program nowego pokolenia

34
PROGRAM NOWEGO POKOLENIA. SZWAJCARSKIE FINANSE PUBLICZNE SINGAPURSKA EFEKTYWNOŚĆ KANADYJSKA EMERYTURA BRYTYJSKIE REGUŁY ADMINISTRACYJNE POLSKA INNOWACYJNOŚĆ PROGRAM NOWEGO POKOLENIA.

Upload: fundacja-progresywna

Post on 23-Jul-2016

221 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

http://progresywni.org/ SZWAJCARSKIE FINANSE PUBLICZNE SINGAPURSKA EFEKTYWNOŚĆ KANADYJSKA EMERYTURA BRYTYJSKIE REGUŁY ADMINISTRACYJNE POLSKA INNOWACYJNOŚĆ

TRANSCRIPT

Page 1: Program Nowego Pokolenia

PROGRAM

NOWEGOPOKOLENIA.SZWAJCARSKIE FINANSE PUBLICZNESINGAPURSKA EFEKTYWNOŚĆKANADYJSKA EMERYTURABRYTYJSKIE REGUŁY ADMINISTRACYJNEPOLSKA INNOWACYJNOŚĆ

PROGRAM

NOWEGOPOKOLENIA.

Page 2: Program Nowego Pokolenia
Page 3: Program Nowego Pokolenia

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 1

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA

SPIS TREŚCI.

Państwo i ustrój

Obywatele w Polsce mają niezwykle skromne możliwości oddziaływania na władze.

01.

Reforma ustrojowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 02

Ordynacja wyborcza do parlamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 02

Reforma władzy wykonawczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 02

Wymiar sprawiedliwości i kontrola władzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04

Reforma systemowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04

Polityka karna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05

Policja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 06

Wolność zgromadzeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 07

Wolność Intenetu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Finanse publiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Strona wydatkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Zadłużenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Stabilność długookresowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Prawo gospodarcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Rynek pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

System emerytalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

System opieki zdrowotnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Polityka prorodzinna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Rolnictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Polityka imigracyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Obywatel

Wolność zgromadzeń zalicza się do podstawowych wolności obywatelskich i jest gwarantowana w art. 57 Konstytucji RP.

02.Gospodarka

Model ściągania danin publicznych Polsce wymaga natychmiastowej i gruntownej reformy.

03.

PEŁNY SPIS TREŚCI

Page 4: Program Nowego Pokolenia

2 //. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15

Podstawowym warunkiem upodmiotowienia obywateli jest przywrócenie im praktycznej możliwości korzystania z biernego prawa wyborczego. W tym celu postulujemy wprowadzenie 460 jednomandatowych okręgów wyborczych. W wyniku tej reformy, każdy obywatel ubiegający się o godność posła będzie zabiegał o poparcie w okręgu liczącym od 65 tys. do 70 tys wyborców. Tak niewielki okręg daje możliwość bezpośredniej interakcji obywateli z władzą.

Ponadto proponujemy zastosowanie zasady domicylu dla kandydatów na posłów. Oznacza to, że kandydować z danego okręgu można dopiero wówczas, gdy jest się w nim zameldowanym w okresie przynajmniej 3 lat poprzedzających wybory parlamentarne. Pozwoli to uniknąć wystawiania tzw. spadochroniarzy tj. wystawiania przez partie polityczne kandydatów, którzy są praktycznie obcy w danym okręgu.

1. Reforma ustrojowa

I PAŃSTWO I USTRÓJ

Obywatele w Polsce mają niezwykle skromne możliwości oddziaływania na władzę Naród, będący formalnie suwerenem, może dokonywać jedynie teoretycznych wyborów raz na cztery lata, gdy zostaną mu przedstawione nazwiska wyłonione uprzednio przez wodzów partyjnych. Taka „plebiscytowa demokracja” przypomina coraz bardziej „kadencyjną dyktaturę”. Posłowie, wyłonieni bardziej w drodze rozgrywek partyjnych niż wyborów, robią przez okres kadencji, co chcą, nie licząc się z opinią tych, którzy na nich głosują, lecz tych, którzy wpisują ich na listy wyborcze.

1.1. Ordynacja wyborcza do parlamentu

1.2. Reforma władzy wykonawczejProponujemy zmianę systemu rządów w Polsce z modelu parlamentarnego na prezydencki. W postulowanym systemie Prezydent RP jest najwyższym przedstawicielem Narodu - Suwerena - wyłanianym w wyborach powszechnych, równych i bezpośrednich. Wybory prezydenckie w Polsce są popularniejsze od parlamentarnych, a frekwencja przekracza w nich próg 50%, co w polskich realiach oznaczałoby zwiększenie wpływu społeczeństwa na kształt rządu.

Chcemy ustanowić wyraźny podział władzy wykonawczej i ustawodawczej. W systemie prezydenckim Prezydent powołuje ministrów, jest szefem rządu i kieruje jego pracami. Nie ma uprawnień ustawodawczych, posiada natomiast realną władzę wykonawczą. W tym modelu Parlament zajmuje się stanowieniem prawa, a rząd z Prezydentem na czele skupiają się na jak najlepszym zarządzaniu sprawami państwa. Takie warunki sprzyjają działalności rządu technicznego fachowców. Prezydent powołuje ministrów według własnego przekonania, wybierając najlepszych dostępnych kandydatów na stanowiska. Nie jest on zobligowany do odstąpienia części ministerstw koalicjantowi, jak dzieje się w obecnym systemie parlamentarnym. Rządu nie tworzą partyjni liderzy, ale fachowcy, specjalizujący się w swoich dziedzinach.

Pragniemy przejrzystości w polskiej polityce, w której dominuje rozmycie odpowiedzialności za popełniane błędy. System prezydencki zakłada odpowiedzialność Prezydenta przed Konstytucją i Narodem, co skutkuje personalną odpowiedzialnością za złamanie przepisów Konstytucji RP i ustaw przed Trybunałem Stanu. Prezydent, jako szef rządu, nie odpowiada natomiast politycznie przed Sejmem, ale przed wyborcami, którzy rozliczają go za przedsięwzięcia podjęte w czasie jego kadencji. Największą zaletą proponowanego systemu jest silna władza wykonawcza. Rząd, który nie jest wyłaniany z grona posłów i nie utożsamia się z konkretną partią, nie obawia się niepopularnych decyzji. Jest za to w stanie szybko i sprawnie reagować na zagrożenia i wyzwania, którym musi sprostać państwo polskie.

Page 5: Program Nowego Pokolenia

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 3

Co chcemy zrobić:Podstawowym warunkiem upodmiotowienia obywateli jest przywrócenie im praktycznej możliwości korzystania z biernego prawa wyborczego. Obywatele w Polsce mają niezwykle skromne możliwości oddziaływania na władzę Naród, będący formalnie suwerenem, może dokonywać jedynie teoretycznych wyborów raz na cztery lata, gdy zostaną mu przedstawione nazwiska wyłonione uprzednio przez wodzów partyjnych.

Taka „plebiscytowa demokracja” przypomina coraz bardziej „kadencyjną dyktaturę”. Posłowie, wyłonieni bardziej w drodze rozgrywek partyjnych niż wyborów, robią przez okres kadencji, co chcą, nie licząc się z opinią tych, którzy na nich głosują, lecz tych, którzy wpisują ich na listy wyborcze.

Page 6: Program Nowego Pokolenia

4 //. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15

A. Sprawy muszą się toczyć dzień po dniu (system trial) – taka forma pozwoli przyspieszyć postepowanie. Obecny stan mija się z ideą bezpośredniego przeprowadzania postępowania dowodowego, ponieważ ciągnięcie się rozpraw latami powoduje, że trudno zapamiętać dokładnezeznania świadków, przez co sędziowie muszą bazować na protokołach spraw. W przypadku niestawiennictwa się świadka czy też konieczności czekania na opinie biegłego, należy przeprowadzać kolejne czynności (np. przesłuchania innych świadków). Przerwa w rozprawie dłuższa niż jeden dzień powinna następować tylko w wyjątkowych okolicznościach.

B. Instancja musi orzec, co do istoty problemu (nie cofa spraw z powrotem do I instancji) – jedną z głównych przyczyn wydłużających się postepowań jest cofanie, czasem kilkukrotne, sprawy do wcześniejszej instancji. Dlatego Sąd II instancji, jeśli uzna, że w toku postępowania I instancji nastąpiły uchybienia, sam powinien naprawić te błędy.

C. Sędzia jako zwieńczenie kariery prawniczej - aby zostać sędzią, trzeba legitymować się minimum dziesięcioletnim stażem jako prokurator, notariusz czy adwokat. Sędzią sądu II instancji może być tylko ten, kto legitymuje się dziesięcioletnim stażem sędziego I instancji (czyli minimalny staż w zawodzie prawniczym 20 lat). Dzięki temu sędziami będą osoby z doświadczeniem, o stabilnej sytuacji fi nansowej. Będą to osoby, które rzeczywiście traktują swoją funkcję jako misję publiczną.

D. Obowiązkowa rejestracja procesu za pomocą kamery wideo – pozwoli to skrócić blisko o połowę czas trwania rozpraw, wyeliminuje spory dotyczące tego, co zostało powiedziane przez kogo.

E. Zwiększenie liczby asystentów sędziów - w stosunku do innych krajów, mamy w Polsce dużą liczbę sędziów. Niestety fakt ten nie przekłada się nakrótszy czas procesów. Wynika to z tego, że w innych państwach istnieje znacznie większa liczba asystentów, którzy są w stanie aktywnie wesprzeć sędziego w wielu kwestiach (np. przeszukiwanie orzecznictwa), dzięki czemu sędzia może skupić się wyłącznie na najważniejszych kwestiach.

F. Przegląd i uproszczenie procedur w oparciu o współpracę z ekspertami - w prawie procesowym, zarówno karnym, cywilnym, jak i administracyjnym jest wiele procedur wymagających likwidacji albo uproszczenia. Nie sposób jednak przeprowadzić

tego procesu bez uprzedniej dyskusji w środowisku prawniczym z praktykami (sędziowie) oraz teoretykami (profesorowie i specjaliści w danej dziedzinie prawa).

G. Służba doręczeń sądowych - obecny system doręczeń sądowych nie spełnia swojej funkcji, jaką jest szybkie poinformowanie stron toczącego się postępowania. Zgodnie z przepisami prawa doręczenie może odbywać się w każdym miejscu, gdzie zastanie się stronę postępowania. Jednak w praktyce jest to przepis martwy. Spowodowane jest to faktem, że doręczeniami zajmuje się poczta. Co za tym idzie, w praktyce przesyłki doręczane są do domu adresata. Powoduje to przewlekłość postępowania oraz pozwala uchylać się stronom postępowania od odpowiedzialności prawnej. Zwykle w momencie doręczania adresaci są poza domem, w związku z czym listonosz zostawia w skrzynce awizo, na odbiór którego strona ma później aż dwa tygodnie. Innym problemem jest to, że część osób dogaduje się z doręczycielem, czego efektem jest nieprawdziwe wpisywanie adnotacji „adresat niezastany” lub „adresat wyprowadził się”. Celem przeciwdziałania tym patologiom, należy powołać specjalną służbę doręczeń sądowych i administracyjnych. Dysponując odpowiednimi danymi o adresacie, taka służba mogłaby dostarczać przesyłki nie tylko do domu adresata, lecz również do jego miejsca pracy. Jako wyspecjalizowana jednostka do doręczeń przesyłek państwowych, taka służba byłaby mniej podatna na fałszowanie informacji o niezastaniu adresata. Ponadto służba doręczeń sądowych powinna rejestrować wykonywanie swoich czynności za pomocą kamery wideo, aby strona nie mogła odmówić przyjęcia przesyłki.

2. Wymiar sprawiedliwości i kontrola władzy2.1. Reforma systemowa

Page 7: Program Nowego Pokolenia

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 5

REFORMA SYSTEMOWAZAUFANIEBEZPIECZEŃSTWO. SPRAWNE PRAWOWymiar sprawiedliwości i kontrola władzy

Natychmiastowa reforma aparatu sprawiedliwości jest absolutną koniecznością i podstawą zmian.

Państwo polskie bardzo skupia się na drobnych sprawach, a nie przykłada odpowiedniej wagi do poważnych przestępstw. Efektem tego jest brak zaufania obywateli do organów ochrony prawnej i poczucie krzywdy przez wiele ofi ar przestępstw.

Przestępstwa jak:- zgwałcenie,- rozbój - każdy, a nie tylko z użyciem ostrego narzędzia,- porwanie,- pobicie ze skutkiem śmiertelnym,- korupcja większej wagi (powyżej równowartości

100 tys.) powinny stać się zbrodniami, czyli być zagrożone karą więzienia na czas nie krótszy niż 3 lata.

Celem złagodzenia polityki karnej w drobnych sprawach należy:

- depenalizację spożywania napojów zawierających niewielką ilość alkoholu w miejscach publicznych za wyjątkiem terenu instytucji użyteczności publicznej (kościoły, szkoły szpitale, urzędy) – taki zakaz nie obowiązuje w wielu krajach i nie przyczynia się do awantur,

- depenalizację przejścia na czerwonym świetle, – przejście na czerwonym świetle powinno się odbywać na odpowiedzialność pieszego,

- likwidacja fotoradarów - praktyka pokazała, że urządzenia te w żaden sposób nie przyczyniają się do poprawy bezpieczeństwa, a ich jedyny cel to dodatkowe źródło dochodów budżetowych.

