program geliştirme

ÖĞRETMEN ADAYLARI İÇİNKAMU PERSONELİ SEÇME SINAVI

EĞİTİM BİLİMLERİGARANTİLİ MODÜLER SET

PROGRAM GELİŞTİRME

KONU ANLATIMI, KONU TARAMA TESTLERİ, DENEME SINAVLARI VESON SEKİZ YILIN KONULARA GÖRE YERLEŞTİRİLMİŞ ÇIKMIŞ SORULARI

vi vii

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

vi vii

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER

SayfaTAKDİM ........................................................................................................................................................iKİM NE DEDİ? ............................................................................................................................. iiPUSULA (Sınav Bilgileri, Taban Puanlar ve Kontenjanlar, Kaç Net Kaç Puan vb.) ............. ivİÇİNDEKİLER ............................................................................................................................ vii

PROGRAM GELİŞTİRME ............................................................................................................ 1EĞİTİME İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR ....................................................................................................71. EĞİTİM ............................................................................................................................................................. 9

2. EĞİTİMİN ÖZELLİKLERİ ...................................................................................................................................... 10

3. EĞİTİMİN GENEL AMAÇLARI ............................................................................................................................. 11

4. PLANLI OLUP OLMAMASINA GÖRE EĞİTİM .................................................................................................... 11

4.1 İnformal Eğitim ............................................................................................................................................. 11

4.2 Formal Eğitim ............................................................................................................................................... 12

5. SÜREKLİLİK GÖSTERİP GÖSTERMEMESİNE GÖRE FORMAL EĞİTİM ........................................................ 12

5.1 Örgün Eğitim ................................................................................................................................................ 12

5.1.1 Okul Öncesi Eğitim ............................................................................................................................ 12

5.1.2 İlköğretim ........................................................................................................................................... 13

5.1.3 Ortaöğretim ........................................................................................................................................ 13

5.1.4 Yükseköğretim ................................................................................................................................... 14

5.2 Yaygın Eğitim ................................................................................................................................................ 14

6. ÖĞRETİM ........................................................................................................................................................... 15

7. ÖĞRENME ........................................................................................................................................................... 15

8. ÖĞRENME – ÖĞRETME ARASINDAKİ İLİŞKİ ................................................................................................... 16

9. EĞİTİM-ÖĞRETİM ARASINDAKİ FARKLILIKLAR ............................................................................................. 16

10. EĞİTİM-ÖĞRETİM ARASINDAKİ BENZERLİKLER ............................................................................................ 16

11. TÜRK MİLLİ EĞİTİM SİSTEMİNİ DÜZENLEYEN GENEL ESASLAR ................................................................. 16

12. TÜRK MİLLİ EĞİTİMİNİN AMAÇLARI ................................................................................................................. 1712.1 Genel Amaçlar .......................................................................................................................................... 1712.2 Özel Amaçlar ............................................................................................................................................. 17

13. TÜRK MİLLİ EĞİTİMİNİN TEMEL İLKELERİ ........................................................................................................ 1713.1 Genellik ve Eşitlik ..................................................................................................................................... 1713.2 Ferdin ve Toplumun İhtiyaçları ................................................................................................................ 1713.3 Yöneltme ................................................................................................................................................... 1713.4 Eğitim Hakkı .............................................................................................................................................. 1713.5 Fırsat ve İmkan Eşitliği............................................................................................................................. 1713.6 Süreklilik.................................................................................................................................................... 18

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

viii ix

BÖLÜM ADI

viii ix

İÇİNDEKİLER

13.7 Atatürk İlke ve İnkılapları ve Atatürk Milliyetçiliği ................................................................................. 1813.8 Demokrasi Eğitimi .................................................................................................................................... 1813.9 Laiklik ........................................................................................................................................................ 1813.10 Bilimsellik .................................................................................................................................................. 1813.11 Planlılık ...................................................................................................................................................... 1813.12 Karma Eğitim ............................................................................................................................................ 1813.13 Okul ile Ailenin İş birliği ........................................................................................................................... 1813.14 Her Yerde Eğitim ....................................................................................................................................... 18

TEST 1 .......................................................................................................................................................19ÇIKMIŞ SORULAR ....................................................................................................................................22

PROGRAMLARIN AŞAMALI SINIFLAMASI ...........................................................................................231. PROGRAMLARIN AŞAMALI SINIFLAMASI ....................................................................................................... 25

1.1 Eğitim Programı ........................................................................................................................................... 251.1.1 Eğitim Programının Özellikleri ........................................................................................................... 25

1.1.2 Programın Yararları ........................................................................................................................... 26

1.1.3 Eğitim Programı ve Öğretim Arasındaki İlişki .................................................................................... 26

1.1.4 Eğitim Programının Temel Ögeleri ..................................................................................................... 27

1.2 Öğretim Programı ......................................................................................................................................... 271.3 Ders Programı .............................................................................................................................................. 271.4 Ünitelendirilmiş Yıllık Plan .......................................................................................................................... 291.5 Ders Planı...................................................................................................................................................... 29

2. PROGRAM GELİŞTİRME ..................................................................................................................................... 302.1 Program Geliştirme Süreci .......................................................................................................................... 30


PROGRAM GELİŞTİRMENİN TEMELLERİ ..............................................................................................391. PROGRAM GELİŞTİRMENİN TEMELLERİ ......................................................................................................... 41

1.1 Tarihi Temel .................................................................................................................................................. 411.2 Ekonomik Temel ........................................................................................................................................... 411.3 Sosyal (Toplumsal) Temel ........................................................................................................................... 411.4 Bireysel Temel .............................................................................................................................................. 431.5 Konu Alanı Temeli ........................................................................................................................................ 451.6 Psikolojik Temel ........................................................................................................................................... 45 Davranışçı Kuramların ve Bilişsel Kuramların Program Geliştirmeye Karşılaştırmalı Etkileri ........................ 46

1.7 Felsefi Temel ................................................................................................................................................. 48Epistemoloji• ............................................................................................................................................... 48

viii ix

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

viii ix

BÖLÜM ADIİÇİNDEKİLER

Ontoloji• ...................................................................................................................................................... 48

Aksiyoloji• ................................................................................................................................................... 48

Mantık• ........................................................................................................................................................ 48

Eğitimi Etkileyen Felsefi Akımlar• ............................................................................................................... 48

İdealizm ............................................................................................................................................ 48

Realizm ............................................................................................................................................. 49

Pragmatizm ...................................................................................................................................... 49

Varoluşçuluk ..................................................................................................................................... 49

Aksiyoloji• ................................................................................................................................................... 48

Eğitim Felsefeleri• ....................................................................................................................................... 49

Daimicilik .......................................................................................................................................... 49

Esasicilik ........................................................................................................................................... 49

İlerlemecilik ....................................................................................................................................... 49

Yeniden Kurmacılık ........................................................................................................................... 50

TEST 3 .......................................................................................................................................................59ÇIKMIŞ SORULAR ................................................................................................................................64

EĞİTİM PROGRAMINDA TASARIM YAKLAŞIMLARI (DESENLER) .......................................................691. EĞİTİM PROGRAMLARINDA TASARIM YAKLAŞIMLARI (DESENLER) .......................................................... 71

1.1 Konu Merkezli (Derslere Göre) Program Tasarımları ................................................................................ 71

1.1.1 Konu Tasarımı.................................................................................................................................... 71

1.1.2 Disiplin Tasarımı ................................................................................................................................ 71

1.1.3 Geniş Alanlı Tasarım .......................................................................................................................... 71

1.1.4 Süreç Tasarımı................................................................................................................................... 71

1.1.5 Korelasyonel Tasarım ........................................................................................................................ 71

1.2 Öğrenen Merkezli (Etkinliklere Göre Düzenlenen) Program Tasarımları ................................................ 72

1.2.1 Çocuk Merkezli Tasarımlar ................................................................................................................ 72

1.2.2 Yaşantı Merkezli Tasarımlar ............................................................................................................... 72

1.2.3 Romantik Tasarımlar .......................................................................................................................... 72

1.2.4 Hümanistlik Tasarımlar ...................................................................................................................... 72

1.3 Sorun Merkezli (Çekirdek) Program Tasarımları ....................................................................................... 73

1.3.1 Yaşam Şartları Tasarımı .................................................................................................................... 73

1.3.2 Çekirdek (Core) Tasarımı................................................................................................................... 73

1.3.3 Toplumsal Sorunlar ve Yeniden Kurmacılık Tasarımı......................................................................... 73

2. EĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRME MODELLERİ ............................................................................................ 76

2.1 ABD’de Yaygın Olan Modeller ..................................................................................................................... 76

2.2 Avrupa’da Yaygın Olan Modeller ................................................................................................................ 78

2.3 Türkiye’de Yaygın Olan Modeller ................................................................................................................. 79

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

x xi

BÖLÜM ADI

x xi

İÇİNDEKİLER

TEST 4 .......................................................................................................................................................81ÇIKMIŞ SORULAR ................................................................................................................................85

PROGRAM GELİŞTİRMENİN PLANLANMASI ........................................................................................871. PROGRAM GELİŞTİRMENİN PLANLANMASI ................................................................................................... 89

1.1 Program Geliştirme Çalışma Gruplarının / Kurullarının Oluşturulması .................................................. 89

1.2 Program Geliştirme ve Öğretme ................................................................................................................. 90

1.3 İhtiyaç Belirleme........................................................................................................................................... 90

1.3.1 İhtiyaç Belirleme Yaklaşımları ............................................................................................................ 90

Farklar Yaklaşımı• ......................................................................................................................... 91

Demokratik Yaklaşım• ................................................................................................................... 91

Analitik Yaklaşım• .......................................................................................................................... 91

Betimsel Yaklaşım• ........................................................................................................................ 91

1.3.2 İhtiyaç Belirleme Süreci ..................................................................................................................... 91

İhtiyaç Belirleme Teknikleri• ........................................................................................................... 92

Delphi Tekniği–Anket Geliştirme ........................................................................................... 92

Progel–Dacum Tekniği .......................................................................................................... 92

Meslek Analizi ....................................................................................................................... 92

Kaynak Tarama (Literatür Tarama) ....................................................................................... 92

Görüşme/Mülakat .................................................................................................................. 92

Gözlem .................................................................................................................................. 92

Ölçme Araçları–Testler .......................................................................................................... 92

Grup Toplantısı/Grup Görüşmeleri ........................................................................................ 92

1.4 Diğer Planlama Çalışmaları ......................................................................................................................... 93

1.4.1 İşlem–Zaman Çizelgesi ..................................................................................................................... 93

1.4.2 PERT–İşlem Ağı (Planing Evaluation Research Technique) ............................................................. 93

1.4.3 Akış Şeması (Flow Chart) .................................................................................................................. 93

1.4.4 Belirtke Tablosu ................................................................................................................................. 93


PROGRAM TASARISI HAZIRLAMA .........................................................................................................99(Eğitim Programının Temel Ögeleri Arasındaki Dinamik İlişkiler Bütünü)

1. HEDEF (AMAÇ/ÖĞRENCİ KAZANIMLARI) ...................................................................................................... 101

1.1 Hedefl erin Davranış İfadelerine Dönüştürülmesi .................................................................................... 102

1.2 Hedef Belirlerken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar ............................................................................. 102

1.3 Hedefl erin Aşamalı Sınıfl aması (Bloom Taksonomisi: Bilişsel-Duyuşsal-Devinişsel)......................... 104

x xi

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

x xi


1.3.1 Bilişsel (Zihinle İlgili) Alan ................................................................................................................ 104

1.3.2 Duyuşsal (Duygularla İlgili) Alan ...................................................................................................... 106

1.3.3 Psikomotor / Devinişsel (Kaslarla İlgili) Alan .................................................................................... 108

1.4 Hedefl erde Aşamalı Sınıfl amaya İlişkin Örnekler .................................................................................... 109

2. İÇERİK (MUHTEVA/KONU) ................................................................................................................................ 112

2.1 İçeriğin Seçiminde Kullanılacak Ölçütler ................................................................................................. 112

2.2 İçerik Düzenleme / Program Geliştirme Yaklaşımları .............................................................................. 113

2.2.1 Doğrusal Programlama Yaklaşımı ...................................................................................................113

2.2.2 Sarmal Programlama Yaklaşımı ......................................................................................................113

2.2.3 Modüler Programlama Yaklaşımı ......................................................................................................114

2.2.4 Piramitsel Programlama Yaklaşımı ...................................................................................................115

2.2.5 Çekirdek Programlama Yaklaşımı ....................................................................................................115

2.2.6 Disiplinlerarası Program Yaklaşımı ...................................................................................................116

2.2.7 Konu Ağı-Proje Merkezli Program Yaklaşımı ....................................................................................118

2.2.8 Sorgulama Merkezli Program Yaklaşımı ..........................................................................................118

3. ÖĞRENME–ÖĞRETME SÜRECİ (Eğitim Durumları / Öğrenme Yaşantıları / Öğretim Etkinlikleri) ............. 121

3.1 Eğitim Durumunu Etkileyen Değişkenler ................................................................................................. 123

3.1.1 Etkin Katılım .................................................................................................................................... 123

3.1.2 İpucu ................................................................................................................................................ 123

3.1.3 Pekiştireç ........................................................................................................................................ 124

3.1.4 Dönüt .............................................................................................................................................. 125

3.1.5 Düzeltme ........................................................................................................................................ 125

4. DEĞERLENDİRME (SINAMA DURUMLARI) .................................................................................................... 127

4.1 Program Değerlendirme ............................................................................................................................ 129

4.2 Program Değerlendirme Modelleri ........................................................................................................... 132

5. HAZIRLANAN PROGRAM TASARISININ UYGULANMASI (Geliştirilen Programın Denenmesi) ................ 135

TEST 6.1 (Hedefl er).................................................................................................................................137TEST 6.2 (İçerik) .....................................................................................................................................139TEST 6.3 (Öğrenme - öğretme süreci) .................................................................................................141TEST 6.4 (Değerlendirme) .....................................................................................................................144ÇIKMIŞ SORULAR ..................................................................................................................................148

ÖĞRETİM PLANLARI ..............................................................................................................................1651. ÖĞRETİM PLANLARI ........................................................................................................................................ 167

1.1 Planın Önemi .............................................................................................................................................. 167

1.2 Plan Yapmanın Gerekliliği ......................................................................................................................... 168

1.3 Planlı Çalışmanın Yararları ........................................................................................................................ 168

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

xii xiii

BÖLÜM ADI

xii xiii

İÇİNDEKİLER

1.4 Plan Yapmanın İlkeleri ............................................................................................................................... 168

1.5 Plan Çeşitleri .............................................................................................................................................. 169

1.5.1 Ünitelendirilmiş Yıllık Plan ............................................................................................................... 169

Ünitelendirilmiş Yıllık Plan Hazırlanırken Göz Önünde Bulundurulacak Noktalar • ..................... 169

Ünitelendirilmiş Yıllık Planın Yapılışı• .......................................................................................... 169

Ünitelendirilmiş Yıllık Plan Örneği• .............................................................................................. 170

1.5.2 Ders Planı ........................................................................................................................................ 171

Ders Planı Örneği 1• .................................................................................................................... 174

Ders Planı Örneği 2• ....................................................................................................................175

TEST 7 ....................................................................................................................................................177ÇIKMIŞ SORULAR ..................................................................................................................................179

YENİ ANLAYIŞLAR VE YÖNELİMLER ...................................................................................................1831. EĞİTİMDE YENİ ANLAYIŞLAR .......................................................................................................................... 185

2. ELEKTRONİK ÖĞRENME VE BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM ................................................................ 187

3. PROGRAM GELİŞTİRMEDE YENİ YÖNELİMLER ............................................................................................ 188

3.1 Çoklu Zeka Yaklaşımı ............................................................................................................................. 188

3.2 Beyne Dayalı Öğrenme (Nörofi zyolojik Kuram) ................................................................................... 189

3.3 Kuantum Öğrenme ................................................................................................................................. 190

3. 4 Aktif / Etkin Öğrenme ............................................................................................................................. 190

3. 5 İşbirliğine Dayalı Öğrenme .................................................................................................................... 190

3. 6 Yaşam Boyu Öğrenme ........................................................................................................................... 190

3. 7 Yaratıcı Düşünme ................................................................................................................................... 191

3. 8 Eleştirel Düşünme .................................................................................................................................. 192

3. 9 Yansıtıcı Düşünce ................................................................................................................................... 193

3. 10 Analitik Düşünme ................................................................................................................................... 194

3. 11 Etkili İletişim Kurma ............................................................................................................................... 194

3. 12 Araştırma-Sorgulama ............................................................................................................................. 194

3. 13 Problem Çözme ...................................................................................................................................... 194

3. 14 Bilgi Teknolojilerini Kullanma .............................................................................................................. 195

3. 15 Girişimcilik .............................................................................................................................................. 195

3. 16 Türkçeyi Doğru, Etkili ve Güzel Kullanma............................................................................................ 195

3. 17 Kurmacılık/Bilgiyi Yapılandırma (Yapılandırmacılık) ........................................................................... 196

3.18 İnsan Hakları ve Demokrasi Eğitimi ...................................................................................................... 196

4. TÜRKİYE’DE 2004-2005 ÖĞRETİM YILINDA UYGULAMAYA KONAN PROGRAMLARIN

TEMEL ÖZELLİKLERİ ........................................................................................................................................ 197

4.1 Ekonomik Temeller ................................................................................................................................... 198

4.2 Tarihsel ve Kültürel Temeller ................................................................................................................... 198

xii xiii

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

xii xiii


4.3 Programın Temel Ögelerine İlişkin Özellikler .......................................................................................... 198

4.3.1 Hedef/Kazanımlar ............................................................................................................................ 198

4.3.2 İçerik/Konular ................................................................................................................................... 198

4.3.3 Öğrenme-Öğretme Süreci (Eğitim Durumları / Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri) ............................... 199

4.3.4 Değerlendirme/Sınama Durumları ................................................................................................... 199

4.4 Kazandırılmak İstenen Temel Beceriler .................................................................................................... 199

4.5 Sosyal Etkinlikler ve Öğrenci Kulüpleri ................................................................................................... 200

4.6 AB ve Türkiye ............................................................................................................................................. 204

4.6.1 Türkiye’nin Katıldığı AB Eğitim Programları ..................................................................................... 204

4.7 Yaşam Becerileri ........................................................................................................................................ 205

TEST 8 ....................................................................................................................................................209ÇIKMIŞ SORULAR ..................................................................................................................................215

DENEME TESTİ ......................................................................................................................................220

KAYNAKLAR ...........................................................................................................................................229

KURAMCILAR ........................................................................................................................................230

SÖZLÜK ..................................................................................................................................................231

PB 1

EĞİTİMDEPROGRAM

GELİŞTİRME

2 32 3

YAZAR PENCERESİ

Sevgili Arkadaşlar,

Eğitimde Program Geliştirme, soyut konu ve kavramların fazla olduğu, bu nedenle de öğretmen adaylarının zorlandığı bir derstir. Bu zorluk dikkate alınarak kitabın program geliştirme bölümü, Bruner‛in ortaya attığı Sarmal Programlama anlayışına göre ve öğretmen adaylarının ilgilerini çekebilecek örneklerle hazırlanmıştır. Sarmal Programlama anlayışında, öncekiler sonrakilere temel teşkil eder ve önceki öğrenilenlerle sonrakiler arasında yerli yerinde tekrarlarla bağlan-tılar kurulur. Elinizdeki kitabın bu bölümünde, yeri geldikçe tekrarlar yapılmış ve bağlantılar kurulmuştur.

Siz öğretmen adaylarına düşen sorumluluk ise sık aralıklı tekrarlar yapmaktır. Örneğin; bir konunun haftada en az iki kez tekrar edilmesi o konunun kalıcılığını sağlayacaktır.

Eğitimde Program Geliştirme sorularının zor olması nedeniyle, standart sapması dolayısıyla da katsayısı, yüksek olacaktır. Elinizdeki kitapla “herkesin yapamadığını, gücünün yetmediğini, ak-lının ermediğini, bileğinin dönmediğini” başaracağınıza inanıyoruz.

Bu kitabın bu bölümünde işlenen bilgilerle yaklaşık 20 soru cevaplamanız mümkün olacaktır.

Başarılar...

İhtiyaç YayıncılıkEğitim Bilimleri

Program Geliştirme DersiZümre Üyeleri

4 5

BÖLÜM ADI

4 5

KPSS SORULARININ YILLARA GÖRE DAĞILIMI

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008EĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRMEEĞİTİME İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR 3 1 1 1PROGRAMLARIN AŞAMALI SINIFLANDIRILMASI(Eğitim, Öğretim, Ders Programı)

1 1

PROGRAM GELİŞTİRME(Eğitim Programının Temel Ögeleri Arasındaki İlişki)

1 1 1 1

PROGRAM GELİŞTİRMENİN TEMELLERİTARİHİ TEMELEKONOMİK TEMELBİREYSEL TEMEL 1 1SOSYAL (TOPLUMSAL) TEMEL 1 2 1 1 1 1KONU ALANI TEMELİFELSEFİ TEMEL 1 2 3 1PSİKOLOJİK TEMEL 1EĞİTİM PROGRAMLARINDA TASARIM YAKLAŞIMLARI (DESENLER)

1 1 2 1

EĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRME MODELLERİ

1

PROGRAM GELİŞTİRMENİN PLANLANMASI

1

PROGRAM GELİŞTİRME ÇALIŞMA GRUPLARININ OLUŞTURULMASI

1

İHTİYAÇ BELİRLEME 1 1 1 1İhtiyaç Belirleme Yaklaşımlarıİhtiyaç Belirleme Teknikleri 1EĞİTİMDE PROGRAM TASARISI HAZIRLAMA

1 1

HEDEF (AMAÇ/ÖĞRENCİ KAZANIMLARI) 2 1 2 1Hedefl erin Davranışa Dönüştürülmesi 1Hedef Belirlerken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

2 1

Hedefl erin Aşamalı Sınıfl aması(Bloom Taksonomisi: Bilişsel-Duyuşsal-Devinişsel)

3 4 2 2 2 2 2

İÇERİK (MUHTEVA/KONU) 1 1 2 2İçerik Düzenleme Yaklaşımları (birkaçı birden) 1Doğrusal Programlama YaklaşımıSarmal Programlama Yaklaşımı 1 1Modüler Programlama Yaklaşımı 1Piramitsel Programlama Yaklaşımı 1Çekirdek Programlama YaklaşımıDisiplinlerarası Programlama Yaklaşımı 1 1 1Konu Ağı-Proje Merkezli Program Yaklaşımı Sorgulama Merkezli Program Yaklaşımı

4 54 5

BÖLÜM ADIKPSS SORULARININ YILLARA GÖRE DAĞILIMI

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008ÖĞRETME-ÖĞRENME SÜRECİ (EĞİTİM DURUMLARI)

5 4 4 4 3 2 3 4

DEĞERLENDİRME (SINAMA DURUMLARI) 1 3 1 2 1Program Değerlendirme 1 1Program Değerlendirme Modelleri 1 1Geliştirilen Programın DenenmesiÖĞRETİM PLANLARI 5 2 1 2 1EĞİTİMDE YENİ ANLAYIŞLAR VE YÖNELİMLER

1 21

PROGRAM GELİŞTİRMEDE YENİYÖNELİMLER

2

Çoklu Zeka Yaklaşımı 2 1 1 1Beyne Dayalı Öğrenme (Nörofi zyolojik Öğrenme)Kuantum ÖğrenmeEtkin Öğrenme 1 1Yaşam Boyu ÖğrenmeYaratıcı Düşünme 1 1Eleştirel Düşünme 1Yansıtıcı Düşünce 1 1Türkiye’deki Yeni Program Anlayışı 2 1Sosyal Etkinlikler ve Öğrenci Kulüpleri 2Temel Yaşam Becerileri 2Aktif Öğrenme 1

TOPLAM 26 22 13 20 22 26 12 19

6 7

BÖLÜM ADI

6 7

6 76 7

BÖLÜM ADIEĞİTİME İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR

BÖLÜM İÇERİĞİ

1. EĞİTİM2. EĞİTİMİN ÖZELLİKLERİ3. EĞİTİMİN GENEL AMAÇLARI4. PLANLI OLUP OLMAMASINA GÖRE EĞİTİM

4.1 İnformal Eğitim4.2 Formal Eğitim

5. SÜREKLİLİK GÖSTERİP GÖSTERMEMESİNE GÖRE FORMAL EĞİTİM5.1 Örgün Eğitim

5.1.1 Okul Öncesi Eğitim5.1.2 İlköğretim5.1.3 Ortaöğretim5.1.4 Yükseköğretim

5.2 Yaygın Eğitim6. ÖĞRETİM7. ÖĞRENME8. ÖĞRENME – ÖĞRETME ARASINDAKİ İLİŞKİ9. EĞİTİM-ÖĞRETİM ARASINDAKİ FARKLILIKLAR10. EĞİTİM-ÖĞRETİM ARASINDAKİ BENZERLİKLER11. TÜRK MİLLİ EĞİTİM SİSTEMİNİ DÜZENLEYEN GENEL ESASLAR12. TÜRK MİLLİ EĞİTİMİNİN AMAÇLARI

12.1 Genel Amaçlar12.2 Özel Amaçlar

13. TÜRK MİLLİ EĞİTİMİNİN TEMEL İLKELERİ13.1 Genellik ve Eşitlik13.2 Ferdin ve Toplumun İhtiyaçları13.3 Yöneltme13.4 Eğitim Hakkı13.5 Fırsat ve İmkan Eşitliği13.6 Süreklilik13.7 Atatürk İnkılap ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği13.8 Demokrasi Eğitimi13.9 Laiklik13.10 Bilimsellik13.11 Planlılık13.12 Karma Eğitim13.13 Okul ile Ailenin İş Birliği13.14 Her Yerde Eğitim

8 98 9

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

EĞİTİME İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR

Eğitim bilimlerinde bubölümle ilgili her yıl

ortalama

1

soru çıkmaktadır.


