programaciÓn de ciclo educaciÓn infatil
TRANSCRIPT
PROGRAMACIÓN
DE CICLO
EDUCACIÓN INFATIL
CEIPP ANXO DAGARDA
CURSO 2021/2022
1
ÍNDICE
1. Introdución.● Xustificación pedagóxica e legal.
2. Contextualización.
3. Obxectivos, competencias, contidos e criterios de avaliación.
4. Principios metodolóxicos 4.1.- Ambiente de aprendizaxe.4.2.- Perspectiva didáctica.4.3.- Papel do alumnado.4.4.- Papel do profesorado.4.5.- Agrupamentos.4.6.- Apertura ao entorno.4.7.- Metodoloxía baseada en proxectos.
5. Educación en Valores.
6. Plan de convivencia.
7. Plan TIC.
8. Diversidae da aula.
9. Actividades extraescolares.
10. Avaliación.
11. Bibliografía.
12. Programación Educación Musical.
13. Programación Inglés
14. Programación de Relixión
2
1.- INTRODUCIÓN.
Tal como se recolle no artigo 91, Título III, Capitulo I, da LOM/LOE enténdese por programación unha
proposta pedagóxica dos procesos de ensinaza/aprendizaxe. A programación permite flexibilizar a acción
educativa, permitíndonos adaptarnos ás características e peculiaridades dos alumnos e alumnas do
centro, atender á diversidade de motivacións, intereses e ritmos de aprendizaxe; tamén nos posibilita
tomar decisión en momentos puntuais, revisar, investigar e avaliar para poder mellorar a práctica docente
e dotar de coherencia ao proceso de ensinanza/aprendizaxe evitando actuación improvisadas e pouco
significativas ou posibilitar as relación formais cos pais e nais e o entorno (Francisco Inbernón).
1.1.- Xustificación legal e pedagóxica
En primeriro lugar, esta programación xustifícase na súa definición, que seguindo a Orde do 25 de Xullo de
2009, artigo 9º, enténdea como instrumento específico de planificación, desenvolvemento e avaliación de
cada unha das áreas do currículo, con carácter globalizado e integrador e que estará organizadaen
seguencias didácticas ou proxectos de traballo.
Así, entendemos por programación didáctica “unha guía que o equipo docente deseña e na que planifica o
que pensa facer, con quen, para que, con que medio e como levar a cabo as actividades para acadar os
obxectivos que se propón”. Dita programación vai dirixida ao alumnado do 2º ciclo de Educación Infantil.
Esta programación caracterízase por ser:
- Reflexionada : xa que abarca a toda a comunidade educativa: profesorado, familias e alumnado.
- Concreta : xa que é accesible a toda a comunidade educativa, principalmente ao profesorado para
facilitar o seu manexo.
- Real, práctica e útil : xa que plasma a realidade do centro, adaptado ás súas características-
- Flexible : pois é importante que se poda modificar, ampliar e concretar ao longo do proceso
educativo segundo as necesidades do proceso de ensinanza/aprendizaxe e aos intereses do noso
alumnado.
- Coherente en todos os seus niveis
- Axeitada ás características e intereses do alumnado, tendo en conta a diversidade presente no
centro.
- Motivadora para a implicación do alumnado e facilitadora da interacción social.
- Organizada, secuenciada e sistematizada: para dotar de orde o proceso de ensinanza/aprendizaxe
tendo en conta o desenvolvemento dos nenos e nenas.
3
- Axeitada aos tempos, respetando os ritmos evolutivos das crianzas e das súas necesidades
individuais, o que nos permitirá atender á diversidade, seguindo os paradigmas do Deseño
Universal de Aprendizaxe (DUA).
Para a súa elaboración tivemos en conta a Ley Orgánica 3/2020, de 29 de decembro, pola que se
modifica a Ley Orgánica 2/2006, de 3 de maio, de Educación (LOM/LOE), así como o Decreto 330/2009,
de 4 de xuño, polo que se establece o currículo da Educación Infantil en Galicia, como primeiro nivel de
concreción, adaptado á realidade do centro tendo en conta o PROXECTO EDUCATIVO, segundo nivel
de concreción, o que nos permitirá contextualizar a programación definindo as propias metas de
identidade, e levar a cabo de forma coherente e eficaz os procesos educativos de centro como marco
global de referencia, necesario para programar e coordinar o noso traballo como equipo docente, a través
desta programación de ciclo, terceiro nivel de concreción, elaborada polos docentes que conformamos o
ciclo de EI establecendo unhas directrices conxuntas que guiarán as nosas programación de aula.
Outros documentos de referencia á hora de elaborar esta programación son: o Plan de Acción Titorial, o
Plan de Convivencia, o Plan de Igualdade, o Plan TIC, as NOF e a Memoria Anual.
Así, podemos afirmar que a nosa Programación de Ciclo ten como funcións básicas as seguintes:
- Organizar o proceso de ensinanza/aprendizaxe.
- Dotar de coherencia e continuidade o proceso educativo.
- Mellorar a calidade educativa.
- Atender á diversidade do alumnado.
En virtude do anterior, este centro presenta a seguinte Programación Anual para o ciclo de Educación
Infantil.
2.- CONTEXTUALIZACIÓN.
2.1.- O Centro
Tal como se recolle no PE do centro, o CEIPP ANXO DA GARDA está ubicado no concello de A Coruña,
na rúa Monte das Moas Nº 8. O seu alumnado provén do ámbito urbano, con presenza de alumnado
inmigrante.
O recinto escolar intégrao un edificio, un patio exterior e unha pista cuberta.
O edificio consta de tres andares.
- Na planta Baixa atópanse as dependencias administrativas (Dirección, Xefatura de estudos,
Secretaría e sala de profesores), dúas aulas de Educación Infantil (4º e 5º), aseos mixtos, un
comedor, a sala da AMPA, sala de calefacción, Salón de Actos, Conserxería.
- No primeiro andar: Biblioteca, unha aula de 6º de infantil, aseos mixtos aulas de 1º, 2º e 3º e 4ºA de
educación primaria, e unha aula de Relixión Católica.
- No segundo andar: aula de informática, aula de AL, aula de PT, unha aula de Música, unha de
Filoloxía Inglesa, e as aulas de 4ºB, 5º e 6º e aseos mixtos.
- No terceiro andar a vivienda da conserxe.
4
2.2 Ciclo de educación infantil
Educación Infantil está formado por:
4º 5º 6º
ALUMNADO 22 (1NEAE) 25 23
A xornada escolar ten sesión única de mañá, quedando distribuída da seguinte forma:
CLASES HORAS
Primeira 9:00-9:50
Segunda 9:50-10:40
Terceira 10:40-11:30
RECREO 11:30-12:00
Hora de ler 12:00-12:30
Cuarta 12:30-13:15
Quinta 13:15-14:00
Tendo en conta o Protocolo de adaptación ao contexto COVID para o curso 2021/2022, publicado pola
Consellería de Cultura Educación e Universidade, a entrada é as 9:00 e a saída ás 13:40 para evitar
aglomeracións na saída do centro.
A quenda de profesores encargados da vixiancia do recreo distribúense dacordo co número de alumnos e
número de profesores segundo o establecido na Orde do 22 de xullo de 1997.
A plantilla de profesorado que imparte docencia no ciclo de Educación Infantil no curso 2021/2022 está
formado polo seguinte cadro de profesorado:
Antía Fuentes Teijo 4º EI
Silvia Vidal Filgueiras 5º EL
Mª Carmen Mejuto Vilas 6º EI
Celia Sanfiz Pérez Apoio
César de León del Río Inglés
5
Andrea Carmen Doural García Music
Gerardo Diego Parrado Regueira Educación Física
Enriqueta Blanco Sanxiao Relixión Católica
Asimesmo, contamos co apoio e colaboración do Departamento de Orientación do centro.
3.1 Relación coas familias
En canto á RELACIÓN COAS FAMILIAS debemos ter en conta que é un punto clave ao longo de toda a
escolarización, pero adquire un valor fundamental durante estes anos. Familia e escola deben actuar
conxuntamente para satisfacer as necesidades que manifestan os nenos e nenas, e para introducir e
potenciar a adquisición de hábitos a fin de que as crianzas acaden unha autonomía persoal e constrúa de
forma equilibrada a súa personalidade. Para a consecución de tal fin establécense as seguintes canles:
- As titorías serán telemáticas (Webex, telefónicas) preferiblemente. Para aqueles casos nos que a
vía telemática non sexa posible ou as titoras dedidan que é necesaria, levarase a cabo a titoría de
xeito presencial, na aula da titoría correspondente, previa cita e garantindo a distancia social,
gardando todas as medidas hixiénicas recollidas no PROTOCOLO Covid-19 (uso de máscara,
desinfección de mans e distancia social).
As titorías serán con cita previa, solicitándoas a través de abalarmóbil, correo electrónico ou
teléfono. Sendo o horario os luns de 18:00 a 19:00
- Reunións grupais: a comezo e final de curso. Co obxectivo de proporcionar ás familias a
información pertinente sobre o funcionamento do centro e das aulas, así como de toda a
información que demanden as familias sobre o proceso de ensino/aprendizaxe dos seus fillos e
fillas. Así, as reunións xerais de infantil son:
● 4º EI: 7 de setembro de 2021 ás 12:00 horas.
● 5º EI: 20 de setembro de 2021 ás 16:00 horas.
● 6º EI: 20 de setembro de 2021 ás 16:15 horas.
2.4 Período de adaptación.
Un momento esencia da escolarización dos nenos e nenas en Educación Infantil é o momento da entrada
na escola polo que é preciso programar de forma coidadosa un PERÍODO DE ADAPTACIÓN para o
alumnado de 4º de EI, que é o tempo que cada neno ou nena precisa para acomodarse á nova situación
que supón pasar do ámbito familiar ao escolar, motivo polo cal faise necesario programalo de forma que o
paso dun ámbito a outro se faga co menor coste afectivo para as crianzas.
As familias do alumnado de nova incorporación acudiron a una reunión informativa en xuño de 2021 para
manter un primer contacto, informándoos do significado e importancia do período de adaptación así como
normas xerais do centro. Así mesmo, na reunión xeral de inicio de curso de 4º de EI a titora informou ás
familias do horario do período de adaptación, presentación do profesorado que imparte docencia no curso,
normas e información relevante sobre o inicio da actividade lectiva das crianzas
6
Para facilitar a incorporación ao centro de forma progresiva para o alumnado de 4º de EI, seguindo o
establecido na Orde de 19 de maio de 2021, polo que se aproba o calendario escolar para o curso
2021/2022, o horario dos días comprendidos entre o 9 e o 21 de setembro queda da seguinte forma:
2.5 Finalidade de Educación Infantil.
Á hora de programar e co obxectivo de acadar o desenvolvemento integral do noso alumnado, debemos
adaptarnos ás características e necesidades dos nenos e nenas desta etapa. Polo que con esta
programación debemos contribuir á finalidade da Educación Infantil recollida no artigo 3 do Decreto
330/2009, de 4 de xuño, polo que se establece o currículo da Educación Infantil en Galicia:
- A finalidade da educación infantil é a de contribuir ao desenvolvemento físico, afectivo, social e
intelectual dos nenos e nenas. Ademais LOMLOE engade contribuír ao seu desenvolvemento
artístico.
- Na educación infantil atenderase progresivamente ao desenvolvemento afectivo, ao movemento e
aos hábitos de control corporal, ás manifestacións da comunicación e da linguaxe, ás pautas
elementais de convivencia e relación social, así como ao descubrimento das características físicas
e sociais do medio. Ademais, facilitarase que nenas e nenos elabores unha imaxe de sí mesmos
positiva e equilibrade e adquiran autonomía persoal.
- Potenciarase a transmisión daqueles valores que favorezan a liberdade persoal, a
responsabilidade, a ciudadanía democrática, a solidariedade, a tolerancia, o respecto, a xustiza, a
prevención de conflitos e a súa resolución pacífica, a non violencia en todos os ámbitos da vida
persoal, familiar e social, así como o desenvolvemento da igualade de dereitos e oportunidades e o
fomento da igualdade entre homes e mulleres.
2.6 Características psicoevolutivas do alumnado de EI.
7
Programaremos, ademais, tendo en conta as características e intereses dos nenos e nenas adaptándonos
a eles para acadar aprendizaxes significativas e válidas. Polo que teremos en conta, seguindo a Piaget, as
características psicoevolutivas do noso alumnado
- O alumnado de 4º de EI, atópase no estadio preoperacional, no período do pensamento
preconceptual e simbólico, o que implica que poseen un razoamento egocéntrico e transductivo,
perciben a realidade mediante visións globais o que lles dificulta percibir as partes dos elementos,
precisan recurrir á manipulación para coñecer as características dos obxectos, teñen dificultade
para pensar en ausencia dos obxectos; avanzan na socialización e equilibrio emocional, comeza a
relacionarse cos seus iguais dándose o xogo en paralelo (Raymon Rivier), se amosa máis sensible
ás emocións dos demais e o seu desenvolvemento afectivo está marcado pola negación e
oposición ( Wallon). A nivel motriz, segundo Motos, aumenta a soltura, armonía e control de
movementos, avanza na motricidade fina en tarefas cotián ainda que non no trazo, vai adquirindo
cada máis coñecementos sobre os diferentes elementos do seu corpo e identifica a súa imaxe,
avanza na adquisición de nocións espacio temporais básicas. E están na etapa lingüística
producíndose un gran avance en canto á adquisición do seu vocabulario, dándose os monólogos
frecuentemente.
- O alumnado de 5º de EI, atópase no estadio preoperacional, no período do pensamento intuitivo,
que conleva que posean un pensamento marcado polo egocentrismo e razonamento trasductivo,
así como polo animismo e a yuxtaposición o que fai que teña dificultades para contar un relato
coherente. Continúan o seu avance hacia a socialización e equilibrio emocional, ampliando o seu
círculo social, amosan maior seguridade e independencia nas súas actividades cotiás, amplía a
capacidade para entender as emocións alleas. A nivel motor, progresa no dominio da motricidade
grosa, aumentando o control e dominio do trazo, avanza no coñecemento do seu corpo e dos
demais, e quen de representar a figura humana. Se atopan na etapa lingüística aumentando o seu
vocabulario, atópase na fase das preguntas e é capaz de construir frases máis longas.
- O alumnado de 6º de EI, atópase no estadio preoperacional, no período do pensamento intuitivo,
presentado un pensamento egocéntrico e un razoamento trasductivo, progresa á hora de
representar obxectos e persoas familiares, capta cada vez máis elementos ou partes dos obxectos,
avanza na clasificación e na seriación. En canto ao desenvolvemento socio-afectivo atópase no
período do xogo cooperativo (Raymon Rivier), realiza por sí so actividades cotiás, afina máis nas
percepcións dos sentimentos alleos e pode seguir normas sinxelar. A nivel motor, ten un maior
dominio e coordinación motriz que repercute na axilidade e armonía dos movementos, aumenta o
equilibrio e no control tónico, realiza máis tarefas que requieren maior coordinación oculo-manual,
representa con máis detalle a figura humana e ten un uso máis preciso das nocións espacio-
temporais. En canto á linguaxe, adquiren as estruturas gramaticais da linguaxe e as súas
explicacións fanse máis explícita.
Concluindo, elaboramos esta programación tendo en conta todos estos aspectos comentados, facendo
unha reflexión previa sobre o que pretendemos, que se vai a programar, para quen, por que motivo, cales
son as metas, como pensamos ensinar, de qué medidas se dispón, con que profesionais se conta, como
se vai a organizar , cando e como avaliar
8
3.- OBXECTIVOS, COMPETENCIAS , CONTIDOS E CRITERIOS DE AVALIACIÓN.
Partimos dos obxectivos xerais de etapa recollidos no artigo 4 do Decreto 330/2009, de 4 de xuño, é
decir:
a) Coñecer o seu propio corpo e o das outras persoas, as súas posibilidades de acción e aprender a
respectar as diferenzas.
b) Observar e explorar o seu contorno familiar, natural e social.
c) Adquirir progresivamente autonomía nas súas actividades habituais.
d) Desenvolver as súas capacidades afectivas.
e) Relacionarse cos demais e adquirir progresivamente pautas elementais de convivencia e de
relación social, así como exercitarse na resolución pacífica de conflitos.
f) Desenvolver habilidades comunicativas en diferentes linguaxes e formas de expresión.
g) Iniciarse nas habilidades lóxico-matemáticas e achegarse á lectura e escritura como medio de
comunicación, información e gozo.
h) Sentir o xesto, o movemento e o ritmo como recursos para a expresión e a comunicación.
i) Achegarse, na medida das súas posibilidades, ao uso das tecnoloxías da información e da
comunicación.
Partindo destes obxectivos, concretamos e adaptamos á realidade do centro os obxetivos xerais de ciclo
por áreas, entendendo estas como os ámbitos propios de experiencia e do desenvolvemento infantil,
como ámbitos de actuación e espazos de aprendizaxes de toda orde: de actitudes, procedementos e
conceptos, que contribuirán ao desenvolvemento de nenos e nenas e propiciando a súa aproximación á
interpretación do mundo, outorgándolle significado e facilitando a súa participación activa nel. Tendo en
conta as oito COMPETENCIAS que se recollen no ANEXO II do Decreto 330/2009, do 4 de xullo, e que
orientarán e impregnarán o currículo de educación infantil. Así, entendemos como competencia a
habilidade e capacidade de utilizar coñecementos nun contexto da vida real e en diferentes situación
(Martín 2008) e é preciso que se incien en Educación Infantil, para que a súa adquisición sexa progresiva
e coherente (Decreto 330/2009).Ter presente ademais que a miña intervención educativa oriéntase cara a
necesidade de axudar ao alumnado a desenvolver os seus recursos persoais (HABILIDADES,
DESTREZAS, COÑECEMENTOS E APTITUDES) para actuar de maneira activa na construción do seu
proxecto de vida. É por iso que perseguimos a integración curricular das competencias no proceso de
ensino e aprendizaxe, reformulando a forma de aprender e ensinar, primando os PARADIGMAS
EDUCACIONAIS de “Aprender a aprender” e “Aprender facendo”, xa que as aprendizaxes deben resultar
funcionais, como prioriza DÈCROLY. JAVIER TOURÓN (2019) afirma que la educación basada en
competencias es fundamento necesario para promover aprendizajes personalizados. As competencias que
traballaremos nesta proposta son: 1.Competencia en Comunicación Lingüística (C1);2.Competencia
Matemática (C2); 3.Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico (C3); 4.Tratamento da
información e competencia dixital (C4);5.Competencia social e cidadana (C5) ;6.Competencia Cultural e
Artística (C6); 7.Competencia para aprender a aprender(C7);8.Autonomía e Iniciativa persoal (C8).
Así a distribución dos obxectivos por áreas e a súa relación coas competencias ao longo do ciclo
son:
9
-ÁREA DE COÑECEMENTO DE SÍ MESMO E AUTONOMÍA PERSOAL
a) Recoñecerse como persoa diferenciada dos demais, identificando as propias posibilidades e
limitacións, valorando a diversidade como unha realidade enriquecedora. ( C5, C7, C8).
b) Formarse unha imaxe positiva e axustada de sí mesmo, a través da interación cos outros e do
coñecemento das propias características, desenvolvento sentimentos de autoestima e autonomía. (
C3, C5, C7, C8)
c) Progresar no control do corpo, desenvolvendo a percepción sensorial e axustando o tono, o
equilibrio e a coordinación do movemento ás características do contexto. ( C7, C8).
d) Coñecer e representar o propio corpo, os seus elementos e algunhas funcións, descubrindo e
utilizando as súas posibilidades motrices, sensoriais, expresivas e cognitiva e coordinando e
controlando con maior precisión xestos e movementos. (C1, C3,, C7,C8)
e) Identificar as propias necesidades, sentimentos, emocións e sentimentos progresivamente e ser
capaces de denominalos, expresalos e comunicalos aos demais, identificando e respetando,
gradualmente aos dos demáis. ( C1, C5,C7,C8).
f) Adquirir progresivamente autonomía e iniciativa na realización das actividades habituais e tarefas
sinxelas para resolver problemas da vida cotiá, aumentado o sentimento de autoconfianza. (C5,
C7,C8)
g) Adecuar o seu comportamento as necesidades e requerimientos dos outros en atividades cotiás e
de xogo, desenvolvendo actitudes e hábitos de respeto, axuda e colaboración e evitando
comportamentos de sumisión ou dominio. ( C5, C7,C8)
h) Progresar na adquisición de hábitos e actitudes relacionadas coa seguridade, a hixiene e o
fortalecemento da saúde, desenvolvendo estratexias para satisfacer as súas necesidades básicas
de forma cada vez máis autónoma. ( C7,C8)
i) Aprender a disfrutar das situacións de equilibrio e benestar emocional aceptando as pequenas
frustracións, buscando e aceptando axuda cando sexa necesario para superar as dificultades.
(C5,C7.C8)
j) Descubrir, coñecer e vivir o xogo como medio que favorece a propia aceptación, o
desenvolvemento human, a manifestación de emocións, o respeto aos demáis, a aceptación das
normas, a seguridade persoal e a aceptación da identidade sexual e cultural. ( C3, C5,C7, C8).
-ÁREA DE COÑECEMENTO DO ENTORNO.
a) Observar e explorar de forma activa o seu entorno físico, natural e social, desenvolver o sentido de
pertenza ao mesmo, amosando interés polo seu coñecemento e desenvolverse nel con certa
seguridade e confianza. (C3,C5, C7,C8)
b) Relacionarse cos demáis de forma cada vez máis equilibrada e satisfactoria interiorizando
progresivamente as pautas básicas de comportamento social e axustando a súa conduta a elas
( C5.C7,C8)
c) Identificar e achegarse ao coñecemento de distintos grupos sociais próximos, a algunhas das súas
características, producións culturais, valores e formas de vida xerando actitudes de confianza e
respteo. (C3, C5, C7, C8)
10
d) Explorar o medio físico manipulando algún dos seus elementos, identificando as súas
características e desenvolvendo a capacidade de actuar e producir transformacións neles. (C3, C7,
C8)
e) Iniciarse nas habilidades matemáticas manipulando funcionalmente elementos e colección,
identificando os seus atributos e cualidades e establecendo relación de agrupamentos,
clasificación, orde e cuantificación. (C2, C3,C7)
f) Amosar interés polo medio natural, observar e recoñecer animais, plantas, elementos e fenómenos
da natureza, experimentar e falar sobre eles e desenvolver actitudes de curiosidad. (C1, C2, C3,
C6)
g) Desenvolver e aplicar o pensamento matemático co fin de resolver problemas en situacións cotiás.
