L 3 z 05.01.2005, str. 1-44),

h) rozporządzenie (WE) nr 561/2006,i) rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r.

w sprawie przemieszczania odpadów (Dz. Urz. L 190 z 12.07.2006, str. 1-98),j) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października

2009r. ustanawiającego wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoź-

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa124

nika drogowego i uchylającego dyrektywę Rady 96/26/WE (Dz. Urz. L 300 z 14.11.2009, str. 51-71),

k) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009r. dotyczącego wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogo-wych (Dz. Urz. L 300 z 14.11.2009, str. 72-87),

l) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 (Dz. Urz. L 48 z 23.02.2011, str. 19), ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe,

m) ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2012 r. poz. 391 i 951),

n) ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym,o) ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2003 r. Nr 106, poz. 1002, z późn.

zm.3),p) ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. z 2012 r. poz. 1155),r) ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o systemie tachografów cyfrowych (Dz. U. Nr 180, poz. 1494,

z późn. zm.4)),s) ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 r. Nr 136,

poz. 914, z późn. zm.5)),t) ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów (Dz. U. Nr

124, poz. 859, z 2010 r. Nr 28, poz. 145 oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622),u) ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5,

poz. 13 i Nr 228, poz. 1368),w) ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 227, poz.

1367 i Nr 244, poz. 1454);• wiążąceRzeczpospolitąPolskąumowymiędzynarodowewzakresieprzewozudrogowego:ADR,

AETR, CMR, ATP.

Moduł 1.3. (obowiązkowy) – Bezpieczeństwo, obsługa i logistyka w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska:

• szczególnycharakterpracykierowcy;• wypadek;• wypadekprzypracy;• niebezpiecznezachowaniakierowców;• statystykiwypadków:

• ilość,• przyczynypowstawania,• skutki;

• innezdarzeniadrogowe;• wizerunekprzewoźnika;• odpowiedzialnośćkierowcyiprzewoźnika,• procestransportowy;• bezpieczeństwowruchudrogowym;• rozwójiupowszechnianiealternatywnychźródełzasilaniapojazdów.

MODUły DO WybORU:

Moduł 2 – Bezpieczeństwo ruchu drogowego:

125125

• działalnośćczłowieka;• niebezpiecznezachowania;• główneprzyczynywypadków;• kosztyfinansoweispołecznezabitych;• programybezpieczeństwaruchudrogowego;• statystykiwypadków2012r:

• ilośćwypadków,wpodzialenawojewództwa,miesiące,dnitygodnia,porędnia,warunkiat-mosferyczne,

• ilośćofiarśmiertelnych,• ilośćrannych,

• wpływalkoholuiinnychśrodkównaorganizmczłowieka.

Moduł 3 – Czynnik ludzki w przewozie drogowym:• pracakierowcy(pracaoszczególnymcharakterze);• kondycjafizyczna:

• wydolnośćsercowo-naczyniową,• siła,• wytrzymałośćmięśni,• giętkość;

• ćwiczeniafizyczne:• ćwiczeniaaerobowe,• ćwiczeniaanaerobowe,• ćwiczeniaizometryczne;

• sprawnośćpsychiczna,• chorobyzawodowekierowców,• badanialekarskieipsychologiczne.

Moduł 4 – Wizerunek firmy – obsługa klientów:• „obraz”firmywświadomościuczestnikówrynku;• pozytywnareputacja;• budowapozytywnegowizerunku;• rolakierowcywbudowaniudobregowizerunkuprzewoźnika;• odpowiedzialnośćkierowcy.

Moduł 5 – Pierwsza pomoc:• ogólnezasadypostępowanianamiejscuwypadku;• pierwszapomoc;• wyposażeniewpływającenamożliwośćisposóbudzieleniapomocy;• zasadyudzielaniapierwszejpomocywzależnościodurazu.

Moduł 6 – Ergonomia dla kierowców:• ergonomia;• ergonomiawpracykierowcy;• głównezaleceniaergonomicznewpracykierowcy.

Moduł 7 – Bezpieczna jazda samochodem ciężarowym lub autobusem:• bezpieczeństwoczynne:

• elementyinfrastrukturydrogowej(oświetlenie,oznakowaniedrogi,stannawierzchni,ciągipie-

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa126

sze i rowerowe wyłączone z pasa ruchu),• systemy iwyposażenie pojazdów (układ kierowniczy, układ hamowania wraz zsystemami

wspomagającymi hamowanie takimi jak: ABS, BAS, ASR i ESP; konstrukcja układu jezdne-go);

• bezpieczeństwobierne:• konstrukcjapojazdu,• systemyiwyposażeniepojazdów(strefyzgniotu,poduszkiikurtynypowietrzne,pasybezpie-

czeństwa),• elementyochronyosobistej(kaski,kombinezony,ochraniacze).

Moduł 8C – Krajowy przewóz drogowy ( kat. C):• ustawaotransporciedrogowym–regulacje:

• wymaganiawobeckierowców,• wymogiwykonywaniazawoduprzewoźnika,• wymaganedokumenty,• zakresstosowaniaustawy,

• ustawaprawooruchudrogowym:• rodzajepojazdów,• parametrypojazdów,

• rodzajeprzewozów.

Moduł 8D – Krajowy przewóz drogowy (kat. D):• ustawaotransporciedrogowym–regulacje:

• wymaganiawobeckierowców,• wymogiwykonywaniazawoduprzewoźnika,• wymaganedokumenty,• zakresstosowaniaustawy,

• rodzajeprzewozówosób:• regularne,• regularnespecjalne,• okazjonalne,• wahadłowe;

• przewozyokreślonychgruposób:• przewozynapotrzebywłasne,• przewozyszkolne,• przewózosóbniepełnosprawnych,• zorganizowanychgrup.

• warunkitechnicznedlaautobusówizakresichniezbędnegowyposażenia.

Moduł 9C – Międzynarodowy przewóz drogowy (kat. C):• ustawaotransporciedrogowym–regulacje:

• wymaganiawobeckierowców,• wymogiwykonywaniazawoduprzewoźnika,• wymaganedokumenty,• zakresstosowaniaustawy,

• ustawaprawooruchudrogowym:• rodzajepojazdów,• parametrypojazdów,

127127

– rodzaje przewozów;– regulacje międzynarodowe w zakresie przewozu drogowego.

Moduł 9D – Międzynarodowy przewóz drogowy (kat. D):• ustawaotransporciedrogowym–regulacje:

• wymaganiawobeckierowców,• wymogiwykonywaniazawoduprzewoźnika,• wymaganedokumenty,• zakresstosowaniaustawy,

• rodzajeprzewozówosób:• regularne,• regularnespecjalne,• okazjonalne,• wahadłowe;

• przewozyokreślonychgruposób:• przewozynapotrzebywłasne,• przewozyszkolne,• przewózosóbniepełnosprawnych,• zorganizowanychgrup.

• warunkitechnicznedlaautobusówizakresichniezbędnegowyposażenia;• regulacjemiędzynarodowewzakresieprzewozudrogowego.

Moduł 10 – Mocowanie ładunku:• ustawazdnia20czerwca1997r.Prawooruchudrogowym(tj.Dz.U.z2012r.,poz.1137);• rozporządzenie Ministra Infrastruktury zdnia 31 grudnia 2002 r. wsprawie warunków technicz-

nych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz.U. z 2003r. Nr 32, poz. 262 z późn. zmianami);

• zasadymocowaniaładunków;• sposobymocowania;• rodzajemocowań.

Moduł 11 – Przewóz drogowy zwierząt:• zasady,wymogiorazograniczeniawzakresietransportuzwierząt,• omówienieprzepisówregulującychtransportzwierząt:

• ustawazdnia6września2001r.otransporciedrogowym(tj.Dz.U.z2012r.poz.1265zpóźn.zmianami);

• ustawazdnia21sierpnia1997r.oochroniezwierząt(tj.Dz.U.z2003r.Nr106,poz.1002zpóźn.zmianami);

• rozporządzenieRADY (WE)NR1/2005 zdnia22grudnia2004 r.wsprawieochrony zwie-rząt podczas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniające dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenie (WE) nr 1255/97 (Dz.U.UE.L.2005.3.1);

Moduł 12 – Przewóz drogowy realizowany przez firmy przeprowadzkowe:• regulacjedotycząceprzewozurzeczy:

• ustawazdnia6września2001r.otransporciedrogowym(tj.Dz.U.z2012r.poz.1265zpóźn.zmianami);

• ustawazdnia15 listopada1984r.Prawoprzewozowe(tj.Dz.U.z2012r.,poz.1173zpóźn.zmianami);

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa128

• przyjęcieizabezpieczenietowaru;• dokumentyprzewozowe;• odpowiedzialnośćprzewoźnika.

Moduł 13 – Przewóz drogowy realizowany pojazdami wyposażonymi w żurawie samochodo-we:• omówienieregulacjiprawnychdot.przewozurzeczy,urządzeńdźwigowychorazwarunkówtech-

nicznych, jakim odpowiadać muszą żurawie samochodowe:• ustawazdnia6września2001r.otransporciedrogowym(tj.Dz.U.z2012r.poz.1265zpóźn.

zmianami);• ustawazdnia20czerwca1997r.Prawooruchudrogowym(tj.Dz.U.z2012r.,poz.1137);• rozporządzenieMinistra Infrastrukturyzdnia31grudnia2002 r.wsprawiewarunków tech-

nicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz.U. z 2003r. Nr 32, poz. 262 z późn. zmianami);

• rozporządzenieRadyMinistrówzdnia7grudnia2012r.wsprawierodzajówurządzeńtech-nicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz.U. z 2012r., poz.1468).

