prof. dr. buket akkoyunlu yrd. doç. dr. esed yağcı 9 mayıs 2012

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİHACETTEPE ÜNİVERSİTESİ

Prof. Dr. Buket AkkoyunluYrd. Doç. Dr. Esed Yağcı

9 Mayıs 2012

Bologna Süreci (Yeterlilikler ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi)


Amacımız

Yükseköğretim Yeterliliklerinin Oluşturulması

Alan, Program Yeterliliklerinin Belirlenmesi

Ders Öğrenme Kazanımlarının Yazılması

Öğrenci Çalışma Yükünün Belirlenmesi


2010’da Bologna sürecinin pek çok ülkede uygulanmaya

konulmasıyla katılımcı tüm ülkeler modül ve programlarında öğrenci

merkezli yaklaşımı gerçekleştirmek için çaba harcamaktadırlar.

Öğrenci/öğrenen merkezli yaklaşım 1905’de Hayward’ın ve

1956’da Dewey’in çalışmalarına dayanmaktadır. Daha sonra bu

çalışmalar Piaget ve Knowles’ın çalışmaları ile ilişkilendirilmiştir.


Öğrenci merkezli yaklaşım, Bologna sürecinin

temel çalışma alanları içerisinde yer almamakla birlikte,


Öğrenci Merkezli Eğitim Yeterlilikleri temel alıyor.

Temel Kavramlar

Yeterlilikler Çerçevesi: Yeterlilikleri, öğrenme çıktılarına göre sınıflandıran ve organize eden yapıdır.

Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (AYÇ) Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi (UYÇ) Alan YeterlilikleriProgram Çıktıları (Program Yeterlilikleri) Öğrenme Çıktıları


PROGRAM YETERLİLİKLERİNİ / ÇIKTILARINI NASIL BELİRLERİZ? İŞLEM BASAMAKLARI

1 Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi (UYÇ) için http://tyyc.yok.gov.tr/?pid=11 adresinden Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi (TYYÇ) sayfasına giriniz.

http://tyyc.yok.gov.tr/?pid=11


TYYÇ Faaliyetleri

Birbirleriyle ilişkilendirilerek belirlenmesi ve programların bu çerçevede yeniden ele alınması


TYYÇ Temel Alan ve Programlar seçeneğinden Temel AlanYeterlilikleri (Akademik Ağırlıklı & Mesleki Ağırlıklı) seçeneğine tıklayınız (Şekil 1).

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ


Temel Alan, Yeterlilik Düzeyi ve Yeterlilik Türünü seçiniz (Şekil 2, Şekil 3).


Yeterlilik; öğrencilerin neleri bileceğinin, neleri yapabileceğinin ve

nelere yetkin olacağının tanımıdır.

Hayat boyu öğrenme için Avrupa Yeterlilikler çerçevesi (EQF-LLL)’ne

göre öğrencinin ölçülebilir yeterlilikleri bilgi, beceri, yetkinlik olmak

üzere üç boyutta ele alınmaktadır.


Bilgi (knowledge): Her hangi bir çalışma veya araştırma alanı

ile ilgili gerçeklerin, ilkelerin, kuramların ve uygulamaların

bütünüdür. “Bilgi” kuramsal ve/veya uygulamalı olarak

tanımlanmaktadır.

Beceri (Skill): hatırlanan ve anlaşılan bilgilerin uygulamaya

yönelik kullanılmasını ifade eder. Becerilerin gelişmesi, bilgi

düzeyindeki öğrenmelere bağlıdır.

Yetkinlik (Competence): Bilgiyi, beceriyi, kişisel, sosyal ve/veya

metodolojik becerileri iş ve çalışma ortamları ile mesleki ve

kişisel gelişim konusunda kullanabilme yeteneğidir.


2

Alana Özgü Yeterlilikleri belirlerken öncelikle programınızın eğitim amaçlarını ve hedeflerini oluşturunuz. Programın eğitim amaçları; Eğitim süreci sonunda mezunlardan gerçekleştirmeleri beklenen davranışları tanımlayan ifadelerdir. Başka bir deyişle, programın nasıl bir mezun profili istediğini ortaya koyan genel bir ifadedir. Eğitim amaçları; bir programın eğitsel misyonunu nasıl planlamayı sağladığını ve paydaşlarının gereksinimlerini nasıl karşılayacağını bildiren açık, genel ifadelerdir.