1. EĞİTİMEğitim, insanlık tarihi ile birlikte var olan ve yaşayan bir kavramdır. Eğitim ile ilgili ulusal ve uluslararası bir çok kaynakta farklı tanımlarla karşılaşmak mümkündür. Türkiye’de en çok kabul gören ve Selahattin Ertürk tara-fından yapılan tanım şöyledir: “Eğitim, bireyin davranış-larında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir.”

Farklı felsefelere göre eğitim tanımları aşağıda sıralanmıştır:1

İdealizme göre: Yaratıcıya ulaştırma süreci için yapılan etkinliklerdir.

Realizme göre: Bireyin topluma uyumunu sağlama sü-reci ve yeni kuşağa kültürel mirasın aktarılmasıdır.

Marksizme göre: Bireyi üretime katma işidir.

Pragmatizme göre: Yaşantılar sonucunda, bireyde dav-ranış ve özellik değiştirme sürecidir.

Varoluşçuluğa göre: İnsanı en üst düzeye getirme sü-recidir.

Eğitim bireyin bilgi ve davranışlarında değişiklik meyda-na getirme süreci olduğundan, bireyin farklı yönleriyle doğrudan ilgili bir kavramdır.

1 Sönmez, V. (2004). Dizgeli Eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık

Birey, yani insan bio-psiko-sosyo-kültürel bir varlıktır. Diğer bir söyleyişle insan; biyolojik, psikolojik, sosyal ve kültürel bir varlıktır. İnsanın yeme, içme, uyuma, cinsel-lik gibi ihtiyaçları ve fi zyolojik yönleri dikkate alındığın-da biyolojik bir varlık olduğu söylenebilir. Eğitim ile ilgili bilimsel çalışmalar incelendiğinde başlangıçta insanın biyolojik yönleri dikkate alınmış, hangi durumlarda nasıl davranışlar sergilediği biyolojik olarak açıklanmaya ça-lışılmıştır. Eğitim ile ilgili literatürde isimleri sıkça görü-lebilen Pavlov aslında bir fi zyolog, Skinner ise bir biyo-logtur. Eğitim insanın biyolojik yönüyle ilgilenmiş ve dav-ranışların nedenlerinin boyutlarını biyolojik olarak açık-lamıştır. İnsanı hayvanlardan ayıran özelliklerin olduğu davranışların sadece biyolojik nedenlerden kaynaklan-madığı ve bazı içsel ve hissel etkenlerin davranışların ortaya çıkmasında önemli olduğu düşünüldüğünde, in-sanın psikolojik bir varlık olması eğitimde bu alanla ilgili araştırmalar yapılmasını gerektirmiştir. İnsanın hangi dönemlerde genel olarak hangi özelliklere sahip olduğu ile ilgili gelişim psikolojisi, öğrenmelerin biçimlerini ve farklılıklarını ortaya koyan öğrenme psikolojisi eğitimin ve eğitim psikolojisinin önemli çalışma alanları olmuştur. Elbette insanı tek başına içsel bir varlık olarak değerlen-dirmek ve diğer insanlarla, çevresiyle olan etkileşimini görmezden gelmek doğru bir bakış olmayacaktır. İşte in-sanın diğer insanlarla ve çevreyle olan etkileşimi sosyal bir varlık olduğunu ortaya koymaktadır. İnsan çevresini etkileyen ve çevresinden etkilenen sosyal bir varlık oldu-ğundan, eğitimde toplumsal (sosyal) temeller ve işlevler önemli görülmüştür. Farklı toplumlarda ve zamanlarda yaşayan insanlar farklı sosyal özellikler göstermekte-dir. İnsanın farklı sosyal özellikleri, örf, adet, gelenek ve yaşadığı zamandan kaynaklanan farklılıklar insanın kültürel yönüyle ilgilidir. Bu nedenlerden dolayı eğitim; insanın biyolojik, psikolojik, sosyal ve kültürel yönleri ile ilgili ve bu yönlerle ilgilenen bir kavram olagelmiştir. Eğitim bir noktada bireyin sosyalleştirilmesi sürecidir. Birey buna bağlı olarak sosyal bir varlıktır. Birey, içinde bulunduğu toplumun örf, adet ve geleneklerini yaşamak ve aktarılması gerekenleri yaşatmak durumundadır. Eğitim kültürleme (kültürel değerlerin bireye kazandırıl-ması) sürecidir ve birey de kültürel bir varlıktır. Bireyin yeme, içme, uyuma gibi birçok temel ihtiyacı vardır. Bu ihtiyaçlar bireyin biyolojik yönü ile ilgilidir. Eğitim bu ihti-yaçlardan biridir, temel ihtiyaçlardan dolayı birey biyolo-jik bir varlıktır. Sosyal, biyolojik ve kültürel yapısı (biyo-

10 11

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

BÖLÜM ADI

10 11


sosyo-kültürel bir varlık) olan bireyin, davranışlarında ve bilgilerinde değişiklik meydana getirme sürecinde yani eğitimin gerçekleşmesinde biyolojik, kültürel ve sosyal etmenler doğrudan etkilidir. İnsan çevresiyle girdiği etki-leşim sonucunda sosyalleşir ve kültürel etkileşime girer. Bu etkileşimi sonucu gerçekleşen öğrenmeler eğitimin kapsamında yer alır. Bu nedenle eğitim, kültürle ve top-lumla ilişkili bir kavramdır.

Eğitim ve kültür arasındaki ilişki aşağıdaki gibidir:Eğitim, kültürün aktarılmasında önemli bir araçtır.

Eğitim, toplumun kültürünü etkileyen ve kültürün-

den etkilenen bir yapıya sahiptir.Eğitim, görevini yerine getirirken kültürel olanaklar-

dan yararlanır.Eğitim, kültürel değerlerin izlerini taşır.

Eğitim, kültüre göre gelişmeye karşı daha az direnç

gösterir.

2001 KMS

SORU...Eğitim ve kültür arasındaki ilişkiyle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Eğitim uygulamaları, kültürel değerlerin izlerini taşır.

B) Eğitim hem kültürü etkileyen hem de kültürden etkilenen bir yapıya sahiptir.

C) Eğitim ve kültür, gelişmeye karşı aynı ölçüde di-rençlidir.

D) Eğitim kurumları, işlevini yerine getirirken kültü-rel olanaklardan yararlanır.

E) Eğitim, kültürün aktarılmasında önemli bir araç görevi görür.

ÇÖZÜM...

Eğitim, içinde bulunduğu toplumun kültürünün izlerini taşır, kültürü etkiler, kültürden etkilenir, kültürel ola-naklardan yararlanır, kültürün aktarılmasında araçtır ve değişime açık olmakla birlikte değişimin aracıdır. Kültür de değişime açıktır; ama eğitimle aynı düzeyde değildir.

CEVAP: C

Eğitim bir sistemdir ve sistemi oluşturan değişkenler vardır. Bu değişkenler; girdi, işlem, çıktı ve dönüttür. Girdi; sistemin hedefi ni gerçekleştirmek için gerekli olan her şeydir. İşlem; girdilerin işlenmesi ve biçimlendiril-mesidir. Çıktılar; ortaya çıkan ürünlerdir. Dönüt; ürün ve sonuç hakkında elde edilen bilgilerdir. Bu değişkenlerin durumlarına göre eğitim açık (Girdi, işlem, çıktı ve dö-nütten oluşur.), yarı açık (Girdi, işlem, çıktıdan oluşur. Dönüt yoktur.) ve kapalı (Yeterli girdi ve çıktı yoktur.) ol-mak üzere üç biçimde ele alınabilir.

Eğitimin kasıtlı ve istendik, planlı ve programlı olması (hedefl ere dayalı olması/önceden tasarlanması) göz önüne alındığında, eğitim, formal ve informal olarak ikiye ayrılır. Önceden planlı-programlı olarak gerçekleş-tirilen (yazılı bir planı ve programı olan) formal eğitim de örgün ve yaygın eğitim olarak ikiye ayrılır.

Örgün eğitim; belirli yaş gruplarına yönelik, belirli aşa-maları sırasıyla izleyen eğitim türüdür.

Yaygın eğitim ise; örgün eğitim dışında kalan, bireyleri bir iş sahibi yapabilmek için veya bu bireyleri geliştire-bilmek ve yenilikleri izleyebilmelerini sağlayabilmek için var olan bir eğitim türüdür.

2. EĞİTİMİN ÖZELLİKLERİ Yukarıda yapılan eğitim tanımlarından anlaşılacağı üze-re eğitim; bilgi ve davranış değişikliği ile sonuçlanmalı, bu değişiklikler bireyin kendi yaşantısı sonucunda oluş-malı yani yaşantı ürünü olmalı, bir süreci gerektirmeli, toplumsal, kültürel ve bireysel temellere, işlevlere sahip olmalıdır. Bu açıklama doğrultusunda eğitimin temel özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

18 1918 19

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

Test

1 EĞİTİME İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR

EĞİTİME İLİŞKİN TEMELKAVRAMLAR

1. Aşağıdaki yargılardan hangisi eğitim için söyle-nemez?

A) Bilgi ve davranış değişikliği ile sonuçlanmalı

B) Bireyin yaşantısı sonucu oluşmalı

C) Toplumsal, kültürel ve bireysel temellere sahipolmalı

D) Bir zaman dilimi içerisinde gerçekleşmeli

E) Her zaman belirli bir program dahilinde olmalı

2. Aşağıdaki ifadelerden hangisi formal eğitimi, informal eğitimden ayıran en temel özelliktir?

A) Belli bir mekanın ve ortamın gerekli olması

B) Planlı ve programlı olması

C) Her birey için ayrı sonuçlanması

D) Olumlu yönde gelişebilmesi

E) Tasarlanmış araç gereçler kullanılması

3. Aşağıda verilen örneklerden hangisi yaygın eği-time örnek olarak gösterilebilir?

A) Öğretmenlere yeni programı tanıtmak amacıy-la eğitim verilmesi

B) Yedi yaşına gelen bir öğrencinin ilköğretime başlaması

C) İlköğretimi tamamlayan bir öğrencinin ortaöğ-retim düzeyinde okul türü seçmesi

D) Meslek lisesinden mezun olan bir öğrencinin üniversiteye geçiş hakkını kullanması

E) Ortaöğretim düzeyindeki bir öğrencinin alan seçmesi

4. Öğretmenin not verirken yanlı davranması “Eğitim-de ölçme ve değerlendirme işlemi sırasında” öne çıkan önemli hatalardan biridir.

Bu açıklamaya göre öğretmenler ölçme ve de-ğerlendirme yaparken Milli Eğitimin aşağıdaki temel ilkerinden hangisini en çok ihlal ettiği söylenebilir?

A) Yöneltme

B) Eğitim hakkı

C) Fırsat ve imkan eşitliği

D) Genellik ve eşitlik

E) Bilimsellik

5. Öğrencisinin resim yapma yeteneğinin olduğunu ve bunun değerlendirilmesi gerektiğini düşünen bir öğ-retmen, onun Güzel Sanatlar Fakültesi’nde eğitim almasını sağlamaya çalışmıştır.

Öğretmen, Türk Mili Eğitimi’nin temel ilkelerin-den hangisini göz önünde bulundurmuştur?

A) Fırsat ve imkan eşitliği

B) Eğitim hakkı

C) Yöneltme

D) Ferdin ihtiyaçları

E) Planlılık

6. Aşağıdakilerden hangisi eğitim ile öğretim ara-sındaki benzerliği doğru olarak ifade eder?

A) Her ikisi de her zaman planlı ve programlıdır.

B) Her ikisi de toplumun sosyal, kültürel, politik ve ekonomik olgularından etkilenir.

C) Öğretim, eğitim kadar kapsamlı bir süreçtir.

D) Öğretimin tamamlandığı ve bittiği yerde eğitim de tamamlanır.

E) Eğitim, öğretim gibi kısa sürede tamamlanır.

20 2120 21

Test

1

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

13. I. Okullar

II. Aile

III. Hizmet içi eğitim kursları

IV. Çevre

Formal eğitim; eğitimin kurumsallaştırılması ise formal eğitimin gerçekleştirildiği mekanlar aşa-ğıdaki seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) I, II ve III E) II, III ve IV

14. Örgün eğitim içerisinde yer alan, okul öncesi dönemde olan 0-6 yaş çocuklarından aşağıda-kilerden hangisi beklenmez?

A) Bedensel, zihinsel ve duygusal yönden gelişme

B) İyi alışkanlıklar kazanma

C) Türkçeyi doğru ve güzel konuşma

D) İlköğretime hazır hale gelme

E) Üst düzey davranışlar ve beceriler geliştirme

15. Veli toplantısında, öğrencilerin sadece okulda aldıkları eğitim ve öğretimin yeterli olmadığı-nı, öğrendiklerini desteklemek amacıyla evde, oyunda, çevrede etkinliklerin devam etmesi ge-rektiğini velilere ileten bir öğretmen, aşağıdaki ilkelerden hangisini gerçekleştirmeyi hedefl e-mektedir?

A) Karma eğitim

B) Her yerde eğitim

C) Demokrasi eğitimi

D) Süreklilik

E) Ferdin ve toplumun ihtiyaçları

Test 11 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15E B A D C B C E D A B C C E B


22 23

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

22 23

ÇIKMIŞ SORULAR

EĞİTİME İLİŞKİN TEMELKAVRAMLAR

ÇIKMIŞ SORULAR

1. Eğitim, bireyin davranışında yaşantıları yoluyla is-tendik değişmeler oluşturma sürecidir. Bu tanımda “istendik” kavramıyla üzerinde durul-mak istenen olgu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hedefl ere dayalı olmaB) Toplumsal yardımlaşmayı artırma C) Güncel gereksinimleri karşılamaD) Bireye fi ziksel güç kazandırmaE) Bireyin isteklerini dikkate alma

2001 KMS

2. Eğitim ve kültür arasındaki ilişkiyle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Eğitim uygulamaları, kültürel değerlerin izlerini taşır.

B) Eğitim hem kültürü etkileyen hem de kültürden etkilenen bir yapıya sahiptir.

C) Eğitim ve kültür, gelişmeye karşı aynı ölçüde dirençlidir.

D) Eğitim kurumları, işlevini yerine getirirken kül-türel olanaklardan yararlanır.

E) Eğitim, kültürün aktarılmasında önemli bir araç görevi yapar.

2001 KMS

3. “Türk Eğitim Sistemi”nde genel hedefl er aşağıda-kilerden hangisine dayalıdır?

A) Öğretim programlarına B) Milli Eğitim Temel Kanunu’naC) Yönetmeliklere D) Tebliğler Dergisi’neE) Yapılan şuralarda alınan kararlara

2005 KPSS

4. Bir öğretim programında hedefl er ve kazanımla-ra yer verilmesinin en önemli amacı aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Öğrencileri güdülemekB) Öğrencilere dönüt sağlamakC) Öğrenciyi değerlendirmekD) Öğretimi planlı hale getirmekE) Öğretmeni değerlendirmek

2006 KPSS

5. Aşağıdakilerden hangisi, çocuğun akranlarıyla oynarken ya da arkadaş grupları içinde edindiği informal öğrenmenin bir özelliği değildir?

A) Doğal ortamda kendiliğinden oluşur. B) Olumlu ya da olumsuz olarak gerçekleşebilir. C) Yer, mekan ve ortam değişebilir. D) Planlı ve programlıdır. E) Kazanılan beceriler kişiye göre değişiklik gös-

terir. 2007 KPSS

Çıkmış

Sorular

1 2 3 4 5

A C B D D

22 2322 23

PROGRAMLARIN AŞAMALI SINIFLAMASI BÖLÜM İÇERİĞİ

1. PROGRAMLARIN AŞAMALI SINIFLAMASI1.1 Eğitim Programı

1.1.1 Eğitim Programının Özellikleri1.1.2 Programın Yararları1.1.3 Eğitim Programı ve Öğretim Arasındaki İlişki1.1.4 Eğitim Programının Temel Ögeleri

1.2 Öğretim Programı1.3 Ders Programı1.4 Ünitelendirilmiş Yıllık Plan1.5 Ders Planı

2. PROGRAM GELİŞTİRME2.1 Program Geliştirme Süreci

24 2524 25

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

PROGRAMLARIN AŞAMALI SINIFLAMASI


ortalama

1-2



1. PROGRAMLARIN AŞAMALI SINIFLAMASI

1.1 Eğitim ProgramıEğitim programı için; okulda öğretilen her şeydir, ko-nular kümesidir, öğretilecek içeriktir, hedef davranışlar grubudur, çalışmaların yönüdür, öğrenme için bir plan-dır gibi farklı tanımlar yapılmıştır. Müfredat ve yetişek olarak da isimlendirilen eğitim programı, öğrenme yaşantıları düzeneği olarak da tanımlanmıştır. Eği-tim programı, “Bir eğitim kurumunun, çocuklar, gençler ve yetişkinler için sağladığı, Milli Eğitimin ve kurumun amaçlarının gerçekleşmesine dönük tüm faaliyetler.” olarak da tanımlanabilir. Eğitim programı; öğretimi, ders dışı kol etkinliklerini, özel ve önemli günlerin kutlanması-nı, rehberlik etkinliklerini, kursları, okul gezilerini, sağlık hizmetlerini ve görevlerini içeren geniş bir kavramdır.

En geniş kapsamıyla eğitim programı; öğrenene, okulda ve okul dışında planlanmış etkinlikler yoluy-la sağlanan öğrenme yaşantıları düzeneğidir.5

Tüm bu tanımlar incelendiğinde, eğitim programının herhangi bir eğitim kurumunun sorumluluğunda, (ko-nulara ait alan bilgisine ve kişileri toplumsal yaşama hazırlamaya ilişkin) önceden saptanan amaçların ger-çekleştirilmesine yönelik, okul içi ve okul dışı boyutu da olan, sistemli bir şekilde yapılandırılmış bir süreç olduğu söylenebilir.

1.1.1 Eğitim Programının Özellikleriİşlevsel OlmalıKonu ve etkinliklerin gerçek yaşamda yeri olmalı, birey-sel ve toplumsal ihtiyaçları karşılamalı, bireyin yetenek-lerini ortaya çıkarmalı ve geliştirmeli, yani fonksiyonel olarak işe yaramalıdır. Örneğin; öğretmen yetiştirme programından mezun olan bir öğretmen, programdaki kazanımlarını gerçek yaşamda uygulayabilmeli ve prog-ram iyi ve yeterli öğretmenler yetiştirir nitelikte olmalıdır. Bir okuma yazma öğretimi programının da uygulanma-sından sonra öğrencilerin okuyor ve yazıyor olması bek-lenir.

Esnek ve Çerçeve OlmalıElbette bir programın değişmezlik ve genel olma anla-mında bir çerçevesi olmalıdır. Ancak; program, konuları ana hatları ile ortaya koyan bir çerçeve program sun-malı, okulun ve bölgenin özelliklerini, öğrencilerin ilgi, ihtiyaç ve yeteneklerini göz önüne alabilme olanağını öğretmene sağlamalıdır. Birleştirilmiş bir sınıftaki birin-ci sınıf öğrencileri serbest okumaya nisan ayı başında; Ankara’da Gazi Osman Paşa semtindeki birinci sınıf öğrencileri ise ocak ayı başında geçebilir. Bu doğal ve olağandır. Sahil şeridindeki yerleşimlerde balıkçılıktan ve turizmden örnekler verilebilirken, Türkiye’nin iç ve orta kesimlerinde tarım ve hayvancılıktan örneklerin ve-rilmesi de programların esnekliğinden kaynaklanır. Yine buna benzer olarak bir sınıfta farklı kişilik özelliklerinin önceden ve uygulama sırasında dikkate alınabilmesi programların ve planların esnekliğiyle doğrudan ilgilidir.

5 Demirel, Ö. (1999). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Pegem A Yayıncılık

30 3130 31

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k


PROGRAMLARIN AŞAMALISINIFLAMASI

1. Eğitim programı “öğrenme yaşantılarının düzene-ği” olarak tanımlanırsa aşağıdakilerden hangisi bu tanımın dışında kalır?

A) Konular kümesi B) Okul gezileri C) Eğitsel kollar D) Önemli günlerin kutlanması E) Aile pikniği

2. Mezun olduktan sonra iki yıl kadar özel bir okulda çalışan Sibel Öğretmen, görevine devlet okulunda devam etmeye karar vermiştir. KPSS’yi kazanıp bir devlet okulunda göreve başlamıştır. Okuma yazmayı yeni okulundaki öğrencilerin diğer okulun-daki öğrencilere göre farklı zamanlarda öğrenece-ğini fark ederek planını ve programını bu şekilde ayarlamıştır. Çünkü planlar ve programlar sosyal, kültürel, bölgesel hatta sınıftaki bireysel farklılıklara uyarlanabilir olmalıdır. Bu açıklamada eğitim programının aşağıdaki özelliklerinden hangisinin önemi vurgulanmak-tadır?

A) Esnekliği B) İşlevselliği C) Uygulanabilirliği D) Toplumla uyumluluğu E) Ekonomikliği

3. Bir öğretim görevlisi, üniversite 3. sınıf Eğitim Fa-kültesi öğrencilerine ders kitaplarını inceleme gö-revi vermiş, ekonomik, bilimsel ve toplumsal ger-çeklerle çelişen konulara dikkat etmeleri gerektiğini söylemiştir.Bu durumda öğretim görevlisi eğitim progra-mının aşağıdaki özelliklerden hangisine dikkat etmiştir?

A) İşlevselliği B) Bireyin beklentileri ile uyumluluğu C) Uygulanabilirliği D) Esnekliği

E) Ölçütleri karşılayabilirliği

4. Türkiye’nin dört bir tarafındaki öğretmenlerin or-tak alanda ortak amaçlara ulaşmak için benzer çalışmalar yapmaları programın aşağıdaki özel-liklerinden hangisinin işlevselliğini gösterir?

A) Uygulanabilir olması

B) Rehberlik etmesi

C) Etkinliklere yön vermesi

D) Evrenselliği sağlaması

E) Çerçeve olması

5. Bir eğitim programı öğretimin düzenli olmasını sağ-layan yazılı dökümandır.

Buna göre eğitim programı ve öğretim arasın-daki ilişki düşünüldüğünde aşağıdaki ifadeler-den hangisi doğru olmaz?

A) Eğitim programı ve öğretim, birbirinden bağım-sız şekilde işlev gösteremez.

B) Eğitim programı, öğrenme yaşantılarıdır; öğre-tim, öğretme rolüdür.

C) Eğitim programı, bir planlama; öğretim ise, bir yöntemdir.

D) Eğitim programı, ne yapılacağıdır; öğretim, na-sıl yapılacağıdır.

E) Eğitim programı, uygulama; öğretim, kılavuzla-madır.

6. Fen ve teknoloji öğretmeni Necla Hanım, hayvanlar konusunu işleyeceği derse elinde renkli bir pano ile gelmiş ve öğrencilerin panoyu incelemelerine fırsat vererek, onlara bu konuda sorular sormuştur. Böy-lece öğrencilerin hayvanlar konusunda önceki bilgi-lerini öğrenmiş ve ders programını buna göre şekil-lendirmiştir. Hangi yöntem, teknik ve araç-gereçleri kullanacağına karar vermiş ve bunları uygun bir biçimde düzenlemiştir.

