proeqti arateqnikuri reziume tbilisis semovliti …arateqnikuri reziume: tbilisis semovliti...

33
1 8 arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti damkveTi: Semsrulebeli: 2009 wlis agvisto proeqti

Upload: others

Post on 12-Feb-2020

10 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

1

8

arateqnikuri reziume

Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

damkveTi:

Semsrulebeli:

2009 wlis agvisto

proeqti

Page 2: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

2

winamdebare dokumenti warmoadgens Tbilisis SemovliTi rkinigzis dagegmili proeqtis

bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSis proeqtis arateqnikur

reziumes.

1. Sesavali

proeqtis safuZveli saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli Sps “saqarTvelos rkinigza” gegmavs sarkinigzo operaciebis usafrTxoebisa da efeqturobis gazrdas Tbilisis centraluri nawilis SemovliTi axali sarkinigzo monakveTis mSeneblobisa da “didubisa” da “navTluRis” arsebuli sarkinigzo sadgurebis modernizebis gziT. Tbilisi - saqarTvelos dedaqalaqi - warmoadgens mdinare mtkvris orive napirze, daaxloebiT 30 km sigrZeze, gaSenebul viwro qalaqs. mdinare mtkvris xeobis orive mxares maRali mTianeTebia. maT Soris arsebuli ganaSenianebuli teritoriis viwro zolis CrdiloeTi nawili ufro farToa, vidre misi samxreTi nawili. arsebuli sarkinigzo xazi gadis CrdiloeT nawilSi mdinaridan 1-2 kilometris manZilze. Tbilisis farglebSi arsebuli sarkinigzo xazi warmoadgens aRmosavleT-dasavleT satransporto derefanSi saqarTvelos gavliT warmoebuli gadazidvebis erT-erT umTavres rgols, xolo Tbilisi aris erovnuli da saerTaSoriso samgzavro sarkinigzo centri. ZiriTad tvirTebs, romelTa gadazidvasac amJamad awarmoebs `saqarTvelos rkinigza~, warmoadgens navTobi da navTobproduqtebi (azerbaijanidan, yazaxeTidan da TurqmeneTidan) Savi zRvis portebisaken. 2008 wels gadaizida daaxloebiT 10 milioni

tona nedli navTobi da navTobproduqti, rac Seadgens “saqarTvelos rkinigzis” mier gadaziduli tvirTis daaxloebiT naxevars. qalaqis centraluri nawilis farglebSi moqceuli sarkinigzo terminalebis, Cixuri da gamanawilebeli sadgurebis umravlesoba an moZvelebuli an mitovebulia. rkinigza, romelsac gaaCnia SedarebiT mcire raodenobis saavtomobilo gadakveTebi, warmoadgens CrdiloeTi nawilis ganviTarebis erT-erT ZiriTad Semaferxebel faqtors da rkinigzis gaswvriv mdebare miwis nakveTebisa da sacxovrebeli saxlebis gaufasurebis mizezs. proeqtis saWiroebis dasabuTeba

Tbilisis SemovliTi rkinigzis proeqti xels Seuwyobs gamoTavisuflebuli teritoriebis xelaxal ganaSenianebas qalaqis ganviTarebis generaluri gegmis Sesabamisad. proeqti gazrdis Tbilisis farglebSi rkinigzis operirebis efeqturobasa da usafrTxoebas qalaqis centralur nawilSi arsebuli sarkinigzo obieqtebis qalaqis farglebs gareT gadatanis gziT. am gegmas mxars uWers Tbilisis municipaliteti, romelic gegmavs am obieqtebis mier dakavebuli teritoriebis ganviTarebas. SemovliTi rkinigza da urbanuli ganviTareba moxseniebulia qalaqis perspeqtiuli ganviTarebis axali gegmis aRweraSi, romelic municipalitetis sabWom daamtkica 2009 wlis 5 ivniss, xolo 2009 wlis 23 ivniss mas xeli moaweres municipalitetis sabWos Tavmjdomarem da Sesabamisi municipaluri samsaxurebis xelmZRvanelebma. cvlilebebi axal gegmaSi Seva mas Semdeg, rac damtkicdeba Tbilisis SemovliTi rkinigzis sainJinro-teqnikuri proeqtis saboloo varianti. municipalitetis mier warmodgenili qalaqis dagegmarebis koncefcia gulisxmobs rkinigzis centralur sadgursa da sadgur „didubes“ Soris rkinigzis xazisa da Sesabamisi infrastruqturisgan gamoTavisuflebuli teritoriis (daaxloebiT 73.2 ha) gamoyenebas qalaqis ganviTarebisaTvis, xolo rkinigzis centralur sadgursa da sadgur „navTluRs“ Soris gamoTavisuflebuli teritoriis (daaxloebiT 6 km sigrZis, 36 ha farTobis) gamoyenebas saqalaqo satransporto derefnad. municipaliteti gegmavs orxaziani msubuqi sarkinigzo samgzavro sistemis (“Eurotram”-is tipis) Seqmnas Tbilisis gadatvirTuli ubnebisaTvis, romelic imoZravebs mcxeTidan (samxreT-dasavleTi) Tbilisis centraluri sadguris gavliT aeroportisa da rusTavis, da Semdeg gardabnis mimarTulebiT (samxreT-aRmosavleTi). maSasadame, qalaqis centralur nawilSi msubuqi rkinigza Caanacvlebs samgzavro rkinigzas „saqarTvelos rkinigzis“ dRes arsebul marSrutze. centralur sadgursa da sadgur “navTluRs” Soris arsebuli derefanic gamoyenebul iqneba saqalaqo satransporto gzad mTliani sistemis farglebSi.

Page 3: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

3

zemoaRniSnuli koncefciis ganxorcieleba ar Sedis arc Tbilisis SemovliTi rkinigzis proeqtSi da arc “saqarTvelos rkinigzis” gegmebSi. miuxedavad amisa, “saqarTvelos rkinigza” mWidrod iTanamSromlebs Tbilisis municipalitetTan aRniSnuli proeqtis ganxorcielebis procesSi. proeqtis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefaseba

proeqti unda daamtkicos saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministrom. proeqtis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis ganxorcielebis mizniT Sps “saqarTvelos rkinigzam” daiqirava koncorciumi Semdegi SemadgenlobiT: GDC Solution Ltd. (gutiZe damenia CantlaZe Solution), CENN (kavkasiis garemosdacviTi arasamTavrobo organizaciebis qseli) da APLR (miwis mesakuTreTa uflebebis dacvis asociacia). APLR-ma SeimuSava adgilmonacvleobis CarCos proeqti. “saqarTvelos rkinigzam” mimarTa evropis rekonstruqciisa da ganviTarebis banks (EBRD) da evropis sainvesticio banks (EIB) Tbilisis SemovliTi gzis proeqtis ganxorcielebisaTvis saWiro investiebis mosapoveblad. evropis rekonstruqciisa da ganviTarebis bankisa (EBRD) da evropis sainvesticio bankis (EIB) procedurebis Sesabamisad aucilebelia SemoTavazebuli proeqtis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefaseba. saqarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvruli garemoze zemoqmedebis Sefasebisa da evropis rekonstruqciisa da ganviTarebis bankis (EBRD) mier savaldebulo proeqtis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis ganxorcieleba warimarTa erTiani procesis farglebSi da aisaxa erT angariSSi. bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSi Seicavs bunebriv da socialur garemoze proeqtis mSeneblobisa da eqspluataciis etapebTan dakavSirebuli SesaZlo zemoqmedebebis Sefasebis Sedegebs. proeqtisaTvis momzadebuli garemosdacviTi da socialuri marTvis gegma aRwers gamovlenili zemoqmedebebis Tavidan acilebis, Serbilebisa da kompensirebis da Sesabamisobis monitoringis RonisZiebebs. yovelive aman unda uzrunvelyos proeqtirebis, mSeneblobisa da eqspluataciis etapebis garemosdacviTi usafrTxoeba da Sesabamisoba erovnul da saerTaSoriso standartebTan. winamdebare arateqnikur reziumeSi warmodgenilia bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebisa da garemosdacviTi da socialuri marTvis gegmis ZiriTadi mignebebi. bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis farglebSi Catarda konsultaciebi dainteresebul mxareebTan da farTo sazogadoebasTan, xolo proeqtTan dakavSirebuli informaciis sajarooba uzrunvelyofil iqna proeqtisaTvis momzadebul dainteresebul mxareTa CarTvis gegmis farglebSi. bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis saboloo angariSis proeqti warmoadgens sajaro informacias. “saqarTvelos rkinigza” uzrunvelyofs sajaro mosmenebs Sesabamisi municipalitetebis dainteresebuli sazogadoebis warmomadgenlebisaTvis. 2. proeqtis aRwera da alternativebi

Sps `saqarTvelos rkinigzis~ direqtorTa sabWos gadawyvetilebis Tanaxmad, dagegmilia Tbilisis SemovliTi rkinigzis mSenebloba da qalaqis centraluri nawilis gamoTavisufleba arsebuli sarkinigzo infrastruqturisgan. proeqtis ZiriTadi saproeqto gadawyvetilebebi SemuSavebul iqna ukrainis satransporto inJineriis samecniero-kvleviTi da saproeqto institutis - `kievgiprotransis~ mier. teqnologiuri alternativebi

Tbilisis SemovliTi rkinigzis saTanado teqnologiuri marSrutebis SerCevis procesi ZiriTadad moicavda yvelaze metad gavrcelebuli qanobis gazomvas. alternativebi daproeqtda Semdegi winaswari parametrebis gaTvaliswinebiT:

• saangariSo qanobi: 150/00 da 180/00

• I kategoriis rkinigzisaTvis maqsimaluri qanobi Seadgens 180/00. Tbilisis SemovliTi rkinigzisaTvis minimaluri SesaZlebeli qanobi Seadgens 150/00-s.

garemosdacviTi TvalsazrisiT am or variants Soris (rkinigzis trasis mdebareobis alternativebisgan gansxvavebiT) sxvaoba ar arsebobs. finansuri danaxarjebis TvalsazrisiT sxvaoba am or teqnologiur variants Soris Seadgens daaxloebiT 100 mln

Page 4: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

4

evros (sxvaoba 150/00 da 180/00-s Soris da lilo-gaCianis monakveTis mSeneblobis Rirebuleba). gamomdinare iqidan, rom teqnikuri da garemosdacviTi TvalsazrisiT teqnologiuri alternatiuli variantebi erTmaneTisgan ar gansxvavdeba, gadawyda 180/00 saxelmZRvanelo qanobis SerCeva. am gadawyvetilebam Tbilisis SemovliTi rkinigzis lilo-gaCianis monakveTis saWiroeba gamoricxa. SemovliTi rkinigzis mdebareobis alternativebi

ZiriTadi saproeqto gadawyvetilebebis damuSavebis procesSi gamoiTqva azri, rom rkinigzis trasis ganlageba mdinare mtkvris marjvena mxares, Tbilisis sazRvrebis SemovliT, did xarjebTan iqneboda dakavSirebuli rTuli topografiuli pirobebis gamo. amitom Tbilisis SemovliTi rkinigzis trasis gayvana gadawyda mtkvris marcxena mxares. Tbilisis SemovliTi rkinigzis xazis ZiriTad saproeqto gadawyvetilebis misaRebad damuSavda SemovliTi rkinigzis ganlagebis 16 alternatiuli varianti da Sesabamisi qvevariantebi. alternativebis SerCevaze moqmedi ZiriTadi faqtorebi:

• samSeneblo parametrebi - trasis sigrZe, mdebareoba, xelovnuri nagebobebis raodenoba;

• reliefi – reliefi warmoadgenda alternatiuli marSrutebis dagegmarebis mSniSvnelovan SemzRudav faqtors;

• mSeneblobisTvis saWiro finansuri danaxarjebi – proeqtis mosalodneli biujetis gaTvaliswinebiT warmodgenilma alternativebma damuSavebis procesSi mniSvnelovani cvlilebebi ganicades. finansuri danaxarjebis zrdas mniSvnelovnad ganapirobebs sainJinro nagebobebis (xidebi, gvirabebi) saWiroeba;

• garemosdacviTi SezRudvebi (Tbilisis zRvis faqtori) – am faqtoris zemoqmedebiT sawyis etapzeve Sewyda uSualod Tbilisis zRvasTan gamavali alternativis ganxilva;

• socialuri gavlenebi – proeqtis SemuSavebis dros xdeboda marSrutebis dasaxlebuli punqtebisagan SeZlebisdagvarad arideba. Tumca, Tu arideba damatebiT finansur danaxarjebTan iyo dakavSirebuli, upiratesoba (socialur faqtorTan) SedarebiT ekonomikur faqtors eniWeboda.

CamoTvlili faqtorebis gaTvaliswinebiT ZiriTadi saproeqto gadawyvetilebebis etapze ganxilul iqna 4 varianti Tavisi qvevariantebiT (cxrili atr-1): cxrili 1. Tbilisis SemovliTi rkinigzis alternativebi

# alternativa qvealter

nativa

sawyisi

punqti

saboloo

punqti

saxelmZ

Rvanelo

qanobi

gvirabi

wyalsacavis

monakveTze

1 alternativa I (qalaqis gvirabi) _ sadguri karsani

(saproeqto) sadguri

veli/gaCiani 18 0/00 -

2 alternativa II (CrdiloeTi - 180/00)

_ sadguri karsani (saproeqto)

sadguri lilo I

15 0/00, 18 0/00

-

III-1 sadguri karsani (saproeqto)

sadguri lilo I 15 0/00 -

III-2 sadguri karsani (saproeqto)

sadguri lilo I 15 0/00 +

III-3 sadguri karsani (saproeqto)

sadguri lilo I 15 0/00 -

3 alternativa III

(centraluri – 15-180/00)

III-4 sadguri karsani (saproeqto)

sadguri lilo I 15 0/00 +

IV-1 blok-posti zahesi

sadguri lilo I 18 0/00 -

4 alternativa IV (centraluri)

IV-2 blok-posti zahesi

sadguri lilo I 18 0/00 +

Page 5: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

5

yvela alternativa, alternativa I da alternativa II-is garda, proeqtirebis sawyis etapze ganixileboda baqo-Tbilisis arsebul rkinigzasTan mierTebiT sadgur gaCianTan. sxvaoba mxolod qanobSi iyo. kerZod, lilo - Tbilisi-maxarisxebeli sadguris (arsebuli kaxeTis rkinigza, romlis saSualebiTac SemovliTi rkinigza unda daukavSirdes arsebuls) monakveTis qanobi 180/00-ia, xolo lilo-gaCiani monakveTi igegmeboda 150/00-iani qanobiT. rkinigzis proeqtis ganxorcieleba gadawyda 180/00-iani qanobiT, Sesabamisad, rogorc aRvniSneT, am etapze gamoiricxa lilo-gaCiani monakveTis mSeneblobis saWiroeba. “saqarTvelos rkinigzam” momavalSi, SesaZloa, dagegmos SemovliTi rkinigzis baqo-Tbilisis arsebul rkinigzasTan mierTeba sadgur gaCianTan, romelic calke proeqtis ganxilvis sagani iqneba. alternatiuli varianti I - qalaqis gvirabi

alternativis mixedviT, rkinigza kveTs qalaqis centralur nawils Tbilisis zRvis mimdebare dasavleT ferdSi dagegmili, daaxloebiT 9.5 km sigrZis, gvirabis saSualebiT. ZiriTadi saproeqto gadawyvetilebebis koncefciis ganxilvis etapze es varianti uaryofil iqna Sps `saqarTvelos rkinigzis~ xelmZRvanelobis mier. Sesabamisad, Semdgom etapebze es alternativa aRar gaxilula. alternativis dadebiT mxared unda CaiTvalos misi mcire sigrZe. igi sxva yvela SemoTavazebul alternativasTan SedarebiT moklea, rac Seamcirebda tvirTebis transportirebis xarjebs. alternativaze uaris Tqmis ZiriTad mizezs warmoadgenda misi Semdegi uaryofiTi mxareebi, kerZod:

• gvirabSi SesaZlo avariis SemTxvevaSi masStaburi ekologiuri katastrofis maRali albaToba dedaqalaqis mWidrod dasaxlebul centralur nawilSi;

• niadagisa da miwisqveSa wylebis masStaburi dabinZurebis maRali albaToba SesaZlo avariebis SemTxvevaSi;