(C2,C3,C7)
h) Coñecer manifestacións culturais propias de Galicia, disfrutar con elas e valoralas, amosando
interés e respeto polas doutras comunidades e culturas. (C3, C5, C6)
-ÁREA DE LINGUAXES: COMUNICACIÓN E REPRESENTACIÓN
a) Experimentar e expresarse utilizando diferentes linguaxes para representar situaciones, vivencias,
necesidades (C1,C6,C7,C8)
b) Utilizar a lengua como instrumento de comunicación, de representación, aprendizaxe e disfrute e
valorala como medio de regulación da conduta persoal e da convivencia. (C1,C5)
c) Comprender as intención comunicativas e as mensaxes dos outros, familiarizándose coas normas
que rexen os intercambios comunicativos e adoptando unha actitude favorable cara a
comunicación, tanto en lingua propia como extranxeira.(C1,C5,C8)
d) Achegarse as producións de tradición cultural. Comprender, recitar, contar e recrear algún textos
literarios amosando actitude de valoración, disfrute e interese care eles.(C3,C5,C6)
e) Desenvolver a curiosidade e a creatividade interactuando con producción plásticas, audiovisuais e
tecnolóxicas, musicais ou danzas, mediante o emprego de técnicas diversas. ( C6,C7,C8)
f) Iniciarse no uso das TIC, valorando o seu potencial como favorecedores de comunicación e
expresión e fonte de información.(C4,C7,C8)
Os obxectivos e competencias acádanse traballando unha serie de CONTIDOS, que permiten desenvolver
as capacidades infantís, procurando o desenvolvemento equilibrado e integral dos alumnos e alumnas. Os
contidos son “aquelas ferramentas que se ofertan ao neno para que contrúa as aprendizaxes”, propiciando
a súa aproximación á interpretación do mundo, axudándolle a otorgarlle significado e favorecendo a súa
participación activa nel. Segundo o artigo 6 do Decreto 330/2009, as aprendizaxes nesta etapa
estrutúranse en TRES ÁREAS CURRICULARES correspondentes a “ámbitos propios da experiencia e o
desenvolvemento infantil”, constituíndose como “ámbitos de aprendizaxe de toda orde que se abordan por
medio de actividades globalizadas que teñan interese e significado para o alumnado”, priorizando nesta
programación contidos que respondan a unha VISIÓN CONSTRUTIVISTA DA APRENDIZAXE, polo que
os piares básicos serán a valided, significatividade e adecuación.
ÁREA DE COÑECEMENTO DE SÍ MESMO E AUTONOMÍA PERSOAL
11
-O CORPO E A PROPIA IMAXE
● Exploración e recoñecemento do propio corpo.(C8)
● Identificación, valoración e aceptación progresiva das características propias.(C8)
● Elaboración e representación dun esquema corporal cada vez máis axustado e completo (C1,C8).
● Percepción dos cambios físicos propios e da súa relación co paso do tempo.(C1,C8)
● Valoración positiva e respeto cara as diferencias persoais evitando actitudes de discriminación,
confiando nas súas posibilidades e recoñecendo as limitacións propias.(C3,C5,C8)
● Vivenciación do corpo como un todo para pasar progresivamente a sentir as partes que o integran
(C8)
● Establecemento das referencias espaciais en relación ao propio corpo.(C1,C2,C8)
● Identificación e expresión de emocións, sentimentos propios e alleos.(C1,C5,C8)
-XOGO E MOVEMENTO
● Participación e gozo nos xogos e actividades colectivas, identificando as súas capacidades e
confiando nas propias posi ilidades de acción, amosando actitudes de iniciativa e constancia
(C7,C8)
● Aceptación das normas dos xogos, regulando o seu comportamento en función das outras
persoas(C1,C5-C8)
● Exploración e valoración das posibilidades e limitacións perceptivas, motrices e expresivas propias
e dos demais.(C7,C8)
● Iniciativa para aprender novas habilidades.(C7-C8)
● Nocións básicas de orientación e coordinación de movementos.(C2,C7,C8)
-A ACTIVIDADE COTIÁ.
● Adquisición de hábitos de atención, iniciativa e superación.(C7,C8)
● Interese por resolver de forma autónoma pequenos problemas que surden na vida cotiá.(C1,C7,C8)
● Actitude favorable para a colaboración e a resolución pacífica de problemas.(C1,C7,C8)
● Recoñecemento das propias limitacións mantendo unha actitude positiva para
superalas(C5,C7,C8)
● Habilidades para a interacción e colaboración, actitude positivapara establecer relación de afecto
cos iguais e adultos.(C1,C5,C6,C8)
● Recoñecemento progresivo da súa identidade persoal: capacidades, actitudes e coñecementos
aplicándoos nas súas actividades diarias ((C1,C7,C8)
-O COIDADO PERSOAL E A SAÚDE.
● Identificación de situcións que favorecen a saúde e xeran benestar propio e dos demais.(C8)
● Discriminación e interese cara a práctica de hábitos saudables: hixiene corporal, alimentación e
descanso.(C6,C8)
● Gusto por un aspecto persoal coidado.(C6,C8)
● Colaboración no mantemento de ambientes limpos e ordeados(C3,C5,C8)
12
● Valoración axustada aos factores de risgo.(C3,C5)
● Adopción de comportamentos de prevención e seguridade en situacións habituais.(C3,C5)
ÁREA DE COÑECEMENTO DO CONTORNO
-ELEMENTOS, RELACIÓNS E MEDIDA.
● Interés pola exploración de obxectos e materiais presentes no seu medio establecendo relacións
de semallanza e diferencia, iniciándose na clasificación e cuantificación dos mesmos.
(C2,C3,C7,C8)
● Ordenación gradual de elementos. Uso contextualizado dos primeiros números ordinais.
(C1,C2,C3,C8)
● Composición e descomposición de números.(C1,C2,C3,C8)
● Identificación e discriminación de figuras xeométricas.(C1,C2,C3,C8)
● Discriminación e uso dos cuantifcadores básicos. .(C1,C2,C3,C8)
● Identificación de nocións de medida, peso, tamaño, grosor….(C1,C2,C3,C8)
● Utilización de nocións que lle permitan orientarse no espazo. .(C1,C2,C3,C8)
● Discriminación das calidades de diferentes obxectos. .(C1,C2,C3,C8)
● Clasificación e relación de elementos segundo as súas propiedades. .(C1,C2,C3,C8)
● Identificación das características común de diferentes obxectos. .(C1,C2,C3,C8)
● Plantexamento de hipótesis ante situacións novas e ideación de solucións para as diferentes
situacións. .(C1,C2,C3,C8)
-ACHEGAMENTO Á NATUREZA.
● Recoñecemento dalgunhas variacións que se producen no medio físico e nas actividades humanas
relacionadas cos cambios de estación.(C1,C2,C3,C5,C8)
● Respeto e coidado cara as plantas e animais do seu contorno,(C3,C5,C8)
● Disfrute na realización de actividades en contacto coa natureza. Valoración da súa importancia
para a saúde e o benestar.(C3,C5,C8)
● Contribución ao mantemento de ambientes limpos, saudables e non contaminados.(C1,C3,C5,C8)
● Diferenciación entre alimentos saudables e non saudables, así como a importancia dunha dieta
equilibrada e a súa repercusión na nosa saúde.(C1,C3,C5,C8)
-CULTURA E VIDA EN SOCIEDADE.
● Identificación dos primeiros grupos sociais de pertenencia: familia-escola.(C1,C3,C5,C8)
● Participación activa e responsable na vida en sociedade. .(C1,C3,C5,C8)
● Adopción progresiva das pautas elementais de convivencia. Disposición para compartir e e resolver
os conflictos de forma pacifica. .(C1,C3,C5,C8)
● Interese por participar nas tarefas cotiás na escola e na casa de forma cada vez máis autónoma. .
(C1,C3,C5,C8)
● Identificación e rexeitamento de conductas estereotipadas e perxuicios sexuais. .(C1,C3,C5,C8)
13
● Interés polo coñecemento e valoración das producións culturais presentes no seu entorno. .
(C1,C3,C5,C6,C8)
● Interés e disposición positiva para establecer relacións respetuosas con persoas doutras culturas. .
(C1,C3,C5,C6,C8)
● Participación nas actividades festivas que acontecen na escola: Samaín, Magosto, Entroido… así
como nas propias da seu contorno. .(C1,C3,C5,C6,C8)
● Recoñecemento dalgúns medios de comunicación que pode empregar para obter información tanto
na realidade próxima como da máis afastada. .(C1,C3,C4,C5,C6,C8)
ÁREA DE LINGUAXE: COMUNICACIÓN E REPRESENTACIÓN
-LINGUAXE VERBAL
● Uso e valoración progresiva da linguaxe oral como medio de expresión, comunicación de ideas,
sentimentos e emocións. (C1,C3,C5,C7,C8)
● Uso progresivo do léxico variado e con creciente progresión, estructuración axeitada de frases
segundo a idade. (C1,C3,C5,C7,C8)
● Participación e escoita activa en situacións habituais de comunicación. (C1,C3,C5,C7,C8)
● Uso adecuado das normas que rexen os intercambios lingüísticos, respetando o turno de palabra,
escoitando con atención e respeto. (C1,C3,C5,C7,C8)
● Interés e actitude positiva cara as linguas utilizadas no seu entorno: castelán e galego.
(C1,C3,C5,C7,C8)
● Achegamento á lingua escrita como medio de comunicación, información e disfrute.
(C1,C3,C5,C7,C8) (C1,C3,C5,C7,C8)
● Diferenciación de formas escritas e outras formas de expresión gráfica. (C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Identificación de palabras e frases escritas significativas. Iniciación ao coñecemento do código
escrito a través delas. (C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Interés e atención na escoita de poesías, narracións, explicacións, instruccións o descripcións
transmitidas ou lidas por outras persoas. (C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Escoita e comprensión de contos, lendas, poesías, rimas, adivinanzas… tanto tradicionais como
contemporáneas e valoración positiva destas como fonte de aprendizaxe e goce.
(C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Produción de mensaxes progresivamente máis elaborados, combinando xesto, palabra, mirada e
entonación. (C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Escoita, comprensión global e memorización de cancións, contos, poesías, rimas…. descubrindo a
mensaxe que transmiten.(C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Participación creativa en xogos lingüísticos como fonte de goce e aprendizaxe.
(C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Utilización da biblioteca da aula e do centro con respeto e coidado. Valoración da mesma como
recurso de información, goze e aprendizaxe. (C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Uso axeitado das formas socialmene establecidas para solicitar axuda, saudar e despedirse.
(C1,C3,C5,C7,C8)
14
● Construción de frases oriais afirmativas, negativas e exclamantivas coas palabras do vocabulario
respectando a concordancia de xénero e número de forma progresiva. (C1,C3,C5,C7,C8)
● Comparación de imaxes establecendo semellanzas e diferenzas entre elas. (C1,C2,C3,C6,C7,C8)
● Avance progresivo no control da motricidade fina nas actividades gráficas. (C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Actitude positiva cara a língua extranxeira. (C1,C3,C5,C6,C7,C8)
-LINGUAXE ARTÍSTICA: PLÁSTICA, MUSICAL, CORPORAL.
● Experimentación e descubrimento dalgúns elementos que configuran a linguaxe plástica: liña,
forma, cor, textura, espazo…(C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Expresión e comunicación de feitos, sentimentos, emocións, ideas, vivencias…a través do debuxo
e de producións plásticas con diferentes técnicas e materiais. (C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Interpretación e valoración, progresivamente axustada, de diferentes tipos de obras plásticas
presentes no seu entorno. (C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Exploración das posibilidades sonoras da súa voz, do propio corpo, de materiais e obxectos da vida
cotiá. (C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Recoñecemento de sons do entorno natural e social, discriminación auditiva dos seus rasgos
distintivos. (C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Audición activa e recoñecemento dalgunhas obras musicais de diferentes estilos.
(C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Interpretación e memorización de cancións, danzas e xogos musicais. (C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Descubrimento e exploración de xestos e movementos. (C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Utilización, con intención comunicativa y expresiva, das posibilidades do propio corpo.
(C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Participación en actividades de dramatización, danza, xogo simbólico e outros xogos de expresión
corporal. (C1,C3,C5,C6,C7,C8)
● Actitude de escoita nas interpretacións musicais e dramáticas. (C1,C3,C5,C6,C7,C8)
-LINGUAXE AUDIOVISUAL.
● Iniciación e uso progresivo de instrumentos tecnolóxicos: ordenador, pdi, Tablet, robots. Valoración
dos mesmos como instrumentos que favorecen a expresión e o aprendizaxe.(C1,C4,C8)
● Distinción progresiva entre a realidade e a representación virtual. .(C1,C4,C8)
● Achegamento a interpretación de mensaxes, textos e relatos orais producidos por medios
audiovisuais. .(C1,C4,C8)
● Toma progresiva de conciencia da necesidade dun uso moderado, crítico e significativo das TIC. .
(C1,C4,C8)
CRITERIOS DE AVALIACIÓN
-ÁREA DE COÑECEMENTO DE SÍ MESMO E AUTONOMÍA PERSOAL.
● Recoñecer, identificar e representar o corpo de forma global e as súas diferentes partes (C8)
15
● Coordinar e controlar o seu corpo, as súas posibilidades motrices e adaptalo ás características dos
obxectos, da acción e á vida cotiá. (C5,C8)
● Discriminar e identificar os sentidos, percepcións e sensación ((C8)
● Identificar semellanzas e diferenzas entre as persoas valorando positivamente as diferenzas
(C5,C8)
● Identificar e manifestar os propios sentimentos, emocións, vivencias… comprender e respetar os
das demáis persoas. (C5, C8)
● Participar en xogos, amosando destrezas motoras e habilidades manipulativas cada vez máis
axustadas á súa idade (C3,C5,C7,C8)
● Participar nos xogos e actividades colectivas aceptando as normas que os rexen. (C5,C7,C8)
● Resolver de forma progresiva actividades da vida cotiá con iniciativa e autonomía e aceptar as
normas (C5,C8)
● Identificar e manifestar hábitos de saúde, alimentación saudable, hixiene corporal e benestar
(C3,C5,C8)
● Identificar situacións de risco e actuar coherentemente ante eles. (C3,C5,C8)
-ÁREA DE COÑECEMENTO DO ENTORNO.
● Observar, explorar e interpretar de forma activa o seu entorno amosando interese polo seu
coñecemento (C3)
● Observar os cambios producidos no entorno relacionados cos cambios de estación con actitude de
coidado e respeto. (C3,C5)
● Iniciarse na formulación de hipótesis e buscar solucións diversas ante situacións cotiás e dalgúns
experimentos realizados (C1,C3,C7,C8)
● Relacionarse coas demáis persoas interiorizando as pautas de comportamento social (C1,C5)
● Coñecer os distintos grupos sociais próximos á súas experiencia, algunha das súas características,
produccións culturais, valores e formas de vida. (C5,C6)
● Establecer relacións de confianza, afecto, colaboración e comprensión baseadas no respeto ás
persoas, normas e valores da sociedade á que pertenecen (C1,C5,C8)
● Iniciarse nas habilidades matemáticas manipulando funcionalmente elementos e colección,
identificando os seus atributos e cualidades e establecendo relación de agrupamentos,
clasificación, orde e cuantificación. (C1,C2,C3,C7).
● Agrupar, clasificar, e ordear elementos e colección segundo distintos criterios. (C1,C2,C3,C7).
● Empregar os números para identificar, contar, clasificar ordear elementos da realidade próxima,
aproximándose ao seu valor notacional e conceptual (C1,C2,C3,C7).
● Recoñecer algún aspectos xeométricos básicos: liñas, puntos, rectángulos, cadrados, triángulos,
círculos, esferas, cubos e prismas. (C1,C2)
● Describir e representar progresivamente a situación espacial dos nenos e nenas en relación aos
obxectos e aos outros usando vocabulario topolóxico elemental (C1,C2,C8)
● Usar e comprender nocións temporais básicas ordeando temporalmente feitos referidos á súa vida
(C1,C2)
16
● Valorar positivamente elementos da tradición e cultura galega (C6)
● Respetar, coidar e concienciarse na importancia do coidado do entorno natural e social
(C3,C5,C6,C8)
● Observar os cambios e modificacións do entorno e relacionalos cos factores que os producen con
actitude de respeto e coidado (C3,C5)
● Manifestar actitudes de coidado e respeto cara a natureza e participar en actividades para coidala
(C1,C3,C5)
● Recoñecer algunhas manifestacións culturais próximas e doutras realidades, valorando a súa
diversidade e riqueza (C1,C3,C5,C5).
-ÁREA DE LINGUAXES: COMUNICACIÓN E REPRESENTACIÓN.
● Utilizar a lingua oral axeitada á idade mantendo unha comunicación positiva con iguais e demáis
persoas, segundo as intención comunicativas (C1,C5,C7)
● Comprender mensaxes orais diversas amosando unha actitude de escoita activa e respeto.
(C1,C7)
● Amosar unha actitude positiva cara a lingua de aprendizaxe dunha língua extranxeira,
ineresándose por participar nas interaccións orais en rutinas, xogos e situacións habituais de
comunicación. (C1,C7)
● Amosar interese polos textos escritos presentes na aula e no seu entorno próximo iniciándose no
seu uso e na comprensión das súas finalidades. Interesarse e participar nas situacións
significativas de lectura e escritura que se producen na aula (C1,C7)
● Producir diferentes textos individualmente ou en grupo, con escritura convencional ou non con
propósitos e intencións diferentes: recoller e transmitir información, gozo…(C1,C7)
● Gozar compartindo a escoita e lectura en voz alta de diferentes textos literarios: contos,
adivinanzas, poesías…(C1,C6,C7)
● Utilizar a biblioteca da aula e do centro con respeto, coidado e valorándoa como recurso
informativo, comunicativo, de entretemento e gozo. (C1,C6,C7)
● Expresarse e comunicarse utilizando medios, materiais e técnicas propias das diferentes linguaxes
artísticas e audiovisuais. (C1,C4,C6,C7)
● Amosar interese por explorar as súas posibilidades de expresión e representación, por gozar coas
súas producións e por compartir as experiencias creativas, estéticas e comunicativas (C1,C6,C8)
● Utilizar, na medida das súas posibilidades, a linguaxe audiovisula e as tecnoloxías da información e
comunicación como vehículo de comunicación e expresión. (C4,C6,C7)
4.- PRINCIPIOS METODOLÓXICOS
A metodoloxía constitúe o conxunto de normas e decisión que organizan, de forma global a acción
didáctica. O feito de orientar e dar sentido educativo á etapa de EI conleva a necesidade de explicitar as
estratexias metodolóxicas que rexen a actuación pedagóxica, tendo presente que constitúe unha proposta
diversificada sustentada nunha CONCEPCIÓN CONSTRUTIVISTA DA APENDIZAXE E DO
APRENDIZAXE SIGNIFICATIVO, baseada en que é o alumnado quen constrúe o seu propio saber
integrando as nogas aprendizaxes no substrato do que xa coñece, fomentando o “APRENDER A
17
APRENDER” e “APRENDER FACENDO”. Polo tanto, para aplicar unha metodoloxía baseada nestes
principios exise ter en conta os seguintes requisitos:
- Detectar os coñecementos previos do alumnado para poder levar a cabo unha intervención
adecuada.
- Plantexar situacións que non estean moi alonxadas ni excesivamente cercanas ás súas
experiencias para provocar o conflicto cognitivo que actuará de resorte para que os nenos e nenas
presenten solucións a cada situación.
- Organizar os contidos tendo en conta que é o neno ou nena quen ten que asimílalos.
- O establecemento de contidos que actúen como organizadores previos, a planificación dos eixes
temáticos, centros de interese e o reparto regular e periódico dos contidos abordados con
anterioridade contribúen a que os nenos e nenas sentan confianza e seguridade ante as situacións
que se lles planteen.
Tendo en conta todo o comentado ata aquí, trataremos os contidos do 2º ciclo de forma global,
interrelacionando os distintos ámbitos ou áreas de experiencia que conforman o currículo. Organizando os
contidos en unidades de programación, ou centros de interese, significativos para os nenos e nenas,
partindo dos seus intereses, para que os vinculen debidamente coa información que xa posúen.
Así teremos en conta os principios metodolóxicos recollidos no Anexo I do Decreto curricular:
4.1.- AMBIENTE DE APRENDIZAXE.
É imprescindible que exista unha axeitada organización do ambiente no que se desenvolve o proceso de
ensino e aprendizaxe, no que fai referencia a Espazos, Materiais e Tempos.
•ORGANIZACIÓN ESPACIAL. A planificación do espazo na aula ten en conta o momento evolutivo no
que se atopa o alumnado, así como tamén os seus intereses e necesidades (de autonomía, de
movemento, de actividade lúdica, de relaxación, etc.). Cómpre así establecer espazos que favorezan a
participación, o desprazamento, a autonomía, o traballo en equipo e o traballo individual, que resulten
esteticamente agradables e que cumpran cos principios de funcionalidade e versatilidade, favorecendo a
súa adecuación ás distintas situacións e actividades, tendo presente a importancia de non limitarme
unicamente ao espazo da aula, senón que empregamos todos os espazos do centro, tanto interiores como
exteriores, para desenvolver as nosas experiencias. Tendo en conta as recomendacións recollidas no
Protocolo COVID 19 en canto a distancia de seguridade e grupos burbulla. As aulas están distribuídas por
RECUNCHOS, onde o alumnado é o protagonista activo na construción das súas aprendizaxes, levando a
cabo diversas actividades lúdicas con diferentes materiais e recursos fomentando a súa autonomía.