Daha sonra programdan beklenen “program çıktıları / yeterlilikleri”ni belirleyiniz.


Program çıktıları / yeterlilikleri; öğrencilerin programdan mezun

oluncaya kadar kazanmaları gereken bilgi, beceri ve yeterlilikleri

tanımlayan ifadelerdir. Program yeterliklerinin belirlenmesinde

NASIL BİR

a)Program

b)Mezun

sorularına yanıt aranmaktadır.


3

Programınızın yeterliliklerini (alan yeterlilikleri) belirlemek için birimlerinizde bir ekip oluşturmalısınız. Bu ekiple, programınızdan mezun olan bireyler hangi özelliklere sahip olmalı? Nasıl bireyler yetiştireceğiz? sorularına yanıt bulabilmek için "ihtiyaç analizi" yapınız. İhtiyaç analizi yapabilmeniz için ekibinizle birlikte, programla etkileşime girmiş ve halen etkileşim halinde olan, paydaşlarla

bireylerin (mezunlar),toplumsal birimlerin (işverenler vb),Disiplinin/çalışma alanının yönelimlerini, geleceğini Üniversite ve bölümün vizyon ve misyonunu dikkate alarak inceleyiniz.


4

İhtiyaç analizi sonucunda, programınızın ihtiyaçlarını belirleyiniz, bu çerçevede programın amacını tek bir cümleyle / paragrafla ortaya koyunuz.

Programın amacı: Eğitim süreci sonucunda mezunlardan gerçekleştirilmesi beklenen davranışları tanımlayan genel bir paragraflık ifadelerdir.

Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği programının amacı; ilköğretim ve Ortaöğretimde (K-12) görev alacak temel bilgi, beceri ve tutumlarla donatılmış, etik değerleri özümsemiş, 21. yüzyıl bilişim çağına uyumlu, dijital okur yazarlığı yüksek, gelişen teknolojiyi yakından izleyen ve bu gelişmeye katkıda bulunan, yeniliklere ve gelişmelere açık öğretmenler yetiştirmektir.


Programınızın amacı ne olabilir?


5 Yazmış olduğunuz programın amacını da göz önüne alarak belirlemiş olduğunuz ihtiyaçları

Program Çıktıları olarak yazınız.


6

Program Çıktısı nedir?

Program çıktılarının mümkün olduğunca gerçekçi ve ulaşılabilir nitelikte olmasına dikkat ediniz. Program çıktıları; öğrencilerin ilgili programdan mezun oluncaya kadar kazanmaları gereken bilgi beceri ve yetkinlikleri tanımlayan ifadelerdir.

Öğrencinin mezun olduğunda neyi bilmesinin, neyi yapabilmesinin ve nelere yetkin olmasının beklendiği program çıktıları ile açıklanır. Kısacası, program çıktılarının belirlenmesinde, Nasıl bir program? Nasıl bir mezun istiyoruz? sorularına yanıt ararız.


7

Program çıktılarını belirledikten sonra, ön lisans, lisans ya da lisansüstü programlarda hangi derslerin yer alması gerektiğine karar veriniz. Bu karar verilirken, üniversitemizin ön lisans, lisans ve lisansüstü programlarının oluşturulmasında dikkat edilmesi gereken ilkeleri göz önüne almalısınız.


PROGRAM ÇIKTILARININ BELİRLENMESİNDE DİKKAT EDİLECEKLER

Paydaş görüşleri alınmalıBölümün vizyonu ve misyonu dikkate alınmalıProgramın bulunduğu düzeye uygun ulusal ve alana özgü

yeterlikler incelenmeliÖğrencilerin program sonunda neler yapacağına odaklanılmalıNasıl bir program? Nasıl bir mezun istiyoruz? sorularına yanıt

aranmalıProgram çıktıları ortalama bir öğrenciye göre yazılmalıPaydaşlar tarafından anlaşılabilecek şekilde anlaşılır olmalıGeniş sayıda yüzeysel çıktılar yerine, az sayıda önemli çıktılar