• miwisqveSa wylebis hidrologiuri reJimis darRvevis safrTxe, rac gamoiwvevs wylis cirkulaciis balansis cvlilebas (ramac SeiZleba problemebi Seqmnas gvirabis eqspluataciisas).

garda amisa, alternativaze uaris Tqma ganapiroba Semdegma teqnologiurma faqtorebma:

• qalaqis qveS gvirabis gayvana unda moxdes rTuli teqnologiebis gamoyenebiT jdenebis SesaZleblobis gamoricxviT, raTa ar moxdes qalaqis Senoba-nagebobebisa da komunikaciebis dazianeba;

• saqarTveloSi ar arsebobs msgavsi saxis masStaburi xelovnuri nagebobis mSeneblobisa da maTi eqspluataciis usafrTxoebis uzrunvelyofis gamocdileba.

alternatiuli varianti II - CrdiloeTi 180/00 qanobiT

alternatiuli varianti II gulisxmobs SemovliTi rkinigzis xazis gadatanas SemovliTi saavtomobilo gzis mimdebared. alternatiuli varianti uerTdeba arsebul rkinigzas arsebuli xazis 2,485 km-ze, mcxeTa - blok-post zahesis gadasarbenze. variantis mixedviT gaTvaliswinebulia axali sadguris – karsanis mSenebloba. marSrutis sigrZea 49.05 km. adgilis topografiuli pirobebi sakmaod rTulia. sirTules ganapirobebs:

• SefardebiTi simaRleebis mniSvnelovani cvlilebebi;

• mdinareebis, xeobebis da mSrali xevebis didi raodenoba. am alternatiuli variantisTvis aucilebelia:

• mdinare mtkvarze axali sarkinigzo xidis mSenebloba;

• 3 gvirabis mSenebloba, romelTa saerTo sigrZe 11.88 km-ia, maT Soris yvelaze grZelis - 7.6 km;

• 12 estakadisa da xidis mSenebloba saerTo sigrZiT daaxloebiT 11.6 km;

Page 6: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

6

• 20 wyalgamSvebi mili. marSrutis dadebiT mxares warmoadgens misi ukiduresi daSoreba Tbilisis wyalsacavidan sxva alternativebTan SedarebiT. marSrutis im uaryofiTi mxareebidan, romlebmac ganapirobes marSrutze uaris Tqma, aRsaniSnavia:

• ukiduresad rTuli reliefuri pirobebi (topografiuli zedapiri);

• marSrutze sainJinro nagebobebis didi raodenoba;

• arastabiluri ubnebi marSrutis udides nawilze – didi simZlavris mewyruli sxeulebi;

• Tbilisis erovnuli parkis tradiciuli zonis gadakveTa;

• marSrutis mSeneblobis xarjebi scildeba gonivruli dafinansebis farglebs (igi saWiroebs 300 mln. evroTi mets, rac TiTqmis orjer metia sxva alternativebTan SedarebiT);

• alternativas aseve mniSvnelovani danaxarjebi eqneba eqspluataciis etapze (sainJinro nagebobebis didi raodenoba), rac aseve gazrdis misi eqspluataciis Rirebulebas grZelvadian perspeqtivaSi.

alternatiuli varianti III - centraluri 150/00 qanobiT

III alternatiuli variantis yvela qvealternativa daproeqtebulia 150/00 saangariSo qanobiT. varianti III-Tvis proeqtirebis sawyis etapze dagegmili iyo misi baqo-Tbilisis arsebul rkinigzasTan mierTeba sadgur gaCianTan. sabolood gadawyda, rom misi mierTeba baqo-Tbilisis arsebul rkinigzasTan ganxorcieldeba momavalSi. amJamad ki alternativa sadgur lilo I-is Semdeg miuerTdeba kaxeTis arsebul rkinigzas. qvealternativebi:

• qvealternativa III-1 (dasaxlebul ubnebSi gavliT) – alternatiuli varianti uerTdeba arsebul sarkinigzo xazs mcxeTa-zahesis gadasarbenis 2,485 km-ze. iseve, rogorc varianti II-is SemTxvevaSi, mierTebis adgilze gaTvaliswinebulia axali sadguris `karsanis~ gaxsna. am monakveTze trasa miuyveba Tbilisis wyalsacavs (minimaluri daSoreba - 900 metri). trasis ocdameTormete kilometrze gaTvaliswinebulia sakvanZo sadgur lilo I-is gaxsna. sadgur lilo I-dan trasa SeuerTdeba kaxeTis arsebul rkinigzas.

• qvealternativa III-2 – zustad imeorebs alternativa III-1-s. principuli

gansxvaveba mdgomareobs Tbilisis wyalsacavis mimdebare teritoriis gavlaSi gvirabis saSualebiT. am variantiT gvirabi daiwyeba trasis mecxramete kilometrze. misi sigrZe 4.03 km-s Seadgens.

• qvealternativa III-3 (dasaxlebuli ubnebis SemovliT) – msgavsia III-1 qvealternatiuli variantisa. erTaderTi gansxvaveba mdgomareobs imaSi, rom zahesis dasaxlebasa da sofel gldanis monakveTze mocemuli marSruti daSorebulia aRniSnuli dasaxlebebisagan meti manZiliT, vidre sxva alternatiuli variantebi.

• qvealternativa III-4 – zustad imeorebs alternativa III-3-s. principuli gansxvaveba mdgomarobs (msgavsad alternatiuli varianti III-2-isa) Tbilisis wyalsacavis mimdebare teritoriis gavlaSi gvirabis saSualebiT. am variantiT gvirabi daiwyeba trasis meTvramete kilometrze. misi sigrZe 4.25 km-s Seadgens.

am alternativis uaryofiTi mxareebia

• Tbilisis erovnuli parkis tradiciuli gamoyenebis zonisa da vizitorTa zonis gadakveTa;

• siaxlove Tbilisis wyalsacavTan;

• geodinamiuri procesebis gaaqtiurebis maRali albaToba;

Page 7: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

7

• trasa gadis dasaxlebul punqtebSi. mosaxleobis gadasaxlebis aucilebloba da/an resursebTan xelmisawvdomobis SezRudva;

• xmaurisa da vibraciis donis zrda dasaxlebul punqtebSi.

alternatiuli varianti IV – “centraluri”

alternatiuli varianti IV-is yvela qvealternativa daproeqtebulia 180/00 saangariSo qanobiT. alternatiuli varianti IV-Tvis proeqtirebis sawyis etapze dagegmili iyo misi baqo-Tbilisis arsebul rkinigzasTan mierTeba sadgur gaCianTan. sabolood gadawyda, rom mierTeba ganxorcieldeba momavalSi. amJamad ki alternativa sadgur lilo I-is Semdeg miuerTdeba kaxeTis arsebul rkinigzas. qvealternativebi:

• qvealternativa IV-1 – aRniSnuli varianti dasavleTis mxridan iwyeba mcxeTa-zahesis gadasarbenis 2388 kilometrze (uSualod mdinare mtkvarze arsebuli sarkinigzo xidis gadasvlis Semdeg) sadgur zahesis midamoebSi. rTuli topografiuli pirobebis gamo mierTebis adgilSi sadguris nacvlad ewyoba blok-posti, romlis marTva ganxorcieldeba sadgur zahesidan. liandagebis gadakveTa mierTebis adgilSi moxdeba erT doneze, rac mniSvnelovnad amcirebs Tbilisis SemovliTi rkinigzis xazis gamtarunarianobas. marSrutis dasawyisSi trasa or adgilas kveTs arsebul saavtomobilo gzas; dagegmilia am adgilebSi gzagamtarebis mowyoba.

• qvealternativa IV-2 – TiTqmis identuria IV-1 variantisa. am variantis mixedviT

dagegmilia 4.03 km sigrZis gvirabis mowyoba trasis meTxuTmete da mecxramete kilometrebs Soris.

ekonomikuri TvalsazrisiT alternatiuli varianti IV-is dadebiTi mxarea is, rom igi ar saWiroebs axali saxide gadasasvlelis mSeneblobas mdinare mtkvarze. alternativis uaryofiTi mxareebia:

• teqnikuri TvalsazrisiT:

o rTuli topografiuli pirobebi, rac amcirebs rkinigzis gamtarunarianobas;

o trasis qanobi zogierT monakveTze aris 180/00;

o trasa gadis qalaqis mWidrod dasaxlebul teritoriaze;

o gldanis didi tbis siaxloves trasa gadis sust gruntebian WrilSi, tbis wylis donidan 3-4 metriT dabla, rac gamoiwvevs eqspluataciis pirobebis gauaresebas;

o meaTe kilometrze trasa gaivlis damewyril ubans, rac damatebiT xarjebTan aris dakavSirebuli da rkinigzis eqspluataciis procesSi SeiZleba damatebiTi sirTuleebi Seqmnas.

• garemosdacviTi da socialuri TvalsazrisiT:

o Tbilisis erovnuli parkis vizitorTa zonis gadakveTa;

o siaxlove Tbilisis wyalsacavTan;

o trasa gadis dasaxlebul punqtebSi. mosaxleobis gadasaxlebis aucilebloba da/an resursebTan xelmisawvdomobis SezRudva;

o xmaurisa da vibraciis donis zrda dasaxlebul punqtebSi.

Page 8: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

8

alternativebis Sedareba ZiriTadi teqnikuri da ekonomikuri maCveneblebis mixedviT

I da II alternativebi gamoiricxa proeqtis SemuSavebis sawyis etapze. maTi gamoricxvis mizezebi ganxiluli iyo zemoT. alternativebi III-2, III-4, IV-2 (III da IV alternativebis qvelaternativebi – gvirabis mSenebloba Tbilisis zRvis siaxloves) gamoiricxa “saqarTvelos rkinigzis” mier gazrdili samSeneblo danaxarjebis gamo. garda amisa, mxedvelobaSi iqna miRebuli SesaZlo zemoqmedebebisagan Tbilisis wyalsacavis dacvisaTvis aucilebeli Semarbilebeli RonisZiebebic. III-1 da IV-1 alternatiuli variantebis ZiriTadi teqnikuri da ekonomikuri maxasiaTeblebis Sedareba proeqtis I etapisaTvis aCvenebs, rom III-1 variantis samSeneblo Rirebuleba 53.519 mln. evroTi metia IV-1 variantis trasis samSeneblo RirebulebasTan SedarebiT. ori darCenili konkurenti variantidan III-1-is ganxorcielebas (romlis saangariSo qanobi 150/00-ia) mxolod im SemTxvevaSi eqneboda upiratesoba, Tu tvirTebis transportirebis ganxorcieleba SesaZlebeli iqneboda erTmagi wevis gamoyenebiT. magram, teqnikur davalebaSi mocemuli satvirTo matareblebis wonebis mixedviT (3,300 t kenti, 4,000 t luwi mimarTulebiT) 150/00 qanobis SemTxvevaSic ki ar aris sakmarisi erTmagi wevis gamoyeneba da aseT SemTxvevaSi damatebiTi 57 mln evros dabandeba da trasis dagrZeleba `saqarTvelos rkinigzam~ mizanSewonilad ar miiCnia. `nulovani~ alternativa

nulovani alternativa gulisxmobs arsebuli situaciis SenarCunebas, anu SemovliTi rkinigzis proeqtze uaris Tqmas da Tbilisis rkinigzis arsebuli magistralis datovebas. dagegmili saqmianobis ganuxorcielebloba agvaridebs yvela im SesaZlo gavlenas bunebriv da socialur garemoze, rac dakavSirebuli iqneba proeqtis farglebSi dagegmili qmedebebis ganxorcielebasTan. magram, aseve gasaTvaliswinebelia arsebuli situacia da is uaryofiTi gavlenebi, romelsac ganapirobebs rkinigzis xazis arseboba dedaqalaqis centralur nawilSi. zemoqmedebebze saubris dros gasaTvaliswinebelia Semdegi:

• xmaurisa da vibraciis dasaSvebze 5-20 dbA-iT maRali done dedaqalaqis centralur nawilSi. es niSnavs, rom calkeul SemTxvevebSi xmauris arsebuli done dasaSvebs 2-4-jer aRemateba.

• miuxedavad imisa, rom sadgur didubidan Tbilisis sakvanZo sadguramde arsebuli rkinigzis monakveTis mimdebare teritoriaze maRalsarTuliani saxlebi ganlagebulia rkinigzis xazidan 100-200 metris manZilze, amave teritoriaze zogierTi dabalsarTuliani sacxovrebeli Senoba liandagebTan sakmaod axlos mdebareobs. aseT SenobebTan bgeris doneebis saSualo mniSvneloba Seadgens 74-79dbA-s matarebelTa siCqarisa da mimdebare teritoriis morfologiis mixedviT.

• arsebuli monacemebis safuZvelze Tbilisis farglebSi Ramis saaTebSi (23:00 sT-dan 07:00 sT-mde) moZraobs 19-mde satvirTo matarebeli, romlebic mimdebare teritoriaze warmoqmnian xmauris maRal doneebs. niadagisa da miwisqveSa wylebis istoriuli dabinZureba.

• ZiriTad tvirTebs, romelTa gadazidvasac amJamad awarmoebs `saqarTvelos rkinigza~, warmoadgens navTobi da navTobproduqtebi (rogorc nedli navTobi, aseve gadamuSavebuli saxiT azerbaijanidan, yazaxeTidan da TurqmeneTidan Savi zRvis portebisken). 2008 wels gadaizida daaxloebiT 10 mln. t nedli navTobi da navTobproduqti.

• rkinigzis arseboba warmoadgens qalaqis CrdiloeTi nawilis ganviTarebis erT-erT ZiriTad Semaferxebel faqtors da rkinigzis gaswvriv mdebare miwis nakveTebisa da sacxovrebeli saxlebis gaufasurebis mizezs.

• qalaqis SuagulSi arsebuli rkinigza aferxebs qalaqis ganviTarebas. qalaqis ganviTarebis axali generaluri gegmis mixedviT:

Page 9: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

9

• Tavi VIII - satransporto komunikaciebi. muxli 9. punqti 1. _ dedaqalaqis perspeqtiuli ganviTarebis generaluri gegmis mixedviT Tbilisis satransporto komunikaciebis mowesrigeba upiratesad dakavSirebulia satransporto infrastruqturis ganviTarebis regionul tendenciebTan - aglomeraciis gamWol aRmosavleT-dasavleTis transnacionaluri magistralis da yarsi-erzerumis mimarTulebiT saqarTvelos meore RerZis ganviTarebasTan. am tendenciebis gaTvaliswinebiT prioritetul amocanas warmoadgens tranzituli sarkinigzo magistralis qalaqidan gatana.