2.2. Polityka karna

Page 8: Program Nowego Pokolenia

6 //. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15

1. Decentralizacja budżetu - obecnie całym budżetem policji zarządza Komenda Główna. Zniechęca to inne komendy do racjonalnego dysponowania środkami, ponieważ ewentualne oszczędności mogą być im w każdym momencie zabrane.

2. Wprowadzenie częstych treningów strzeleckich, samoobrony oraz kondycyjnych - obecnie policjanci strzelają dwa razy do roku (po 18 strzałów) i nie mają możliwości dodatkowego treningu strzeleckiego (nawet jeśli zapłacą za amunicję).Treningów wydolnościowych czy samoobrony nie ma w ogóle, nie licząc tych w czasie kursu przygotowawczego. W ten sposób trudno mówić o policji dobrze wyszkolonej i przygotowanej do walki.

3. Odpolitycznienie policji – zniesienie wymoguopiniowania komendantów wojewódzkich i powiatowych przez odpowiednio wojewodę i starostę oraz prowadzenie kadencyjności komendantów, co będzie zapobiegać ich politycznemu wymienianiu.

4. Zwiększenie uprawnień dla ATP – jednostki antyterrorystyczne policji walczą z najgroźniejszymi bandytami, więc nie powinny się obawiać, że w przypadku zastrzelenia uzbrojonego przeciwnika będą miały problemy prawne. Tymczasem praktyka jest taka, że w przypadku śmierci przestępców w czasie operacji zbrojnej prokuratura prowadzi rozważania oderwane od rzeczywistości dotyczące tego, czy policjant mógł trafi ć przestępcę w nogę albo rękę zamiast w głowę.

5. Centralny system informatyczny, z różnymipoziomami dostępu – policja używa kilkuset

aplikacji, co generuje olbrzymie koszty administrowania całego systemu informatycznego. Ponadto obecna sytuacja systemu wymusza „ręczne” liczenie wielu statystyk. Stworzenie jednego centralnego systemu informatycznego z różnymi poziomami dostępu powiązanego z wieloma danymi, obniżyłoby znacznie koszty administracyjne i ułatwiło pracę policji.

6. Zakup specjalnych samochodów bezpośrednio u producentów wraz z umową serwisową - obecnie policja jeździ modelami cywilnymi (zupełnie inaczej niż w Niemczech czy USA), które w żaden sposób nie są przystosowane do obciążeń dla radiowozów policyjnych, znacznie podnosi to koszty serwisowania i rodzi potrzebę zbyt częstych wymian.

7. Stworzenie munduru przystosowanego do działań – obecne mundury (niebieskie) może i ładnie wyglądają, ale niespecjalnie nadają się do wielu czynności np. biegania.

8. Testy sprawnościowe jak w wojsku (piłka lekarska, bieg w kopercie, brzuszki i bieg na kilometr) - każda z konkurencji powinna być zaliczona na minimum, aby funkcjonariusz był dopuszczony do służby.

9. Odejście od sztywnego rozliczenia policji ze statystyki - niestety zbyt wiele pracy policji obecnie jest podporządkowanych zrobieniu dobrej statystyki, a nie rzeczywistej poprawy bezpieczeństwa.

10. Zmniejszenie administracji.

2.3. Policja

Page 9: Program Nowego Pokolenia

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 7

Wolność zgromadzeń zalicza się do podstawowych wolności obywatelskich i jest gwarantowana w art. 57 Konstytucji RP („Każdemu zapewnia się wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich”). Jednak ten sam artykuł Konstytucji zezwala na ograniczanie wolności zgromadzeń w drodze ustawy. Od momentuuchwalenia w 1990 r. ustawy Prawo o zgromadzeniach,wciąż próbuje się wprowadzać zmiany zwiększające ograniczanie tej wolności - ostatnią taką próbą była nowelizacja ustawy w 2012 r., podjęta z inicjatywy Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. Część z tych zmian weszła w życie, w szczególności dotyczy to: przyspieszenia terminu, w którym organizator zgromadzenia ma obowiązek zawiadomić organ gminy o zamiarze jego odbycia, zwiększenia formalnych wymogów, jakie musi dopełnić organizator zgromadzenia,

nałożenia na przewodniczącego zgromadzenia odpowiedzialności za zachowanie jego uczestników (obowiązku przeprowadzenia go w taki sposób, aby zapobiec powstaniu szkód z winy uczestników zgromadzenia), zwiększenia liczby przyczyn, z których organ gminy może wydać zakaz odbycia zgromadzenia lub je rozwiązać. Niektóre z tych zmian zostały uznane za sprzeczne z Konstytucją przez Trybunał Konstytucyjny, co doprowadziło do uchwalenia w lipcu br. nowej ustawy Prawo o zgromadzeniach. Nowa ustawa jednak utrzymuje większość dotychczasowych ograniczeń (wyjątek czyniąc jedynie dla tzw. zgromadzeń spontanicznych), rozszerzając dodatkowo zakres ich stosowania na zgromadzenia liczące mniej niż 15 osób oraz zgromadzenia przeprowadzane w ramach kampanii referendalnej przed referendum lokalnym – do tej pory nie było obowiązku zawiadamiania o takich zgromadzeniach, a co za tym idzie - nie można było zakazać ich organizowania pod karą grzywny.

Dowodzi to stałej tendencji polityków do ograniczania wolności zgromadzeń. Nie jest to niespodzianką, zważywszy, że zgromadzenia mogą być narzędziem |krytyki elit władzy i presji społecznej na rzecz zmian sprzecznych z ich celami. W praktyce urzędnicy próbują zakazywać zgromadzeń nawet w przypadku, gdy nie ma do tego podstaw. Przykładem może być tutaj próba zakazania przez prezydent Warszawy, Hannę Gronkiewicz-Waltz, manifestacji przeciwników sprowadzania do Polski imigrantów (w tym przypadku decyzja została uchylona przez

II OBYWATEL

1. Wolność zgromadzeń

Page 10: Program Nowego Pokolenia

wojewodę). Dość uciążliwa procedura zawiadamiania o zgromadzeniu (przewodniczący zgromadzenia musi m. in. otrzymać identyfi kator z podpisemwłaściwego urzędnika), a także możliwa odpowiedzialność przewodniczącego zgromadzenia za szkody wywołane przez jego uczestników są czynnikami zniechęcającymi do jego organizowania. Utrzymanie dotychczasowej sytuacji w tym zakresie grozi trwałym zmniejszeniem aktywności społecznej obywateli.

W związku z tym proponujemy:

Napisanie i uchwalenie nowej ustawy, obejmującej następujące rozwiązania:

1) Organ gminy ani ktokolwiek inny, nie powinien mieć uprawnień do rozwiązania zgromadzenia, gdyż takie uprawnienia zawsze będą grozić ich nadużywaniem i próbami rozwiązywania zgromadzeń niewygodnych dla władzy. Wskazane byłoby wprowadzenie wprost sformułowanego zakazu rozwiązywania zgromadzeń przez kogokolwiek poza ich organizatorami, w szczególności przez przedstawicieli administracji państwowej, władz samorządowych i Policji, jak również orzekania o ich „samorozwiązaniu”.W przypadku, jeśli uczestnicy zgromadzenia dopuszczają się wykroczeń lub przestępstw, funkcjonariusze Policji uprawnieni są do interwencji na ogólnych zasadach i to powinno wystarczyć.

2) Na przewodniczącym zgromadzenia ani na organizatorze nie może ciążyć obowiązek „przeprowadzenia go w taki sposób, aby zapobiec powstaniu szkód z winy uczestników zgromadzenia” i nie może on odpowiadać za wyrządzone przez nich szkody ani wykroczenia lub przestępstwa. Dla uchronienia się przed nieprzewidzianymi interpretacjami sądów w ustawie powinno być jasno zapisane, że przewodniczący ani organizatorzy nie odpowiadają za czyny uczestników zgromadzenia ani wyrządzone przez nich szkody.

3) Nie powinno być obowiązku zawiadamiania o chęci odbycia zgromadzeń publicznych pod groźbą kary, ponieważ nie zawsze jest taka możliwość (np. w przypadku zgromadzenia będącego reakcją na bieżące wydarzenia lub wręcz spontanicznego), a nie ma racjonalnego powodu zwalniać z tego obowiązku jedynie zgromadzeń spontanicznych. Zawiadomienie o chęci odbycia zgromadzenia powinno być uprawnieniem organizatora, z którego może on skorzystać (chcąc np. zapewnić sobie zabezpieczenie zgromadzenia przez policję albo udostępnienie drogi z zamknięciem jej dla normalnego ruchu drogowego), ale nie musi.

Obecnie zawiadomienia nie wymagają np. zgromadzenia odbywane w ramach działalności związków wyznaniowych oraz oczywiście organizowane przez organy państwa lub samorządu terytorialnego – skoro w tych przypadkach jest to możliwe i nie wiąże się z żadnym zagrożeniem, to powinno dotyczyć to również i innych zgromadzeń.Tym bardziej nie powinno być obowiązku noszenia przez przewodniczącego zgromadzenia zaaprobowanych przez urzędników identyfi katorów.

4) Organ gminy, policja ani nikt inny nie powinni mieć możliwości zakazania zgromadzenia, w szczególności z takiego powodu, że „w tym samym miejscu i czasie” odbywa się inne zgromadzenie. Takie uprawnienie umożliwia nadużycia ze strony urzędników i może prowadzić do zakazywania zgromadzeń niewygodnych dla władzy. Wskazane byłoby wpisanie do ustawy wprost, że nie wolno zakazywać zgromadzeń.

5) W ustawie powinien być zapis wyłączający zgromadzenia z wymogu uzyskania zezwolenia na „korzystanie z drogi w sposób szczególny”nakładanego przez Prawo o ruchu drogowym. Obecnie takie wyłączenie obowiązuje na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego, wskazanejest jednak, by było to uregulowane wprost w ustawie, bo interpretacja Trybunału może się kiedyś zmienić.

6) Wolność organizowania zgromadzeń powinien mieć (zgodnie z literalnym zapisem art. 57 Konstytucji RP) każdy, w tym również osoby nieposiadające pełnej zdolności do czynności prawnych. Obecny zapis ustawy odbiera to prawo – również w zakresie zgromadzeń niepublicznych – osobom niepełnoletnim oraz choćby częściowo ubezwłasnowolnionym. Takie ograniczenie nie mieści się w zakresie dopuszczalnych ograniczeń „koniecznych w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób”. Jakkolwiek zapis ten, choć kwestionowany przez Rzecznika Praw Obywatelskich, został uznany za zgodny z Konstytucją przez Trybunał Konstytucyjny, to jednak ogranicza on aktywność społeczną np. młodzieży i po wymaganym przez Trybunał objęciu ustawą zgromadzeń poniżej 15 osób może utrudnić angażowanie się młodych ludzi w choćby kampanie wyborcze (publiczne zbieranie podpisów poparcia dla kandydatów, rozdawanie ulotek).

8 //. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15

Page 11: Program Nowego Pokolenia

DOSTĘP DO ZASOBÓWPEŁNA WOLNOŚĆINTERNET.

BEZPIECZEŃSTWO

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 9

Page 12: Program Nowego Pokolenia

10 //. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15

Internet staje się stopniowo głównym kanałem informacyjnym, z którego korzystają mieszkańcy Polski. Dostęp do Internetu ułatwia realizację konstytucyjnych wolności i praw: wolności komunikowania się, wolności wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji, wolności prasy i innych środków społecznego przekazu, prawa do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne, wolności twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników, nauczania, korzystania z dóbr kultury. Zaczyna znacznie zmniejszać się podział na dysponentów środków masowego przekazu oraz tych, którzy nimi nie dysponują – za pomocą Internetu każdy może dziś przekazywać informacje szerokim grupom ludzi.

W ostatnich latach obserwowane były próby ograniczania dostępu do Internetu pod pretekstem walki z nielegalnym hazardem, ochrony dzieci oraz praw autorskich. Możliwość nieskrępowanego dostępu do Internetu i treści znajdujących się w nim uznawana jest jednak przez Polaków jako tak ważna, że władza została dwukrotnie zmuszona do wycofania się z planowanych regulacji postrzeganych jako zamach na wolność Internetu. W 2010 roku rząd po protestach organizacji społecznych i internautów wycofał się z pomysłu wprowadzenia Rejestru Stron i Usług Niedozwolonych, a w 2012 roku masowe protesty uliczne doprowadziły do porzucenia ratyfi kacji umowy ACTA tak przez Polskę, jak i Parlament Europejski.

Na dzień dzisiejszy, najważniejsze problemy i zagrożenia dotyczące relacji państwo-Internet to:

1. Blokowanie dostępu do zasobów internetowych.Obecnie, inaczej niż w wielu krajach świata, nie obowiązuje w Polsce prawo umożliwiające nakazanie przedsiębiorcom telekomunikacyjnym zablokowania dostępu do określonych zasobów internetowych ani zablokowanie ich przez instytucję państwową. Pierwszym krokiem do wprowadzenia takiego rozwiązania może być jednak prawo zobowiązujące przedsiębiorców telekomunikacyjnych do umożliwienia takiej blokady na życzenie użytkownika. Zmusiłoby ich to do stworzenia potrzebnej infrastruktury. Pomysły wprowadzenia takiego prawa padały już z ust niektórych polityków – pod koniec 2014 roku grupa posłów złożyła w Sejmie projekt uchwały nakazującej ministrowi administracji i cyfryzacji przygotowanie rozwiązań pozwalających użytkownikom oglądać strony internetowe bez możliwości wejścia na strony

z pornografi ą. Pomysł uzyskał poparcie sejmowej Komisji Administracji i Cyfryzacji, został jednak wycofany z powodów formalnych.