Necla Hanım’ın yaptığı tüm bu etkinlikler eğitim programının aşağıdaki temel ögelerinden han-gisine hizmet eder?

A) Hedef B) Eğitim durumları

C) Değerlendirme D) Muhteva

E) Öğrenci kazanımı

Test

2

34 3534 35

Test

2

26. İki farklı okulda, benzer özelliklere sahip öğrencileri olan iki farklı öğretmen, aynı programı uygulamak ve uygulama sonuçlarını karşılaştırmak istemiştir. Karşılaştırma sonucunda başarı düzeyleri arasında farklılıklara rastlanmıştır.

Bu durumda aşağıdaki yorumlardan hangisi ya-pılabilir?

A) Farklılık örtük programdan kaynaklanmış ola-bilir.

B) Başarısı düşük olan sınıfta öğretmen değer-lendirmeye yer vermemiştir.

C) Başarısı yüksek olan sınıftaki öğrencilerin öğ-renme yetenekleri düşük olabilir.

D) Öğrencilerin ders çalışma performansları ara-sındaki fark az olabilir.

E) Uygulanan öğretim programları farklı olduğu için başarı düzeyleri farklıdır.

27. Bir eğitim fakültesindeki öğretim elemanı, üniver-sitede öğrencileri ile deneyimlerini paylaşırken “Görev yaptığınız çevrenin özelliklerini bilirseniz, dersleriniz ile çevre arasında bağ kurabilir, içinde bulunduğumuz bölge insanının görüş ve beklentileri dikkate alabilirsiniz. Öğrencilerinize somut yaşantılar sağlayabilirsiniz.” demiştir.

Öğretim elemanı, bu sözleriyle eğitim program-larının hangi özelliğini vurgulamak istemiştir?

A) Topluma uygunluğunu

B) Hedefe dayalılığını

C) Etnik milliyetçiliği sağlamayı

D) Öğrenci temelli oluşunu

E) Katı ve değişmezliğini

28. Öğretmenin bir gün içinde yapacaklarını ayrın-tıları ile tasarladığı plan türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Örtük program

B) Ünitelendirilmiş yıllık plan

C) Eğitim programı

D) Ders planı

E) Öğretim programı

29. Bir program geliştirmeci, program geliştirme süre-cinde öğretilmesi gereken konuları belirli özellikleri açısından bir elemeye tabi tutmaktadır.

Program geliştirmecinin bulunduğu aşama aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) Hedef belirleme

B) Öğretimi değerlendirme

C) Öğrenme yaşantıları düzenleme

D) Etkinlikleri belirleme

E) İçeriği düzenleme

Test 2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15E A C E E B D C A B E C D E B16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29C A D E B C C D E B A A D E

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k


36 37

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

36 37

ÇIKMIŞ SORULAR

PROGRAMLARIN AŞAMALISINIFLAMASI

ÇIKMIŞ SORULAR

1. Hedefl erin belirlenmesi aşamasında, aşağıda-kilerden hangisinin dikkate alınması gerekli de-ğildir?

A) Bireyin ihtiyaçlarının B) Toplumun ihtiyaçlarının C) Konu alanı ihtiyaçlarınınD) Eğitim ekonomisinin bulgularınınE) Toplumun eğitim felsefesinin

2001 KMS

2. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde öğrenme-öğretme sürecindeki üç temel öge doğru olarak verilmiştir?

A) Yönetici, öğretmen, veli B) Öğretmen, öğrenci, ders kitabıC) Öğretmen, öğrenci, veliD) Öğretmen, program, öğrenciE) Okul, aile, çevre

2001 KMS

3. Eğitim programı, istendik davranışların kazanılma-sı için hazırlanan yazılı doküman ya da eylem pla-nıdır.Bu görüşte aşağıdaki eğitim programının temel ögelerinden vurgulanmıştır?

A) Ölçme ve değerlendirme işlemleri B) Konuların kapsamıC) Öğrenme ürünleriD) Eğitimin hedefl eriE) Öğrenme-öğretme stratejileri

2002 KPSS

4. Aşağıdakilerden hangisi, hedef davranışlara dayalı olarak belirlenmez?

A) Öğretme-öğrenme etkinlikleri B) Genel hedefl erC) İçeriğin oluşturulmasıD) Değerlendirmede kullanılacak ölçütlerE) Öğrenme yaşantıları için gerekli hazırlıklar

2002 KPSS

5. Eğitim sürecinde doğru ve etkili kararlar vere-bilmek isteyen bir öğretmenin öncelikle aşağı-dakilerden hangisini dikkate alması gerekir?

A) Programı B) Velileri C) KapsamıD) Planları E) Yönetimi

2002 KPSS

6. Aşağıdakilerden hangisinde eğitim programının temel ögeleri bir arada verilmiştir?

A) Öğretmen ve öğrenci, okul yönetimi, veli B) Kritik davranışlar, öğretme öğrenme etkinlikleriC) Öğretmen ve öğrenci, içerik, değerlendirme

durumlarıD) Öğrenci, öğretme öğrenme etkinlikleri, okul yö-

netimiE) Özel hedefl er, içerik, öğretme öğrenme etkin-

likleri, değerlendirme2003 KPSS

38 3938 39

PROGRAM GELİŞTİRMENİN TEMELLERİBÖLÜM İÇERİĞİ

1. PROGRAM GELİŞTİRMENİN TEMELLERİ1.1 Tarihi Temel1.2 Ekonomik Temel1.3 Sosyal (Toplumsal) Temel1.4 Bireysel Temel1.5 Konu Alanı Temeli1.6 Psikolojik Temel

Davranışçı Kuramların ve Bilişsel Kuramların Program Geliştirmeye Karşılaştırmalı• Etkileri

1.7 Felsefi TemelEpistemoloji• Ontoloji• Aksiyoloji• Mantık• Eğitimi Etkileyen Felsefi Akımlar•

İdealizm

Realizm

Pragmatizm

Varoluşçuluk

Eğitim Felsefeleri• Daimicilik

Esasicilik

İlerlemecilik

Yeniden Kurmacılık

40 4140 41

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

PROGRAM GELİŞTİRMENİN TEMELLERİ


ortalama

2-3



1. Program Geliştirmenin TemelleriBu kısımda program geliştirme çalışmalarını etkileyen unsurlar ve program geliştirme çalışmalarına kaynaklık eden noktalar ele alınmıştır. Bunlar; tarihi, ekonomik, sosyal (toplumsal), bireysel, konu alanı, psikolojik ve felsefi temellerdir.

1.1. Tarihi TemelEğitimde program geliştirme çalışmaları, eğitimin bilim alanı olarak kabul edilmesiyle 18. yüzyıldan sonra baş-lamıştır. Eğitim tarihi içerisinde MÖ 5. yüzyılda özel sınıf ile ilgilenilmiş, bu dönemde Sokrates ve Platon fi kirleriy-le ön plana çıkmıştır. MÖ 4. yüzyılda yaşayan sofi stler ilk uzman eğiticiler olarak program geliştirme tarihinde yerini almıştır. MÖ 3. yüzyılda Cicero ve Quintilian eği-timi yaşama hazırlık olarak ele almışlardır. Ortaçağda dine dayalı eğitim programları göze çarpmaktadır. 18. yüzyılda Amerika’da Harward ve Princeton üniversitele-rinin açılmasıyla özgür araştırmalar da başlamış, devlet okullarının açılmasıyla işlevsel eğitim programları geliş-tirilmiştir. 19. yüzyılda Bobbit (1918)’in “Eğitim Programı” isimli kitabı bu alanla ilgili ilk yayındır. 20. yüzyılda Taba ve Tyler program geliştirme alanına isimlerini yazdırmış-lardır. 21. yüzyılda öğrenen merkezli eğitim programları yaygın olarak kullanılmaktadır.

Bilimsel çalışmalara, ilgili bilim dalında ya da problem-le ilgili daha önce yapılmış çalışmaların incelenmesi ile başlanır. Böylelikle daha önce yapılmış hataların tekrar yapılmaması ve önceki çalışmaların üzerine yenilerinin konulması sağlanır. Eğitimde program geliştirmenin te-meli olan tarihi temel bu nedenle önemlidir.

Geçmişte yapılmış olan çalışmalar, deneyimler, geliş-meler ve anlayışlar yeni ve geleceğe dönük çalışmalar için önemlidir. Bu nedenle tarihsel gelişim süreci içinde program geliştirmenin geçirdiği evreler tanınmalıdır. Bu-nun yanında geçmişte yapılmış hataların ve yanlış uy-gulamaların incelenme olanağı olur; böylece gelecekte yapılacak olan çalışmalarda bu durumlar göz önünde tutularak özgün çalışmalar gerçekleştirilebilir.

1.2 Ekonomik TemelEkonominin ve eğitim ekonomisinin eğitim programları-na etkisi söz konusudur. Program geliştirmede, mevcut olanaklarla uyumlu, ihtiyaçlara yoğunlaşarak israftan kaçan, ekonomik kalkınmayı destekleyen çalışmalar yapılmasına dikkat edilmelidir.

1.3 Sosyal (Toplumsal) TemelEğitim hedefl eri belirlenirken toplumun ihtiyaçları dikka-te alınır. Programlar bireyin sosyal gelişimini ve toplu-ma uyumunu sağlayacak biçimde hazırlanmalıdır. Bu yapılırsa programlar toplumsal (sosyal) temel üzerine oturtulmuş olur.

Okul ve eğitimciler toplumun aynası ve değişim aracıdır. Programlar toplumsal sorunları, ideolojik akım ve çatış-maları dikkate almalıdır. Önemli toplumsal sorunlar ve değişmeler arasında; kan davası, çok eşlilik, kız kaçır-ma, etnik farklar, ideolojik akımlar ve çatışmalar, değişim eğilimleri, toplumun değerleri ve beklentileri, sanayileş-me, şehirlere göç, iletişim olanaklarında artış, iş alanla-rı, istihdam, ihtiyaçlar ve bilginin, okulun, öğretmenin ve öğrencinin işlevlerindeki değişmeler sıralanabilir.

42 43

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

BÖLÜM ADI

42 43


ODUNCUYLA ŞEKERCİ

İki serbest meslek erbabı sohbet ederler: Şekerci: Oduncu kardeş benim bir yeğenim var.

Liseyi bitirdi, işsiz güçsüz dolaşıyor. Bir türlü iş bulamıyor.

Oduncu: Tabi; şimdi ekmek aslanın midesinde kar-deşim. Senin yeğeninin İngilizcesi var mı, bilgisayarı iyi kullanabiliyor mu?

Şekerci: Ne gezer kardeşim. Hiç öğrenmeye he-vesi yok. Kursa falan da gönderemedik.

Oduncu: Dost acı söyler; şimdi piyasada İngiliz-cesi ve bilgisayarı olmayana iş yok dos-tum.

Toplumsal ihtiyaçlar, olaylar ve olgular eğitim programlarının temelini oluşturur. Bir toplumda istihdam için bilgisayar kullanımı ve yabancı dil bilme yeterlilikleri gerekiyorsa, bu nitelikleri ka-zandırmaya ilişkin programlar düzenlenir ya da bu niteliklere ilişkin dersler eğitim programlarında yerini alır. Yükseköğretim programlarının tümünde yabancı dil ve bilgisayar derslerinin zorunlu olması buna örnektir.

2002 KPSS

SORU...Yapılan araştırmalarda eğitim yapılacak bölgede sa-nayi sektörünün bölge ekonomisinde önemli yer tuttu-ğu saptanmıştır. Bunun üzerine sanayi ile ilgili eğitim hedefl erine öncelik verilmiştir.Bu öncelik aşağıdaki seçeneklerin hangisiyle açıklanabilir?

A) Eğitim hedefl eri belirlenirken toplumsal ihtiyaçlar dikkate alınmalıdır.

B) Özel hedefl er araştırma sonuçlarına göre belir-lenmelidir.

C) Konu alanındaki ve bilgideki değişiklikler hedef-lerin belirlenmesinde etkilidir.

D) Bireylerin eğitimden beklentileri zamanla değişir.E) Eğitim hedefl eri belirlenirken farklı yollar izlene-

bilir.

ÇÖZÜM...

Sanayi sektörünün bölge ekonomisine katkı sağlama-sı toplumsal/sosyal bir konudur. Bu, toplumun ihtiyaç-ları ile ilgilidir. Bundan dolayı sanayi ile ilgili eğitim he-defl erine yer verilmesi toplumsal ihtiyaçların dikkate alınması anlamına gelir.

CEVAP: A

Türk Milli Eğitim Sistemi’nde eğitimin ve eğitim programının toplumsal temelleri:

Atatürk’ün eğitimle ilgili ilkeleri

Anayasa ve ilgili yasalar

Hükümet programları

Kalkınma planları

Milli Eğitim Şûraları

Bilimsel çalışmalar

Yasalar program geliştirmenin önemli sosyal temellerin-den birini oluşturur. Bu yasaların en önemlileri Milli Eği-tim Temel Kanunu, İlköğretim Temel Kanunu ve Tevhid-i Tedrisat Kanunu’dur.

50 5150 51

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

BÖLÜM ADIPROGRAM GELİŞTİRMENİN TEMELLERİ

Eğitim Felsefelerinin Temel ÖzellikleriEğitim

FelsefeleriTemel Özellikleri

Daimicilik

Bireylerin sahip olması gereken esas-

lar vardır.

Entelektüel eğitim ve klasik eserler

önemlidir.

Bireylerin zihinsel gelişimlerine önem

verir.

Yetenekli, elit ve seçkin kişileri eğit-

mek amaçlanır.

Değişmeyen evrensel eğitimi savunur.

Eğitim yaşama hazırlıktır ve dünyanın

gerçekleri tanıtılır.

Esasicilik

Bilgili, becerili ve zekalı insanlar yetiş-

tirmek esastır.

Öğrenmenin doğasında sıkı çalışma

vardır (Yetenek ve akıl geliştirilebilir.).

Öğretim öğrenmeye göre önceliklidir.

Konu alanının çok iyi özümsenmesi

önemlidir.

Okulda zihinsel disiplin yaklaşımının

geleneksel yöntemleri kullanılır.

İlerlemecilik

Demokratik ve sosyal yaşamı geliştir-

mek amaçlanır.

Öğrencilerin bireysel farklılıkları ve

gelişimi önemli görülür.

Eğitim bireyin ilgilerine göre olmalıdır.

Öğretimde problem çözmeye önem

verilir.

Eğitim yaşama hazırlıktan öte yaşa-

mın kendisidir.

Öğretmen rehberdir.

Okul, öğrencileri iş birliğine özendir-

melidir.

Yeniden

Kurmacılık

Toplumu yeniden yapılandırmak ve

geliştirmek amaçlanır.

Değişim ve toplumsal reform için eği-

tim anlayışı hakimdir.

UYARIBu tabloda yer alan eğitim felsefelerinin temel

özellikleri iyi öğrenilmelidir!

DÖRT BABA

Çocuklarına farklı özellikler kazandırmak isteyen dört baba varmış. Bunlardan ilki idealist bir babaymış; dü-şüncelere ve değerlere önem verirmiş. Bu nedenle de çocuğunu sezgisel ve farklı düşünebilen üstün zekalı bir birey olarak yetiştirmek üzere esasici bir anlayış-la çocuğuna sıkı çalışmayı öğretmek istermiş. Çocu-ğunun birtakım değerleri olsun ister, bunu yaparken de kendisine işi yükler, “Öğretmek; öğrenmeye göre daha önceliklidir, değerlerin kazandırılmasında da ko-nuların öğrenilmesi önemlidir.” der ve çocuğunu gön-derdiği okulda da zihinsel gelişim yaklaşımının gele-neksel yöntemlerinin kullanılmasını istermiş. Sonunda dindar, değerleri olan bir birey yetiştirmiş.

İkinci baba ise, realist bir babaymış. “Her şeyin özü-nü gerçekler ve zihin oluşturur.” der, zihnin çevrede-ki gerçeklerle etkileşimine önem verirmiş. Böylelikle çocuğun eğitiminde geleneksel bir yaklaşımla daimici bir yol izlemiş. Dünyaya ilişkin tüm gerçekler ve ko-nuları çocuğuna öğreterek, entelektüel, seçkin bir bi-rey yetiştirmek istemiş. Bunu yaparken de çocuğunun önüne kalın kalın kitaplar koymuş, klasik eserlerden yararlanmıştır. “Neden böyle yapıyorsun? Yazık bu çocuğa.” denildiğinde ise “Herkes her şeyi bilmeli-dir.” ve “Eğitim yaşama hazırlıktır.” dermiş. Sonunda elinde piposu olan; sanat, din, edebiyat, bilim de dahil

56 5756 57

PROGRAM GELİŞTİRMENİN TEMELLERİEĞ

İTİM

DEK

İ FEL

SEFİ

AK

IMLA

RIN

ÖZE

LLİK

LER

İ VE

İLK

ELER

İ

DA

İMİC

İLİK

ESA

SİC

İLİK

İLER

LEM

ECİL

İKYE

NİD

EN K

UR

MA

CIL

IKA

naht

ar

Kel

imel

erD

eğiş

mey

en k

onu,

ent

elek

tüel

eği

tim,

elit

bire

y, k

lasi

k es

erle

rD

eğiş

ebile

n-öz

ümse

nen

konu

, sık

ı çal

ışm

a, z

orla

-m

a, e

zber

, zih

inB

ireyi

n ilg

i ve

ihtiy

açla

rı, e

tkin

öğr

enci

, pr

oble

m ç

özm

e, iş

birl

iği,

dem

okra

siTo

plum

sal r

efor

m, s

osya

l eği

tim

İlişk

ili O

lduğ

u Fe

lsef

eİd

ealiz

mİd

ealiz

mR

ealiz

mP

ragm

atiz

mP

ragm

atiz

mVa

rolu

şçul

uk

Öğr

etm

en

– Ö

ğret

men

mer

kezl

idir.

– G

örev

i, bi

lgile

ri ne

sild

en n

esile

akt

arm

aktır

.–

Öğr

enci

lerin

düş

ünm

e ye

teği

ni g

eliş

tirec

ek

şeki

lde

ente

lekt

üel e

ğitim

ver

mel

idir.

– Ö

ğret

men

mer

kezl

idir.

– S

ınıft

a öğ

retm

en e

tkin

ve

konu

nun

uzm

anı

olm

alıd

ır.–

Öğr

etm

en b

ilgi a

ktar

ıcıd

ır.

– Ö

ğret

men

in g

örev

i yö

netm

ek d

eğil,

reh

ber

ol-

mak

tır.

– Ö

ğret

men

ler t

oplu

mu

deği

ştirm

ek v

e ye

nide

n ya

pıla

ndırm

ak iç

in ö

ğren

cile

rde

soru

mlu

luk

duyg

usu

geliş

tirm

elid

ir.–

Öğr

etm

en, ö

ğren

cile

rini t

oplu

mu

yeni

den

kura

cakl

arı k

onus

unda

inan

dırm

alıd

ır.–

Öğr

etm

en d

eğiş

im v

e re

form

un te

msi

lcis

idir.

– Ar

aştır

ma

yöne

ticis

i ve

proj

e ba

şkan

ı gib

idir.

Öğr

enci

– Ö

ğren

ci d

eğiş

mey

en e

vren

sel b

ilgile

ri öğ

renm

ek

zoru

ndad

ır.–

Öğr

enm

eden

dah

a ön

emli

olan

öğr

etm

endi

r.–

Öğr

enci

alıc

ı dur

umda

dır.

– Ö

ğren

ci m

erke

zlid

ir.–

Öğr

enci

akt

iftir.

– Ö

ğren

ci b

ilgiy

i den

eyim

leriy

le ö

züm

sem

elid

ir.–

Öğr

enci

mer

kezl

idir.

Eğiti

min

Am

acı

– E

ğitim

in g

örev

i, bi

lgi a

ktar

mak

tır (d

eğiş

mey

en

bilg

i ve

konu

lar)

. Eği

tim d

eğiş

eni d

eğil,

de

ğişm

eden

kal

anı ö

ğret

mel

idir.

– E

ğitim

in a

mac

ı: D

oğru

ve

sağl

am k

arak

terli

, üs

tün

yete

nekl

i, se

çkin

bire

yler

yet

iştir

mek

tir.

Zihi

nsel

gel

işim

yön

ünde

n üs

t düz

eyde

(seç

kin)

bi

reyl

er y

etiş

tirm

elid

ir.–

Eği

tim h

ayat

ın b

ir ko

pyas

ı değ

il ha

yata

haz

ırlık

ol

mal

ıdır.

– E

ğitim

zih

ni g

eliş

tirm

eli,

gerç

ekle

ri bi

reyl

ere

akta

rmal

ı ve

yaşa

ma

hazı

rlayı

cı o

lmal

ıdır.

– B

ireyl

erin

zih

inse

l yet

ilerin

i gel

iştir

mel

erin

e ya

rdım

cı o

lmak

ve

yete

nekl

i kiş

ileri

eğitm

ektir

.–

Kül

türe

l mira

sın

akta

rılm

asıd

ır. O

kuld

a zi

hins

el

disi

plin

yak

laşı

mın

ın g

elen

ekse

l yön

tem

leri

kulla

nılm

alıd

ır. B

unun

için

de

gele

neks

el

yönt

emle

r;*

Soy

ut d

üşün

me

* D

isip

lin* A

raşt

ırma

* E

zber

* D

üz a

nlat

ım* T

ekra

rku

llanı

lmal

ıdır.

– Ö

ğret

imde

, oyu

nla

vaki

t geç

irmek

değ

il, ç

ocuk

ları

gele

ceğe

haz

ırlam

ak il

kesi

izle

nmel

idir.

– E

ğitim

bire

yin

çevr

eye

uyum

sağ

lam

asın

a ve

ke

ndin

i gel

iştir

mes

ine

yard

ımcı

olm

alıd

ır.–

Eğiti

min

am

acı:

Dem

okra

tik v

e so

syal

yaş

amı

geliş

tirm

ektir

. Eği

tim h

ayat

a ha

zırlı

ktan

öte

ha

yatın

ta k

endi

si o

lmal

ıdır.

– E

ğitim

insa

nın

ve to

plum

un y

arar

ına

olm

alıd

ır.–

Öğr

enci

lerin

yaş

amda

kar

şıla

ştığ

ı ya

da

karş

ılaca

ğı s

orun

lar k

ulla

nılm

alı v

e öğ

renc

ilerin

bu

nlar

ı bili

mse

l yön

tem

i kul

lana

rak

çözm

eler

i sa

ğlan

mal

ıdır.

– D

emok

ratik

bir

eğiti

m o

rtam

ında

oku

l, öğ

renc

ileri

yarış

tırm

akta

n öt

e iş

birl

iğin

e yö

nelt-

mel

idir.

Yap

arak

-yaş

ayar

ak ö

ğren

me

esas

tır.

– E

ğitim

in a

mac

ı: To

plum

u ye

nide

n ya

pıla

ndırm

ak

ve g

erçe

k de

mok

rasi

yi g

eliş

tirm

ektir

.–

Topl

umu

deği

ştirm

ede

tem

el s

orum

lulu

k ok

ulda

dır.

Oku

l, to

plum

un y

enid

en d

üzen

-le

nmes

inde

ve

deği

ştiri

lmes

inde

etk

in ro

l oy

nam

alıd

ır. O

kulu

n gö

rev

ve s

orum

lulu

klar

ının

ye

nide

n dü

zenl

enm

esi g

erek

ir. O

kuld

a, y

eni

bir d

üzen

in g

eliş

mes

ine

yol a

çaca

k şe

kild

e öğ

renc

ilere

gel

eceğ

e dö

nük

eğiti

m v

erilm

elid

ir.–

Bire

ysel

değ

il, s

osya

l öğr

etim

ilke

sini

sa

vunm

akta

dır.

Çün

kü u

ygar

lık d

a, d

emok

rasi

de

, kül

tür d

e gr

upla

r içi

nde

olur

. Oku

l, m

oder

n ge

lişm

e yö

nüne

gör

e to

plum

u ye

nide

n ku

raca

k ye

nilik

çi in

sanl

ar y

etiş

tirilm

elid

ir.–

Öğr

enm

e-öğ

retm

e sü

reci

nde

tartı

şma,

ele

ştire

l dü

şünm

e ve

pro

blem

çöz

me

yönt

emle

ri ağ

ırlık

lı ol

arak

kul

lanı

lmal

ıdır.

– E

ğitim

de fı

rsat

eşi

tliği

nin

yeni

den

kavr

amsa

llaşt

ırılm

asın

ı tem

ele

alır.