• Tavi IX - sainJinro infrastruqtura. muxli 20. punqti 1. _ q. Tbilisis meriis urbanuli dagegmarebis saqalaqo samsaxurma da SemdgomSi q. Tbilisis meriis ssip Tbilisis arqiteqturis samsaxurma mis xelT arsebuli yvela analitikuri, kvleviTi, gegmarebiTi da teqnikuri xasiaTis masalebidan daazusta dedaqalaqis teritoriebis ganviTarebis zogadi da, calkeul SemTxvevebSi, konkretuli zonebi, daamuSava misi teqsturi nawili da uaxloesi periodis mosalodneli saWiroebebis Sesabamisi operatiuli ganviTarebisaTvis SeimuSava Semdegi qalaq-gegmarebiTi winadadebebi:

o rkinigzasTan dakavSirebuli sameurneo funqciebis (sasawyobo, damxarisxebeli, saremonto da sxv.) gatana Tbilisis centraluri nawilidan. didubisa da navTluRis mimdebared kvanZebSi maRali kategoriis polifunqciuri sazogadoebriv-saqmiani sivrcis Camoyalibeba;

o qalaqis centraluri teritoriidan sarkinigzo funqciis gatanis Semdgom didubis sadguridan centralur vagzlamde gamoTavisuflebuli teritoriis (daaxl. 150.0 ha) aTviseba mravalfunqciuri saqalaqo centris daniSnulebiT.

qalaqis ganviTarebis axali generaluri gegmidan gamomdinare, Tbilisis SemovliTi rkinigzis proeqtis ganxorcieleba warmoadgens qalaqis ganviTarebis erT-erT umniSvnelovanes pirobas. proeqtis ZiriTadi maxasiaTeblebi da elementebi

“saqarTvelos rkinigzis” proeqti Sedgeba ori ZiriTadi nawilisagan:

1) SemovliTi gza:

• SemovliTi rkinigzis xazis mSenebloba/reabilitacia Tbilisis Crdilo-aRmosavleTiT arsebul rkinigzasTan mierTebis wertilebiT;

• SemovliT marSrutze ori axali regionuli satvirTo sadguris mSenebloba. 2) Tbilisis centralur nawilSi sarkinigzo nagebobebis gardaqmna:

• qalaqis centralur nawilSi arsebuli sarkinigzo xazis (CrdiloeTiT sadgur `didubesa~ da samxreTiT sadgur `navTluRs~ Soris mdebare monakveTis daSla da rkinigzis centralur sadgurSi Tbilisis CrdiloeTidan momavali sagareubno matareblis gauqmeba. saerTo jamSi, gamonTavisuflebuli iqneba 83.4 hetari miwis nakveTi (saidanac 73.2 heqtari gamoyenebuli iqneba qalaqis ganviTarebisaTvis). garda aRniSnuli 83.4 heqtarisa, damatebiT gamonTavisufldeba teritoria, romelic amJamad dakavebuli aqvs rkinigzis Cixur sadgurebs. Cixuri sadgurebis saerTo raodenoba Seadgens 64-s, romelTagan 55 kerZo, 9 ki _ `saqarTvelos rkinigzis~ mflobelobaSia. kerZo sadgurebis mflobeli organizaciebi da kompaniebi damokidebulni arian rkinigzidan tvirTebis pirdapir miRebaze. Sesabamisad, rkinigzis gadatanis Semdeg, isini, savaraudod, an gadavlen axali rkinigzis mimdebare teritoriaze, an Secvlian tvirTis gadazidvis profils. kaxeTis mimarTulebiT moZravi is satvirTo matareblebi, romlebic saWiroeben daxarisxebas, Sevlen Tbilisis maxarisxebel sadgurSi da Semdeg gaagrZeleben svlas SemovliTi xaziT. adgilobrivi satvirTo sarkinigzo gadazidvebi ganxorcieldeba Semdegi sadgurebis gavliT: Tbilisi maxarisxebeli, Tbilisi sakvanZo da sadguri veli.

• proeqtis ZiriTadi RonisZiebebis mixedviT, qalaqis centraluri nawilidan gatanili sarkinigzo infrastruqtura ganTavsdeba/aSendeba Tbilisis sakvanZo sadgurTan mdebare uaxloes sadgurebSi.

Page 10: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

10

3. fonuri socialur-ekonomikuri pirobebi

dagegmili proeqti zemoqmedebas moaxdens Tbilisis Semdeg administraciul-teritoriul erTeulebze: didube-CuRureTis, gldani-naZaladevi, isani-samgoris municipalitetebi da mcxeTis municipalitetze. proeqti gadakveTs am municipalitetebis Semdeg dasaxlebebs: gldani-naZaladevi - zahesi, zemo avWala, gldani, giorgiwmindas saagarako dasaxleba, muxianis saagarako dasaxleba, isani-samgori – patara lilo, TeTrixevhesi, samgori, lilo da qalaqi mcxeTa. saproeqto teritoriis farglebSi moqceulia 233,784 ojaxi, aqedan 215,639 ojaxi cxovrobs Tbilisis municipalitetis teritoriaze, xolo 18,145 ojaxi – mcxeTis municipalitetis teritoriaze. mosaxleobis raodenoba saproeqto teritoriaze Seadgens 809,328-s, aqedan 139,447 cxovrobs didube-CuRureTSi, 320,362 – gldani-naZaladevSi, 284,691 – isani-samgorSi, xolo 64,829 – mcxeTaSi. Tbilisis Sromisunariani mosaxleobis 29.8% dausaqmebelia. mcxeTaSi umuSevrobis done Seadgens 17.7%-s. Tbilisis dasaqmebuli mosaxleobis 79.6%-s aqvs samsaxuri, xolo 20.3% - TviTdasaqmebulia. mcxeTa-mTianeTis regionSi TviTdasaqmebulTa raodenoba 63.2%-s Seadgens. Tbilisis mosaxleobis Semosavlis ZiriTad wyaros warmoadgens anazRaurebadi samsaxuridan miRebuli Semosavali (51.2%), soflis meurneobidan miRebuli Semosavali (0.4%) da TviTdasaqmebidan miRebuli Semosavali (12.2%). rac Seexeba mcxeTas, aq Semosavlis ZiriTad wyaros warmoadgens vaWroba, momsaxureba (restornebi, sastumroebi) da mSenebloba. rkinigzis centralur sadgurSi da mis mimdebare teritoriaze ganlagebulia rigi mcire sawarmoebisa (maRaziebi, kafeebi, da a.S.), sasoflo-sameurneo produqtebis ramdenime araoficialur bazroba, ramdenime aseuli araoficialuri gare movaWre, regionuli mikroavtobusebis sadguri da sxva satrasporto saSualebebi. rkinigzis centralur sadguris Cixebs iyeneben didi samrewvelo qarxnebic. turistuli potencialis TvalsazrisiT aRiniSnavia “Tbilisis zRva” da misi mniSvneloba, gamomdinare im xedvidan, romelic Tbilisis merias Tbilisis zRvis mimarT aqvs. aseve aRsaniSnavia mcxeTis municipalitetis turistuli potenciali. swored turizmi warmoadgens municipalitetis Semosavlebis erT-erT umniSvnelovanes wyaros. aRniSvnis Rirsia is faqti, rom Tbilisis erovnuli parki Setanilia qalaqis mwvane zonaSi. 4. garemos fonuri monacemebi

klimati

qalaq Tbilisisa da misi Semogarenis klimati aris zomierad kontinenturi, haeris kargad gamoxatuli Crdilo-dasavleTisa da aRmosavleTis moZraobiT. saSualo wliuri temperaturaa 10.50-12.50C. saSualo wliuri fardobiTi tenianobaa 68%, naleqebis wliuri raodenobaa 450-550 mm. naleqebis dRiuri raodenoba Seadgens 80-130 mm-s. didi intensivobis wvimebi (Tavsxma) TbilisSi Zalian xSiria. Tovlis safari SeiZleba warmoiqmnas seqtember-dekemberSi, xolo dadnes marti-aprilSi. Tovlis safaris sisqe saSualod 10 sm-ia, magram zogjer SeiZleba miaRwios 30-40 sm-s. geomorfologia

teritoria, romlis sazRvrebSic gaTvaliswinebulia Tbilisis SemovliTi rkinigzis mSenebloba, Sedis amierkavkasiis mTaTaSorisi ares aRmosavleTi daZirvis zonis (mtkvris mTaTaSua rufi) qarTlis molasur qvezonaSi. aRniSnuli teritoria, saqarTvelos geomorfologiuri daraionebis sqemiT, Sedis saqarTvelos mTaTaSorisi dadablebis geomorfologiur zonaSi. am teritoriis udidesi nawili moicavs ivris (garekaxeTis) zegnis Crdilo-dasavleT (Tbilisze uSualod mibjenil) monakveTs, romelic samgoris gorak-borcvian-serebian talRovan vakes warmoadgens. SemovliTi rkinigzis ukiduresi dasavleTi monakveTi saguramos qedis samxreTi mTiswineTis gorak-borcviani zolis gavlis Semdeg mdinare mtkvris xeobis Zirs gadakveTs zahesis dasaxlebuli ubnis dasavleTiT sofel muxaTgverdTan.

Page 11: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

11

geologiuri agebuleba

saproeqto teritoriis farglebSi yvelaze Zveli geologiuri warmonaqmnebia zeda eocenis qanebi (Tbilisis numulitiani wyeba). aRniSnuli qanebi ZiriTadad saproeqto teritoriis aRmosavleT nawilSia warmodgenili Tixebis saxiT, romlebic Seicaven qviSaqvebis SuaSreebs. oligocenis naleqebi saproeqto arealSi warmodgenilia, mis rogorc dasavleT, ise aRmosavleT nawilebSi. oligocenuri naleqebi ganixileba qveda molasebis Semadgenel nawilad, rac maikopis wyebis saxelwodebiT aris cnobili. am wyebis naleqebiT agebulia saproeqto arealis mezoblad mdebare norio-xaSmis antiklinis TaRuri nawili. sarkinigzo trasis gaswvriv mdebare teritoriebze qveda miocenis naleqebi liTologiurad iyofa or nawilad: zeda anu maikopis I wyeba (kowaxuris horizonti) da qveda anu maikopis II wyeba (sayaraulos horizonti). kowaxuris horizontis naleqebi ZiriTadad warmodgenilia arakarbonatuli TixebiT. aRniSnuli Tixebi ganviTarebulia saproeqto teritoriis dasavleT da centralur nawilSi. SemovliTi rkinigzis arealis farglebSi meoTxeuli asakis naleqebi TiTqmis yvelgan gvxvdeba da warmodgenilia deluviur-proluviuri, Tanamedrove da Zveli aluviuri da tbiur naleqebis saxiT. deluviur-proluviuri naleqebi warmodgenilia TixnarebiT, sxvadasxva qanebis dauxarisxebeli da daumuSavebeli RorRiani masalis CanarTebiT, aluviuri naleqebi - kargad da saSualod damuSavebuli kenWebiT, kaWaris CanarTebiT, qviSa-xreSis SemavsebliT da sustad Secementebuli konglomeratebiT. es naleqebi gavrcelebulia mdinareebis kalapotebSi, Walis maRal da Waliszeda terasebze. seismuroba

SemovliTi rkinigzis derefani da mimdebare teritoriebi ganlagebulia erTmaneTisgan gansxvavebuli ori morfostruqturuli erTeulis farglebSi _ samxreT kavkasionis molasuri daZirvis aRmosavleT da aspinZa-Tbilisis zonebSi, romlebic Tavis mxriv mniSvnelovnad garTulebulia urTierTgadamkveTi teqtonikuri rRvevebiT. aRniSnuli zonebi ganlagebulia maRali seismuri riskis arealSi, sadac dasaxlebul punqtebs (Tbilisi, mcxeTa, sagarejo, gardabani da sxva) 8 baliani intensivobis miwisZvra emuqrebaT. hidrologia

saproeqto rkinigza kveTs 31 wylis obieqts, maT Soris mdinareebs: TeTrixevs, foraqaanTxevs, kvirikobisxevs, xevZmaras, jaWvisxevs, gldanulas da mtkvars, zemosamgoris sarwyavi sistemis zemo magistralur arxs da 23 usaxelo xevs. aRniSnuli gadakveTebidan yvelaze didi mdinarea mtkvari. gadakveTis ubanze mdinaris nakadis sigane 80-90 metria, siRrme 3.5-4.0 metri, xolo siCqare 1.0-1.2 m/wm. gansakuTrebiT aRsaniSnavia gansaxilvel teritoriaze arsebuli Tbilisis wyalsacavi, igive Tbilisis zRva, romelic 1953 wlidan sasmeli wyliT uzrunvelyofs qalaq Tbiliss. SemovliTi rkinigzis daaxloebiT 2 km sigrZis monakveTi Tbilisis zRvidan daSorebulia 1 km-ze naklebi manZiliT. Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris “garemosdacviTi xarisxis standartebis damtkicebis Sesaxeb” 2001 wlis 16 agvistos # 297/N brZanebulebis Tanaxmad, es teritoria warmoadgens Tbilisis zRvis meore sanitarul zonas. Tumca, saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministro gegmavs “garemosdacviTi xarisxis standartebis damtkicebis Sesaxeb” 2001 wlis 16 agvistos # 297/N brZanebulebaSi cvlilebis Setanas Semdegi saxiT: “calkeul SemTxvevebSi, konkretuli ekologiuri situaciebis gaTvaliswinebiTa da “garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis Sesabamisad SemuSavebuli “garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSSi” mocemuli dokumenturi dasabuTebiT, meore sartylis teritoriis sazRvrebi SesaZlebelia Seicvalos, rac asaxvas hpovebs Sesabamisi ekologiuri eqspertizis daskvnaSi.” Tbilisis zRva, misi wyalSemkrebi auzi, samgoris sairigacio sistemis zeda magistraluri arxi da mdinare kvirikobisxevi warmoadgenen yvelaze sensitiur ubnebs sakvlev teritoriaze.

Page 12: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

12

hidrogeologia

reliefis danawevrebis da eroziuli xevebis ganviTarebis gamo, Tbilisis SemovliTi rkinigzis saproeqto marSrutis monakveTze - dasaxleba zahesidan mdinare xevZmaras gadakveTamde - gruntis wylebi intensiurad aris drenirebuli da, Sesabamisad, maTi cirkulaciis siRrme 5 metrs aRemateba. am mxriv gamonaklisia gldanis Semogareni, sadac saproeqto xazi uaxlovdeba mlaSe tbebsa da daWaobebul farTobebs. am monakveTze gruntis wylebis mdebareobis savaraudo siRrme 2.0 – 2.5 m-s Seadgens. amave monakveTze sayuradReboa TabaSiris Semcveli Tixnari gruntebis gavrceleba, rac qimiuri sufoziis aRZvris maRal albaTobas Seicavs. dawyebuli giorgiwimindas saagarako dasaxlebidan, vidre sofel patara lilos samxreT periferiamde, saproeqto trasa sworxazovania, patar-patara mSrali xevebis umniSvnelo gadakveTebiT. reliefi aq zomierad danawevrebuli, ufro borcviania. miwisqveSa wylebis cirkulaciis siRrme 5 metrs aRemateba. Tbilisis zRvis CrdiloeTiT SemovliTi rkinigza kveTs mdinare kvirikobisxevs, Semdeg miuyveba ZiriTadad saTibebad gamoyenebul miwis nakveTebs da uaxlovdeba Tbilisis zRvas. am ubanze miwisqveSa wylebi zedapirTan axlos mdebareobs da adgili aqvs daWaobebas. ubnis hidrogeologiuri pirobebi metyvelebs imaze, rom avariebis SemTxvevaSi am teritoriaze maRalia miwisqveSa wylebis da Semdgom Tbilisis zRvis dabinZurebis saSiSroeba. hidrogeologiuri garemos aRweris dros aucilebelia imis gaTvaliswineba, rom es teritoria mravali wlis manZilze gamoiyeneboda soflis meurneobisaTvis (ZiriTadad venaxebisTvis) da aq warmodgenilia miwisqveSa sairigacio sistema. daculi teritoriebi - Tbilisis erovnuli parki

Tbilisis SemovliTi saproeqto rkinigza kveTs Tbilisis erovnuli parkis teritorias. Tbilisis erovnuli parki Seiqmna saguramos nakrZalis bazaze. saqarTvelos kanonis – Tbilisis erovnuli parkis Sesaxeb – safuZvelze (ZalaSi Sevida 2008 wlis 1 ianvridan). Tbilisis SemovliTi saproeqto rkinigza kveTs erovnuli parkis vizitorTa zonas Tbilisis zRvis Crdilo-aRmosavleTiT or monakveTze:

• kvirikobis xevis monakveTze, daaxloebiT 1 kilometris sigrZeze; da,

• Tbilisis wyalsacavis ukidures aRmosavleT monakveTze saproeqto rkinigzis me-18 kilometrze, daaxloebiT 350 m-is sigrZeze.

zahesis dasaxlebis teritoriaze SemovliTi rkinigza, daaxloebiT 2 kilometris sigrZeze, ganlagdeba Tbilisis erovnuli parkis tradiciuli gamoyenebis zonasTan axlos. am monakveTze saproeqto rkinigzis minimaluri daSoreba erovnuli parkis teritoriidan 100-200 metrs Seadgens. Tumca, saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros “calkeuli daculi teritoriebis regulirebis wesis damtkicebis Sesaxeb” #729 brZanebulebaSi dagegmilia cvlilebis Setana, romlis safuZvelzec Seicvleba Tbilisis erovnuli parkis amJamad arsebuli vizitorTa zonis nawilis statusi da gardaiqmneba erovnuli parkis tradiciuli gamoyenebis zonad. garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros am cvlilebis argumentad mohyavs is faqti, rom amJamad arsebuli vizitorTa zona adgilobrivi mosaxleobis mier tradiciulad gamoiyeneboda sasoflo-sameurneo saqmianobebisaTvis. saqarTvelos kanoni “daculi teritoriebis sistemis Sesaxeb” ki krZalavs am saxis saqmianobis warmoebas vizitorTa zonis farglebSi. flora da habitatebi

SemovliTi rkinigzis derefnis umetesi nawili Sedgeba sasoflo-sameurneo savargulebisa da dasaxlebebisagan. Sesabamisad, mcenareuli safari da habitatebi fragmentebis saxiT aris warmodgenili. habitatebis ZiriTadi tipebia: stepis, semi-ariduli, Walis tyeebis da tba-Waobiani habitatebi. Walis tyeebisa da tba-Waobian habitatebs gansakuTrebuli sakonservacio Rirebuleba gaaCniaT da aucilebelia maTi SenarCuneba.