•ORGANIZACIÓN TEMPORAL. A organización do tempo é fundamental, posto que debe respectar a
necesidade de afecto, actividade, movemento, relaxación, alimentación, relación e comunicación do
alumnado, priorizando así o principio de flexibilidade temporal (adaptando o tempo ás necesidades do
alumnado e do momento) defendido por Zalballoni e recollido no Decreto 330/2009, do 4 de xuño. De
calquera xeito, o tempo conta cunha organización concreta que estruture á labor educativa, e por isto
18
organizo as actividades partindo dos ritmos biolóxicos dos nenos e nenas, establecendo unhas RUTINAS
que contribúen á interiorización dunha serie de marcos de referencia temporais, proporcionando ao
alumnado seguridade, autonomía e confianza
•RECURSOS. Na aula, empregamos recursos materiais que se adecúen ás características do contexto,
das actividades e ás necesidades do alumnado. Así, deben ser o máis variados posible permitindo
múltiples posibilidades de acción e utilización, e deben, ademáis, cumprir unha serie de requisitos como os
establecidos por GIMENO SACRISTÁN: funcionáis, asequibles, duradeiros, polivalentes, non tóxicos,
seguros, educativos, coeducativos, compensadores de desigualdades e fomentadores da convivencia. Os
recursos poden ser de centro ou de aula. RECURSOS DO CENTRO implican un uso compartido que hai
que respectar e coidar polo ben da comunidade educativa, como por exemplo a biblioteca do centro.. Os
RECURSOS TIC (ANEXO 17) son un elemento fundamental para contribuír ao desenvolvemento persoal e
social do alumnado, posto que constitúen as novas ferramentas deste século deseñadas para a favorecer
a transmisión de coñecementos, o desenvolvemento de habilidades e a aproximación á realidade por parte
do alumnado, presentando os contidos de xeito atractivo e facendo as clases dinámicas e motivadoras. No
que se refire aos RECURSOS PERSOAIS, baseándonos na concepción de “escola como unha
comunidade educativa compartida”, debemos salientar a importancia dos diferentes profesionais que
traballamos conxuntamente para estimular o proceso de desenvolvemento dos nenos e nenas, e que xa
recollimos no apartado 2 desta programación.
4.2. PERSPECTIVA DIDÁCTICA
A proposta pedagóxica estrutúrase en base aos principios metodolóxicos derivados do movemento de
renovación pedagóxica proposto pola ESCOLA NOVA, sendo os eixes metodolóxicos nos que
basearemos a nosa actuación:
•PRINCIPIO DE CONSISTENCIA EVOLUTIVA propugnado por PIAGET, os contidos se adecuan ao nivel
de capacidade do alumnado, axeitando os contidos ao estadio evolutivo no que se atopa.
•PRINCIPIO DE ACTIVIVDADE CONSTRUTIVA, resaltando a importancia da acción infantil no proceso
de aprendizaxe, de xeito que a construción de coñecementos debe ser un proceso activo, no que o neno e
a nena participen activamente.
•PRINCIPIO DE ACTIVIDADE AUTOESTRUTURANTE, favorecendo as interaccións entre alumnado e
ambiente, fundamentais na estruturación do seu pensamento e personalidade, como determina
VIGOTSKY.
• PRINCIPIO DE APRENDIZAXE SIGNIFICATIVA promulgado por AUSUBEL, estimulando que o
alumnado integre a nova información na súa estrutura cognitiva, algo que só é posible se conta cunha
motivación por aprender, polo que selecciono centros de interese que resulten estimulantes e próximos
aos seus intereses.
Nesta liña, organizaremos os contidos en torno a un ENFOQUE GLOBALIZADO, abordándoos de forma
global, partindo do que nenos e nenas perciben da realidade, traballando para isto a partir de distintas
UNIDADES DE PROGRAMACIÓN (UD, proxectos, obradoiros, investigacións…) de xeito que aprendan
19
facendo e experimentando, otorgando significatividade ás aprendizaxes. Teremos presente ademais que,
como establece a LOMLOE no artigo 14º, “os métodos de traballo na EI se basean nas experiencias de
aprendizaxe emocionalmente positivas, nas actividades e no xogo e se aplicarán nun ambiente de afecto e
confianza para potenciar a súa autoestima e integración social e o establecemento dun apego seguro”,
resultando fundamental potenciar a ACTIVIDADE LÚDICA como eixe vertebrador de toda aprendizaxe,
posto que mentres xogan, nenos e nenas comprenden o mundo e se integran e relacionan con el,
desenvolven as súas aptitudes físicas, a súa intelixencia emocional, a súa creatividade, imaxinación e
habilidades sociais. É de vital importancia tamén priorizar o PRINCIPIO DE INDIVIDUALIZACIÓN, posto
que cada alumno e alumna é único, polo que teño en conta as súas particularidades para adaptar a miña
práctica educativa ás súas características e potenciar ao máximo o desenvolvemento das súas
capacidades, ofertando unha educación personalizada, sen esquecer a importancia de fomentar a
SOCIALIZACIÓN e a aprendizaxe cooperativa, como afirman os IRMÁNS JOHNSON. Será un recurso
idóneo, pois a consecución dun resultado mediante o traballo e o esforzo da suma das partes implicadas
axuda a que nenos e nenas aprenden relacionándose, dialogando e colaborando cos outros.
4.3. PAPEL DO ALUMNADO. Importante que o alumnado exerza un PAPEL ACTIVO E PROTAGONISTA
na construción das súas aprendizaxes, realizando propostas, tomando decisións, organizando actividades
e recursos, reflexionando sobre os seus progresos, valorando os seus esforzos..., primando a
PERSPECTIVA PAIDOCÉNTRICA do proceso educativo, que segundo FROËBEL, supón concibir ao
alumnado como eixe do proceso. Potencio así actividades orientadas a descubrir, construír, experimentar,
expresar e crear, que esixan esforzo e atención, para así estimular a actividade mental dos nenos e nenas.
Desta forma apenderán aprendendo e construindo os seus propios aprendizaxes que serán útiles e
operativos nas distintas situación cotiás.
4.4. PAPEL DO PROFESORADO Este papel activo do alumnado leva consigo que as mestras,
desenvolvamos un papel destacado dentro do proceso de ensino e aprendizaxe, actuando como
orientadoras e mediadoras no proceso educativo, organizando e dinamizando o proceso de ensino e
aprendizaxe, sendo, polo tanto, unhas acompañantes dos nenos e nenas, axudándolles a desenvolver as
súas potencialidades e a acadar un desenvolvemento integral, artístico e harmónico de cada un deles,
planificando actuacións que potencien aqueles aspectos que limitan o seu desenvolvemento. É por isto
que, como mestras, exercemos como modelo de conduta, como estimuladoras do desenvolvemento e
compensadoras de posibles carencias, actuando como figuras de motivación, animando, apoiando,
suxerindo e estimulando a creatividade do noso alumnado, sendo algúns dos principais obxectivos:
propoñer métodos activos e participativos, de xeito que os nenos/as experimenten as aprendizaxes de
xeito libre, adecuar as actividades aos seus intereses e necesidades, evitar a sobreprotección, ter en conta
a pedagoxía do erro de SATURNINO DE LA TORRE, considerando os erros como o proceso, non como
fracaso.
A coordinación e colaboración entre mestres, a nivel interciclos, cobra especial importancia no caso do 6º
curso de educación infantil, para facilitar o paso de ciclo de educación infantil a educación primaria, para
proporcionar aos nenos e nenas seguridade e confianza. Motivo polo que se levarán a cabo actividades
para que o alumnado de 6º de EI coñeza tanto as aulas como as mestras de Educación primaria que
20
imparten docencia en 1º e 2º como visita a aula de primaria, contacontos, apadriñamento de lecturas,
sempre tendo en conta as medidas socio-sanitarias recollidas tanto no Protocolo de adaptación ao
contexto COVID 19 cpmo polo Plan de continxencia do centro. Ademáis de manter reunións coas titoras
de primaria para comentar aspectos relevantes do alumnado de EI e establecer unha liña metodolóxica
que non supoña un salto ao vacio para os nenos e nenas no seu paso á Educación Primaria.
4.5. AGRUPAMENTOS Dependendo da actividade a realizar, como dispón o D.330/2009, do 4 de xuño, na
aula establécense distintos AGRUPAMENTOS. Buscando a versatilidade: individual, en pequeno grupo
(nos recunchos), en parellas e en gran grupo (en momentos de asemblea, contos, dramatizacións, en
colaboración co resto do ciclo e da etapa de Ed. Primaria, etc.) potenciando a autonomía e buscando a
planificación individual e colectiva.
4.6. APERTURA AO ENTORNO Búscase unha aprendizaxe experiencial e vivencial para que os aprendan
na súa realidade, favorecendo apertura á contorna, coas saídas e visitas e as experiencias co resto de
centro.O D.374/1996, do 17 de outubro establece tamén a existencia DOUTRAS ACTIVIDADES: as
actividades COMPLEMENTARIAS (saídas, festividades, visitas...), que serven para complementar as
aprendizaxes, e polo tanto, deben planificarse previamente para sacar o maior partido delas, deben contar
con obxectivos concretos e coa planificación de actividades previas e posteriores, planificando para este
curso diversas saídas. As CONMEMORATIVAS, planificadas atendendo ao calendario escolar recollido na
O. 19 de maio do 2021 que se levan a cabo de xeito puntual para festexar algunha ocasión significativa.
Ademais de vir xustificadas por lei, constitúen novas esixencias que a sociedade actual demanda da
escola, de tal forma que na aula teñan cabida temáticas importantes para os cidadáns de hoxe en día
como o Día da árbore, o Día da muller traballadora, o Día de Rosalía de Castro, etc. e as
EXTRAESCOLARES, ofertadas pola ANPA para motivar e animar ás familias a aproveitar o tempo de ocio
dos nenos e nenas.
Nesta liña, as ACTIVIDADES de ensino e aprendizaxe constitúen o “conxunto de accións planificadas para
levar a cabo por docentes e alumnos, coa finalidade de acadar os obxectivos e fins da educación”,
converténdose polo tanto na base sobre a que o alumnado constrúe as aprendizaxes. É por iso que as
actividades cobran unha relevancia esencial nesta etapa, cumprindo cunha serie de trazos característicos,
posto que deben planificarse actividades globalizadas, que teñan interese e significado para o alumnado,
sexan motivadoras e estimulantes, próximas á realidade, e oferten posibilidades de experimentar, observar
e manipular, así como tamén deben permitir o desenvolvemento das súas habilidades e destrezas e
favorecer a comunicación, movemento e percepción. Cómpre ademais, no momento de planificalas, ter en
conta unha serie de criterios de selección, partindo do momento evolutivo no que se atopa o alumnado, o
contexto no que vive, os seus intereses e necesidades, os obxectivos propostos, etc., planificando
actividades de diferentes tipos segundo o momento e o fin da actividade.
4.7. RELACIÓN COAS FAMILIAS Un piar básico da nosa aula será a colaboración coas familias
necesidade tanto pedagóxica como legal. Recollida no apartado 2.3 desta programación.
4.8. METODOLOXÍA BASADA EN PROXECTOS.
21
Partimos da idea de trabajar por proyectos que se desenvolverán arredor dun centro de interese común “
O MEU LUGAR FAVORITO DE A CORUÑA” para 3, 4 e 5 anos e que constitúe un eixe globalizador que
servirá para enlazar os contidos que se van traballar nos distintos ámbitos ou áreas de aprendizaxe.
Trátase de que cada neno e nena coa colaboración das familias, nos achegue a aula o seu lugar favorito,
partindo así dos intereses e da realidade próxima do noso alumnado. A partir do cal artellaremos os
diversos contidos a traballar.
Ademáis a nivel de aula, traballaranse aqueles proxectos que poidan xuirdir dos nosos alumnos.
Así a metodoloxía por proxectos enriquece o proceso de ensino/aprendizaxe, implica actividades a nivel
manipulativo e reflexivo. Traballando o nivel cognitivo, afectivo, emotivo, motriz, social e comunicativo.
Favorece o desenvolvemento dos nenos e nenos, a súa creatividade e explicita as posibilidades de axudar
e ser axudade. O que se aprende pódese facer operativo noutros contextos e situacións.
As características do traballo por proxectos son:
- Os temas parten das propostas e intereses dos nenos e nenas. Neste caso, posto que os temas
deben quedar establecidos ao principio na P.X.A as mestras eleximos un centro de interese,
deixando aberta a posibilidade de traballar aquelesoutros que xurdan dos pequenos.
- Tendo en conta o que o neno sabe e o que quere saber. Son eles os que nos proponen o que imos
a traballar.
- Os tempos son previstos e flexibles e aproximados.
- Os erros valóranse como pasos previos ao aprendizaxe.
- O proxecto é un fin en sí mesmo, algo que nos interesamos e sobre o que queremos investigar.
- Priman os procesos sobre os resultados. Avaliaremos ao principio e ao fin, pero sobre todo será
máis interesante o proceso.
5.- EDUCACIÓN EN VALORES E PLAN DE ATENCIÓN EDUCATIVA
A necesidade dunha integración integral para os nenos e nenas e as actuáis expectativas da sociedade,
demandan a existencia dun currículo aberto que non se limite á transmisión de contidos académicos, se
non que incorpore a adquisición dunha orde de valores e habilidades que contribúan ao seu
desenvolvemento como individuos. Así, tendo presente a configuración da EI como período decisivo para
a formación da persoa, como mestres, temos a responsablidade de fomentar nos nosos alumnos e
alumnas VALORES E ACTITUDES que resulten positivos para eles, tendo presente que potenciarase a
transmisión daqueles valores que favorezan a liberdade persoal, a responsabilidade, a ciudadanía
democrática, a solidariedade, a tolerancia. O respecto, a xustiza, a prevención de confiltos e a súa
resolución pacífica, o desenvolvemento da igualdade de dereitos e oportunidades e o fomento da
igualdade entre homes e mulleres, a educación para o consumo responsable e sostible e a promoción e
educación para a saúde. Aspectos que se traballan mediante a TRASVERSALIDADE, xa que como
establece a LOMLOE, deben impregnar os obxectivos, os contidos, competencias, criterios de avaliación,
así como todas as actividades. Nesta liña, colaborando co Plan de Convivencia do centro
desenvolveremos unha serie de experiencias que nos axudan a adquirir valores relacionados cunha serie
de eixes: Valores democráticos, cívicos e éticos: saudar, agradecer, traballo en equipo, normas sociais de
22
convivencia na aula e nos espazos compartidos. Educación moral e para a paz: Se abordará co diálogo e
a resolución construtiva de conflitos Traballaremos para que o alumnado sexa conciente da importancia
das normas, no deber de cumplilas e o dereito a ser respetado por todos e todas sendo conscientes das
diferenzas positivas entre uns e outros .Promoción e educación para a saúde: Rutinas de aseo,
psicomotricidade, posta en marcha do Poxecto Merendas Saudables…Educación para o consumo
responsable e sostible: parte do material utilizado na aula será de orixe cotiá, da natureza, reciclando e
transformando. Educación para a Igualdade de Oportunidades: favoreceremos a coeducación coa
repartición dos labores do coidado da aula e do centro. Educación ambiental: taballarase a partir do
coidado da natureza e as repercusións que estas teñen nas nosa vidas e na nosa saúde. Fomentaremos o
coidado do medio. Educación Intercultural: a partir dos seus intereses, realidades, etc, teremos presentes
na aula esas diferenzas. Contamos co PLAN DE ACOLLIDA do centro. Educación para o lecer: nunha
sociedade onde cada vez priman máis os xogos e momentos individuais, vémonos na necesidade de
ensinar ao neno e nena gozar doutro tipo de lecer: os xogos populares, que levaremos a cabo a nivel
centro no tempo de recreo.
Os valores terán tamén un papel protagonista na hora de Atención Educativa como alternativa ao ensino
de relixión, hora que será impartida polas titoras. Nesa sesión, traballarase a través de valores
relacionados cos impartidos na materia de relixión pero dende unha perspectiva laica, para asegurarnos a
coordinación, sen supor nunca unha ampliación de contidos respecto ao alumnado que acode a relixión
(atendendo á Orde de 4 de outubro de 1995). Algunhas das actividades que levaremos a cabo nesta
sesión será a lectura de contos e análise de personaxes, tramas, comportamentos dos protagonistas,
curtas ou obras de teatro para traballar os valores e a empatía.
6.- PLAN DE CONVIVENCIA.
O marco lexislativo sobre o que se apoia o Plan de Convivencia é:
- Lei 4/2011, do 30 de xuño, de convivencia e participación da comunidade educativa en materia de
convivencia escolara.
- Decreto 8/2015, do 8 de xaneiro, que desenvolve a Lei 4/2011.
Con establecemento deste Plan búscase para o alumnado unha serie de obxectivos como:
- Aprender coñecementos curriculares básicos.
- Aprender a pensar e aprender.
- Aprender a ser persoas.
- Aprender a convivir.
- Desenvolvemento da convivencia.
- Mellorar as habilidades sociais básicas para convivir axeitadamente.
- Control de impulsos agresivos.
- Mellorar o clima de convivencia, dinámica de grupos, tratamento da disciplina, participando na
elaboración de normas de convivencia do centro e da aula.
É preciso para a convivencia que o alumnado aprenda a respetar, aceptar, comprender, en definitiva, a
tolerar.23
Ao ser unha prioridade para o noso centro a convivencia de todos os sectores da comunidade educativa;
alumnos, profesorado e familias, as relación que se establecen coas familias desta comunidade están
orientadas a mellorar dita convivencia.
Como xa expuxemos, ao principio de cada curso escolar a nivel de centro prográmase unha acollida ás
familias na que se lles informa sobre aspectos xerais de organización, funcionamento e convivencia no
centro. Ademis, mantense unha relación contínua e permanente coas familias, a través de todos os canles
que dispón o centro, xa comentados. Por otra banda, os pais e nais contan como cauce os órganos de
goberno e participación do centro (consello escolar, observatorio de convivencia, ANPA…)
As experiencias de convivencia realizadas lévanse a cabo seguindo un nivel de concreción:
- Dende o centro en xeral.
- Dende o Plan de Orientación.
- Dende o Plan de Acción Titorial
- A nivel individual.
Atenderemos aos obxectivos previstos no plan de convivencia do centro e a partir deles levamos a cabo:
- PLAN DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE:
● Programa de apoio do alumnado con necesidades específicas de apoio educativo.
● Programa de apoio do alumnado con necesidades educativas especiais.
● Programa de reforzo educativo, por niveis de competencia nas áreas instrumentais…
- PLAN DE ACCIÓN TITORIAL.
● Acollida e integración do alumnado a nivel de aula.
● Acollida e integración de alumnado a nivel de aula de incorporación tardía ou de
procedencia extranxeiro.
● Programa de análise da convivencia, en reunións de equipo, ciclo e xuntas de avaliación
con carácter trimestral
7.- PLAN TIC.
Promoveremos como elementos tecnolóxicos o uso do ordenador, PDI, tablets, robots, CROMA KEY, apps
educativas…
Tendo en conta o plan TIC do centro teremos en conta os obxectivos recollidos neste ámbito para o ciclo
de infantil.
Partimos dos seguintes OBXECTIVOS:
- Adquirir coñecementos, habilidades e destrezas básicas para a utilización do equipamento
disponible na aula, no centro ou no fogar.
- Potenciar o uso da informática como ferramenta de traballo no proceso de ensino/aprendizaxe.
- Facilitar o emprego das TIC na atención da NEAE.
A través dos cales, traballaremos os seguintes CONTIDOS:
24
- Distinción entre persoaxes de ficción e reais tendo en conta as súas características e destrezas.
- Iniciación no uso moderado e adecuado das TIC
Sendo os CRITERIOS DE AVALIACIÓN:
- Usar instrumentos tecnolóxicos para comunicarse, aprender e disfrutar.
- Coñecer os accesorios básicos do ordenador e da PDI e o seu funiconamento.
- Iniciarse no uso da Tablet e do robot da aula
- Usar as TIC forma responsable.
7.- FOMENTO DA LECTURA.
Levaremos a cabo a HORA DE LER como fomento da lectura e a adquisición das competencias básicas,
ademáis de toda a cartelería presente na aula e no centro. as actuación prioritarias son escoitar,
conversar e manipular, observar e explorar libros axeitados á idade dos nenos e nenas
Participamos no programa de formento da lectura realizando actividades que estimulen o interese e o
hábito da lectura seguindo o disposto pola P.X.A, o Plan Lingüístico e o Plan Lector de Centro, tendo en
conta que a biblioteca está adherida ao PLAMBE e aproveitaremos todos os recursos que este plan nos
ofrece.
Para o fomento da lectura contamos na aula co recuncho da Bibilioteca e coa Biblioteca do centro, a través
da cal, levaremos a cabo un sistema de préstamo de libros da biblioteca do centro para a da aula,
seleccionados en función dos intereses e gustos do noso alumnado.
OBXECTIVOS.
- Comprender mensaxes orais atendendo a diversas situacións comunicativas.
- Avanzar nunha correcta pronunciación e articulación.
- Discriminar auditivamente palabras e sílabas.
- Utilizar o vocabulario aprendido para comunicarse cos demais.
- Respectar as normas que rixen os intercambios lingüísticos.
- Amosar interés por utilizar diferentes soportes e recursos da língua escrita.
- Recoñecer e ler letras, sílabas, palabras, oración e textos sinxelos, comprendendo o seu
significado.
- Facer un uso adecuado da biblioteca da aula e do centro.
- Interpretar imaxes, carteis, pictogramas, fotografías.
- Gozar coa escoita de contos e textos de literatura infantil.
- Compartir sensación e emocións nas conversas de grupo.
CONTIDOS
- Tipos de libros: contos, revistas, cómics…
- Diferentes tipos de textos: informativos, literarios…
- Partes do libro: portada, lombo, contraportada.
- Uso da biblioteca para satisfacer curiosidades persoais.
25
- Diferenciación entre texto e imaxe.
- Comprensión de mensaxes orais.
- Discriminación auditiva de palabrs.
- Uso do vocabulario traballado para comunicarse cos demais.
- Uso da biblioteca da aula e do centro.
- Participación nas situacións de lectura e escritura que se producen na aula.
- Lectura de sílabas, palabras, oracións e textos sinxelos en voz alta con pronunciación e ritmo
axeitados.
- Interpretación de carteis, imaxes fortografías e pictogramas.
- Goce na escoita de diferentes textos da literatura infantil.