Öne

mli

Nok

tala

r

– D

ünya

nın

mad

di v

e m

anev

i değ

erle

rinin

öğ

reni

lmes

inde

kal

ın k

itapl

arın

, kla

sik

eser

lerin

ön

emin

i ve

deği

şmey

en e

vren

sel e

ğitim

ilke

sini

sa

vunu

r. K

onul

ar v

e bi

lgi d

eğiş

mez

old

uğu

için

he

r orta

mda

ve

döne

mde

ayn

ı bilg

ileri

içer

me-

lidir

(kla

sik

konu

lar)

. Geç

miş

ten

gele

n te

mel

bi

lgi v

e be

ceril

er g

eçer

li ve

doğ

ru o

lara

k ka

bul

edile

rek,

eği

tim e

vren

sel n

itelik

te v

e de

ğişm

eyen

ge

rçek

lere

gör

e şe

kille

ndiri

lmel

idir.

Geç

miş

ten

gele

n ke

sin

doğr

ular

ı ve

bilg

iyi n

esild

en n

esile

ak

tarm

ak a

maç

lanı

r.

– P

rogr

amla

r kon

u al

anı ü

zerin

de d

urur

lar.

Kon

u ağ

ırlık

lı öğ

retim

esa

stır.

Kal

ıcı v

e te

mel

kon

ular

se

çilm

elid

ir. E

ğitim

sür

ecin

in ö

zünü

; kon

u al

anın

ın

çok

iyi ö

züm

senm

esi o

luşt

urur

.–

Gel

enek

sel d

eğer

lerin

yay

gın

bir ş

ekild

e öğ

retim

i sö

z ko

nusu

dur.

– K

ültü

rün

ve b

ilgin

in ö

zü ö

ğret

ilmel

idir.

– Ö

ğren

men

in d

oğas

ında

sık

ı çal

ışm

a ve

ezb

er

vard

ır.

– H

er ö

ğren

cini

n ha

zırb

ulun

uşlu

k, il

gi v

e ye

tene

ğine

gör

e eğ

itim

pro

gram

ı haz

ırlan

mal

ıdır.

E

ğitim

pro

gram

ların

ın iç

eriğ

i gel

işen

bilg

i ve

iletiş

im te

knol

ojile

rine

göre

gün

celle

ştiri

lmel

idir.

– P

oliti

k, e

kono

mik

, din

i, es

tetik

ve

eğiti

mse

l ya

şant

ıların

en

cidd

i sor

unla

rını e

le a

lmal

ıdır.

– S

osya

l ref

orm

için

eği

timde

n ya

rarla

nır.

– B

u fe

lsef

ede

önem

li ol

an h

edefl

erd

ir. E

ğitim

in

hede

fi to

plum

u ye

nide

n dü

zenl

emek

olm

alıd

ır.

56 5756 57


EĞİT

İMD

E PR

OG

RA

M G

ELİŞ

TİR

MEN

İN T

EMEL

LER

İ

TAR

İHÎ T

EM

EL

EK

ON

OM

İK

TEM

EL

TOP

LUM

SA

L (S

OS

YAL)

TE

ME

LK

ON

U A

LAN

I TE

ME

LİB

İRE

YS

EL

TEM

EL

PS

İKO

LOJİ

K T

EM

EL

FELS

EFİ

TE

ME

L

1918

yılı

nda

BO

BB

İT’in

ya

zdığ

ı “E

ğitim

Pro

gra-

mı”

adlı

kita

p, p

rogr

am

geliş

tirm

e aş

amal

arın

ı bü

tün

yönl

eriy

le e

le a

lan

ilk

kita

ptır.

D

avra

nışç

ı ku

ram

a uy

gun

olar

ak

yazı

lmış

tır.

20. y

üzyı

l itib

ari il

e öğ

renc

i m

erke

zli e

ğitim

anl

ayış

ına

doğr

u pr

ogra

m g

elişt

irme

süre

ci hı

z ka

zana

rak

de-

vam

etm

iştir.

Pro

gram

gel

iştir

me

süre

cind

e; D

avra

nışs

al-

Bili

şsel

-Yap

ısal

cı

yakl

aşım

lar s

ırası

yla

etki

li ol

muş

tur.

Pro

gram

gel

iştir

me

bilim

inde

ki ö

ncek

i ça

lışm

alar

ın in

ce-

lenm

esi,

aynı

hat

alar

ın

yapı

lmam

ası v

e da

ha

önce

kile

rin ü

zerin

e ye

nile

rinin

kon

ulm

ası

adın

a ön

emlid

ir.

Pro

gram

ların

uyg

u-la

nabi

lir o

lmas

ı içi

n ül

keni

n ek

onom

ik

koşu

lların

a uy

gun

olm

ası g

erek

ir.

Pro

gram

gel

iştir

me

çalış

mal

arın

da

ekon

omik

tem

elle

ilg

ili a

şağı

daki

so-

rula

ra y

anıt

aran

ır:P

rogr

amla

top-

lum

daki

hak

im

ekon

omik

sis

tem

e uy

gun

bire

y ye

tişti-

rileb

ilece

k m

i?P

rogr

amla

r, iç

inde

bu

lund

uğu

top-

lum

un e

kono

mik

ya

pısı

na u

ygun

m

u? P

rogr

amla

r, ek

onom

ik k

alkı

n-m

ayı d

este

kliy

or

mu?

Pro

gram

lar,

isra

ftan

kaçı

nıyo

r m

u? P

rogr

amla

r, uy

gula

nabi

lir m

i?

Eğitim

pro

gram

ları,

bire

yin

sosy

al

geliş

imin

i ve

top

lum

a uy

umun

u sa

ğlay

acak

biç

imde

haz

ırlan

mal

ı-dı

r. To

plum

sal d

eğiş

imle

r an

aliz

ed

ilip

değe

rlend

irilm

eli

ve d

e-ği

şme

yöne

limle

ri pr

ogra

mla

ra

yans

ıtılm

alıd

ır. P

rogr

am g

eliş

tir-

me

süre

cind

e to

plum

un b

ekle

nti

ve ih

tiyaç

ları

dikk

ate

alın

mal

ıdır.

B

u ge

rçek

leşm

ez i

se b

ireyl

erin

to

plum

a uy

um s

ağla

mas

ı güç

le-

şir.

Bir

eğiti

m p

rogr

amı o

topl

u-m

u ya

nsıta

cak

şeki

lde

hazı

rlan-

mal

ıdır.

Bu

nede

nle

bir p

rogr

am,

topl

umda

n ve

topl

umsa

l yap

ıdan

uz

ak k

alm

amal

ıdır.

Pro

gram

lar,

bir

tara

ftan

için

de

bulu

nduk

ları

topl

umun

şa

rtlar

ı ile

ilgi

leni

rken

diğ

er t

araf

tan

da

topl

umu

deği

ştirm

e ve

gel

iştir

-m

e ile

sor

umlu

dur.

Topl

umda

ki

istih

dam

ola

nakl

arı,

iş g

ücü

ih-

tiyac

ı, to

plum

sal

eğili

mle

r, to

p-lu

msa

l so

runl

ar

ve

topl

umun

be

klen

tiler

i bu

tem

elin

öne

min

i vu

rgul

ar. P

rogr

amla

r; iç

inde

bu-

lund

uğu

topl

umun

iht

iyaç

ların

ı, so

runl

arın

ı ve

ko

şulla

rını

dik-

kate

alm

alıd

ır. B

unla

r pr

ogra

m

hede

fl erin

e ka

ynak

lık e

der.

Bir

konu

ya

ilişk

in

bilg

ilerin

öğ

reni

l-m

esi

gere

klili

ğidi

r. B

ilgid

eki

deği

ş-m

eler

pr

ogra

mda

ön

emlid

ir.

Bun

lar

prog

ram

hed

efl e

ri-ne

kay

nakl

ık e

der.

●Bir

çalış

ma

alan

ı ile

ilg

ili

bilim

sel

geliş

mel

er,

●Kav

ram

ların

öne

-m

i,●B

ilgin

in

güve

nce

altın

a al

ınm

ası

bu t

emel

le i

lgili

-di

r.

20.

yüzy

ıl ön

ce-

sind

e ge

lene

ksel

eğ

itim

al

anı

içe-

risin

de

çok

daha

fa

zla

önem

sene

n bi

r tem

eldi

r.

Bire

yin/

öğre

ncin

in

ilgi,

ihtiy

aç v

e dü

-ze

yi

prog

ram

da

önem

li bi

r ye

r tu

-ta

r. Bu

nlar

pr

og-

ram

ın

hede

fl erin

e ka

ynak

lık e

der.

20.

yüzy

ıl so

nra-

sınd

a öz

ellik

le d

e ps

ikol

ojid

e ya

pıla

n de

neyl

er i

le b

irey-

sel

tem

el

daha

fa

zla

önem

sen-

mey

e ba

şlan

mış

, bu

doğ

rultu

da ö

ğ-re

nen

mer

kezl

i ve

öğre

ncin

in

etki

n ka

tılım

ına

önem

ve

ren

prog

ram

an

layı

şı d

aha

fazl

a be

nim

senm

iştir

.

Prog

ram

lar

hazı

rlanı

rken

öğ-

renc

ilerin

ilgi

ve

yete

nekl

eri,

hazı

rbul

unuş

luğu

, ge

lişim

dü

zeyl

eri

ve

aral

arın

daki

bi

reys

el

fark

ılılk

lar

dikk

ate

alın

ır. B

u fa

rklıl

ıkla

r psi

kolo

-jin

in ç

alış

ma

alan

ına

gire

r. P

rogr

amla

r, öğ

renm

e ve

ge

lişim

psi

kolo

jisin

in il

kele

-rin

e ve

hita

p et

tiği

öğre

nci-

lerin

bed

ense

l, zi

hins

el v

e du

ygus

al

bakı

mda

n ge

liş-

miş

liğin

e, o

lgun

luk

düze

yi-

ne u

ygun

olm

ak v

e bi

reys

el

fark

ları

dikk

ate

alar

ak h

azır-

lanm

ak z

orun

dadı

r.

Öze

llikl

e, h

edef

ve

eğiti

m

duru

mla

rı (ö

ğret

im y

önte

m

ve te

knik

leri

seçi

min

de)

prog

ram

öge

lerin

in b

elirl

en-

mes

i sür

ecin

de p

siko

lojik

te

mel

den

fayd

alan

ılır.

Psi

kolo

jiden

ve

öğre

nme

kura

mla

rında

n en

çok

he

defl e

rin u

laşı

labi

lirli-

ğind

e, ö

ğren

me-

öğre

tme

süre

çler

ini a

nlam

ada

(yön

-te

m v

e te

knik

seç

imin

de)

fayd

alan

ılır.

Eği

tim p

rogr

amla

rının

te

mel

yap

ısın

ın

oluş

turu

lmas

ında

,

Hed

efl e

rin

sapt

anm

asın

da, ö

zel-

likle

uza

k ve

yen

i ad

ay h

edefl

erin

be

lirle

nmes

inde

,

Hed

efl e

rin to

plum

un

gene

l, ba

şat f

else

f-es

ine

uygu

nluğ

unu

belir

lem

ede,

Hed

efl e

r ara

sınd

a tu

tarlı

lığın

kon

trol

edilm

esin

de,

Hed

efl e

rin

önem

sıra

sına

ko

nulm

asın

da

fels

efed

en

yara

rlanı

lır.

Eğiti

m fe

lsef

esi

akım

ları;

1. D

aim

icili

k2.

Esa

sici

lik3.

İler

lem

ecili

k4.

Yen

iden

K

urm

acılı

k

58 5958 59

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

Test

3

PROGRAM GELİŞTİRMENİNTEMELLERİ

1. Program geliştirilirken geçmişte yapılan çalış-malar, deneyimler, gelişmeler ve anlayışlar göz önünde bulundurularak geleceğe yönelik çalış-maların yapılması aşağıdaki temellerden hangi-sinin önemini vurgulamaktadır?

A) Sosyal B) Bireysel

C) Konu alanı D) Ekonomik

E) Tarihi

2. I. Program geliştirmenin evreleri tanınmalıdır.

II. Mevcut olanaklar göz önünde bulundurulmalıdır.

III. İhtiyaçlar belirlenmeli, bu ihtiyaçların gerçek-leştirilmesinde israftan kaçınılmalıdır.

Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri prog-ram geliştirmenin ekonomik temeli ile ilgilidir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III

3. Program geliştirmenin asıl alanının “öğrencileri yetiştirmek” olduğu dikkate alınırsa bu alanın en temel ögesi aşağıdakilerden hangisi olur?

A) Toplum B) Birey

C) Konu alanı D) Okul

E) Aile

4. Bir öğretmenin “Çarpmayı yapan bir öğrenci, böl-meyi de yapabilir.” şeklinde akıl yürütmesi aşağı-daki felsefe alanlarından hangisinin işlevselliği-ne örnek olur?

A) Ekoloji B) Ontoloji

C) Aksiyoloji D) Mantık

E) Metafi zik

5. Öğrenmenin yaşantı sonucu gerçekleştiğini dü-şünen bir öğretmen, derslerini problem çözme, işbirlikli öğrenme vb. yöntemlerle ve yaklaşımlarla planlamaktadır.

Buna göre öğretmen, aşağıdaki eğitim felsefe-lerinden hangisini temel almaktadır?

A) Yeniden kurmacılık

B) Esasicilik

C) İlerlemecilik

D) Daimicilik

E) Evrenselcilik

6. • Bu felsefede önemli olan hedefl erdir.

• Eğitimin hedefi , toplumu yeniden düzenlemektir.

• Toplumsal değişimlerden okullar sorumludur.

Bu özellikleri verilen eğitim felsefesi aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Yeniden kurmacılık B) İdealizm

C) Realizm D) Daimicilik

E) Esasicilik

7. Yağmur Öğretmen, dersinde sadece başarılı öğ-rencilere söz vermekte, onlarla ilgilenmekte ve der-sinde ezberleme yöntemlerini kullanmaktadır.

Buna göre, Yağmur Öğretmen, aşağıdaki eğitim felsefelerinden hangisini temel almaktadır?

A) Varoluşçuluk

B) Esasicilik

C) İlerlemecilik

D) Yeniden kurmacılık

E) Yapılandırmacılık


62 6362 63

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

25. Bilişsel kuramların program geliştirmeye katkıların-dan biri de aşamalılık ilkesidir. Bu ilkeyi göz önün-de bulunduran bir öğretmen, öğrencilerine önce bir bilinmeyenli denklemleri çözmeyi öğretmiş, yavaş yavaş daha zor denklemlere geçmiştir.

Buna göre, öğretmen aşağıdaki ilkelerden han-gisine göre öğretim uygulamıştır?

A) Yakından uzağa

B) Bilinenden bilinmeyene

C) Basitten karmaşığa

D) Somuttan soyuta

E) Genelden özele

26. Aşağıdakilerden hangisi program geliştirilirken yararlanılan psikolojik temelin çalışma alanına girmez?

A) Hazırbulunuşluk

B) Psiko-sosyal gelişim

C) Bireysel farklılıklar

D) İlgi ve yetenekler

E) Ders alanındaki gelişmeler

27. Öğrenilmesi gereken bilgiler ve kavramlar prog-ram geliştirmenin hangi temeli ile doğrudan il-gilidir?

A) Bireysel B) Psikolojik

C) Felsefi D) Konu alanı

E) Sosyal

28. I. Öğrenme kuramlarına ilişkin yapılan deneyler-den

II. Eğitim ve öğrenme psikolojisinden

III. Toplumdaki hakim felsefi eğilimden

IV. Farklı kişilerin kendince oluşturduğu dayanak-sız ölçütlerden

Program geliştirme çalışmaları verilen durumla-rın hangisinden ya da hangilerinden etkilenir?

A) Yalnız I B) I ve IV C) II ve IV

D) III ve IV E) I, II ve III

29. Çağdaş programlara ve bu programların uygu-lanmasına ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Öğrencinin ilerideki hayatını ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundurur.

B) Hayat boyu eğitimin vazgeçilmez bir gereklilik olduğunu savunur.

C) Her bireyin eğitim sistemine girmesini temel alır.

D) Sorunlarını etkin bir şekilde çözen birey ve top-lum oluşturmayı hedefl er.

E) Bireysel farklılıkları ortadan kaldırılarak aynı seviyede bireyler yetiştirir.

30. Esasiciliğe göre; okulda zihinsel disiplin yaklaşımı-nın geleneksel yöntemleri kullanılmalıdır.

Buna göre; aşağıdakilerden hangisi geleneksel yöntemin içerisinde yer almaz?

A) Disiplin B) Ezber

C) Anlatım D) Tekrar

E) İşbirlikli öğrenme

Test III

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15E D B D C A B D E E C C E B D16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30D E D B C A E D B C E D E E E

Test

3 PROGRAM GELİŞTİRMENİN TEMELLERİ

64 65

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

BÖLÜM ADI

64 65

ÇIKMIŞ SORULAR

PROGRAM GELİŞTİRMENİNTEMELLERİ

ÇIKMIŞ SORULAR

1. Okulun bir görevi de, bireye içinde yaşadığı toplu-mun değerlerini kazandırmaktır.Okulun bu görevi aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?

A) Demokrasiye olan inancı güçlendirme B) Toplumsal değişmeyi hızlandırma C) Bireylerin toplumsallaşmalarını sağlamaD) Sağlıklı kişilerin gelişimine katkıda bulunma E) Akılcı düşünmeyi yaygınlaştırma

2001 KMS

2. Okul toplumdan kopuk olmamalıdır. Okul toplumun kendisi olmalıdır. Okul bireylere toplumsal sorunları çözme ve bunların üstesinden gelme davranışlarını kazandırır.Yukarıdaki görüşü savunan program geliştirme yaklaşımında aşağıdakilerden hangisi ön plana çıkmaktadır?

A) İnsan niteliklerini geliştirmeB) DisiplinlerC) Yeterlikler D) Sosyal işlevlerE) Bireysel ihtiyaçları karşılama

2002 KPSS

3. Yapılan araştırmalarda, eğitim yapılacak bölgede sanayi sektörünün bölge ekonomisinde önemli yer tuttuğu saptanmıştır. Bunun üzerine sanayi ile ilgili eğitim hedefl erine öncelik verilmiştir.Bu öncelik aşağıdaki seçeneklerin hangisiyle açıklanabilir?

A) Eğitim hedefl eri belirlenirken toplumsal ihtiyaç-lar dikkate alınmalıdır.

B) Özel hedefl er araştırma sonuçlarına göre belir-lenmelidir.

C) Konu alanındaki ve bilgideki değişiklikler he-defl erin belirlenmesinde etkilidir.

D) Bireylerin eğitimden bekledikleri zamanla değişir.E) Eğitim hedefl eri belirlenirken farklı yollar izle-

nebilir.2002 KPSS

4. Sınıf içinde motivasyonun yetersiz olduğu durum-larda öğrenme güçlükleri kolaylıkla aşılamamakta; bu gibi güçlüklerin olumsuz etkileri artmaktadır.Bu tür durumlarda ne yapılabileceğine ilişkin önerileri geliştirirken aşağıdaki alanların en çok hangisinden yararlanılabilir?

A) Öğrenme psikolojisi B) Gelişim psikolojisiC) Eğitim sosyolojisiD) Eğitim ekonomisi E) Eğitim yönetimi

2002 KPSS

66 6766 67

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

ÇIKMIŞ SORULAR

15. Aşağıdakilerin hangisinde öğretmenin rolü dai-micilik felsefesine göre belirlenmiştir?

A) Geçmişten gelen kesin doğruları ve bilgiyi ne-silden nesile aktarmak

B) Bireyin doğrulara ulaşabilmesi için bizzat etki-leşimde bulunmasını sağlamak

C) Bireyde problem çözme becerilerini geliştir-mek

D) Bireyin özgür bir ortamda doğruya ve bilgiye kendisinin ulaşmasını sağlamak

E) Gerekli bilgi ve doğruları bireyin yaşantısıyla ilişkilendirmesini sağlamak

2006 KPSS

16. Öğrencilerin nasıl öğrendiklerinin, öğretmenlerin nasıl öğretmeleri gerektiği konusunda önemli bir etkisi vardır. Bilgi, öğretenden öğrenene doğrudan aktarılmamalı, bunun yerine öğrenen tarafından yapılandırılmalıdır. Öğrenci, bilgiye doğrudan ulaş-mak yerine deneyimleriyle bilgiyi özümsemelidir.Bu görüşün dayandığı eğitim felsefesi aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Daimicilik B) Esasicilik C) İlerlemecilikD) Yeniden kurmacılık E) Varoluşçuluk

2006 KPSS

17. Yeni ilköğretim programlarının dayandığı öğrenme yaklaşımları, öğrenenlerin öğrendikleri bilgilerle günlük yaşamları arasında bağlantı kurmalarına, bilgiyi özümsemelerine ve kalıcı bilgi edinmelerine fırsat vermektedir. Bu özellikler dikkate alındığında, yeni ilköğretim programlarının ağırlıklı olarak aşağıdaki eğitim felsefelerinden hangisine dayandırılmaya çalı-şıldığı söylenebilir?

A) Yeniden kurmacılık B) Esasicilik C) İlerlemecilik D) Varoluşçuluk E) Daimicilik

2007 KPSS

18. Günümüz Türk eğitim sistemindeki uygulama-lardan hangisi, Tevhid-i Tedrisat Kanunu’na uy-gun bir uygulamadır?

A) Özel ilk, orta ve yükseköğretim kurumlarının artması

B) Din kültürü ve ahlak bilgisi dersinin zorunlu olarak okutulması

C) Bazı öğretim kurumlarında İngilizce, Fransızca ve Almanca öğretim yapılması

D) Çocukların eğitiminde çeşitli vakıfl arın etkin ol-ması

E) İlköğretimin zorunlu olması2008 KPSS

Çıkmış

Sorular

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18C D A A B D C D C A B D C A A C C E

PB 99

PROGRAM TASARISI HAZIRLAMA BÖLÜM İÇERİĞİ

PROGRAM TASARISI HAZIRLAMA(Eğitim Programının Temel Ögeleri Arasındaki Dinamik İlişkiler Bütünü)1. HEDEF (AMAÇ/ÖĞRENCİ KAZANIMLARI)

1.1 Hedefl erin Davranış İfadelerine Dönüştürülmesi1.2 Hedef Belirlerken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar1.3 Hedefl erin Aşamalı Sınıfl aması (Bloom Taksonomisi: Bilişsel-Duyuşsal-Devinişsel)

1.3.1 Bilişsel (Zihinle İlgili) Alan1.3.2 Duyuşsal (Duygularla İlgili) Alan1.3.3 Psikomotor / Devinişsel (Kaslarla İlgili) Alan

1.4 Hedefl erde Aşamalı Sınıfl amaya İlişkin Örnekler

2. İÇERİK (MUHTEVA/KONU)2.1 İçeriğin Seçiminde Kullanılacak Ölçütler2.2 İçerik Düzenleme / Program Geliştirme Yaklaşımları

2.2.1 Doğrusal Programlama Yaklaşımı 2.2.2 Sarmal Programlama Yaklaşımı 2.2.3 Modüler Programlama Yaklaşımı2.2.4 Piramitsel Programlama Yaklaşımı2.2.5 Çekirdek Programlama Yaklaşımı2.2.6 Disiplinlerarası Program Yaklaşımı2.2.7 Konu Ağı-Proje Merkezli Program Yaklaşımı2.2.8 Sorgulama Merkezli Program Yaklaşımı

3. ÖĞRENME–ÖĞRETME SÜRECİ (Eğitim Durumları / Öğrenme Yaşantıları / Öğretim Etkinlikleri)3.1 Eğitim durumunu etkileyen değişkenler

3.1.1 Etkin Katılım3.1.2 İpucu3.1.3 Pekiştireç 3.1.4 Dönüt 3.1.5 Düzeltme

4. DEĞERLENDİRME (SINAMA DURUMLARI)4.1 Program Değerlendirme4.2 Program Değerlendirme Modelleri

5. HAZIRLANAN PROGRAM TASARISININ UYGULANMASI (Hazırlanan Programın Denenmesi)

100 101100 101

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

PROGRAM TASARISI HAZIRLAMA


ortalama

1



PROGRAM TASARISI HAZIRLAMA(Eğitim Programının Temel Ögeleri Arasındaki

Dinamik İlişkiler Bütünü)

Eğitimde program geliştirme tasarısı hazırlanırken; ih-tiyaçlara göre hedefl er, bunlara göre içerik, hedefl ere ve içeriğe göre öğrenme-öğretme süreci belirlenir ve bunların hepsine göre de değerlendirme yapılır. Bir program geliştirme tasarısında; hedefl er, içerik (konu), eğitim durumları (öğrenme-öğretme süreci) ve değer-lendirme (sınama durumları) ögelerinde yapılması ge-rekenler eksiksiz yapılmalıdır.