Page 13: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

13

fauna

veluri fauna. SemovliTi rkinigzis gaswvriv mdebare teritoriebze binadrobs erovnul wiTel nusxaSi (2006) Setanili 22 saxeoba. wiTel nusxaSi Setanili saxeobebidan aq vxvdebiT: 4 saxeobis ZuZumwovars, 7 saxeobis frinvels, 3 saxeobis qvewarmavals, 1 saxeobis amfibiasa da 7 saxeobis mwers. am saxeobebisaTvis SemovliTi rkinigzis mimdebare teritoria ar aris sakvanZo adgilsamyofeli. msxvili mtacebeli frinvelebisa da weroebis umetesoba aq Cerdeba mxolod mokle droiT gadafrenis periodSi. zogierTi mcire ZuZumwovari da reptilia, rogoricaa xmelTaSuazRveTis ku (Testudo graeca), amierkavkasiuri zazuna (Mesocricetus brandti) da siriuli myvari (Pelobates syriacus), SeiZleba moqces proeqtis Zlieri gavlenis qveS im SemTxvevaSi, Tu samuSaoebis Sesrulebis procesSi daaSroben im droebiT sagubarebs, sadac xdeba maTi gamravleba. TavSesafris dakargvisadmi gansakuTrebiT mgrZnobiarea Ramura. saqarTveloSi gvxvdeba xelfrTianebis 29 saxeoba, yvela maTgani daculia SeTanxmebiT evropuli Ramurebis populaciebis konservaciis Sesaxeb (2000). saproeqto teritoriaze warmodgenilia ZuZumwovrebis Semdegi saxeobebi: mgeli (Canis lupus), mela (Vulpes vulpes), maCvi (Meles meles), kverna (Martes martes), tyis kata (Felis silvestris), kurdReli (Lepus europaeus). ixtiofauna. 2007 wels Catarebuli kvlevis Sedegebis Tanaxmad, proeqtis gavlenis arealSi arsebul zedapirul wylebSi dafiqsirebulia saqarTvelos wiTel nusxaSi Setanili da kavkasiis regionis endemuri saxeobebi. miwaTsargebloba

proeqtis gavlenis arealis teritoriis daaxloebiT 75-85% gamoiyeneba sasoflo-sameurneo miznebisaTvis (kerZo sasoflo-sameurneo miwis nakveTebi, baRebi, da a.S.). daaxleobiT 15-25% warmoadgens arasasoflo-sameurneo anu urbanul miwebs, sadac ganlagebulia sacxovrebeli saxlebi da sawarmoebi. miwis registraciisa da registrirebuli nakveTebis Sesaxeb arsebuli informaciis winaswari analizis Sedegad dadginda, rom miwis umetesi nawili ar aris oficialurad registrirebuli, rac imas niSnavs, rom uflebebi miwis sakuTrebaze ar aris oficialurad aRiarebuli. alternatiuli marSrutebis gaswvriv arsebul am araregistrirebuli miwebis nawilSi SesaZloa moxvdes iseTi miwis nakveTebic, romlebzedac arsebobs aRiarebadi uflebebi an SesaZlebelia maTze sakuTrebis damadasturebeli sabuTis miReba. aseve SesaZlebelia nakveTebis ijariT mflobelobis SemTxvevebis gamovlenac (sruli aRweris dros da adgilmonacvleobis detaluri gegmis SemuSavebis procesSi), rac aris farTod gavrcelebuli praqtika iseT teritoriebze, sadac warmodgenilia sasoflo-sameurneo miwebis didi farTobebi. atmosferuli haeris xarisxi

monitoringis arsebuli qseli qalaq TbilisisTvis amJamad warmodgenilia dakvirvebis mxolod erTi sadguriT (Tamar mefis xidisa da aRmaSenebelis gamziris gadakveTaze), romlis monacemebis eqstrapolacia mTeli qalaqis masStabiT arakoreqtulia. sakvlevi trasis gaswvriv instrumentuli kvlevebi ar Catarebula, Tumca aris monacemebi, rom navTobproduqtebis transportirebisa da savagono Semadgenlobis SeCerebebis adgilebSi (dasaxlebuli punqtebis siaxloves) SeimCneva navTobproduqtebis specifiuri suni, rac savaraudod gamowveulia vagon-cisternebis konstruqciuli elementebis (sasunTqi da Casxmis sarqvelebi) gaumarTaobiTa da araswori eqspluataciiT. garemos dabinZureba

SerCeuli marSruti da mimdebare teritoriebi. samrewvelo sawarmoebisa da msgavsi obieqtebis ararseboba momaval sarkinigzo xazze da mis uSualo maxloblobaSi (100-150 metriani zoli rkinigzis liandagis orive mxares) mianiSnebs imas, rom am teritoriaze qimiuri dabinZurebis mniSvnelovani wyaroebi ar unda arsebobdes. saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministrodan Semdeg sakiTxebze:

Page 14: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

14

• yofili birTvuli sakvlevi reaqtori (oficialuri saxelwodeba: mcxeTis gamoyenebiTi kvlevebis centri), romelic daluqulia da mimdinareobs misi gamoyvana eqspluataciidan; da

• radioaqtiuri narCenebis axlaxans gamagrebuli samarxebi, miRebuli informaciis Tanaxmad: “gamoyenebiTi kvlevebis centris (reaqtoris) perimetri da misi mimdebare teritoria maionebeli gamosxivebis TvalsazrisiT bunebriv mdgomareobaSia da adamianisa da garemosaTvis safrTxes ar warmoadgens 2000 wels Catarebuli aero-gama-testirebis Sedegebis Tanaxmad”. TbilisSi gamosanTavisuflebeli teritoriebi. proeqtis teritoriaze arsebobs dabinZurebis ramdenime msxvili wyaro:

• salokomotivo depos teritoria: zeTis rezervuarebi, saTvalTvalo Txrilebi da saniaRvre arxebi;

• savagono depos teritoria: zeTis rezervuarebi, damleqavi Webi;

• filial `mgzavrTa gadayvanis~ savagono ubnis teritoria: miwaSi Camarxuli vagon-cisterna, amosebuli samrewvelo da sayofacxovrebo nagviT;

• filial `mgzavrTa gadayvanis~ Tbilisis salokomotivo depos teritoria: miwaSi Cafluli benzinis Sesanaxi cisternebi, fardulSi moTavsebuli cisternebi zeTebisaTvis, saTvalTvalo Txrilebi da saniaRvre arxi.

garda amisa, navTobisa da navTobproduqtebis gaJonvis Sedegad rkinigzis liandagis gaswvriv arsebobs navTobiT dabinZurebuli gruntis monakveTebi, rasac mkveTrad lokaluri xasiaTi ara aqvs. dabinZureba met-naklebad gadanawilebulia rkinigzis xazis gaswvriv. msgavsi xasiaTis dabinZureba dafiqsirebulia savagono depoSi cisternebis dgomis adgilebze da sxva obieqtebze. xmauri da vibracia

fonuri xmauri. arsebuli rkinigzis xazi kveTs mWidrod dasaxlebul teritoriebs. sarkinigzo transportis moZraoba warmoqmnis bgeris maRal doneebs, romlebic vrceldeba mimdebare teritoriebzec. sadgur didubidan Tbilisis sakvanZo sadguramde rkinigzis mimdebare teritoriaze sacxovrebeli (gansakuTrebiT maRalsarTuliani) saxlebi 100-200 metriT aris dacilebuli rkinigzis xazebidan, magram aris iseTi monakveTebi, sadac dabalsarTuliani sacxovrebeli Senobebi ganlagebulia liandagis kidura xazidan mxolod 30-70 m-is manZilze. satvirTo matareblis gavlis dros aseT SenobebTan bgeris doneebis saSualo mniSvneloba Seadgens 74-79dbA matarebelTa siCqaris da mimdebare teritoriaze arsebuli reliefis mixedviT. arsebuli monacemebis safuZvelze Tbilisis farglebSi Ramis saaTebSi (23:00 sT-dan 07:00 sT-mde) moZraobs 19-mde satvirTo matarebeli, romlebic mimdebare teritoriaze warmoqmnian xmauris maRal doneebs. magaliTad, rkinigzis xazidan 50m manZilze ganlagebul SenobebTan xmauris ekvivalenturi doneebi Ramis saaTebisaTvis Seadgens 60dbA-s, rac aWarbebs dasaSveb sidideebs Ramis saaTebisaTvis. unda aRiniSnos, rom rkinigzis calkeuli monakveTebi Tbilisis farglebSi SemosazRvrulia akustikuri xmaurdamcavi ekranebiT. zahesisa da gldanis teritoriaze gamavali Tbilisis SemovliTi saavtomobilo gzis satransporto nakadebi warmoqmian xmaurs, romelic vrceldeba did teritoriaze (rkinigzis SerCeuli marSrutis mimdebare teritoriebis CaTvliT). saavtomobilo gzis xmauri kidura xazis RerZidan 7.5 m-is manZilze dRis saaTebSi aRwevs 71dbA-s xolo, Ramis saaTebSi - 66dbA-s. fonuri vibracia. arsebobs monacemebi, rom sarkinigzo xazis uSualo maxloblobaSi ganlagebul SenobebSi vibraciam SeiZleba 10-jer gadaaWarbos dasaSveb normebs. TbilisSi gamavali sarkinigzo xazis mimdebare teritoriaze zogierTi sacxovrebeli saxli ganlagebulia 25-30 m-is manZilze. gamokiTxvis saSualebiT dadgenilia, rom am SenobebSi

Page 15: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

15

sarkinigzo Semadgenlobebis moZraobisas mosaxleoba grZnobs vibraciis zemoqmedebas, gansakuTrebiT Ramis saaTebSi. amJamad Tbilisis SemovliTi rkinigzis dagegmili marSrutis gaswvriv arsebul teritoriaze vibraciis problema ar aris. epizootologiuri fonuri informacia

agraruli radiologiisa da ekologiis institutis daskvnisa da saqarTvelos soflis meurneobis saministrodan miRebuli informaciis Tanaxmad, SemovliTi rkinigzis dagegmili marSrutis gaswvriv mdebare dasaxlebuli punqtebis mosaxleoba dgas jilexis gaaqtiurebis (an SesaZloa, epidemiis) riskis winaSe, vinaidan ar arsebobs zusti informacia jilexis samarxebis, riskis zonebisa da afeTqebis kerebis adgilmdebareobis Sesaxeb. am teritoriebze ganxorcielebulma miwis samuSaobma da kerebis JangbadTan Sexebam SesaZloa gamoiwvios infeqciebis gaaqtiureba an afeTqeba. kulturuli memkvidreoba da arqeologia

saproeqto teritoriaze arsebobs 16 ubani, romelic SeiZleba moeqces gavlenis qveS. esenia – adreuli brinjaos xanis 1 ubani, savaraudod Sua brinjaos xanis 1 ubani, gviani brinjaos xanis 3 ubani, antikuri xanis 3 ubani, Sua saukuneebis 4 ubani da 4 Tanamedrove epoqis ubani. 5. SesaZlo garemosdacviTi da socialur-ekonomikuri gavlenebi

SesaZlo socialur-ekonomikuri gavlenebi

mosaxleobis adgilmonacvleoba. adgilmonacvleobis TvalsazrisiT zegavlenis qveS moeqceva 75 kerZo sacxovrebeli saxli. SesaZlo uaryofiTi zegavlena adgilobriv Temebze moicavs miwisa da sacxovreblis dakargvas. mosaxleobis adgilmonacvleoba sakmaod mniSvnelovani movlenaa, vinaidan man SeiZleba gamoiwvios Semdgomi zegavlenebi Temze: axal adgilze axali sacxovrebeli saxlis SeZeniT gamowveuli ekonomikuri gavlena; Zveli socialuri urTierTobebis rRveviTa da axal socialur garemoSi urTierTobebis damyarebiT gamowveuli socialuri da ekonomikuri gavlenebi; cxovrebis stilis Secvla. unda aRiniSnos, rom mSeneblobis etaps eqneba droebiTi (daaxloebiT sami weli) dadebiTi zegavlena Sromis adgilobriv bazarze. biznes sawarmoebisa da komunaluri momsaxurebis obieqtebis adgilmonacvleoba

proeqtis ganxorcieleba zegavlenas iqoniebs rkinigzaze damokidebul 29 sawarmoze/kompaniaze. es kompaniebi damokidebulni arian rkinigzidan tvirTebis pirdapir miRebaze. Sesabamisad, rkinigzis gadatanis Semdeg, isini, savaraudod, an gadavlen axali rkinigzis mimdebare teritoriaze, an Secvlian tvirTis gadazidvis profils. garda amisa, TbilisSi rkinigzis centraluri sadguris gauqmeba SesaZlo gavlenas iqoniebs mimdebare teritoriaze arsebul Semdeg obieqtebze:

• mcire biznes sawarmoebze (maRaziebi, kafeebi da a.S);

• sasoflo sameurneo produqtebis ramdenime araoficialur bazrobaze;

• ramdenime aseul an met calkeul araoficialur gare movaWreze;

• regionuli mikroavtobusebis sadgurze;

• adgilobriv mosaxleobaze, romelic awarmoebs sakuTari binis an teritoriis movaWreebisaTvis gaqiravebas;

• am teritoriaze momuSave sxva sazogadoebriv satransporto saSualebebze. sazogadoebis janmrTeloba da usafrTxoeba. gavlena adgilobrivi Temebis janmrTelobasa da usafrTxoebaze proeqtis mSeneblobisa da eqspluataciis etapebze SeiZleba Semdegnairad Camoyalibdes:

• samSeneblo samuSaoebis dros warmoqmnili mtveri;

• mSeneblobisa da eqspluataciis etapebze warmoqmnili xmauri;

Page 16: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

16

• arsebul saavtomobilo gzebze mZime teqnikis gadaadgilebiT warmoqmnili vibracia;

• mSeneblobis etapze adgilobrivi Temebis warmomadgenlebisa da mSeneblebis ubeduri SemTxvevebis albaToba;

• mSeneblebis arasaTanado qceva/socialur-kulturuli gansxvaveba/konfliqtebi migranti mSeneblebis gamoyenebis SemTxvevaSi;

• teritoriaze droebiTi samuSao Zalis arsebobasTan dakavSirebuli daavadebebi;

• fexiT mosiaruleTa usafrTxoeba;

• esTeTikuri zemoqmedeba/zemoqmedeba teritoriis vizualur mxareze okupaciuri janmrTeloba da usafrTxoeba. cxrilSi mocemulia SemovliTi rkinigzis mSeneblobisa da eqspluataciis etapebze mSeneblebze SesaZlo ZiriTadi gavlenebis CamonaTvali: cxrili 2. ZiriTadi SesaZlo riskebi/gavlenebi mSeneblebze SemovliTi rkinigzis

mSeneblobisa da eqspluataciis etapebze

mSeneblobis etapi rkinigzis eqspluataciis

etapi

mSeneblobisa da

eqspluataciis

etapebi

• arasaTanado samuSao pirobebi • kontraqtis arasamarTliani pirobebi • saxifaTo samSeneblo masalebis gamoyenebiT gamowveuli uaryofiTi zemoqmedeba

• Senobebis demontaJis dros saxifaTo masalebTan SexebiT gamowveuli uaryofiTi zemoqmedeba