Cały czas rozważane są również pomysły przymusowego blokowania dostępu do zasobów – również pod koniec 2014 r. wiceminister fi nansów zapowiedział wprowadzenie mechanizmu blokującego zagraniczne portale hazardowe w formie np. „grafi cznej kurtyny”, zaznaczając przy tym, że prace nad tym rozwiązaniem zostaną podjęte po wyborach.

W związku z tym proponujemy:

Wpisanie do Konstytucji zakazu ustanawiania rozwiązań prawnych nakazujących blokowanie lub utrudnianie dostępu do jakichkolwiek zasobów internetowych jako formy cenzury prewencyjnej. Blokowanie dostępu do zasobów powinno pozostać usługą dobrowolnie oferowaną przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych i dobrowolnie zamawianą przez użytkownika.

2. Autocenzura.

Obecna ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną przewiduje odpowiedzialność usługodawcy za przechowywane dane (np. treść strony internetowej, wpisy użytkowników na forach internetowych, pliki udostępniane przez użytkowników), jeżeli nie umożliwi niezwłocznie dostępu do tych danych „w razie otrzymania urzędowego zawiadomienia lub uzyskania wiarygodnej wiadomości o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności”. W praktyce oznacza to, że usługodawca (np. właściciel hostingu, administrator forum internetowego) po otrzymaniu jakiegokolwiek donosu o tym, że strona, wpis czy plik korzystającego z jego usługi użytkownika naruszają prawo (np. zniesławiają czy naruszają prawo autorskie) zwykle uniemożliwia dostęp do takiej strony, usuwa wpis lub plik – w obawie przed ewentualną odpowiedzialnością, której ryzyka nie potrafi ocenić. Jest to forma wymuszonej autocenzury, która bywa wykorzystywana do usuwania treści krytycznych tak wobec władzy, jak i podmiotów prywatnych. Prowadzi to do faktycznego ograniczenia wolności wypowiedzi w Internecie.

W związku z tym proponujemy:

Zmianę ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną w kierunku całkowitego wyłączenia

2. Wolność Internetu

Page 13: Program Nowego Pokolenia

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 11

odpowiedzialności dostawców usług świadczonych drogą elektroniczną za sprzeczne z prawem treści użytkowników tych usług, nawet jeśli dostawcy nie uniemożliwią dostępu do tych treści.

3. Prawo autorskie.

Obecna praktyka wymiaru sprawiedliwości dośćliberalnie podchodzi do korzystania z materiałów objętych prawem autorskim – muzyki, fi lmów, zdjęć czy tekstów – umieszczonych w Internecie bez zgody właścicieli tych praw, uznając to za tzw. dozwolony własny użytek osobisty (w przypadku utworów już rozpowszechnionych, czyli np. już po premierze w Polsce). Jest to jednak jedynie interpretacja prawna, co do której nie wszyscy się zgadzają. Łatwo można wyobrazić sobie, że interpretacja ta ulegnie zmianie. Z drugiej strony, jak pokazały protesty przeciwko ACTA, swobodne korzystanie z materiałów udostępnionych w Internecie postrzegane jest jako coś oczywistego, a próba ograniczenia tego uważana jest za zamach na podstawowe swobody. Postrzegane jest tak również rozpowszechnianie takich materiałów w celach niekomercyjnych – dzielenie się nimi za darmo na portalach społecznościowych, forach czy hostingach plików. Wbrew często podnoszonym zarzutom, rozpowszechnianie takie zwykle nie szkodzi twórcom, a nawet przeciwnie – w wielu przypadkach daje im darmową reklamę i powoduje zwiększenie sprzedaży ich utworów. Mimo to, za takie rozpowszechnianie (wyjąwszy dzielenie się „pojedynczymi egzemplarzami utworów” z osobami pozostającymi „w związku osobistym”, które też zalicza się do dozwolonego własnego użytku osobistego) grozi obecnie odpowiedzialność tak cywilna, jak i karna, choć często nie jest ona w praktyce egzekwowana.Coraz częściej podnoszą się głosy, że obecne prawo autorskie nie przystaje do epoki Internetu. Po protestach przeciwko ACTA posłowie PSL zaproponowali rozszerzenie ustawowej defi nicji dozwolonego użytku osobistego na „pośredni

stosunek towarzyski”, istniejący „pomiędzy osobami w ramach ich kontaktów przy użyciu środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. Nr 144, poz. 1204 z późn. zm.), w tym za pośrednictwem Internetu”. Pomysł ten jednak został poddany krytyce, gdyż m. in. nadal nie rozwiązywał niejasności związanych z zapisem art. 35 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, że dozwolony użytek „nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy”, a także niejasności związanych z pojęciem „pojedynczego egzemplarza utworu”. Ostatecznie nie wszedł w życie.

W związku z tym proponujemy:

Rozszerzenie i doprecyzowanie ustawowej defi nicji dozwolonego użytku osobistego tak, by bez wzbudzania wątpliwości obejmowała niekomercyjne rozpowszechnianie utworów w Internecie oraz korzystanie z wszelkich utworów zamieszczonych w Internecie.

4. Obowiązkowa retencja danych.

Obecnie w Polsce obowiązują przepisy przewidujące obowiązkową retencję (zatrzymywanie) określonych danych związanych z komunikowaniem się w sieciach telekomunikacyjnych, w tym w Internecie. Do tych danych zalicza się dane niezbędne do ustalenia zakończenia sieci, telekomunikacyjnego urządzenia końcowego i użytkownika końcowego (inicjującego połączenie i do którego kierowane jest połączenie), a także do określenia daty i godziny połączenia oraz czasu jego trwania, rodzaju połączenia i lokalizacji telekomunikacyjnego urządzenia końcowego. Przedsiębiorcy telekomunikacyjni mają obowiązek przechowywania tych danych (dotyczących wszystkich użytkowników i połączeń) przez 12 miesięcy i udostępniania ich tzw. uprawnionym podmiotom (sądy, prokuratura, policja, Straż Graniczna, Żandarmeria Wojskowa,

Page 14: Program Nowego Pokolenia

12 //. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15

Służba Kontrwywiadu Wojskowego, ABW, CBA i służby skarbowe). Nad wykorzystywaniem tych danych przez „uprawnione podmioty” nie ma praktycznie żadnej kontroli.

Przepisy te weszły w życie w celu wdrożenia dyrektywy unijnej 2006/24/WE. Celem dyrektywy była walka z terroryzmem. Jednak w Polsce wykorzystuje się zatrzymywane dane nie tylko dla celów postępowań dotyczących najpoważniejszych przestępstw, ale dla celów wszelkich postępowań karnych, dochodzeń i śledztw, a nawet w sprawach cywilnych (np. rozwodowych). W 2014 r. służby, sądy i prokuratury złożyły łącznie 2 177 916 zapytań o dane telekomunikacyjne.

Dyrektywa 2006/24/WE została uznana za nieważną w kwietniu 2014 r. przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości. W kilku państwach Unii Europejskiej (Rumunii, Austrii, Słowacji i Słowenii) uznano obowiązkową retencję za niekonstytucyjną. W Polsce w lipcu 2014 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł sprzeczność z Konstytucją szeregu przepisów związanych m. in. z wykorzystywaniem danych z obowiązkowej retencji (dotyczących niezależnej kontroli udostępniania danych telekomunikacyjnych). W związku z tym pod koniec lipca 2015 r. do Sejmu wpłynął senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw,

który przewiduje jednak jedynie fi kcję niezależnej kontroli: Policja i inne służby mają co 6 miesięcy składać sprawozdania sądom okręgowym, które będą mogły – ale nie musiały – je weryfi kować. Można się spodziewać, że „uprawnione podmioty” nie będą chciały zrezygnować z narzędzia inwigilacji i kontroli obywateli, jakim jest obowiązkowa retencja danych.

W związku z tym proponujemy:

Znieść przepisy Prawa telekomunikacyjnego nakazujące obowiązkowe zatrzymywanie przez 12 miesięcy danych dotyczących wszystkich użytkowników i połączeń w celu potencjalnego wykorzystania przez „podmioty uprawnione” – podmioty te mogą jedynie żądać zapewnienia warunków dostępu i utrwalania oraz udostępniania danych na swój wniosek, w związku z konkretnymi prowadzonymi działaniami operacyjnymi.

Wprowadzić do ustawy o Policji i ustaw regulujących działanie innych służb zapisy przewidujące faktyczną niezależną sądową kontrolę wykorzystania danych z działalności operacyjnej oraz nakazujące niezwłoczne niszczenie danych niemających znaczenia dla przeprowadzonego postępowania.

Page 15: Program Nowego Pokolenia

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 13

III GOSPODARKA

DEREGULACJAGOSPODARKAPOTENCJAŁ

INNOWACJE

Page 16: Program Nowego Pokolenia

14 //. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15

1.1. Strona przychodowaModel ściągania danin publicznych Polsce wymaga natychmiastowej i gruntownej reformy. Nasz system podatkowych należy do jednych z najbardziej skomplikowanych (87 miejsce w rankingu PayingTaxes 2015) oraz kosztownych (około 1,6% wpływów podatkowych jest przeznaczanch na utrzymanie administracji podatkowej) na świecie. Instytucje ściągające daniny publiczne często niepotrzebnie się dublują, tworząc tym samym niepotrzebne koszty w całym systemie. Pracownik zatrudniony na umowę o pracę płaci łącznie aż 8 danin! Klin podatkowy wynosi przy tym ok. 41%, to znaczy, że na każde 1000 zł, jakie pracodawca wypłaca, pracownik otrzymuje „na rękę” jedynie 590 zł. Od tej kwoty płaci następnie VAT, akcyzę i inne podatki pośrednie, jeśli tylko zdecyduje się wydać zarobione pieniądze. To powoduje, że nasz system podatkowy w sposób szczególnie opresyjny opodatkowuje pracę. Jakby tego było mało, poziom opodatkowania naszych zarobków w większym stopniu zależy od formy prawnej wykonywania pracy, niż od jej charakteru. Inaczej opodatkowujemy tę samą pracę, jeśli świadczymy ją przez umowę o pracę, inaczej, jeśli podpiszemy umowę zlecenia, a jeszcze inaczej, gdy wykonujemy działalność gospodarczą. Efektem jest dziurawy system, a w zasadzie zbiór przypadkowych przepisów zmienianych doraźnie w zależności od bieżących potrzeb.

Tak skonstruowany system podatkowy skutkuje wysokim stopniem niepewności, potęgowaną dodatkowo praktyką obecnego rządu polegającą na zmianie interpretacji przepisów bez zmiany samych ustaw. W wyniku takich zuchwałych praktyk kontrolowanemu przedsiębiorcy nalicza się podatek 5 lat wstecz wraz z odsetkami. Wiele polskich małych i średnich fi rm nie jest w stanie tegoprzetrwać. Podczas gdy prawo i praktyka podatkowa nie sprzyjają akumulacji polskiego kapitału, wielkie międzynarodowe korporacje, stosujące skomplikowane struktury podatkowe, minimalizują legalnie swoje opodatkowanie w Polsce.

Model zabezpieczenia społecznego, oparty na obecnie funkcjonującym w Polsce modelu podatkowo-składkowym, również jest niewydolny i powinien ulec zdecydowanym przeobrażeniom (o tych zmianach szerzej w rozdziale dotyczącym emerytur i opieki zdrowotnej).

Zmiany systemu podatkowego powinny mieć charakter zarówno jakościowy, jak i ilościowy.

Zmiana jakościowa modelu w ujęciu statycznym powinna być neutralna dla wielkości dochodów publicznych. Zmiany ilościowe, polegające na obniżeniu ogólnego poziomu opodatkowania, muszą znaleźć pokrycie w cięciach wydatków, poszerzeniu bazy podatkowej (głównie przez zmniejszenie rozmiarów szarej strefy) i dodatkowych dochodach wygenerowanych przez zwiększone tempo wzrostu gospodarczego. Twierdzenie, jakoby można było obniżać podatki bez pokrycia w wyżej wymienionych źródłach, jest oszustwem polegającym na fi nansowaniu obniżki podatków przez wzrost zadłużenia. Tą metodą państwo i tak wypycha produktywny sektor prywatny, a ponadto, w dłuższej prospektywnie, grozi to załamaniem fi nansów publicznych i bankructwem. Zreformowany jakościowo oraz ilościowo system podatkowy powinien zostać następnie poddany ocenie w ujściu dynamicznym.

Proponujemy następujące rozwiązania:

1. Finanse publiczne

Page 17: Program Nowego Pokolenia

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 15

Likwidację: podatków PIT, CIT, składek ZUS, NFZ, na Fundusz Pracy oraz Fundusz GwarantowanychŚwiadczeń Pracowniczych. W ich miejsce ustanowione zostaną: podatek personalny oraz podatek od działalności gospodarczej.

