Program

wychowawczo –

profilaktyczny szkoły

BUDOWANIE I MODYFIKOWANIE

Procedura konstruowania programu

wychowawczo-profilaktycznego szkoły

Etap 1•Charakterystyka sylwetki ABSOLWENTA SZKOŁY

Etap 2

•Analiza dotychczasowych działań wychowawczych i profilaktycznych szkoły

Etap 3•Konstruowanie strategii wychowawczo-profilaktycznej szkoły

Etap 4•Opracowanie strategii ewaluacyjnej

Etap 5

•Konstruowanie planów wychowawczo-profilaktycznych klas (na bazie PW-PS)

ETAP 1/5: Charakterystyka sylwetki

ABSOLWENTA SZKOŁY

Poznanie uwarunkowań formalno-prawnych

Poznanie oczekiwań rodziców

Ocena potencjałów i możliwości rozwojowych

uczniów

Analiza uwarunkowań lokalnej społeczności

Bilans zasobów szkolnych

Debata w gronie pedagogicznym nad

sformułowaniem SYLWETKI ABSOLWENTA SZKOŁY

Przy opracowywaniu SYLWETKI

ABSOLWENTA szkoły należy odpowiedzieć na następujące pytania:

Wobec kogo prowadzone są działania wychowawcze i profilaktyczne (jaki jest typowy uczeń szkoły)?

Kto ma opuścić mury szkoły (jaki powinien być absolwent szkoły)?

Jakich obywateli chcemy mieć w kraju (w jaki sposób uczeń ma funkcjonować jako dorosły, dojrzały człowiek i obywatel kraju)?

ETAP 2/5: Analiza

dotychczasowych działań szkoły

1• Diagnoza jakości funkcjonowania uczniów

2• Identyfikacja sukcesów wychowawczych i profilaktycznych szkoły

3• Identyfikacja porażek wychowawczych i profilaktycznych szkoły

4• Identyfikacja potrzeb rozwojowych nauczycieli

5

• Identyfikacja źródeł zewnętrznego wsparcia wychowawczego i profilaktycznego

Diagnoza jakości funkcjonowania

uczniów

Korzystamy z wyników dotychczasowych diagnoz

i ewaluacji

Atuty uczniów

Ograniczenia uczniów

Czynniki chroniące w środowisku szkolnym

Czynniki ryzyka w środowisku szkolnym

Zalecenia płynące z ewaluacji, diagnozy

CZYNNIKI CHRONIĄCE CZYNNIKI RYZYKA

• Cechy indywidualne jednostki

Zdolność do koncentracji uwagi, radzenie sobie z

negatywnymi emocjami, pozytywny obraz własnej osoby

Impulsywność, częsty negatywny nastrój, porywczość, brak

równowagi emocjonalnej, duża potrzeba wrażeń

• Czynniki rodzinne

Dobre relacje z rodzicami, ciepło rodzinne, więź,

zaangażowanie rodziców w sprawy dziecka, posiadanie

jasno sprecyzowanych oczekiwań

Niski status socjoekonomiczny, uzależnienia i choroby

psychiczne rodziców, zakłócenia relacji rodzic-dziecko,

rozwód lub separacja, konfliktu, brak kontroli i wsparcia

• Czynniki szkolne

Wsparcie n-li, pozytywne osiągnięcia, dobry klimat szkoły,

poczucie bezpieczeństwa

Niepowodzenia w nauce, zły klimat społeczny szkoły,

przemoc w szkole, negatywny stosunek do szkoły

• Czynniki związane z rówieśnikami

Posiadanie prospołecznych rówieśników,

niezachowującymi się problemowo

Zachowania problemowe rówieśników, odrzucenie przez

rówieśników

• Czynniki środowiskowe

Przyjazne, bezpieczne sąsiedztwo, niski poziom

bezrobocia, przestępstw

Wysoka dostępność substancji psychoaktywnych, wysoki

poziom zagrożenia przestępczością

• Pozarodzinny system wsparcia • Czynniki makrospołeczne związane z działaniem mediów

osoby dorosłe spoza rodziny, które zachęcają je do

pokonywania trudności i wpajają pozytywne wartości, są

dobrymi modelami

Ekspozycja na negatywne przekazy medialne (akty

przemocy, modelowanie agresji, reklamy alkoholu, leków)

Identyfikacja SUKCESÓW

wychowawczych i profilaktycznych szkoły

Pozytywne zmiany w postawach, wiedzy, zachowaniachuczniów (np. konstruktywne więzi rówieśnicze,

przeciwstawianie się przemocy, pomoc rówieśnicza itp.)

Angażowanie się uczniów w działania prospołeczne i alternatywne dla zjawisk patologicznych (np. włączanie

się w wolontariat, rozwijanie zainteresowań w ramach

zajęć pozalekcyjnych, angażowanie się do pracy w

samorządzie szkolnym itp.)

Pozytywne zmiany w funkcjonowaniu szkolnym uczniów (np. poprawa wyników, wysoka frekwencja,

reprezentowanie szkoły w zawodach i olimpiadach itp.)

Identyfikacja PORAŻEK wychowawczych

i profilaktycznych szkoły

Przypadki naruszenia dyscypliny szkolnej (uwagi w dzienniku, wagary, kary dyscyplinarne)

Wskaźniki zachowań dysfunkcjonalnych w środowisku szkolnym i poza nim (np. spożywanie

substancji psychoaktywnych, przemoc i agresja

rówieśnicza, dysfunkcje behawioralne – hazard,

nadużywanie Internetu itp.)