• daavadebebis afeTqeba daavadebuli saqonlis samarxebTan arasaTanado mopyrobiT

• sarkingzo infrastruqturis gadatana Tbilisis gauqmebuli centraluri sadguridan

• saxifaTo tvirTebis transportirebasTan dakavSirebuli avariebi

• dizelis Zravebis gamonabolqvi • eleqtruli da magnituri velebi

• xmauri da vibracia • ubeduri SemTxvevebi

midgoma miwis Sesyidvasa da adgilmonacvleobisadmi. Tbilisis SemovliTi rkinigzis proeqtis ganxorcieleba moiTxovs rogorc fizikur, aseve ekonomikur adgilmonacvleobas. marSrutis geografiuli mdebareobidan gamomdinare, proeqtis gavlenis arealSi eqceva kerZo saxlebi, sakarmidamo nakveTebi, benzingasamarTi sadgurebi, sawarmoo obieqtebis Senobebi da sasaflaoebi. gavlenis arealSi xvdeba rogorc samarTlebrivad registrirebuli (sajaro reestrSi), aseve araregistrirebuli sasoflo-sameurneo da urbanuli miwis nakveTebi, kanonierad Tu ukanonod dakavebuli municipaluri da saxelmwifo miwebi. miwis Sesyidva da adgilmonacvleoba iTvaliswinebs adgilmonacvleobis CarCos, rogorc bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis nawilis, SemuSavebas saqarTvelos kanonebisa da maregulirebeli aqtebis, aseve garemosdacviTi da socialuri politikisadmi EBRD-is moTxovnebis (2008) gaTvaliswinebiT. SesaZlo gavlena miwaTsargeblobaze

SerCeuli marSruti kveTs sam municipalitets (Tbilisi, mcxeTa da gardabani), 8 administraciul erTeuls da dasaxlebas (didi lilo, martyofi, gamarjveba, aRTaklia, gldani, zahesi, avWala da sofeli gldani). samSeneblo derefnisa da damxmare ubnebis CaTvliT marSrutis farglebSi eqceva daaxloebiT 188 heqtari, aqedan 116 ha ukavia droebiT misasvlel gzebs da samSeneblo ubnebs. proeqtisaTvis unda moxdes daaxloebiT 180 ha farTobis miwis Sesyidva. daaxloebiT 34 ha registrirebulia sajaro reestris erovnul saagentoSi (saxelmwifo saagento, romelic pasuxismgebelia sakuTrebis registraciaze), maSin, rodesac “centraluri” marSrutis gaswvriv arsebuli daaxloebiT 146 ha ar aris registrirebuli sajaro reestris erovnul saagentoSi. miwaTsargeblobis reJimi marSrutis gaswvriv arsebul miwis araregistrirebul nakveTebSi (146 ha) Semdegnairia: 1) gavlenis arealSi arsebuli miwis daaxloebiT 57% aris kerZo da iuridiuli pirebis kerZo sakuTrebaSi; 2) miwis 43% warmoadgens

Page 17: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

17

saxelmwifo an municipalur sakuTrebas. kerZo sakuTrebaSi arsebuli araregistrirebuli miwa (83ha) Sedgeba 15% kerZo urbanuli an arasasoflo-sameurneo da 85% sasoflo-sameurneo miwisgan. sasoflo-sameurneo miwaze (regorc samarTlebrivad registrirebulze, aseve araregistrirebulze) gaSenebulia baRebi (xili – daaxloebiT 30%, bostneuli – daaxloebiT 35%). garda amisa, “centraluri” marSrutis gaswvriv ganxorcielebuli savele kvlevis dros dafiqsirda xorblis naTesebi (daaxloebiT 5%) da saTibebi (daaxloebiT 30%). SerCeuli marSruti kveTs arsebul magistralur gazsadens (saguramos 700 mm-iani gazsadeni) 6 adgilas. garda amisa, marSruti kveTs 30 km sigrZis gardabani-navTluRis gazsadens (1,000 mm diametris) 1 adgilas. TanakveTa Tbilisis erovnul parkTan xdeba 2 ubanze. Tbilisis ganviTarebis generaluri gegmis mixedviT marSruti kveTs 3 sasaflaos da magistraluri gazsadenis zRvrul zonebs (mimdebare teritoriebs) 4 adgilas. garda amisa, marSruti gadakveTs erT ubans, sadac gzis samodernizacio samuSaoebis damTavrebamde Tbilisis ganviTarebis generaluri gegmiT ganisazRvra SezRudvebi ganaSenianebaze. SesaZlo garemosdacviTi gavlenebi

xmaurisa da vibraciis SesaZlo gavlenebi mSeneblobis etapze

xmauri: mSeneblobis etapze xmauris ZiriTad wyaroebs warmoadgenen momuSave samSeneblo manqanebi da danadgarebi. xmauri warmoiqmneba agreTve cementisa da xreSis damxmare sawarmoebis muSaobisas, mSenebelTa sacxovrebeli da manqanebis sadgomi banakebis moqmedebis dros, sasawyobo meurneobis eqspluataciis procesSi. dauSvebelia am obieqtebis ganTavseba sacxovrebeli saxlebis, saswavlo dawesebulebebis maxloblad. garda amisa, xmauri warmoiqmneba samSeneblo masalebis transportirebisas. bunebrivia, rom es samuSao unda sruldebodes mxolod dRis saaTebSi. rkinigzis monakveTis mSeneblobis procesSi SeiZleba Seiqmnas iseTi pirobebi, rodesac calkeuli dasaxlebuli adgili aRmoCndes zenormatiuli xmauris gavlenis qveS. mSeneblobis procesSi warmoqmnili xmaurisagan mosaxleobis dasacavad rekomendebulia Semarbilebeli RonisZiebebi, romelTa Soris yvelaze mniSvnelovania samuSaoebis dRis saaTebSi Catarebis moTxovna. saWiroebis SemTxvevaSi axlomdebare samosaxlo adgilTan SesaZlebelia dRis samuSao saaTebis SezRudva (magaliTad, 18-19 saaTamde). SesaZlebelia agreTve xmaurisagan damcavi gadasatani ekranebis gamoyeneba. mSeneblobis etapze xmauris Semcirebis kidev erTi mniSvnelovani SesaZleblobaa Tanamedrove saTanado teqnikisa da meTodebis gamoyeneba. vibracia. mZime samSeneblo samuSaoebi warmoqmnis vibracias, gansakuTrebiT ki gruntis gamagrebis, gvirabebis gayvanis da a.S. procesi. gruntis maxasiaTeblebisa da manZilis Sesabamisad vibraciis talRebs SeuZliaT samSeneblo ubnis maxloblad arsebuli Senobebis dazianeba. mSeneblobis etapze vibraciis warmoqmnis Tavidan acileba da Semcireba SesaZlebelia Semdegi prevenciuli zomebiT:

• vibraciis kontrolTan dakavSirebuli specialuri moTxovnebis CarTva satendero gancxadebaSi;

• kritikul ubnebze vibraciis dabali donis mqone samSeneblo procesebisa da meTodebis SerCeva, gansakuTrebiT gvirabebis gayvanisa da grutis gamagrebis samuSaoebis dros;

• samSeneblo samuSaoebis garemosdacviTi zedamxedveloba, vibraciis monitoringis CaTvliT.

SesaZlo gavlena eqspluataciis etapze

xmauri: Tbilisis SemovliTi rkinigzis xazidan 100 m manZilze xmauris eqvivalenturi da maqsimaluri doneebi mniSvnelovnad gadaaWarbebs dasaSveb zRvrebs rogorc dRis, aseve Ramis saaTebSi. samSeneblo normebisa da wesebis mixedviT sacxovrebeli ganaSenianeba dacilebuli unda iqnas rkinigzis kidura liandagis Sua xazidan 100 metrze meti manZiliT. mosaxleobis dacva xmaurisagan aseve SesaZlebelia xmaurdamcavi ekranebisa da mwvane nargavebis zolebis saSualebiT.

Page 18: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

18

100 metriani xmaurdamcavi zonis ararsebobis SemTxvevaSi, liandagidan 100 metrze axlos ganlagebul uaxloes sacxovrebel saxlebTan mosalodnelia “narCeni” xmauris gavlena 3 - 13 dbA farglebSi. saWiro iqneba “xmaurgaumtari” sacxovrebeli saxlebis aSeneba Senobebis pirvel rigSi an arsebuli Senobebis xmaurgaumtarobis gazrda. vibracia: vibraciis realuri doneebi damokidebulia mraval faqtorze, maT Soris gruntis tipze, Senobebis struqturul Tvisebebze da a.S. vibraciis warmoqmnaSi did rols TamaSobs moZravi Semadgenlobebis mdgomareoba. Tbilisis SemovliT rkinigzaze moZravi Semadgenlobebis umetes nawils satvirTo matareblebi Seadgens. “saqarTvelos rkinigzis” moZravi Semadgenlobebi ar aris karg mdgomareobaSi. es exeba yvela im qveynis moZrav Semadgenlobebs, sadac Tanamedrove teqnika jer ar aris farTod gavrcelebuli. vibraciis (da xmauris) Tavidan acilebis zomebia: upirapiro liandagebi, Tanamedrove araliTonis diskuri muxruWebis gamoyeneba da sarbeni zedapirebis uswormasworobis Semcireba borblebisa da liandagebis movlis gziT. sacxovrebeli saxlebidan sul mcire 100 metriT daSoreba warmoadgens vibraciis gavlenis Semcirebis kidev erT saSualebas. SesaZlo gavlena atmosferuli haeris xarisxze

mSeneblobis etapi: mSeneblobis etapze SesaZlo gavlenebi mosalodnelia saproeqto sarkinigzo RerZula xazis marTobulad (100 metris manZilze) Sida wvis Zraviani manqana-meqanizmebisa da danadgarebis muSaobis Sedegad (namwvi airebisa da mtvris gamoyofa), romelTa gavrcelebis areali (haeris xarisxis normirebul doneebamde) damokidebulia am manqana-meqanizmebis raodenobis koncentrirebaze erT adgilas da maTi Zravebis simZlavreze. rogorc wesi, erT adgilze erTdroulad muSaobs 1 an 2 buldozeri, 1-2 eqskavatori da 2-3 avtoTviTmcleli. Semarbilebeli zomebi: gaangariSebebma aCvena, rom zenormatiuli dabinZurebis areali ar aWarbebs 100 metrs saproeqto saliandago xazis RerZidan, Tumca SesaZlebelia misi kidev ufro Semcireba Tanamedrove, maRali ekologiuri standartebis mqone teqnikis gamoyenebis SemTxvevaSi (evrokavSirSi, aSS-Si da sxva ganviTarebul qveynebSi warmoebuli teqnika). garemosdacviTi monitoringis gegmis nawils mSeneblobis etapze unda warmoadgendes azotis oqsidebis koncentraciis kontroli uSualod dasaxlebuli punqtebis siaxloves mimdinare samSeneblo samuSaoebis warmoebisas, radgan gabnevis angariSma am etapze gamoavlina dadgenili normebis gadaWarbeba 100 metris radiusSi. haeris xarisxis modelirebam aCvena, rom miwis samuSaoebis mimdinareobisas namwvi airebiT dabinZurebis zenormatiuli areali SemosazRvruli iqneba 100 metri radiusiT liandagis RerZula xazidan yvela mimarTulebiT. Tumca imis gaTvaliswinebiT, rom zemoqmedeba iqneba xanmokle, aRniSnuli garemoeba ar gamoiwvevs mniSvnelovan gavlenas. eqspluataciis etapi:

eqspluataciis etapze raime mniSvnelovani zemoqmedeba ar aris mosalodneli, radgan sarkinigzo Semadgenloba imuSavebs eleqtro wevaze da saStato reJimSi transportirebisas tvirTebis nairsaxeobis gaTvaliswinebiT dacul unda iqnes transportirebis usafrTxo gadazidvis wesebi. Tumca amJamad naxSirwyalbadebis suni, romelic vrceldeba aseuli metris manZilze, Tan sdevs navTobproduqtis gadamzidav yvela matarebels. SesaZlo gavlena zedapirul da miwisqveSa wylebze

zedapiruli wylebi: mSeneblobis dros zedapiruli wylebis dabinZureba mosalodnelia navTobisa da sapoxi masalebis avariuli daRvrebis da samSeneblo banakebis narCeni wylebis arasaTanado marTvis Sedegad, aseve nebismieri im samuSaos mizeziT, sadac gamoiyeneba saRebavebi, qimiuri nivTierebebi da a.S. saqarTvelos kanonmdeblobisa da EBRD-is garemosdacviTi moTxovnebis Sesabamisad proeqtisaTvis SemuSavebuli garemosdacviTi da socialuri marTvis gegma moiTxovs samSeneblo kontraqtorisagan garemosdacviTi specialistis daqiravebas mSeneblobis procesSi garemosdacviTi da socialuri marTvis gegmis ganxorcielebis monitoringisaTvis. garemosdacviTi da socialuri marTvis gegmis Tanaxmad aucilebelia:

Page 19: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

19

• gansakuTrebuli yuradRebis miqceva Tbilisis zRvis monakveTisTvis mSeneblobisa da eqspluataciis etapebze;

• mSeneblobis procesSi mcire arxebsa da mSral xevebze zRudeebis mowyoba myari masalebis maTSi moxvedris Tavidan acilebis mizniT;

• dabinZurebis riskis Semcireba Tbilisis zRvis monakveTis gaswvriv gvirabis mSeneblobis gziT;

• sarkinigzo liandagis moTavseba saTanadod aRWurvil betonis TxrilSi im SemTxvevaSi, Tu ar moxerxdeba gvirabis gayvana.

SesaZlo gavlena miwisqveSa wylebze. hidrogeologiuri TvalsazrisiT mniSvnelovania Tbilisis SemovliTi rkinigzis marSrutis Tbilisis zRvis gaswvriv gamavali monakveTi. Tbilisis zRvis CrdiloeTiT marSruts aqvs mniSvnelovani gadakveTa mdinare kvirikobisxevis xeobasTan. am teritoriis miwisqveSa wylebi, ganlagebuli zedapiridan 4 m-ze nakleb siRrmeze, Caedineba Tbilisis zRvaSi 4 m-ze nakleb siRrmeze warmoqmnili nakadebis saSualebiT. miuxedavad imisa, rom wyalsacavis CrdiloeTiT gavrcelebulia oligocen-miocenuri qanebi, SemovliTi rkinigzis mSeneblobisa an eqspluataciis etapebze navTobis avariuli daRvris SemTxvevaSi maRalia Tbilisis zRvis dabinZurebis riski, vinaidan daRvrili navTobi advilad SeaRwevs deluviuri Tixis fenebSi da Semdeg moxvdeba wyalsacavSi miwisqveSa nakadebis saSualebiT. SemovliTi rkinigzis mSeneblobisa da eqspluataciis etapebze Tbilisis zRvis CrdiloeTiT avariebisa da ubeduri SemTxvevebis Tavidan acilebis mizniT miRebul unda iqnes rigi prevenciuli zomebisa. mSeneblobisa da eqspluataciis etapebze hidrogeologiuri TvalsazrisiT yvelaze mniSvnelovan sakiTxs warmoadgens im teritoriebis dacva dabinZurebisagan, sadac miwisqveSa wylebi zedapirTan axlos mdebareobs. esenia: gldanis tbis CrdiloeTiT da Tbilisis zRvis garSemo arsebuli teritoriebi. SesaZlo gavlena habitatebze, florasa da faunaze

SesaZlo gavlena florasa da mcenareulobaze. rkinigzis mSeneblobis Sedegad daaxloebiT 50-60 m-mde siganis zolSi mTlianad gaqreba mwvane safari, rac masTan uSualod mimdebare teritoriebze gamoiwvevs mniSvnelovan gavlenas mcenareTa biomravalferovnebaze, mikroekosistemis degradaciasa da habitatebis Secvlas. rkinigzis mSeneblobisa da eqspluataciis dros mcenareul safarze uaryofiTi zemoqmedebis erT-erT mniSvnelovan faqtors navTobproduqtebis daRvra warmoadgens. navTobproduqtebiT dabinZurebul farTobebze mcenareulobis suqcesiuri cvla, umetes SemTxvevaSi retrogresuli (Seuqcevadi, uaryofiTi) mimarTulebiT warimarTeba, rac sabolood ekosistemis Zlier dazianebas iwvevs. samSeneblo derefnis mimdebare teritoriebze mZime (gansakuTrebiT muxluxoebiani teqnikis) ganuwyveteli moZraoba gamoiwvevs mwvane safaris gaqrobas. florasa da mcenareul safarze uaryofiTi gavlenis Tavidan acilebis, Semcirebis da kompensirebis Semarbilebeli zomebi SeiZleba Semdegnairad Camoyalibdes:

• mSeneblobis dawyebamde iSviaTi, endemuri, reliqturi da kanoniT daculi mcenareTa saxeobebis identificireba da gamravleba maTTvis damaxasiaTebel saarsebo garemos msgavs habitatebSi: Teslebis da bolqvebis Segroveba, mcire warmadobis sanergeebis Seqmna da am gziT ex situ da in situ konservaciuli qmedebebis ganxorcieleba.