yazılmalıBir program için 10 – 15 yeterlilik yazılmalı


PROGRAM ÇIKTILARININ KONTROLÜ

Program Çıktıları “Türkiye Yüksek Öğretim Yeterlilikleri Çerçevesi, TYYÇ” ilgili mesleğin gerektirdiği yeterlilikleri (Temel Alan Yeterlilikleri) ne ölçüde karşılamaktadır? Program çıktıları üniversitemizin ve buna bağlı olarak da bağlı bulunduğunuz fakülte ya da yüksekokulun vizyon, misyon ve hedefleriyle tutarlı mı?Program çıktıları ilgili mesleğin etik kuralları dikkate alınarak mı yazılmış?Öğrenciler olası program çıktılarıyla ortaya konulan yeterliliklere sahip olabilirler mi? Harcanan zaman, emek, para vb. açılardan olası program çıktıları gerçekçi olarak dile getirilmiş mi? Diğer bir deyişle bu çıktılar istenilen becerileri kazandırma anlamında ekonomik mi?


Eğitim amaçlarını karşılayan program yeterlikleri, programda yer alan derslerin “ders amaç ve hedefleri ve ders öğrenme çıktıları” ile sağlanır. Dersin Öğrenme Kazanımları / Çıktıları Dersin amaç ve

hedeflerini sağlamalıdır.

8


• Öğrenme çıktıları her bir ders için yazılır.

• Öğrenme çıktıları dersin sonunda öğrencilerin sergilemesi gereken özellikleri ifade eder.

• Öğrenme çıktıları planlı, düzenli öğrenme-öğretme yaşantıları yoluyla bireylere kazandırılması düşünülen bilgiler, yetenekler, beceriler, tutumlar, ilgiler ve alışkanlıkların ifadesidir.

Öğrenme Çıktıları


ÖĞRENME ÇIKTILARI

Bir öğrenme sürecinin sonunda (bir ders/bir modül sonu vb.) öğrencinin bilmesi, yapması, uygulaması gereken bilgi, beceri ya da tutumlar,

Bir dersi ya da modülü tamamlayan öğrencilerden beklenenler (bilgi, beceri, tutum, değer vb.)

Öğrenme çıktıları, öğrencinin süreçte ne bileceği, ne anlayacağı, ne yapabileceğini ifade eden bilgi ve beceriler setidir


NEDEN ÖĞRENME KAZANIMLARI / ÇIKTISI?

Öğrenme Çıktıları

Öğrenme ortamını tasarlamada bir araçtır. Öğrenme ortamını öğrenci merkezli olarak tasarlamamıza yardım

eder. Süreci konu merkezli (öğretim elemanı ne öğretecek?) olmaktan

çıkarıp, ürün ağırlıklı (süreci tamamlayan öğrenci neler yapabilecek) olmaya doğru iter.

Öğrencilere süreçte onlardan ne beklendiği konusunda ipuçları verir.

Bu nedenle dersin amacı ile öğrenme çıktıları aynı anlama gelmez


Unutulmayalım

Dersin amacı ile öğrenme çıktıları aynı değildir!


Dersin Amacı:

Program çıktılarıyla tutarlı olarak belirlenir

Genellikle bir cümleyle ifade edilir

“İngiliz Edebiyatı Tarihi I”

Dersin amacı, Eski İngiliz Dönemi’nden 17. yüzyılın ortalarına kadar olan dönemin tarihsel, kültürel ve sosyal bağlamda önemli metinleri, türleri, yazarları ve edebi dönemleri açıklamaktır.


ÖĞRENME KAZANIMLARI / ÇIKTISI NASIL YAZILIR?

Öğrenme çıktıları Bloom’un (Bilişsel), Simpson’ın (Psikomotor) ve Krathwol’un Duyuşsal alan Taksonomisi’ne dayandırılmıştır.

Bunların yanı sıra anahtar becerilere de yer verilir. Anahtar beceriler yaşam boyu öğrenme becerileri olarak da isimlendirilir.

Bloom’un taksonomisi basit bir sınıflama değil, çeşitli düşünme süreçlerinin bir hiyerarşi içinde düzenlenmesidir.