Moduł 14 – Przewóz drogowy artykułów szybko psujących się:• omówienieprzepisówprawadotyczącychzasadprzewozużywnościiartkułówżywnościowychła-

two psujących się:• ustawazdnia6września2001r.otransporciedrogowym(tj.Dz.U.z2012r.poz.1265zpóźn.

zmianami);• umowaomiędzynarodowychprzewozachszybkopsującychsięartykułówżywnościowych

i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP), sporządzona w Genewie dnia 1 września 1970r.;

Moduł 15 – Przewóz drogowy substancji płynnych pojazdem z cysterną:• zasadyprzewozutowarówniebezpiecznych:

• ustawazdnia6września2001r.otransporciedrogowym(tj.Dz.U.z2012r.poz.1265zpóźn.zmianami);

• ustawa zdnia 19 sierpnia 2011r. oprzewozie towarów niebezpiecznych (Dz.U. z2011r. Nr227, poz.1367);

• oświadczenierządowezdnia23marca2011r.wsprawiewejściawżyciezmiandozałączni-ków A i B Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzonej w Genewie dnia 30 września 1957r. (tj. Dz.U. z 2011r. Nr 110, poz.641);

Moduł 16 – Przewóz drogowy drewna:• omówieniewymogówizasadprzewozudrewna:

• ustawazdnia6września2001r.otransporciedrogowym(tj.Dz.U.z2012r.poz.1265zpóźn.zmianami);

• ustawazdnia20czerwca1997r.Prawooruchudrogowym(tj.Dz.U.z2012r.,poz.1137);• rozporządzenieMinistraŚrodowiskaorazMinistraGospodarkizdnia2maja2012r.wsprawie

określenia gęstości drewna ( Dz.U. z 2012r., poz. 536 );

Moduł 17 – Przewóz drogowy towarów budowlanych – w tym zasady zachowania się na pla-cu budowy:• przewozyładunków,wymogiorazzasady:

129129

• ustawazdnia6września2001r.otransporciedrogowym(tj.Dz.U.z2012r.poz.1265zpóźn.zmianami);

• ustawazdnia20czerwca1997r.Prawooruchudrogowym(tj.Dz.U.z2012r.,poz.1137);• rozporządzenieMinistra Infrastrukturyzdnia31grudnia2002 r.wsprawiewarunków tech-

nicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz.U. z 2003r. Nr 32, poz. 262 z późn. zmianami).

Moduł 18 – Przewóz drogowy odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych:• zapoznaniesięzzasadamiprzewozudrogowegoodpadówkomunalnychinieczystościciekłych:

• ustawazdnia6września2001r.otransporciedrogowym(tj.Dz.U.z2012r.poz.1265zpóźn.zmianami);

• ustawazdnia14grudnia2012r.oodpadach(Dz.U.z2013r.,poz21);• rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy iPolityki Społecznej zdnia 23 grudnia 2003r.

w sprawie rodzajów odpadów, których zbieranie lub transport nie wymagają zezwolenia na prowadzenie działalności (Dz.U. z 2004r. Nr 16, poz.154 z późn. zmianami).

Moduł 19 – Ograniczenia w przewozie drogowym towarów:• omówienieograniczeńwprzewozachikonsekwencjiichzłamania:

• ustawazdnia20czerwca1997r.Prawooruchudrogowym(tj.Dz.U.z2012r.,poz.1137);• rozporządzenieMinistra Infrastrukturyzdnia31grudnia2002 r.wsprawiewarunków tech-

nicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz.U. z 2003r. Nr 32, poz. 262 z późn. zmianami);

• rozporządzenieMinistraTransportuzdnia31lipca2007r.wsprawieokresowychograniczeńoraz zakazu ruchu niektórych rodzajów pojazdów na drogach (Dz.U.2007.147.1040 z późn. zmianami).

Moduł 20 – Nienormatywne przewozy drogowe:• omówieniezasadiwymogówdotyczącychnienormatywnychprzewozówdrogowych:

• ustawazdnia20czerwca1997r.Prawooruchudrogowym(tj.Dz.U.z2012r.,poz.1137);• rozporządzenieMinistra Infrastrukturyzdnia31grudnia2002 r.wsprawiewarunków tech-

nicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia• (Dz.U.z2003r.Nr32,poz.262zpóźn.zmianami);• rozporządzenieMinistraTransportu,Budownictwa iGospodarkiMorskiejzdnia22czerwca

2012r. w sprawie zezwoleń na przejazd pojazdów nienormatywnych (Dz.U. z 2012r., poz.764);• rozporządzenieMinistraTransportu,BudownictwaiGospodarkiMorskiejzdnia23maja2012r.

w sprawie pilotowania pojazdów nienormatywnych (Dz.U. z 2012r., poz.629);• rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej zdnia 21 listopada 2012 r. wsprawie sposo-

bu i trybu wydawania zezwoleń wojskowych na przejazd drogowy oraz sposobu organiza-cji i oznakowania kolumn pojazdów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2012r., poz.1368 ).

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa130

Zakres tematyczny i czas trwania poszczególnych modułów

131131

PROgRaM SZKOlENIa KIEROWCóWw zakresie:• kwalifikacjiwstępnej,• kwalifikacjiwstępnejprzyspieszonej,• kwalifikacjawstępnejuzupełniającej,• kwalifikacjiwstępnejuzupełniającejprzyspieszonej• szkoleniaokresowego

Program opracowany został na podstawie art. 39g. ust.2 pkt 3 f) ustawy z dnia 6 września 2001r. o transporcie drogowym (tekst jednolity Dz.U. z 2012r., poz.1265 z późn. zmianami).

Program jest zgodny z treścią załącznika nr 1 i załącznika nr 2 rozporządzenia Ministra Infrastruk-tury z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz.U. z 2010r. Nr 53, poz. 314 z późn. zmianami).

Lp. Nr tematu Temat i treść zagadnień Sposób prowadzenia zajęć

Kwalifikacja wstępna/wstępna

przyspieszona – liczba godz.

Kwalifikacjawstępna

uzupełniająca/wstępna

uzupełniająca przyspieszona– liczba godz.

I. CzęŚć PODSTaWOWa

1. Szkolenie zaawansowane w racjonalnej jeździe, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa

1.1. Poznanie charakterystyk układu przeniesienia napędu w celu jego optymalnego wy-korzystania 30/15 Nie dotyczy

1.1.1. Charakterystyka momentu obrotowego. Zajęcia Teoretyczne 5,30h/ 3,00h

1.1.2. Charakterystyka mocy. Zajęcia Teoretyczne 7,00h/ 3,30h

1.1.3. Charakterystyka jednostkowego zużycia paliwa przez silnik. Zajęcia Teoretyczne 4,00h/ 2,00h

1.1.4 Optymalny zakres użytkowy obrotomie-rza. Zajęcia Teoretyczne 6,30h/ 3,00h

1.1.5 Optymalny zakres prędkości obrotowej dla zmiany biegów. Zajęcia Teoretyczne 7,00h/ 3,30h

1.2. Poznanie charakterystyki technicznej i sposobu działania urządzeń służących bez-pieczeństwu w celu zapewnienia panowania nad pojazdem, zminimalizowania jego zużycia i zapobiegania awariom

25/15 Nie dotyczy

1.2.1.Szczególne cechy dwuobwodowego układu hamulcowego wyposażonego w pneumatyczne urządzenie przenoszące.

Zajęcia Teoretyczne 3,00h/ 2,30h

1.2.2. Granice zastosowania układów hamulco-wych i zwalniaczy. Zajęcia Teoretyczne 5,00h/ 2,30h

1.2.3. Mieszane stosowanie układu hamulcowe-go i zwalniacza. Zajęcia Teoretyczne 6,00h/ 4,00h

1.2.4. Najlepsza relacja między prędkością, a przełożeniem skrzyni biegów. Zajęcia Teoretyczne 1,30h/ 1,30h

1.2.5. Wykorzystanie nośności pojazdu. Zajęcia Teoretyczne 3,30h/ 2,30h

1.2.6. Zastosowanie układów hamulcowych na pochyłościach. Zajęcia Teoretyczne 4,00h/ 2,00h

1.2.7. Postępowanie w przypadku awarii urzą-dzeń służących bezpieczeństwu. Zajęcia Teoretyczne 2,00h/ 1,00h

2.1. Poznanie uwarunkowań społecznych dotyczących transportu drogowego i rządzą-cych nim zasad 30/15 Nie dotyczy

2.1.1. Maksymalny czas pracy kierowcy w trans-porcie drogowym. Zajęcia Teoretyczne 9,30 h/ 5,00h

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa132

Lp. Nr tematu Temat i treść zagadnień Sposób prowadzenia zajęć

Kwalifikacja wstępna/wstępna

przyspieszona – liczba godz.

Kwalifikacjawstępna

uzupełniająca/wstępna

uzupełniająca przyspieszona– liczba godz.

2.1.2.

Stosowanie rozporządzeń: Rady (EWG) nr 3821/85 i Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 561/2006; kary za nieuży-wanie, nieprawidłowe używanie i ingeren-cję w urządzenie rejestrujące.

Zajęcia Teoretyczne 14,00 h/ 8,00h

2.1.3.Prawa i obowiązki kierowców w zakresie kwalifikacji wstępnej i szkolenia okreso-wego.

Zajęcia Teoretyczne 6,30h/ 2,00h

3.1. Uświadomienie kierowcom zagrożenia wypadkami na drodze i w pracy 30/15 Nie dotyczy

3.1.1. Rodzaje wypadków przy pracy w trans-porcie drogowym. Zajęcia Teoretyczne 7,00h/ 4,00h

3.1.2. Statystyka wypadków drogowych. Zajęcia Teoretyczne 11,00h/ 5,30h

3.1.3. Udział samochodów ciężarowych/autoka-rów w wypadkach drogowych. Zajęcia Teoretyczne 3,00h/ 1,30h

3.1.4. Statystyki dotyczące zabitych i rannych w wypadkach drogowych. Zajęcia Teoretyczne 5,30h/ 2,30h

3.1.5. Straty materialne i finansowe. Zajęcia Teoretyczne 3,30h/ 1,30h

3.2. Umiejętność zapobiegania przestępstwom i przemytowi nielegalnych emigrantów 15/7 Nie dotyczy

3.2.1.Problemy związane z międzynarodową przestępczością transgraniczną i przemy-tem.