Powołanie Izby Rozliczeniowej – w miejsce dzisiejszego aparatu skarbowego oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Kas Rolniczych Ubezpieczeń Społecznych. Instytucje te od strony przychodowej niepotrzebnie dublują swoje funkcje komplikując i podrażając funkcjonowanie aparatu fi skalnego państwa. Resort Finansów zatrudnia około 65 tys. osób, z czego około 43 tys. w urzędach oraz izbach skarbowych. ZUS to dodatkowe 46 tys. pracowników, KRUS dokłada do tego ponad 6 tys. Wydatki związane z utrzymaniem tych instytucji to łącznie ponad10 mld zł. Proponowane przez nas zmiany jakościowe ściągania danin publicznych uproszczą system na tyle, że możliwe będą spore oszczędności. Odtąd

jedna instytucja będzie odpowiadała zarówno za dochody publiczne jak i za wypłaty emerytur, rent i innych świadczeń.

Opodatkowanie pracy – w miejsce ośmiu danin pobieranych obecnie od pracy, zostanie wprowadzony jeden podatek personalny w wysokości 25-30% całkowitego funduszu płac przeznaczanego na danego pracownika (jego ostateczna wysokość będzie zależała od skali oszczędności w wydatkach publicznych, jakie uda się uzyskać). Bez ulg i kwoty wolnej. Podatek ten byłby pobierany u źródła, a jago liniowy charakter skutkowałby niezwykłą prostotą nie pozostawiającą żadnej swobody interpretacyjnej dla fi skusa. Przyczyni się to również do istotnych oszczędności. Dziś 70-80% pracowników fi skusa zajmuje się ściąganiem podatku dochodowego od osób fi zycznych, który stanowi relatywnie niewielką część dochodów państwa. Do tego Zakład Ubezpieczeń Społecznych ściąga parapodatki w postaci składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Jednak Izba Rozliczeniowa będzie w stanie ściągnąćwszystkie daniny znacznie taniej, a część uwolnionych zasobów będzie można przeznaczyć na obniżkę poziomu opodatkowania oraz walkę z wyłudzeniami podatku VAT. Jeden podatek personalny obliczany na podstawie funduszu płac, doprowadzi do jednolitego opodatkowania pracy niezależnie od formy prawnej jej świadczenia. Zniknie różnica w opodatkowaniu między umową o pracę a umowami cywilnoprawnymi, co będzie skutkowało zmniejszeniem opłacalności tych ostatnich. Znacznemu zwiększeniu ulegną wynagrodzenia netto. W roku, w którym dokona się reforma podatkowa, wynagrodzenia „na rękę” wzrosną o około 20%, co doprowadzi do wzrostu poziomu życia ludzi żyjących z pracy najemnej.

Działalność gospodarcza osób fi zycznych– - podlegałaby opodatkowaniu podatkiem personalnym oraz podatkiem od działalności gospodarczej.

Podatek personalny miałby charakter ryczałtu kwotowego obliczanego według następującego wzoru - podstawą obliczania podatku byłaby połowa średniego realnego wynagrodzenia (wynagrodzenie netto powiększone o klin podatkowy) w gospodarce narodowej za rok ubiegły, przy stawce podatkowej właściwej dla opodatkowania pracy (25-30%).

Wzór: średnie wynagrodzenie brutto w 2014 wyniosło 3783,46, co oznacza, że realne wynagrodzenie wynosiło 4563,23 zł. Połowa tej kwoty to 2281,62. Przy stawce podatkowej 25% miesięczny podatek personalny dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą jako osoba fi zyczna wynosiłby 570,40 zł. Przy stawce 30% byłoby to 684,49 zł.

Page 18: Program Nowego Pokolenia

16 //. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15

Podatek od działalności gospodarczej będzie stanowił rozszerzenie dzisiejszego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Obecnie funkcjonujący sposób opodatkowania działalności gospodarczej osób fi zycznych rodzi problemy dwojakiego rodzaju. Po pierwsze, spora liczba jednoosobowych działalności gospodarczych wykonuje de facto pracę, która powinna podlegać regułom fi skalnym właściwym dla umowy o pracę. Forma prawna działalności gospodarczej jest wybierana jako metoda optymalizacji zobowiązań podatkowych. Firmy płacą podatek wysokości 19% dochodu, podczas gdy od umowy o pracę płaci się ok. 41%, ale od przychodu. Tak forma prawna, nie dość, że zapewnia niższą stawkę podatkową to jeszcze pozwala odliczyć od podstawy opodatkowania część konsumpcji prywatnej, której de facto nie da się oddzielić od działalności. Przykładem może być wykorzystywanie samochodów fi rmowych do celów prywatnych. Drugim problemem obecnego systemu są koszty uzyskania przychodu i zasady związane z amortyzacją środków trwałych. To na tym obszarze dochodzi do licznych konfl iktów na linii przedsiębiorca - podatnik. Ponadto dla mikro oraz małych fi rm prowadzenie rachunkowości podatkowej tworzy niepotrzebne koszty. Dziś ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest bardzo chętnie wybieraną formą opodatkowania przez małe podmioty. Blokadę stanowi kwota 150 tys. euro obrotu, powyżej którego formy tej nie można już stosować.

W proponowanym przez nas modelu od przychodu będącego podstawą opodatkowania przewidujemy możliwość odliczenia wydatków na fundusz wynagrodzeń dla pracowników. Dzięki temu wzrost zatrudnienia będzie korzystny z podatkowego punktu widzenia. W przypadku, gdy dana działalność funkcjonuje na niskich marżach, gdzie podatek od przychodów ewidencjonowanych mógłby stanowić duże obciążenie, fi rma powinna zmienić formę działania na osobę prawną.

Działalność gospodarcza osób prawnych – podległaby opodatkowaniu podatkiem od działalności gospodarczej dwojakiego rodzaju.

Podstawę stanowiłby bardzo niewielki podatek przychodowy o stawce 0,5%. Dziś większość przedsiębiorstw płaci podatki przewyższające dość znacznie poziom 0,5% przychodów. Jednocześnie taka forma powszechnego opodatkowania stanowiłaby zarazem formę podatku od instytucji fi nansowych,które dziś płacą podatki w wysokości ok. 0,2% przychodów. Tak niska stawka podatku minimalizowałaby negatywne implikację związane z kaskadą podatkową. Jednocześnie ten sposób opodatkowania jest niezwykle prosty, co w konsekwencji likwiduje konieczność prowadzenia rachunkowości podatkowej.

Uzupełnieniem byłby podatek od zysków wycofywanych z przedsiębiorstwa (zwykle w postaci dywidendy) w wysokości podatku dla pracy, czyli 25-30%. Ten wzorowany na rozwiązaniach estońskich model motywuje do akumulacji kapitału w fi rmie i pozwala na dynamiczną ekspansję zwłaszcza w początkowym okresie działalności, gdy fi rma najbardziej potrzebuje kapitału. Firmy, które stawiają na rozwój, są więc opodatkowywane znacznie niżej niż te, które wypłacają wysokie dywidendy. Podatkiem byłyby również objęte wydatki i płatności niezwiązane z prowadzonym biznesem tak, aby opodatkować próby konsumpcji prywatnej z majątku fi rmy.

Połączenie niewielkiego podatku od przychodów z podatkiem od wycofywanych zysków znacząco zwiększy opłacalność fi nansowania działalności kapitałem własnym ponad fi nansowanie kredytem (zniknie tarcza podatkowa istniejąca w reżimie podatków dochodowych), co położy podstawy pod zdrowy, stabilny i zrównoważony rozwój polskiego biznesu.

Podatek od dochodów kapitałowych–(tak zwany podatek Belki) – proponujemy, aby stawka podatkowa opodatkowania kapitału była równa stawce właściwej dla opodatkowania pracy, czyli 25-30%. Zysk z kapitału traktowany jest w tej sytuacji jak zwykły dochód, tak więc w przypadku osób fi zycznych podatek ten będzie podatkiem personalnym. Istotną zmianą jest przyjęcie założenia, że podatek będzie pobierany dopiero w momencie dystrybucji dochodu. Z praktycznego punktu widzenia oznacza to, że zysk kapitałowy jest różnicą między ceną sprzedaży aktywów kapitałowych a wartością ich nabycia, jak również różnicą między kwotą likwidacji i wartości inwestycji. Taka konstrukcja podatku z jednej strony doprowadzi do zachowania uczciwej relacji między pracą a kapitałem, gdyż oba źródła dochodów będą opodatkowane w ten sam sposób. Z drugiej zaś pobieranie podatku dopiero w momencie dystrybucji, a nie osiągania dochodu, zwiększy poziom oszczędności Polaków i przyczyni się

Page 19: Program Nowego Pokolenia

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 17

do szybszej akumulacji rodzimego kapitału.

Przykład: Inwestor wpłacił na rachunek inwestycyjny 1000 zł. Po roku wartość inwestycji wzrosła do 1100 zł. W tym momencie nie dochodzi do powstania zobowiązania podatkowego. Podatek zostanie naliczony w momencie, w którym wysokość wyciąganych z rachunku środków przekroczy kwotę wpłat na to konto (1000 zł). Od tej nadwyżki będzie naliczany podatek.

Indywidualne Konto Oszczędnościowe–kluczowym elementem reformy państwa jest całkowita zmiana modelu fi nansowania najistotniejszych elementów zabezpieczenia społecznego, czyli emerytur i ochrony zdrowia. Model państwa opiekuńczego, polegający na tym, że państwo z jednej strony pobiera od pracujących ludzi podatki, pod mylącą nazwą składek, a następnie zapewnia im emerytury i opiekę zdrowotną, chyli się ku upadkowi. Wpisana w ten model dynamika powoduje, że wydatki na te cele stale rosną, gdyż brakuje w nim elementu racjonalizującego kalkulację ekonomiczną (zagadnienie poruszone szerzej w dziale dotyczącym emerytur i ochrony

zdrowia). Proponujemy stopniowe przejście z modelu transferowego (przymusowych ubezpieczeń) na taki, gdzie świadczenia będą pokrywane ze zakumulowanych oszczędności. Podobny system istnieje dziś w Singapurze i sprawdza się znakomicie.

Utworzenie Indywidualnego Konta Oszczędnościowego jest dynamicznym elementem reformy fi nansów publicznych. W roku, w którym reforma zostanie przeprowadzona, na IKO zostaną przeniesione środki dziś zgromadzone w OFE. W każdym następnym roku podatek personalny będzie obniżany o 1 punkt %, który będzie przekierowany na IKO. Proces ten będzie rozłożony na 20 lat, aż do momentu, kiedy wpłaty na IKO wyniosą 20%. Ubytki w kasie państwa będą fi nansowane ze wzrostu gospodarczego, każdy kolejny budżet będzie planowany tak, aby część wzrostu dochodów wynikająca ze wzrostu gospodarczego pokrywała wpłaty na IKO.

Objaśnienie: przyjmując, że stawka podatku personalnego wynosi 30%, to w pierwszym roku po reformie rozkład będzie następujący: 29% podatek personalny, 1% IKO. Po 20 latach: 10% podatek, 20% IKO.

Page 20: Program Nowego Pokolenia

18 //. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15

Zmiana ma charakter systemowy dalece wykraczający poza reformę fi nansów publicznych. Środki zgromadzona na IKO będą mogły być przeznaczane na fi nansowanie opieki zdrowotnej oraz przyszłych emerytur. Doprowadzi to do upowszechnienia własności wśród obywateli, przywrócenia im podmiotowości, akumulacji oszczędności w gospodarce, wzrost inwestycji, a w następstwie - wzrostu poziomu życia.

Środki akumulowane przez IKO byłby zwolnione z opodatkowania. Stanowiłby własność obywateli, z tym, że byłby przeinaczane na z góry określony cel. Po osiągnięciu wieku emerytalnego byłby wypłacane posiadaczowi konta. Świadczenia medyczne będą mogły być pokrywane również ze środków zgromadzonych na IKO najbliższej rodziny. Środki z IKO będzie można również przeznaczyć na instytucje charytatywne zajmujące się opieką zdrowotną (po zakumulowaniu na IKO określonej kwoty). Dzięki temu zmianie ulegnie cała fi lozofi a zabezpieczenia społecznego. Powstaną swoiste kręgi bezpieczeństwa. W centrum znajduje się jednostka, która w pierwszej kolejności musi zadbać sama o siebie (dzięki akumulacji oszczędności będzie to możliwe), następnie rodzina, potem dobrowolna pomoc społeczna, a dopiero na końcu państwo gwarantujące pewne minimum świadczeń. Fakt, że środki zgromadzone na IKO mają konkurencyjne względem siebie zastosowania sprawi, że będą one dysponowane w sposób racjonalny.