Öğrenme kazanımları / çıktıları, farklı düzeylerde, başka bir anlatımla, öğrencinin ön koşul davranışlarına göre geliştirilmelidir.

• Basitten karmaşığa,• Kolaydan zora,• Somuttan soyuta


BİLİŞSEL ALAN (Zihinsel Öğrenmeler)

BİLGİ

Bilginin, hiçbir değişime uğratılmaksızın, olduğu gibi alındığı basamak.

Örnek fiiler: Tanımlama Ad verme Listeleme Eşleştirme Ezberleme Sıralama Belirtme Tekrarlama

KAVRAMA

Bilginin, birey tarafından özümsendiği; özünü yitirmeden özetlenip, yorumlandığı; farklı ifade biçimlerine dönüştürüldüğü basamak. Örnek filler: Sınıflama, yorumlama Özetleme Kendi ifadesi ile söyleme Karşılaştırma Örnekleme Benzerlikleri/farklılıkları açıklama

UYGULAMA

Bilginin yeni durumları açıklamada ya da yeni problem durumlarını çözüme ulaştırmada kullanıldığı basamak.

Örnek filler: Uygulama Çalıştırma Problem çözme Kullanma Gösterme Seçme/hazırlama Yürütme

ANALİZ

Bilginin, onu oluşturan alt unsurlara ayrıştırıldığı, temelinde yatan sayıltıların ya da örgütleme ilkelerinin belirlendiği basamak.

Örnek filler: Analiz etme Sınıflandırma Veri toplama, Ayırt etme Öğelerine ayırma Zıtlıkları belirleme Envanter yapma Ölçme Sorgulama

SENTEZ

Bilginin, orjinal sayıltı ya da örgütleme ilkeleri doğrultusunda yeniden oluşturulup, yeni bir form kazandığı basamak

Örnek filler: Birleştirme Kurma Toplama Oluşturma Tasarlama Formüle etme Sentezleme Geliştirme

DEĞERLENDİRME

Örgütlenmiş bilgi bütününün, temelinde yatan sayıltı ya da örgütleme ilkeleri ile tutarlılığının (İç ölçütlerle değerlendirme); Örgütlenmiş bilgi bütününün, açıkladığı alanın özellikleriyle tutarlılığının (dış ölçütlerle değerlendirme) belirlendiği basamak.

Örnek filler: Değerlendieme Sonuçlandırma Doğrulama Yargıda bulunma Ön görme Puan verme


PSİKO MOTOR ALAN (Zihin – Kas Koordinasyonuna dayalı Öğrenmeler)

BİLGİ



KAVRAMA

Bilginin, birey tarafından özümsendiği; özünü yitirmeden özetlenip, yorumlandığı; farklı ifade biçimlerine dönüştürüldüğü basamak.

UYGULAMA






UYARILMA

Bireyin, zihin kas koordinasyonunu gerektiren bir işe, duyuları ve tüm vücuduyla hazır olduğu basamak.

Örnek fiiler: Keşfetrme Duyma Dinleme Gözlemleme Sezme Hissetme Tatma İzleme

KILAVUZLAYANLA YAPMA

Bireyin, zihin kas koordinasyonunu gerektiren bir işi, doğrudan ya da yönergeler yoluyla yardım alarak yapabildiği basamak. Örnek filler: Taklit etme Tekrar etme Kopyalama Gözlem altında yapma Rehberle yapma

BECERİ HALİNE GETİRME

Bireyin, zihin kas koordinasyonunu gerektiren bir işi, yardım almaksızın ve işin gerektirdiği nitelikte yaptığı basamak.

Örnek filler: Gösterme Tamamlama Otomatik olarak yapma Bir duruşu belirleme Bir vücut pozisyonu belirleme Elleri, kolları yerleştirme

DURUMA UYDURMA

Bireyin bir psiko-motor becerisini, benzer nitelikte başka bir durumda kullanabildiği basamak.

Örnek filler: Uyarlama Yeniden örgütleme Değiştirme Gözden geçirme

YARATMA

Bireyin, uzmanlaştığı alanda orjinal bir beceri ortaya koyduğu basamak.