Zajęcia Teoretyczne 5,30h/ 2,30h

3.2.2. Środki zapobiegawcze. Zajęcia Teoretyczne 4,30h/ 2,00h

3.2.3. Metody i cele działań przestępczych. Zajęcia Teoretyczne 2,00h/ 1,00h

3.2.4. Przepisy prawa i obowiązki kierowcy oraz obowiązki przewoźnika w tym zakresie. Zajęcia Teoretyczne 3,00h/ 1,30h

3.3. Umiejętność zapobiegania zagrożeniom fizycznym 20/10 Nie dotyczy

3.3.1. Zasady ergonomii. Zajęcia Teoretyczne 8,00h/ 4,00h

3.3.2. Zachowania i postawy stanowiące zagro-żenie. Zajęcia Teoretyczne 7,00h/ 3,30h

3.3.3. Kondycja fizyczna i ćwiczenia sprawno-ściowe. Zajęcia Teoretyczne 3,00h/ 1,30h

3.3.4. Ochrona osobista. Zajęcia Teoretyczne 2,00h/ 1,00h

3.4. Świadomość znaczenia predyspozycji fizycznych i psychicznych 10/5 Nie dotyczy

3.4.1. Zasady zdrowego, regularnego odży-wiania. Zajęcia Teoretyczne 1,30h/ 1,00h

3.4.2. Wpływ alkoholu, narkotyków i innych substancji na zachowanie. Zajęcia Teoretyczne 2,30h/ 1,30h

3.4.3. Objawy, przyczyny, skutki zmęczenia i stresu. Zajęcia Teoretyczne 3,30h/ 1,30h

3.4.4. Zasadnicza rola podstawowego cyklu pracy/odpoczynku. Zajęcia Teoretyczne 2,30h/ 1,00h

3.5. Umiejętność oceny sytuacji awaryjnych, zachowanie w sytuacjach krytycznych. 20/10 Nie dotyczy

3.5.1. Ocena sytuacji krytycznej. Zajęcia Teoretyczne 6,00h/ 3,00h

3.5.2. Unikanie komplikacji w razie wypadku. Zajęcia Teoretyczne 2,30h/ 1,00h

3.5.3. Wzywanie pomocy. Zajęcia Teoretyczne 2,30h/ 1,30h

3.5.4. Pomoc poszkodowanym i udzielanie pierwszej pomocy. Zajęcia Teoretyczne 3,00h/ 1,30h

3.5.5. Postępowanie w razie pożaru. Zajęcia Teoretyczne 1,30h/ 0,45h

3.5.6. Ewakuacja osób z samochodu ciężaro-wego /pasażerów z autobusu. Zajęcia Teoretyczne 0,45h/ 0,30h

3.5.7. Zapewnienie bezpieczeństwa wszystkich pasażerów. Zajęcia Teoretyczne 0,45h/ 0,30h

3.5.8. Reakcja na akty agresji. Zajęcia Teoretyczne 1,30h/ 0,45h

3.5.9. Podstawowe zasady sporządzania infor-macji z wypadku. Zajęcia Teoretyczne 1,30h/ 0,30h

3.6. Umiejętność zachowania się w sposób poprawiający wizerunek przewoźnika 15/5 Nie dotyczy

133133

Lp. Nr tematu Temat i treść zagadnień Sposób prowadzenia zajęć

Kwalifikacja wstępna/wstępna

przyspieszona – liczba godz.

Kwalifikacjawstępna

uzupełniająca/wstępna

uzupełniająca przyspieszona– liczba godz.

3.6.1. Znaczenie poziomu usług świadczonych przez kierowcę dla przewoźnika. Zajęcia Teoretyczne 3,00h/ 1,00h

3.6.2. Rola kierowcy. Zajęcia Teoretyczne 2,30h/ 0,45h

3.6.3. Kontakty kierowcy z innymi osobami w czasie pracy. Zajęcia Teoretyczne 1,30h/ 1,00h

3.6.4. Utrzymanie pojazdu. Zajęcia Teoretyczne 5,00h/ 1,00h

3.6.5. Organizacja pracy. Zajęcia Teoretyczne 0,30h/ 0,30h

3.6.6. Handloweifinansoweskutkisporówwy-stępujących w pracy kierowcy. Zajęcia Teoretyczne 2,30h/ 0,45h

RazEM 195 / 97

II. CzęŚć SPECJaLISTyCzNa W zaKRESIE BLOKU PROgRaMOWEgO C1, C1+E, C, C+E1. Szkolenie zaawansowane w racjonalnej jeździe, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa

1.3. Umiejętności załadowania pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów BHP i zasada-mi prawidłowego użytkowania pojazdu 30/18 30/17,5

1.3.1. Siły działające na pojazd podczas jazdy.Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem6,30h/ 4,00h 6,30h/ 3,30h

1.3.2.Zastosowanie przełożenia skrzyni biegów odpowiadającemu obciążenia pojazdu oraz profilowi jezdni.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem4,30h/ 3,00h 4,30h/ 3,00h

1.3.3. Obliczenie obciążenia użytkowego pojaz-du lub zespołu pojazdów. Zajęcia Teoretyczne 2,30h/ 1,30h 2,30h/ 1,30h

1.3.4. Obliczenie objętości użytkowej. Zajęcia Teoretyczne 1,30h/ 0,30h 1,30h/ 0,30h

1.3.5. Rozłożenie ładunku. Zajęcia Teoretyczne/Ćwiczenia 1,00h/ 0,30h 1,00h/ 0,30h

1.3.6. Skutki oddziałujące przy przekroczeniu nacisku ładunku na oś. Zajęcia Teoretyczne 2,00h/ 1,30h 2,00h/ 1,30h

1.3.7. Stabilność pojazdu i środek ciężkości. Zajęcia Teoretyczne 2,00h/ 1,00h 2,00h/ 1,00h

1.3.8. Rodzaje opakowań i palet. Zajęcia Teoretyczne 2,00h/ 1,00h 2,00h/ 1,00h

1.3.9. Podstawowe kategorie towarów, które wymagają zabezpieczenia ładunku. Zajęcia Teoretyczne 1,00h/ 0,30h 1,00h/ 0,30h

1.3.10. Techniki mocowania, również za pomocą lin i łańcuchów.

Zajęcia Teoretyczne/Ćwiczenia 2,00h/ 1,00h 2,00h/ 1,00h

1.3.11. Zastosowanie taśm mocujących. Zajęcia Teoretyczne/Ćwiczenia 1,00h/ 0,30h 1,00h/ 0,30h

1.3.12. Sprawdzenie urządzeń mocujących. Zajęcia Teoretyczne/Ćwiczenia 2,30h/ 2,00h 2,30h/ 2,00h

1.3.13.Zastosowanie urządzeń transportu we-wnętrznego (w szczególności wózki wi-dłowe.

Zajęcia Teoretyczne/Ćwiczenia 0,30h/ 0,30h 0,30h/ 0,30h

1.3.14. Zakładanie plandeki i jej zdejmowanie. Zajęcia Teoretyczne/Ćwiczenia 1,00h/ 0,30h 1,00h/ 0,30h

1.4 Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych 20/10 5/2,5

1.4.1.Jazda w szerokim zakresie momentu ob-rotowego i śledzenie wskaźnika zużycia paliwa.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem1,30h/ 0,30h 0,15h/0,07h

1.4.2.Jazda w najniższym i najwyższym zakre-sie mocy, ze śledzeniem wskaźnika zuży-cia paliwa.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem2,00h/ 1,00h 0,15h/0,07h

1.4.3. Jazda przy najniższym jednostkowym zu-życiu paliwa.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem1,30h/ 0,30h 0,15h/0,07h

1.4.4.

Jazda w optymalnym przedziale prędko-ści silnika i utrzymywanie się w sektorze elastycznej prędkości optymalnej, z za-chowaniem zaleceń producenta silnika pojazdu.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem1,00h/ 0,30h 0,15h/0,07h

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa134

Lp. Nr tematu Temat i treść zagadnień Sposób prowadzenia zajęć

Kwalifikacja wstępna/wstępna

przyspieszona – liczba godz.

Kwalifikacjawstępna

uzupełniająca/wstępna

uzupełniająca przyspieszona– liczba godz.

1.4.5.Jazda w optymalnym zakresie prędkości silnika poprzez zmianę biegów w odpo-wiednim momencie.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem1,30h/ 1,00h 0,15h/0,07h

1.4.6.

Kontrola części w dwuobwodowym ukła-dzie hamulcowym (w szczególności wy-jęcie cylindra membranowego, regulacja hamulców, kontrola złączek pneumatycz-nych, kontrola przewodów pneumatycz-nych, kontrola nastaw regulatora siły ha-mowania (ręcznego i automatycznego).

Zajęcia Teoretyczne/Ćwiczenia 1,30h/1,00h 0,30h/0,20h

1.4.7.

Nauka przez ostrożne próby hamowania w specjalnym terenie, pokazująca działa-nie hamulców, ze zwróceniem uwagi na wpływ hamowania na prowadzenie po-jazdu.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem2,00h/ 1,00h 0,30h/0,20h

1.4.8. Nauka jazdy ze wzniesienia z użyciem obu układów hamulcowych albo osobno.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem2,00h/ 1,00h 0,30h/0,25h

1.4.9.Nauka jazdy z kontrolą wskazań prędko-ściomierza i obrotomierza na różnych bie-gach.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem1,00h/ 0,30h 0,30h/0,10h

1.4.10.

Nauka jazdy ciężarówką z ładunkiem: ru-szanie pod górę, rozpędzanie się do 50 km/h i mierzenie czasu w przypadku po-jazdu z ładunkiem i bez ładunku.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem2,00h/ 1,00h 0,30h/0,10h

1.4.11.

Ostrożne próby układów hamulcowych ciężarówki podczas jazdy ze wzniesienia; poznanie zjawiska spadku siły hamowa-nia i sposobu reagowania na nie.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem2,00h/ 1,00h 0,30h/0,10h

1.4.12.

Próba znalezienia symulowanych awarii w pojeździe, opisanie wykrytej sytuacji, pró-ba znalezienia przyczyny, naprawa awarii, o ile jest możliwa, i decyzja o rozpoczęciu jazdy albo pozostaniu na parkingu.

Zajęcia Teoretyczne/Ćwiczenia 1,00h/ 0,30h 0,15h/0,10h

1.4.13.Nauka oszczędnego stylu jazdy, uzyska-nego przez poprawę kryteriów optymali-zacji zużycia paliwa podczas jazdy.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem1,00 h/ 0,30h 0,30h/0,10h

2.2. Poznanie przepisów regulujących przewóz towarów 20/10 20/10

2.2.1.Warunki uzyskania licencji przez wyko-nującego przewóz drogowy i dostępu do rynku przewozów drogowych.

Zajęcia Teoretyczne 4,00h/ 2,00h 4,00h/ 2,00h

2.2.2. Umowy i konwencje wielostronne, rozpo-rządzenia. Zajęcia Teoretyczne 5,00h/ 2,00h 5,00h/ 2,00h

2.2.3. Dwustronne umowy międzynarodowe. Zajęcia Teoretyczne 1,00h/ 0,30h 1,00h/ 0,30h

2.2.4. Rozporządzenia techniczne. Zajęcia Teoretyczne 3,00h/ 1,30h 3,00h/ 1,30h

2.2.5.Stosunki umowne w transporcie drogo-wym: przepisy międzynarodowe i krajo-we.

Zajęcia Teoretyczne 2,00h/ 1,00h 2,00h/ 1,00h

2.2.6.Odpowiedzialność wykonującego prze-wóz drogowy za dostawy oraz zwolnienia z tej odpowiedzialności.

Zajęcia Teoretyczne 2,30h/ 2,00h 2,30h/ 2,00h

2.2.7. Dokumenty wysyłkowe; prawidłowe wy-korzystywanie i wypełnianie dokumentów. Zajęcia Teoretyczne 1,00 h/ 0,30h 1,00 h/ 0,30h

2.2.8. Dokumentacja specjalna dołączana do to-warów. Zajęcia Teoretyczne 1,30h/ 0,30h 1,30h/ 0,30h

3.7. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących przewozu drogowego i orga-nizacji rynku 15/5 15/5

3.7.1. Transport drogowy w stosunku do innych rodzajów transportu. Zajęcia Teoretyczne 3,00h/ 0,30h 3,00h/ 0,30h

3.7.2. Działalność w zakresie przewozu drogo-wego rzeczy. Zajęcia Teoretyczne 6,00h/ 2,30h 6,00h/ 2,30h

3.7.3.Organizacja i formy prowadzenia działal-ności w zakresie przewozu drogowego rzeczy.

