Programiranje 1

Uvod

Univerzitet u Beogradu

Elektrotehnički fakultet

Sadržaj

Viši programski jezici

Sintaksa

⚫ Identifikatori i rezervisane reči

⚫ Komentari

Promenljive i dodela vrednosti

Numerički tipovi i konverzije

Osnovni numerički operatori

Standardni ulaz i izlaz

Razvojna okruženja

ETF Beograd::Programiranje 1 2/21

Viši programski jezici

Viši nivo apstrakcije od mašinskih jezika

Python:

⚫ Viši programski jezik

⚫ Interpretirani jezik

⚫ Jezik opšte namene

⚫ Primenjuje se u analizi podataka, robotici, sistemskom, internet, numeričkom i naučnom programiranju, ...

⚫ Dve grane jezika:

Verzija 2.7

Verzija 3.x

ETF Beograd::Programiranje 1 3/21

Identifikatori i rezervisane reči

Identifikatori:

⚫ Nazivi promenljivih, funkcija, modula...

⚫ Davati imena iz kojih se lako može zaključiti šta opisuje

⚫ Biti konzistentan u načinu imenovanja i izabranog jezika (srpski, engleski, ...)

⚫ Imenovanje kada se identifikator sastoji od više reči:

camelCase (PascalCase)

snake_case

Rezervisane reči:

⚫ Ne mogu se koristiti kao identifikatori

ETF Beograd::Programiranje 1 4/21

Komentari

Interpreter ignoriše komentare

Komentar u jednom redu:

⚫ Počinje znakom # i traje do kraja reda

⚫ Može se naći u redu nakon koda

# primer komentara u jednom redu

print("Jednostavna linija koda") # primer komentara nakon koda

Komentar u više redova:

⚫ Okružen je sa tri para znaka navoda (""" ili ' ' ')

'''

Ovo je komentar

u više redova

'''

ETF Beograd::Programiranje 1 5/21

Promenljive i dodela vrednosti

Promenljive:

⚫ Koriste se za smeštanje podataka

⚫ Pristupa im se preko identifikatora

⚫ Deklarisanje i definisanje se vrši prilikom prve dodele vrednosti promenljivoj

Dodela vrednosti:

⚫ Za dodelu se koristi operator =

⚫ Moguća je višestruka dodela vrednosti

broj = 5

tekst = "Programiranje 1"

a, b, c = 1, 2, 3

d = e = f = 4

ETF Beograd::Programiranje 1 6/21

Numerički tipovi i konverzije

Tri numerička tipa:

⚫ int – označeni celi brojevi

⚫ float – realni brojevi u pokretnom zarezu

⚫ complex – kompleksni brojevi

Za konverziju se koriste funckije int(), float() icomplex(), a za proveru tipa funkcija type()

ETF Beograd::Programiranje 1 7/21

ceoBroj = 2

realanBroj = 2.718

kompleksanBroj = 1 + 2j

print(type(ceoBroj)) #

print(type(realanBroj)) #

print(type(kompleksanBroj)) #

print(type(int(realanBroj))) #

Osnovni numerički operatori

Aritmetički operatori:

⚫ Negacija (-), sabiranje (+), oduzimanje (-), množenje (*), deljenje (/), celobrojno deljenje (//), moduo (%), stepenovanje (**)

Operatori dodele:

⚫ Operator dodele (=) i kombinovani operatori dodele (+=, -=, *=, /=, //=, %=, **=)

ETF Beograd::Programiranje 1 8/21

a = 10 # a = 10

b = -49 # b = -49

b %= 7 # b = 0

c = 2**9 * a // 160 # c = 32

c += a # c = 32 + 10 = 42

c *= a**b # c = 42

Standardni ulaz i izlaz

Ulaz:

⚫ Funkcija input() se korisiti za čitanje sa standardnog ulaza

Izlaz:

⚫ Funkcija print() se korisiti za ispis na standardni izlaz

a = input() # može se pozvati bez argumenata

b = input("Unesi b: ") # Unesi b: - opciono se može proslediti poruka koja se ispisuje

print(type(a)) # - učitana vrednost je uvek tipa string

b = int(b) # neophodna je ekspilicitna konverzija u željeni tip

print(type(b)) #

print("Ispiši samo ovo") # Ispiši samo ovo – ispis uz prelazak u novi red

print("Na kraju ide", end=".") # Na kraju ide. – end definiše čime se završava ipsis

print("jedan", "dva", "tri") # jedan dva tri – ispis više vrednosti odvojenih razmakom

print("04","11","2019", sep="-") # 04-11-2019 – sep definiše čime se odvajaju vrednosti

ETF Beograd::Programiranje 1 9/21

Razvojna okruženja

Integrisano razvojno okruženje:

⚫ Integrated Development Environment (IDE)

⚫ Skup alata koji se koriste prilikom razvoja programa:

Editor koda, debager, prevodilac ili interpreter, ...