PodsumowanieProponowany system podatkowy jest prosty i tani, zarówno dla przedsiębiorców, jak i od strony aparatu fi skalnego. Całkowicie znika część kosztów niefi skalnych, z jakimi dziś muszą się zmagać polscy przedsiębiorcy. Pracownicy fi skusa będą mogli przeznaczyć więcej zasobów na walkę z wyłudzeniami VAT czy szarą strefą, odciążeniu ulegną również sądy administracyjne, dziś obłożone olbrzymią ilością spraw podatkowych i parapodatkowych. Istotą zmian jest silny nacisk na wzrost poziomu oszczędności Polaków (te wynoszą dziś jedynie 19% PKB) i akumulację polskiego kapitału. Koncepcja zmiany modelu zabezpieczenia społecznego z przymusowych ubezpieczeń na przymusowe oszczędności, zmiana modelu opodatkowania osób prawnych tak, aby zachęcić je do oszczędności i inwestycji, zamiast wypłaty dywidendy oraz innowacyjna koncepcja opodatkowania dochodów kapitałowych niewątpliwie się do tego przyczynią.

Nowy model fi skalny uwolni przedsiębiorczość Polaków, co przełoży się na wyższy wzrost

gospodarczy, a w konsekwencji na wyższy poziom życia nas wszystkich.

1.2. Strona wydatkowa

Państwo nie jest w stanie dać nam więcej niż wcześniej nam odebrało, gdyż samo żadnych pieniędzy nie posiada. Ta zdawałoby się oczywista maksyma jest nadzwyczaj często przemilczana w debacie publicznej. Państwo polskie wydaje obecnie około 42% PKB, co jest wartością umiarkowaną na tle innych państw Unii Europejskiej. Bardzo często podaje się nam za przykład Niemcy, gdzie wskaźnik ten wynosi ok. 45% lub nawet Szwecję wydatkami na poziomie 52% PKB. To, czego się nie mówi, to to, jak kształtowała się ta wartość dla tych państw kiedy były na takim poziomie rozwoju takim, jak Polska obecnie. Wtedy wskaźnik ten dla tych państw wahał się między 30 a 35% PKB! Jednak nawet dziś wśród krajów wysokorozwiniętych można odnaleźć takie, który pozwalają obywatelom w znacznie większym stopniu dysponować swoją własnością i tak Szwajcaria wydaje ok. 34% PKB, a Australia ok. 35%.

Podstawowym problemem dotyczącym wydatków państwowych jest brak możliwości przeprowadzenia racjonalnej kalkulacji ekonomicznej. Proces gospodarowania polega na antycypowaniu przyszłych preferencji konsumentów i zaspokajaniu ich potrzeba dysponując jak najrozsądniej rzadkimi zasobami, które posiadamy. Tu właśnie pojawia się problem wydatków publicznych. Pieniądze są wydawane przez ludzi, którzy ich de iure nie posiadają (urzędników) na cele, które nie są ich własnymi celami. Brak przy tym możliwości oceny inwestycji, czyli tego, czy ludzie naprawdę potrzebują tego, co władza im dostarcza, a jeśli tak, to w jakim stopniu. Drugim elementem jest brak kontroli kosztów, czego przykładem mogą być niektóre lotniska, które niemal nie obsługują pasażerów, a dalej są utrzymywane z naszych podatków. Podobnie z gwarancją niektórych transferów, jeśli władza wmówiła ludziom, że zapewni im emerytury na określonym poziomie, to ludzi mniej uwagi przywiązują do samodzielnego zatroszczenia się o swoją przyszłość. W związku z tym, że wobec wydatków publicznych nie można zastosować racjonalnej kalkulacji ekonomicznej władze przyjęły inne kryterium efektywności – poziom wydatków. I tak wmawia nam się, że remedium na poprawę służby zdrowia czy edukacji jest dosypanie większej ilości pieniędzy, co jest oczywistym absurdem, gdyż jeżeli dany system jest źle skonstruowany to „dosypywanie” pieniędzy, z punktu widzenia poprawy efektywności, będzie tym samym czym

Page 21: Program Nowego Pokolenia

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 19

jest wlewanie wody do dziurawego wiadra. Jako przykład może posłużyć opieka zdrowotna. Polska wydaje na ten cel 6,7% PKB (w tym wydatki publiczne 4,6$ PKB), Francja 11,7% (9%PKB), a Singapur jedynie 4,7% PKB (jedynie 1,8% PKB to wydatki publiczne). W tychże krajów to właśnie Singapur posiada najlepszą opiekę zdrowotną, mimo iż wydaje na ten cel relatywnie najmniej.

Istotą wydatków publicznych jest więc towarzyszący im pewien poziom marnotrawstwa.

Rozwiązania:

Przeprowadzenie generalnego audytu wydatków publicznych¬ tak, aby określić, jakie wydatki można wyeliminować w całości, a gdzie można osiągnąć porównywalny efekt społeczny po niższym koszcie, czyli wyeliminować marnotrawstwo. Połączenie wszystkich instytucji ściągających daniny publiczne w jedną Izbę Rozliczeniową, likwidacja powiatów, odchudzenie administracji czy wprowadzenie bonu edukacyjnego do szkolnictwa powszechnego to tylko nieliczne przykłady pól, gdzie oszczędności są możliwe. Ponadto należy mieć na uwadze, że zwiększenie zakresu wolności gospodarczej przyspieszy rozwój, co ograniczy koszty świadczeń socjalnych, a to kolejne oszczędności.

Opracowanie wieloletniego planu eliminacji marnotrawstwa – tak, aby osiągać zamierzone cele polityczno-społeczne, zmniejszając

jednocześnie poziom wydatków publicznych do przedziału 30-33% PKB, czyli porównywalnego ze Szwajcarią czy Koreą Południową. Opracowanie powinno zawierać konkretne programy oraz terminy realizacji, być w pełni transparentne tak, aby mogło podlegać ocenie publicznej.

1.3. ZadłużenieZadłużenie sektora fi nansów publicznych wynosi (na koniec II kwartału 2015 roku) ok. 900 mld zł. Kwota ta nie uwzględnia jednak środków znacjonalizowanych z OFE ani zadłużenia ZUS. Zakład Ubezpieczeń Społecznych na samych tylko indywidualnych kontach emerytalnych ma zaksięgowane ponad 2,2 bilionów złotych zobowiązań. Jeśli doliczyć do tego zobowiązania wobec ludzi ze starego systemu (urodzeni przed 1949 rokiem), to dług ZUS wyniósłby ok. 3 bln zł. Całkowite zobowiązania państwa wynoszą wiec ok. 4 bln zł.

Często podkreśla się, że kraje Europy Zachodniej są zadłużone na jeszcze większe kwoty, tak nominalnie, jak i względem PKB. Nie mówi się jednak, że płacą od tego długu niższe niż Polska odsetki i tak np. Niemcy, których zadłużenie jest wyższe niż Polski, płacą niższe niż Polska odsetki w stosunku do PKB.

Od początku istnienia III Rzeczpospolitej tylko raz udało nam się uchwalić budżet bez defi cytu (w roku 1990). Tak więc Polska jest krajem

Page 22: Program Nowego Pokolenia

20 //. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15

chronicznie się zadłużającym. W chwili obecnej, gdy z jednej strony banki centralne krajów wysokorozwiniętych utrzymują stopy procentowe na zerowym poziomie, a z drugiej strony Polska otrzymuje pokaźne transfery w postaci funduszy unijnych, sytuacja związana z obsługą długu jest stabilna. Jednak taka sytuacja nie będzie trwała wiecznie. Stopniowe podnoszenie stóp procentowych na Zachodzie oraz zmniejszenie wysokości środków unijnych w kolejnej perspektywie budżetowej może doprowadzić do problemów z płynnością, jeśli do tego czasu nie wyeliminujemy strukturalnego defi cytu.

Z ekonomicznego punktu widzenia defi cyt sektora fi nansów publicznych powoduje poważne problemy jeśli chodzi o zdolność do generowania wzrostu gospodarczego, powodując tzw. efekt wypychania. Państwo, gdy wydaje więcej niż „zarabia”, musi pokryć tę różnicę przez ściągnięcie z rynku części oszczędności prywatnych. W efekcie mniej kapitału trafi a do prywatnych przedsiębiorców. Oszczędności z sektora fi nansowego zamiast być przeznaczane na inwestycje zwiększające dobrobyt, są przeznaczane na transfery socjalne.

Proponujemy:

Opracowanie planu zrównoważenia budżetu (fi nansów publicznych) – plan powinien zabierać realne wyliczenia dotyczące czasu, jaki będzie potrzeby na wyeliminowanie defi cytu z fi nansów publicznych.

Konstytucyjny zakaz uchwalania budżetu z defi cytem – po okresie przejściowym, kiedy to będziemy równoważyli fi nanse publiczne i wyeliminujemy defi cyt strukturalny proponujemy, aby rząd był zobowiązany Konstytucją RP do zachowania zasad zdrowego rozsądku i nieprzerzucania naszych kosztów życia na przyszłe pokolenia. W sytuacjach nadzwyczajnych istniałaby możliwość uchwalenia budżetu z defi cytem, jeśli taki budżet zostałby poparty przez 2/3 Sejmu. Taki zapis gwarantowałby z jednej strony stabilność fi nansów publicznych, zwłaszcza w roku wyborczym, gdyż jest mało prawdopodobne, aby opozycja taki budżet poparła. Z drugiej strony w sytuacji nadzwyczajnej presja społeczna sprawiłaby, że opozycja musiałaby się zachować konstruktywnie.

1.4. Stabilność długookresowaElement dynamiczny fi nansów publicznych jest niezwykle istotny. Na początku XX wieku wydatki publiczne tzw. państw Zachodu wynosiły około 10% PKB, w latach 60. było to już 30-35% PKB, dziś między 45-55% PKB.

Zdrowy system fi nansów publicznych musi być poddany pewnemu ogólnemu rygorowi tak, aby uniezależnić stabilność fi nansową państwa od tzw. cyklu wyborczego. Powinny temu służyć regulacje rangi konstytucyjnej.

Proponowane rozwiązania:

Maksymalny pułap wydatków publicznych do PKB – wraz z przenoszeniem ciężaru emerytalnego oraz opieki zdrowotnej z fi nansów publicznych na Indywidualne Konta Oszczędnościowe wysokość wydatków publicznych ulegnie zmniejszeniu. Proponujemy zapis w Konstytucji ustanawiający granicę wydatków publicznych na 30-33% PKB (z okresem przejściowym 10-15 lat).

Reguła wydatkowa –przyrost poziomu wydatków publicznych powinien podlegać takim rygorom, aby zapewnić, że realny wzrost wydatków publicznych jest niższy niż wzrost gospodarczy. Pozwoli to na przeznaczenie części dochodów związanych ze wzrostem gospodarczym na obniżkę opodatkowania (głównie zwiększania partycypacji IKE w podatku personalnym) oraz zmniejszanie defi cytu fi nansów

Page 23: Program Nowego Pokolenia

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 21

publicznych, a następnie samego długu. Wydatki publiczne powinny rosnąć maksymalnie o wskaźnik infl acji plus 1 pkt %, gdy wzrost PKB w danym roku jest niższy niż 4% lub o wskaźnik infl acji plus 2 pkt %, gdy wzrost PKB w danym roku jest wyższy niż 4%.

2. Prawo gospodarczeInfrastruktura prawna jest w Polsce jedną z najpoważniejszych barier rozwoju gospodarczego. Brak przejrzystości, wewnętrzne sprzeczności, przeregulowanie czy częste zmiany to tylko niektóre elementy, na jakie zwracają uwagę przedsiębiorcy i inwestorzy. Koszty tworzone przez regulacje administracyjne są najgorszymi z możliwych, gdyż obciążają przedsiębiorców, zmniejszając ich stopy zwrotów, a w przeciwieństwie do podatków nie przynoszą żadnych korzyści fi nansom publicznym, a wręcz przeciwnie - zmniejszając tempo wzrostu gospodarczego, hamują wpływy budżetowe.

Zły stan infrastruktury prawnej jest pochodną ogólnego stanu, w jakim znajduje się państwo

polskie. Przywódcom brak całościowej wizji, zdolności do rozwiązywania makroproblemów czy umiejętności formułowania długookresowych strategii. Tę próżnię wypełniają różnego rodzaju grupy interesów, które lobbują u polityków korzystne dla siebie i niekorzystne dla społeczeństwa rozwiązania. Forsują przepisy ograniczające konkurencje, podnoszące bariery wejścia na rynek w wąskich interesujących ich obszarach. Z drugiej strony władza wykonawcza, w postaci urzędników, nie ponosi żadnej odpowiedzialności za swoje decyzje, co tylko pogłębia niewydolność państwa.

Proponujemy:

Nową ustawę Wilczka i deregulację zawodów –czyli przywrócenie ogólnych ram prowadzenia działalności gospodarczej, jakie funkcjonowały na początku lat 90., gdy nasze przepisy należały do najmniej restrykcyjnych na świecie. Oznacza to wyeliminowanie większości koncesji, licencji i innych barier pozaekonomicznych prowadzenia działalności gospodarczej. Liczne zawody są w Polsce regulowane albo zupełnie niepotrzebnie albo w sposób nieadekwatny. Proponujemy zastąpienie regulacji administracyjnych dla większości zawodów, systemem certyfi katów potwierdzających odpowiednie umiejętności. Organami wydającymi certyfi katy mogą być zarówno podmioty publiczne, jak i prywatne. Taka konstrukcja pozwoli na potwierdzenie na rynku swoich umiejętności przy jednoczesnej pełnej swobodzie wejścia na rynek innych podmiotów, które certyfi katów nie posiadają.