Örnek filler: Birleştirme Planlama Yaratma Oluşturma Kurma


DUYUŞSAL ALAN (Tutumlar, Değerler)

BİLGİ



KAVRAMA

Bilginin, birey tarafından özümsendiği; özünü yitirmeden özetlenip, yorumlandığı; farklı ifade biçimlerine dönüştürüldüğü basamak.

UYGULAMA






ALMA

Bireyin, ilgi, tutum ya da değer geliştirmesi istenen bilgi, nesne ya da durumların farkına vardığı basamak. Örnek fiiler: Farkına varma Dinleme Dikkat etme Gözlemleme

TEPKİDE BULUNMA

Bireyin, belli bir bilgi, nesne ya da durum karşısında, yerleşiklik kazanmamış bir tepkiden, gönüllü bir tepkiye kadar varan, bireysel tepkiler gösterdiği basamak.

Örnek filler: Kabul etme İlgilenme Razı olma İşbirliği yapma, İsteyerek katılma Gönüllü olma Ziyaret etme

DEĞER VERME

Bireyin, belli bir bilgi, nesne ya da duruma, toplumsal kabuller doğrultusunda bir değer yükleyerek tepkide bulunduğu basamak.

Örnek filler: Benimseme Sorumluluk duyma Özen gösterme Tercih etme Kaynakları kullanma Sadakat gösterme İsteme İçselleştirme

ÖRGÜTLEME

Bireyin, toplumsal kabuller doğrultusunda bir değer yükleyerek tepkide bulunduğu belli bir bilgi, nesne ya da duruma, kendine özgü değerler atfettiği basamak.

Örnek filler: Düzenleme Uyarlama Kavramsallaştırma Düzeltme Yer alma Karşı koyma Çabalama

KİŞİLİK HALİNE GETİRME

Bireyin, oluştuduğu yeni değerlere bağlılığı ile temsil edildiği basamak. .

Örnek filler: Destekleme Savunma Koruma Hizmet etme Yer alma Zorlama


ANAHTAR BECERİLER

Bilgiye gereksinim duyma ve aradığı bilgiye ulaşabilme, Ulaştığı bilgiyi seçme, örgütleme ve kullanabilme, Problem çözebilme, Teknolojiyi etkili olarak kullanabilme, İletişim kurabilme, Grup çalışması yapabilme, Kaynakları etkili kullanabilme, Alanıyla ilgili etik kuralları uygulayabilme, Anadilini etkili kullanabilme vb.


• Ulaşılabilir olmalıdır (öngörülen düzey için ve ölçülebilir)

• Genel olmalıdır (spesifik olursa öğrenme çıktılarının sayısı artar, gerçekçi olmaz)

• Bir ders ya da modül için yaklaşık 5-8 tane olmalıdır.

• Herkes için anlaşılır olmalıdır.


Öğrenme Kazanımları / Çıktıları Yazarken :

• Bir ders düzeyinde başlamalısınız.

• Öğrenme çıktıları ile ilgili ifadeleri “bilişsel, psiko-motor, duyuşsal ya da anahtar becerilere göre sınırlandırmanız gereklidir.

“Öğrencim, bu sürecin sonunda hangi bilgi ya da becerilere sahip olmalıdır?” sorusunu kendinize sorun; cevabınız, çalışmalarınıza yön verecektir.


Yazarken (2) :

• Öğrencinin yapması gereken öğrenmeyi tanımlayan bir eylem fiiliyle başlayın (uygun fiiller için bir kılavuz kullanın) Eylem fiilleri (örneğin ad verme) ve dersin/ünitenin konusu (cümlede kullanılan dilbilgisi öğelerini listeleme) öğrenciden beklenenleri gösterir.

Gözlenebilir ve ölçülebilir fiiller belirleyiniz, “…çizer, …gösterir, …problem çözer, …açıklar, …örnek verir, …hatırlar, …tasarlar, …uygular, …eleştirir, …karşılaştırır, …çalıştırır, listeler, …kullanır” gibi


Yazarken (3) :

Eylem fiilinden sonra, ele alınacak konuyu tanımlayan ders konusunu ele alın;

Bir cümlede kullanılan dilbilgisi öğelerine ad verir

Bir video kayıt cihazını çalıştırır

Politik konularda ifade edilen görüşleri karşılaştırır


Yazarken (4) :

• Her bir öğrenme çıktısı için yalnızca bir fiil kullanın.

söyler, eşleştirir gibi.