8.- DIVERSIDADE DA AULA
Este proxecto pretende cumprir coa educación inclusiva, principio de mellora e innovación. Dende o equipo
de ciclo adaptamos as nosas programacións ás necesidades de cada aula, dende un punto de vista
pedagóxico e lexislativo (D. 229/2011). Para iso valerémonos dunha serie de medidas, actuacións e
estratexias para axustar a nosa intervención ás necesidades propias de cada discente. Partimos do
establecido no Plan Xeral de Atención á Diversidade colaborando co departamento de orientación, sobre
todo ante as dificultades específicas que poida presentar o alumnado. Por outro lado, o DECRETO
229/2011, do 7 de decembro, define a ATENCIÓN Á DIVERSIDADE como o “conxunto de medidas e
acción que teñen como finalidade adecuar a resposta educativa ás diferentes características e
necesidades, ritmos e estilos de aprendizaxe, motivacións, intereses e situación sociais e culturais de todo
o alumnado”. A atención á diversidade implica o recoñecemento da outra persoa, da súa individualidade,
orixinalidade e irrepetibilidade. Supón, por tanto, promover o respecto á individualidade, a atención e
adecuación aos ritmos persoais. En consecuencia, a concepción da escola como grupo humano implica a
aceptación dos alumnos/as que, como parte dela, integran e enriquecen o labor educativo. Faise necesario
pola nosa parte, como mestres, a utilización de ESTRATEXIAS EFECTIVAS que GARANTAN a
ATENCIÓN Á DIVERSIDADE DA AULA:
-Flexibilización dos tempos nas actividades de aprendizaxe, que permita a adaptación aos ritmos
individuais de cada alumno/a.
-Adecuación da axuda pedagóxica, valorando os resultados que se van obtendo nos procesos de
avaliación.
-Adecuación da metodoloxía ás diferentes necesidades do momento.
- Adecuar cada unha das actividades ás diferenzas inividuais do alumnado.
- Respectar os diferentes ritmos individuais de producción das actividades
En canto ás medidas curriculares poderemos facer uso do reforzo educativo, unha medida ordinaria de
atención á diversidade que afecta aos elementos non prescriptivos do currículo. Contamos, tamén, coa
Adaptación Curricular, medida extraordinaria de atención á diversidade que afecta aos elementos
prescriptivos do currículo: obxectivos, contidos e criterios de avaliación. E teremos en conta os diversos
26
PROTOCOLOS DE ACTUACIÓN publicados pola Consellería de Cultura Educación e Univeresidade:
atención educativa do alumnado con síndrome de Down, do alumnado con trastorno TEA…
En todo caso estas medidas serán levadas a cabo en coordinación co Departamento de Orientación e
aparecerán concretadas no Plan Xeral de Atención á Diversidade.
9.- ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS.
As actividades complementarias deseñaranse para responder a uns obxectivos e contidos do currículo.
Concretaránse anualmente na P.X.A: actividades, temporalización, espazos e recursos. Os criterios xerais
que teremos en conta son:
- Todas as actividades desenvolverán o seu contido ao redor dos obxectivos priorizados na P.X.A
- Fomentar a participación do equipo docente na realización de actividades que complementen o
currículo.
- Planificar entre os membros do ciclo as actividades que se plantexen.
- Colaborar na organización de saídas, conmemoracións…
- Poderanse levar a cabo dentro e fóra do centro.
- As que levaremos a cabo ao longo do curso, entre outras son: as ofertadas polo Concello da
Coruña, AFundación, Museo de Belas Artes, O Porto de A Coruña, bombeiros, Muncyt, Instituto de
Oceanografía, Biblioteca Municipal, carreira solidaria, e saídas polo contorno inmediato e Concellos
limítrofes, seguindo os centros de interese a traballar, así como aun Taller sobre os estereotipos de
xénero impartido pola Asociación PARTICIPA.
10.- AVALIACIÓN.
Tendo en conta o disposto no Decreto 330/2009, de 4 de xuño e na Orde do 25 de xuño de 2009, pola que
se regula a implantación, desenvolvemento e avaliación do segundo ciclo da educación infantil, a
AVALIACIÓN será global, continua e formativa e terá un carácter regulador e orientador do proceso
educativo. Así, coa información que obtida da avaliación levaremos a cabo as modificacións oportunas
para mellorar todo o que non esté funcionando correctamente no proceso de ensino co obxectivo de que
cada neno e nena alcance o máximo desenvolvemento posible nas súas capacidades de acordo coas
súas posibilidades. A principal función da avaliación será detectar, analizar e valorar os procesos de
desenvolvemento do alumnado, así como o proceso de ensino. De tal forma que nos achega información
cualitativa e explicativa sobre os procesos seguidos polos discentes nos diferentes ámbitos de
aprendizaxe. De aí a importancia de levar a cabo unha avaliación inicial que recolla as informacións
referidas a circunstancias persoais e sociais, unha avaliación contínua, formativa e sumativa, que recolla
todos aqueles datos que axudan a planificar as intervencións que estimularán o progreso do noso
alumnado.
AVALIACIÓN INICIAL
Levarémola a cabo a principio de curso e ao iniciar un proxecto. Pois permitiranos concretar os
coñecementos previos e as capacidades iniciais do noso alumnado e así poder adaptar a programación
prevista.
27
Esta avaliación ten en conta as características do medio onde vive o neno/a e información que nos aporten
as familias
AVALIACIÓN FORMATIVA
Realízase durante o curso e nos permite constatar os cambios que se van producindo como resultado das
diferentes intervencións ou que obxectivos convén propoñer a continuación. Serve par axustar a
intervención pedagóxica ás características dos nenos e nenas.
A técnica de avaliación será a observación directa e sistemática xunto con rexistros,a nivel de aula, que as
titoras vaiamos tomando.
A continuación indícase a listaxe de indicadores específicos de avaliación que concretan os criterios
anteriormente expostos.
COÑECEMENTO DE SI MESMO E AUTONOMÍA PERSOAL.
- Recoñece, identifica e representa o corpo global e segmentariamente.
- Coordina e controla o seu corpo, as súas posibilidades motrices e adáptao ás características dos
obxectos, á acción e á vida cotiá.
- Discrimina os sentidos e identifica percepcións e sensacións.
- Constrúe unha imaxe positiva propia e acepta a súa identidade, manifestando confianza nas súas
posibilidades e recoñecendo as súas limitacións.
- Identifica semellanzas e diferenzas entre as persoas valorando positivamente a diversidade.
- Identifica e manifesta os propios sentimentos, vivencias, emocións e comprende os dos demáis
persoas.
- Participa en xogos e actividades colectivas aceptando as normas que os rexen.
- Resolve con iniciativa e autonomía as actividades da vida cotiá, colabora en tarefas e acepta as
normas.
- Manifesta hábitos de saúde, alimentación saudable, hixiene corporal e benestar utilizando
axeitadamente espazos e materiais.
- identifica situacións de risco e antúa coherentemente ante elas.
COÑECEMENTO DO CONTORNO.
- Esplora os obxectos e elementos do entorno inmediato e actúa sobre eles.
- Emprega os números par identinficar, contar, clasificar, informarse e ordear elementos da
realidade, aproximándose ao seu valor conceptual.
- Recoñece algúns aspectos xeométricos básicos: liñas, puntos, rectángulos, triángulos, cadrados,
círculos…
- Descubre e representa dun xeito elemental a situación das propias nenas e nenos en relación a
obxectos e demáis persoas usando un vocabulario topolóxico elemental.
- Usa e comprende nocións temporais básicas ordeando temporalmente feitos referidos á súa vida.
- Identifica e recoñece as diferentes etapas da vida nas persoas e outros seres vivos.
28
- Identifica e coñece os grupos sociais máis significativos do seu entorno e algunhas características
da súa organización.
- Recoñece, identifica algúns servizos comunitarios.
- Recoñece algunhas manifestacións culturais próximas e doutras realidades, valorando a súa
diversidade e riqueza.
ÁREA DE LINGUAXES: COMUNICACIÓN E REPRESENTACIÓN.
- Utiliza a lingua oral do xeito máis conveniente para unha comunicación positiva con iguais e con
persoas adultas, segundo as intencións comunicativas.
- Comprende mensaxes orais diversas, amosando unha actitude de escoita atenta e respetuosa.
- Amosa unha actitude positiva cara a aprendizaxe dunha língua extranxeira, interesándose por
participar en interaccións orais en rutinas, xogos e situacións habituais de comunicación.
- Amosa interese polos textos escritos presentes na aula e no entorno próximo, iniciándose no seu
uso e na comprensión das súas finalidades.
- Produce diferentes textos individualemente ou en grupo, con escritura convencional ou non, con
propósitos e intencións diferentes:recoller e transmitir información, gozo…
- Goza compartindo a escoita e a lectura en voz alta de textos literarios: contos,
poesías,adiviñanzas, rimas…
- Utiliza a biblioteca da aula e do centro con respeto e coidado, valorándoa como recurso
informativos, de entretemento e gozo.
- Exprésase e comunícase utilizando medios, materiais e técnicas porpias das diferentes linguaxes
artísticas e audiovisual.
- Mostra interese por explorar as súas posibilidades de expresión e representación, por gozar coas
súas producións e por compartir as experiencias creativas, estéticas e comunicativas.
Os procedementos de información, a observación directa e sistemática convértense nun instrumento de
primeira orde, permitindo ao profesorado realizar o seguimento ao longo do proceso educativo, valorando
e axustando a súa intervención educativa en función dos datos obtidos.
Como instrumentos de observación que permitirán recoller de xeito organizado información individual
sobre dito proceso e, por conseguinte, proporcionar datos globais e putas de actuación con cada alumno,
se utilizarán os seguintes elementos:
- Entrevistas coas familias.
- Diario de aula.
- As conversas cos alumnos.
- As situacións de xogo.
- As produccións dos nenos e nenas.
A avaliación recollerase nos documentos xerados polo Xade, seguindo a Orde do 25 de xuño de 2009.
CRITERIOS PARA AVALIAR A PROGRAMACIÓN.
29
O profesorado avaliará tanto as aprendizaxes do alumnado como os procesos de ensino que ten lugar nas
aula e adaptar progresivamente a intervención educativa ás características e necesidades do alumnado, o
profesorado terá en conta aspectos tan relevantes como:
- Adecuación dos obxectivos ás características do alumnado.
- A selección e secuenciación dos contidos.
- A organización e interrelación das actividades de acordo co potencial motivador e a súa
significatividade en relación cos intereses e coa zona próxima de desenvolvemento de cada neno e
nena.
- A organización da aula, o seu clima escolar e a interacción entre o alumnado, así como a relación
entre o profesorado e o alumnado.
- A coordinación entre os profesionais dun mesmo ciclo e a coherencia entre os ciclos.
- A regularidade e calidade da relación cos pais, nais e titores legais e a participación destes no
proceso de aprendizaxe dos seus fillos e fillas.
- A adecuación da proposta metodolóxica na contribución á adquisición das competencias básicas.
- A evolución no proceso de apendizaxe do alumnado.
En definitiva, a presencia da programación xustifícase porque está baseada en catro carterísticas:
adeciación (a un contexto), concreción, flexibilidade (aberta a revisión) e viabilidade (axustada ao espazo,
tempo e aos recursos dispoñibles). Estas características permiten correxir a programación e modificala en
calquera momento atendendo ás necesidades dos discentes.
11.- ADAPTACIÓNS DEBIDAS AO COVID 19
Este curso, debido á situación provocada pola COVID-19 seguiranse as directrices específicas
emanadas polas Protocolo de adaptación ao contexto da Covid-19 nos centros de ensino non universitario
de Galicia para o curso 2021/2022 (versión 06/07/2021) e as concrecións realizadas no plan de
contixencia do centro.
Nos supostos nos que se teña que pasar á educación a distancia utilizaranse outros medios como a
aula virtual, blogue do ciclo, correo electrónico de aula ou Abalarmóbil.
Seguindo o contemplado nas nosas programación de ciclo e de aula.
12.- BIBLIOGRAFÍA.
-Bejerano,F. Características generales del niño y la niña de 0 a 6 años. Cuadernos de Educación y
Desarrollo. 2009.
-Bautista,JM. Unidades didácticas y enseñanzas globalizadas para una educación en valores. Padilla.
Sevilla. 2005
-Calderón M.L: La felicidad como objetivo en la educación infantil: una propuesta de intervención.
Unive.rsidad de Cantabria. 2014.
30
-Marcos: A interdisciplinaridad curricular, unha necesidade da actual reforma educativa. Educainnova
magazine 2010
13.- PROGRAMACIÓN EDUCACIÓN MUSICAL
1. Contextualización
1.2. Áreas da Educación Musical en Educación Infantil
- Educación vocal: desenvolve as posibilidades da voz como instrumento de expresión e como
instrumento musical. Axuda ao neno no desenvolvemento das habilidades de respiración, vocalización
e articulación; amplía o seu repertorio lingüístico, desenvolve a súa memoria e favorece a comprensión
do entorno.
- Educación auditiva: responde específicamente a un dos eixos vertebradores nos que se
desenvolve a educación musical: a percepción e a expresión.
- Educación rítmica: estimula contidos relacionados coa resposta o feito sonoro mediante a danza
e o movemento; así como o desenvolvemento do esquema corporal e as nocións espazo-temporais
mediante a música.
1.2. Características do desenvolvemento evolutivo e musical dos alumnos/as do 2º ciclo de Educación
Infantil (Pascual Mejía, 2011, p.80-84)
3 anos
31
Expresión · As súas capacidades de expresión motriz dótanse de maior
precisión e control da motricidade, en especial das extremidades
inferiores: camiña, salta, corre, con certa flexibilidade na expresión
dos seus movementos.
· Consegue certa sincronización motora, segue unha música
movendo ou golpeando, por exemplo, coa man sobre a mesa.
· Pode reproducir estruturas rítmicas de tres ou catro elementos.
· Pode reproducir coa entoación pequenas cancións enteiras,
aínda que xeralmente se salga do tono e o ámbito sexa moi reducido.
· Gústalle experimentar con instrumentos de percusión.
Percepción · Capta ben un pequeño fragmento de música e inténtao practicar;
pode reproducir estruturas rítmicas de tres ou catro elementos.
· Reproduce patróns rítmicos recibidos de forma regular e
monótona.
· Gústalle experimentar con grupos rítmicos.
· Aínda que non coñece o grafismo das figuras musicais, diferencia
os valores de negra e corchea.
· Comeza a recoñecer varias melodías simples e a querer
reproducilas.
· A súa voz ten un ámbito de “la” da segunda liña adicional ó mi
central.
4 anos
32
Expresión · Amosa alegría e goce nas relacións sociais nas que intervén a
música.
· Mellora o movemento das diferentes partes do corpo e consegue
mediante elas a expresión de ideas e sentimentos.
· Controla máis a súa voz e o ámbito melódico faise máis agudo.
· Entona cancións en grupo con certa afinación.
· É capaz de levar o mesmo ritmo en grupo, porén, o canto ó
unísono resúltalles difícil.
· Gústalle cantar para outros.
· Dramatiza cancións fáciles.
· Pode xogar a xogos simples acompañándoos dunha canción.
Percepción · Confunde intensidade e velocidade (forte-débil con rápido-lento).
· Diferencia máis rápido e máis lento.
· Discrimina agudo e grave (preferentemente se os sons se dan
con diferencia de octava).
· Relaciona agudo con fino, grave con groso (Barceló).
· Comeza a identificar melodías simples (Gessell).
· Aumenta a súa memoria auditiva e o seu repertorio de cancións
(especialmente se estas se moven con preferencia interválica de 3ª
menor).
· Gústalle explorar obxectos sonoros.
· Gústalle a música e desfruta con ela.
5 anos
33
Expresión · O desenvolvemento motor do neno permítelle sincronizar os
movementos da mano ou o pé coa música. Brinca, salta sobre un pé
só e baila rítmicamente ó son da música.
· O desenvolvemento melódico permítelle reproducir con precisión
os tons simples contidos no intervalo de do medio a fa segundo
superior.
· Moitos poden cantar melodías curtas e chegan a recoñecer e
apreciar gran número de cancións.
· Pode ordenar e clasificar sons e instrumentos.
· É capaz de realizar dictados musicais expresados en grafías non
convencionais.
Percepción · Manifesta unha actitude receptiva ante a música porque é capaz
de fixar a atención e a concentración.
· Nace unha postura contemplativa na audición musical.
· Pon en práctica a linguaxe musical coa voz e cos instrumentos.
· Escoita música en silencio.
2. Obxectivos Educación Musical en Educación Infantil
Para isto os obxectivos específicos en función das áreas establecidas polo Decreto 330/2009, do 4 de
xuño, polo que se establece o currículo da educación infantil na Comunidade Autónoma de Galicia son os
seguintes:
Obxectivos
34
Área: coñecemento de si mesmo e autonomía persoal
Coñecer o propio corpo, identificando as súas partes, descubrindo as
posibilidades de acción e de expresión, e coordinando e controlando cada vez
con maior precisión xestos e movementos.
Identificar os propios sentimentos, emocións, necesidades e preferencias, e
ser
capaces de expresalos e comunicalos, así como identificar e respectar tamén
o
das outras persoas
Descubrir, coñecer e vivir o xogo como medio que favorece a aceptación
propia,
o desenvolvemento humano, a manifestación de emocións, o respecto ás
demais
persoas, a aceptación d regras, a seguridade persoal e a aceptación da
identidade
sexual e cultural.
Área: coñecemento do contorno
Observar e explorar de forma activa o seu contorno mostrando interese polo
seu
35
coñecemento.
Relacionarse coas demais persoas, de forma cada vez máis equilibrada e
satisfactoria, interiorizando progresivamente as pautas de comportamento
social
e axustando a súa conduta a elas.
Establecer relación de confianza, afecto, colaboración, comprensión e
pertenza
baseadas no respecto ás persoas, ás normas e valores da sociedade a que
pertencen.
Área: linguaxes: comunicación e representación
Utilizar as diversas linguaxes como instrumentos de comunicación, de
expresión de ideas e sentimentos, de representación, de aprendizaxe e de
gozo.
Comprender que as palabras, escrituras indeterminadas, números, notas
musicais, iconas e outros símbolos e signos convencionais poden representar
os pensamentos, experiencias, coñecementos, ideas e intencións das
persoas.
Comprender a intencionalidade comunicativa doutras nenas e doutros nenos,
así como das persoas adultas, adoptando unha actitude positiva cara ás
36
linguas.
Iniciarse no uso oral dunha lingua estranxeira para comunicarse en
actividades
contextualizadas e mostrar interese e gozo ao participar nestes intercambios
comunicativos
Potenciar a capacidade creativa a través das linguaxes artísticas para
imaxinar,
inventar, transformar... desde as súas ideas, sentimentos, experiencias,
coñecementos...
Achegarse ao coñecemento, emprego e valoración das TIC (ordenadores, a
internet, encerado dixital interactivo, escáner, vídeo...) como ferramentas de
busca de información, creación, expresión e comunicación.
3. Contidos
Seguindo o Decreto 330/2009 os contidos a desenvolver en función das distintas áreas son os seguintes:
Contidos
37
Área: coñecemento de si mesmo e autonomía persoal
Adquisición de confianza nas capacidades propias.
Participación nos xogos e na actividade motriz, identificando as súas
capacidades e confiando nas propias posibilidades de acción, amosando
actitudes de iniciativa e constancia.
Gozo co xogo como medio para coñecer a realidade, mantendo unha actitude
de axuda e cooperación con iguais e con persoas adultas. Aceptación do
xogo como medio de desfrute e de relación cos demais.
Coordinación progresiva das súas habilidades psicomotrices finas e grosas.
Potenciación das súas capacidades motoras, de coordinación e de orientación
no espazo
Área: coñecemento do contorno
Recoñecemento dalgúns atributos e propiedades de obxectos e materiais.
38
Identificación de formas planas e tridimensionais en elementos do contorno.
Recoñecemento do uso do número na vida diaria e inicio no rexistro de
cantidades. Emprego dos números para identificar, contar, clasificar, numerar,
informarse e ordenar elementos da realidade sempre en situacións
contextualizadas e significativas.
Interese e disposición favorable para iniciar relacións respectuosas, afectivas e
recíprocas con nenos e nenas doutras culturas.
Colaboración co resto de compañeiros e compañeiras na vida da aula,
amosando
disposicións para compartir e resolver conflitos. Incorporación progresiva de
pautas adecuadas de comportamento.
Área: linguaxes: comunicación e representación
Interese por participar en interaccións orais en lingua estranxeira, en rutinas e
situacións habituais de comunicación, amosando unha actitude positiva cara a
esta lingua
Interese e atención na escoita de narracións e instrucións lidas por outras
persoas.
Exploración das posibilidades sonoras da voz, do propio corpo, de obxectos
39
cotiáns e de instrumentos musicais. Utilización dos sons achados para a
interpretación e a creación musical.
Vivencia do son e do silencio.
Creación de secuencias de movementos e ritmos a partir das sensacións que
lle
xera a música.
Audición atenta de obras musicais populares, clásicas e contemporáneas.
Participación activa e gozo na interpretación de cancións, xogos musicais e
danzas colectivas e individuais.
Vivencia de xestos e movementos como recursos corporais para a expresión e
comunicación e mais o intercambio afectivo.
Coñecemento, coidado e uso, na medida das súas posibilidades, das
ferramentas
tecnolóxicas.
Achegamento ao uso do ordenador, á cámara fotográfica… nos procesos
creativos para a elaboración de producións audiovisuais como series de
animación, presentacións, vídeos..., a través de programas de edición de
textos, de gráficos e de sons.
40
4. Competencias básicas
A Educación Musical contribúe ó desenvolvemento das competencias básicas do seguinte xeito:
- Competencia en comunicación lingüística: A través dos intercambios
comunicativos que xorden na aula, fomentando a participación nas distintas linguas e adquirindo novo
vocabulario fundamentalmente a través de cancións.
- Competencia matemática: A música e as matemáticas presentan contidos afíns
con respecto ó tempo (ritmo) e medida (pulso). Ademais pódense traballar conceptos numéricos ou formas
xeométricas a través de cancións ou de representacións no espazo mediante a danza.
- Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: Mediante a
manipulación de instrumentos musicais e a discriminación auditiva de diferentes
elementos do entorno.
- Tratamento da información e competencia dixital: Incorporando a utilización
das TIC (pantalla dixital interactiva, ordenador e tablets) nas actividades.
- Competencia social e cidadá: Fomentando as boas relacións de convivencia na
aula e coa comunidade escolar, posibilitando a expresión das propias ideas e a
escoita ós demais.
- Competencia cultural e artística: Apreciando e valorando as pezas musicais de
41
distintos estilos e épocas que se escoitarán e coas que se interaccionará na aula.
- Competencia para aprender a aprender: Potenciando a comprensión e expresión lingüística e musical,
da memorización de cancións e bailes e do traballo cooperativo en relación á consecución de
interpretacións vocais, instrumentais e de danzas en grupo.