Dobro podržana razvojna okruženja za Python:

⚫ IDLE

⚫ PyCharm

⚫ IntelliJ IDEA

⚫ Thonny

⚫ Spyder

ETF Beograd::Programiranje 1 10/21

https://www.python.org/downloads/https://www.jetbrains.com/pycharm/download/https://www.jetbrains.com/idea/download/https://thonny.org/https://www.spyder-ide.org/

Na programskom jeziku Python sastaviti programkoji ispisuje poruku Zdravo svete! na standardnomizlazu.

1. zadatak

# ovo je ceo prvi program

print("Zdravo svete!")

ETF Beograd::Programiranje 1 11/21

Na programskom jeziku Python sastaviti programkoji učitava cele brojeve 𝑎 i 𝑏, a zatim računa iispisuje ceo deo i ostatak dobijen deljenjem ovadva broja.

2. zadatak

a = input("a: ")

a = int(a)

b = input("b: ")

b = int(b)

ceo_deo = a // b

ostatak = a % b

print("Ceo deo:", ceo_deo)

print("Ostatak:", ostatak)

ETF Beograd::Programiranje 1 12/21

Na programskom jeziku Python sastaviti programkoji za unetu ivicu kocke 𝑎 računa poluprečnikupisane sfere, površinu i zapreminu kocke.

3. zadatak

a = input("a: ")

a = float(a)

u = a / 2

P = 6 * a**2

V = a**3

print("Poluprečnik upisane sfere:", u)

print("Površina:", P)

print("Zapremina:", V)

Kako izgleda ispis? Da li može preglednije?ETF Beograd::Programiranje 1 13/21

Stringovi – Formatiranje

Metoda format() se korisiti formatiranje stringova:

print("Površina: {}".format(P)) # Površina: 3010.5599999999995

print("Zapremina: {}".format(V)) # Zapremina: 11239.423999999997

print("P: {}, V: {}".format(P, V)) # P: 3010.5599999999995, V: 11239.423999999997

Formatiranje realnih brojeva:

⚫ broj decimalnih mesta

⚫ ukupan broj mesta koje zauzima broj

⚫ način ispisa

print("Površina: {:.4}".format(P)) # Površina: 3.011e+03

print("Zapremina: {:10.3}".format(V)) # Zapremina: 1.12e+04

print("P: {:0.2f}, V: {:0.2f}".format(P, V)) # P: 3010.56, V: 11239.42

ETF Beograd::Programiranje 1 14/21

Na programskom jeziku Python sastaviti programkoji broj unet sa standardnog ulaza:

⚫ a) množi sa brojem 2

⚫ b) celobrojno deli sa brojem 8

Koristiti bitske operatore >.

4. zadatak

broj = int(input("broj: "))

a = broj > 3

print("a: {}".format(a))

print("b: {}".format(b))

Da li se mogu deliti negativni brojevi? Zašto?ETF Beograd::Programiranje 1 15/21

Pregled

ETF Beograd::Programiranje 1 16/21

Pregled – Funkcije i metode

Ugrađene funkcije:

⚫ print()

⚫ input()

⚫ int()

⚫ float()

⚫ complex()

⚫ type()

Metode za rad sa stringovima:

⚫ format()

ETF Beograd::Programiranje 1 17/21

Pregled – Operatori

Aritmetički operatori:

⚫ +, -, *, /, //, %, **

Bitski operatori:

⚫ &, |, ^, ~,

Operatori dodele:

⚫ =

⚫ +=, -=, *=, /=, //=, %=, **=

⚫ &=, |=, ^=, >>=,

Pregled – Tipovi podataka

Int

Float

Complex

Boolean

String

List

Tuple

Set

Dict

Numerički tipovi

Logički tip

Kolekcije

ETF Beograd::Programiranje 1 19/21

Literatura – Knjige

M. Kovačević, Osnove programiranja u Pajtonu, Akademska misao, Beograd, 2017.

M. Lutz, Learning python: Powerful object-oriented programming, 5th edition, O'Reilly Media, Inc., 2013.

J. Zelle, Python Programming: An Introduction to Computer Science, 3rd Ed., Franklin, Beedle & Associates, 2016.

D. Beazley, B. K. Jones, Python Cookbook, 3rd edition, O'Reilly Media, 2013.

A. Downey, J. Elkner, C. Meyers, How To Think Like A Computer Scientist: Learning With Python, free e-book

ETF Beograd::Programiranje 1 20/21

Literatura – Online izvori

Python 3 documentation, https://docs.python.org/3/index.html

Learn Python, Basic tutorial, https://www.learnpython.org/

TutorialsPoint, Python tutorial https://www.tutorialspoint.com/python/index.htm

W3Schools, Python tutorial https://www.w3schools.com/python/

GeeksforGeeks, Python programming language https://www.geeksforgeeks.org/python-programming-language/

ETF Beograd::Programiranje 1 21/21

https://docs.python.org/3/index.htmlhttps://www.learnpython.org/https://www.tutorialspoint.com/python/index.htmhttps://www.w3schools.com/python/https://www.geeksforgeeks.org/python-programming-language/