1. HEDEF (AMAÇ / ÖĞRENCİ KAZANIMLARI)Hedefl er, bireyleri “Niçin eğitiyoruz?” sorusuna yanıt verir.

Hedef, öğrenciye kazandırılmak üzere seçilen istendik özelliklerdir. Program geliştirme sürecine “Niçin öğrete-ceğiz?” sorusuyla başlanır. Diğer bir söyleyişle bu sü-reç, hedefl erin belirlenmesi ile başlar ve diğer ögeler hedefl ere göre belirlenir ve gerçekleştirilir. Eğitim, bire-yin davranışlarında kasıtlı ve istendik değişiklik meyda-na getirme süreci olarak tanımlanır. Bu tanımdaki dav-ranış değişikliğinin kasıtlı ve istendik olması eğitimin hedefl ere dayalı gerçekleşmesiyle ve öğretimin planlı olmasıyla ilgilidir. Aday (olası) veya genel olarak ifade

edilebilecek olan hedefl er ihtiyaçlara (konunun, toplu-mun ve bireyin) göre belirlenir ve özellikle psikolojik ve felsefi daha sonra da ekonomik ve sosyolojik süzgeç-lerden geçirilerek kesinleştirilir.

2006 KPSS

SORU...Bir öğretim programında hedefl er ve kazanımlara yer verilmesinin en önemli amacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Öğrencileri güdülemekB) Öğrencilere dönüt sağlamakC) Öğrenciyi değerlendirmekD) Öğretimi planlı hale getirmekE) Öğretmeni değerlendirmek

ÇÖZÜM...

Eğitim programının ilk ve en temel ögesi hedeftir. Program geliştirme, hedef temel ögesi ile başlar ve hedefl eri gerçekleştirmek üzere harcanan koordineli çabaların tümü olarak tanımlanır. Plan-program deni-lince akla hedefl er gelmelidir, diğer bir söyleyişle he-def / kazanım deyince de planlı ve programlı bir süreç akla gelmelidir. Soruda da hedefl ere / kazanımlara yer verilmesinin en önemli amacı sorulduğundan öğretimi planlı ve programlı hale getirmek doğru cevaptır.

CEVAP: D

Farklı kaynaklarda, hedef, kazanım, amaç, gaye, dav-ranışsal hedef, hedef davranış olarak ifade edilen bu temel öge ile planlama ve program geliştirme süreci başlar. İster hedef, ister kazanım diye ifade edilsin, bu ilk temel öge ihtiyaçlara göre belirlenir ve programın di-ğer ögeleri bu ögede ifade edilen bilgi, beceri, davranış ya da özelliği gerçekleştirmek üzere düzenlenir.

102 103

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

102 103


2007 KPSS

SORU...Öğretim sürecinin sistemli bir şekilde devam ede-bilmesi için kazanımların aşağıdaki hangi aşama-da belirlenmesi en uygundur?

A) Öğretim etkinlikleri sırasında B) Öğretim etkinliklerinin sonunda C) Öğretim etkinliklerinin değerlendirilmesi aşama-

sında D) Öğretim etkinliklerinin ölçülmesi aşamasında E) Öğretim etkinliklerinden önce

ÇÖZÜM...Öğretim sürecinin sistemli bir şekilde yani program-lı olarak devam edebilmesi öncelikle kazanımlarla (hedefl erle) başlanmasına bağlıdır. Bu süreçte kaza-nımlara (hedefl ere) göre konular ve etkinlikler seçilir, düzenlenir bunların tamamına göre değerlendirmenin nasıl yapılacağı tasarlanır. Bu nedenle kazanımlar ne öğretim etkinlikleri sırasında, ne öğretim etkinliklerinin sonunda, ne öğretim etkinliklerinin değerlendirilmesi aşamasında ne de öğretim etkinliklerinin ölçülmesi aşamasında belirlenir. Kazanımların belirlenmesi öğ-retim sürecinin ilk temel ögesidir ve öğretim etkinlikle-rinden önce belirlenir.

CEVAP: E

Eğitimde hedefl er üç düzeyde belirtilmektedir.

Uzak Amaçlar: Ülkenin politik felsefesini ve yetiştirile-cek insan tipini yansıtır. Genel olarak belirtilir.

Genel Amaçlar: Uzak hedefi n yorumudur. Okulun içgö-rüsünü yansıtır.

Özel Amaçlar: Bir disiplin ya da çalışma alanı için ha-zırlanan hedefl erdir. Bir başka kaynak, bu sıralamayı; MEB’in, okulun, dersin ve konunun amaçları olarak yapmaktadır.

1.1 Hedefl erin Davranış İfadelerine Dönüştürülmesi13

Hedefl er öğrenci davranışına dönük olmalıdır. Ölçme ve değerlendirmeyi gerçekçi yapmak; hedefl eri ölçülebilir ve gözlenebilir nitelikte, ulaşılabilir basamaklara indir-gemek; uygun içeriği ve öğrenme–öğretme etkinliklerini seçmek için ve hedefl er yalnız başına uygulama açı-sından yeterince açık olmadığı için davranış ifadelerine dönüştürülmelidir. Hedefl eri davranışa dönüştürürken aşağıdaki noktalara dikkat edilmesi gerekir:

Öğrenci davranışına dönük olmalı (“Eğitime ilişkin

kavramları öğretmek” bir hedef davranış olamaz. Çünkü öğretmek, yaptırmak, yazdırmak gibi dav-ranışlar öğretmen davranışına dönüktür. Hedef ise öğrenciye kazandırmak istediğimiz davranışlar ve özelliklerdir.)Öğrencilerin düzeyine uygun olmalı

Öğretim sonunda öğrenciden ne beklendiğini gös-

termeliÖğretim içeriği ile ilişkili ve sınırlı olmalı

Tek bir öğrenme ürününe yönelik olmalı

Öğretimin genel hedefl erine dayalı olmalı

Gözlenebilir ve ölçülebilir olmalı

Hedef davranışlar hedefi n kapsamı içinde olmalı

(hem konu hem de düzey olarak)

1.2 Hedef Belirlerken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

Bireyin, toplumun ve konu alanının (kuramsal) ih-

tiyaçlarına yanıt vermeli ve dayanmalıdır (İhtiyaca dayalılık).İçerikle tutarlı olmalı, konuyla bağlantılı olmalıdır

(Kenetlilik). Kendi içinde tutarlı olmalıdır (Tutarlılık).Gelişmeye dönük ve süreklilik içinde olmalıdır (Sü-reklilik).

13 Yeni programlarda hedef ve davranış ifadeleri yerine “Kazanım” ifa-desi kullanılmaktadır. Bu nedenle hedefl er ayrıca davranış ifadelerine dönüştürülmemektedir. Örneğin; önceden “Eğitime ilişkin temel kav-ramları tanımlayabilme” hedef ifadesi, “Eğitim kavramını tanımlama”, “Öğretimin tanımını söyleme” davranış olarak ifade edilmekteydi. Yeni programlarda ne hedef ne de davranış vardır.Hedef ve davranış ifade-leri yerine “Kazanım” kullanılmaktadır ve cümlenin sonu geniş zaman kipi ile bitmektedir. Örnek: Eğitim ile ilgili kavramları tanımlar. Aslında sadece kazandırılacak bilgi, beceri ya da davranışın ifade biçimi değiş-tirilmiştir.

110 111110 111

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k


Duyuşsal Alan Hedef Davranış ÖrnekleriHedef Davranış

Örnekleri

Alma İçeri giren iki kişiden birine

dikkat etmeKPSS’nin farkında olma

Tepkide bulunma (cevap verme)

Bir kişiyle tanışmaya istekli

olma

KPSS’yi kazanmaya

istekli olma

Değer verme

Tanıştığı ve hoşlandığı

kişiyle birlikte olmayı eski

arkadaşına kıyasla tercih

etme

KPSS’ye ilişkin ders

çalışmaya önem/değer

verme

ÖrgütlemeHer hafta sonu sevdiği kişiy-

le görüşmeye çalışma

KPSS’ye ilişkin ders

çalışma alışkanlığını

sürdürme

Kişilik haline getirme

Günün her saatinde sevdiği

kişiyi düşünme

Çalışmayı bir yaşam

felsefesi haline getirme

2003 KPSS

SORU...Farklı düşüncelere hoşgörülü olmaI. Demokratik ilkelere uyma eğilimi göstermeII. Düşünceleri yansıtan bir kompozisyon yazmaIII. Buz pateninde yeni bir hareketi kolayca uygu-IV. lamaEğitim için yeni bir eğitim modeli geliştirmeV.

Yukarıdakilerden hangileri duyuşsal alanla ilgili hedefl ere örnektir?

A) I ve II B) II ve III C) IV ve VD) I, II ve III E) III, IV ve V

ÇÖZÜM...

III. ve V. madde, bilişsel alanın sentez; IV. madde de-vinişsel/psikomotor alanın uyum düzeyindedir. I. ve II. maddeler sadece duygularla yani duyuşsal alanla ilgi-lidir. I. madde duyuşsal alanın değer verme, II. madde tepkide bulunma düzeyindedir.

CEVAP: A

Devinişsel (psikomotor) alan, kaslarla ve hareketlerle ilgili bir alandır. Kaslarla ilgili bu alanda ilk basamakta beceriye dikkat etmek, becerinin farkında olmak gere-kir (algılama). İkinci basamakta beceriyi fi ilen yapmaya kurulma ve hazırlık vardır (kurulma). Üçüncü basamak

taklit ederek beceriyi yapmaya başlama ya da kendi kendine yapmaya çalışma davranışlarını içerir (kıla-vuzla yapma). Küçük hataların yapıldığı ve davranışın istenen niteliklere yakın yapılması dördüncü aşaması-dır (mekanikleşme). Davranışın istenen kadar yapıldığı aşama becerilerin kazanıldığı aşamadır (beceri haline getirme). Kazanılan becerileri başka yeni bir durumda gerçekleştirme ve sergileme bir sonraki basamaktır (uyum). Orijinal beceri örüntülerinin sergilendiği aşama son basamaktır (yaratma).

Devinişsel AlanHedef Davranış

ÖrnekleriHedef Davranış

Örnekleri

Algılama Otomobil kullan-maya dikkat etme

Beden eğitimi dersinde basket-boldaki hareket-leri fark etme

Kurulma/Ha-zırlık

Otomobil kullan-mak için direksi-yona geçmeye hazır olma

Basketbol ku-rallarını öğrenip oynamaya hazır olma

Kılavuzlama/Kı-lavuzla yapma

Babasının gös-terdiklerini taklit ederek otomobili kullanma

Tek başına bas-ketbol atışı yap-maya çalışma

Mekanikleşme Otomobili olması gereken becerile-re yakın kullanma

Basketbol oy-nama

Beceri haline getirme

Otomobili istenen standartlarda kullanma

Basketbolu hata-sız oynama

Uyum/uyma/uydurma/ adap-tasyon

Şahin marka otomobili kulla-nırken edindiği becerileri Toyota marka otomobile uydurma (ya da ilk kez trafi ğe çıkma)

Basketbol be-cerilerini ilk kez okullar arası bir maçta sergileme

Yaratma Otomobille akro-batik hareketler yapma

Basketbolda orijinal beceriler sergileme

118 119118 119


İÇERİK PROGRAMLAMA YAKLAŞIMLARI ÖZELLİKLERİ

DOĞRUSAL PROGRAMLAMA

Anahtar Kelimeler: AŞAMALILIK, (basitten

karmaşığa, kolaydan zora, yakından uzağa,

somuttan soyuta, bilinenden bilinmeyene) ÖN

KOŞUL ÖĞRENME, TEMEL DERSLER

BİRBİRİ İLE ARDIŞIK, SIRALI, YAKIN İLİŞKİLİ VE ZORUNLU YA DA ÖN KOŞUL ÖĞRENMELERİN AĞIRLIKLI

olduğu konuların ve derslerin tasarımında yararlanılır.

Doğrusal yaklaşımda, dersin içeriği çerçeve veya madde adı verilen küçük konular ile öğrenciye sunulur. Özellikle

matematik, hayat bilgisi, sosyal bilgiler, fen bilgisi gibi aşamalılık özelliği taşıyan dersler için kullanılır.

SARMAL PROGRAMLAMA

Anahtar Kelimeler: TEKRAR, YATAY İLİŞKİ

İçeriğin değişik zaman ve yerlerde tekrar edilerek yeniden öğretilmesinin söz konusu olduğu soyut derslerin tasarı-

mında kullanılır.

Genellikle TÜRKÇE, MATEMATİK VE YABANCI DİL programlarının tasarımında kullanılmaktadır.

Doğrusal programlama anlayışına göre daha esnek olan bu yaklaşımda, içerik doğrusal bir sıra izlemez. Eski ko-

nular, yeri geldikçe ve gerektikçe tekrar edilir. Konuların kendi içinde ve birbirleriyle ardışık ilişkisinin bulunduğu bir

yaklaşımdır.

Bruner’in bilişsel kuram etkisiyle ortaya attığı, “Önceki öğrenmeler sonraki öğrenmelere temel olur ve kavramların

yeri geldikçe tekrarı önemlidir.” ifadesiyle örtüşür.

MODÜLER PROGRAMLAMA

Anahtar Kelimeler: ESNEKLİK, ÖĞRENME

ÜNİTELERİ, MESLEK VE BECERİ EĞİTİMİ,

ANLAMLI PARÇA, KONU BİRİMİ

Öğrenme ünitelerinin aşamalı olup olmadıklarına bakılmadan anlamlı parçalara, ünitelere ayrılarak düzenlenen içerik

programlama yaklaşımıdır.

ÜNİTELER ARASINDA AŞAMALILIK YOKTUR, BAĞIMSIZLIK VE BÜTÜNLÜK VARDIR.

Esnek ve değişikliklere hızlı cevap verebilmek amacıyla MESLEK ve BECERİ EĞİTİMİ gerektiren derslerin tasarı-

mında kullanılmaktadır.

Modüler programlar, modüllerden oluşmaktadır. Modül, başlangıcı ve sonu olan, kendi içinde bütünlük gösteren, bir

sistem çerçevesinde düzenlenmiş öğretim yaşantılarından oluşmaktadır. Öğrencilerin belirli hedefe ulaşmasını sağ-

lamaya dönük olarak her modül, birbiri ile uyumlu olarak çalışan belirli parçalardan oluşmaktadır. Modül, öğrencinin

kendi hızında ilerlemesine ve kaydettiği başarının, kendisine anında bildirilmesine olanak sağlamaktadır. Geleneksel

yaklaşımda içerik; konu, ünite, ders olarak gruplaşırken modüler yaklaşımda içerik, modüller çerçevesinde oluşmak-

tadır. Her modül kendi içerisinde doğrusal, sarmal ya da farklı bir yaklaşıma göre düzenlenebilir.

Bu yaklaşımda, öğrenme üniteleri kendi içinde anlamlı bir bütün oluşturacak parçalara ayrılır. Bu parçalar birbirinden

bağımsızdır. Örneğin; kişisel gelişim programları, beden eğitimi (basketbol, voleybol, atlamalar üniteleri gibi) konuları

bu tür yaklaşımı temele alır.PİRAMİTSEL PROGRAMLAMA

Anahtar Kelimeler: YÜKSEKÖĞRETİM

PROGRAMLARI, KONU ALANI UZMANI

İlk yıllarda geniş tabanlı konuların yer aldığı, ileriki yıllarda ise küçük birimlerde uzmanlaşmanın olduğu ve alanın

gittikçe daraldığı içerik programlama yaklaşımıdır.

YÜKSEKÖĞRETİM programlarının tasarımında kullanılır. Örneğin; meslek lisesi programları, piramitsel program-

lama yaklaşımına uygun düşer.

İçerik ayrıntılı ve kesin bir biçimde belirlenmiş konular bütününden oluşur. Program esnek değildir.

KONU ALANI uzmanı yetiştirmeye oldukça uygundur.ÇEKİRDEK PROGRAMLAMA

Anahtar Kelimeler: ORTAK VE SEÇMELİ

DERSLER, ESNEKLİK

Çekirdek program, normalde farklı disiplinlerde yer alan konuları, tüm öğrencilerde ortak bir temel oluş turmak üzere,

belli başlıklar altında bir araya getirmek ve bunu deneyimler ve toplumun beklentileri ile bağ daştırarak programa

yerleştirmek olarak tanımlanır.

Okutulan belirli derslerin ana bir tema etrafında birleştiği program tasarımıdır. Ortak çekirdek konular, ilk öğrenilecek

konular olarak planlanır ve her öğrenci tarafından alınır. Bir çekirdek program etrafında her öğrenci ilgi duyduğu

alanlarda ders alabilir.

Piramitsel yaklaşımdan temel farkı, BİRDEN FAZLA UZMANLIK seçeneği sunuyor olmasıdır. Program ESNEKTİR

(Ortak-seçimlik dersler). Bu anlamda, öğrencinin seçim yapabilmesi için program biraz daha esnektir.KONU AĞI – PROJE MERKEZLİ

PROGRAMLAMA

Anahtar Kelimeler: PROJE TABANLI, KONU

AĞI, HARİTA

Konuların ağı bir harita biçiminde bölünerek, parçalanarak harita şeklinde çıkartılmakta teker teker öğretim projelen-

dirilerek, iş birliği/grup çalışması ile işlenmektedir (Konu Ağı).

Konulara (içeriğe) öğrencilerin kendilerinin veya grup halinde karar verdikleri yaklaşımdır. Konular küçük projeler

olarak da belirlenebilir (Proje Merkezli).

SORGULAMA MERKEZLİ

PROGRAMLAMA

Anahtar Kelimeler: ÖĞRENCİ SORULARI,

İHTİYAÇLARI VE SORUNLARI

Öğrencilerin ve toplumun temel sorunlarına ve ihtiyaçlarına göre içerik tasarlanır. İçeriğin düzenlenmesinin ÖĞ-

RENCİLERİN sorularına göre gerçekleştiği yaklaşımdır. Öğrencilerin sorularına ve ihtiyaçlarına yanıt verme gereklili-

ğini savunan felsefi görüşe dayanmaktadır. Özellikle ilköğretim düzeyinde öğrenci soruları etkili bir öğrenme yaşantısı

oluşturabilir.

134 135134 135


PROGRAM DEĞERLENDİRME TÜRLERİ

Programın Ögelerine, Sürece Yönelik Değerlendirme

Hedef, İçerik, Eğitim Durumları ve Değerlendirme ögeleri değerlendirilerek programın etkililiği hakkında yargıya varılır.Hedefl erin değerlendirilmesi;-Hedefl er konu alanının özelliklerine, öğrencilerin ve toplumun ihtiyaçlarına uygun mu?Hedefl er gerçekleştirilebilir, ulaşılabilir nitelikte mi? Hedefl er tutarlı mı?İçerik/kapsam hedefl erle tutarlı mı?İçerikte yer alan bilgiler bilimsel mi, güncel mi? Öğrenme-öğretme ilkelerine uygun mu? Öğrenci için anlamlı mı?Eğitim Durumları: Hedefl ere uygun strateji, yöntem, teknik belirlenmiş mi?Seçilen öğretim yöntemi içeriği aktarmaya uygun mu? Öğretmen davranışları uygun mu?Değerlendirme: Ölçüt uygun mu? Ölçme sonuçları geçerli mi, güvenilir mi? Amaca uygun ölçüt kullanılmış mı?

Ürüne/Sürece Göre Değerlen-dirme (Girdilerin, işlemlerin ve

çıktıların ölçülmesi)

Eğitim programı ögelerinin ayrı ayrı, birbirleriyle ilişkisi ve eğitim programının etkisinin bütün olarak (toplam değerlendirme) değerlendirilmesi en temel amaçtır. Eğitim programı ile ilgili tüm değişkenlerin süreç içerisinde sürekli olarak değerlendirilmesi gerekir. Ürünün niteliği ve ürünün elde edilmesi süreci ve ürüne etki eden tüm değişkenlerin değerlendirilmesi gerekir.Bütün değerlendirme türlerinin bir arada uygulandığı, toplam değerlendirme modeli olarak görülebilir.Test program uygulandıktan sonra yapılırsa bu değerlendirme ürüne dayalı değerlendirmedir. En kapsamlı program değerlendirme modelidir.

Başarıya Göre Değerlendirme

Öğrencilerin eğitim programının hedefl erine ulaşma derecesine bakarak yapılan değerlendirmedir.Sürecin sonunda; öğrencilerin istendik davranışlara ne oranda ulaştığı belirlenir.Bu değerlendirme türünde sadece sürecin sonunda, öğrencilerin hedefl ere ulaşma derecesine bakılarak karar verilir.Öğretmen not defterindeki notlara bakar.

ERTÜ

K’E

GÖ

RE

DEĞ

ERLE

ND

İR-

ME

TÜR

LER

İ

Ortama Göre Değer-lendirme

Eğitim programının uygulandığı ortama bakılarak yapılan değerlendirme türüdür.Eğitim ortamının hedefl eri kazandırmaya uygunluğu, sınıf, laboratuvar, öğretmen niteliği, okul yönetimi ve kültürü, materyal değişkenlerinin hepsi değerlendirilir.

Tasarıya Göre Değer-lendirme

Eğitim programı taslağının (Hedef-içerik-eğitim durumları ve değerlendirme) program geliştirme ilkelerine uygun olarak hazırlanıp/hazırlanma-dığına bakılır.Eğitim programında hedefl er belirlenmiş mi?İçerik hedefe uygun mu? soruları sorulur ve olumlu cevap aranmaya çalışılır.

Öğrenmeye Göre Değerlendirme

Öğrencilerin süreç içerisinde kazandıkları davranışların tümüne bakılarak yapılan değerlendirmedir.Bir yandan öğrencilerin istendik davranışlara yani hedefl ere ulaşma derecesi diğer yandan da süreç içerisinde kazanılan istenmeyen davranışlar yani yan ürünler değerlendirilir.İstendik ve istenmedik öğrenmeler tespit edilir.Ve istenmedik öğrenmelerin hangi program ögesinden kaynaklandığı belirlenir.

AM

AC

INA

GÖ

RE

DEĞ

ERLE

ND

İRM

E TÜ

RLE

Rİ

Tanıma-Yerleştirmeye / Tanılayıcı yönelik Değer-

lendirme (Diagnostic-Yansıtıcı Değerlendirme)

(Refl ective-Ders Giriş)

Öğretim sürecinin başında, öğrencinin giriş özellikleri ya da hazırbulunuşluk düzeyini saptamak ve öğretim sürecinin nasıl düzenleneceğine karar vermek amacıyla yapılan program değerlendirme türüdür.Amacı öğrenciyi tanıyarak onun özelliklerine en uygun dersi, branşı, mesleği vb. seçmesine, uygun programa yerleştirilmesine yardım etmek.Zamanı: Dönemin, okulun, kursun, dersin, programın, ünitenin başında yapılır.Tam öğrenme modelinin öğrenci nitelikleri boyutunda en fazla kullanılan bir değerlendirme modelidir.

Yetiştirmeye /Biçim-lendirmeye Yönelik

Değerlendirme (Öğren-meleri İzleme Amaçlı)

(Formative-Dersin Ortası/Kurs Esnası)

Öğrenme-öğretme süreci devam ederken öğrencinin hedef davranışları ne derece kazandığını, kazanmadıysa nedenlerini belirlemek, öğrenme eksikliklerini tamamlamak, yanlışları düzeltmek, gerekli tedbirleri almak, koşulları değiştirmek ve öğrenciye yardım etmek amacıyla yapılan değerlendirmedir. Bu değerlendirme, programa sürekli dönüt sağlamakta ve iyileştirici önlemlerin alınması için de bir kontrol sistemi oluşturmaktadır.Zamanı: Her ünitenin sonu, ders ya da kurs esnasındaTam öğrenme modelinin öğretim hizmeti niteliği boyutunda en fazla kullanılan bir değerlendirme modelidir.Tam öğrenme modelinde öğrencilerin giriş davranışları önemlidir. Ama her şekilde öğrencileri hedefe ulaştırmak için yetiştirmeye-biçimlendirmeye dayalı değerlendirme daha önemlidir. Bu değerlendirme izleme testleri, ünite ya da konu testleri yardımıyla yapılır.