• samSeneblo samuSaoebis dasrulebis Semdeg aucilebelia florisa da mcenareuli safaris aRdgenis gegmis SemuSaveba da ganxorcieleba (niadagis aRdgenis gegmasTan erTad, romelic warmoadgens habitatebis aRdgenis proeqtisaTvis SemuSavebuli programis nawils), romelic iTvalisiwinebs xeebis, buCqnarisa da sxva mcenareebis dargvas, sanergeebis Seqmnas da a.S.

• samSeneblo derefanTan mimdebare teritoriebze merqniani mcenareebis moWris kategoriuli SezRudva.

• rkinigzis magistralis mSeneblobaSi monawile teqnikuri personalisaTvis treiningebis Catareba garemos dazanebis Tavidan acilebis mizniT.

Page 20: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

20

• qimiuri nivTierebebis daRvris SemTxvevaSi uaryofiTi gavlenis reabilitaciisa da drouli likvidaciis RonisZiebebis uzrunvelyofa.

• gadaSenebis zRvarze myofi wiTeli nusxis saxeobebis garemodan amoReba konservaciis mizniT.

• samizne teritoriebis mudmivi garemosdacviTi monitoringi.

• vinaidan samSeneblo ubani gadis Tbilisis erovnuli parkis teritoriaze, aucilebelia specialuri sakompensacio zomebis miReba xelisuflebis Sesabamis struqturebTan TanamSromlobiT.

SesaZlo gavlena faunaze. gasxvisebis derefnis farglebSi ZiriTadi biotopebi warmodgenilia: zahesSi – giorgiwmindas monakveTze, gldanis tbis (didi tba) CrdiloeT nawilSi, giorgiwmindaSi – patara lilos monakveTze da patara liloSi – lilos sadguri monakveTze. cxovelebis biomravalferovnebisaTvis yvelaze mniSvnelovani monakveTebia:

• Tbilisis Semogareni da Tbilisis erovnuli parkis sazRvrebi – Ramurebi Zvel saxlebSi;

• didi tbis CrdiloeTi nawili – wylis frinvelebis gadafrenis dros;

• saafTre xevi – mtacebeli frinvelebis budobis adgili;

• kvirikobis xevi - mtacebeli frinvelebis budobis adgili;

• Tbilisis zRvaSi Camdinare mcire xevebi. mSeneblobis dawyebis win da mSeneblobis etapze faunaze uaryofiTi gavlenis Tavidan acilebisa da Serbilebis RonisZiebebia:

• mSeneblobis dawyebis win kvlevis Catareba teritoriaze daculi saxeobebis gamosavlenad;

• mSeneblebisa da samSeneblo ubnis menejerisTvis treiningis Catareba frinvelebisa da cxovelebis SeSfoTebis Tavidan acilebis meTodebze;

• Semarbilebeli RonisZiebebis SemuSaveba da SeTanxmeba Tbilisis erovnuli parkis xelmZRvanelobasTan; samSeneblo tranSeebis SeRobva cxovelebis Cavardnis Tavidan acilebis mizniT;

• SeSfoTebis Tavidan acileba gamozamTrebisa da STamomavlobis gamokvebis periodebSi;

• winasamSeneblo kvlevis Sedegad gamovlenili saxeobebisa da maTi koloniebisaTvis alternatiuli habitatis uzrunvelyofa;

• unda ganisazRvros, xom ar moxvda romelime msxvili ZuZumwovris individualuri monakveTi samSeneblo zonaSi;

• unda Semowmdes Ramurebis koloniebisa da frinvelebis arseboba mSeneblobis dawyebis win;

• gasxvisebis derefnis mimdebare teritoriebze unda SenarCundes beberi xeebi. mSeneblobis dasrulebis Semdeg aucilebelia: wylis badis mTlianobis aRdgena; tyis zolebis aRdgena; niadagis nayofieri fenis aRdgena; buCqnaris dargva derefnis sazRvris gaswvriv; da mcire ZuZumwovrebisaTvis mowyobili “mwvane gadasasvlelebis” efeqturobis monitoringis ganxorcieleba. SesaZlo gavlena ixtiofaunaze. rogorc aRvniSneT, proeqtis gavlenis arealSi dafiqsirebulia saqarTvelos wiTel nusxaSi Setanili da kavkasiis regionis endemuri saxeobebi. gavlena ixtiofaunaze mTlianad damokidebulia rkinigzis SemovliTi xazis mSeneblobisa da eqspluataciis etapze zedapiruli da miwisqveSa wylebis dabinZurebisagan dacvis RonisZiebebis efequrobaze. geologiasa da geologiur saSiSroebasTan dakavSirebuli SesaZlo sakiTxebi

teritoriis geologiuri agebuleba midrekilia saSiSi geologiuri procesebisadmi, Tumca reliefis morfologiuri pirobebi axdens saSiSi geologiuri procesebis SezRudvasa da

Page 21: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

21

lokalizebas. maTi saSiSroebis riski maRali ar aris. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces farTobul da xazobriv erozias, xramis tipis Rvarcoful da mewyrul movlenebs, sufoziur jdenebsa da daWaobebas. procesebis ganviTarebis meti albaTobiT gamoirCeva samizne teritoriis centraluri segmenti mdinare gldanisxevis gadakveTidan sofel patara lilos CaTvliT. SesaZlo vizualuri gavlena landSaftze SemovliTi rkinigzis gamwvanebis gegmis ganxorcieleba Seamcirebs uaryofiT vizualur gavlenas landSaftze. gegmaSi gaTvaliswinebuli unda iyos mwvane nargavebis gaSeneba rkinigzis xazis mTels sigrZeze teritoriis ekologiuri Taviseburebebis Sesabamisad. SesaZlo gavlena niadagebze

niadagis moxsna da Senaxva. mSeneblobis sawyis etapze didi mniSvneloba aqvs niadagis safaris, pirvel rigSi, niadagis nayofieri fenis moxsnas. derefnis gaswvriv didi simZlavris niadagebi ar gvxdeba. dasawyobebuli niadagis nayofieri fena ar unda iqnes Sereuli unayofo miwasTan, qvasTan da RorRTan. dasawyobebuli niadagi daculi unda iqnas gadarecxvisagan, raTa SenarCundes niadagis struqtura, nayofiereba da saTesle baza. erozia. rkinigzis xazis gayvanisas mniSvnelovania eroziuli procesebis kontroli. gansakuTrebiT ki im adgilebSi, sadac aucilebelia ferdobebis CaWra. aRniSnul adgilebSi mosalodnelia eroziuli procesebis gaaqtiureba, ramac SemdgomSi SeiZleba gamoiwvios rkinigzis vakisis da liandagis mdgradobisa da mTlianobis darRveva. aqedan gamomdinare, saWiro iqneba eroziis sawinaaRmdego RonisZiebebis ganxorcieleba. eroziis TvalsazrisiT yvelaze sensitiur ubnebs warmoadgens: xevZmaris xevis gadakveTa, saagarako dasaxlebis Crdilo-aRmosavleTiT mdebare teritoriebi, kvirikobis xevis gadakveTa, fSatis xevis, misi marjvena da marcxena usaxelo xevis gadakveTebi. mSeneblobis dawyebisTanave sistematiurad unda Catardes derefnis garemosdacviTi monitoringi da sawyis etapzeve unda gamovlindes eroziis yvelaze sensitiuri ubnebi da damatebiT Catardes eroziis sawinaaRmdego RonisZiebebi. Semarbilebeli RonisZiebebi. miwis saeqskavacio samuSaoebis dasrulebis da rkinigzis liandagis dagebis Semdeg vakisis mimdebare teritoriaze unda Catardes aRdgeniTi samuSaoebi. aRdgeniTi samuSaoebi unda ganxorcieldes mSral meteorologiur pirobebSi da SeZlebisdagvarad umokles vadebSi. aRdgeniTi samuSaoebis Catarebisas gaTvaliswinebuli unda iqnes niadagis meqanikuri da fizikur-qimiuri Tvisebebi. narCenebis warmoqmna da marTva

sarkinigzo infrastruqturis demontaJi Tbilisis farglebSi

potenciurad saxifaTo narCenebi. sarkinigzo infrastruqturis demontaJis ubnebze SesaZlebelia saxifaTo masalebis arseboba (rogoricaa asbesti, poliqlorirebuli difenili, maRali wnevis vercxliswylis orTqlis naTurebi, neonis naTurebi, da a.S.). sarkinigzo infrastruqturis demontaJis dawyebamde ubnidan gatanil unda iqnes saxifaTo narCenebi. Tu saxifaTo masalebis arseboba dafiqsirebilia Senobebis kedlebSi, SesaZlebelia maTi adgilze neitralizacia an gauvnebelyofa demontaJis dawyebamde. direqtiva 91/689/EEC an gadawyvetileba 94/904/EEC gansazRvravs saxifaTo masalebis mcire raodenobas. saxifaTo masalebis am mcirericxovan jgufSi Sedis asbestis Semcveli saizolacio masalebi. Tumca, saxifaToa is masalebic, romlebic xasiaTdeba direqtivis danarT III-Si gansazRvruli saxifaTo masalebis ama Tu im TvisebiT (rogoricaa toqsikuroba an aalebadoba). masalebis es Tvisebebi SeiZleba gamovlindes mxolod garkveul pirobebSi da, Sesabamisad, SesaZlebelia am pirobebis Tavidan acileba. arainertuli masalebi. mSeneblobisa da demontaJis Sedegad warmoqmnil narCenebSi dafiqsirebuli sxva saxis narCenebi (saRebavebi da plastiki), romelic SeiZleba ar iyos saxifaTo, ar aris inertuli. es masalebi unda Seinaxos inertuli masalebisgan gancalkevebiT, romelTa moculobac gacilebiT ufro didia. im SemTxvevaSi, Tu es masalebi Seereva inertul masalebs, narCenebis mTeli es moculoba aRar CaiTvleba inertulad. adgilze zogierTi masala SeiZleba iyos inertuli an SedarebiT usafrTxo, magram gaxdes saxifaTo masTan mopyrobis meTodis Sesabamisad. magaliTad, insineraciis procesSi damuSavebulma an saRebaviT an lakiT dafarulma xis masalam SeiZleba warmoqmnas toqsikuri kvamli.

Page 22: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

22

inertuli masalebi. demontaJis Sedegad miRebuli inertuli masalebis daxarisxeba ekonomikurad gamarTlebulia. SesaZlebelia iseT masalebis gamoyeneba, romlebzec yovelTvis arsebobs moTxovna, aseTia liTonebi, Zveli aguri, kramiti da a.S.

dabinZurebis ZiriTadi wyaroebi

Tbilisis sarkinigzo infrastruqturis demontaJis Sedegad warmoiqmneba dabinZurebis ramdenime msxvili wyaro, romelTagan aRsaniSnavia Semdegi:

• salokomotivo depos teritoria: navTobisa da navTobproduqtebis rezervuarebi;

• savagono depos teritoria: navTobisa da navTobproduqtebis rezervuarebi da Webi;

• filial `mgzavrTa gadayvanis~ savagono ubnis teritoria: miwaSi Camarxuli mazuTis vagon-cisterna (amJamad amovsebulia nagviT);

• filial `mgzavrTa gadayvanis~ Tbilisis salokomotivo depos teritoria: miwaSi Camarxuli benzinis Sesanaxi cisternebi; zeTis Sesanaxi cisternebi fardulSi.

SigTavsis sworad gansazRvris SemTxvevaSi SesaZlebelia misi xelaxali gamoyeneba an insineracia. im SemTxvevaSi, Tu zeTi Seicavs poliqlorirebul difenils, igi iTvleba saxifaTo narCenad da misi xelaxali gamoyeneba ar SeiZleba. amgvari SigTavsis mqone cisternebis garSemo arsebuli niadagi unda moixsnas da damuSavdes rogorc saxifaTo narCeni.

Zveli sarkinigzo xazis moxsna

xis Spalebi. kreozotiT gaJRenTili xis Spalebi iTvleba saxifaTo narCenad. xis Spalebis umetes nawilSi kreozotis Semcveloba aRemateba evrokavSiris mier dadgenil zRvars. vinaidan Spalebi moTavsebulia liandagis qveS, kreozoti iTveba usafrTxod garemosdacviTi TvalsazrisiT. Tumca, sarkinigzo xazebis aRebis Semdeg, im SemTxvevaSi, Tu kreozotis Semcveloba aRemateba evrokavSiris mier dadgenil zRvars, Spalebi CaiTvleba saxifaTo narCenebad da maTi gatana unda moxdes Sesabamisi wesebiT. Spalebis, rogorc Cveulebrivi narCenebis, dawviT gamoiyofa calkeuli kancerogenuli nivTierebebi. amitom, aucilebelia imis uzrunvelyofa, rom ar moxdes Spalebis dawva arasaTanado pirobebSi. rkinabetonis Spalebi da liandagi. “saqarTvelos rkinigzis” qselSi arsebuli rkinabetonis Spalebi aris ZiriTadad winaswar daZabuli monoliTuri rkinabetonisagan damzadebuli sabWoTa tipis Spalebi. SesaZlebelia maTi damsxvreva da gadamuSaveba. “saqarTvelos rkinigzis” qselSi arsebuli liandagebis umetesi nawili aris R65 tipis (65 kg erT metrze) da damzadebulia rusuli standartebis Sesabamisad. es aris mZime liandagis standarti. SesaZlebelia liandagebis gadamuSaveba da xelaxali gamoyeneba. balasti. sarkinigzo balastis gawmenda (naxSirwyalbadebisgan, mZime liTonebisgan, da a.S.) SesaZlebelia balastis gamwmendi manqanebiT. misi xelaxali gamoyeneba SesaZlebelia im SemTxvevaSi, Tu xreSis granulometria da misi maxasiaTeblebi iqneba damakmayofilebeli. dabinZurebuli niadagi. gasxvisebis derefnis gaswvriv unda moxdes niadagis Seswavla da analizi qimiuri dabinZurebis wyaroebis mimdebare teritoriebze. im SemTxvevaSi, Tu laboratoriuli analizi aCvenebs niadagis dabinZurebis maRal dones, niadagebi ganixileba rogorc saxifaTo narCeni. narCenebis ganTavseba

mSeneblobisa da demontaJis Sedegad warmoqmnili narCenebis Segrovebisa da daxarisxebis Semdeg arsebobs maTi ganTavsebis Semdegi SesaZleblobebi: maTi xelaxali gamoyeneba imave an sxva adgilze, gadamuSaveba an insineracia da gatana. insineracias eqvemdebareba mxolod garkveuli saxis narCenebi, rogoricaa daubinZurebuli xis narCenebi da garkveuli saxis plastiki (calkeuli SesafuTi masalis CaTvliT). Teoriulad SesaZlebelia mSeneblobisa da demontaJis Sedegad warmoqmnili narCenebis ganTavseba specialurad gamoyofil nagavsayrelze momavalSi - sabazro pirobebis gamoumjobesebis Semdeg - maTi gadamuSavebis da gauvnebelyofis perspeqtiviT. praqtikaSi es varianti iSviaTad gamoiyeneba. saxifaTo narCenebis ganTavsebis sakiTxi unda SeTanxmdes saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministrosTan an dabinZurebuli narCenebis marTvaze akreditirebul

Page 23: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

23

organizaciebTan. saqarTveloSi narCenebis gadamuSavebisa da xelaxali gamoyenebis SesaZleblobebi gansazRvruli iqneba TbilisSi sarkinigzo infrastruqturis demontaJis momentisaTvis (demontaJi daiwyeba proeqtis samSeneblo samuSaoebis dasrulebis Semdeg, rac savaraudod 3 weliwads gagrZeldeba). axali sarkinigzo xazis mSenebloba

myari narCenebi da narCeni wylebi

cxrilSi mocemulia SesaZlo dabinZurebis wyaroebi axali sarkinigzo xazis mSeneblobis procesSi da maTi marTvisaTvis saWiro RonisZiebebi. cxrili 3. SesaZlo dabinZurebis wyaroebi axali sarkinigzo xazis mSeneblobis procesSi da

maTi marTvisTvis saWiro RonisZiebebi

samSeneblo narCenebis wyaroebi SemoTavazebuli zomebi

gvirabebis gayvanisa da gruntis samuSaoebis dros warmoqmnili narCenebi • sakiTxi gadaiWreba narCenebis marTvis gegmiT

narCeni wylebi. samoqalaqo mSeneblobis dros warmoiqmneba cementis Semcveli didi raodenobis narCeni wylebi. rogorc wesi, aseTi narCeni wylebi Seicavs didi raodenobis Sewonil masalebs, ZiriTadad silikatebs da qviSas da maTi pH aRemateba 12-s.