Zajęcia Teoretyczne 2,00h/ 0,30h 2,00h/ 0,30h

135135

Lp. Nr tematu Temat i treść zagadnień Sposób prowadzenia zajęć

Kwalifikacja wstępna/wstępna

przyspieszona – liczba godz.

Kwalifikacjawstępna

uzupełniająca/wstępna

uzupełniająca przyspieszona– liczba godz.

3.7.4. Specjalizacje w zakresie transportu w szczególności. Zajęcia Teoretyczne 3,00h/ 1,00h 3,00h/ 1,00h

3.7.5. Transport kombinowany. Zajęcia Teoretyczne 1,00h/ 0,30h 1,00h/ 0,30h

RazEM 85/43 70/35

III. CzęŚć SPECJaLISTyCzNa W zaKRESIE KaT. D1, D1+E, D, D+E1. Szkolenie zaawansowane w racjonalnej jeździe, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa

1.5 Umiejętność optymalizacji zużycia paliwa oraz jazda w warunkach specjalnych 20/12 5/4,5

1.5.1.Jazda w szerokim zakresie momentu ob-rotowego i śledzenie wskaźnika zużycia paliwa.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem1,30h/ 0,30h 0,15h/0,15h

1.5.2.Jazda w najniższym i najwyższym zakre-sie mocy, ze śledzeniem wskaźnika zuży-cia paliwa.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem2,00h/ 0,30h 0,15h/0,15h

1.5.3. Jazda przy najniższym jednostkowym zu-życiu paliwa.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem1,30h/ 0,30h 0,15h/0,15h

1.5.4.

Jazda w optymalnym przedziale prędko-ści silnika i utrzymywanie się w sektorze elastycznej prędkości optymalnej, z za-chowaniem zaleceń producenta silnika pojazdu.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem1,00h/ 0,30h 0,15h/0,15h

1.5.5.Jazda w optymalnym zakresie prędkości silnika poprzez zmianę biegów w odpo-wiednim momencie.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem1,30h/ 0,30h 0,15h/0,15h

1.5.6.

Kontrola części w dwuobwodowym ukła-dzie hamulcowym (w szczególności wy-jęcie cylindra membranowego, regulacja hamulców, kontrola złączek pneumatycz-nych, kontrola przewodów pneumatycz-nych, kontrola nastaw regulatora siły ha-mowania (ręcznego i automatycznego).

Zajęcia Teoretyczne/Ćwiczenia 1,30h/ 1,00h 0,30h/0,30h

1.5.7.

Nauka przez ostrożne próby hamowania w specjalnym terenie, pokazująca działa-nie hamulców, ze zwróceniem uwagi na wpływ hamowania na prowadzenie po-jazdu.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem2,00h/ 1,30h 0,30h/0,30h

1.5.8. Nauka jazdy ze wzniesienia z użyciem obu układów hamulcowych albo osobno.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem2,00h/ 1,30h 0,30h/0,30h

1.5.9.Nauka jazdy z kontrolą wskazań prędko-ściomierza i obrotomierza na różnych bie-gach.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem1,00 h/ 1,00h 0,30h/0,30h

1.5.10.

Nauka jazdy autobusem obciążonym: ru-szanie pod górę, rozpędzanie się do 50 km/h i mierzenie czasu w przypadku auto-busu obciążonego i nieobciążonego.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem2,00h/ 1,30h 0,30h/0,15h

1.5.11.

Ostrożne próby układów hamulcowych autobusu podczas jazdy ze wzniesienia; poznanie zjawiska spadku siły hamowa-nia i sposobu reagowania na nie.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem2,00h/ 1,30h 0,30h/0,30h

1.5.12.

Próba znalezienia symulowanych awarii w pojeździe, opisanie wykrytej sytuacji, pró-ba znalezienia przyczyny, naprawa awarii, o ile jest możliwa, i decyzja o rozpoczęciu jazdy albo pozostaniu na parkingu.

Zajęcia Teoretyczne/ Ćwiczenia 1,00h/ 1,00h 0,15h/0,15h

1.5.13.Nauka oszczędnego stylu jazdy, uzyska-nego przez poprawę kryteriów optymali-zacji zużycia paliwa podczas jazdy.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem1,00h/ 0,30h 0,30h/0,15h

1.6. Umiejętność zapewnienia pasażerom komfortu i bezpieczeństwa. 20/13 20/12,5

1.6.1. Prawidłowa ocena wzdłużnych i po-przecznych ruchów pojazdu na drodze.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem2,00h/ 1,00h 2,00h/ 1,00h

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa136

Lp. Nr tematu Temat i treść zagadnień Sposób prowadzenia zajęć

Kwalifikacja wstępna/wstępna

przyspieszona – liczba godz.

Kwalifikacjawstępna

uzupełniająca/wstępna

uzupełniająca przyspieszona– liczba godz.

1.6.2. Zachowania w ruchu drogowym.Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem4,00h/ 3,00h 4,00h/ 2,30h

1.6.3. Łagodne zakończenie hamowania.Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem3,00h/ 2,30h 3,00h/ 2,30h

1.6.4. Uwzględnianie zwisów pojazdu.Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem2,00h/ 1,00h 2,00h/ 1,00h

1.6.5.

Wykorzystanie właściwej infrastruktury (ogólnodostępne obszary, drogi komu-nikacyjne zastrzeżone dla konkretnych uczestników ruchu).

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem2,00h/ 0,30h 2,00h/ 0,30h

1.6.6.

Właściwa ocena priorytetów pod wzglę-dem bezpiecznego kierowania pojazdem oraz spełnienia innych zagadnień nałożo-nych na kierującego.

Zajęcia Teoretyczne 2,00h/ 1,30h 2,00h/ 1,30h

1.6.7. Zachowanie wobec pasażerów. Zajęcia Teoretyczne /Ćwiczenia 3,00h/ 2,30h 3,00h/ 2,30h

1.6.8. Szczególne okoliczności związane z prze-wozem pewnych grup pasażerów.

Zajęcia Teoretyczne/Ćwiczenia 2,00h/ 1,00h 2,00h/ 1,00h

1.4 Umiejętność równomiernego obciążenia pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów bhp i zasadami prawidłowego użytkowania pojazdu. 15/7 15/7

1.7.1. Siły działające na pojazd podczas jazdy.Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem4,30h/ 2,00h 4,30h/ 2,00h

1.7.2.Zastosowanie przełożenia skrzyni biegów odpowiadającemu obciążenia pojazdu i profilowi jezdni.

Zajęcia Teoretyczne/Indywidualna Jazda

z instruktorem4,30h/ 1,30h 4,30h/ 1,30h

1.7.3. Obliczenie obciążenia użytkowego pojaz-du. Zajęcia Teoretyczne 2,30h/ 1,30h 2,30h/ 1,30h

1.7.4. Rozmieszczenie pasażerów w autobusie. Zajęcia Teoretyczne/Ćwiczenia 1,30h/ 1,00h 1,30h/ 1,00h

1.7.5. Skutki oddziałujące przy przekroczeniu nacisku ładunku na oś. Zajęcia Teoretyczne 1,00h/ 0,30h 1,00h/ 0,30h

1.7.6. Stabilność pojazdu i środek ciężkości. Zajęcia Teoretyczne 1,00h/ 0,30h 1,00h/ 0,30h

2.3. Poznanie przepisów regulujących przewóz pasażerów 20/6 20/6

2.3.1. Przewóz szczególnych grup osób. Zajęcia Teoretyczne 7,00h/ 3,00h 7,00h/ 3,00h

2.3.2. Urządzenia bezpieczeństwa w autobu-sach. Zajęcia Teoretyczne 6,00h/1,00h 6,00h/1,00h

2.3.3. Pasy bezpieczeństwa. Zajęcia Teoretyczne 5,00 h/1,30h 5,00 h/1,30h

2.3.4. Obciążenie pojazdu. Zajęcia Teoretyczne 2,00h/ 0,30h 2,00h/ 0,30h

3.8. Poznanie uwarunkowań ekonomicznych dotyczących pasażerskiego przewozu dro-gowego i organizacji rynku 10/5 10/5

3.8.1.Przewóz drogowy osób w stosunku do innych rodzajów transportu osób (kolej, samochód osobowy.

Zajęcia Teoretyczne 1,30h/ 0,30h 1,30h/ 0,30h

3.8.2. Działalność w zakresie przewozu drogo-wego osób. Zajęcia Teoretyczne 3,00h/ 1,30h 3,00h/ 1,30h

3.8.3. Przekraczanie granic (transport między-narodowy. Zajęcia Teoretyczne 3,00h/ 2,00h 3,00h/ 2,00h

3.8.4.Organizacja i formy prowadzenia dzia-łalności w zakresie przewozu drogowe-go osób.

Zajęcia Teoretyczne 2,30h/ 1,00h 2,30h/ 1,00h

RazEM 85/43 70/35

137137

zaKRES TEMaTyCzNy I CzaS TRWaNIa MODUŁÓW SzKOLENIa OKRESOWEgO I zaJęć ODByWaNyCH W RaMaCH SzKOLENIa OKRESOWEgO

Lp. Nr tematu Temat i treść zagadnień Sposób prowadzenia zajęć

Szkolnie okresowe

- liczba godz.