- Autonomía e iniciativa persoal: Fomentando actividades que promovan a creatividade mediante a
improvisación con instrumentos musicais ou de expresión corporal.
5. Metodoloxía
5.1. Principios metodolóxicos e pedagoxías musicais do s.XX.
Entendemos por metodoloxía ó conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas que
faciliten ó alumnado a aprendizaxe e a consecución dos obxectivos propostos. Para isto, debemos
contemplar os principios básicos de intervención educativa que guiarán a nosa práctica docente, estando
estes enmarcados nunha concepción constructivista, é dicir, partir do nivel de desenvolvemento do
alumnado, garantir a construción de aprendizaxes significativas, desenvolver as capacidades de aprender
a aprender e modificar os esquemas de coñecemento que o alumnado posúe.
Para isto, combinaranse as metodoloxías dos grandes pedagogos musicais do século XX,
considerando aspectos como a adaptación das pedagoxías á realidade e características do alumnado e a
busca do equilibrio no uso e combinación das mesmas. Podemos observar aportacións de Dalcroze
(traballando as figuras mediante o movemento); Martenot (actividades de relaxación); Willems (apreciación
rítmica mediante movementos naturais do corpo e utilización de materiais como os tubos sonoros, campás
ou cascabeis); Orff (comprensión das figuras mediante ritmo-linguaxe, prosodia rítmica e emprego dos
instrumentos Orff); Ködaly (fononimia e cancións folclóricas) ou Wuytack (musicograma).
5.2. Educación Musical en lingua inglesa
42
Dende o curso 2018/2019 o centro pertence ao programa Plurinfantil, polo que as sesións de
música desta etapa impartiranse en lingua inglesa.
Seguindo as directrices emanadas polo Anexo V da Orde do 25 de xuño de 2009 pola que se
regula a implantación, o desenvolvemento e a avaliación do segundo ciclo da educación infantil na
Comunidade Autónoma de Galicia, a introducción temperá das linguas estranxeiras debe ser entendida en
relación ao contexto educativo no que ten lugar. Por tanto, debe basearse nos principios de aprendizaxe
en Educación Infantil: o
enfoque globalizador e integrador das aprendizaxes, abordando tódolos aspectos que inflúen no
desenvolvemento das alumnas e dos alumnos nos campos expresivo, psicomotor, social e intelectual, de
tal maneira que as aprendizaxes se complementen entre sí, para tratar de facilitar a súa asimilación por
parte do alumnado, sendo a experimentación coa realidade presente o referente fundamental para o
deseño das actividades.
A lingua inglesa integrarase dende un punto de vista lúdico e partindo do traballo en grupo, non só
na área de Linguaxes: comunicación e representación senón que a través de tódalas áreas, traballando e
desenvolvendo as competencias básicas a través do enfoque global anteriormente citado e coa utilización
das TIC.
Isto supón que a lingua deberá practicarse en contextos comunicativos reais e
funcionais nos que o alumnado se implique e participe activamente nun clima de intercambio. Para isto
cómpre a creación dun ambiente motivador no que o alumnado se sinta confiado para afrontar as novas
aprendizaxes e onde sinta pracer por escoitar e participar.
A aprendizaxe da nova lingua será intuitiva, polo que se lle presentarán ao
alumnado mensaxes reais ou adaptados vinculados ós seus intereses: producción multimedia coas que
teñan que interaccionar, fotografías, contos, dramatizacións, cancións, xogos, etc.
A variedade de producción ou modelos presentados será fundamental, non só para manter a
motivación, senón tamén para atender as diferenzas de nivel, de desenvolvemento e de formas de
aprender.
43
Os nenos/as de Educación Infantil deberán iniciarse na aprendizaxe da nova
lingua partindo da comprensión e a expresión oral, é dicir, a través da imitación e repetición de sons,
palabras e enunciados significativos sempre cunha intención lúdica, reparando que, nesta etapa no xogo
conflúen tanto o carácter motivador como as posibilidades para que os nenos e nenas establezan
relacións significativas.
Outra das estratexias que se utilizaran para a aprendizaxe do novo idioma consistirá en recrear
situación e contextos nos que o alumnado teña que responder actuando: resposta física total (TPR: Total
Physical Response). Trátase dun modelo similar o que se emprega para a ensinanza da lingua materna,
baseándose no desenvolvemento das destrezas orais. Este modelo fai énfase na comprensión auditiva e
na estimulación do sistema cinestésico-sensorial, considerando necesario presentar propostas nas que se
esixa unha resposta de movemento, de aí que as interaccións que aparecen durante a práctica de xogos,
actividades plásticas e musicais se revelen como valiosos instrumentos cognitivos para a adquisición da
competencia comunicativa na
nova lingua reforzando a idoneidade da integración do inglés mediante a Linguaxe Musical.
Traballarase en coordinación coas mestras de inglés do centro.
6. Actividades
As actividades serán variadas e fomentarán a participación do alumnado. A programación das
mesmas é aberta e flexible, podendo ser modificadas para adaptarse ás necesidades e intereses do
alumnado ou a proxectos do centro.No seguinte cadro establécese unha guía de audicións e de conceptos
traballados por trimestre:
44
1ª Avaliación 2ª Avaliación 3ª Avaliación
4º E.I.Conceptos: Son,
ruído e silencio,
recoñecemento de
sons do contorno,
discriminación
tímbrica de
instrumentos.
Cancións:
vocabulario de
saúdos,
presentación, cores,
números (1-5),
familia, escola,
Halloween e
Christmas.
Audicións: Verán
(Vivaldi); Outono
(Vivaldi); Canción de
cuna (Brahms); Vals
(Chopin).
Interpretación de
ritmos sinxelos con
instrumentos de
pequena percusión.
Conceptos:
discriminación
tímbrica de
instrumentos,
duración (sons curtos
e longos); intensidade
(forte-piano).
Cancións: repaso
vocabulario de
saúdos, repaso cores,
números (1-10); cara
e corpo; xoguetes;
disfraces.
Audicións: Inverno
(Vivaldi); O aprendiz
de bruxo (Dukas);
Carnaval dos animais
(Saint-Saëns).
Contos musicais.
Onomatopeias.
Conceptos:
discriminación tímbrica
de instrumentos, escala
musical (interpretación
con boomwackers).
Cancións: repaso de
números e cores;
comida; animais de
granxa.
Audicións: Primavera
(Vivaldi); O voo do
moscardón (R.
Korsakov); Parque
jurásico (J. Williams);
Reloxo sincopado
(Anderson).
5º E.I. Conceptos:
discriminación
Conceptos:
discriminación
Conceptos:
discriminación tímbrica
45
tímbrica de
instrumentos.
Audicións: Verán
(Vivaldi); Danza
Húngara (Brahms); O
sombreiro de tres
picos (Falla); Vals
(Strauss).
Marcar a pulsación e
ritmo de cancións
apropiadas coa
idade.
tímbrica de
instrumentos, altura
(grave-agudo).
Audicións: Un
americano en París
(Gerswin); A frauta
máxica, Marcha
Turca, Pequena
Serenata Nocturna
(Mozart).
Proxecto “21 días
cantando en galego”:
Ven comigo (María
Fumaça)
de instrumentos (bingo
musical), emocións
(combinacións coas
campás musicais).
Audicións: Suite Peer
Gynt (Grieg); E.T. (J.
Williams); A sorpresa
(Haydn).
6º E.I. Conceptos:
discriminación
tímbrica de
instrumentos e
clasificación por
familias; repaso
calidades do son.
Audicións: Pedro e o
lobo (Prokofiev);
Cadros para unha
exposición
(Mussorgsky);
Conceptos:
discriminación
tímbrica de
instrumentos e
clasificación por
familias; repaso
calidades do son.
Audicións: Obertura
de Carmen (Bizet);
Crebanoces e o Lago
dos Cisnes
(Tchaikovsky).
Conceptos:
discriminación tímbrica
de instrumentos,
pentagrama e clave de
sol, dirección
(ascendente e
descendente).
Audicións: Máquina de
escribir (Anderson); Star
wars (J. Williams);
Música acuática, Música
para os reais fogos de
artificio (Haendel).
46
7. Recursos
Espaciais Aulas de Educación Infantil (3)
Aula de informática.
Materiais Impreso: cancioneiros e bibliografía
Audiovisual e multimedia: PDI, ordenador.
Instrumentos musicais: boomwhackers, piano de chan, campás,
pequena percusión.
8. Avaliación
47
8.1. Criterios
Os criterios a ter en conta para a avaliación do alumnado serán os seguintes
(Dec. 330/2009):
Criterios de avaliación
Área: coñecemento de si mesmo e autonomía personal
Recoñecer e identificar o corpo na súa globalidade e as súas diferentes partes.
Coordinar e controlar o seu corpo, as súas posibilidades motrices e adaptalo ás
características dos obxectos, á acción e á vida cotiá.
Recoñecer os sentidos e identificar percepcións e sensacións..
Construír unha imaxe positiva propia e aceptar a súa identidade, manifestando
confianza nas súas posibilidades e recoñecendo as súas limitacións.
Participar en xogos, mostrando destrezas motoras e habilidades manipulativas
cada vez máis axustadas.
Participar en xogos e actividades colectivas aceptando as normas que os
rexen.
Área: coñecemento do contorno
48
Explorar os obxectos e elementos do contorno inmediato e actuar sobre eles.
Recoñecer os seus atributos e calidades.
Empregar os números para identificar e contar.
Recoñecer algúns aspectos xeométricos básicos.
Colaborar co resto de compañeiros e compañeiras na vida da aula, amosando
disposición para compartir e resolver conflitos.
Área: linguaxes: comunicación e representación
Utilizar a lingua oral do modo máis conveniente para unha comunicación
positiva con iguais e con persoas adultas, segundo as intencións
comunicativas.
Comprender mensaxes orais diversas, mostrando unha actitude de escoita
atenta
e respectuosa.
Amosar unha actitude positiva cara á aprendizaxe dunha lingua estranxeira,
interesándose por participar en interaccións orais en rutinas, xogos e situación
habituais de comunicación
49
Mostrar interese por explorar as súas posibilidades de expresión e
representación, por gozar coas súas producións e por compartir as
experiencias
creativas, estéticas e comunicativas.
Utilizar, na medida das súas posibilidades, a linguaxe audiovisual e as
tecnoloxías da información e comunicación como vehículo de expresión e
comunicación
8.2. Instrumentos de avaliación
A avaliación será global, continua e formativa. A observación directa e sistemática constituirá a técnica
principal do proceso de avaliación, facendo constancia de aspectos relevantes no caderno do profesor.
9. Atención á diversidade
Segundo Decreto 229/ 2011, do 7 de decembro, polo que se regula a atención á diversidade do
alumnado dos centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia enténdese por atención á
diversidade o conxunto de medidas e accións que teñen como finalidade adecuar a resposta educativa ás
diferentes características e necesidades, ritmos e estilos de aprendizaxe, motivacións, intereses e
situacións sociais e culturais de todo o alumnado.
A atención á diversidade rexerase polos principios de normalización e inclusión; equidade,
igualdade de oportunidades e non discriminación; flexibilidade e accesibilidade; interculturalidade e
50
promoción da convivencia; autonomía dos centros docentes e participación de toda a comunidade
educativa.
Isto levarase a cabo baixo o asesoramento do Departamento de Orientación e dos profesionais que
o conforman (Orientadora, especialistas en Pedagoxía Terapéutica e en Audición e Linguaxe).
10. Adaptacións específicas debidas á COVID-19
Este curso, debido á situación provocada pola COVID-19 seguiranse as directrices específicas
emanadas polas Protocolo de adaptación ao contexto da Covid-19 nos centros de ensino non universitario
de Galicia para o curso 2021/2022 (versión 06/07/2021) e as concrecións realizadas no plan de
contixencia do centro.
Nos supostos nos que se teña que pasar á educación a distancia utilizaranse outros medios como a
aula virtual, blog ou Abalarmóbil.
14.PROGRAMACIÓN EDUCACIÓN MUSICAL
1. Contextualización
1.2. Áreas da Educación Musical en Educación Infantil
- Educación vocal: desenvolve as posibilidades da voz como instrumento de expresión e como
instrumento musical. Axuda ao neno no desenvolvemento das habilidades de respiración, vocalización
e articulación; amplía o seu repertorio lingüístico, desenvolve a súa memoria e favorece a comprensión
do entorno.
- Educación auditiva: responde específicamente a un dos eixos vertebradores nos que se
desenvolve a educación musical: a percepción e a expresión.
51
- Educación rítmica: estimula contidos relacionados coa resposta o feito sonoro mediante a danza
e o movemento; así como o desenvolvemento do esquema corporal e as nocións espazo-temporais
mediante a música.
1.2. Características do desenvolvemento evolutivo e musical dos alumnos/as do 2º ciclo de Educación
Infantil (Pascual Mejía, 2011, p.80-84)
3 anos
Expresión · As súas capacidades de expresión motriz dótanse de maior
precisión e control da motricidade, en especial das extremidades
inferiores: camiña, salta, corre, con certa flexibilidade na expresión
dos seus movementos.
· Consegue certa sincronización motora, segue unha música
movendo ou golpeando, por exemplo, coa man sobre a mesa.
· Pode reproducir estruturas rítmicas de tres ou catro elementos.
· Pode reproducir coa entoación pequenas cancións enteiras,
aínda que xeralmente se salga do tono e o ámbito sexa moi reducido.
· Gústalle experimentar con instrumentos de percusión.
Percepción · Capta ben un pequeño fragmento de música e inténtao practicar;
pode reproducir estruturas rítmicas de tres ou catro elementos.
· Reproduce patróns rítmicos recibidos de forma regular e
monótona.
· Gústalle experimentar con grupos rítmicos.
· Aínda que non coñece o grafismo das figuras musicais, diferencia
os valores de negra e corchea.
· Comeza a recoñecer varias melodías simples e a querer
reproducilas.
52
· A súa voz ten un ámbito de “la” da segunda liña adicional ó mi
central.
4 anos
Expresión · Amosa alegría e goce nas relacións sociais nas que intervén a
música.
· Mellora o movemento das diferentes partes do corpo e consegue
mediante elas a expresión de ideas e sentimentos.
· Controla máis a súa voz e o ámbito melódico faise máis agudo.
· Entona cancións en grupo con certa afinación.
· É capaz de levar o mesmo ritmo en grupo, porén, o canto ó
unísono resúltalles difícil.
· Gústalle cantar para outros.
· Dramatiza cancións fáciles.
· Pode xogar a xogos simples acompañándoos dunha canción.
Percepción · Confunde intensidade e velocidade (forte-débil con rápido-lento).
· Diferencia máis rápido e máis lento.
· Discrimina agudo e grave (preferentemente se os sons se dan
con diferencia de octava).
· Relaciona agudo con fino, grave con groso (Barceló).
· Comeza a identificar melodías simples (Gessell).
· Aumenta a súa memoria auditiva e o seu repertorio de cancións
(especialmente se estas se moven con preferencia interválica de 3ª
menor).
· Gústalle explorar obxectos sonoros.
53
· Gústalle a música e desfruta con ela.
5 anos
Expresión · O desenvolvemento motor do neno permítelle sincronizar os
movementos da mano ou o pé coa música. Brinca, salta sobre un pé
só e baila rítmicamente ó son da música.
· O desenvolvemento melódico permítelle reproducir con precisión
os tons simples contidos no intervalo de do medio a fa segundo
superior.
· Moitos poden cantar melodías curtas e chegan a recoñecer e
apreciar gran número de cancións.
· Pode ordenar e clasificar sons e instrumentos.
· É capaz de realizar dictados musicais expresados en grafías non
convencionais.
Percepción · Manifesta unha actitude receptiva ante a música porque é capaz
de fixar a atención e a concentración.
· Nace unha postura contemplativa na audición musical.
· Pon en práctica a linguaxe musical coa voz e cos instrumentos.
· Escoita música en silencio.
2. Obxectivos Educación Musical en Educación Infantil
Para isto os obxectivos específicos en función das áreas establecidas polo Decreto 330/2009, do 4 de
xuño, polo que se establece o currículo da educación infantil na Comunidade Autónoma de Galicia son os
seguintes:
54
Obxectivos
Área: coñecemento de si mesmo e autonomía persoal
Coñecer o propio corpo, identificando as súas partes, descubrindo as
posibilidades de acción e de expresión, e coordinando e controlando cada vez
con maior precisión xestos e movementos.
Identificar os propios sentimentos, emocións, necesidades e preferencias, e
ser
capaces de expresalos e comunicalos, así como identificar e respectar tamén
o
das outras persoas
Descubrir, coñecer e vivir o xogo como medio que favorece a aceptación
propia,
o desenvolvemento humano, a manifestación de emocións, o respecto ás
demais
persoas, a aceptación d regras, a seguridade persoal e a aceptación da
identidade
sexual e cultural.
Área: coñecemento do contorno
55
Observar e explorar de forma activa o seu contorno mostrando interese polo
seu
coñecemento.
Relacionarse coas demais persoas, de forma cada vez máis equilibrada e
satisfactoria, interiorizando progresivamente as pautas de comportamento
social
e axustando a súa conduta a elas.
Establecer relación de confianza, afecto, colaboración, comprensión e
pertenza
baseadas no respecto ás persoas, ás normas e valores da sociedade a que
pertencen.
Área: linguaxes: comunicación e representación
Utilizar as diversas linguaxes como instrumentos de comunicación, de
expresión de ideas e sentimentos, de representación, de aprendizaxe e de
gozo.
Comprender que as palabras, escrituras indeterminadas, números, notas
musicais, iconas e outros símbolos e signos convencionais poden representar
os pensamentos, experiencias, coñecementos, ideas e intencións das
persoas.
Comprender a intencionalidade comunicativa doutras nenas e doutros nenos,
56
así como das persoas adultas, adoptando unha actitude positiva cara ás
linguas.
Iniciarse no uso oral dunha lingua estranxeira para comunicarse en
actividades
contextualizadas e mostrar interese e gozo ao participar nestes intercambios
comunicativos
Potenciar a capacidade creativa a través das linguaxes artísticas para
imaxinar,
inventar, transformar... desde as súas ideas, sentimentos, experiencias,
coñecementos...
Achegarse ao coñecemento, emprego e valoración das TIC (ordenadores, a
internet, encerado dixital interactivo, escáner, vídeo...) como ferramentas de
busca de información, creación, expresión e comunicación.
3. Contidos
Seguindo o Decreto 330/2009 os contidos a desenvolver en función das distintas áreas son os seguintes:
57
Contidos
58
Área: coñecemento de si mesmo e autonomía persoal
Adquisición de confianza nas capacidades propias.
Participación nos xogos e na actividade motriz, identificando as súas
capacidades e confiando nas propias posibilidades de acción, amosando
actitudes de iniciativa e constancia.
Gozo co xogo como medio para coñecer a realidade, mantendo unha actitude
de axuda e cooperación con iguais e con persoas adultas. Aceptación do
xogo como medio de desfrute e de relación cos demais.
Coordinación progresiva das súas habilidades psicomotrices finas e grosas.
Potenciación das súas capacidades motoras, de coordinación e de orientación
no espazo
Área: coñecemento do contorno
Recoñecemento dalgúns atributos e propiedades de obxectos e materiais.
Identificación de formas planas e tridimensionais en elementos do contorno.
59
Recoñecemento do uso do número na vida diaria e inicio no rexistro de
cantidades. Emprego dos números para identificar, contar, clasificar, numerar,
informarse e ordenar elementos da realidade sempre en situacións
contextualizadas e significativas.
Interese e disposición favorable para iniciar relacións respectuosas, afectivas e
recíprocas con nenos e nenas doutras culturas.
Colaboración co resto de compañeiros e compañeiras na vida da aula,
amosando
disposicións para compartir e resolver conflitos. Incorporación progresiva de
pautas adecuadas de comportamento.
Área: linguaxes: comunicación e representación
Interese por participar en interaccións orais en lingua estranxeira, en rutinas e
situacións habituais de comunicación, amosando unha actitude positiva cara a
esta lingua
Interese e atención na escoita de narracións e instrucións lidas por outras
persoas.
Exploración das posibilidades sonoras da voz, do propio corpo, de obxectos
cotiáns e de instrumentos musicais. Utilización dos sons achados para a
interpretación e a creación musical.
60
Vivencia do son e do silencio.
Creación de secuencias de movementos e ritmos a partir das sensacións que
lle
xera a música.
Audición atenta de obras musicais populares, clásicas e contemporáneas.
Participación activa e gozo na interpretación de cancións, xogos musicais e
danzas colectivas e individuais.
Vivencia de xestos e movementos como recursos corporais para a expresión e
comunicación e mais o intercambio afectivo.
Coñecemento, coidado e uso, na medida das súas posibilidades, das
ferramentas
tecnolóxicas.
Achegamento ao uso do ordenador, á cámara fotográfica… nos procesos
creativos para a elaboración de producións audiovisuais como series de
animación, presentacións, vídeos..., a través de programas de edición de
textos, de gráficos e de sons.
4. Competencias básicas
61
A Educación Musical contribúe ó desenvolvemento das competencias básicas do seguinte xeito:
- Competencia en comunicación lingüística: A través dos intercambios
comunicativos que xorden na aula, fomentando a participación nas distintas linguas e adquirindo novo
vocabulario fundamentalmente a través de cancións.
- Competencia matemática: A música e as matemáticas presentan contidos afíns
con respecto ó tempo (ritmo) e medida (pulso). Ademais pódense traballar conceptos numéricos ou formas
xeométricas a través de cancións ou de representacións no espazo mediante a danza.
- Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: Mediante a
manipulación de instrumentos musicais e a discriminación auditiva de diferentes
elementos do entorno.
- Tratamento da información e competencia dixital: Incorporando a utilización
das TIC (pantalla dixital interactiva, ordenador e tablets) nas actividades.
- Competencia social e cidadá: Fomentando as boas relacións de convivencia na
aula e coa comunidade escolar, posibilitando a expresión das propias ideas e a
escoita ós demais.
- Competencia cultural e artística: Apreciando e valorando as pezas musicais de
distintos estilos e épocas que se escoitarán e coas que se interaccionará na aula.
62
- Competencia para aprender a aprender: Potenciando a comprensión e expresión lingüística e musical,
da memorización de cancións e bailes e do traballo cooperativo en relación á consecución de
interpretacións vocais, instrumentais e de danzas en grupo.
- Autonomía e iniciativa persoal: Fomentando actividades que promovan a creatividade mediante a
improvisación con instrumentos musicais ou de expresión corporal.