Identyfikacja skutecznych i

nieskutecznych METOD wychowawczych i profilaktycznych

Daje szansę na wzmocnienie skutecznych i

eliminację nieskutecznych metod

Pozwala otworzyć się na poszukiwanie bardziej

skutecznych metod pracy z dziećmi i młodzieżą

ETAP 3/5 Konstruowanie STRATEGII

wych.-profil. szkoły

1• Identyfikacja sfer rozwoju ucznia

2

• Określenie szczegółowych celów rozwojowych uwzględnionych w SYLWETCE ABSOLWENTA

3• Określenie zadań wychowawczych i profilaktycznych

4• Określenie treści i form działań wychowawczych i profilaktycznych

5• Określenie osobistej odpowiedzialności nauczycieli/innych osób

6• Określenie terminów realizacji poszczególnych zadań

Identyfikacja sfer rozwoju ucznia

fizyczna

psychiczna (emocjonalna i intelektualna)

społeczna

duchowa

Wyznaczenie celów wychowawczych

Mierzalne

Jasne i konkretne

Dostosowane do etapu rozwojowego uczniów

Pokrywające wszystkie sfery rozwoju uczniów

Zgodne z przyjętym profilem absolwenta

Operacjonalizacja CELÓW w

formie ZADAŃZadania to konkretne działania wynikające z przyjętych celów,

które są „cegiełkami” budującymi cały program wych-prof.

Stąd sprawdzając poprawność przyjętego programu należy

zwrócić uwagę na:

Poprawną realizację zadań (czy zostały zrealizowane i czy

prawidłowo)

Poprawność doboru (czy zadania rzeczywiście prowadzą do

osiągnięcia celu)

Jasność i konkretność zadań (dla każdego z realizatorów

poszczególnych zadań)

Spójność działań (czy przyjęte zadania prowadziły najkrótszą

drogą do osiągnięcia przyjętego celu?)

Dobór TREŚCI programu

Dobór treści do celów powinien wynikać z profilu absolwenta i

zasobów szkoły, a do zadań z przyjętych celów

Uwzględnione treści powinny koncentrować się na przyczynach

powstawania trudności i porażek oraz mechanizmach zachowań

problemowych (treści nie powinny skupiać się jedynie na objawach)

Treści należy dostosować do potrzeb i wieku rozwojowego

odbiorców

W planowaniu treści profilaktycznych należy uwzględnić wszystkie

poziomy profilaktyki (uniwersalna, selektywna, wskazująca)

Należy zadbać o zróżnicowane formy przekazu treści (strategie:

informacyjna, edukacyjna, alternatyw, interwencja, zmiana

przepisów i zmiana środowiska – im więcej strategii tym większa

skuteczność)

Przykładowa struktura SPW-PFIZYCZNA EMOCJONALNA INTELEKTUALNA SPOŁECZNA DUCHOWA

Cel 1

Cel 2

Cel 3

Cel 1

Cel 2

Cel 3

Cel 1

Cel 2

Cel 3

Cel 1

Cel 2

Cel 3

Cel 1

Cel 2

Cel 3

Cel 1:

Zad. 1

Zad. 2

Zad. 3

Cel 1:

Zad. 1

Zad. 2

Zad. 3

Cel 1:

Zad. 1

Zad. 2

Zad. 3

Cel 1:

Zad. 1

Zad. 2

Zad. 3

Cel 1:

Zad. 1

Zad. 2

Zad. 3

Cel 2:

Zad. 1

Zad. 2

Zad. 3

Cel 2:

Zad. 1

Zad. 2

Zad. 3

Cel 2:

Zad. 1

Zad. 2

Zad. 3

Cel 2:

Zad. 1

Zad. 2

Zad. 3

Cel 2:

Zad. 1

Zad. 2

Zad. 3

Cel 3:

Zad. 1

Zad. 2

Zad. 3

Cel 3:

Zad. 1

Zad. 2

Zad. 3

Cel 3:

Zad. 1

Zad. 2

Zad. 3

Cel 3:

Zad. 1

Zad. 2

Zad. 3

Cel 3:

Zad. 1

Zad. 2

Zad. 3

Ewaluacja na nasze możliwości –

czyli co, w jakim celu i jak chcemy

zmierzyć?

Ewaluacja oznacza systematyczne gromadzenie

informacji na temat przeprowadzonych działań,

w celu wykorzystania ich do modyfikacji i

podwyższania skuteczności przyszłych działań

Cykliczność działań w

środowisku szkolnymPW-PS

EWALUACJAPW-PS

MODYFIKACJAPW-PS

Opracowany PW-

PS, który jest

wdrażany.

Roczne działania

wychowawcze i profilaktyczne

na danym etapie

edukacyjnym poddawane są

ewaluacji (w różnych fazach

roku szkolnego).Uzyskane wyniki

badań

ewaluacyjnych

wykorzystywane są

do korekty PW-PS,

który staje się w

kolejnym roku

szkolnym

zmodyfikowanym

PW-PS.

Rodzaje ewaluacji:

Ewaluacja celów – sprawdzenie, czy zaplanowane w

programie cele zostały osiągnięte w zamierzonym czasie

i przy wykorzystaniu zaplanowanych sposobów i

środków;

Ewaluacja wyników – sprawdzenie wszystkich

potencjalnych korzyści (takich jak np. przyrost wiedzy,

rozwój umiejętności i kompetencji, zmiany w postawach,

zachowaniu i stylu życia), jakie odniosły osoby poddane

działaniom lub poniesionych strat;

Ewaluacja procesu – analiza programu działań, które

umożliwiły lub utrudniły osiągnięcie celów i uzyskanie

konkretnych wyników.

Ewaluacja

w 12 krokach

KROK 1cel

KROK 2osoby

KROK 3wskaźniki

KROK 4pytania

KROK 5źródła

KROK 6procedura

KROK 7metody

KROK 8badanie

KROK 9analiza

KROK 10interpretacja

KROK 11konfrontacja

KROK 12modyfikacja