Sonuç Değerlendirme/Düzey Belirleyici Değerlendirme

(Summative-Bitirme/Final Sınavı)

Programı ya da program içindeki bir dersin veya ünitenin bitiminde, öğrencilere hedef davranışlara erişme derecesini ve programın yetiştirme gücünü belirlemek için yapılır.Hedefl er doğrultusunda ulaşılmış öğrenme düzeyini belirleyerek, öğrenciye not vermek, geçti-kaldı kararı vermek, bir sonraki programa katılıp katılamayacağına karar vermek için yapılır.Bu değerlendirme daha çok başarı testleri ya da yeterlik testleri ile yapılmaktadır.Eğitim programının öğrencilere istenilen davranışları kazandırma açısından yeterli olup olmadığı hakkında bir yargıya ulaşılmasını sağlar. Zamanı: Öğretim sürecinin, en az iki yada daha fazla ünite, dönem ve yıl sonu.

ÖLÇ

ÜTE

GÖ

RE

DEĞ

ERLE

ND

İRM

E TÜ

R-

LER

İ

BA

ĞIL

DEĞ

ERLE

ND

İRM

E Erişiye Bakarak Değerlendirme/ Ölçüte, Hedefe

DayalıDeğerlendirme

(Tyler)

Program sonunda; öğrencilerin kazanmaları gereken davranışlara bakılır ve istendik davranışları kazanıp kazanmadıkları ortaya konur. Eğer fark istenilen nitelikte ve nicelikte ise programın etkili ve başarılı olduğuna karar verilir.Erişi=Girdi-Çıktı

Öğrencinin programa girişi ile programdan çıkışı arasındaki farka bakarak yapılan değerlendirmedir. Eğitim programlarının hedef/kazanımları ölçen bir ön test hazırlanır, program girişinde öğrencilerin giriş düzeyi ölçülür ve sürecin sonunda öğrencilerin sonuç başarısı ölçülür ve aradaki fark programın etkisi olarak değerlendirilir.Sık kullanılan program değerlendirme modelidir.

Norma Dayalı Değerlendirme

Bir grup içerisinde bireyleri birbirleriyle KARŞILAŞTIRMA, SIRALAMA ve bir kuruma (okula) alınacak bireyleri SEÇME amacıyla kullanılmakta-dır. Derslerde öğrenci başarısını değerlendirme amacıyla kullanılmakla beraber bir eğitim programının değerlendirilmesinde yeterli değildir.

MUTLAKDEĞERLENDİRME

Değerlendirme yapılırken kullanılan ölçütün kesin ve gruba göre değişmeyen bir değeri varsa bu ölçütle yapılan değerlendirmeye mutlak değer-lendirme denir.Örneğin; bir öğretmen bir dersten geçmek için 100 üzerinden en az (mutlaka) 65 almayı şart koşmuş ise bu öğretmenin yaptığı değerlendirme mutlak değerlendirmedir. Mutlak değerlendirmede sınav öncesinde belirlenmiş kesinliği olan geçme kalma noktaları bulunmaktadır.

* Değerlendirme türleri İhtiyaç Yayıncılık Eğitim Bilimleri, “Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme” modülünde daha ayrıntılı olarak ele alınmıştır.

136 137136 137

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

Test

6.1

PROGRAM TASARISIHAZIRLAMA (HEDEFLER) TESTİ

1. Öğrencilere ders düzeyinde kazandırılacak he-def türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Uzak B) Ölçüt dayanaklı

C) Milli D) Genel

E) Özel

2. Toplumsal gerçeği, konu alanını, bireyi ve do-ğayı göz önüne alıp, bunlardan hiçbirine ters düşmeden bir denge içinde saptanan ve daha sonra da süzgeçlerden geçirilen hedefl er aşağı-dakilerden hangisidir?

A) MEB’in hedefl eri B) Özel hedefl er

C) Olası genel hedef D) Uzak hedef

E) Okulun hedefl eri

3. Sınıftaki hava tahmin grafi ğini sözel olarak ifa-de edebilen Ayşe, bilişsel alanın hangi basama-ğına uygun bir davranış sergilemektedir?

A) Kavrama B) Uygulama

C) Analiz D) Sentez

E) Değerlendirme

4. Bir öğretmen dersine ait özel hedefl er çerçeve-sinde çalışmalar yaparken, aşağıda verilenler-den hangisini dikkate almak zorunda değildir?

A) Hedefl er kapsam içerisinde sınırlı olmalıdır.

B) Hedefl er öğrenci davranışına dönük hazırlan-malıdır.

C) Hedefl erin açık ve anlaşılır olmasına dikkat et-melidir.

D) Öncelikle uzak hedefl eri ve değerlendirme öl-çütlerini yazmalıdır.

E) Hedefl erin bilimsel gelişmelere paralel olması-na dikkat etmelidir.

5. Müzik dersinde herhangi bir enstrüman çalma konusunda istekli olan öğrenci, duyuşsal ala-nın aşağıdaki düzeylerinden hangisinde davra-nış sergilemektedir?

A) Kılavuz denetiminde yapma

B) Beceri haline getirme

C) Alma

D) Tepkide bulunma

E) Uygulama

6. Eğitim uygulamalarına ait yapılacak düzenleme çalışmalarında aşağıdakilerden hangisi diğer seçeneklere göre öncelikli olarak bulunmalıdır?

A) Yeterli sayıda ve nitelikte öğrenci

B) Araç gereç destekli okul binaları

C) Öğrencilere öğretilecek konular

D) Öğrenme sürecinde kullanılacak etkinlikler

E) Eğitimin hedefl eri / öğrenci kazanımları

7. I. Türkçe dersinde şiir yazma

II. Yeni bir beste yapma

III. Üç boyutlu model oluşturma

Yukarıda verilen ifadelerden hangisi ya da han-gileri psikomotor alan ile ilgilidir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

8. Duygu, sosyal bilgiler dersinde edindiği bilgilerden yola çıkarak “vadi”nin tanımını kendi cümleleriyle yapabilmektedir.

Duygu’nun bu davranışı bilişsel alanın hangi basamağına örnektir?

A) Bilgi B) Kavrama C) Uygulama

D) Analiz E) Sentez


140 141140 141

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

Test

6.2

8. Öğrencilere konuların yapısı bir harita gibi çıkarılır ve belirli zamanlarda nerelerde olmaları gerektiği söylenir. Bu yaklaşımda konuların içeriğine öğren-ciler kendi kendine ya da grup halinde karar verirler. Konular küçük projeler halinde de düzenlenebilir.

Sözü edilen programlama yaklaşımı aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Sarmal B) Piramitsel

C) Doğrusal D) Sorgulama merkezli

E) Konu ağı proje merkezli

9. Öğretmenin, öğrencilerin hazırbulunuşluk seviyesi-ni de dikkate alarak içeriği öğrencilere anlamlı ve düzenli bir şekilde sunması beklenir.

Bu davranışın sağlayacağı en önemli yarar aşa-ğıdakilerken hangisidir?

A) Sınıfta arkadaşlık bağlarının güçlenmesi

B) Öğretmene duyulan sevginin artması

C) Öğretimin amaçlarına ulaşmada daha etkili ol-ması

D) Öğrenciler arasındaki yardımlaşmanın artma-sı

E) Değerlendirmenin daha kolay yapılabilmesi

10. Öğretimin merkezinde belirlenmiş bir konu ya da ders vardır. Merkezdeki konu ile ilgili olarak ilk öğ-renilecek konular ortak planlanır ve her öğrenci ta-rafından alınır. Daha sonra her öğrenci ilgi alanına göre istediği dersleri ve konuları seçer.

Yukarıda ifade edilen içerik düzenleme yaklaşı-mı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sarmal B) Sorgulama merkezli

C) Modüler D) Çekirdek

E) Doğrusal

11. Program geliştirme sürecinde içerikte yer alan konular değerlendirilirken aşağıdakilerden han-gisi sorulması gereken sorulardan biri değil-dir?

A) İçerik önceki öğrenmeleri tamamlayıcı ve des-tekleyici mi?

B) İçerik ihtiyaçlara cevap veriyor mu?C) İçerik kazanımlarla tutarlı mı?D) İçerik öğretme-öğrenme etkinliklerine uygun

mu?E) İçerik öğrencinin düzeyine uygun mu?

12. İlk yıl elektrik mühendisliği ve elektronik mühendisli-ği öğrencileri aynı dersleri alırken, ilerleyen yıllarda küçük birimlerde uzmanlaşmanın olduğu alanlara ve derslere yönelirler.Yukarıda verilen örnek, hangi programlama yaklaşımına uygundur? A) Piramitsel B) Modüler C) Çekirdek D) Sarmal E) Doğrusal

13. Farklı derslerin birbiriyle bağlantılarının dikka-te alındığı, bu farklı dersler arasında ilişkilerin kurulduğu ve ilköğretim düzeyindeki çocukların öğrenmesini, daha kolay anlamasını ve algıla-masını sağlayan çağdaş programlama yaklaşı-mı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Modüler B) Çekirdek C) PiramitselD) Sarmal E) Disiplinlerarası

14. I. Öğrenci düzeyine uygun olmalıdır.II. Anlaşılır bir dil ile yazılmalıdır.III. Farklı öğrenme öğretme yaklaşımlarından

yararlanmalıdır.IV. Mahalli dil benimsenmelidir.Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri ders kitabında bulunması gereken özellikler arasın-da yer alır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IV

D) II ve IV E) I, II ve III

Test 6.21 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14E C A B D D E E C D D A E E


140 141140 141

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

Test

6.3

PROGRAM TASARISIHAZIRLAMA (ÖĞRETME-ÖĞRENME

SÜRECİ) TESTİ

1. I. Öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyini dikkate alma

II. Öğrencilere diğerleriyle aynı çalışmaları yap-tırma

III. Öğrencileri sadece bireysel çalışmalara yö-neltme

Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri öğretme-öğrenme sürecinde öğrenme güçlüğü çeken öğrenci için yapılacak çalışmalar arasın-da yer almaz?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IIID) I ve II E) II ve III

2. Aylin Öğretmen, sınıfa girdiğinde duvarlara resim ve yazılar asar. Daha sonra öğrencilere “Sizce bun-lar ne ile ilgili olabilir?” diye sorar. Farklı resimler ve yazılar göstererek doğru cevaba yönlendirmeye çalışır. Öğrencilerden gelen cevaplara göre öğret-men doğru cevap verenlere “Aferin” der.Öğretmenin burada yapmış olduklarını, öğren-me - öğretme sürecine göre değerlendirdiğimiz-de, eğitim durumunu etkileyen değişkenler sıra-sıyla aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) İpucu - düzeltme B) Pekiştirme - ipucuC) İpucu - pekiştirme D) Pekiştirme - dönütE) Düzeltme - ipucu

3. I. Ölçme yöntemlerini ve değerlendirme yakla-şımlarını

II. Öğrencilerin ihtiyaç ve beklentileriniIII. Sınama durumları ile ilgili tutarlılığınıBir öğretmen, öğretim etkinliğini planlarken ön-celikle yukarıdakilerden hangisini ya da hangi-lerini dikkate almalıdır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

4. Sema Öğretmen, Türkçe dersinde “İstiklal Marşı’nın on kıtasını kim ezbere okumak ister?” diye sınıfa sorar. Sinan el kaldırır ve on kıtasını hiç durmadan okur. Sema Öğretmen de Sinan’ı alkışlar ve ardın-dan eksik olduğu yerleri nedenleriyle açıklar.Sema Öğretmen Sinan’aI. İpucu,II. Dönüt, III. Pekiştirme,IV. Düzeltmedeğişkenlerinden hangisini ya da hangilerini kullanmıştır?

A) Yalnız IV B) I ve II C) I ve IIID) I ve IV E) III ve IV

5. Aşağıdakilerden hangisi eğitim durumları dü-zenlenirken öğretmenin dikkat etmesi gereken-lerden biri değildir?

A) Kazanımlara uygun olmalı

B) Öğrencinin gelişim düzeyine uygun olmalı

C) İçeriğe uygun olmalı

D) Eğitsel değer taşımalı

E) Ölçme araçlarına uygun olmalı

6. Öğretme-öğrenme sürecinde verimli bir ortam yaratmak, etkileşimci ve paylaşımcı bir rol üst-lenmek isteyen bir öğretmen, öncelikle aşağı-dakilerden hangisini gerçekleştirmelidir?

A) Ders kitaplarının içeriğini çok iyi bilmelidir.

B) Hedefl erini belirlerken öğretme-öğrenme süre-cinden yararlanmalıdır.

C) Öğrencilerinin bireysel özelliklerini, ilgi ve ihti-yaçlarını tanımalıdır.

D) Uygulanan programın kontrolünü yapmalıdır.

E) Değerlendirmede kullanacağı yöntemi iki kez uygulamalıdır.


144 145

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

144 145

Test

6.4

PROGRAM TASARISIHAZIRLAMA (DEĞERLENDİRME)

TESTİ

1. I. Hangi konudan hangi hedefe ilişkin soru soru-lacağı

II. Ölçeğin kapsam geçerliğinin olup olmadığı

III. Hedefl er ve düzeyi

IV. Öğretim yöntem ve araç-gereçleri

Yukarıdakilerden hangileri hazırlanan bir belirt-ke tablosunda görülebilecek olan bilgiler ara-sında yer alır?

A) II, IV B) I, II, III C) I, II, IV

D) II, III, IV E) I, II, III, IV

2. Değerlendirme, öğrenci başarısını belirlemek ya da program hakkında karar vermek amacı ile yapılabi-lir.

Değerlendirme, hangi amaçla yapılırsa yapılsın ilk yapılacak iş aşağıdakilerden hangisidir?

A) Amaçlara kaynaklık eden ihtiyaçları belirle-mek

B) Yapılacak olan sınavın türünü belirlemek

C) Sorulacak olan soru sayısını belirlemek

D) Belirtke tablosu (hedef-konu çizelgesi) hazırla-mak

E) Ölçme araçlarını seçmek

3. Aşağıdakilerden hangisi değerlendirme amacı ile yapılacak olan ölçme işleminde bulunması gereken özelliklerden biri değildir?

A) Öğrenci seviyesine uygun olmalıdır.

B) Öğrenciyi rahatsız edici etmenlerden uzak ol-malıdır.

C) Sorular açık, net ve herkesin anlayacağı bir dil ile yazılmalıdır.

D) Sorular için yeterli zaman dilimi belirlenmelidir.

E) Öğrencilerin ve velilerin soru beklentileri dikka-te alınmalıdır.

4. Eğitimde program geliştirme sürecinde süreklilik önemlidir, değerlendirme boyutu aynı zamanda geri bildirim sağlar. Böylelikle program geliştirme süreci dinamik ve dirik bir yapıya kavuşturulur.

Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamaya uygun değildir?

A) İlk uygulamada eksiksiz öğrenme sağlayacak olan program hazırlamak güçtür.

B) Bilgi sürekli ve birikimli olarak değişir.

C) Teknoloji hızlı ilerlemekte ve değişmektedir.

D) Öğrenci profi li değişmektedir.

E) Eğitim programı değişmez ve katıdır.

5. Program değerlendirmede farklı bilgi toplama yolla-rı kullanılır.

Aşağıdakilerin hangisinde, hem sürece hem de ürüne yönelik bir değerlendirme söz konusu-dur?

A) İşlemlerin gözlenmesi ve betimlenmesi

B) Çıktıların ölçülmesi

C) Girdilerin ve çıktıların ölçülmesi

D) İşlemlerin ve çıktıların ölçülmesi

E) Girdilerin ve işlemlerin ölçülmesi


148 149

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

148 149

ÇIKMIŞ SORULAR

PROGRAM TASARISIHAZIRLAMA

ÇIKMIŞ SORULAR

1. “Eğitimde program geliştirme sürecinde süreklilik önemlidir.”Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamaya uygun değildir?

A) Okulların bürokratik bir yapı içerisinde örgüt-lenmiş olması

B) İlk uygulamada yüzde yüz öğrenme sağlaya-cak etkinlikte program hazırlamanın çok güç olması

C) Konu alanlarındaki bilgi birikiminde önemli de-ğişiklikler olması

D) Eğitim teknolojisinde ilerlemeler kaydedilmesiE) Bilginin sürekli ve birikimli olarak değişmesi

2001 KMS

2. Aşağıdakilerden hangisi öğretimi planlama ve uygulamada zamanı dikkate almak için yapıla-cak bir çalışma değildir?

A) Yetiştirilemeyen etkinlikleri ev ödevi olarak yaptırma

B) Resmi tatil ve özel gün veya haftaları dikkate alma

C) Ünite veya dersleri süresi içinde bitecek şekil-de planlama

D) Yıllık planda, ünite veya konuların sürelerini dikkate alma

E) Uzun zaman alacak etkinlikler için hazırlıkları önceden yapma

2001 KMS

3. Öğretmenler, öğrenilmesi hedefl enen davranışların gerçekleşmesi için ortam yaratırlar.Aşağıdakilerden hangisi, öğretmenin hedefl erin gerçekleşmesi için yararlanabileceği yollardan biri değildir?

A) Öğrencileri, hedefl enen davranışların kullanı-lacağı durumlarla karşı karşıya getirme

B) Öğrencilerin ilgili olsun olmasın tüm davranış-larını pekiştirme

C) Öğrencileri, hedefl enen davranışları öğrenme çabası göstermeye özendirme

D) Öğrencilerin hedefl enen davranışları yapmaya çalışırken karşılaştıkları güçlükleri giderme

E) Öğrencilere, hedefl enen davranışları göster-diklerinde pekiştireç verme

2001 KMS

4. Aşağıdakilerden hangisi suyun buharlaşma-sı olayının kavrama düzeyinde gerçekleştiğini gösteren bir davranış değildir?

A) Olayı resmederek ifade etme B) Olayı kendi çizdiği bir şema ile göstermeC) Olayın kitaptaki tanımını söylemeD) Olayı kendi ifadesiyle açıklama E) Olayı değişik bir örnekle açıklama

2001 KMS

5. Aşağıdakilerden hangisi öğrencilerin aktif katı-lımını özendirme gücü açısından en zayıf öğret-men davranışıdır?

A) Ülkenin hangi yönleriyle tanıtılacağını gruba bırakması

B) Sunuşta, nelerden yararlanabileceğine ilişkin örnekler vermesi

C) Tüm ölçütlerin öğretmen tarafından belirlen-mesi

D) Öğrencilerin seçimlerini dikkate almasıE) Bireysel katkıya ve ortak ürüne bakacağını be-

lirtmesi2001 KMS

164 165164 165

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

ÇIKMIŞ SORULAR

87. Öğretme - öğrenme sürecinde, aşağıdakilerden hangisi yapılırsa bireyin bilişsel gelişimine en fazla hizmet edebilir?

A) Öğretmen öğrencilere yeni bilgileri vermeden önce eski bilgileri özetlerse

B) Dışsal uyaranlardaki aşırılıktan kaçınılır, içsel uyaranlar kontrol edilirse

C) Öğrenciler farklı düşünmeye ve çoklu bakış açısı geliştirmeye yönlendirilirse

D) Sınıfta sessiz bir ortam yaratılarak öğrenciler öğrenme konusunda uyarılırsa

E) Öğrenilenler konusunda alıştırmalar yaptırıla- rak öğrenme pekiştirilirse

2008 KPSS

88. Öğrenci merkezli öğretim yaklaşımı, öğrencilerin aktif olarak sürecin her aşamasında yer alması te-meline dayanır.

Aşağıdakilerden hangisi bu yaklaşımı doğru olarak izleyen bir öğretmenin yapması uygun olmayan bir davranıştır?

A) Öğrencilere projeler yaptırma, sınıfa sunmala-rını sağlama

B) İşlenecek konuların seçiminde öğrencilerin ge-reksinimlerini dikkate alma

C) Konuları bireysel ya da grup hâlindeki öğrenci-lere dönemin başında dağıtıp, sırayla anlatma-larını isteme

D) Öğretim materyallerinin oluşturulmasında öğ-renci katılımı sağlama

E) Öğrencilerin bireysel ya da grupça çalışmaları-nı sağlama

2008 KPSS

89. Ders kitapları öğretim programlarının içeriğine uy-gun olarak hazırlanır ve program içeriğini yansıtır. Öğretmen, öğreteceği konunun eğitimini almış biri olarak ders kitaplarını incelemeli ve değerlendirme-lidir.

Öğretmenler ders kitaplarını incelerken, öncelik-le aşağıdaki ölçütlerden hangisini dikkate alma-lıdırlar?A) Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi içermesiniB) Çeşitli görsellerle ve örneklerle zenginleştiril-

miş olmasınıC) Bilimsel ve akademik bir dille yazılmış olmasınıD) Konunun soyut boyutlarına yer vermesiniE) Belli bir öğretme - öğrenme yaklaşımıyla yazıl-

mış olmasını2008 KPSS

90. Öğretmenler öğrencilerinin öğrenmelerini destekle-mek amacıyla; sınav kâğıtlarına, bireysel çalışmala-rına, ödevlerine, grup çalışmalarına, sordukları so-rulara, aldıkları yanıtlara ---- . Öğrenciler de öğret-men lerinin iletilerini aldıklarını göstermek için ---- .Bu parçadaki boşluklara, aşağıdakilerin hangi-sindeki sözcükler sırasıyla getirilmelidir?

A) ipuçları verirler - cevap verirlerB) destekleyici öğretim uygularlar - cevap verirlerC) düzeltme verirler - pekiştireç verirlerD) dönüt verirler - dönüt verirlerE) güdüleme yaparlar - dönüt verirler

2008 KPSS

Çıkmış

Sorular

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20A A B C C A C E C C E E E D C C B E D A21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40C C A E E D C E D E C E E C E E B A D D41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60A A C A B B E E A E B C A D B B E A D D61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80D D C B A E A C E D E C C B E C A B D D81 82 83 84 85 86 87 88 89 90D A A C C B C C B D

164 165164 165

ÖĞRETİM PLANLARI BÖLÜM İÇERİĞİ

1. ÖĞRETİM PLANLARI1.1 Planın Önemi1.2 Plan Yapmanın Gerekliliği1.3 Planlı Çalışmanın Yararları1.4 Plan Yapmanın İlkeleri1.5 Plan Çeşitleri

1.5.1 Ünitelendirilmiş Yıllık PlanÜnitelendirilmiş Yıllık Plan Hazırlanırken Göz Önünde Bulundurulacak Noktalar • Ünitelendirilmiş Yıllık Planın Yapılışı• Ünitelendirilmiş Yıllık Plan Örneği•

1.5.2 Ders PlanıDers Planı Örneği 1• Ders Planı Örneği 2•

166 167166 167

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

ÖĞRETİM PLANLARI


ortalama

1-2



1. ÖĞRETİM PLANLARI15

Tüm öğretim planları dört temel boyutu içerir (Bu boyut-lar programların dört temel ögesidir.):

Eğitim hedefl eri ve davranışsal hedefl er/kazanımlar1. İçerik (Konular)2. Eğitim durumu (Öğrenme-Öğretme Süreci/Etkinlikler)3. Değerlendirme (Sınama Durumları)4.

2006 KPSS

SORU...Öğretim planlamasında yer alan;I. kazanımların belirlenmesi,II. ölçme araç ve yöntemlerinin belirlenmesi,III. etkinliklerin belirlenmesi,IV. öğretimin değerlendirilmesiişlemleri aşağıdakilerin hangisinde sistematik olarak gerçekleştirilme sırasına göre verilmiştir?

A) I, II, III, IV B) I, III, II, IV C) II, III, IV, ID) III, II, IV, I E) IV, III, II, I

15 Tebliğler Dergisi (2003). Ağustos, sayı: 2551

ÇÖZÜM...

Program geliştirme süreci hedefl erin (kazanımların) belirlenmesi ile başlar ve öğretimin planlı olmasını bu temel öge sağlar. Hedefl ere göre konular ve eğitim durumları ya da konuların nasıl işleneceğine karar verilen etkinliklerin belirlenmesi aşaması gelir. Daha sonra sınama durumları belirlenir. Sınama durumla-rında ise önce ölçme araç ve yöntemlerinin belirlen-mesi ardından da değerlendirmenin yapılması gere-kir. O nedenle I, III, II, IV sıralaması doğrudur.

CEVAP: B

Görüldüğü üzere bir eğitim programında bulunması ge-reken dört temel ögenin planlarda da bulunması gere-kir. Hatta iyi bir eğitim programında bulunması gereken özellikler planlarda da olmalıdır. Örneğin; iyi bir öğretim planı, öğrencilerin bireysel farklarını dikkate alacak nite-likte esnek olmalıdır.