5. Metodoloxía
5.1. Principios metodolóxicos e pedagoxías musicais do s.XX.
Entendemos por metodoloxía ó conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas que
faciliten ó alumnado a aprendizaxe e a consecución dos obxectivos propostos. Para isto, debemos
contemplar os principios básicos de intervención educativa que guiarán a nosa práctica docente, estando
estes enmarcados nunha concepción constructivista, é dicir, partir do nivel de desenvolvemento do
alumnado, garantir a construción de aprendizaxes significativas, desenvolver as capacidades de aprender
a aprender e modificar os esquemas de coñecemento que o alumnado posúe.
Para isto, combinaranse as metodoloxías dos grandes pedagogos musicais do século XX,
considerando aspectos como a adaptación das pedagoxías á realidade e características do alumnado e a
busca do equilibrio no uso e combinación das mesmas. Podemos observar aportacións de Dalcroze
(traballando as figuras mediante o movemento); Martenot (actividades de relaxación); Willems (apreciación
rítmica mediante movementos naturais do corpo e utilización de materiais como os tubos sonoros, campás
ou cascabeis); Orff (comprensión das figuras mediante ritmo-linguaxe, prosodia rítmica e emprego dos
instrumentos Orff); Ködaly (fononimia e cancións folclóricas) ou Wuytack (musicograma).
5.2. Educación Musical en lingua inglesa
63
Dende o curso 2018/2019 o centro pertence ao programa Plurinfantil, polo que as sesións de
música desta etapa impartiranse en lingua inglesa.
Seguindo as directrices emanadas polo Anexo V da Orde do 25 de xuño de 2009 pola que se
regula a implantación, o desenvolvemento e a avaliación do segundo ciclo da educación infantil na
Comunidade Autónoma de Galicia, a introducción temperá das linguas estranxeiras debe ser entendida en
relación ao contexto educativo no que ten lugar. Por tanto, debe basearse nos principios de aprendizaxe
en Educación Infantil: o
enfoque globalizador e integrador das aprendizaxes, abordando tódolos aspectos que inflúen no
desenvolvemento das alumnas e dos alumnos nos campos expresivo, psicomotor, social e intelectual, de
tal maneira que as aprendizaxes se complementen entre sí, para tratar de facilitar a súa asimilación por
parte do alumnado, sendo a experimentación coa realidade presente o referente fundamental para o
deseño das actividades.
A lingua inglesa integrarase dende un punto de vista lúdico e partindo do traballo en grupo, non só
na área de Linguaxes: comunicación e representación senón que a través de tódalas áreas, traballando e
desenvolvendo as competencias básicas a través do enfoque global anteriormente citado e coa utilización
das TIC.
Isto supón que a lingua deberá practicarse en contextos comunicativos reais e
funcionais nos que o alumnado se implique e participe activamente nun clima de intercambio. Para isto
cómpre a creación dun ambiente motivador no que o alumnado se sinta confiado para afrontar as novas
aprendizaxes e onde sinta pracer por escoitar e participar.
A aprendizaxe da nova lingua será intuitiva, polo que se lle presentarán ao
alumnado mensaxes reais ou adaptados vinculados ós seus intereses: producción multimedia coas que
teñan que interaccionar, fotografías, contos, dramatizacións, cancións, xogos, etc.
A variedade de producción ou modelos presentados será fundamental, non só para manter a
motivación, senón tamén para atender as diferenzas de nivel, de desenvolvemento e de formas de
aprender.
64
Os nenos/as de Educación Infantil deberán iniciarse na aprendizaxe da nova
lingua partindo da comprensión e a expresión oral, é dicir, a través da imitación e repetición de sons,
palabras e enunciados significativos sempre cunha intención lúdica, reparando que, nesta etapa no xogo
conflúen tanto o carácter motivador como as posibilidades para que os nenos e nenas establezan
relacións significativas.
Outra das estratexias que se utilizaran para a aprendizaxe do novo idioma consistirá en recrear
situación e contextos nos que o alumnado teña que responder actuando: resposta física total (TPR: Total
Physical Response). Trátase dun modelo similar o que se emprega para a ensinanza da lingua materna,
baseándose no desenvolvemento das destrezas orais. Este modelo fai énfase na comprensión auditiva e
na estimulación do sistema cinestésico-sensorial, considerando necesario presentar propostas nas que se
esixa unha resposta de movemento, de aí que as interaccións que aparecen durante a práctica de xogos,
actividades plásticas e musicais se revelen como valiosos instrumentos cognitivos para a adquisición da
competencia comunicativa na
nova lingua reforzando a idoneidade da integración do inglés mediante a Linguaxe Musical.
Traballarase en coordinación coas mestras de inglés do centro.
6. Actividades
As actividades serán variadas e fomentarán a participación do alumnado. A programación das
mesmas é aberta e flexible, podendo ser modificadas para adaptarse ás necesidades e intereses do
alumnado ou a proxectos do centro.No seguinte cadro establécese unha guía de audicións e de conceptos
traballados por trimestre:
1ª Avaliación 2ª Avaliación 3ª Avaliación
65
4º E.I.Conceptos: Son,
ruído e silencio,
recoñecemento de
sons do contorno,
discriminación
tímbrica de
instrumentos.
Cancións:
vocabulario de
saúdos,
presentación, cores,
números (1-5),
familia, escola,
Halloween e
Christmas.
Audicións: Verán
(Vivaldi); Outono
(Vivaldi); Canción de
cuna (Brahms); Vals
(Chopin).
Interpretación de
ritmos sinxelos con
instrumentos de
pequena percusión.
Conceptos:
discriminación
tímbrica de
instrumentos,
duración (sons curtos
e longos); intensidade
(forte-piano).
Cancións: repaso
vocabulario de
saúdos, repaso cores,
números (1-10); cara
e corpo; xoguetes;
disfraces.
Audicións: Inverno
(Vivaldi); O aprendiz
de bruxo (Dukas);
Carnaval dos animais
(Saint-Saëns).
Contos musicais.
Onomatopeias.
Conceptos:
discriminación tímbrica
de instrumentos, escala
musical (interpretación
con boomwackers).
Cancións: repaso de
números e cores;
comida; animais de
granxa.
Audicións: Primavera
(Vivaldi); O voo do
moscardón (R.
Korsakov); Parque
jurásico (J. Williams);
Reloxo sincopado
(Anderson).
66
5º E.I. Conceptos:
discriminación
tímbrica de
instrumentos.
Audicións: Verán
(Vivaldi); Danza
Húngara (Brahms); O
sombreiro de tres
picos (Falla); Vals
(Strauss).
Marcar a pulsación e
ritmo de cancións
apropiadas coa
idade.
Conceptos:
discriminación
tímbrica de
instrumentos, altura
(grave-agudo).
Audicións: Un
americano en París
(Gerswin); A frauta
máxica, Marcha
Turca, Pequena
Serenata Nocturna
(Mozart).
Proxecto “21 días
cantando en galego”:
Ven comigo (María
Fumaça)
Conceptos:
discriminación tímbrica
de instrumentos (bingo
musical), emocións
(combinacións coas
campás musicais).
Audicións: Suite Peer
Gynt (Grieg); E.T. (J.
Williams); A sorpresa
(Haydn).
6º E.I. Conceptos:
discriminación
tímbrica de
instrumentos e
clasificación por
familias; repaso
calidades do son.
Audicións: Pedro e o
lobo (Prokofiev);
Cadros para unha
exposición
(Mussorgsky);
Conceptos:
discriminación
tímbrica de
instrumentos e
clasificación por
familias; repaso
calidades do son.
Audicións: Obertura
de Carmen (Bizet);
Crebanoces e o Lago
dos Cisnes
(Tchaikovsky).
Conceptos:
discriminación tímbrica
de instrumentos,
pentagrama e clave de
sol, dirección
(ascendente e
descendente).
Audicións: Máquina de
escribir (Anderson); Star
wars (J. Williams);
Música acuática, Música
para os reais fogos de
67
artificio (Haendel).
7. Recursos
Espaciais Aulas de Educación Infantil (3)
Aula de informática.
Materiais Impreso: cancioneiros e bibliografía
Audiovisual e multimedia: PDI, ordenador.
Instrumentos musicais: boomwhackers, piano de chan, campás,
pequena percusión.
8. Avaliación
68
8.1. Criterios
Os criterios a ter en conta para a avaliación do alumnado serán os seguintes
(Dec. 330/2009):
Criterios de avaliación
Área: coñecemento de si mesmo e autonomía personal
Recoñecer e identificar o corpo na súa globalidade e as súas diferentes partes.
Coordinar e controlar o seu corpo, as súas posibilidades motrices e adaptalo ás
características dos obxectos, á acción e á vida cotiá.
Recoñecer os sentidos e identificar percepcións e sensacións..
Construír unha imaxe positiva propia e aceptar a súa identidade, manifestando
confianza nas súas posibilidades e recoñecendo as súas limitacións.
Participar en xogos, mostrando destrezas motoras e habilidades manipulativas
cada vez máis axustadas.
Participar en xogos e actividades colectivas aceptando as normas que os
rexen.
Área: coñecemento do contorno
69
Explorar os obxectos e elementos do contorno inmediato e actuar sobre eles.
Recoñecer os seus atributos e calidades.
Empregar os números para identificar e contar.
Recoñecer algúns aspectos xeométricos básicos.
Colaborar co resto de compañeiros e compañeiras na vida da aula, amosando
disposición para compartir e resolver conflitos.
Área: linguaxes: comunicación e representación
Utilizar a lingua oral do modo máis conveniente para unha comunicación
positiva con iguais e con persoas adultas, segundo as intencións
comunicativas.
Comprender mensaxes orais diversas, mostrando unha actitude de escoita
atenta
e respectuosa.
Amosar unha actitude positiva cara á aprendizaxe dunha lingua estranxeira,
interesándose por participar en interaccións orais en rutinas, xogos e situación
habituais de comunicación
70
Mostrar interese por explorar as súas posibilidades de expresión e
representación, por gozar coas súas producións e por compartir as
experiencias
creativas, estéticas e comunicativas.
Utilizar, na medida das súas posibilidades, a linguaxe audiovisual e as
tecnoloxías da información e comunicación como vehículo de expresión e
comunicación
8.2. Instrumentos de avaliación
A avaliación será global, continua e formativa. A observación directa e sistemática constituirá a técnica
principal do proceso de avaliación, facendo constancia de aspectos relevantes no caderno do profesor.
9. Atención á diversidade
Segundo Decreto 229/ 2011, do 7 de decembro, polo que se regula a atención á diversidade do
alumnado dos centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia enténdese por atención á
diversidade o conxunto de medidas e accións que teñen como finalidade adecuar a resposta educativa ás
diferentes características e necesidades, ritmos e estilos de aprendizaxe, motivacións, intereses e
situacións sociais e culturais de todo o alumnado.
A atención á diversidade rexerase polos principios de normalización e inclusión; equidade,
igualdade de oportunidades e non discriminación; flexibilidade e accesibilidade; interculturalidade e
71
promoción da convivencia; autonomía dos centros docentes e participación de toda a comunidade
educativa.
Isto levarase a cabo baixo o asesoramento do Departamento de Orientación e dos profesionais que
o conforman (Orientadora, especialistas en Pedagoxía Terapéutica e en Audición e Linguaxe).
10. Adaptacións específicas debidas á COVID-19
Este curso, debido á situación provocada pola COVID-19 seguiranse as directrices específicas
emanadas polas Protocolo de adaptación ao contexto da Covid-19 nos centros de ensino non universitario
de Galicia para o curso 2021/2022 (versión 06/07/2021) e as concrecións realizadas no plan de
contixencia do centro.
Nos supostos nos que se teña que pasar á educación a distancia utilizaranse outros medios como a
aula virtual, blog ou Abalarmóbil.
14.- PROGRAMACIÓN INGLÉS
1 INTRODUCIÓN
Neste século a maioría das sociedades, incluída a nosa, son multiculturais e multilingües. O noso
pais como membro da Unión Europea, debe promover a aprendizaxe doutras linguas, preparando
aos mais novos para unha sociedade respectuosa e plural.
Esta programación foi deseñada segundo as directrices do nos currículo 330/2009 e tendo en conta
o máis importante documento de referencia na ensinanza e aprendizaxe das linguas en Europa o
Marco Común Europeo de Referencia. Este documento fui establecido, polo Consello de Europa,
como a parte principal do proxecto “ Language Learning for European Citizenship” . Está baseado
na adquisición da competencia comunicativa enfatizando o desenvolvemento da conciencia
intercultural no alumnado.
72
Na educación infantil, o estudo da Lingua estranxeira terá como meta a familiarización coa nova
lingua e a súa utilización en situacións de comunicación sinxelas e significativas para os nenas e
os nenos. Ademais tamén trataremos de :
-Promover a tolerancia , a cooperación e o respecto entre a comunidade educativa e máis ala dela.
-Contribuir ao desenvolvemento Persoal , social e académico dos estudantes.
-Fomentar o desexo de aprender desenvolvendo estratexias que garantan o sea desexo de
aprender ao longo de toda a vida ( aprender a aprender).
-Axudarlles a adquirir un pensamento crítico e habilidades para solventar problemas de todo tipo.
Para facer a nosa práctica docente máis produtiva e motivadora, a integración das TICs estará
presente en cada unidade ( competencia dixital) xa que hoxe en día xoga un papel determinante na
vida do noso alumnado. Especialmente na situación actual na que nos atopamos coa pandemía da
Covid-19
Todos estes aspectos serán centrais nesta programación pero sen esquecer que debemos “deixar
que sexan nenas e nenas” é dicir tendo en conta os seus gustos, preferencias, ritmos de
aprendizaxe sempre adaptados ao protocolo COVID_19 …Como conseguimos isto?
Facilitando actividades motivadoras, con materiais diversos e personaxes próximos a eles, que os
axuden a usar a lingua para levar a cabo tarefas significativas.
Ao iniciar o estudo dunha lingua estranxeira a unha idade tan temperá, preténdese que a
adquisición da lingua se realice dun xeito lúdico e estimulante que prepare ao estudante para o
proceso continuado que abarcará a Educación Primaria e Secundaria na súa totalidade. As nenas e
menos que teñan este contacto cunha lingua estranxeira na etapa de infantil desenvolverán, cun
esforzo mínimo, un conxunto de aptitudes e capacidades (sobre todo na faceta auditiva e de
pronunciación) que lles axudará ao longo da súa etapa estudantil.
A aprendizaxe dunha lingua estranxeira está considerado un elemento enriquecedor na Educación
Infantil, tanto polas necesidades culturais dos nosos tempos coma polo alto grado de
compatibilidade dos procedementos involucrados na aprendizaxe do inglés cos obxectivos
propostos polo Lei Orgánica 2/2006 do 3 de Maio.
2 OBXECTIVOS DE ETAPA
O Decreto 330/2009 do 4 de Xuño que establece o currículo de infantil na Comunidade Autónoma de
Galicia, distingue como finalidade esencial a contribución esta etapa ao desenvolvemento físico,
73
afectivo, social e intelectual das nenas e nenos. Sinalando que nesta etapa se atenderá
progresivamente ao desenvolvemento afectivo, ao movemento e aos hábitos de control corporal,
ás manifestacións da comunicación e da linguaxe, ás pautas elementais de convivencia e relación
social, así como ao descubrimento das características físicas e sociais do medio. Do mesmo xeito
que se potenciará a transmisión daqueles valores que favorezan a liberdade persoal, a
responsabilidade, a cidadanía democrática, a solidariedade, a tolerancia, o respecto, a xustiza, a
prevención de conflitos e a súa resolución pacífica, a non violencia en todos os ámbitos da vida,
así como o crecemento da igualdade entre homes e mulleres.
Os obxectivos fundamentais da Educación Infantil son:
-Coñecer o seu propio corpo e o das outras persoas, as súas posibilidades de acción e aprender a
respectar as diferenzas
-Observar e explorar a súa contorna familiar, natural e social.
-Adquirir progresivamente autonomía nas súas actividades cotias.
-Desenvolver as súas capacidades afectivas.
-Relacionarse cos demais e adquirir progresivamente pautas elementais de convivencia e relación
social , así como na resolución pacífica de conflictos.
-Desenvolver habilidades comunicativas en diferentes linguas e formas de expresión.
-Iniciarse nas habilidades lógico-matematicas, na lecto-escritura e no movemento, no xesto e no
ritmo.
3 OBXECTIVOS ESPECÍFICOS
Ao finalizar a etapa, as nenas e nenos serán quen de:
-Mostrar una actıtude positiva e respectuosa de cara a lingua inglesa, de cara a cultura
anglosaxona e outras culturas diferentes a súa.
74
-Recoñer os aspectos sonoros, rítmicos e de entonación do inglés.
-Comprender as formulas básicas de interacción social: Saúdos, fórmulas de cortesía…
Coordinar e utilizar os trazos básicos de preescritura.
-Utilizar recursos non lingüísticos para comprender e hacerse comprender: Técnicas plásticas,
mimo…
-Mostrar comprensión do vocabulario mediante as respostas física, xestos e expresións.
4 AS COMPETENCIAS CLAVE
A aprendizaxe dunha lingua estranxeira contribúe á adquisición da competencia en
comunicación lingüística de xeito directo. Unha aprendizaxe da lingua estranxeira,
baseada no desenvolvemento de habilidades comunicativas, contribuirá ao
desenvolvemento desta competencia básica no mesmo sentido que o fai a primeira
lingua ou mesmo outras linguas nas que o neno ou nena se ve en contacto.
A achega da lingua estranxeira ó desenvolvemento desta competencia é primordial no
discurso oral dado que as habilidades de escoitar, falar e conversar, adquiren unha
relevancia singular nesta etapa. Así mesmo, a aprendizaxe da lingua estranxeira
mellora a competencia comunicativa xeral
A partir da adquisición da linguaxe, esta convértese en vehículo do pensamento
humano, en instrumento para a interpretación e a representación da realidade e na
ferramenta de aprendizaxe por excelencia. Esta materia contribúe ao desenvolvemento
da competencia para aprender a aprender posto que acrecenta a capacidade
lingüística xeral conferíndolle novas potencialidades e recursos diferentes para a
comprensión e a expresión..
Esta materia é ademais un bo vehículo para o desenvolvemento da competencia social
75
e cidadá . As linguas sérvenlles aos/ás falantes para comunicarse socialmente, forman
parte da cultura común das diferentes comunidades e nacións. Pero tamén, en boa
medida, son vehículo de comunicación e transmisión cultural, e favorecen o respecto, o
interese e a comunicación con falantes doutras linguas e o recoñecemento e a
aceptación das diferenzas culturais e de comportamento.
As competencias citadas están na actualidade en relación directa coa competencia en
tratamento da información e competencia dixital . A utilización de recursos dixitais para
a aprendizaxe é inherente á materia e o uso destas ferramentas contribúe
directamente ao desenvolvemento desta competencia.
Esta materia inclúe especificamente un achegamento a manifestacións culturais
propias da lingua e dos países nos que se fala e, polo tanto, contribúe a adquirir a
competencia artística e cultural xa que propicia unha aproximación a obras ou autores
que contribuíron á creación artística e literaria de dita cultura.
O coñecemento dunha lingua estranxeira tamén contribúe á adquisición da
competencia en autonomía e iniciativa persoal , en varios sentidos. O currículo fomenta
o traballo cooperativo na aula, e o manexo de recursos e habilidades persoais dentro
da área “O coñecemento de si mesmo/a e a autonomía persoal”, e isto supón poñer en
funcionamento determinados procedementos que permiten o desenvolvemento de
iniciativas e toma de decisións no traballo, propiciando así a autonomía e a iniciativa
persoal.
Finalmente, e a pesar de que a Competencia no coñecemento e a interacción co
mundo físico e a Competencia matemática non se mencionan especificamente nos
obxectivos para Lingua Estranxeira, por mor da natureza dos materiais, pódense
atopar moitas oportunidades de empezar a desenvolver tamén estas competencias.
76
5 CRITERIOS XERAIS DE AVALIACIÓN.
1. Relacionar o significado de palabras en lingua estranxeira con imaxes.
2. Captar o sentido global de sinxelas mensaxes orais emitidos en lingua estranxeira.
3. Mostrar interese por participar en diversas situacións de comunicación oral utilizando sinxelas
estruturas lingüísticas en lingua estranxeira.
4. Recitar cancións sinxelas (nursery rhymes, poesías, chants ...) coa adecuada entoación e
expresividade e mostrar interese polos aspectos socioculturais que transmiten.
5. Mostrar tolerancia e respecto cara á diversidade cultural e social manifestando interese por
coñecer as tradicións e costumes propios da cultura galega, así como as doutros países.
6. Segmentar a linguaxe oral con conciencia léxica, silábica e fonética, na lingua materna e lingua
estranxeira, así como discriminar auditivamente as diferenzas fonéticas da linguaxe oral.
6 CRITERIOS DE AVALIACIÓN POR NIVEL
3 ANOS
Saudar e despedirse en inglés. Identificar algunhas cores. Red, yellow, blue, green...
Recoñecer e nomear algúns obxectos da clase.
Recoñecer e nomear algunha dependencia ou obxecto da casa.
Identificar e nomear algún membro da familia.
Familiarizarse co vocabulario do Nadal.
Recoñecer e nomear partes do corpo.
Recoñecer e nomear alimentos.
Recoñecer e nomear animais domésticos e salvaxes.
Identificar e nomear algún medio de transporte.
Identificar e nomear algunhas pezas de vestir estivais.77
Comprender e seguir instrucións sinxelas en inglés.
Respectar as normas de comportamento na clase.
Mostrar comprensión mediante resposta física.
Comprender globalmente un conto sinxelo.
Respectar as regras dos xogos.
4 ANOS
Saber saudar e despedirse en inglés.
Recoñecer e nomear obxectos da clase.
Recoñecer e nomear algunha dependencia ou obxecto da casa.
Identificar e nomear algún membro da familia.
Familiarizarse co vocabulario do Nadal.
Recoñecer e nomear partes do corpo.
Identificar e recoñecer algúns oficios.
Recoñecer e nomear alimentos.
Recoñecer e nomear animais domésticos e salvaxes.
Identificar e nomear algún medio de transporte.
Identificar e nomear algunhas pezas de vestir estivais.
Comprender e seguir instrucións sinxelas en inglés.
Respectar as normas de comportamento na clase.
Mostrar comprensión mediante resposta física.