Reguła UE+0 - oznacza, że nie powinniśmy tworzyć żadnych przepisów, które krępowałby wolność gospodarczą ponadto, co zostanie nam narzucone przez Unię Europejską. Pozwoli to zachować wszystkie dobrodziejstwa wynikające z przynależności do wspólnego rynku i jednocześnie stać się najbardziej konkurencyjną gospodarką w UE. Należy skończyć ponadto z tzw. goldplatingiem, czyli taką formą implementowania prawa europejskiego do polskiego systemu prawnego, która rozszerza pierwotne obciążenia.

Reguła one in one out – to reguła przetestowana w Kanadzie czy Wielkiej Brytanii polegająca na tym, że jeżeli ustawodawca zdecyduje się wprowadzić jakiś nowy przepis krępujący gospodarkę to musi równocześnie usunąć jeden z już istniejących o takim samym ciężarze dla przedsiębiorców.

Zasada milczącej zgody – polegająca na tym, że jeśli organ władzy publicznej nie odpowie nam w określonym terminie, to możemy traktować to jako pozytywne rozpatrzenie naszego wniosku.

Page 24: Program Nowego Pokolenia

22 //. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15

Zmiana zasad ochrony środowiska - na takie, które z jednej strony pozwolą zachować odpowiedni standard życia w postaci np. czystego powietrza, a drugiej jednak nie będą nadmiernie krępowały wzrostu gospodarczego. Dziś zobowiązanie do wykonania oceny wpływu inwestycji na środowisko u rożnego rodzaju ekologów jest niczym innym jak haraczem nakładanym na przedsiębiorców, który podnosi koszty inwestycji, co w perspektywie przekłada się na mniejszą liczbę miejsc pracy.

Usprawnienie procesu inwestycyjnego- poprzez: zobligowanie samorządów do opracowania planów zagospodarowania przestrzennego, liberalizację procedury odrolnienia ziemi, przyjęcie reguły w myśl, której inwestycja wykonania zgodnie z decyzją zezwalającą na budowę musi być odebrana po jej wykonaniu.

Napisanie od nowa kluczowych ustaw – takich, jak: prawo budowlane, upadłościowe, zamówień publicznych.

Odpowiedzialność urzędnicza –polegałaby na tym, że każdy projekt inwestycyjny powyżej określonej wartości musiałby być zaopatrzony w następujące elementy: 1) osobę/osoby personalnie odpowiedzialne za projekt, 2) wyszczególnione, określone z góry i mierzalne kryteria sukcesu, 3) określone i podane do publicznej wiadomości przed rozpoczęciem inwestycji kary za nieosiągnięcie założonych kryteriów sukcesu. Ponadto w przypadku, gdy sąd orzeknie o rażącym naruszeniu prawa przez urzędnika będzie się to wiązało z automatycznym pozbawieniem możliwości zatrudnienia go w administracji na okres od 2 do 10 lat.

3. Rynek PracyRynek pracy w Polsce jest silnie spolaryzowany. Z jednej strony około 27% pracujących w naszym kraju zatrudnionych jest na umowy terminowe i pozbawionych zabezpieczenia socjalnego, z drugiej strony zaś mamy umowy o pracę, które są przeregulowane i generują duże koszty po stronie pracodawców. Pierwsza forma zatrudnienia dotyczy głownie ludzi młodych oraz sektora mikro i małych przedsiębiorstw. Druga obejmuje, co do zasady, ludzi, którzy na rynku pracy znajdują się już od jakiegoś czasu i zdążyli wypracować sobie odpowiednią pozycję zawodową w sektorze przedsiębiorstw średnich oraz korporacji. Ten dualizm powoduje powstawanie napięć międzypokoleniowych. Młodzi ludzie, wchodzący w życie zawodowe, napotykają na szklany sufi , a niepewność przyszłości, brak stabilizacji zawodowej skutkuje niemożliwością

założenia rodziny i długoterminowego planowania przyszłości. Problem przypomina kwadraturę koła, gdyż im bardziej nieelastyczna jest podstawowa forma zatrudnienia (trudności w zwalnianiu pracowników, okresy wypowiedzenia, koszty odprawy), jaką jest umowa o pracę na czas nieokreślony, tym większa presja na zatrudnianie przez bardziej elastyczne formy prawne. Presja ta jest potęgowana dodatkowo różnicą w opodatkowaniu między standardową umową o pracę a elastyczną umową zlecenia.

Model, o jaki oparty jest rynek pracy w Polsce, jest nie do utrzymania, gdyż napięcia będą się powiększały.

Propozycja:

Rozwiązanie problemu dualnego rynku pracy w Polsce upatrujemy w systemie zwanym fl exicurity (od połączenia angielskich słów elastyczność i bezpieczeństwo). Jest to model, który został jako pierwszy implementowany w Danii, a jego istotą jest połączenie elastyczności podstawowej formy zatrudnienia, co zmniejsza koszy po stronie pracodawców i zwiększa ich popyt na pracę, z bezpieczeństwem socjalnym pracowników zwolnionych z pracy oraz zapewnienie im możliwie szybkiego powrotu na rynek pracy. Elementem dodatkowym racjonalizującym rynek pracy jest wprowadzenie jednolitego opodatkowania pracy niezależnie od formy prawnej jej świadczenia (patrz podatek personalny od pracy).

Proponowany przez nas model rynku pracy jest ulepszoną wersją modelu duńskiego. Kuponowe fl exicurity jest systemem opierającym się na tzw. złotym trójkącie:

A. Elastyczność zatrudnienia – im łatwiej pracodawca może zwolnić pracownika, tym łatwiej przychodzi mu zatrudnianie pracowników nowych. Większa elastyczność spowoduje również lepszą alokację zasobów, a co za tym idzie - przyśpieszenie tempa wzrostu gospodarczego. To przełoży się na spadek bezrobocia. To ramię złotego trójkąta powinno składać się z:• Braku utrudnień prawnych przed zwalnianiem pracowników. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez dodatkowych formalności natury prawnej i bez podawania przyczyny.• Jednolitego okresu wypowiedzenia o długości 2 tygodni.• Zdjęcia z pracodawców konieczności wypłaty odpraw dla zwalnianych pracowników.• Zmiany sposobu obliczania urlopów wypoczynkowych tak, aby były one obliczane na podstawie liczby przepracowanych realnie godzin pracy.

Page 25: Program Nowego Pokolenia

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 23

• Większej swobody kształtowania czasu pracy. • Likwidacji niektórych kosztów związanych z zatrudnieniem: likwidacja konieczności zatrudniania pracownika BHP i przeprowadzania okresowych badań lekarskich jeśli wykonywanie danej pracy nie zagraża utratą zdrowia.• Obniżenia okresu wypłaty przez pracodawcę wynagrodzenia chorobowego z 33 do 20 dni.

B. Bezpieczeństwo socjalne pracowników – w systemie, w którym zwalnianie pracowników jest poddane bardzo elastycznym regułom, pracownicy powinni cieszyć się wysokim stopniem ochrony socjalnej podczas okresu jaki muszą poświęcić na znalezienie innego zajęcia. Obecnie zasiłki dla bezrobotnych kształtują się na poziomie niewystarczającym dla zabezpieczenia podstaw socjalnych osoby bezrobotnej.

Wprowadzenie kuponowego systemu zasiłkowego. Zasiłek dla osoby bezrobotnej wynosiłby tyle, ile wynosi minimum socjalne dla jednoosobowego gospodarstwa domowego (w dzień dzisiejszy 1070zł) w danym roku i byłby nabywany za jeden kupon. To pozwoliłoby zagwarantować osobie bezrobotnej bezpieczeństwo socjalne na znacznie wyższym poziomie niż obecnie. Zdjęłoby również ten obowiązek z pracodawców. Każdemu przy wejściu na rynek pracy przysługiwałyby 3 kupony, kolejne 3 nabywałby za przepracowanie 5 lat. Taki system ma wbudowany element racjonalizujący zabezpieczenie społeczne. Każdemu przysługuje ograniczona liczba kuponów, a z racji tego, że przyszłość jest niepewna, to w przypadku przebywania na bezrobociu presja na szybkie

znalezienie nowej pracy i zaoszczędzenie jak największej liczby kuponów będzie duża.

Niedziela i Święta jako dni szczególnie ważne w naszej kulturze powinny być przewidziane jako okres na odpoczynek i regenerację. Osobom zatrudnionym w te dni powinna przysługiwać podwójna stawka godzinowa i jednocześnie dodatkowy dzień wolny od pracy do odebrania przez pracownika.

Układy zbiorowe powinny być zachowane dla dużych przedsiębiorstw tj. zatrudniających ponad 250 pracowników.

C. Powrót na rynek pracy–będący ostatnim, niejako dopinającym, elementem złotego trójkąta, po elastyczności zatrudnienia i bezpieczeństwie socjalnym okresu przebywania na bezrobociu. Bezrobotni muszą mieć możliwość szybkiego powrotu na rynek pracy także z tego powodu, aby wykorzystywali jak najmniejszą liczbę kuponów. Obecnie funkcjonujący system oparty o Państwowe Urzędy Pracy jest skrajnie nieefektywny. Głównym powodem rejestracji bezrobotnych w UP jest zdobycie ubezpieczenia zdrowotnego, a nie znalezienie pracy. Szkolenia organizowane i opłacane przez Urzędy Pracy także pozostawiają wiele do życzenia.

Likwidacje Państwowych Urzędów Pracy i przejęcie ich funkcji przez prywatne agencje pośrednictwa pracy. Agencje te, działające na zasadach rynkowych, w znacznie wyższym stopniu będą zdolne do kojarzenia pracobiorców z pracodawcami. W celu poprawcy kwalifi kacji pracowników agencje te będą mogły nawiązać współprace ze szkołami zawodowymi i technicznymi funkcjonującymi w oparciu o bon edukacyjny. Rozwiązanie to gwarantuje spore oszczędności, gdyż Urzędy Pracy zatrudniają dziś koło 23 tys. pracowników.

Podsumowanie

Proponowany przez nas model zmienia całkowicie fi lozofi ę rynku pracy. Odchodzimy od tzw. bezpieczeństwa zatrudnienia, na korzyść bezpieczeństwa pracy. To znaczy, że mniejsza waga przywiązywania jest do zachowania konkretnego miejsca pracy, a znaczenia napiera łatwość w znalezieniu nowego zajęcia. Pracodawca, jeśli zwalnia pracownika, robi to z powodów ekonomicznych, gdyż miejsce pracy w danym przedsiębiorstwie gwarantowane jest przez konsumentów, a nie pracodawcę. Regulacje utrudniające zwalnianie pracowników powodują tylko dodatkowe koszty, co przekłada się na niższy poziom zatrudnienia w całej gospodarce. Elastyczność zatrudnienia zwiększy liczbę miejsc pracy ogółem w całej gospodarce, dzięki czemu osoba zwolniona z jednego miejsca pracy będzie mogła szybko znaleźć inne.

Page 26: Program Nowego Pokolenia

24 //. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15

4. System emerytalnySystem emerytalny w Polsce zmierza w niebezpiecznym kierunku. Wiele osób przekonało się o tym dopiero niedawno, gdy rząd Donalda Tuska zapowiedział podniesienie (oraz zrównanie dla kobiet i mężczyzn) wieku emerytalnego do 67 lat. Kolejny szok nastąpi, gdy na emeryturę zaczną przechodzić większe liczby obywateli z tzw. nowego systemu. W tym przypadku kontrowersyjne wydadzą się wysokości świadczeń, jakie otrzymają. Aby znaleźć właściwe lekarstwo, trzeba najpierw zdiagnozować przyczyny choroby tak, by leczyć źródła, a nie objawy.

W pierwszej kolejności musimy ustalić, jak funkcjonuje obecny system emerytalny, następnie, co jest jego implikacją, a dopiero na końcu, jak można go zmienić.

Model zabezpieczenia emerytalnego obowiązujący w Polsce jest modelem repartycyjnym, czyli nie następuje w nim żadna akumulacja kapitału. Z księgowego punktu widzenia stanowi on wydzielony podsystem w systemie fi nansów publicznych, to znaczy, że wpłaty do systemu obsługuje osobna instytucja (nie trafi ają one dobudżetu państwa). Wszystkie wpłaty ludzi w wieku produkcyjnym są natychmiast transferowane na bieżące emerytury ludzi w wieku poprodukcyjnym.Z technicznego punktu widzenia jest to piramida fi nansowa, jednak swoista. To, co odróżnia systemy emerytalne typu PAYG (repartycyjne) od klasycznej piramidy fi nansowej, to powszechność, czyli przymus uczestnictwa. Płynność fi nansowa przy niezmienionych warunkach wewnętrznych modelu może być więc utrzymana tak długo, jak długo będzie możliwość pozyskiwania nowych płatników składek, czyli w praktyce naszych dzieci. Reforma emerytalna z 1999 roku zmieniła charakter systemu ze zdefi niowanego świadczenia na zdefi niowaną składkę, co oznacza, że emerytura ma zależeć od zgromadzonego w ZUS-ie kapitału (zapisu księgowego wpłacanych składek) oraz oczekiwanej długości życia. Wprowadzono więc księgowość właściwą dla systemu kapitałowego przy jednoczesnym zachowaniu modelu repartycyjnego w jego istocie, czyli biorąc pod uwagę realne przepływy pieniężne. De iure emerytura zależy od wysokości wniesionych pod postacią składki emerytalnej wkładów. De facto zaś od bieżącej sytuacji na rynku pracy oraz od stosunku liczby jednostek produktywnych do tych, które osiągnęły wiek emerytalny. Cały problem polega na faktycznym niedookreśleniu prawa własności do realnych przepływów pieniężnych, jakie zachodzą w systemie, gdyż odkładanie środków w ZUS-ie jest tylko księgową fi kcją. Niedookreślenie prawa własności środków wpłacanych do ZUS-u powoduje wystąpienie tzw.

efektów zewnętrznych. Te z kolei prowadzą do nieoptymalnej alokacji zasobów. Efekty zewnętrzne manifestują się przez niemożliwość przypisania całości kosztów lub przychodów jednostce, która je generuje. W wyniku tego część tych kosztów lub przychodów zostaje przerzucona na osoby trzecie, bez stosownej rekompensaty. W przypadku systemu emerytalnego wszystko można sprowadzić do twierdzenia, że to nasze dzieci pracują na nasze emerytury w skali makro, w skali mikro zaś, czyli jedynej, gdzie może zajść kalkulacja ekonomiczna, fakt posiadania bądź nieposiadania dzieci jest irrelewantny w kontekście wysokości naszej emerytury.