1. Moduły obowiązkowe „Przypomnienie wiadomości” – w zakresie tematyki objętej kwalifikacją wstępną:

1.1. Szkolenie zaawansowane w racjonalnej jeździe, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa. Zajęcia Teoretyczne 7,00h

1.2. Stosowanie przepisów. Zajęcia Teoretyczne 7,00h

1.3. Bezpieczeństwo, obsługa i logistyka w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska Zajęcia Teoretyczne 7,00h

2. Bezpieczeństwo ruchu drogowego. Zajęcia Teoretyczne 7,00h

3. Czynnik ludzki w przewozie drogowym. Zajęcia Teoretyczne 7,00h

4. Wizerunek firmy - obsługa klientów. Zajęcia Teoretyczne 7,00h

5. Pierwsza pomoc. Zajęcia Teoretyczne 7,00h

6. Ergonomia dla kierowców. Zajęcia Teoretyczne 7,00 h

7. Bezpieczna jazda samochodem ciężarowym lub autobusem. Zajęcia Teoretyczne 7,00h

8C. Krajowy przewóz drogowy ( kat. C). Zajęcia Teoretyczne 7,00h

8D. Krajowy przewóz drogowy (kat. D). Zajęcia Teoretyczne 7,00h

9C. Międzynarodowy przewóz drogowy (kat. C). Zajęcia Teoretyczne 7,00h

9D. Międzynarodowy przewóz drogowy (kat. D). Zajęcia Teoretyczne 7,00h

10. Mocowanie ładunku Zajęcia Teoretyczne 7,00h

11. Przewóz drogowy zwierząt Zajęcia Teoretyczne 7,00h

12. Przewóz drogowy realizowany przez firmy przeprowadzkowe Zajęcia Teoretyczne 7,00h

13. Przewóz drogowy realizowany pojazdami wyposażonymi w żura-wie samochodowe Zajęcia Teoretyczne 7,00h

14. Przewóz drogowy artykułów szybko psujących się Zajęcia Teoretyczne 7,00h

15. Przewóz drogowy substancji płynnych pojazdem z cysterną Zajęcia Teoretyczne 7,00h

16. Przewóz drogowy drewna Zajęcia Teoretyczne 7,00h

17. Przewóz drogowy towarów budowlanych - w tym zasady zacho-wania się na placu budowy Zajęcia Teoretyczne 7,00h

18. Przewóz drogowy odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych Zajęcia Teoretyczne 7,00h

19. Ograniczenia w przewozie drogowym towarów Zajęcia Teoretyczne 7,00h

20. Nienormatywne przewozy drogowe Zajęcia Teoretyczne 7,00h

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa138

Rozporządzenie Ministra Infrastrukturyz dnia 1 kwietnia 2010 r.

139139

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa140

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4798 — Poz. 314

314

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY1)

z dnia 1 kwietnia 2010 r.

w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy2)

Na podstawie art. 39i ust. 1 ustawy z dnia 6 wrześ-nia 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874, z późn. zm.3)) zarządza się, co nastę-puje:

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) szczegółowe wymagania w stosunku do przedsię-biorcy prowadzącego ośrodek szkolenia, w zakre-sie infrastruktury technicznej, warunków lokalo-wych, wyposażenia dydaktycznego oraz pojazdów używanych w trakcie szkolenia;

2) szczegółowe warunki prowadzenia szkolenia w ra-mach kwalifikacji wstępnej, kwalifikacji wstępnej przyspieszonej, kwalifikacji wstępnej uzupełniają-cej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspie-szonej szkoleń okresowych oraz zajęć odbywanych w ramach szkolenia okresowego;

3) szczegółowe warunki przeprowadzania testów kwalifikacyjnych;

4) szczegółowe wymagania wobec członków komisji egzaminacyjnej, sposób ich powoływania oraz wysokość ich wynagrodzenia;

5) wzór świadectwa kwalifikacji zawodowej;

6) sposób postępowania z dokumentacją związaną z prowadzeniem przez ośrodki szkolenia kwalifika-cji wstępnej, kwalifikacji wstępnej przyspieszonej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej i szkolenia okresowego;

7) wysokość opłaty za wpis przedsiębiorcy do reje-stru przedsiębiorców prowadzących ośrodek szko-lenia.

§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1) ustawie — rozumie się przez to ustawę z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym;

2) osobie szkolonej — rozumie się przez to osobę od-bywającą szkolenie w ramach: kwalifikacji wstęp-nej, kwalifikacji wstępnej przyspieszonej, kwalifi-kacji wstępnej uzupełniającej, kwalifikacji wstęp-nej uzupełniającej przyspieszonej, szkolenia okre-sowego i zajęć w ramach szkolenia okresowego.

Rozdział 2

Ośrodek szkolenia

§ 3. 1. Przedsiębiorca prowadzący ośrodek szkole-nia, o którym mowa w art. 39g ustawy, powinien:

1) spełniać wymagania określone dla przedsiębiorcy prowadzącego ośrodek szkolenia kierowców, o których mowa w § 3 i 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 października 2005 r. w spra-wie szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez kierujących pojazdami, instrukto-rów i egzaminatorów (Dz. U. Nr 217, poz. 1834, z 2006 r. Nr 3, poz. 24, z 2008 r. Nr 215, poz. 1362 oraz z 2009 r. Nr 78, poz. 653);

2) posiadać następujące wyposażenie dydaktyczne:

a) filmy lub inne dostępne pomoce dydaktyczne prezentujące zagadnienia poruszane w trakcie szkolenia,

b) środki audiowizualne do prezentowania filmów lub odpowiednie urządzenia do wizualizacji prezentowanych zagadnień, o których mowa w lit. a — jeżeli w ramach wyposażenia, o któ-rym mowa w pkt 1, nie posiada takich urządzeń lub środków;

3) posiadać środki łączności zapewniające porozu-miewanie się osoby szkolonej z instruktorem po-zostającym na zewnątrz pojazdu.

2. Miejsce przeznaczone do jazdy w warunkach specjalnych, o którym mowa w art. 39g ust. 2 pkt 3 lit. d ustawy, powinno składać się z następujących ele-mentów infrastruktury:

1) co najmniej jednej płyty poślizgowej prostokątnej;

2) płyty poślizgowej stanowiącej co najmniej wyci-nek pierścienia o kącie rozwarcia nie mniejszym niż 120 stopni;

3) toru szkoleniowego.

1) Minister Infrastruktury kieruje działem administracji rządo-wej — transport, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 4 rozporzą-dzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Infra-struktury (Dz. U. Nr 216, poz. 1594).

2) Niniejsze rozporządzenie w zakresie swojej regulacji doko-nuje wdrożenia postanowień dyrektywy 2003/59/WE Par-lamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie wstępnej kwalifikacji i okresowego szkolenia kierowców niektórych pojazdów drogowych do przewozu rzeczy lub osób, zmieniającej rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 oraz dyrektywę Rady 91/439/EWG i uchylają-cej dyrektywę Rady 76/914/EWG (Dz. Urz. UE L 226 z 10.09.2003, str. 4, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wyda-nie specjalne, rozdz. 7, t. 7, str. 441).

3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238 i Nr 192, poz. 1381, z 2008 r. Nr 218, poz. 1391, Nr 227, poz. 1505 i Nr 234, poz. 1574, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 31, poz. 206, Nr 86, poz. 720 i Nr 98, poz. 817 oraz z 2010 r. Nr 43, poz. 246.

141141

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4798 — Poz. 314

314

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY1)

z dnia 1 kwietnia 2010 r.

w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy2)

Na podstawie art. 39i ust. 1 ustawy z dnia 6 wrześ-nia 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874, z późn. zm.3)) zarządza się, co nastę-puje:

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) szczegółowe wymagania w stosunku do przedsię-biorcy prowadzącego ośrodek szkolenia, w zakre-sie infrastruktury technicznej, warunków lokalo-wych, wyposażenia dydaktycznego oraz pojazdów używanych w trakcie szkolenia;

2) szczegółowe warunki prowadzenia szkolenia w ra-mach kwalifikacji wstępnej, kwalifikacji wstępnej przyspieszonej, kwalifikacji wstępnej uzupełniają-cej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspie-szonej szkoleń okresowych oraz zajęć odbywanych w ramach szkolenia okresowego;

3) szczegółowe warunki przeprowadzania testów kwalifikacyjnych;

4) szczegółowe wymagania wobec członków komisji egzaminacyjnej, sposób ich powoływania oraz wysokość ich wynagrodzenia;

5) wzór świadectwa kwalifikacji zawodowej;

6) sposób postępowania z dokumentacją związaną z prowadzeniem przez ośrodki szkolenia kwalifika-cji wstępnej, kwalifikacji wstępnej przyspieszonej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej i szkolenia okresowego;

7) wysokość opłaty za wpis przedsiębiorcy do reje-stru przedsiębiorców prowadzących ośrodek szko-lenia.

§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1) ustawie — rozumie się przez to ustawę z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym;

2) osobie szkolonej — rozumie się przez to osobę od-bywającą szkolenie w ramach: kwalifikacji wstęp-nej, kwalifikacji wstępnej przyspieszonej, kwalifi-kacji wstępnej uzupełniającej, kwalifikacji wstęp-nej uzupełniającej przyspieszonej, szkolenia okre-sowego i zajęć w ramach szkolenia okresowego.

Rozdział 2

Ośrodek szkolenia

§ 3. 1. Przedsiębiorca prowadzący ośrodek szkole-nia, o którym mowa w art. 39g ustawy, powinien:

1) spełniać wymagania określone dla przedsiębiorcy prowadzącego ośrodek szkolenia kierowców, o których mowa w § 3 i 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 października 2005 r. w spra-wie szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez kierujących pojazdami, instrukto-rów i egzaminatorów (Dz. U. Nr 217, poz. 1834, z 2006 r. Nr 3, poz. 24, z 2008 r. Nr 215, poz. 1362 oraz z 2009 r. Nr 78, poz. 653);

2) posiadać następujące wyposażenie dydaktyczne:

a) filmy lub inne dostępne pomoce dydaktyczne prezentujące zagadnienia poruszane w trakcie szkolenia,

b) środki audiowizualne do prezentowania filmów lub odpowiednie urządzenia do wizualizacji prezentowanych zagadnień, o których mowa w lit. a — jeżeli w ramach wyposażenia, o któ-rym mowa w pkt 1, nie posiada takich urządzeń lub środków;

3) posiadać środki łączności zapewniające porozu-miewanie się osoby szkolonej z instruktorem po-zostającym na zewnątrz pojazdu.

2. Miejsce przeznaczone do jazdy w warunkach specjalnych, o którym mowa w art. 39g ust. 2 pkt 3 lit. d ustawy, powinno składać się z następujących ele-mentów infrastruktury:

1) co najmniej jednej płyty poślizgowej prostokątnej;

2) płyty poślizgowej stanowiącej co najmniej wyci-nek pierścienia o kącie rozwarcia nie mniejszym niż 120 stopni;

3) toru szkoleniowego.

1) Minister Infrastruktury kieruje działem administracji rządo-wej — transport, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 4 rozporzą-dzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Infra-struktury (Dz. U. Nr 216, poz. 1594).

2) Niniejsze rozporządzenie w zakresie swojej regulacji doko-nuje wdrożenia postanowień dyrektywy 2003/59/WE Par-lamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie wstępnej kwalifikacji i okresowego szkolenia kierowców niektórych pojazdów drogowych do przewozu rzeczy lub osób, zmieniającej rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 oraz dyrektywę Rady 91/439/EWG i uchylają-cej dyrektywę Rady 76/914/EWG (Dz. Urz. UE L 226 z 10.09.2003, str. 4, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wyda-nie specjalne, rozdz. 7, t. 7, str. 441).

3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238 i Nr 192, poz. 1381, z 2008 r. Nr 218, poz. 1391, Nr 227, poz. 1505 i Nr 234, poz. 1574, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 31, poz. 206, Nr 86, poz. 720 i Nr 98, poz. 817 oraz z 2010 r. Nr 43, poz. 246.