Comprender globalmente un conto sinxelo.
Respectar as regras dos xogos.
5 ANOS
Saber saudar e despedirse en inglés.
Saber responder cando lle preguntan o seu nome.
78
Contar ata 10 en inglés.
Recoñecer e nomear os obxectos da clase.
Nomear algúns membros da familia.
Identificar e nomear algunhas partes do corpo.
Identificar e recoñecer algúns oficios.
Identificar e recoñecer formas xeométricas.
Identificar alimentos e dicir os que lle gustan e os que non.
Recoñecer e nomear algúns medios de transporte.
Identificar e nomear algúns animais (domésticos e salvaxes )
Familiarizarse co vocabulario do Nadal.
Participar en cancións mediante accións.
Respectar as normas de comportamento na clase.
Mostrar comprensión de instrucións orais mediante unha resposta física.
Respectar as regras dos xogos.
7 ORGANIZACIÓN DOS CONTIDOS POR NIVEL
3 ANOS
UNIDADE
DIDÁCTICA
TEMPORALIZACIÓN LENGUAXE
ACTIVA
LENGUAXE
RECEPTIVA
1. Introduction Setembro Hello.
Goodbye.
Big/Small
What’s your
name?
Please/Thank
you.
Let’s + verb
(make a circle,
sleep).
79
2. My class and
school.
Outubro Yes, no.
Red/green.
circle
Happy / sad.
Fine.
What’s the
weather like
today? How's the
weather?
How are you
today?
Who’s missing
today?
Stand up / sit
down / turn
around.
Come here,
please.
Be quite, please.
Look / Listen.
3.My family.
Halloween.
Outubro
Novembro
Boy- girl..
Mummy/ Daddy.
Blue / Yellow.
Candle/pumpkin.
Numbers:one,
two, tree.
This is my….
Who’s this?
I’ve got…
Have you got
a…?
4. At home.
Christmas.
Novembro
Decembro
Television, sofa,
phone.
Window, door.
Present/toy.
Father Christmas
What’s this / it?
This is / It’s is a/
an...
This is the…
Merry Christmas.
We wish you a
80
/Santa.
Christmas Tree.
merry Christmas.
5. My body Xaneiro Parts of the body:
Head, eyes, nose,
mouth, ears.
Touch your…
Move your...
Shake your …
Hold hands.
Up / down.
6.Jobs. Xaneiro
Febreiro
Jobs: doctor,
fireman, teacher.
Clothes: trousers,
T-shirt, hat, shoes.
What is he/she
wearing?
Who’s wearing
…?
I like Carnival.
Can you guess?
Does (a farmer)
drive(an
ambulance)?
I haven’t got.
7.Food.Easter. Marzo
Abril
Food: banana,
apple, pear,
sandwich.
Orange.
Easter egg/rabbit.
I like + noun.
I don’t like +
noun.
Do you like...?
I prefer...
8. Animals Abril
Maio
Animals: Dog, cat,
duck, cow, hen.
What’s this?
What is it?
81
Numbers: 1-5. It’s a/an...
What colour is
it?
Is it big or small?
It’s big/small.
9.Summer:
travelling and
beach.
Xuño Bus, car, bike.
Hot ,sunny.
Sandals, Beach.
What are these?
These are...
Put on your ...
Take off your ..
Plane, boat.
4 ANOS
UNIDADE
DIDÁCTICA
TEMPORA-
LIZACIÓN
LENGUAXE
ACTIVA
LENGUAXE
RECEPTIVA
1. Introduction Setembro Hello.
Goodbye.
My name is…
Boy/Girl
What’s
your/her/his name?
Who’s + doing
something?
Somebody is +
doing something.
I will throw the
balloon to…
Who will you throw
the balloon to?
Come here, please.
Stand up.
82
It’s your turn now.
Guess who.
Up, down.
2. My classroom
and school.
Outubro Yes, no.
It’s hot/cold/sunny/
raining/
windy/cloudy.
Bag, table, chair,
pencil, crayon,
book.
Happy / sad.
Fine.
Numbers: 1 -5.
Colours: red,
yellow, green, blue.
What’s the weather
like today?
How are you
today?
Who’s missing
today?
Stand up / sit down
/ turn around.
Come here, please.
Be quite, please.
Look / Listen.
Are you ready for
…?
What colour is it?
3. My family.
Halloween.
Outubro
Novembro
Mummy / Daddy.
Brother / Sister.
Tall / Short.
Play.
Candle/pumpkin.
This is my….
Who’s this?
I’ve got…
Have you got a…?
4. At home.
Christmas.
Novembro
Decembro
Bedroom.
Bathroom.
What’s this / it?
This is / It’s is a/
an...
83
Kitchen.
Living-room.
Garden.
Present/toy.
Father Christmas.
Christmas
Tree/star.
Christmas card.
This is the…
Merry Christmas.
We wish you a
merry Christmas.
5. My body Xaneiro
Febreiro
Body.
Head/shoulder/
knees and toes.
Ears/eyes/nose/
mouth.
Boy/girl.
Touch your…
Move your...
Shake your …
Hold hands.
Up / down.
Wash your face /
hands.
Brush your hair /
teeth.
6. Jobs. clothes Xaneiro
Febreiro
Jobs: doctor,
fireman, farmer,
policeman,
teacher, gardener.
Clothes and
accessories: skirt,
trousers, T-shirt,
hat, glasses,
shoes.
What is he/she
wearing?
Who’s wearing …?
I like Carnival.
Can you guess?
Does (a farmer)
drive (an
ambulance)?
84
Who does this job?
I haven’t got.
7. Food. Easter. Marzo
Abril
Food: apple,
orange, sandwich,
milk, juice.
Chocolate/basket/
rabbit/Easter egg.
I like + noun.
I don’t like + noun.
Do you like...? .
Which is your
favourite food?
Can I have
a/an/some …?
There is a…
There are some…
8. Animals Abril
Maio
Wild animals: Lion,
tiger, elephant,
giraffe.
Farm animals: dog,
cow, duck, horse,
hen.
Pets: dog, cat,
tortoise, fish.
Where does (any
animal) live/eat?
What does (any
animal) do?
Which sound does
(an elephant)
make?
9. The summer:
travelling and
beach.
Xuño Bus, car, bike,
plane, boat,
Ride, drive.
Sandals.
Beach.
What are these?
These are...
Put on your ...
Take off your ...
Swimsuit,
85
Hot/sunny. sunglasses.
5 ANOS
UNIDADE
DIDÁCTICA
TEMPORA-
LIZACIÓN
LENGUAXE
ACTIVA
LENGUAXE
RECEPTIVA
1. Introduction Setembro Hello.
Goodbye.
My name is…
Well done!
Fine.
What’s
your/her/his name?
Who is + doing
something?
Somebody is +
doing something.
Come here, please.
Stand up.
It’s your turn now.
Guess who.
Up, down.
How are you
today?
86
2. The classroom
and school
Outubro Yes, no.
It’s sunny/raining/
windy
/cloudy.
Bag, table, chair,
pencil, crayon,
book.
Happy / sad.
Fine.
Toilet, classroom,
playground,
vegetable garden.
Numbers 1 – 5.
What’s the weather
like today?
How are you
today?
Who’s missing
today?
Stand up / sit down
/ turn around.
Come here, please.
Be quite, please.
Look / Listen.
Are you ready for
…?
What’s
in/out/on/under
something?
What day is it
today? Monday,
Tuesday,
Wednesday,
Thursday, Friday,
Saturday and
Sunday.
Who’s the helper
today?
Let’s count the
children.
3. The Family.
Halloween.
Outubro
Novembro
Mummy / Daddy.
Brother / Sister.
This is my….
Who’s this?
87
Baby
Grandmother /
Grandfather.
Tall / Short.
Go to the park/go
shopping.
Candle/pumpkin/
witch.
I’ve got…
Have you got a…?
4. At home.
Christmas.
Novembro
Decembro
Rooms: Bathroom,
bedroom. kitchen,
living room, sitting
room, garden
Door, window.
Present.
Father Christmas/
The Three Wise
Men.
Christmas Tree.
Christmas card.
Christmas ball.
Stars.
What’s this / it?
This is / It’s is a/
an...
This is the…
Merry Christmas.
We wish you a
merry Christmas.
5. My body Xaneiro
Febreiro
Body parts: head,
foot, ears, eyes,
nose, mouth.
Boy/girl.
Touch your…
Move your...
Shake your …
Hold hands.
88
Up / down.
Clap your hands.
Click your fingers.
Blow your nose.
6. Jobs. Carnival Xaneiro
Febreiro
Jobs: doctor,
fireman, farmer,
policeman,
teacher, gardener.
Clothes and
accessories: skirt,
trousers, T-shirt,
hat, glasses,
shoes.
Fancy dress.
Masks.
What is he/she
wearing?
Who’s wearing …?
I like Carnival.
Can you guess?
Does (a farmer)
drive (an
ambulance)?
Who does this job?
I haven’t got.
Who are you?
I’m a/am
Let’s dress up.
7. The
food.Easter.
Marzo
Abril
Vocabulary
about food:
banana, apple,
orange, sandwich,
meat, fish, milk,
juice.
Chocolate/basket/
Rabbit/
I like + noun.
I don’t like + noun.
Do you like...?
I prefer...
Which is your
favourite food?
Can I have
a/an/some …?
89
Easter egg. There is a…
There are some…
Are there any…?
How much is it?
8. Animals Abril
Maio
Wild animals: Lion,
tiger, elephant,
giraffe.
Farm animals: dog,
cow, duck, horse,
hen.
Pets: dog, cat,
tortoise, fish.
Where does (any
animal) live, eat?
What does (any
animal) do?
Which sound does
(an elephant)
make?
Is it wild/domestic
animal?
9. The summer:
travelling and
beach.
Xuño Transports: Bus,
Car, bike, plane,
boat.
Sun cream.
Swimsuit,
sunglasses,
sandals.
Beach.
Hot/sunny.
What are these?
These are...
Put on your ...
Take off your ...
What can you see?
Drive/ride.
8 METODOLOXIA
A unha idade temperá, a segunda lingua adquírese dunha forma similar á lingua materna. A
metodoloxía en infantil baséase e apóiase directamente nas características da adquisición da
primeira lingua, que son as seguintes:
90
A. A adquisición da lingua desenvólvese ao mesmo tempo que a aprendizaxe intelectual, físico,
emocional e social.
B. O uso da lingua ten un propósito, un fin.
C. Os nenos desenvolven a súa capacidade de escoitar outro idioma e expónselles a el, pero non
se lles presiona para que falen.
D. A adquisición de vocabulario mediante a técnica de repetición.
De igual forma ao neno preséntaselle e escoita o inglés en contextos comunicativos familiares e
próximos ao seu mundo, sempre coa finalidade de comprender para facer.
En referencia á comprensión oral temos que destacar o uso de cancións e chants que motivan aos
nenos, crean un ambiente agradable para a aprendizaxe e teñen moita repetición para axudarlles a
comprendelos e memorizalos. Facilítaselles a memorización con apoio visual, efectos sonoros,
mímica e accións ilustrativas por parte do profesor/a. Os nenos/as participan imitando estas
accións e xestos,sinalando debuxos ou facendo representacións. Sempre adaptados ao protocolo
Covid-19 Polo que respecta á produción oral, pónselles en situacións nas que poidan empezar a
dicir palabras en inglés. Trátase de que produzan palabras soltas (red, yes, one, dog...) ou
expresións comúns como Hello, bye bye ou Merry Christmas. Tamén é moi importante respectar o
"silent period" e darlles a oportunidade de falar en inglés sen que se sintan obrigados a repetir. Xa
que a súa tendencia natural cando se lles pregunta é a de contestar na súa lingua materna, é moi
útil reformular a súa resposta en inglés.
Outro tipo de actividades que contribúen a desenvolver a comprensión oral son a actividades tipo
TPR ( Total Physical Response ) xa que a profesora dá unha instrución e os nenos/as responden de
forma non verbal facendo os xestos ou accións apropiadas.
Dentro das actividades que contribúen a desenvolver a comprensión oral hai unha ampla gama de
actividades lúdicas (xogos) que se realizan con movemento (en círculo, con música, camiñando, en
fila...) e xogos nos que se utilizan os materiais que se elaboraron previamente. Estas actividades
serán adaptadas ao novo contexto educativo-sanitario a consecuencia da Covid-19
Xa que o que se pretende é desenvolver a comprensión oral dos alumnos faise imprescindible o
uso do inglés como medio de comunicación no aula.
9 ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
91
Tomando como base o Decreto 229/2011 atenderemos aos nosos alumnos e alumnas sempre tendo
en conta o seu nivel e o proceso de aprendizaxe, adoptando as medidas oportunas en función das
súas necesidades.
A organización temporal das actividades, así como o tempo de resposta de cada neno e nena
caracterízase por unha axeitada flexibilidade,adaptándose ao ritmo de aprendizaxe en todo
momento.
Propóñense actividades con diferentes graos de consecución e realización (Reforzo e Ampliación)
Utilizaremos diversos procedementos e instrumentos de avaliación.
A programación será flexible en todo momento para dar resposta inmediata as necesidades que
vaian xurdindo.
10 RECURSOS MATERIAIS
Os recursos empregados son altamente motivadores para esta etapa. Fáisenos recomendable o
uso da marioneta ao comezo, que serve como elemento práctico para crear diálogos, introducir
temas e actividades, atraer a atención e ata pedir silencio ou marcar o uso dalgunhas rutinas. Outro
recurso imprescindible é internet con todas as cancións, chants e gravacións necesarias para o
curso. As Flashcards ou tarxetas de vocabulario son moi útiles para presentar palabras novas,
repasalas ou facer algúns xogos. Os póster axudan a reforzar o vocabulario da unidade que se
traballa nese momento. Outros materiais de gran importancia son os contos, o ordenador, etc. Por
último comentar que cada avaliación faranse debuxos que deberán colorear, relacionados con
algúns dos aspectos tratados na aula e que se levarán para casa cando finalice o curso.
11 INSTRUMENTOS E PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN
Instrumentos de avaliación:
Observación directa.
Análise de tarefas e actividades encomendadas.
Participación en clase.
Procedementos de avaliación:
92
- Avaliación inicial, que nos informase do nivel madurativo do neno, o grado de desenvolvemento
das súas capacidades e o nivel de coñecementos que traen cando chegan á escola.
- Avaliación continua, que se realizará ao longo de todo o proceso de aprendizaxe dos alumnos e
permitiranos orientar, adaptar e corrixir de modo sistemático o proceso educativo.
- Avaliación final, dános a coñecer e a valorar os resultados conseguidos polo alumno ao finalizar o
proceso aprendizaxe respecto das capacidades indicadas nos obxectivos xerais.
12 ACTIVIDADES TIPO.
- Xogos.
- Actividades de Resposta Física Total.
- Dramatizacións.
- Cancións e rimas.
- Contos ilustrados.
- Talleres.
- Para responder ás necesidades de cada alumno/a realizaranse actividades de diferentes tipos:
- Revisión dos contidos, talleres, xogos, cancións, …que reforcen ou amplíen os contidos
traballados en cada unidade didáctica.
13 VALORACIÓN ENTRE O DESENVOLVEMENTO E RESULTADO DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA.
Ao finalizar cada unidade didáctica realizarase unha valoración que permita analizar o grao de
consecución dos obxectivos programados, as dificultades atopadas no desenvolvemento das
distintas actividades, a coherencia entre os distintos elementos do currículo, así como o nivel de
complexidade das unidades para as características do grupo-clase. Esta análise permitirá
introducir as modificacións oportunas.
93
1 INTRODUCIÓN
Neste século a maioría das sociedades, incluída a nosa, son multiculturais e multilingües. O noso
pais como membro da Unión Europea, debe promover a aprendizaxe doutras linguas, preparando
aos mais novos para unha sociedade respectuosa e plural.
Esta programación foi deseñada segundo as directrices do nos currículo 330/2009 e tendo en conta
o máis importante documento de referencia na ensinanza e aprendizaxe das linguas en Europa o
Marco Común Europeo de Referencia. Este documento fui establecido, polo Consello de Europa,
como a parte principal do proxecto “ Language Learning for European Citizenship” . Está baseado
na adquisición da competencia comunicativa enfatizando o desenvolvemento da conciencia
intercultural no alumnado.
Na educación infantil, o estudo da Lingua estranxeira terá como meta a familiarización coa nova
lingua e a súa utilización en situacións de comunicación sinxelas e significativas para os nenas e
os nenos. Ademais tamén trataremos de :
94
-Promover a tolerancia , a cooperación e o respecto entre a comunidade educativa e máis ala dela.
-Contribuir ao desenvolvemento Persoal , social e académico dos estudantes.
-Fomentar o desexo de aprender desenvolvendo estratexias que garantan o sea desexo de
aprender ao longo de toda a vida ( aprender a aprender).
-Axudarlles a adquirir un pensamento crítico e habilidades para solventar problemas de todo tipo.
Para facer a nosa práctica docente máis produtiva e motivadora, a integración das TICs estará
presente en cada unidade ( competencia dixital) xa que hoxe en día xoga un papel determinante na
vida do noso alumnado. Especialmente na situación actual na que nos atopamos coa pandemía da
Covid-19
Todos estes aspectos serán centrais nesta programación pero sen esquecer que debemos “deixar
que sexan nenas e nenas” é dicir tendo en conta os seus gustos, preferencias, ritmos de
aprendizaxe sempre adaptados ao protocolo COVID_19 …Como conseguimos isto?
Facilitando actividades motivadoras, con materiais diversos e personaxes próximos a eles, que os
axuden a usar a lingua para levar a cabo tarefas significativas.
Ao iniciar o estudo dunha lingua estranxeira a unha idade tan temperá, preténdese que a
adquisición da lingua se realice dun xeito lúdico e estimulante que prepare ao estudante para o
proceso continuado que abarcará a Educación Primaria e Secundaria na súa totalidade. As nenas e
menos que teñan este contacto cunha lingua estranxeira na etapa de infantil desenvolverán, cun
esforzo mínimo, un conxunto de aptitudes e capacidades (sobre todo na faceta auditiva e de
pronunciación) que lles axudará ao longo da súa etapa estudantil.
A aprendizaxe dunha lingua estranxeira está considerado un elemento enriquecedor na Educación
Infantil, tanto polas necesidades culturais dos nosos tempos coma polo alto grado de
compatibilidade dos procedementos involucrados na aprendizaxe do inglés cos obxectivos
propostos polo Lei Orgánica 2/2006 do 3 de Maio.
2 OBXECTIVOS DE ETAPA
O Decreto 330/2009 do 4 de Xuño que establece o currículo de infantil na Comunidade Autónoma de
Galicia, distingue como finalidade esencial a contribución esta etapa ao desenvolvemento físico,
afectivo, social e intelectual das nenas e nenos. Sinalando que nesta etapa se atenderá
progresivamente ao desenvolvemento afectivo, ao movemento e aos hábitos de control corporal,
ás manifestacións da comunicación e da linguaxe, ás pautas elementais de convivencia e relación
social, así como ao descubrimento das características físicas e sociais do medio. Do mesmo xeito
95
que se potenciará a transmisión daqueles valores que favorezan a liberdade persoal, a
responsabilidade, a cidadanía democrática, a solidariedade, a tolerancia, o respecto, a xustiza, a
prevención de conflitos e a súa resolución pacífica, a non violencia en todos os ámbitos da vida,
así como o crecemento da igualdade entre homes e mulleres.
Os obxectivos fundamentais da Educación Infantil son:
-Coñecer o seu propio corpo e o das outras persoas, as súas posibilidades de acción e aprender a
respectar as diferenzas
-Observar e explorar a súa contorna familiar, natural e social.
-Adquirir progresivamente autonomía nas súas actividades cotias.
-Desenvolver as súas capacidades afectivas.
-Relacionarse cos demais e adquirir progresivamente pautas elementais de convivencia e relación
social , así como na resolución pacífica de conflictos.
-Desenvolver habilidades comunicativas en diferentes linguas e formas de expresión.
-Iniciarse nas habilidades lógico-matematicas, na lecto-escritura e no movemento, no xesto e no
ritmo.
3 OBXECTIVOS ESPECÍFICOS
Ao finalizar a etapa, as nenas e nenos serán quen de:
-Mostrar una actıtude positiva e respectuosa de cara a lingua inglesa, de cara a cultura
anglosaxona e outras culturas diferentes a súa.
-Recoñer os aspectos sonoros, rítmicos e de entonación do inglés.
-Comprender as formulas básicas de interacción social: Saúdos, fórmulas de cortesía…
Coordinar e utilizar os trazos básicos de preescritura.
96
-Utilizar recursos non lingüísticos para comprender e hacerse comprender: Técnicas plásticas,
mimo…
-Mostrar comprensión do vocabulario mediante as respostas física, xestos e expresións.
4 AS COMPETENCIAS CLAVE
A aprendizaxe dunha lingua estranxeira contribúe á adquisición da competencia en
comunicación lingüística de xeito directo. Unha aprendizaxe da lingua estranxeira,
baseada no desenvolvemento de habilidades comunicativas, contribuirá ao
desenvolvemento desta competencia básica no mesmo sentido que o fai a primeira
lingua ou mesmo outras linguas nas que o neno ou nena se ve en contacto.
A achega da lingua estranxeira ó desenvolvemento desta competencia é primordial no
discurso oral dado que as habilidades de escoitar, falar e conversar, adquiren unha
relevancia singular nesta etapa. Así mesmo, a aprendizaxe da lingua estranxeira
mellora a competencia comunicativa xeral
A partir da adquisición da linguaxe, esta convértese en vehículo do pensamento
humano, en instrumento para a interpretación e a representación da realidade e na
ferramenta de aprendizaxe por excelencia. Esta materia contribúe ao desenvolvemento
da competencia para aprender a aprender posto que acrecenta a capacidade
lingüística xeral conferíndolle novas potencialidades e recursos diferentes para a
comprensión e a expresión..
Esta materia é ademais un bo vehículo para o desenvolvemento da competencia social
e cidadá . As linguas sérvenlles aos/ás falantes para comunicarse socialmente, forman
parte da cultura común das diferentes comunidades e nacións. Pero tamén, en boa
medida, son vehículo de comunicación e transmisión cultural, e favorecen o respecto, o
97
interese e a comunicación con falantes doutras linguas e o recoñecemento e a
aceptación das diferenzas culturais e de comportamento.