Türkiye’de eğitim uygulamalarına ilişkin en üst ka-rar organı olan Talim Terbiye Kurulu’nun 2551 sayılı Tebliğler Dergisi’nde (Ağustos, 2003) yayınlanan öğre-tim planlarına ilişkin kararı ile öğretim planlarında deği-şiklikler yapılmıştır. Daha önceleri yıllık, ünite, günlük ve ders planlarından oluşan plan sınıfl aması, yerini ünite-lendirilmiş yıllık plana ve ders planına bırakmıştır.

1.1 Planın ÖnemiPlan, önceden belirlenen eğitim hedefl erine ulaşmak için öğretim konusu içinde yer alan etkinliklerden hangi-lerinin seçileceğinin, bunların öğrencilere niçin ve nasıl yaptırılacağının, ne gibi yardımcı ve tamamlayıcı kay-nak ve araçların kullanılacağının, elde edilen başarının nasıl değerlendirileceğinin önceden tasarlanıp kağıt üzerinde saptanmasıdır.

Eğitim-öğretim konusuna giren etkinlikler, geliştirici nite-liklere göre dikkatle seçilir, bu konuların hangi eğitim ve öğretim hedefl erini gerçekleştireceği önceden belirlenir. Bu şekilde eğitim-öğretim etkinlikleri içinde ne öğretile-ceği öğrencilerle birlikte planlanır ve onların neleri öğre-necekleri önceden bilinir.

168 169

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

168 169

ÖĞRETİM PLANLARI

1.2 Plan Yapmanın GerekliliğiEğitim-öğretim kurumlarında eğitim etkinliklerine ve derslere hazırlıklı girmek yasal yönden zorunlu, eğitsel yönden gereklidir.

Eğitim ve öğretim planlı, programlı olarak yapılan ge-liştirici bir çalışmadır. Eğitimin etkin, verimli olabilmesi planlamaya gereken önemin verilmesi ve öğretmenlerin sınıfl arına hazırlıklı girmeleri ile olanaklıdır.

Ayrıca okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, mes-leki ve teknik eğitim ile yaygın eğitim kurumları yönet-melikleri ile bu kurumların eğitim–öğretim programla-rında eğitim-öğretim çalışmalarının planlı ve programlı olarak yürütülmesi gerektiği hükümlerine yer verilmiştir.

1.3 Planlı Çalışmanın YararlarıPlanlar; öğrenci merkezli, çağdaş öğrenme-öğretmeyaklaşımlarını temel alan, uygulanabilir etkinliklere da-yalı olur. Eğitim-öğretimde planlı çalışmanın yararlarışunlardır: – Öğretimin planlanması, öğretmenin öğretimde neyi,

niçin ve nasıl yapacağını düşünmesini sağlayarak verimini artırır.

– Öğretim programlarının planlanması, öğrencilerin bilgi ve beceri düzeyleri dikkate alınarak ne zaman ve hangi süreler içinde işleneceğinin düzenlenme-sini sağlar.

– Öğretmen ve öğrencileri dağınıklıktan kurtarır, ve düzenli çalışmalarını sağlar.

– Hedefl ere ulaştıracak en uygun öğrenme öğretme süreçleri ile araç ve gerecin seçilmesini, eğitim et-kinliklerine ve derslere hazırlıklı girilmesini sağlar.

– Öğrencilerin ilgi, istek ve yeteneklerine göre yetişti-rilmelerini sağlar.

– Eğitim-öğretimin değerlendirilmesinin güvenilir ol-masını sağlar.

– Öğretmen ve öğrencilere düzenli ve birlikte çalışma alışkanlığı kazandırır.

– Eğitim-öğretimde düşünceye açıklık kazandırır.

Plan sadece kağıt üzerindeki formalite değildir.

1.4 Plan Yapmanın İlkeleriPlanlar yapılırken aşağıdaki temel ilkeler göz önünde bulundurulur:– Planlar; çağdaş eğitimin gereklerine uygun olarak

öğrenci merkezli, bireyselleştirilmiş öğretim, tam öğrenme, aktif öğrenme, öğrenme-öğretme ve di-siplinlerarası çalışmaları esas alan uygulanabilir etkinliklere dayalı olmalıdır.

– Planlama çalışmalarında öğrenme-öğretme süre-ci, etkin hale getirilerek eğitimdeki yeni gelişmeler, çevre özellikleri, öğrencilerin bireysel gelişim özel-likleri (fi ziksel, duygusal, bilişsel ve psikomotor) ile okul-çevre ilişkileri göz önüne alınmalıdır.

– Plan, standart değil; gerektiğinde konu, süre ve uygulamada değişiklikler yapılabilecek esneklikte olmalıdır.

– Plan, eğitim öğretimin hedefl erine ve öğretim ku-rumlarının özel amaçlarına uygun olmalıdır.

– Planda öğretim programlarına göre konular be-lirlenir. Ayrıca konuların işlenişinde kullanılacak öğrenme-öğretme yaklaşımları, araç gereç, kay-naklar, öğrenci etkinlikleri, gezi, gözlem ve deney-ler göz önünde bulundurulur.

170 171170 171

ÖĞRETİM PLANLARI

Ünitelendirilmiş Yıllık Plan Örneği•

EYLÜL AY SÜR

E

.............................................................................................................. OK

ULU

.............................................. DER

Sİ ............................. SINIF

ÜN

İTELEND

İRİLM

İŞ YILLIK D

ERS PLA

NI

4. HAFTA 3. HAFTA 2. HAFTA 1. HAFTA HAFTA

DERS SAATİ

HED

EF VE DAV-

RA

NIŞLA

R

ÜN

İTE: ..............................................................................................................................................................................................

KO

NU

-LA

RÖ

ĞR

ENM

E–ÖĞ

RETM

E YÖ

NTEM

VE TEKN

İKLER

İ

KU

LLAN

ILAN

EĞİTİM

TEK-

NO

LOJİLER

İ AR

AÇ

VE GE-

REÇ

LERİ

DEĞ

ERLEN

DİR

ME

(Hedef ve D

avranışlara U

laşma D

üzeyi)

174 175174 175

ÖĞRETİM PLANLARI

D• ers Planı Örneği 1DERS PLANI

BÖLÜM IDersin AdıSınıfÜnitenin Adı / NoKonuÖnerilen Süre

BÖLÜM IIÖğrenci Kazanımları / Hedef ve DavranışlarÜnite Kavramları ve Sembolleri / Davranış ÖrüntüsüGüvenlik Önlemleri (Varsa)Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve TeknikleriKullanılan Eğitim Teknolojileri–Araç, Gereçler ve Kaynakça

* Öğretmen

* ÖğrenciÖğretme-Öğrenme Etkinlikleri

Dikkat Çekme•

Güdüleme•

Gözden Geçirme•

Derse Geçiş•

Bireysel Öğrenme Etkinlikleri (ödev, deney, problem çözme vb.)•

Grupta Öğrenme Etkinlikleri (proje, gezi, gözlem vb.)•

Özet•

BÖLÜM IIIÖlçme ve Değerlendirme

Bireysel öğrenme etkinliklerine yönelik ölçme–değerlendirme•

Grupla öğrenme etkinliklerine yönelik ölçme–değerlendirme•

Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve ileri düzeyde öğrenme hızında olan öğrenciler için ek •

ölçme –değerlendirme etkinlikleriDersin Diğer Derslerle İlişkisi

BÖLÜM IVPlanın Uygulanmasına İlişkin Açıklamalar

Ders / Sınıf Öğretmeni

Uygundur ....../....../............

İmzaAdı Soyadı

Okul MüdürüAÇIKLAMALAR1. Örnek ders planının içeriği aynı kalmak koşulu ile biçimsel olarak değiştirilebilir.2. Bu ders planı, öğretmeni ilgili ders programında yer alan birbiri ile ilgili kazanımlar, hedef ve hedef davranışlar dikkate

alınarak aynı ders için bir günde işlenebilecek ders saatinden daha fazla ders saati için yapılabilir.3. Bu plan dersin kapsamı, öğrenci özellikleri, okulun ve çevrenin özellikleri dikkate alınarak her ders için ayrı ayrı yapı-

labilir.4. Bu ders planı ilköğretim 1-5 sınıfl ar ile okul öncesi eğitim kurumlarında her bir ders için ayrı ayrı olmak kaydıyla gün-

lük plan olarak yapılır.

174 175174 175

ÖĞRETİM PLANLARI

Ders Planı Örneği 2 (Çoklu Zeka Kuramına Göre Hazırlanacak Ders Planı Örneği)•

DERS PLANIBÖLÜM IDersin AdıSınıfÜnitenin Adı / NoKonuÖnerilen Süre

BÖLÜM IIÖğrenci Kazanımları / Hedef ve DavranışlarÜnite Kavramları ve Sembolleri / Davranış ÖrüntüsüGüvenlik Önlemleri (Varsa)Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve TeknikleriKullanılan Eğitim Teknolojileri–Araç, Gereçler ve Kaynakça

* Öğretmen

* ÖğrenciÖğretme-Öğrenme Etkinlikleri

Öğr

etm

e-Ö

ğren

me

Etki

nlik

leri

Sözel – DilselDoğacıSosyal – KişilerarasıMantıksal / Matematikselİçsel – BireyselGörsel – UzamsalMüziksel – RitmikBedensel – Kinestetik

Özet

BÖLÜM IIIÖlçme ve Değerlendirme

Bireysel öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme Değerlendirme•

Grupla öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme Değerlendirme•

Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve ileri düzeyde öğrenme hızın-•

da olan öğrenciler için ek Ölçme Değerlendirme etkinlikleriDersin Diğer Derslerle İlişkisi

BÖLÜM IVPlanın Uygulanmasına İlişkin Açıklamalar

Ders / Sınıf ÖğretmeniUygundur ....../....../............

İmzaAdı Soyadı

Okul MüdürüAÇIKLAMALAR1. Örnek ders planının içeriği aynı kalmak koşulu ile biçimsel olarak değiştirilebilir.2. Bu ders planı, öğretmeni ilgili ders programında yer alan birbiri ile ilgili kazanımlar, hedef ve hedef davranışlar dikkate

alınarak aynı ders için bir günde işlenebilecek ders saatinden daha fazla ders saati için yapılabilir.3. Bu plan dersin kapsamı, öğrenci özellikleri, okulun ve çevrenin özellikleri dikkate alınarak her ders için ayrı ayrı yapı-

labilir.4. Bu ders planı ilköğretim 1-5 sınıfl ar ile okul öncesi eğitim kurumlarında her bir ders için ayrı ayrı olmak kaydıyla gün-

lük plan olarak yapılır.

176 177176 177

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

Test

7

ÖĞRETİM PLANLARI

1. Tüm öğretim planları dört temel boyut içerir.Aşağıdakilerden hangisi bu boyutlar arasında yer almaz?

A) Kazanımlar B) Konular C) Etkinlikler D) Sınama durumları E) Öğretmen bilgileri

2. Öğretim programlarına ve buna bağlı olarak planların yapılışına ilişkin karar alma ve öğretim planlarında değişiklik yapma yetkisi ve görevi aşağıdaki kurumlardan hangisine aittir?

A) Belediyeler B) Talim Terbiye Kurulu C) İlköğretim Genel MüdürlüğüD) İl Milli Eğitim Müdürlüğü E) Mesleki Eğitim Genel Müdürlüğü

3. Öğretim planlarına ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Önceden belirlenen eğitim hedefl erine ulaş-mak için yapılır.

B) Amaç, etkili ve verimli öğretim gerçekleştir-mektir.

C) Tüm öğrencilerin aynı düzeyde yetişmesini sağlar.

D) Öğretmenin derse hazırlıklı gelmesini sağlar. E) Öğrenciye işlenecek konu hakkında bilgi verir.

4. Çağdaş eğitimin gereklerine uygun olarak öğ-renci merkezli ders işlemek isteyen bir öğret-men, aşağıdakilerden hangisini öncelikle dikka-te almalıdır?

A) Konuların özelliklerini B) Öğretim hizmetlerinin niteliğiniC) Temel bilgileri D) Öğrencilerin hazırbulunuşluğunu E) Ders kitaplarını

5. Planlama çalışmalarında öğretme-öğrenme süreci belirlenirken dikkat edilmesi gereken noktalar var-dır.Aşağıdakilerden hangisi bu noktalar arasındadeğildir?

A) Ailenin eğitim düzeyi B) Yeni gelişmeler C) Çevre özellikleri D) Okul-çevre ilişkileri E) Bireysel gelişim özellikleri

6. Öğretim yılı süresince ders vermekle yükümlü olunan sınıfl arda, program uyarınca belli ünite-leri ya da konuları hangi aylarda, yaklaşık ola-rak ne kadar zamanda işleyeceklerini gösteren, duruma göre zümre öğretmenler kurulu veya şube öğretmenler kurulu tarafından hazırlana-rak, ders yılı başında okul yönetimine verilen çalışma planı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Eğitim programı B) Öğretim programı C) Ünitelendirilmiş yıllık plan D) Sınıf planı E) Ünite planı

7. Karbonhidratları anlatmak isteyen Menekşe Öğretmen’in elinde çikolata ile sınıfa gelmesi ders planının işleniş aşamasındaki hangi basa-mağına örnek olarak gösterilebilir?

A) Gözden geçirme B) Dikkat çekme C) Güdüleme D) Derse geçiş E) Özet

8. Okul türü ve kademesi değişse de, öğretimin gelişi güzellikten kurtulması adına değişmeye-cek tek unsur aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ulaşılacak hedefl er B) Planlama çeşitleri C) Öğrenme-öğretme etkinlikleri

D) Planlama ilkeleri

E) Konu örüntüsü

ÖĞRETİM PLANLARI

178 179178 179

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

ÇIKMIŞ SORULAR

ÖĞRETİM PLANLARIÇIKMIŞ SORULAR

1. 1. Ünite planı2. Yıllık plan3. Ders planı Plan türlerinin, kapsamı en geniş olandan en dar olana doğru sıralandığı seçenek aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) 1-3-2 B) 3-1-2 C) 3-2-1D) 2-1-3 E) 1-2-3

2001 KMS

2. Öğretim planı hazırlamanın temel amacı aşağı-dakilerden hangisidir?

A) Ölçme-değerlendirme için kriterler oluşturmakB) Okulun çevresi ile ilişkilerini güçlendirmekC) Öğrenme ihtiyaçlarını belirlemekD) Okul yönetimi işlerini kolaylaştırmakE) Öğretim etkinliklerini planlı ve organize bir şe-

kilde düzenlemek 2001 KMS

3., 4., 5. VE 6. SORULAR ARASINDAKİSORULARI AŞAĞIDAKİ BİLGİLERE GÖRE

CEVAPLAYINIZ.

Türk Dili ve Edebiyatı dersi öğretmeni elindeki ka-setçalarla birlikte sınıfa girip kaseti taktıktan sonra elindeki kitabı açarak fonda oluşturduğu hoş müzik eşliğinde şiirleri okumaya başlar. Ders tamamlan-dığında öğrenciler dersin bitmesini istemediklerini dile getirirler. Öğretmen de teşekkür edip şiirleri okumaya devam eder.

3. Öğretmenin derse, elinde bir kitap ve kasetça-larla girmesi aşağıdakilerden hangisine örnek-tir?

A) Öğrencileri kontrol etmeB) Hedeften haberdar etmeC) Dönüt vermeD) Derse hazırlıkE) Dikkat çekme

2001 KMS

4. Şiirin fondaki müzik eşliğinde okunması hangi amaca hizmet eder?

A) Öğrenme eksikliklerini belirleme B) Sınıfta disiplin sağlama C) Yeni davranışları düzeltmeD) Uygun bir ortam yaratmaE) Doğru davranışları pekiştirme

2001 KMS

5. Bu etkinlik özellikle aşağıdakilerden hangisini gerçekleştirmek amacıyla düzenlenmiştir?

A) Sanatın topluma etkilerini kavratmaB) Hoş bir sınıf ortamı oluşturmaC) Müzik dinleme alışkanlığını geliştirmeD) İş birliği içinde çalışmaE) Şiir sevgisini kazandırmak

2001 KMS

6. Öğretmenin teşekkür ederek şiiri okumaya de-vam etmesi hangi amaca hizmet eder?

A) Dikkat çekmeB) Davranışı ödüllendirme C) Hedeften haberdar etmeD) Öğrenmeler arasında ilişki kurmaE) Öğrenmeleri kontrol etme

2001 KMS

180 181180 181

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

ÇIKMIŞ SORULAR

14. Öğretmen, öğrenme-öğretme sürecinin başında öğrencilerini dersin amaçları ve içeriği konusunda bilgilendirmelidir.Aşağıdakilerden hangisi bu bilgilendirmenin gerekçelerinden (amaçlarından) biri değildir?

A) Öğrencilerin birbirine destek olmaları için onla-ra fırsat verme

B) Öğrenme zamanını verimli ve etkili kullanma için ortam hazırlama

C) Öğrencilerin ilgi ve dikkatini konuya çekmeD) Öğrencileri öğrenmeye güdülemeE) Öğrencileri hedefl erden haberdar etme

2004 KPSS

15. Aşağıdakilerden hangisi bireyin öğrenmeye gü-dülendiğinin en güçlü işaretidir?

A) Başkalarına bir şeyler öğretmek istemeB) Derse katılmaya istekli olduğunu yansıtan dav-

ranışlarda bulunmaC) Kendisine görev ve sorumluluk verilirse yerine

getirmeD) Konuyla ilgili soru sorulduğunda cevap vermeE) Öğretmenin söz ve hareketlerini kurallara uy-

maya özen göstererek izleme2004 KPSS

16. Bir öğretmen, dersinde yöntemlerin planlanması, bilgi kaynaklarının saptanması, bilgilerin düzenlen-mesi, özetlenmesi, yorumlanması ve değerlendiril-mesinde yapılacak etkinlikleri belirlemiş ve bunları uygulamıştır.Bu açıklamanın tamamında ifade edilen süreç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dersin işlenişiB) Ders programı yapma C) Konuya girişD) Konun neticelendirilmesiE) Ara değerlendirme

2005 KPSS

17. Aşağıdaki özelliklerden hangisi günlük ders planında olması zorunlu değildir?

A) Zamanın nasıl kullanılacağını belirtmeB) Genel hedefl eri belirtme C) Esnek olmaD) Kullanılacak materyalleri içermeE) Yıllık planla ilişkili olma

2005 KPSS

18. Öğretim planlamasında yer alan,I. kazanımların belirlenmesi,II. ölçme araç ve yöntemlerinin belirlenmesi,III. etkinliklerin belirlenmesi,IV. öğretimin değerlendirilmesiişlemleri aşağıdakilerin hangisinde sistematik olarak gerçekleştirilme sırasına göre verilmiştir?

A) I, II, III, IV B) I, III, II, IVC) II, III, IV, I D) III, II, IV, IE) IV, III, II, I

2006 KPSS

19. Öğretmen başından geçen bir olayı anlatarak derse giriş yapar. Öğrencilere dersin amacını ve konusu-nu söyler. Soru sorar; doğru yanıtlayanlara “aferin” der ve gülümser, yanlış ya da eksik yanıtlayanlara ise küçük mesajlar vererek doğru yanıtı bulmaları-na yardımcı olur.

Yukarıda verilen örnekte aşağıdakilerden hangi-sine yer verilmemiştir?

A) Dikkat çekme

B) Ön bilgileri hatırlatma

C) Dönüt ve düzeltme verme

D) Hedeften haberdar etme

E) Pekiştirme2007 KPSS

Çıkmış

Sorular

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19D E E D E B E D D B D D D A B A B B B

182 183182 183

YENİ ANLAYIŞLAR VE YÖNELİMLER BÖLÜM İÇERİĞİ

1. EĞİTİMDE YENİ ANLAYIŞLAR

2. ELEKTRONİK ÖĞRENME VE BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM

3. PROGRAM GELİŞTİRMEDE YENİ YÖNELİMLER3.1 Çoklu Zeka Yaklaşımı3.2 Beyne Dayalı Öğrenme (Nörofi zyolojik Kuram)3.3 Kuantum Öğrenme3.4 Aktif / Etkin Öğrenme3.5 İş Birliğine Dayalı Öğrenme3.6 Yaşam Boyu Öğrenme3.7 Yaratıcı Düşünme3.8 Eleştirel Düşünme3.9 Yansıtıcı Düşünce3.10 Analitik Düşünme3.11 Etkili İletişim Kurma3.12 Araştırma-Sorgulama3.13 Problem Çözme3.14 Bilgi Teknolojilerini Kullanma 3.15 Girişimcilik3.16 Türkçeyi Doğru, Etkili ve Güzel Kullanma3.17 Yapısalcılık (Yapılandırmacılık/Kurmacılık/İnşacılık/Oluşturmacılık/Construcetivism) 3.18 İnsan Hakları ve Demokrasi Eğitimi

4. TÜRKİYE’DE 2005 ÖĞRETİM YILINDA UYGULAMAYA KONULAN PROGRAMLARIN TEMEL ÖZELLİKLERİ

4.1 Ekonomik Temeller 4.2 Tarihsel ve Kültürel Temeller 4.3 Programın Temel Ögelerine İlişkin Özellikler

4.3.1 Hedef/Kazanımlar4.3.2 İçerik/Konular4.3.3 Öğrenme-Öğretme Süreci (Eğitim Durumları / Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri)4.3.4 Değerlendirme/Sınama Durumları

4.4 Kazandırılmak İstenen Temel Beceriler4.5 Sosyal Etkinlikler ve Öğrenci Kulüpleri4.6 AB ve Türkiye

4.6.1 Türkiye’nin Katıldığı AB Eğitim Programları4.7 Yaşam Becerileri

184 185184 185

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

YENİ YAKLAŞIMLAR VE YÖNELİMLER


ortalama

3-4



1. EĞİTİMDE YENİ ANLAYIŞLARDünyadaki gelişmeler ve değişmeler her konuda ol-duğu gibi eğitimde de yeni yaklaşımları ve anlayışları beraberinde getirmektedir. Bu yaklaşımlar ve anlayışlar öncelikle eğitim programlarında etkisini göstermektedir. Eğitim sistemlerindeki yeni yaklaşımları incelediğimizde çıkış noktasında ve kaynağında güncel iki konu karşı-mıza çıkmaktadır; küreselleşen bir dünya ve gelişmiş, gelişmekte olan iletişim yolları ile bilgi alışverişi içerisin-de olan bir dünya.

Örneğin; dünyanın küçülmesi, (küreselleşme) çeşitli kültürlerin birbirini etkilemesini ve böylece eğitim içeriği-ni ve kullanılan bilginin takasını gündeme getirmektedir. Bu durum da konulara göre planlama anlayışı yerine, kültürler arası planlama anlayışını ortaya çıkarmaktır. Yani kültürler arası planlamanın iki sebebi olduğu an-laşılmaktadır:

Küreselleşme (globalleşme)

İletişimin kültürler arasında hızlanmış olması

Gelişmiş ülkelerde, yaşam boyu öğrenmenin gündemde olduğu bilinmektedir. Okullar bilginin insanlara ulaşma-sı için önemli ortamlar olmasına rağmen, artık tek kay-nak olarak görülmemektedir. Bu nedenle “öğrenmeyi öğrenme” kavramı ile karşılaşılmaktadır. Bunun sebep-leri ise eğitimdeki, bilgideki ve iletişim teknolojisindeki

gelişmelerin birçok konuda yeni yaklaşımları gündeme getirmesidir.

Bilgi ve iletişim teknolojisinin eğitimde küreselleşmeyi artıran bir faktör olması da bu iki kavram arasındaki iliş-kinin önemini artırmaktadır.

Küreselleşme ile beraber bilgi ve iletişim teknolojisinin eğitim sistemleri içinde en çok gelişmiş ülkelerde kar-şımıza çıktığı ve programlarında yer aldığı görülmekte-dir.

Bilgi, bilginin kullanılması ve iletişim teknolojisi ile sosyal ve ekonomik alanlardaki gelişmeler eğitim sistemlerinde ve programlarında yeni yaklaşımları ve gelişmeleri gün-deme getirmektedir. Bu da okulun ve öğretmenin gö-rev ve sorumluluklarındaki, bilginin kullanılmasında ve aktarılmasındaki değişiklikleri zorunlu kılmaktadır. Artık bilgiyi ezberleme veya aktarma yerine; bilgiye ulaşma, bilgiyi paylaşma, bilgiyi yorumlama ve gerektiğinde üret-me önemli hale gelmiştir.

Görüyorum internet diye bir şey görüyorum.

Daha göremedim bağlantı biraz yavaş.

Ne işe yarıyor.

186 187

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

186 187

YENİ ANLAYIŞLAR VE YÖNELİMLER

2006 KPSS

SORU...Günümüzdeki eğitim anlayışına göre, aşağıdaki-lerden hangisi öğrenciye kazandırılmaya çalışılan önemli becerilerden biri değildir?