• gatanamde aseTi narCeni wylebi unda Segrovdes, daileqos saleqarSi da moxdes maTi ganeitraleba, rogorc wesi, CO2 airiT

mSeneblobis procesSi ubnis gawmendis Sedegad warmoqmnili mcenareuli narCenebi

• sakiTxi gadaiWreba narCenebis marTvis gegmiT

• mcenareuli narCenebis datoveba adgilze an maTi gadatana narCenebis marTvis saTanado obieqtze, Tu es SesaZlebelia

samSeneblo banakebis narCenebi

• ubanze momuSave mSeneblebis uzrunvelyofa regularulad daclad septikur avzTan mierTebuli tualetiT/saSxapiT; sagangebo situaciebisTvis gankuTvnili sawmendi mowyobilobebis arseboba ubanze.

• narCenebis nagavsayrelze gadasatanad specialuri konteinerisa da Segrovebis saTanado sistemis arseboba

mSeneblobis procesSi gzebze warmoqmnili talaxi

• gzebis xarisxis SenarCuneba da ubanze teqnikis wneviT recxvis mowyobilobebis arseboba

saxifaTo narCenebi

• saxifaTo da sxva saSiSi narCenebis winaswar SerCeuli ganTavsebis adgilis saTanado dacva amindis zemoqmedebisagan, ubanze momuSave tqnikis Sejaxebisgan, da a.S.

mSeneblobis procesSi warmoqmnil SesaZlo saxifaTo narCenebTan mopyrobis Sesaxeb damatebiTi informacia ix. bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis cxrilSi 6.1.9-1 mSeneblobisa da demontaJis procesis zogierTi SesaZlo saxifaTo elementi. axali sarkinigzo xazis eqspluatacia

sarkinigzo xazis eqspluataciis procesSi warmoiqmneba Semdegi saxis narCenebi:

• xis Spalebi;

• sapoxi masalebis narCeni zeTebi da a.S. unda Segrovdes da gamoyenebul iqnes xelaxla. Tu zeTi Seicavs poliqlorirebul difenils, igi iTvleba saxifaTo narCenad da misi xelaxali gamoyeneba ar SeiZleba;

• liTonebi unda Segrovdes calke xelaxali gamoyenebisaTvis;

Page 24: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

24

• narCeni wylebi unda Segrovdes da gatanamde damuSavdes;

• sayofacxovrebo narCenebi calke unda Segrovdes da momzaddes gasatanad. SesaZlo epizootologiuri gavlena

mSeneblobis etapze warmoebulma miwis samuSaoebma SesaZloa gamoiwvios jilexis (aseve, SesaZloa, emfizematozuri karbunkulis, bradzotis, enterotoqsemiis, da a.S.) samarxebis gaaqtiureba. arsebuli infeqcia SeiZleba gaaqtiurdes niadagze Zlieri meqanikuri zemoqmedebisa da haerTan kontaqtis Sedegad. riskis zonebad iTvleba cxovelTa gadasareki trasebi, cxovelTa sadgomebi, saZovrebi da mimdebare dasaxlebebi, sadac infeqciur daavadebebs adre hqonda adgili. mSeneblobis periodSi aucilebelia landSaftur-epizootologiuri monitoringis sistemis gamoyeneba, rac saSualebas mogvcems winaswar gaxdes cnobili saSiSi infeqciuri daavadebebis mosalodneli afeTqebebi da swrafad gatardes infeqciuri daavadebebis Tavidan acilebisa da Serbilebis RonisZiebebi. SesaZlo gavlena kulturul memkvidreobasa da arqeologiaze

proeqtis SemuSavebis sawyis etapze Seswavlil iqna yvela SesaZlo alternatiuli marSruti da gamovlenil iqna kulturuli memkvidreobis 40 ubani, maT Soris arqeologiuri da arqiteqturuli ubnebi, romelTa asaki meryeobs adreuli brinjaos xanidan Sua saukuneebamde. aseve dafiqsirebul iqna Tanamedrove eklesiebi, salocavi adgilebi (niSebi) da sasaflaoebi. marSrutis SerCevis Semdeg gairkva, rom proeqtis gavlenis arealSi eqceva 16 ubani. esenia – adreuli brinjaos xanis 1 ubani, savaraudod Sua brinjaos xanis 1 ubani, gviani brinjaos xanis 3 ubani, antikuri xanis 3 ubani, Sua saukuneebis 4 ubani da 4 Tanamedrove epoqis ubani. avariebis riski

sarkinigzo operaciebis usafrTxoebis yvelaze mniSvnelovani sakiTxebia: liandagidan gadasvla, Sejaxeba xanZari da afeTqeba (sabotaJis/terorizmis CaTvliT), matareblebidan tvirTebis Camovardna, Sejaxeba saavtomobilo transportTan da adamianebTan Slagbaumian gadasasvlelebze, dabinZurebis stacionarul wyaroebTan (gasamarTi sadgurebi) dakavSirebuli riskebi da a.S. “saqarTvelos rkinigzis” informaciiT, ukanaskneli 15 wlis manZilze ar momxdara iseTi SemTxveva, romelic SeiZleba klasificirebul iqnes rogorc matareblebis avaria, gamowveuli “saqarTvelos rkinigzis” TanamSromlebisa an teqnikuri saSualebebis mizeziT. 2007 da 2008 wlebSi momxdari avaria gamowveuli iyo fors maJoruli situaciiT, rodesac Seqmnili mdgomareoba “saqarTvelos rkinigzis” kontrols ar eqvemdebareboda. Tumca, “saqarTvelos rkinigzis” mier rkinigzaze momxdari usafrTxoebis wesebis darRvevebis warmoebuli statistika uCvenebs, rom 2003-2009 wlebSi adgili hqonda mniSvnelovani darRvevebis 82 SemTxvevas satvirTo matareblebis Sejaxebisa da liandagebidan gadasvlis saxiT, ramac am periodSi momxdari yvela darRvevis daaxloebiT 7.5% Seadgina. imave periodis ganmavlobaSi satvirTo matareblebis liandagidan gadasvlis SemTxvevebma 7.5-jer gadaaWarba samgzavro matareblebis liandagidan gadasvlis SemTxvevebis raodenobas, miuxedavad imisa, rom 2003-20091 wlebSi samgzavro matareblebi Seadgenda wliuri moZravi Semadgenlobis 67-70%-s. satvirTo matareblebis liandagidan gadasvlis an Sejaxebis SemTxvevebis naxevarze meti daudgeneli mizeziT moxda. “saqarTvelos rkinigzis” ganmartebiT, satvirTo matareblebis liandagidan gadasvlis an Sejaxebis SedarebiT xSiri SemTxvevebi SesaZloa gamowveuli iyos maTi meti sigrZiT (vagonebis/cisternebis meti raodenoba) da woniT samgzavro matareblebTan SedarebiT. avariebi Slagbaumian gadasasvlelebze. Slagbaumiani gadasasvlelebi warmoadgens rkinigzaze avariebis maRali riskis mqone adgilebs. aseT adgilebSi gamoiyeneba avtomaturi gamafrTxilebeli SuqniSnebi da zarebi da/an karebi. kari zRudavs liandagze saavtomobilo transportis moxvedris SesaZleblobas. Slagbaumian gadasasvlelebTan dakavSirebuli riskebis Tavidan asacileblad, minimumamde dasayvanad da gasakontroleblad, rekomedebulia Semdegi:

• Slagbaumiani gadasasvlelebis adgilebze xidebisa an gvirabebis gamoyeneba;

1 “saqarTvelos rkinigza”, matareblebis realuri da prognozirebuli raodenoba, 2009.

Page 25: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

25

• Slagbaumian gadasasvlelebze avtomaturi karebis gamoyeneba da maTi regularuli Semowmeba/remonti saTanado muSaobis uzrunvelyofis mizniT.

fexiT mosiaruleTa usafrTxoeba da mSeneblebis ubeduri SemTxvevebi. saavtomobilo transportTan da fexiT mosiaruleebTan matareblebis Sejaxebis riskis Semcirebis zomebi, iseve rogorc mSeneblebis ubeduri SemTxvevebi, ganxilulia winamdebare angariSis Tavi 6.3.5-Si sazogadoebrivi da okupaciuri janmrTelobisa da usafrTxoebis Sesaxeb. qimiuri nivTierebebis daRvra. didmasStabian daRvrebTan brZola Sedis “saqarTvelos rkinigzis” qvedanayofis - aRdgenisa da xanZarsawinaaRmdego samsaxuris – kompetenciaSi. samsaxurs gaaCnia 6 saxanZro matarebeli da saxanZro brigada. es gundi aseve pasuxismgebelia qimiuri nivTierebebis daRvris Sedegebis likvidaciaze da iyenebs “saqarTvelos rkinigzis” navTobis daRvriTa da xanZriT gamowveul sagangebo situaciebze reagirebis arsebul gegmas. “saqarTvelos rkinigzas” SemuSavebuli aqvs sxvadasxva qimiuri nivTierebebis daRvris Sedegebis likvidaciisaTvis aucilebeli RonisZiebebis ganxorcielebis saxelmZRvanelo principebi. saxifaTo masalebis garemoSi moxvedris Tavidan acilebis, Semcirebisa da kontrolis rekomendaciebi mocemulia winamdebare angariSis Tavi 6.2.2-Si sazogadoebrivi da okupaciuri janmrTelobisa da usafrTxoebis Sesaxeb. xanZari. tyis xanZrebis riskis Tavidan acilebisa da kontrolis rekomendebuli zomebia:

• gasxvisebis derefnis mcenareuli safaris monitoringi;

• swrafad dacladi da sawvavis sxva maRali saSiSroebis mqone konteinerebis gamoricxva;

• tyis sanitaruli Wris, specialuri Wris da sxva movliTi RonisZiebebis ganxorcieleba iseT dros, rodesac tyis xanZrebis gaCenis riski ar aris maRali;

• movliTi Wris narCenebis dawva saTanado wesebis dacviT da am procesis monitoringi specialuri damkvirveblis mier;

• xanZarmedegi saxeobebis (mag., magarmerqniani xeebis) dargva da movla gasxvisebis derefanSi da mis mimdebare teritoriebze.

gansakuTrebiT sensitiuri ubnebi. Tbilisis SemovliTi rkinigzis proeqtis gavlenis arealis farglebSi aris ramdenime ubani, romelic gamoirCeva gansakuTrebuli sensitiurobiT qimiuri nivTierebebis didmasStabiani daRvrebiT gamowveuli Sedegebis mimarT. esenia:

• Tbilisis zRva – xelovnuri wyalsacavi, romelic warmoadgens Tbilisis mosaxleobis sasmeli wylis ZiriTad wyaros;

• kvirikobisxevis xeoba da yvela is mcire xevi, romelic Caedineba Tbilisis zRvaSi; da

• samgoris sairigacio arxebi, romlebic Tbilisis zRvidan aRebul sarwyav wyals awvdian gardabnis raions.

am wylis obieqtebis dabinZurebis riskis Tavidan acilebisa da minimumamde dayvanis zomebo detalurad aRwerilia TavSi zedapirul da miwisqveSa wylebze SesaZlo zemoqmedebis Sesaxeb.

Page 26: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

26

6. garemosdacviTi da socialuri marTvis gegma

SemovliTi rkinigzis mSenebloba, eqpluatacia da momsaxureba moaxdens saSualo an Zlier uaryofiT gavlenas bunebriv da sicialur-ekonomikur garemoze. amitom aucilebelia sifrTxilis saTanado zomebis miReba bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis SefasebaSi gamovlenili uaryofiTi zemoqmedebebis Tavidan asacileblad, Sesamcireblad an Sesarbileblad. “saqarTvelos rkinigzam” teqnikuri konsultantebis daxmarebiT unda uzrunvelyos bunebrivi da socialuri garemos dacvis saTanado RonisZiebebis ganxorcieleba proeqtis mimdinareobis procesSi da bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis SefasebaSi gasazRvruli Semarbilebi RonisZiebebis CarTva SemovliTi rkinigzis preqtirebis, mSeneblobis, eqspluataciis da momsaxurebis moTxovnebSi. garemosdacviTi da socialuri marTvis gegma Sedgeba ori nawilisagan: garemosdacviTi da socialuri samoqmedo gegmisa da garemosdacviTi da socialuri monitoringis programisagan.

garemosdacviTi da socialuri marTvis gegma warmoadgens detalur instruqciebs proeqtis investoris mier (“saqarTvelos rkinigza”) garemosdacviT da socialur sakiTxebSi Sesabamisi samarTlebrivi standartebis Sesasruleblad. amas garda, garemosdacviTi da socialuri marTvis gegmaSi gamovlenilia is saukeTeso praqtika da sxva Semarbilebeli zomebi, romlebic uzrunvelyofen calkeuli umniSvnelo da mcire zemoqmedebebis minimumamde dayvanas, Semcirebas an aRmofxvras. garemosdacviTi da socialuri marTvis gegma saSualebas aZlevs proeqtis investors dagegmos proeqtis ganxorcielebisaTvis aucilebeli saqmianobebi da gaiTvaliswinos saWiro investiciebis moculoba. garemosdacviTi da socialuri marTvis gegma gansazRvravs konkretul kriteriumebs im RonisZiebebis efeqturobis Sesafaseblad, romelTa gatarebac aucilebelia saqarTvelos kanonmdeblobisa da saerTaSoriso safinanso institutebis, EBRD-isa da EIB-is, garemosdacviTi da socialuri politikis moTxovnebis dasakmayofileblad. “saqarTvelos rkinigzam” unda akontrolos proeqtis kontraqtorebi da teqnikuri konsultantebi, raTa uzrunvelyofil iqnes kompaniebisa da maTi TanamSromlebis mier rekomendebuli praqtikis gamoyeneba da saTanado Semarbilebeli RonisZiebebis gatareba. es RonisZiebebi aseve moicavs mSeneblebis treinings garemosdacviTi da socialuri marTvis gegmaSi gansazRvruli praqtikuli moTxovnebis gasacnobad. gamomdinare iqidan, rom proeqtis mimdinareobis procesSi xdeba erTi etapidan meoreze gadasvla da gamocdilebis dagroveba saqmianobebis ganxorcielebisa da maTi zemoqmedebebis realurad miRebis Sedegad, aucilebeli garemosdacviTi da socialuri marTvis gegmis regularuli ganaxleba. garemosdacviTi da socialuri marTvis gegma aseve moicavs garemosdacviTi da socialuri monitoringis programas, romlis mizania zemoqmedebebis Semcirebis saqmeSi Serbilebis SemoTavazebuli zomebis efeqturobis Semowmeba da Serbilebis RonisZiebebis daxvewa an xelaxali SemuSaveba realuri zemoqmedebebis Serbilebisa da momavali gegmebis SemuSavebis mizniT. monitoringis programa aRwers sakontrolo parametrebs, Sesasrulebel RonisZiebebs, monitoringis RonisZiebebis drosa da sixSires, RonisZiebebis efeqturobis indikatorebs, saWiro resursebs, monitoringis monacemebis Segrovebis, analizisa da angariSgebis wess da monitoringis Sedegebis Semowmebis saSualebebs.