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4799 — Poz. 314

3. Elementy infrastruktury, o których mowa w ust. 2, powinny odpowiadać wymaganiom określo-nym dla obiektu szkoleniowego ośrodka doskonalenia techniki jazdy, o których mowa w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 10 kwiet-nia 2008 r. w sprawie wymagań dotyczących prowa-dzenia ośrodka doskonalenia techniki jazdy, egzami-nowania kandydatów na instruktorów techniki jazdy, postępowania z dokumentacją związaną z prowadze-niem szkoleń oraz wzorów stosowanych dokumentów (Dz. U. Nr 77, poz. 458).

§ 4. 1. Pojazdy używane do prowadzenia szkolenia powinny:

1) odpowiadać warunkom technicznym określonym dla pojazdów stosowanych do szkolenia i egzami-nowania kandydatów na kierowców, określonym w przepisach rozporządzenia Ministra Infrastruktu-ry z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbęd-nego wyposażenia (Dz. U. z 2003 r. Nr 32, poz. 262, z późn. zm.4)) oraz w § 70 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 października 2005 r. w spra-wie szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez kierujących pojazdami, instrukto-rów i egzaminatorów; nie wymaga się oznaczenia pojazdu tablicą barwy niebieskiej z literą „L” w przypadku szkolenia osób posiadających upraw-nienia do kierowania pojazdami danej kategorii;

2) być wyposażone w:

a) system przeciwdziałający blokowaniu kół przy hamowaniu,

b) system kontroli trakcji oraz

c) system stabilizacji toru jazdy.

2. W pojazdach używanych w trakcie szkolenia podczas zajęć praktycznych z jazdy w warunkach spe-cjalnych powinna istnieć techniczna możliwość wyłą-czania przez instruktora systemów, o których mowa w ust. 1 pkt 2.

Rozdział 3

Warunki prowadzenia szkolenia

§ 5. Opracowując program szkolenia, uwzględnia się odpowiednio:

1) zakres tematyczny i czas trwania bloków progra-mowych kwalifikacji wstępnej, kwalifikacji wstęp-nej przyspieszonej, kwalifikacji wstępnej uzupeł-niającej oraz kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej określony w załączniku nr 1 do roz-porządzenia;

2) zakres tematyczny i czas trwania modułów szkole-nia okresowego i zajęć odbywanych w ramach szkolenia okresowego, określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

§ 6. 1. Szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej lub kwalifikacji wstępnej przyspieszonej prowadzone w formie kursu kwalifikacyjnego obejmuje zajęcia teo-retyczne i praktyczne realizowane w blokach progra-mowych w zakresie:

1) części podstawowej — dla prawa jazdy wszystkich kategorii oraz

2) części specjalistycznej — dla prawa jazdy katego-rii:a) C, C+E, C1 i C1+E lubb) D, D+E, D1 i D1+E— zgodnie z programem szkolenia oraz planem wykonania szkolenia.

2. Część specjalistyczną kursu kwalifikacyjnego przeprowadza się wyłącznie po zakończeniu jego czę-ści podstawowej.

3. Szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej lub kwalifikacji wstępnej przyspieszonej prowadzone w formie zajęć szkolnych dla uczniów powinno uwzględniać zakres tematyczny i czas trwania bloków programowych, o których mowa w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 7. 1. Szkolenie w ramach:

1) kwalifikacji wstępnej trwa 280 godzin;

2) kwalifikacji wstępnej przyspieszonej trwa 140 go-dzin.

2. Dla kwalifikacji wstępnej kurs kwalifikacyjny obejmuje:

1) część podstawową — teoretyczną trwającą mini-mum 195 godzin;

2) część specjalistyczną prowadzoną w formie: a) zajęć teoretycznych trwających minimum

65 godzin,b) zajęć praktycznych w ruchu drogowym, pod-

czas których osoba szkolona powinna odbyć minimum 16 godzin jazdy indywidualnej, oraz

c) zajęć praktycznych z jazdy w warunkach specjal-nych, podczas których osoba szkolona powinna odbyć minimum 4 godziny jazdy indywidual-nej.

3. Dla kwalifikacji wstępnej przyspieszonej kurs kwalifikacyjny obejmuje:

1) część podstawową — teoretyczną trwającą mini-mum 97 godzin;

2) część specjalistyczną prowadzoną w formie: a) zajęć teoretycznych, trwających minimum

33 godziny,b) zajęć praktycznych w ruchu drogowym, pod-

czas których osoba szkolona powinna odbyć minimum 8 godzin jazdy indywidualnej, oraz

c) zajęć praktycznych z jazdy w warunkach specjal-nych, podczas których osoba szkolona powinna odbyć minimum 2 godziny jazdy indywidualnej.

4) Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 34, poz. 300, Nr 103, poz. 1085 i Nr 169, poz. 1773, z 2007 r. Nr 90, poz. 604 i Nr 192, poz. 1393 oraz z 2009 r. Nr 75, poz. 639.

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa142

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4800 — Poz. 314

4. W przypadku prowadzenia zajęć praktycznych z jazdy w warunkach specjalnych przy wykorzystaniu urządzenia, o którym mowa w art. 39g ust. 11 pkt 2 ustawy, 2 godziny jazdy w warunkach specjalnych bez wykorzystania tego urządzenia uznaje się za równo-ważne 1 godzinie jazdy przy wykorzystaniu tego urzą-dzenia.

§ 8. 1. Szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej uzupełniającej trwa 70 godzin.

2. Szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej uzu-pełniającej obejmuje zajęcia, o których mowa w § 7 ust. 2 pkt 2 lit. a, oraz minimum 5 godzin zajęć prak-tycznych w ruchu drogowym w zakresie, o którym mowa w § 6 ust. 1 pkt 2 odpowiednio lit. a albo lit. b.

3. Szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej uzu-pełniającej przyspieszonej trwa 35 godzin.

4. Szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej uzu-pełniającej przyspieszonej obejmuje zajęcia, o których mowa w § 7 ust. 3 pkt 2 lit. a, oraz 2,5 godziny zajęć praktycznych w ruchu drogowym w zakresie, o któ-rym mowa w § 6 ust. 1 pkt 2 odpowiednio lit. a albo lit. b.

§ 9. Szkolenie okresowe prowadzone w formie kursu okresowego lub w formie cyklu zajęć obejmuje zajęcia teoretyczne trwające 35 godzin, realizowane odpowiednio dla prawa jazdy kategorii:

1) C, C+E, C1 i C1+E lub

2) D, D+E, D1 i D1+E

— zgodnie z programem szkolenia oraz planem wy-konania szkolenia.

§ 10. Szkolenie okresowe prowadzone w formie kursu okresowego, w zakresie tematycznym określo-nym w załączniku nr 2 do rozporządzenia, obejmuje:

1) zajęcia w ramach modułów obowiązkowych szko-lenia okresowego określonych w lp. 1 tabeli, trwa-jące 21 godzin;

2) zajęcia w ramach modułów szkolenia okresowego określonych w lp. 2—20 tabeli, wybranych odpo-wiednio dla poszczególnych grup kategorii prawa jazdy, trwające 14 godzin.

§ 11. 1. Szkolenie okresowe, prowadzone w formie cyklu zajęć, trwa 35 godzin, i obejmuje zajęcia, o któ-rych mowa w § 10, realizowane w ciągu 5 lat, jednora-zowo nie mniej niż jeden moduł szkolenia okresowe-go.

2. Zajęcia teoretyczne odbywane w ramach szkole-nia, o którym mowa w ust. 1, mogą być przeprowa-dzane odrębnie dla każdego modułu szkolenia okreso-wego.

3. Osobie szkolonej, która odbyła szkolenie, o któ-rym mowa w ust. 1, kierownik ośrodka szkolenia wy-stawia zaświadczenie potwierdzające odbycie szkole-

nia w zakresie modułu szkolenia okresowego. Za-świadczenie powinno zawierać imię i nazwisko osoby szkolonej, numer PESEL albo datę urodzenia w przy-padku, gdy osoba szkolona nie posiada numeru PESEL, datę przeprowadzenia szkolenia, tytuł modułu szkolenia okresowego oraz informację, w ramach ja-kiej kategorii prawa jazdy zajęcia były realizowane.

§ 12. 1. Zajęcia teoretyczne, o których mowa w § 7—11, prowadzi się jako:

1) wykład, seminarium, pokaz, ćwiczenia oraz inne formy zajęć stosowane w kształceniu osób doros- łych albo

2) ćwiczenia pod nadzorem trenera — wykładowcy, przy użyciu komputera i specjalistycznego opro-gramowania wspomagającego proces kształcenia — prowadzone w sali ośrodka szkolenia.

2. Oprogramowanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, powinno zapewnić co najmniej:

1) przydzielenie osobie szkolonej indywidualnego identyfikatora pozwalającego na bezpośrednie śle-dzenie jej postępów w nauce;

2) przeprowadzenie zajęć w zakresie wymaganym programem szkolenia;

3) zabezpieczenie przed ingerencją w kolejność pro-wadzonych zajęć;

4) przeprowadzenie testu sprawdzającego wiedzę po każdym module szkolenia okresowego oraz zabez-pieczenie przed ingerencją w jego wynik;

5) możliwość kontynuowania szkolenia wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pozytywnego wyniku z testu sprawdzającego wiedzę, o którym mowa w pkt 4.

3. Łączny czas trwania zajęć teoretycznych realizo-wanych w zakresie kwalifikacji wstępnej, kwalifikacji wstępnej przyspieszonej, kwalifikacji wstępnej uzupeł-niającej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspie-szonej oraz szkolenia okresowego w ciągu jednego dnia nie może przekroczyć 7 godzin.

4. Przerwy pomiędzy poszczególnymi zajęciami te-oretycznymi nie mogą być dłuższe niż 15 minut, a łącz-ny czas trwania przerw w ciągu jednego dnia nie może przekroczyć 90 minut.

§ 13. 1. Wzór świadectwa kwalifikacji zawodowej określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

2. W przypadku szkolenia okresowego realizowa-nego w formie cyklu zajęć świadectwo kwalifikacji za-wodowej wydaje się na podstawie zaświadczenia, o którym mowa w § 11 ust. 3, po zakończeniu przez osobę szkoloną cyklu tych zajęć.

§ 14. 1. W ośrodku szkolenia, oddzielnie dla każde-go kursu kwalifikacyjnego lub kursu okresowego, pro-wadzi się dziennik zajęć teoretycznych i kartę zajęć praktycznych.