As competencias citadas están na actualidade en relación directa coa competencia en
tratamento da información e competencia dixital . A utilización de recursos dixitais para
a aprendizaxe é inherente á materia e o uso destas ferramentas contribúe
directamente ao desenvolvemento desta competencia.
Esta materia inclúe especificamente un achegamento a manifestacións culturais
propias da lingua e dos países nos que se fala e, polo tanto, contribúe a adquirir a
competencia artística e cultural xa que propicia unha aproximación a obras ou autores
que contribuíron á creación artística e literaria de dita cultura.
O coñecemento dunha lingua estranxeira tamén contribúe á adquisición da
competencia en autonomía e iniciativa persoal , en varios sentidos. O currículo fomenta
o traballo cooperativo na aula, e o manexo de recursos e habilidades persoais dentro
da área “O coñecemento de si mesmo/a e a autonomía persoal”, e isto supón poñer en
funcionamento determinados procedementos que permiten o desenvolvemento de
iniciativas e toma de decisións no traballo, propiciando así a autonomía e a iniciativa
persoal.
Finalmente, e a pesar de que a Competencia no coñecemento e a interacción co
mundo físico e a Competencia matemática non se mencionan especificamente nos
obxectivos para Lingua Estranxeira, por mor da natureza dos materiais, pódense
atopar moitas oportunidades de empezar a desenvolver tamén estas competencias.
5 CRITERIOS XERAIS DE AVALIACIÓN.
1. Relacionar o significado de palabras en lingua estranxeira con imaxes.
98
2. Captar o sentido global de sinxelas mensaxes orais emitidos en lingua estranxeira.
3. Mostrar interese por participar en diversas situacións de comunicación oral utilizando sinxelas
estruturas lingüísticas en lingua estranxeira.
4. Recitar cancións sinxelas (nursery rhymes, poesías, chants ...) coa adecuada entoación e
expresividade e mostrar interese polos aspectos socioculturais que transmiten.
5. Mostrar tolerancia e respecto cara á diversidade cultural e social manifestando interese por
coñecer as tradicións e costumes propios da cultura galega, así como as doutros países.
6. Segmentar a linguaxe oral con conciencia léxica, silábica e fonética, na lingua materna e lingua
estranxeira, así como discriminar auditivamente as diferenzas fonéticas da linguaxe oral.
6 CRITERIOS DE AVALIACIÓN POR NIVEL
3 ANOS
Saudar e despedirse en inglés. Identificar algunhas cores. Red, yellow, blue, green...
Recoñecer e nomear algúns obxectos da clase.
Recoñecer e nomear algunha dependencia ou obxecto da casa.
Identificar e nomear algún membro da familia.
Familiarizarse co vocabulario do Nadal.
Recoñecer e nomear partes do corpo.
Recoñecer e nomear alimentos.
Recoñecer e nomear animais domésticos e salvaxes.
Identificar e nomear algún medio de transporte.
Identificar e nomear algunhas pezas de vestir estivais.
Comprender e seguir instrucións sinxelas en inglés.
Respectar as normas de comportamento na clase.
Mostrar comprensión mediante resposta física.99
Comprender globalmente un conto sinxelo.
Respectar as regras dos xogos.
4 ANOS
Saber saudar e despedirse en inglés.
Recoñecer e nomear obxectos da clase.
Recoñecer e nomear algunha dependencia ou obxecto da casa.
Identificar e nomear algún membro da familia.
Familiarizarse co vocabulario do Nadal.
Recoñecer e nomear partes do corpo.
Identificar e recoñecer algúns oficios.
Recoñecer e nomear alimentos.
Recoñecer e nomear animais domésticos e salvaxes.
Identificar e nomear algún medio de transporte.
Identificar e nomear algunhas pezas de vestir estivais.
Comprender e seguir instrucións sinxelas en inglés.
Respectar as normas de comportamento na clase.
Mostrar comprensión mediante resposta física.
Comprender globalmente un conto sinxelo.
Respectar as regras dos xogos.
5 ANOS
Saber saudar e despedirse en inglés.
Saber responder cando lle preguntan o seu nome.
Contar ata 10 en inglés.
Recoñecer e nomear os obxectos da clase.
Nomear algúns membros da familia.
100
Identificar e nomear algunhas partes do corpo.
Identificar e recoñecer algúns oficios.
Identificar e recoñecer formas xeométricas.
Identificar alimentos e dicir os que lle gustan e os que non.
Recoñecer e nomear algúns medios de transporte.
Identificar e nomear algúns animais (domésticos e salvaxes )
Familiarizarse co vocabulario do Nadal.
Participar en cancións mediante accións.
Respectar as normas de comportamento na clase.
Mostrar comprensión de instrucións orais mediante unha resposta física.
Respectar as regras dos xogos.
7 ORGANIZACIÓN DOS CONTIDOS POR NIVEL
3 ANOS
UNIDADE
DIDÁCTICA
TEMPORALIZACIÓN LENGUAXE
ACTIVA
LENGUAXE
RECEPTIVA
1. Introduction Setembro Hello.
Goodbye.
Big/Small
What’s your
name?
Please/Thank
you.
Let’s + verb
(make a circle,
sleep).
101
2. My class and
school.
Outubro Yes, no.
Red/green.
circle
Happy / sad.
Fine.
What’s the
weather like
today? How's the
weather?
How are you
today?
Who’s missing
today?
Stand up / sit
down / turn
around.
Come here,
please.
Be quite, please.
Look / Listen.
3.My family.
Halloween.
Outubro
Novembro
Boy- girl..
Mummy/ Daddy.
Blue / Yellow.
Candle/pumpkin.
Numbers:one,
two, tree.
This is my….
Who’s this?
I’ve got…
Have you got
a…?
4. At home.
Christmas.
Novembro
Decembro
Television, sofa,
phone.
Window, door.
Present/toy.
Father Christmas
What’s this / it?
This is / It’s is a/
an...
This is the…
Merry Christmas.
We wish you a
102
/Santa.
Christmas Tree.
merry Christmas.
5. My body Xaneiro Parts of the body:
Head, eyes, nose,
mouth, ears.
Touch your…
Move your...
Shake your …
Hold hands.
Up / down.
6.Jobs. Xaneiro
Febreiro
Jobs: doctor,
fireman, teacher.
Clothes: trousers,
T-shirt, hat, shoes.
What is he/she
wearing?
Who’s wearing
…?
I like Carnival.
Can you guess?
Does (a farmer)
drive(an
ambulance)?
I haven’t got.
7.Food.Easter. Marzo
Abril
Food: banana,
apple, pear,
sandwich.
Orange.
Easter egg/rabbit.
I like + noun.
I don’t like +
noun.
Do you like...?
I prefer...
8. Animals Abril
Maio
Animals: Dog, cat,
duck, cow, hen.
What’s this?
What is it?
103
Numbers: 1-5. It’s a/an...
What colour is
it?
Is it big or small?
It’s big/small.
9.Summer:
travelling and
beach.
Xuño Bus, car, bike.
Hot ,sunny.
Sandals, Beach.
What are these?
These are...
Put on your ...
Take off your ..
Plane, boat.
4 ANOS
UNIDADE
DIDÁCTICA
TEMPORA-
LIZACIÓN
LENGUAXE
ACTIVA
LENGUAXE
RECEPTIVA
1. Introduction Setembro Hello.
Goodbye.
My name is…
Boy/Girl
What’s
your/her/his name?
Who’s + doing
something?
Somebody is +
doing something.
I will throw the
balloon to…
Who will you throw
the balloon to?
Come here, please.
Stand up.
104
It’s your turn now.
Guess who.
Up, down.
2. My classroom
and school.
Outubro Yes, no.
It’s hot/cold/sunny/
raining/
windy/cloudy.
Bag, table, chair,
pencil, crayon,
book.
Happy / sad.
Fine.
Numbers: 1 -5.
Colours: red,
yellow, green, blue.
What’s the weather
like today?
How are you
today?
Who’s missing
today?
Stand up / sit down
/ turn around.
Come here, please.
Be quite, please.
Look / Listen.
Are you ready for
…?
What colour is it?
3. My family.
Halloween.
Outubro
Novembro
Mummy / Daddy.
Brother / Sister.
Tall / Short.
Play.
Candle/pumpkin.
This is my….
Who’s this?
I’ve got…
Have you got a…?
4. At home.
Christmas.
Novembro
Decembro
Bedroom.
Bathroom.
What’s this / it?
This is / It’s is a/
an...
105
Kitchen.
Living-room.
Garden.
Present/toy.
Father Christmas.
Christmas
Tree/star.
Christmas card.
This is the…
Merry Christmas.
We wish you a
merry Christmas.
5. My body Xaneiro
Febreiro
Body.
Head/shoulder/
knees and toes.
Ears/eyes/nose/
mouth.
Boy/girl.
Touch your…
Move your...
Shake your …
Hold hands.
Up / down.
Wash your face /
hands.
Brush your hair /
teeth.
6. Jobs. clothes Xaneiro
Febreiro
Jobs: doctor,
fireman, farmer,
policeman,
teacher, gardener.
Clothes and
accessories: skirt,
trousers, T-shirt,
hat, glasses,
shoes.
What is he/she
wearing?
Who’s wearing …?
I like Carnival.
Can you guess?
Does (a farmer)
drive (an
ambulance)?
106
Who does this job?
I haven’t got.
7. Food. Easter. Marzo
Abril
Food: apple,
orange, sandwich,
milk, juice.
Chocolate/basket/
rabbit/Easter egg.
I like + noun.
I don’t like + noun.
Do you like...? .
Which is your
favourite food?
Can I have
a/an/some …?
There is a…
There are some…
8. Animals Abril
Maio
Wild animals: Lion,
tiger, elephant,
giraffe.
Farm animals: dog,
cow, duck, horse,
hen.
Pets: dog, cat,
tortoise, fish.
Where does (any
animal) live/eat?
What does (any
animal) do?
Which sound does
(an elephant)
make?
9. The summer:
travelling and
beach.
Xuño Bus, car, bike,
plane, boat,
Ride, drive.
Sandals.
Beach.
What are these?
These are...
Put on your ...
Take off your ...
Swimsuit,
107
Hot/sunny. sunglasses.
5 ANOS
UNIDADE
DIDÁCTICA
TEMPORA-
LIZACIÓN
LENGUAXE
ACTIVA
LENGUAXE
RECEPTIVA
1. Introduction Setembro Hello.
Goodbye.
My name is…
Well done!
Fine.
What’s
your/her/his name?
Who is + doing
something?
Somebody is +
doing something.
Come here, please.
Stand up.
It’s your turn now.
Guess who.
Up, down.
How are you
today?
108
2. The classroom
and school
Outubro Yes, no.
It’s sunny/raining/
windy
/cloudy.
Bag, table, chair,
pencil, crayon,
book.
Happy / sad.
Fine.
Toilet, classroom,
playground,
vegetable garden.
Numbers 1 – 5.
What’s the weather
like today?
How are you
today?
Who’s missing
today?
Stand up / sit down
/ turn around.
Come here, please.
Be quite, please.
Look / Listen.
Are you ready for
…?
What’s
in/out/on/under
something?
What day is it
today? Monday,
Tuesday,
Wednesday,
Thursday, Friday,
Saturday and
Sunday.
Who’s the helper
today?
Let’s count the
children.
3. The Family.
Halloween.
Outubro
Novembro
Mummy / Daddy.
Brother / Sister.
This is my….
Who’s this?
109
Baby
Grandmother /
Grandfather.
Tall / Short.
Go to the park/go
shopping.
Candle/pumpkin/
witch.
I’ve got…
Have you got a…?
4. At home.
Christmas.
Novembro
Decembro
Rooms: Bathroom,
bedroom. kitchen,
living room, sitting
room, garden
Door, window.
Present.
Father Christmas/
The Three Wise
Men.
Christmas Tree.
Christmas card.
Christmas ball.
Stars.
What’s this / it?
This is / It’s is a/
an...
This is the…
Merry Christmas.
We wish you a
merry Christmas.
5. My body Xaneiro
Febreiro
Body parts: head,
foot, ears, eyes,
nose, mouth.
Boy/girl.
Touch your…
Move your...
Shake your …
Hold hands.
110
Up / down.
Clap your hands.
Click your fingers.
Blow your nose.
6. Jobs. Carnival Xaneiro
Febreiro
Jobs: doctor,
fireman, farmer,
policeman,
teacher, gardener.
Clothes and
accessories: skirt,
trousers, T-shirt,
hat, glasses,
shoes.
Fancy dress.
Masks.
What is he/she
wearing?
Who’s wearing …?
I like Carnival.
Can you guess?
Does (a farmer)
drive (an
ambulance)?
Who does this job?
I haven’t got.
Who are you?
I’m a/am
Let’s dress up.
7. The
food.Easter.
Marzo
Abril
Vocabulary
about food:
banana, apple,
orange, sandwich,
meat, fish, milk,
juice.
Chocolate/basket/
Rabbit/
I like + noun.
I don’t like + noun.
Do you like...?
I prefer...
Which is your
favourite food?
Can I have
a/an/some …?
111
Easter egg. There is a…
There are some…
Are there any…?
How much is it?
8. Animals Abril
Maio
Wild animals: Lion,
tiger, elephant,
giraffe.
Farm animals: dog,
cow, duck, horse,
hen.
Pets: dog, cat,
tortoise, fish.
Where does (any
animal) live, eat?
What does (any
animal) do?
Which sound does
(an elephant)
make?
Is it wild/domestic
animal?
9. The summer:
travelling and
beach.
Xuño Transports: Bus,
Car, bike, plane,
boat.
Sun cream.
Swimsuit,
sunglasses,
sandals.
Beach.
Hot/sunny.
What are these?
These are...
Put on your ...
Take off your ...
What can you see?
Drive/ride.
8 METODOLOXIA
A unha idade temperá, a segunda lingua adquírese dunha forma similar á lingua materna. A
metodoloxía en infantil baséase e apóiase directamente nas características da adquisición da
primeira lingua, que son as seguintes:
112
A. A adquisición da lingua desenvólvese ao mesmo tempo que a aprendizaxe intelectual, físico,
emocional e social.
B. O uso da lingua ten un propósito, un fin.
C. Os nenos desenvolven a súa capacidade de escoitar outro idioma e expónselles a el, pero non
se lles presiona para que falen.
D. A adquisición de vocabulario mediante a técnica de repetición.
De igual forma ao neno preséntaselle e escoita o inglés en contextos comunicativos familiares e
próximos ao seu mundo, sempre coa finalidade de comprender para facer.
En referencia á comprensión oral temos que destacar o uso de cancións e chants que motivan aos
nenos, crean un ambiente agradable para a aprendizaxe e teñen moita repetición para axudarlles a
comprendelos e memorizalos. Facilítaselles a memorización con apoio visual, efectos sonoros,
mímica e accións ilustrativas por parte do profesor/a. Os nenos/as participan imitando estas
accións e xestos,sinalando debuxos ou facendo representacións. Sempre adaptados ao protocolo
Covid-19 Polo que respecta á produción oral, pónselles en situacións nas que poidan empezar a
dicir palabras en inglés. Trátase de que produzan palabras soltas (red, yes, one, dog...) ou
expresións comúns como Hello, bye bye ou Merry Christmas. Tamén é moi importante respectar o
"silent period" e darlles a oportunidade de falar en inglés sen que se sintan obrigados a repetir. Xa
que a súa tendencia natural cando se lles pregunta é a de contestar na súa lingua materna, é moi
útil reformular a súa resposta en inglés.
Outro tipo de actividades que contribúen a desenvolver a comprensión oral son a actividades tipo
TPR ( Total Physical Response ) xa que a profesora dá unha instrución e os nenos/as responden de
forma non verbal facendo os xestos ou accións apropiadas.
Dentro das actividades que contribúen a desenvolver a comprensión oral hai unha ampla gama de
actividades lúdicas (xogos) que se realizan con movemento (en círculo, con música, camiñando, en
fila...) e xogos nos que se utilizan os materiais que se elaboraron previamente. Estas actividades
serán adaptadas ao novo contexto educativo-sanitario a consecuencia da Covid-19
Xa que o que se pretende é desenvolver a comprensión oral dos alumnos faise imprescindible o
uso do inglés como medio de comunicación no aula.
9 ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
113
Tomando como base o Decreto 229/2011 atenderemos aos nosos alumnos e alumnas sempre tendo
en conta o seu nivel e o proceso de aprendizaxe, adoptando as medidas oportunas en función das
súas necesidades.
A organización temporal das actividades, así como o tempo de resposta de cada neno e nena
caracterízase por unha axeitada flexibilidade,adaptándose ao ritmo de aprendizaxe en todo
momento.
Propóñense actividades con diferentes graos de consecución e realización (Reforzo e Ampliación)
Utilizaremos diversos procedementos e instrumentos de avaliación.
A programación será flexible en todo momento para dar resposta inmediata as necesidades que
vaian xurdindo.
10 RECURSOS MATERIAIS
Os recursos empregados son altamente motivadores para esta etapa. Fáisenos recomendable o
uso da marioneta ao comezo, que serve como elemento práctico para crear diálogos, introducir
temas e actividades, atraer a atención e ata pedir silencio ou marcar o uso dalgunhas rutinas. Outro
recurso imprescindible é internet con todas as cancións, chants e gravacións necesarias para o
curso. As Flashcards ou tarxetas de vocabulario son moi útiles para presentar palabras novas,
repasalas ou facer algúns xogos. Os póster axudan a reforzar o vocabulario da unidade que se
traballa nese momento. Outros materiais de gran importancia son os contos, o ordenador, etc. Por
último comentar que cada avaliación faranse debuxos que deberán colorear, relacionados con
algúns dos aspectos tratados na aula e que se levarán para casa cando finalice o curso.
11 INSTRUMENTOS E PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN
Instrumentos de avaliación:
Observación directa.
Análise de tarefas e actividades encomendadas.
Participación en clase.
Procedementos de avaliación:
114
- Avaliación inicial, que nos informase do nivel madurativo do neno, o grado de desenvolvemento
das súas capacidades e o nivel de coñecementos que traen cando chegan á escola.
- Avaliación continua, que se realizará ao longo de todo o proceso de aprendizaxe dos alumnos e
permitiranos orientar, adaptar e corrixir de modo sistemático o proceso educativo.
- Avaliación final, dános a coñecer e a valorar os resultados conseguidos polo alumno ao finalizar o
proceso aprendizaxe respecto das capacidades indicadas nos obxectivos xerais.
12 ACTIVIDADES TIPO.
- Xogos.
- Actividades de Resposta Física Total.
- Dramatizacións.
- Cancións e rimas.
- Contos ilustrados.
- Talleres.
- Para responder ás necesidades de cada alumno/a realizaranse actividades de diferentes tipos:
- Revisión dos contidos, talleres, xogos, cancións, …que reforcen ou amplíen os contidos
traballados en cada unidade didáctica.
13 VALORACIÓN ENTRE O DESENVOLVEMENTO E RESULTADO DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA.
Ao finalizar cada unidade didáctica realizarase unha valoración que permita analizar o grao de
consecución dos obxectivos programados, as dificultades atopadas no desenvolvemento das
distintas actividades, a coherencia entre os distintos elementos do currículo, así como o nivel de
complexidade das unidades para as características do grupo-clase. Esta análise permitirá
introducir as modificacións oportunas.
14. PROGRAMACIÓN DE RELIXIÓN
Obxetivos
115
Valorar e respetar as persoas e o resto da creación que Deus nos regalou.
Coñecer alguns personaxes biblicos e a sua importancia para a relixión cristiá: Moises, María,
Xosé, Xesús…
Valorar e recoñecer as manifestacións, festas, e celebracións religiosas: Nadal, Pascúa…
Recoñecer e valorar o Domingo como día de festa cristiá.
Valorar o perdon e como Xesús nos ensina a perdoar.
Descubrir que os cristians forman a gran familia de Deus, a Igrexa.
Recoñecer símbolos propios da relixión cristiá: Cruz, pan,vino…
Coñecer algún relato biblico
Descubrir a María como Nai de Xesús e Nai nosa.
Contidos
O relato da creación, Deus Pai e Creador.
María a Nai de Xesús
Nadal.
O amor cristian e as relacións cos demais.
Relatos biblicos: Xesús cos mestres, a ovella perdida,Noe…
Simbolos religiosos: o pan, o viño, a luz.
A familia e os seus membros, e a Igrexa como gran familia de Deus.
Celebracions de festas cristians: Nadal, Pascua…
CRITERIOS DE AVALIACIÓN
A avaliación na educación infantil sera globalizada coas mutuas observacións e informacions dos
restantes ambitos.
Identificar a Xesús e a María.
Mostrar respeto cara os símbolos e actitudes relixiiosas.
Recoñecer cando obra de forma correcta.
Descubrir valores cristians: perdón, respecto, cnvivencia…
Distinguir algunhas festas cristians, Nadal, Pascúa…
MATERIAL
116
Para acadar os obxetivos propostos na area de relixión católica utilizamos distintos materiais:
Fichas, libros de texto, libretas, CDs, videos, xogos de ordenador libros de consulta, libros de
lectura, Biblia, Biblias infantis ,montaxes de power.poin ,Blog Relixionanxo…
TEMPORALIZACIÓN
A asignatura de relixión impartese:
- 1 sesión semanal en cada grupo de educación infanti
● ENSINO NON PRESENCIAL, SEMIPRESENCIAL E PRESENCIAL
Ensino Presencial
Ao longo de toda a programación xa fomos desgranando como se vai levar a cabo e os cambios que supón.
Ensino Non Presencial
No caso de non poder asistir a clase centrarémonos en tres focos:
1.Comunicacion coas familias. Este punto é esencial en E. Infantil. Poden contarnos como se senten, que atrancos están a ter os seus fillos, aclarar dúbidas, aportar suxerencias. Pode facerse por correo electrónico, teléfono ou ambos.
2. Videoconferencias e Vídeos. Para que o alumnado poda vernos, pois é moi importante para eles mantero contacto cos seus mestres.
3.Aula Virtual. Onde cada alumno terá o seu usuario e poderá realizar actividades interactivas ou descargar actividades para realizar en papel.
Ensino Semipresencial
117
Este caso poderá darse por exemplo cando a clase esta a reincorporarse dun abrocho, ou cando se fai imposible a asistencia continua.
É dificil prever o xeito de actuar sin ter claro a situación específica que está a acontecer. De todos os xeitos combinaranse as técnicas, actividades e metodoloxías dos dous métodos anteriores coas modificacións que se consideren oportunas.
118
119