• Belirsiz fiillerden kaçının.

bilir, anlar gibi.

• Öğrenme çıktısı öğretim elemanının değil, öğrencinin yapacaklarını göstermelidir.


Yazarken (5):

Öğrenme çıktılarını belirledikten sonra

Öğrenme - öğretme yöntemini seçin.Ölçme/değerlendirme tekniklerini belirleyin.Seçtiğiniz ölçme tekniklerinin hedeflenen öğrenme

çıktısına ulaşıp ulaşılamadığını gösterdiğinden emin olun

Ölçme tekniklerinin seçiminde kılavuzdaki fiiller yardımcı olacaktır


ÖĞRENME ÇIKTISI ÖRNEKLERİBu dersin sonunda öğrenci

• bilişim teknolojilerini tanır (tanıması beklenir).

• yazılım - donanım ve işletim sistemleri ile ilgili temel kavramları açıklar (açıklaması beklenir).

• bilişim teknolojilerinin sosyal yapı üzerindeki etkilerini fark eder/ açıklar (açıklaması beklenir)..

• bilişim sistemleri güvenliğini ve ilgili etik kavramlarını günlük yaşamında uygular (uygulaması beklenir).


Öğrencinin bireysel farklılıklarını dikkate alan öğrenci merkezli ve iş-yüküne dayalı bir sistemde hazırlanan eğitim programlarında;

AKTS kredisi Öğrenme çıktıları Öğrenme ve öğretme yöntemleri ve değerlendirme teknikleri birbirlerinden ayrılamaz

öğelerdir.(Tuning Educational Structures in Europe)


Kazanımların yazılmasında öğretim yöntemleri ve ölçme ve değerlendirme teknikleri ile öğrenme kazanımları arasında ilişki kurma konusu öğretim elemanlarının en önemli güçlüğü olarak karşımıza çıkmaktadır.


ÖĞRENME ÇIKTILARI

ÖĞRENME ÇIKTISI/ÜRÜNÜ VE DEĞERLENDİRMEHedeflere ulaşılması ile ilgili bilginin elde edilmesinde

ölçme/değerlendirme teknikleri çok önemlidir.

Hedefe uygun öğrenme ve öğretme yöntemleri ile ölçme/değerlendirme teknikleri seçilmelidir.

Ör. Öğrenme çıktılarımızdan biri grupla çalışma becerisi ise, öğrencimizin bu beceriyi kazanıp kazanmadığını teorik bir sınav ya da çoktan seçmeli bir test ile ölçemeyiz.


Unutmayalım

• Herhangi bir dersteki konuların başlıkları Öğrenme Çıktısı olarak ifade edilmemelidir.

• Öğrenme çıktılarının bir öğrenme ürününü dile getirir biçimde yazılmasına özen gösterilmelidir.


Unutmayalım

Öğrenme çıktılarını yazarken • dersin süresine, • öğrenci özelliklerine, • dersin seviyesine (ön lisans, lisans, yüksek lisans

ya da doktora) dikkat ediniz.


Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

• Öğrenme çıktılarını yazdıktan sonra, her bir öğrenme çıktısının hangi program çıktısı/çıktılarıyla ilişkili olduğunu belirleyiniz.

• Bu süreç, dersinizin programa nasıl katkıda bulunduğunu görmenize ya da dersinizin programa olan katkısını artırmak için dersin amacını ve öğrenme çıktılarını gözden geçirmenize yardımcı olacaktır.


“İngiliz Edebiyatı Tarihi I”


SINIF ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAMI

FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETİMİ 1


*Katkı Düzeyi: 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta4 Yüksek 5 Çok yüksek

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi*

Ders Öğrenme Çıktıları

Program Çıktıları

PÇ1 PÇ2 PÇ3 --

ÖÇ1

ÖÇ2

ÖÇ3

ÖÇ4


Teşekkür ederiz …

prof. dr. buket akkoyunlu yrd. doç. dr. esed yağcı 9 mayıs 2012

Documents