143143

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4800 — Poz. 314

4. W przypadku prowadzenia zajęć praktycznych z jazdy w warunkach specjalnych przy wykorzystaniu urządzenia, o którym mowa w art. 39g ust. 11 pkt 2 ustawy, 2 godziny jazdy w warunkach specjalnych bez wykorzystania tego urządzenia uznaje się za równo-ważne 1 godzinie jazdy przy wykorzystaniu tego urzą-dzenia.

§ 8. 1. Szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej uzupełniającej trwa 70 godzin.

2. Szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej uzu-pełniającej obejmuje zajęcia, o których mowa w § 7 ust. 2 pkt 2 lit. a, oraz minimum 5 godzin zajęć prak-tycznych w ruchu drogowym w zakresie, o którym mowa w § 6 ust. 1 pkt 2 odpowiednio lit. a albo lit. b.

3. Szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej uzu-pełniającej przyspieszonej trwa 35 godzin.

4. Szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej uzu-pełniającej przyspieszonej obejmuje zajęcia, o których mowa w § 7 ust. 3 pkt 2 lit. a, oraz 2,5 godziny zajęć praktycznych w ruchu drogowym w zakresie, o któ-rym mowa w § 6 ust. 1 pkt 2 odpowiednio lit. a albo lit. b.

§ 9. Szkolenie okresowe prowadzone w formie kursu okresowego lub w formie cyklu zajęć obejmuje zajęcia teoretyczne trwające 35 godzin, realizowane odpowiednio dla prawa jazdy kategorii:

1) C, C+E, C1 i C1+E lub

2) D, D+E, D1 i D1+E

— zgodnie z programem szkolenia oraz planem wy-konania szkolenia.

§ 10. Szkolenie okresowe prowadzone w formie kursu okresowego, w zakresie tematycznym określo-nym w załączniku nr 2 do rozporządzenia, obejmuje:

1) zajęcia w ramach modułów obowiązkowych szko-lenia okresowego określonych w lp. 1 tabeli, trwa-jące 21 godzin;

2) zajęcia w ramach modułów szkolenia okresowego określonych w lp. 2—20 tabeli, wybranych odpo-wiednio dla poszczególnych grup kategorii prawa jazdy, trwające 14 godzin.

§ 11. 1. Szkolenie okresowe, prowadzone w formie cyklu zajęć, trwa 35 godzin, i obejmuje zajęcia, o któ-rych mowa w § 10, realizowane w ciągu 5 lat, jednora-zowo nie mniej niż jeden moduł szkolenia okresowe-go.

2. Zajęcia teoretyczne odbywane w ramach szkole-nia, o którym mowa w ust. 1, mogą być przeprowa-dzane odrębnie dla każdego modułu szkolenia okreso-wego.

3. Osobie szkolonej, która odbyła szkolenie, o któ-rym mowa w ust. 1, kierownik ośrodka szkolenia wy-stawia zaświadczenie potwierdzające odbycie szkole-

nia w zakresie modułu szkolenia okresowego. Za-świadczenie powinno zawierać imię i nazwisko osoby szkolonej, numer PESEL albo datę urodzenia w przy-padku, gdy osoba szkolona nie posiada numeru PESEL, datę przeprowadzenia szkolenia, tytuł modułu szkolenia okresowego oraz informację, w ramach ja-kiej kategorii prawa jazdy zajęcia były realizowane.

§ 12. 1. Zajęcia teoretyczne, o których mowa w § 7—11, prowadzi się jako:

1) wykład, seminarium, pokaz, ćwiczenia oraz inne formy zajęć stosowane w kształceniu osób doros- łych albo

2) ćwiczenia pod nadzorem trenera — wykładowcy, przy użyciu komputera i specjalistycznego opro-gramowania wspomagającego proces kształcenia — prowadzone w sali ośrodka szkolenia.

2. Oprogramowanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, powinno zapewnić co najmniej:

1) przydzielenie osobie szkolonej indywidualnego identyfikatora pozwalającego na bezpośrednie śle-dzenie jej postępów w nauce;

2) przeprowadzenie zajęć w zakresie wymaganym programem szkolenia;

3) zabezpieczenie przed ingerencją w kolejność pro-wadzonych zajęć;

4) przeprowadzenie testu sprawdzającego wiedzę po każdym module szkolenia okresowego oraz zabez-pieczenie przed ingerencją w jego wynik;

5) możliwość kontynuowania szkolenia wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pozytywnego wyniku z testu sprawdzającego wiedzę, o którym mowa w pkt 4.

3. Łączny czas trwania zajęć teoretycznych realizo-wanych w zakresie kwalifikacji wstępnej, kwalifikacji wstępnej przyspieszonej, kwalifikacji wstępnej uzupeł-niającej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspie-szonej oraz szkolenia okresowego w ciągu jednego dnia nie może przekroczyć 7 godzin.

4. Przerwy pomiędzy poszczególnymi zajęciami te-oretycznymi nie mogą być dłuższe niż 15 minut, a łącz-ny czas trwania przerw w ciągu jednego dnia nie może przekroczyć 90 minut.

§ 13. 1. Wzór świadectwa kwalifikacji zawodowej określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

2. W przypadku szkolenia okresowego realizowa-nego w formie cyklu zajęć świadectwo kwalifikacji za-wodowej wydaje się na podstawie zaświadczenia, o którym mowa w § 11 ust. 3, po zakończeniu przez osobę szkoloną cyklu tych zajęć.

§ 14. 1. W ośrodku szkolenia, oddzielnie dla każde-go kursu kwalifikacyjnego lub kursu okresowego, pro-wadzi się dziennik zajęć teoretycznych i kartę zajęć praktycznych.

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4801 — Poz. 314

2. Dziennik zajęć, o którym mowa w ust. 1, powi-nien zawierać:

1) imiona i nazwiska osób szkolonych;

2) listę obecności osób szkolonych na poszczegól-nych zajęciach;

3) wykaz przeprowadzonych zajęć zgodnie z progra-mem szkolenia, w tym:

a) czas trwania przeprowadzonych zajęć,

b) terminy przeprowadzenia zajęć,

c) temat przeprowadzonych zajęć,

d) imię, nazwisko i podpis wykładowcy przepro-wadzającego zajęcia.

3. Karta zajęć praktycznych, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać:

1) imię i nazwisko osoby szkolonej,

2) wykaz przeprowadzonych zajęć zgodnie z progra-mem szkolenia, w tym:

a) liczbę godzin przeprowadzonych zajęć,

b) terminy przeprowadzenia zajęć,

c) temat przeprowadzonych zajęć,

d) imię, nazwisko i podpis instruktora przeprowa-dzającego zajęcia.

4. Dzienniki zajęć teoretycznych i karty zajęć prak-tycznych przechowuje się przez okres 5 lat, licząc od dnia dokonania w nich ostatniego wpisu.

5. W ośrodku szkolenia, w którym jest prowadzone szkolenie okresowe w formie cyklu zajęć, prowadzi się rejestr wydanych zaświadczeń, o których mowa w § 11 ust. 3. W rejestrze umieszcza się numer za-świadczenia, datę jego wydania, imię i nazwisko oso-by szkolonej, numer PESEL albo datę urodzenia w przypadku, gdy osoba szkolona nie posiada numeru PESEL, temat modułu szkolenia okresowego, katego-rię prawa jazdy, dla której zajęcia były realizowane.

6. Rejestr, o którym mowa w ust. 5, przechowuje się przez okres 10 lat, licząc od dnia dokonania w nim ostatniego wpisu.

Rozdział 4

Szczegółowe warunki przeprowadzania testów kwalifikacyjnych oraz wymagania wobec członków komisji egzaminacyjnej, sposób ich powoływania

oraz wysokość ich wynagrodzenia

§ 15. 1. Testy kwalifikacyjne przeprowadza komisja egzaminacyjna, zwana dalej „komisją”, składająca się z trzech członków, z których wojewoda wskazuje jed-nego do pełnienia funkcji przewodniczącego.

2. Powoływanie członków komisji powinno odby-wać się z poszanowaniem zasady bezstronności i bra-ku konfliktu interesów.

3. Jeden z członków komisji jest obowiązany po-siadać co najmniej 3-letnie doświadczenie zawodowe w transporcie drogowym wykonywanym na podsta-wie ustawy. Drugi członek komisji jest obowiązany posiadać co najmniej 3-letnie doświadczenie w szko-leniu lub egzaminowaniu kandydatów na kierowców.

4. Wojewoda określa regulamin pracy komisji.

5. Wysokość wynagrodzenia członków komisji określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.

§ 16. 1. Po zakończeniu kursu kwalifikacyjnego al-bo zajęć szkolnych dla uczniów kierownik ośrodka szkolenia albo dyrektor szkoły przesyła odpowiednio do właściwego wojewody albo dyrektora Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej wniosek o przeprowadzenie testu kwalifikacyjnego dla osób, które ukończyły szko-lenie. Wniosek powinien zawierać wykaz osób szkolo-nych z podaniem imienia i nazwiska osoby szkolonej, numeru PESEL albo daty urodzenia w przypadku, gdy osoba szkolona nie posiada numeru PESEL, zakresu odbytego szkolenia oraz informację, w ramach jakiej kategorii prawa jazdy osoba była szkolona.

2. Wojewoda po otrzymaniu wniosku przekazuje go przewodniczącemu komisji, który na jego podsta-wie przygotowuje listy osób przystępujących do testu kwalifikacyjnego i wyznacza termin przeprowadzenia tego testu. O terminie przeprowadzenia testu wojewo-da informuje ośrodek szkolenia.

3. Dyrektor Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej po otrzymaniu wniosku przygotowuje listy osób przystę-pujących do testu kwalifikacyjnego i wyznacza termin przeprowadzenia tego testu. O terminie przeprowa-dzenia testu dyrektor Okręgowej Komisji Egzamina-cyjnej informuje dyrektora szkoły.

4. Test kwalifikacyjny przeprowadza się w grupach liczących nie więcej niż 20 osób.

5. Członkowie komisji przed przeprowadzeniem testu kwalifikacyjnego dokonują sprawdzenia, w ośrod-ku szkolenia, czy wszystkie osoby umieszczone na liście osób przystępujących do testu kwalifikacyjnego spełniają wymagania określone w art. 39b i art. 39b2 ustawy.

6. Listy osób, o których mowa w ust. 2, mogą być przygotowane na podstawie więcej niż jednego wnios- ku i mogą dotyczyć osób, które ukończyły szkolenie w danym ośrodku szkolenia, w różnym czasie i w za-kresie różnych bloków programowych

7. Do Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej przepisy ust. 5 i 6 stosuje się odpowiednio.

§ 17. Test kwalifikacyjny przeprowadza się w for-mie pisemnej lub przy użyciu komputerowego urzą-dzenia egzaminacyjnego z wykorzystaniem pytań z katalogu pytań testowych, o którym mowa w art. 39b1 ust. 6 i 7 ustawy.