W wyniku możliwości maksymalizowania konsumpcji bieżącej przez podjęcie decyzji o nieposiadaniu dzieci oraz jednoczesne czerpanie korzyści z produktywności dzieci obcych ludzi przez transferowy system emerytalny, następuje eksternalizacja kosztów nieposiadania dzieci, następstwem czego spada presja na posiadania potomstwa. Taka konstrukcja systemu (brak dookreślenia prawa własności do przepływów pieniężnych) skutkuje immanentną niewydolnością.

Page 27: Program Nowego Pokolenia

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 25

System, który w swojej istocie jest repartycyjny (nieważne, czy przyjmujemy fi kcję księgowania środków na indywidualnym koncie w ZUS, czy prosty model PAYG) może dostosowywać się do zmian, które wynikają z jego istoty, a które zostały opisane powyżej, na trzy sposoby: 1) zmiana relacji ilości osób w wieku produkcyjnym do ilości osób w wieku poprodukcyjnym, co odbywa się poprzez podniesienie wieku uprawniającego do przejścia na emeryturę, 2) obniżenie współczynniku zastąpienia (relacji pierwszej emerytury netto do ostatniego wynagrodzenia netto),

3) podniesienie poziomu opodatkowania aktualnie pracujących.

Dane Eurostatu mówią, że w roku 2060 Polska będzie liczyła 32,7 mln mieszkańców, przy czym w wieku powyżej 67 roku życia będzie to ok. 10,4 mln, a ludzi w wieku produkcyjnym ok. 17,5 mln. Przy założeniu, że utrzymujemy wiek emerytalny na poziomie 67 lat, stopa zastąpienia, według naszych obliczeń,

wyniesie ok. 28%. Do emerytury minimalnej, czyli takiej, do której państwo dopłaca, będzie się kwalifi kowało do 25 do 50% emerytów. System w ujęciu politycznym zbankrutuje tj. straci usprawiedliwienie pozaekonomiczne.

Proponujemy:

Utworzenie stabilnego, wydolnego i sprawiedliwego systemu zabezpieczenia emerytalnego. Powinienon gwarantować każdemu niezbędny, minimalny poziom zabezpieczenia socjalnego, minimalizować negatywne skutki efektów zewnętrznych, prowadzić do wzrostu poziomu oszczędności czy większych korzyści ekonomicznych z posiadania potomstwa. Zmiana musi uwzględniać prawa nabyte wszystkich, którzy uczestniczyli w starym systemie.

Emerytura obywatelsko-kapitałowo-rodzinna

I fi lar – emerytura obywatelska –podstawą systemu emerytalnego byłaby równa dla wszystkich emerytura w wysokości minimum socjalnego dla jednoosobowego gospodarstwa emeryckiego (obliczanego każdego roku, na dziś byłoby to ok. 1060zł). Z jednej strony zapewni to niezbędne bezpieczeństwo socjalne każdemu obywatelowi, który przekroczy ustawowy wiek emerytalny. Z drugiej będzie sprzyjało stabilizacji fi nansów publicznych, gdyż emerytury byłyby waloryzowane de facto o wskaźnik infl acji właściwy dla koszyka zakupowego gospodarstw emeryckich (co gwarantuje np. uwzględnienie wzrostu ceny leków), a więc emerytura per capita rosłaby wolniej niż PKB.

II fi lar – emerytura kapitałowa – wynikałaby ze zgromadzonego faktycznie kapitału na Indywidualnym Koncie Oszczędnościowym. Środki IKO mogłyby być wypłacone jednorazowo, co wiązałoby się z opłaceniem podatku, lub rozłożone na raty i wypłacane bez podatku. Ta część systemu emerytalnego zapewniałaby racjonalną kalkulację wewnątrz modelu, podniosłaby poziom oszczędności w gospodarce i przyczyniłaby się do większego wzrostu gospodarczego.

III fi lar – emerytura rodzinna – jako że w modelu repartycyjnym wypłaty bieżących emerytur zależą od bieżących wpłat naszych dzieci, w celu wyeliminowania efektów zewnętrznych proponujemy wbudowanie w system emerytalny fi laru, który zapewniłby pewien stopień dookreślenia własności międzypokoleniowych przepływów pieniężnych. Pożądane jest, aby instytucje państwa w jak najmniejszym stopniu ingerowały w tę część systemu emerytalnego, dlatego nie powinny być to transfery poprzez budżet państwa. Idealnym rozwiązaniem jest przyjęcie założenia, że po osiągnięciu wieku emerytalnego przez

Page 28: Program Nowego Pokolenia

26 //. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15

rodzina część wpłat na Indywidualne Konto Oszczędnościowe naszych dzieci kierowana byłaby na IKO rodziców-emerytów. Wysokość tych wpłat można uzależnić tako jak dużo kapitału udało się już zakumulować naszym dzieciom, im więcej tym wyższy może być przepływ na rodziców. Wysokość tych przepływów powinna zawierać się w przedziale od 4% do 8% podstawy opodatkowania. Tak więc jeśli nasze dzieci zgromadziły na IKO niewielkie środki przepływ z przyszłego wynagrodzenia powinien wynosić 4% na IKO rodziców (jeśli obydwoje rodzice są emerytami kwota ta dzieli się przez dwa) i 16% na nasze własne konta. Jeśli zakumulujemy wysokie oszczędności gwarantujące nam nasze własne bezpieczeństwo to stosunek ten wynosiłby 8 do 12.

Prawa nabyte i sposób przejścia do nowego systemu – niezbędnym elementem reformy systemu emerytalnego jest jednoczesna reforma systemu podatkowego polegająca na likwidacji składek ZUS i wprowadzeniu jednolitego podatku personalnego w połączeniu z utworzeniem Indywidualnych Kont Oszczędnościowych. Prawa nabyte w starym systemie emerytalnym dotyczą nie samego prawa uczestnictwa w systemie na warunkach, na jakich do niego weszliśmy, lecz środków, jakie każdy z uczestników zgromadził na swoim indywidualnym koncie emerytalnym, wynikających z opłacanych składek. Dziś środki zgromadzone na naszych konta emerytalnych rosną na dwa sposoby, po pierwsze dzięki każdym nowym wpłatom składek, a po drugie dzięki waloryzacji już zgromadzonych środków (zapisów księgowych).

Przejście na nowy system podatkowy, który z jednej strony zapewniałby większe wynagrodzenie netto, z drugiej zaś wyeliminował składki na ZUS, doprowadziłoby do sytuacji, gdzie zobowiązania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przestałby rosnąć. Na dzień reformy nastąpiłoby podsumowanie zgromadzonych dotąd środków na indywidualnym koncie emerytalnym w ZUS. Od tego momentu środki tam zgromadzone podlegałby waloryzacji na starych zasadach i byłyby w ten sposób zwiększane aż do momentu osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego. Jeśli emerytura na dzień osiągnięcia wieku emerytalnego, obliczana według starych zasad, byłaby wyższa niż emerytura obywatelska to otrzymywalibyśmy te wyższe świadczenie.

Jeśli zgromadzone środki skutkowałby wypłatą emerytury niższej niż obywatelska to taka osoba automatycznie przechodziłaby do nowego systemu. W ten sposób osiągamy łagodny mechanizm przejścia pomiędzy systemem obecnym a emeryturą obywatelską przy jednoczesnym zachowaniu praw nabytych wszystkich uczestników.

5. System edukacjiObecny model edukacji nacechowany jest wieloma wadami, w poczet których możemy zaliczyć: 1) Zestandaryzowany program nauczania. 2) Wysoką podatność na wpływy polityczne i indoktrynację ideologiczną.3) Centralne sterowanie poziomem zatrudnienia oraz płac. Przerost zatrudnienia, niewielką konkurencję między nauczycielami.4) Wyjątkowo krótki czas pracy nauczycieli „przy tablicy”, sporo zbędnych obowiązków administracyjnych.5) Brak presji na redukcję kosztów oraz poprawę jakości.6) Znikomy wpływ rodziców na proces edukacyjny ich dzieci.7) Niski poziom konkurencji między szkołami. Dyskryminacja szkół prywatnych.8) Próby poprawy efektywności poprzez jeszcze większą biurokratyzację.

9) Brak obiektywnych kryteriów oceny jakości usług edukacyjnych oraz kosztów funkcjonowania szkół.

Proponujemy:

Bon edukacyjny – jako formę fi nansowania oświaty powszechnej. Bon byłby dzielony na poziomie centralnym na ucznia z uwzględnieniem w algorytmie dodatków związanych ze stopnie niepełnosprawności dziecka oraz wielkością danej gminy. Tak obliczone środki byłby kierowane do jednostki samorządu terytorialnego. JST mogłaby zwiększyć pulę środków jednak bez możliwości ingerencji w ich podział.

Page 29: Program Nowego Pokolenia

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 27

Za pomocom bonu rodzice mogliby opłacić edukację w szkole publicznej bądź prywatnej.

Odbiurokratyzowanie szkolnictwa – wiązałoby się z większą swobodą zakładania szkół publicznych, deregulacją programów nauczania i egzaminowania uczniów. Likwidacji ulegną kuratoria oświaty oraz gimnazja.

Deregulację zawodu nauczyciela – związaną z likwidacją Karty Nauczyciela. Zapewni to możliwość lepszego wynagradzania dobrych nauczycieli oraz bardziej efektywne zarządzanie całą kadrą, dzięki uelastycznieniu zasad zatrudnienia. Nauczyciele, dzięki większej swobodzie programowej i braku większości obowiązków administracyjnych, będą mogli pracować dłużej przy tablicy.

Edukacja zawodowa –wzorowana na systemie niemieckim, zapewniająca możliwość kształcenia w systemie dualnym tj. takim, który łączy naukę teoretyczną w szkole z nauką praktyczną w zakładzie pracy.

6. System opieki zdrowotnejOpieka zdrowotna w Polsce jest niewydajna, przeregulowana, zaczyna brakować w niej specjalistów, a przede wszystkim jest trudnodostępna dla przeciętnego obywatela. Na wykonanie prostych zabiegów czeka się całymi miesiącami. Na bardziej skomplikowane operację można czekać kilka lat. Jednym z najpoważniejszych czynników, decydujących o wysokim stopniu niewydolności systemu, jest brak mechanizmu kontroli kosztów.

Istnieją dwa sposoby alokacji zasobów w gospodarce: rynkowy i polityczny. W przypadku tego pierwszego siły popytu i podaży determinują ceny, które decydują o dystrybucji dóbr. W przypadku sposobu drugiego o dystrybucji dóbr decyduje decyzja polityczna. Mechanizm alokacji ekonomicznej jest dużo skuteczniejszy, gdyż przetwarza prawdziwe informacje, jakie pochodzą od społeczeństwa na to, jakie usługi są potrzebne, w jakiej ilości i jak ma się ich relacja do wszystkich innych dóbr i usług w gospodarce. Jest ona również bardziej nastawiona na innowacje oraz pozwala kontrolować koszty w sposób bardziej efektywny. Problem stanowi jednak brak powszechności. To znaczy, że co prawda wolny rynek zapewnia lepszą jakość i niższe ceny przeciętnych usług, jednak pewna grupa ludzi jest z niego wykluczona, gdyż nie stać ich nawet na zapłacenie tej niższej ceny. Mechanizm polityczny z kolei tworzy ułudę, że dostęp do danych dóbr jest powszechny.

W rzeczywistości jednak, ze względu na centralne sterowanie zasobami powoduje nieefektywne zarządzanie kosztami, a w konsekwencji marnotrawstwo. W tym modelu również nie możemy mówić o powszechności świadczeń. O tyle, o ile w pierwszym modelu reglamentacja jest dokonywana za pomocą ceny, to przy metodzie politycznej dokonuje się ona za pomocą kolejek do lekarzy.

Aby wyjść z tego błędnego koła, należy wprowadzić taki system, który pozwoli jednocześnie kontrolować koszty i zabezpieczy powszechność dostępu tam, gdzie jest ona niezbędna. W praktyce oznacza to podział usług medycznych na dwie części. Koszyk świadczeń gwarantowanych oraz świadczenie dodatkowe. Ponadto system musiałby zapewnić podaż oszczędności prywatnych w celu pokrywania kosztów nieobjętych podstawową gwarancją.