A) Bilgiye ulaşma B) Bilgi üretmeC) Bilgiyi paylaşma D) Bilgiyi yorumlamaE) Bilgiyi ezberleme

ÇÖZÜM...

Çağdaş bir anlayışa dayanan ve öğrenci merkezli olan günümüz eğitim anlayışında, bilgi ve iletişim tek-nolojisindeki değişikliklere paralel olarak bilginin işlevi değişmiştir. Artık bilgiyi depolamak, ezberlemek ve aktarmak önemli görülmemektedir. Günümüz çağdaş eğitim anlayışında araştıran ve girişimci birey yetiş-tirmek üzere, öğretilenle yetinme, bilgiyi aynen alma, aynen ezberleme ve hatırlama yerine bilgiye ulaşma, bilgiyi üretme, bilgiyi paylaşma, bilgiyi yorumlama önemli görülmektedir.

CEVAP: E

21. yüzyılda okul, bilgi, öğrenci ve öğretmen birbirini etkileyerek değişmiştir. Nitelikli insanların yetiştirilmesi ve bilginin insanlara ulaşması için, toplumla iç içe ol-ması gereken okullar, önemli ortamlar olmasına karşın; artık tek kaynak olarak görülmemektedir. Okulun işlevi ile birlikte, öğrenciye kazandırılması beklenen nitelikler, öğrenme-öğretme süreci, öğretmenlerin görev ve so-rumlulukları da değişmiştir. Daha önceki dönemlerde öğretmen bilgiye sahip olan ve onu aktaran kişi olarak görülmekteyken, bilginin elde edilmesinde ve kullanıl-masında yaşanan teknolojik gelişmeler, öğretmenin sı-nıf içerisindeki rolünü de değiştirmiştir. Bu gelişmelere paralel olarak bireyin, topluma yararlı olabilmesi için kazanması gereken davranışlar giderek artmakta, tüm teknolojik kolaylıkların, öğrencinin öğrenme-öğretme sürecinde etkin olmakta ve öğrenmeyi öğrenmenin önem kazanmasına karşın; insan bir yol göstericiye çok daha fazla ihtiyaç duymaktadır. Öğretmenin artık

bilgiyi depolayan ve onu öğrenciye sunan kaynak ol-maktan çok; öğrenciyi bilgiye yönlendiren kişi olması beklenmektedir. Bu anlayışla, öğretmenin sahip olması gereken nitelikler ve öğretmenin öğretim ortamındaki et-kililiği ve sorumluluğu daha da artmaktadır. Öğretmen-ler öğrencilerin yalnızca bilişsel becerilerinin gelişimini yani bilgilerinin yayılmasını sağlamak durumunda de-ğildir. Öğretmenlerin, kendi konu alanı ile bilgileri çok iyi bilmeleri, öğrencilerinin öğrenmelerini kolaylaştırıcı olmaları, etkili bir öğretici olmaları, grup çalışmalarını organize etmeleri beklenmektedir. Öğretmenler öğret-me etkinliklerine ve öğrencilerin psikolojik dengelerine, sosyal etkileşimlerine, cinsel eğitimlerine dikkat etmek zorundadırlar. Öğretmenlerden kültürel eğitim verme-lerinin istenmesi öğretmenin öğretim ortamında artan sorumluluklarından yalnızca birkaçıdır.

2005 KPSS

SORU...Etkin öğrenmenin giderek daha fazla ilgi görmesi-nin en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bilginin hızla çoğalmasıB) Öğrenmeyi öğrenmeye olanak sağlaması C) Okulların yapı ve işleyişinin gelişmesiD) Daha nitelikli öğretmenler yetiştirilmesiE) Yakın çevrenin eğitim merkezi olarak görülmesi

ÇÖZÜM...Etkin/aktif öğrenme kavramından da anlaşılacağı gibi öğrenme kavramı öğretim kavramından yeni anlayış ve yaklaşımlarda daha önemli görülmeye başlan-mıştır. Bu gelişmeler öğrenmeyi öğrenmeye olanak tanımıştır. Etkin/aktif öğrenmenin daha fazla ilgi gör-mesinde bilginin hızla çoğalmasının, okulların yapı ve işleyişinin gelişmesinin, daha nitelikli öğretmenler yetiştirilmesi gerekliliğinin, okulun yakın çevrenin kül-tür merkezi olması gerekliliğinin etkisi ve ilgisi vardır. Ancak soruda en önemli olanı sorulduğu için yanıt B seçeneğidir.

CEVAP: B

208 209208 209

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k


1. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de de benim-senen çağdaş program anlayışının, eğitimde yeni anlayışların, yönelimlerin ve öğretim yak-laşımlarının sonuçlarından biri değildir?

A) Öğretmensiz öğretim anlayışının benimsen-mesi

B) Etkin öğrenme ve öğrenmeyi öğrenme kav-ramlarının önem kazanması

C) Yaşam boyu öğrenmenin önemli görülmesi

D) Disipliner anlayış yerine disiplinlerarası anlayı-şın ön plana çıkması

E) Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerin kullanımı

2. Öğrenci merkezli programlar ve uygulamalar eği-timdeki çağdaş anlayışın ve yönelimlerin temelini oluşturmaktadır.

Bu açıklama doğrultusunda aşağıdakilerden hangisi eğitimdeki yeni yönelimlerden biridir?

A) Okullar bilgiye ulaşmak için tek kaynaktır.

B) Bilgi yorumlanmaz.

C) Önemli olan bireyin ihtiyaçlarıdır.

D) Öğretmen bilgiyi depolayan ve aktarandır.

E) Konu alanın iyi özümsenmesi önemlidir.

3. Aşağıdakilerden hangisi eğitimde çağdaş bir yaklaşım olan bilgi ve iletişim teknolojisinin kullanımıyla gerçekleşen öğrenmenin özellikle-rinden biridir?

A) Öğrencilerin eğitimin gerçekleştiği yere gitme-sini gerektirir.

B) Bilgi paylaşımı söz konusu değildir.

C) Bilgiyi öğrencinin masasına getirir.

D) Hantal, eski moda ve pahalıdır.

E) Etkin öğrenmeyi gerektirmez.

4. Aşağıdakilerden hangisi eğitimde yeni yöne-limler doğrultusunda hazırlanan programlarda kazandırılmak istenen beceriler arasında yer almaz?

A) Eleştirel düşünme B) Yaratıcı düşünme

C) Yansıtıcı düşünme D) Girişimcilik

E) Kıskançlık

5. • Öğrencinin başarılı olabilmesi için birçok yol var-dır.

• Her birey farklı yeteneklere sahiptir.

• İnsanların çoğu sahip olduğu her bir yeteneği uygun ve sınırlı bir yeterlilik düzeyine kadar ge-liştirebilir.

• Farklı yetenekler genellikle birbiriyle bağlantılı olarak karmaşık bir yapıda ve bir arada çalış-maktadır.

Bu düşünceler çağdaş programlara göre hazır-lanan etkinliklerinin düzenlenmesinde kullanı-lan aşağıdaki yaklaşımlardan hangisine aittir?

A) Yapılandırmacılık

B) Çoklu zeka

C) Bilişsel

D) Davranışçı

E) Proje tabanlı

Test

8 YENİ ANLAYIŞLAR VE YÖNELİMLER

214 215214 215

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

Test

8

28. Yeni programları istenilen düzeyde uygulamak ve öğretimi buna göre düzenlemek isteyen bir öğretmen, etkinlikleri planlarken aşağıdaki dav-ranışlardan hangisini öncelikle yapmalıdır?

A) Tüm etkinliklerde homojen gruplar oluşturmalıdır.

B) Etkinlikleri sınıf ortamıyla sınırlandırmalıdır.

C) Hedef ve davranışlara öğrencilerin katılımı ile ulaşmaya çalışmalıdır.

D) Başarıları sınıf ortalamasının altında olan öğ-rencileri pasif duruma getirmelidir.

E) Etkinlikleri öğretmen kılavuz kitabının dışına çıkmadan uygulamalıdır.

29. Öğretme-öğrenme sürecinde sorular sorma, tahmin etme ve beyin fırtınası gibi çalışmalar hangi aşamada ele alınmaktadır?

A) Ön bilgileri harekete geçirme

B) Yeni bilgilerinin anlaşılması

C) Bilginin yapılandırılması

D) Bilginin uygulanması

E) Bilginin değerlendirilmesi

30. Çağdaş programlarda benimsenen değerlendir-me sürecinin en belirgin özelliği aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Sadece sonuç almaya yönelik olarak yapılır.

B) Sadece sürece dayalı olarak yapılır.

C) Sorulara kesin ve tek doğru yanıt beklenir.

D) Bilişsel alan davranışlarını ölçmeye yönelik olarak yapılır.

E) Hem sürece hem de sonuç almaya yönelik ola-rak yapılır.

Test 8

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15A C C E B D A E B E B D D A C16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30A D C B E B E B D C A C C A E


214 215214 215

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

YENİ ANLAYIŞLAR VE YÖNELİMLERÇIKMIŞ SORULAR

1. Aşağıdakilerden hangisinin yeni teknolojiler ve eğitimdeki kullanılmaları göz önüne alındığında gelecekte en yaygın olması beklenir?

A) Radyo ve televizyon B) Hareketli fi lmC) Etkileşimli bilgisayarD) Hareketsiz fi lm slayt ve benzeriE) Basılı eğitim araçları

2001 KMS

2. Aşağıdakilerden hangisi 20. yüzyılda yaşanan gelişmelerden biri değildir?

A) Yaşam boyu öğrenme etkinliklerinin önemli gö-rülmesi

B) Eğitimin devletin görevleri arasında yer alması C) Uzaktan eğitimde kitle iletişim araçlarının kul-

lanılması D) Zihinsel farkların ölçülmesine ilişkin araçların

yaygınlaştırılmasıE) Bilgisayarın eğitimde kullanılmaya başlaması

2001 KMS

3. Deneyimleri üzerinde (yansıtıcı) düşünme yo-luyla kendini geliştirebilen bireyin aşağıdaki ni-teliklerden hangisine sahip olması beklenmez?

A) Kendi görüşlerini ön planda tutma B) Sabit fi kirli olmamaC) İleri görüşlü olmaD) Değişimi savunmaE) Eleştirileri hoşgörü ile karşılama

2001 KMS

4. Bir okulda; güzel sanatlar merkezi, iş-teknik merke-zi, bilgi işlem merkezi, bilimsel araştırma merkezi, gösteri merkezi, dinlenme merkezi, kütüphane, mü-zik odası, spor salonu, yüzme havuzu gibi merkez-ler (köşeler) kurulmuştur.Bu düzenlemeler aşağıdaki öğretme-öğrenme yaklaşımlarından özellikle hangisinin uygulan-ması için gereklidir?

A) Farklı duyu ve yetenekleri kullanarak öğrenmeB) Eğitsel geziler yöntemiyle öğrenmeC) Proje temelli öğretim yöntemiyle öğrenme D) Örnek olay önceleme yöntemiyle öğrenmeE) Soru-yanıt yöntemiyle öğrenme

2001 KMS

5. Denizcilerin, pilotların, heykeltıraşların ve mimarla-rın ihtiyacı olan üç boyutlu düşünme yetisini içerir. Harita ve şemaları okuma ve yorumlamaya, geliş-miş fi gürler çizmeye olanak sağlar.Yukarıda özellikleri sıralanan çoklu zeka boyutu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Uzamsal B) Sözel C) Matematiksel D) Sosyal E) Doğacı

2002 KPSS6. Eğitimde yeni gelişmelerle karşılaşılmaktadır. Araş-

tırma yapma ve problem çözme becerileri, sosyal beceriler, duyuşsal alana yönelik gelişmeler, yara-tıcılık gibi özellikler her ders ve konu alanının içe-risinde ele alınmakta; öğrencilerin öğrenme süre-cinde gösterdikleri performans ve ortaya koydukları ürün öğrenci ile öğretmen tarafından birlikte değer-lendirilmektedir.Bu yaklaşımın amacı aşağıdakilerden hangisi olamaz?

A) Öğretmenleri çeşitli yöntemlerden yararlanma-ya yöneltme

B) Öğretim etkinliklerini daha çok öğretmen mer-kezli hale getirme

C) Günlük hayattaki problemlerle başa çıkma be-cerilerini geliştirme

D) Üst düzey becerilerin ölçülmesine önem vermeE) Kişilerde toplumsal becerilerin gelişmesini

destekleme2002 KPSS

ÇIKMIŞ SORULAR

218 219218 219

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

ÇIKMIŞ SORULAR

23. Türk Millî Eğitim ilkelerinden “demokrasi eğiti-mi” doğrultusunda öğrencilerinde demokratik davranışlar geliştirmeyi benimseyen öğretmen, aşağıda verilen özelliklerden hangisine sahip olduğunda öğrencilerinde bu ilkenin gerekleri-ne uygun yeterlilikler geliştirme olasılığı en faz-la olur?

A) Kuralcı olma B) Duyarlı olmaC) Yeterli olma D) Model olmaE) Profesyonel olma

2008 KPSS

24. Aşağıda verilen öğretmen davranışlarından hangisi, öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği etik standartların temel ölçütü olarak nitelendi-rilebilir?

A) Öğrenciyi değerlendirmede adil olmaB) Kendi öğrencisine özel ders vermekten sakın-

maC) İnsan onuruna saygı göstermeD) Mesleki gelişimine özen göstermeE) Mesleğinde titiz ve özenli olma

2008 KPSS

25. Bir öğretmen mesleki deneyimleri üzerinde düşünüp seçimler yapmakta ve bunlardan ders çıkarmakta-dır. Yaptığı seçimlerin sorumluluğunu üstlenmekte daha sonra ise bu edinimlerini yeni planlamaların-da kullanmaktadır.Öğretmenin bu özellikleri, aşağıdaki üst düzey becerilerden hangisine sahip olduğunun gös-tergesidir?

A) Yansıtmacı B) AnalitikC) Eleştirel D) Problem çözenE) Bilimsel

2008 KPSS

26. Bir Türkçe öğretmeni bir okuma parçasını aşağıda-ki basamakları izleyerek işlemektedir:

– Sınıfı küçük gruplara ayırır.

– Okudukları parçayı bireysel olarak özetledikten sonra özetlerini grup arkadaşlarının özetleriyle karşılaştırmalarını ister.

– Okuma parçası hakkında kitaptaki soruları önce bireysel olarak cevaplandırmalarını sonra, ce-vapları grup içinde tartışmalarını ister.

– Daha sonra, gruplardan parçanın içerdiği fi kirle-rin ilişkisini gösteren bir kavram haritası oluştur-malarını ister.

Bu öğretmenin dersinde yararlandığı öğretim yaklaşımı ya da kuramı aşağıdakilerden hangi-sidir?

A) Aktif öğrenme

B) Bireysel öğrenme

C) Çoklu zekaya dayalı öğrenme

D) Yapılandırmacı öğrenme

E) Tam öğrenme

2008 KPSS

27. Aşağıda verilen öğretmen davranışlarından hangisi, öğrencilerin yaratıcılıklarının gelişme-sine katkı sağlayabilir?

A) Öğrencilere akademik sorumluluk vermekten kaçınma

B) Öğrencilerin bütün öğrenmelerini denetim altı-na alma

C) Öğrencilerin yaptıkları her şeyi övme

D) Öğrencileri birbirleriyle karşılaştırarak rekabet oluşturma

E) Planlamalarında deneme - yanılma etkinlikleri-ne yer verme

2008 KPSS

Çıkmış

Sorular

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15C B A A A B C E A E A E C E E16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27D A E D D E C D C A A E

220 221220 221

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

k

DENEME TESTİ

EĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRME DENEME TESTİ

1. Bir program aracılığı ile öğretilecek bilgi, olgu, kavram ve ilkeler programın aşağıdaki hangi te-mel ögesinde yer alır?

A) Kazanım B) İçerik

C) Eğitim durumları D) Sınama durumları

E) Müfredat

2. Programların eksik yönlerini görmek ve etkili olup olmadığı ile ilgili bir karara varmak isteni-yorsa aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?

A) Gerçek ihtiyaçlar belirlenmeli

B) Kazanımlar ile konular ilişkilendirilmeli

C) Program bütün ögeleriyle değerlendirilmeli

D) Konuların çevreyle olan ilişkisi kurulmalı

E) Düzeye uygun etkinlikler planlanmalı

3. Bir ülkedeki siyasal gelişmeler, işsizlik, cinayet-ler ve şiddet olayları, ilgili yasa ve yönetmelikler program geliştirmenin aşağıdaki hangi temeli ile doğrudan ilgilidir?

A) Sosyal B) Psikolojik C) Tarihi

D) Ekonomi E) Bireysel

4. İyi bir öğretmen program okur-yazarı, bir yol gös-terici, bir öğretim teknikeridir. Programların başarı-ya ulaşması ancak nitelikli öğretmenlerin varlığına bağlıdır.

Bu açıklamada öğretmen ile öğretim programla-rının aşağıdaki hangi ilişkisi üzerinde durmak-tadır?

A) Programları öğretmenler geliştirir.

B) Öğretmenlerin niteliği iyi programların geliştiril-mesine bağlıdır.

C) Programların uygulayıcısı olan öğretmenler ni-telikli olmalıdır.

D) Her öğretmen ayrı bir program uygulamalıdır.

E) Programın başarıya ulaşması öğretmenin nite-liğini geliştirir.

5. Etkili öğretimin önemli bir parçası da ders kitapla-rıdır. Ders kitaplarının hazırlanması ve kullanımı öğretimin verimini etkiler. Ders kitaplarının hazır-lanmasında ve uygulanmasında bir takım noktalara dikkat edilirse ders kitabının etkililiği artar.

Aşağıdakilerden hangisi bu noktalardan biridir?

A) Programlar değerlendirildikten sonra hazırlan-malıdır.

B) Örtük mesajlardan arınık olmalıdır.

C) Programdan bağımsız olmalıdır.

D) Görsel unsurlarla desteklenmelidir.

E) Duyuşsal kazanımlardan ilgisiz olmalıdır.

6. Bir öğretmen, “Önemli olan öğretmendir, öğrenci nasıl olursa olsun iş öğretmende biter.” diye düşün-mekte, eğitimde sıkı çalışmaya, zorlanmaya gere-kirse ceza verilebileceğine inanmaktadır. Konular değişse bile konuların iyi özümsenmesi gerektiğini savunmaktadır.

Bu öğretmen aşağıdaki hangi eğitim felsefesine uygun bir anlayışa sahiptir?

A) Yeniden kurmacılık B) İlerlemecilik

C) Yararcılık D) Esasicilik

E) Daimicilik

228 229228 229

İhti

yaç

Ya

yın

cılı

kİh

tiya

ç Y

ay

ıncı

lık

48. Bir KPSS kursu koordinatörü Cemil öğretmen, öğrencileri arasında halı saha maçları organize etmekte, kurs kantinine havalı hokey ve masa te-nisi koymayı planlamakta, kayıt olan öğrencilerine karikatür ve gevşeme eksersizleri ile ilgili kurslar düzenlemektedir.

Cemil öğretmen çağdaş programlarda benimse-nen ve başarıya katkı sağlayan aşağıdaki hangi unsurun öneminin farkındadır?

A) Sıkı ders çalışmanınB) Sosyal etkinliklerinC) Sık aralıklı tekrarlarınD) Ev ödevlerininE) Örtük programın

49. Okulda öğrenilen bilgilerin öğrenciler tarafın-dan kullanılmasını önemseyen ve bilgiyi işlev-sel hale getirmek isteyen bir öğretmen öğretim etkinliklerinin düzenlenmesinde ve uygulanma-sında aşağıdakilerden hangisine öncelikle dik-kat etmelidir?

A) Başarıyı öğrencinin kendisinin tatmasını sağ- layarak öğrenci yalnız bırakmayaB) Öğrencileri, hedefl enen davranışların kullanı- lacağı durumlarla karşı karşıya getirmeyeC) Program dışı etkinliklere daha fazla yer ver- meyeD) Öğrenci velileri ile işbirliğine girmeyeE) Okul dışı etkinliklere önem vermeye

50. I. Öğretim etkinlikleri, yöntem ve teknikleri orga-nize edilir.

II. Öğrencinin edinmesi istenen bilgi, beceri ve değerler belirlenir.

III. Sürecin etkililiğine ve öğrencin başarı duru-muna bakılır.

IV. Öğretilecek olan konular seçilir ve düzenlenir. Eğitim programının öğelerine ilişkin bu sırala-nanların doğru ifade edildiği seçenek aşağıda-kilerden hangisidir?

I II III IV A) Kazanım İçerik Eğitim

durumlarıDeğerlen- dirme

B) İçerik Kazanım Değerlen- dirme

Eğitim durumları

C) Eğitim durumları

Kazanım Değerlen- dirme

İçerik

D) Kazanım Eğitim durumları

İçerik Değerlen- dirme

E) Değerlen- dirme

Eğitim durumları

Kazanım İçerik

Deneme

Testi

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25B C A C D D E C A D A B C C E D A E B C D A B D A26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50D C E B A B D E A B D A E B A C D E E D C A B B C

DENEME TESTİ

230 PB

KAYNAKLARDemirel, Ö. (1998). Genel Öğretim Yöntemleri. Ankara: Kardeş Kitap ve Yayınevi.Demirel, Ö. (1999). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Pegem Yayıncılık.Demirel, Ö. (2003). Planlamadan Değerlendirmeye Öğretme Sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.Demirel, Ö – Kaya, Z [Ed.] (2001). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Ankara: Pegem A Yayıncılık.Elma Net (2001). Çoklu Zeka. Web: http://www.elma.net.trErden, M. (1995). Eğitimde Program Değerlendirme. Ankara: Pegem Yayıncılık.Ertürk, S. (1972). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi.Gözütok, F. D. (1999). “Program değerlendirme”. Cumhuriyet Döneminde Eğitim II. Ankara: TC MEB Talim Terbiye Kurulu Basımı.Hesapçıoğlu, M. (1994). Öğretim İlke ve Yöntemleri. İstanbul: Beta Basım Yayın DağıtımKısakürek, M.A. (1983). “Eğitim Programlarının, Hazırlanması ve Geliştirilmesi.” Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. Cilt: 16, Sayı 1’den Ayrı Baskı.MEB (1995) Milli Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği, Web: http://mevzuat.meb.gov.tr/html/22297_0.html (03.09.2008)MEB (2005). Avrupa Birliği’ne Üye Adaylığımız.Web: http://www.meb.gov.tr/stats/ist2001/Bolum11s1.htmMEB (2005). Avrupa Birliği Eğitim Programlarına Türkiye’nin Katılımı.Web: http://www.meb.gov.tr/index800.htmMEB (2006). MEB Müfredat Geliştirme Süreci. “Programların Yaklaşımı.”Web:http://programlar.meb.gov.tr/program_giris/yaklasim_2.Oliva, P. F. (1997). Developing The Curriculum. USA: Longman inc.Resmi Gazete (1973). 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu. Yayım sayısı: 14574. Web: http://bilecik.meb.gov.tr/kanun/1739.htmSaylor, J.G., Alexander M.W. ve Lewis, A.J. (1981). Curriculum Planning For Better Teaching And Learning.USA: Holt, Rinehart and Winston.Senemoğlu, N. (2001). Gelişim Öğrenme ve Öğretim. Ankara: Gazi Basımevi.Sönmez, V. (1994). Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı. Ankara: Anı yayıcılık.Sönmez, V. (2005). Eğitim Felsefesi. Ankara: Anı yayıcılık.Stake, R. E. (1976). Evaluating Educational Programmes. The Need and The Response. Paris: O.E.C.D. Centrel for Educational Research and Innovation.Tebliğler Dergisi (2003). Ağustos, sayı: 2551Turgut, M. F. (1983). “Program Değerlendirme”. Cumhuriyet Dönemi Eğitim. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.Türk Dil Kurumu (2004). Türkçe Sözlük. Web: http://tdk.org.tr/tdksozlukTyler, W. R. (1993). Basic Principles Of Curriculum And İnstruction. U.S.A.: The Universty of Chicago Press.Varış, F. (1985). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.Varış, F. (1997). Eğitimde Program Geliştirme, “Teoriler Teknikler”. Ankara: Alkım Yayıncılık. Varış, F. [Ed.] (1998). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Alkım Yayıncılık.Zidowecki H. (1995). RR1 Box 279, Litcfi eld, Maine 04350. Web: http://www.hzmre.com/dotty/spintro.htm (27.7.2008)

KAYNAKLAR

program geliştirme

Documents