§ 18. 1. Test kwalifikacyjny dotyczący kwalifikacji wstępnej oraz kwalifikacji wstępnej przyspieszonej obejmuje:

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa144

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4802 — Poz. 314

1) test podstawowy składający się z 20 pytań — w zakresie tematów realizowanych dla części pod-stawowej kursu kwalifikacyjnego oraz

2) test specjalistyczny składający się z 10 pytań — w zakresie tematów realizowanych dla części spe-cjalistycznej kursu kwalifikacyjnego odpowiednio dla prawa jazdy kategorii C, C+E, C1 i C1+E albo prawa jazdy kategorii D, D+E, D1 i D1+E.

2. Pytanie testowe posiada wyłącznie jedną pra-widłową odpowiedź.

3. Poprawne udzielenie odpowiedzi na pytanie po-lega na wybraniu i zaznaczeniu wyłącznie prawidłowej odpowiedzi. Wybranie odpowiedzi nieprawidłowej, wybranie więcej niż jednej odpowiedzi lub niewybra-nie żadnej jest traktowane jako udzielenie odpowiedzi nieprawidłowej.

4. Wynik testu uważa się za pozytywny w przypad-ku udzielenia co najmniej:

1) 16 poprawnych odpowiedzi na pytania zawarte w teście podstawowym oraz

2) 5 poprawnych odpowiedzi na pytania zawarte w teście specjalistycznym.

5. Czas trwania testu kwalifikacyjnego, o którym mowa w ust. 1, wynosi 45 minut.

6. Osoby, które ukończyły kwalifikację wstępną uzupełniającą lub kwalifikację wstępną uzupełniającą przyspieszoną, przystępują do testu kwalifikacyjnego, który obejmuje część specjalistyczną w zakresie pra-wa jazdy odpowiedniej kategorii.

7. Test kwalifikacyjny dotyczący kwalifikacji wstęp-nej uzupełniającej lub kwalifikacji wstępnej uzupełnia-jącej przyspieszonej obejmuje test specjalistyczny składający się z 10 pytań, o którym mowa w ust. 1 pkt 2.

8. Czas trwania testu kwalifikacyjnego, o którym mowa w ust. 7, wynosi 15 minut.

§ 19. 1. Osobie szkolonej, która uzyska pozytywny wynik testu, w terminie 7 dni od dnia przeprowadze-nia testu, wydaje się świadectwo kwalifikacji zawodo-wej, którego wzór określa załącznik nr 3 do rozporzą-dzenia.

2. Osoba szkolona, która uzyska negatywny wynik testu kwalifikacyjnego, może przystępować do kolej-nych testów kwalifikacyjnych organizowanych w tym samym ośrodku szkolenia, w którym ukończyła szko-lenie w zakresie kwalifikacji wstępnej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej, kwalifikacji wstępnej przy-spieszonej lub kwalifikacji wstępnej przyspieszonej uzupełniającej.

3. Osoba szkolona, która uzyska negatywny wynik testu kwalifikacyjnego przed Okręgową Komisją Egza-minacyjną, może przystępować do kolejnych testów kwalifikacyjnych przed tą samą Okręgową Komisją Egzaminacyjną.

Rozdział 5

Opłaty

§ 20. Wysokość opłaty za wpis przedsiębiorcy do rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodek szko-lenia wynosi 400 zł.

Rozdział 6

Przepisy przejściowe i końcowe

§ 21. Do dnia 14 lipca 2011 r. za spełniającego wy-magania określone w § 3 ust. 2 uznaje się przedsię-biorcę, który posiada infrastrukturę określoną w § 3 ust. 2 pkt 1 lub 3.

§ 22. Świadectwa kwalifikacji zawodowej wydane na podstawie dotychczasowych przepisów zachowują ważność.

§ 23. Do szkoleń prowadzonych w ramach kwalifi-kacji wstępnej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej oraz szkoleń okresowych niezakończonych w dniu wejścia w życie rozporządzenia stosuje się zasady do-tychczasowe.

§ 24. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 3 kwietnia 2010 r.5)

Minister Infrastruktury: C. Grabarczyk

5) Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządze-niem Ministra Infrastruktury z dnia 2 lipca 2008 r. w spra-wie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 124, poz. 805), które utraciło moc z dniem wej-ścia w życie ustawy z dnia 12 lutego 2010 r. o zmianie usta-wy o transporcie drogowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 43, poz. 246).

145145

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4802 — Poz. 314

1) test podstawowy składający się z 20 pytań — w zakresie tematów realizowanych dla części pod-stawowej kursu kwalifikacyjnego oraz

2) test specjalistyczny składający się z 10 pytań — w zakresie tematów realizowanych dla części spe-cjalistycznej kursu kwalifikacyjnego odpowiednio dla prawa jazdy kategorii C, C+E, C1 i C1+E albo prawa jazdy kategorii D, D+E, D1 i D1+E.

2. Pytanie testowe posiada wyłącznie jedną pra-widłową odpowiedź.

3. Poprawne udzielenie odpowiedzi na pytanie po-lega na wybraniu i zaznaczeniu wyłącznie prawidłowej odpowiedzi. Wybranie odpowiedzi nieprawidłowej, wybranie więcej niż jednej odpowiedzi lub niewybra-nie żadnej jest traktowane jako udzielenie odpowiedzi nieprawidłowej.

4. Wynik testu uważa się za pozytywny w przypad-ku udzielenia co najmniej:

1) 16 poprawnych odpowiedzi na pytania zawarte w teście podstawowym oraz

2) 5 poprawnych odpowiedzi na pytania zawarte w teście specjalistycznym.

5. Czas trwania testu kwalifikacyjnego, o którym mowa w ust. 1, wynosi 45 minut.

6. Osoby, które ukończyły kwalifikację wstępną uzupełniającą lub kwalifikację wstępną uzupełniającą przyspieszoną, przystępują do testu kwalifikacyjnego, który obejmuje część specjalistyczną w zakresie pra-wa jazdy odpowiedniej kategorii.

7. Test kwalifikacyjny dotyczący kwalifikacji wstęp-nej uzupełniającej lub kwalifikacji wstępnej uzupełnia-jącej przyspieszonej obejmuje test specjalistyczny składający się z 10 pytań, o którym mowa w ust. 1 pkt 2.

8. Czas trwania testu kwalifikacyjnego, o którym mowa w ust. 7, wynosi 15 minut.

§ 19. 1. Osobie szkolonej, która uzyska pozytywny wynik testu, w terminie 7 dni od dnia przeprowadze-nia testu, wydaje się świadectwo kwalifikacji zawodo-wej, którego wzór określa załącznik nr 3 do rozporzą-dzenia.

2. Osoba szkolona, która uzyska negatywny wynik testu kwalifikacyjnego, może przystępować do kolej-nych testów kwalifikacyjnych organizowanych w tym samym ośrodku szkolenia, w którym ukończyła szko-lenie w zakresie kwalifikacji wstępnej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej, kwalifikacji wstępnej przy-spieszonej lub kwalifikacji wstępnej przyspieszonej uzupełniającej.

3. Osoba szkolona, która uzyska negatywny wynik testu kwalifikacyjnego przed Okręgową Komisją Egza-minacyjną, może przystępować do kolejnych testów kwalifikacyjnych przed tą samą Okręgową Komisją Egzaminacyjną.

Rozdział 5

Opłaty

§ 20. Wysokość opłaty za wpis przedsiębiorcy do rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodek szko-lenia wynosi 400 zł.

Rozdział 6

Przepisy przejściowe i końcowe

§ 21. Do dnia 14 lipca 2011 r. za spełniającego wy-magania określone w § 3 ust. 2 uznaje się przedsię-biorcę, który posiada infrastrukturę określoną w § 3 ust. 2 pkt 1 lub 3.

§ 22. Świadectwa kwalifikacji zawodowej wydane na podstawie dotychczasowych przepisów zachowują ważność.

§ 23. Do szkoleń prowadzonych w ramach kwalifi-kacji wstępnej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej oraz szkoleń okresowych niezakończonych w dniu wejścia w życie rozporządzenia stosuje się zasady do-tychczasowe.

§ 24. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 3 kwietnia 2010 r.5)

Minister Infrastruktury: C. Grabarczyk

5) Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządze-niem Ministra Infrastruktury z dnia 2 lipca 2008 r. w spra-wie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy (Dz. U. Nr 124, poz. 805), które utraciło moc z dniem wej-ścia w życie ustawy z dnia 12 lutego 2010 r. o zmianie usta-wy o transporcie drogowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 43, poz. 246).

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4803 — Poz. 314

Załączniki do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r. (poz. 314)

Załącznik nr 1

ZAKRES TEMATYCZNY I CZAS TRWANIA BLOKÓW PROGRAMOWYCH KWALIFIKACJI WSTĘPNEJ,KWALIFIKACJI WSTĘPNEJ PRZYSPIESZONEJ, KWALIFIKACJI WSTĘPNEJ UZUPEŁNIAJĄCEJ,

KWALIFIKACJI WSTĘPNEJ UZUPEŁNIAJĄCEJ PRZYSPIESZONEJ

Tabela nr 1

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa146

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4804 — Poz. 314

147147

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4804 — Poz. 314

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4805 — Poz. 314

Tabela nr 2

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa148

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4806 — Poz. 314

149149

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4806 — Poz. 314

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4807 — Poz. 314

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa150

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4808 — Poz. 314

Tabela nr 3

151151

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4808 — Poz. 314

Tabela nr 3

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4809 — Poz. 314

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa152

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4810 — Poz. 314

1) T — zajęcia teoretyczneJ — indywidualna jazda z instruktoremC — ćwiczenia realizowane w grupie na placu manewrowym

2) Dla kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej czas trwania zajęć teoretycznych skraca się o ½ godziny.

153153

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4810 — Poz. 314

1) T — zajęcia teoretyczneJ — indywidualna jazda z instruktoremC — ćwiczenia realizowane w grupie na placu manewrowym

2) Dla kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej czas trwania zajęć teoretycznych skraca się o ½ godziny.

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4811 — Poz. 314

Załącznik nr 2

ZAKRES TEMATYCZNY I CZAS TRWANIA MODUŁÓW SZKOLENIA OKRESOWEGO I ZAJĘĆ ODBYWANYCH W RAMACH SZKOLENIA OKRESOWEGO

Programy szkolenia Kwalifikacja wstępna i okresowa154

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4812 — Poz. 314

Załącznik nr 3

WZÓR

Format A5, układ pionowy

155155

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4812 — Poz. 314

Załącznik nr 3

WZÓR

Format A5, układ pionowy

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4813 — Poz. 314

Załącznik nr 4

WYSOKOŚĆ WYNAGRODZENIA CZŁONKÓW KOMISJI EGZAMINACYJNEJ