Proponujemy:

System, wzorowany na modelu singapurskim, jak dotąd najbardziej efektywnym kosztowo i zapewniającym jeden z najwyższych na świecie standardów opieki medycznej. System składałby się z trzech fi larów:

Bon zdrowotny – kwota przyznawana na każdego,obywatela w formie bonu, który służyłby do wykupienia pakietu świadczeń gwarantowanych. Koszyk świadczeń gwarantowanych byłby określany centralnie jako standard dla każdego obywatela Polski. Ubezpieczenie można będzie wykupić w podmiocie publicznym lub u prywatnego ubezpieczyciela. Konkurencja polegałaby na tym, że podmiot prywatny mógłby zaproponować niższą cenę za podstawowe ubezpieczenie lub rozszerzyć jego zakres. Środki jaki pozostałby po wykupieniu ubezpieczenia trafi ałyby na Indywidualne Konto Oszczędnościowe. Ubezpieczenie takie powinno

Page 30: Program Nowego Pokolenia

28 //. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15

dotyczyć chorób i wypadków kosztownych i przewlekłych oraz pokrywać znaczną część leczenia szpitalnego i pomocy ambulatoryjnej.

Indywidualne Konto Oszczędnościowe - gromadzono by na nim środki, które służyłby do opłacania świadczeń medycznych nieujętych w koszyku świadczeń gwarantowanych lub tych, które są refundowane jedynie częściowo. Doprowadziłoby to do racjonalizacji wydatków w systemie opieki zdrowotnej, realnej konkurencji między podmiotami publicznymi i prywatnymi. Środki zgromadzone na IKO można będzie wykorzystywać w ramach rodziny.

Siatka bezpieczeństwa –zapewniająca dopłaty dla najuboższych, którzy nie zgromadzili dostatecznie dużo środków na IKO. Dopłaty byłby obwarowane stosownymi regulacjami ograniczającymi nadużycia np. badaniem długookresowego stanu IKO i strukturą wydatków. Ponadto w pierwszej kolejności dopłaty pochodziłyby ze środków zgromadzonych na IKO najbliższej rodziny.

Podsumowanie:

Proponowany przez nas zupełnie nowy model ochrony zdrowia, wzorowany na rozwiązaniach singapurskich, doprowadzi do rozwiązania „kryzysu kolejkowego”, czyli oczekiwania latami na niektóre zabiegi. Nastąpi to przez kontrolę kosztów i lepszą alokację zasobów. Przejście z modelu w pełni ubezpieczeniowego na taki, gdzie spora część wydatków jest pokrywana

bezpośrednio przez pacjentów ze środków, jakie zgromadzili na Indywidualnym Koncie Oszczędnościowym, zapewni nam tańszą i lepszą jakościowo opiekę zdrowotną. Fakt operowania środkami z IKO w ramach rodziny będzie stanowiło dodatkowy bodziec do posiadania dzieci, gdyż na starość pozwoli to zapewnić większą podaż środków, które będziemy mogli przeznaczyć na leczenie.

7. Polityka prorodzinnaPolska przeznacza na politykę prorodzinną około 2% PKB. To całkiem spora kwota odpowiadająca temu, co wydajemy na siły zbrojne. Programy wchodzące w skład polityki prorodzinnej są jednak nieskoordynowane i chaotyczne, przez co przynoszą niewielki skutek. Wydajemy całkiem spore sumy, a współczynnik dzietności w Polsce należy do jednych z najniższych na świecie.

Proponujemy:

Likwidację wszystkich obecnych programów prorodzinnych (za wyjątkiem urlopów macierzyńskich) m.in. ulg podatkowych na dzieci, fi nansowania przedszkoli, becikowego. W ich miejsce proponujemy spójny i efektywny model polityki prorodzinnej składający się z trzech programów.

Urlop macierzyński – na warunkach takich, jak obecnie.

Bon wychowawczy –w wysokości 600 zł w postaci gotówki. Przysługiwałby on na każde dziecko od zakończenia urlopu macierzyńskiego do osiągnięcia przez dziecko wieku szkolnego.Za jego pomocom pracujący rodzice mogliby opłacić przedszkole lub nianie. W przypadku, gdy jedno z rodziców zajęłoby się opieką nad dzieckiem bon rekompensowałby część utraconych korzyści związanych z utratą wynagrodzenia. Program ten powinien być połączony z deregulacją przepisów dotyczących prowadzenia przedszkoli, tak aby obniżyć koszty, a w konsekwencji i cenę świadczonych przez nie usług. Zapewni to uczciwą konkurencję między placówkami publicznymi a prywatnymi.

Wsparcie nabycia mieszkania – z racji tego, że państwo nie posiada zasobów, by jednocześnie prowadzić skuteczną politykę prorodzinną oraz mieszkaniową, proponujemy połączyć te dwie polityki. Program byłby rozszerzoną wersją dzisiejszego Mieszkania dla Młodych. Dotyczyłby również rynku wtórnego, rozszerzono by powierzchnie kwalifi kującą się do dopłaty do 75 mkw. Co zaś najważniejsze dopłaty miałby charakter progresywny.

Page 31: Program Nowego Pokolenia

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 29

Małżeństwa bez dzieci otrzymywałby dopłaty w wysokości 5% wartości nieruchomości (do 75 mkw.), za pierwsze dziecko dopłata wynosiłaby 10%, za drugie 15%, za trzecie 20% i za czwarte 25%, tak że skumulowana wartość dopłaty wynosiłaby maksymalnie 75% wartości nieruchomości.

8. RolnictwoRolnictwo dostarcza nam dóbr pierwszej potrzeby – żywności. Polska ma dogodne warunki geografi czne do rozwoju wysokoefektywnego rolnictwa. Produkty rolno-spożywcze odpowiadają za ponad jedną dziesiątą polskiego eksportu, co stanowi wartość pokaźną. Ten dział gospodarki jest jednak niedoinwestowany oraz obłożony wielorakimi problemami. Gospodarstw rolnych w Polsce jest zbyt wiele, są zbyt małe i pracuje w nich zbyt wiele ludzi. Podstawowym rozwiązaniem jest więc zapewnienie możliwości ogólnego rozwoju gospodarczego tak, aby „nadwyżka” ludzi pracujących w rolnictwie mogła przepłynąć to innych branż. Niemniej jednak samo rolnictwo wymaga wielu reform.

Proponujemy:

Zrównanie wysokości dopłat do rolnictwa na terenie całej UE -takie rozwiązanie zapewni sprawiedliwą konkurencję wewnątrz Wspólnoty oraz pozwoli nadrobić niedostatki kapitału na polskiej wsi. Obecne rozwiązania są niesprawiedliwe w tym sensie, że polskie towary rolne nie mogą konkurować ceną z produktami pochodzącymi z tzw. Starej Unii.

Debiurokratyzację – uproszczenie procedur składania wniosków o dopłaty bezpośrednie, likwidację zbędnych obowiązków informacyjnych np. obowiązku wielokrotnego przekazywania tych samych informacji do różnych komórek ARiMR, zniesienie sprawozdawczości dla Centrali Nasiennej, ograniczenie obowiązków rejestracji i kolczykowania zwierząt w pierwszym roku ich życia, ograniczenie wymogów formalnych skupu żywca i produktów rolnych oraz warunków przetwórstwa tych produktów do poziomu obligatoryjnych wymogów UE+0 oraz uproszczenie procedur związanych ze sprzedażą bezpośrednią. Takie rozwiązania przełożą się na spadek kosztów, a więc wzrost zysków rolników.

Sprzedaż ziemi państwowej – w ręce prywatne obywateli polskich. Nie ma uzasadnienia sytuacja, w której Skarb Państwa posiada znaczne połacie ziemi rolnej. Ziemię tę powinno się podzielić na jak największe działki i przez to doprowadzić do zwiększenia powierzchni przeciętnego gospodarstwa rolnego w Polsce, co podniesie wydajność naszego rolnictwa.

Wsparcie komasacji gruntów – za pomocą środków uzyskanych z prywatyzacji ziemi państwowej. Zwiększenie wielkości przeciętnego gospodarstwa znacznie poprawi dochodowość rolnictwa, dzięki zaistnieniu efektu skali.

Przejęcie przez rolnika części kompetencji organów kontrolnych – tak, aby rolnik, na swoje życzenie, mógł zrezygnować z podlegania nadzorowi niektórych urzędów np. Urzędowi Dozoru

Page 32: Program Nowego Pokolenia

30 //. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15

Technicznego. Brałby wtedy na siebie pełną odpowiedzialność za zgodność stanu faktycznego z porządkiem prawnym. Takie samo dyscyplinowanie się rolników doprowadziłoby do spadku kosztów w samym rolnictwie, jak i do ograniczenia zatrudnienia w biurokracji.

Zniesienie ograniczeń w zakresie produkcji energii i paliw – tak, aby zapewnić bezpieczeństwo produkcji żywności w czasach kryzysowych. Należy odbiurokratyzować produkcję np. biopaliw czy energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych na własny użytek gospodarstwa rolnego. Produkcja taka podlegałaby jedynie zgłoszeniu urzędowi gminy poziomu produkcji, nie częściej niż raz na kwartał.

9. Polityka imigracyjna

KARTA POLAKA

Karta Polaka to dokument potwierdzający przynależność obywatela innego państwa do narodu polskiego, który może zawierać ponadto zezwolenie na osiedlenie się na terenie Rzeczypospolitej. Obecnie jedynie mieszkańcy państw byłego Związku Sowieckiego mogą ubiegać się o jej przyznanie. Uważamy, że konieczne jest zniesienie tego ograniczenia ponieważ nasi rodacy dotarli w czasach niepokojów do wszystkich części naszego globu. Ponadto postulujemy zmianę restrykcyjnych wymagań, które należy spełnić, aby wnioskować o przyznanie Karty. W wielu przypadkach wnioskujący nie są w stanie udokumentować, że ich dziadkowie i pradziadkowie posiadali obywatelstwo polskie z powodu braku odpowiednich dokumentów. Pragniemy, aby każdy, kto utożsamia się historią i narodem polskim, miał możliwość powrotu do ojczyzny swoich przodków.

POLITYKA IMIGRACYJNA

Nieudolnie prowadzone przez lata rządy były przyczyną trwającej wciąż na wielką skalę emigracji zarobkowej młodych Polaków na Zachód. Doprowadziło to drenażu polskiego rynku pracy z wykwalifi kowanej kadry pracowniczej z różnych dziedzin. Polska potrzebuje kompleksowego programu imigracyjnego, który pozwoli na zachowanie stabilności gospodarczej i społecznej oraz utrzymanie porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli. Stworzymy rozwiązanie oparte na systemie punktów, które z powodzeniem sprawdziło się w krajach rozwiniętych, takich jak Kanada czy Australia. Cudzoziemcy ubiegający się o przyznanie zezwolenia na pobyt stały będą musieli wykazać się posiadanym wykształceniem, kwalifi kacjami i doświadczeniami zawodowymi, które pozwolą im na samodzielne utrzymanie się w Polsce. Szczególnie premiowani w programie będą przedstawiciele najbardziej brakujących zawodów: lekarzy, informatyków, programistów, inżynierów i wyspecjalizowanych pracowników fi zycznych. Stworzymy ranking, na podstawie którego cudzoziemcom przyznawane są zezwolenia na pobyt stały i tym możliwość podjęcia legalnej pracy. Jednocześnie imigranci poddawani będą procedurze weryfi kacyjnej, aby nie dopuścić do przyjmowania na teren kraju niebezpiecznych ekstremistów oraz osób oskarżonych o działalność terrorystyczną.

Nadawanie obywatelstwa polskiego uwarunkowane będzie dostatecznym poziomem asymilacji cudzoziemców w społeczeństwie polskim. Przede wszystkim sprawdzane będą umiejętności językowe, znajomość polskiego prawa i obyczajów oraz niekaralność cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Page 33: Program Nowego Pokolenia

//. PROGRAM NOWEGO POKOLENIA ‘15 31

POLITYKA AZYLOWA

Polska powinna brać udział w programach przyjmowania uchodźców na zasadzie dobrowolności tak, jak to było czynione dotychczas. Uchodźcy, podobnie jak emigranci ekonomiczni, poddawani będą weryfi kacji. Azyl nie może zostać przyznany osobom oskarżonym o terroryzm lub walczącym w przeszłości z siłami Rzeczypospolitej Polskiej. Nielegalni uchodźcy i imigranci nie pozostaną na terytorium Polski, lecz każdorazowo

będą deportowani do kraju pochodzenia lub, jeżeli takie działanie narażałoby ich na utratę życia lub prześladowania, kierowani będą do krajów trzecich, z którymi Polska podpisze stosowne umowy międzynarodowe. Jednocześnie proponujemy zaostrzenie kar dla przemytników, którzy z problemów ludzkich stworzyli sobie główne lub dodatkowe źródło utrzymania.

Page 34: Program Nowego Pokolenia

PROGRAM

NOWEGOPOKOLENIA.

Opracowanie :

Fundacja Progresywna

www.progresywni.orgfb.com/progresywni.org

Autorzy:Marek KułakowskiAdam KondrakiewiczJacek Sierpiński

Gfx:Miłosz A. Lodowski