Page 27: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

27

7. sazogadoebis informirebisa da CarTvis procesi

konsultaciebi dainteresebul mxareebTan da maTi CarTvis procesi ganxorcielda Tbilisis SemovliTi rkinigzis proeqtis dainteresebul mxareTa CarTvis gegmis safuZvelze, romelic SemuSavda saqarTvelos kanonmdeblobisa da evropis rekonstruqciisa da ganviTarebis bankis (EBRD) proeqtTan dakavSirebuli informaciis sajaroobasa da sajaro konsultaciebTan dakavSirebuli moTxovnebis da evropis sainvesticio bankis (EIB) moTxovnebis Sesabamisad. 2009 wlis 21 ivliss Catarda skopingis Sexvedra proeqtis yvela dainteresebul mxaresTan. Sexvedramde gaimarTa winaswari konsultaciebi maRali donis dainteresebul mxareebTan2. proeqtis SemuSavebis Semdgom etapebze Catarda konsultaciebi yvela ZiriTad dainteresebul mxaresTan: rkinigzasTan Cixuri sadgurebiT dakavSirebul kompaniebTan, municipalitetebTan da sxvadasxva saministrosTan, sapatriarqosTan, samecniero institutebTan. proeqtis Sesaxeb informaciis farTod gavrcelebisa da sazogadoebisTvis proeqtTan dakavSirebiT komentarebis gakeTebis saSualebis micemis mizniT isani-samgoris, gldani-naZaladevisa da didube-CuRureTis gamgeobis, mcxeTis sakrebulosa da “saqarTvelos rkinigzis” adminsitraciuli Senobis win daidga yuTebi warweriT: “Tbilisis SemovliTi rkinigzis proeqtis komentarebisa da SemoTavazebebis yuTi” (komentarebisa da SemoTavazebebis formasTan erTad yuTebSi moTavsebulia proeqtis sainformacio broSurebi). proeqtis Sesaxeb informaciis gavrcelebis mizniT gamoyenebul iqna media saSualebebi, maT Soris satelevizio da radio programebi. garda amisa, 2009 wlis 24 ivliss Catarda pres konferencia JurnalistebisaTvis. proeqtTan dakavSirebuli informacia (proeqtis broSura, skopingis angariSi, komentarebisa da SemoTavazebebis forma) ganTavsda sxvadasxva eleqtronul gverdebze. garda amisa, agvistoSi “saqarTvelos rkinigzam” gaxsna satelefono “cxeli xazi”, romlis saSualebiTac dainteresebul mxareebs miecaT TavianTi mosazrebebis gamoTqmis saSualeba. sajaro sakonsultacio Sexvedrebis dros wamoiWra Semdegi ZiriTadi problemuri sakiTxebi:

• amJamad daxurvis procesSi myofi yofili birTvuli reaqtoris arseboba mcxeTaSi karsanTan axlos, sadac dagegmilia sadguris mSenebloba;

• erovnuli uSiSroebis sabWos kontrolis qveS myofi radioaqtiuri da sxva saxifaTo nivTierebebis sanaxis arseboba proeqtis gavlenis arealSi. aucilebeli iqneba sanaxis gadatana;

• daavadebuli saqonlis samarxebis arseboba proeqtis gavlenis arealSi; • gldanisa da norios nagavsayrelebis arseboba.

SemovliTi rkinigzis eqspluataciaSi Sesvlis Semdeg “saqarTvelos rkinigza” gaagrZelebs konstruqciul TanamSromlobas proeqtis dainteresebul mxareebTan. dainteresebul mxareebs eqnebaT SesaZlebloba “saqarTvelos rkinigzas” miawodon TavianTi mosazrebebi/komentarebi, razedac “saqarTvelos rkinigza” gaakeTebs reagirebas saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis Sesabamisad.

2 saqarTvelos premier ministri, evropis rekonstruqciisa da ganviTarebis banki, saqarTvelos navTobisa da gazis korporacia, kievgiprotransi qvekontraqtorebTan erTad da Semdegi saministroebi: saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministro, finansTa saministro da garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro.

Page 28: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

28

danarTi:

garemosdacviTi da socialuri marTvis gegmis reziume zogadi SeniSvnebi: nebismieri gegma an procedura/samuSao instruqcia, SemuSavebuli “saqarTvelos rkinigzis” kontraqtoris mier, unda emyarebodes “saqarTvelos rkinigzis” mier kontraqtis safuZvelze gansazRvrul garemos dacvasTan, janmrTelobasa da usafrTxoebasTan da socialur dacvasTan dakavSirebul pasuxismgeblobebs da eqvemdebareba damtkicebas “saqarTvelos rkinigzis” mier ganxorcielebis dawyebamde.

ganxorcielebis zedamxedvelobas uzrunvelyofs “saqarTvelos rkinigza”. gegmebi da RonisZiebebi eqvemdebareba Sesworebas maTi gaumjobesebis mizniT im SemTxvevaSi, Tu monitoringis Sedegad gamovlindeba naklovanebebi maT ganxorcielebaSi. ToToeuli dasrulebuli qmedeba unda Semowmdes Sesrulebis ZiriTad indikatorebTan mimarTebaSi.

mSeneblobasa da eqspluataciasTan dakavSirebuli nebismieri RonisZieba Tu qmedeba eqvemdebareba oficialur saxelmwifo garemosdacviT da socialur Semowmebas Sesabamisi uwyebebis kompetenciis farglebSi.

qmede

ba #

SesaZlo

gavlena /

sakiTxi

Serbileba / marTva pasuxismgebloba

ganxorcieleba

(C) mSenebloba (Tbilisis SemovliTi rkinigzis xazi, satvirTo sadgurebi, gvirabebi, xidebi)

C1 samSeneblo samuSaoebis dros garemosdacviTi da socialuri standartebis dacva

• mSeneblobis zedamxedvelobis gegma

• samSeneblo ubnis marTvis gegma, romelSic Sedis:

• avariuli daRvrebis prevenciisa da sagangebo situaciebis qve-gegma;

• masalebTan mopyrobisa da maTi Senaxvis qve-gegma – instruqciebi – saxifaTi masalebTan mopyrobis qve-gegma:

• samSeneblo narCenebis marTvis qve-gegma.

• samSeneblo ubnis daxurvis gegma;

• samSeneblo teqnikis moZraobis gegma. samSeneblo ubnis menejeris daniSvna, janmrTelobis, socialuri da garemosdacviTi sakiTxebis oficrisa da sazogadoebasTan urTierTobis oficris daniSvna zedamxedvelobisa da ubnis Semowmebis gaxorcielebis mizniT;

janmrTelobis, socialuri da garemosdacviTi sakiTxebis oficrisa da sazogadoebasTan urTierTobis oficris mier momzadebuli angariSebis regularuli ganxilva.

amzadebs “saqarTvelos rkinigza” mSeneblobis dawyebamde;

ganxorcieleba “saqarTvelos rkinigzisa” da misi kontraqtorebis mier mSeneblobis procesSi;

yovelTviuri angariSebis momzadeba garemosdacviTi, janmrTelobisa da usafrTxoebis da socialuri standartebis dacvis Sesaxeb “saqarTvelos rkinigzis” janmrTelobis, socialuri da garemosdacviTi sakiTxebis oficrisa da sazogadoebasTan urTierTobis oficris mier.

C2 janmrTeloba da usafrTxoeba mSeneblobis procesSi

mSeneblobis procesSi janmrTelobis dacvisa da usafrTxoebis gegma sxva sakiTxebTan erTad ganixilavs: samuSao adgilebis riskebis Sefasebas da moTxovnebs personaluri dacvis saSualebebisadmi; samSeneblo personalis treinings da cnobierebis amaRlebas; maRal simaRleebze da daxurul sivrceebSi muSaobis aspeqtebs; samSeneblo teqnikis moZraobis usafrTxoebis sakiTxebs.

sagangebo mdgomareobisaTvis mzadyofnis gegma avariul situaciebze reagirebisaTvis.

amzadebs “saqarTvelos rkinigza” mSeneblobis dawyebamde;

ganxorcieleba mSeneblobis procesSi;

yovelTviuri angariSebis momzadeba garemosdacviTi, janmrTelobisa da usafrTxoebis da socialuri standartebis dacvis Sesaxeb “saqarTvelos rkinigzis” janmrTelobis, socialuri da garemosdacviTi sakiTxebis oficrisa da sazogadoebasTan urTierTobis oficris mier.

C3 samSeneblo muSa personalis socialuri uzrunvelyofis sakiTxebi / SesaZlo

• socialuri infrastruqturisa da momsaxurebis gegma sanitaruli, socialuri da samedicino infrastruqturisa da momsaxurebis, aseve samSeneblo muSa personalis sacxovrebliTa da transportiT uzrunvelsayofad.

amzadebs “saqarTvelos rkinigza” mSeneblobis dawyebamde; yovelTviuri angariSebis momzadeba garemosdacviTi,

Page 29: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

29

qmede

ba #

SesaZlo

gavlena /

sakiTxi

Serbileba / marTva pasuxismgebloba

ganxorcieleba

(C) mSenebloba (Tbilisis SemovliTi rkinigzis xazi, satvirTo sadgurebi, gvirabebi, xidebi) konfliqtebi da winaaRmdegobebi / personalis saCivrebi / arasamarTliani sakontraqto da samuSao pirobebi

• “saqarTvelos rkinigzam” unda daiqiravos mxolod kargi reputaciis mqone aRiarebuli kompaniebi da mosTxovos kontraqtorebs Sromis, socialuri dacvis, okupaciuri janmrTelobisa da usafrTxoebis erovnuli kanonebisa da Sromis saerTaSoriso organizaciis im principebisa da standartebis dacva, romlebic exeba bavSvTa Sromis gamoyenebis akrZalvas, iZulebiTi Sromis akrZalvas, SromasTan dakavSirebuli diskriminaciis akrZalvas da jgufuri da koleqtiuri xelSekrulebebis dadebis Tavisuflebas;

• muSaTa saCivrebis meqanizmis Seqmna;

• samuSao ubnis maregulirebeli wesebis SemuSaveba;

• muSaTa qcevis kodeqsis SemuSaveba;

• muSebis informireba adgilobrivi mosaxleobis specifiuri socialur-kulturuli aspeqtebis Sesaxeb.

janmrTelobisa da usafrTxoebis da socialuri standartebis dacvis Sesaxeb “saqarTvelos rkinigzis” janmrTelobis, socialuri da garemosdacviTi sakiTxebis oficrisa da sazogadoebasTan urTierTobis oficris mier.

C4 TemebTan urTierToba

Temebis mSeneblobasTan dakavSirebuli saCivrebi

TemebTan urTierTobis gegma, romelic sxva sakiTxebTan erTad moicavs::

• sazogadoebasTan urTierTobis oficeris daniSvnas;

• sazogadoebis informirebisa da cnobierebis amaRlebis kampanias;

• kargi urTierTobebis damyarebis RonisZiebebs;

• sazogadoebrivi saCivrebis meqanizms konfliqtebis gadaWris proceduris CaTvliT.

amzadebs “saqarTvelos rkinigza” mSeneblobis dawyebamde;

yovelTviuri angariSebis momzadeba garemosdacviTi, janmrTelobisa da usafrTxoebis da socialuri standartebis dacvis Sesaxeb “saqarTvelos rkinigzis” janmrTelobis, socialuri da garemosdacviTi sakiTxebis oficrisa da sazogadoebasTan urTierTobis oficris mier.

C5 sacxovreblis dakargva – fizikuri adgilmonacvleoba

• konsultaciebi gavlenis qveS myof pirebTan;

• saCivrebis meqanizmis Seqmna;

• adgilmonacvleobis detaluri samoqmedo gegmis SemuSaveba. fizikuri adgilmonacvleoba unda daigegmos da ganxorcieldes adgilmonacvleobis samoqmedo gegmis safuZvelze, romelic SemuSavdeba EBRD-is garemosdacviTi da socialuri politikis PR5-is: miwis Sesyidva, iZulebiTi gansaxleba da ekonomikuri adgilmonacvleoba moTxovnebis Sesabamisad.

mSeneblobis dawyebamde;

sazogadoebasTan urTierTobis oficris mier angariSebis regularulad momzadeba standartebis dacvis Sesaxeb.

C6 miwisa da Semosavlis wyaros dakargva – ekonomikuri adgilmonacvleoba

• konsultaciebi gavlenis qveS myof pirebTan;

• konsultaciebi Tbilisis Cixuri sadgurebis mflobelebTan;

• Tbilisis rkinigzis sadguris personaliTvis adgilmonacvleobis programis SemuSaveba;

• Semosavlis wyaroebis aRdgenis detaluri CarCosa da gegmis SemuSaveba EBRD-is garemosdacviTi da socialuri politikis PR5-is: miwis Sesyidva, iZulebiTi gansaxleba da ekonomikuri adgilmonacvleoba moTxovnebis Sesabamisad.

mSeneblobis dawyebamde; sazogadoebasTan urTierTobis oficris mier angariSebis regularulad momzadeba standartebis dacvis Sesaxeb.

C7 Tbilisis erovnul parksa da mis SemogarenSi sakonservacio Rirebulebis

muSa personalis garemodascviTi cnobierebis amaRlebis treiningi:

• wiTeli nusxis saxeobebis budobisa da STamomavlobis gamokvebis adgilebis, Zvel SenobebSi da xeebze kanoniT daculi Ramurebis

SeimuSavebs “saqarTvelos rkinigza” mSeneblobis dawyebamde; axorcielebs “saqarTvelos rkinigzis” janmrTelobis, socialuri da garemosdacviTi

Page 30: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

30

qmede

ba #

SesaZlo

gavlena /

sakiTxi

Serbileba / marTva pasuxismgebloba

ganxorcieleba

(C) mSenebloba (Tbilisis SemovliTi rkinigzis xazi, satvirTo sadgurebi, gvirabebi, xidebi) mqone habitatebze, florasa da faunaze acilebadi gavlenebis prevencia

koloniebis arideba; dauyovneblivi informireba daculi saxeobebis SeSfoTebis SemTxvevebis Sesaxeb;

• gasxvisebis derefnis axlos arsebuli beberi xeebis SeZlebisdagvarad SenarCuneba;

• niadagis zedmeti datkepnisgan da mcenareuli safaris dazianebisgan Tavis arideba;

• saxifaTo narCenebisa da masalebis usafrTxo Senaxva.

sakiTxebis oficeri an garemosdacviTi konsultanti.

C8 sazogadoebrivi janmrTelobisa da usafrTxoebis sakiTxebi (moZraobis usafrTxoeba; samSeneblo xmauri/vibracia da mtveri)

sazogadoebrivi janmrTelobisa da usafrTxoebis gegma, romelic exeba moZraobis usafrTxoebas (samSeneblo teqnika da transporti); vibracias, xmaurs da mtvers; didi raodenobis samSeneblo muSaxelis arsebobasTan dakavSirebul riskebs (mag., sqesobrivi gziT gadamdebi daavadebebi) da sazogadoebriv usafrTxoebas.

saCivrebis meqanizmi (TemebTan urTierTobis gegmasTan koordinaciiT).

amzadebs “saqarTvelos rkinigza” mSeneblobis dawyebamde;

adgilobrivi Temebis administraciisa da warmomadgenlebis monawileoba; “saqarTvelos rkinigzis” janmrTelobis, socialuri da garemosdacviTi sakiTxebis oficrisa da sazogadoebasTan urTierTobis oficris zedamxedvelobiT.

C9 adgilobrivi dasaqmebis SesaZleblobebi

adgilobrivi samuSao Zalis daqiravebis gegma – daqiravebis proceduris CarCo, romlis mizania adgilobrivi samuSao ZalisTvis dasaqmebis SesaZleblobis uzrunvelyofa.

amzadebs “saqarTvelos rkinigza” mSeneblobis dawyebamde;

ganxorcieleba “saqarTvelos rkinigzisa” da misi kontraqtorebis mier mSeneblobis procesSi.

C12 adgilobrivi ekonomikuri SesaZleblobebi

adgilobrivi Sesyidvebis gegma, romlis mizania saqarTvelos kompaniebisTvis mSeneblobis procesSi yvela saxis momsaxurebis kontraqtebis xelmisawvdomobis SesaZleblobis uzrunvelyofa.

“saqarTvelos rkinigza” da misi kontraqtorebi samuSaoebis dawyebamde; ganxorcieleba mSeneblobis procesSi.

C13 gavlena kulturul memkvidreobasa da arqeologiaze

SemTxveviTi aRmoCenebis procedura, muSa personalis cnobierebis amaRlebis treiningi

sasaflaoebis gadatanis gegma da konsultaciebi Sesabamis pirebTan;

Sesabamis ubnebze samSeneblo samuSaoebis monitoringi arqeologis mier. ix. danarTi. kulturuli memkvidreobisa da arqeologiis ruka.

procedura: “saqarTvelos rkinigza” samSeneblo samuSaoebis dawyebamde;

ganxorcieleba “saqarTvelos rkinigzisa” da misi kontraqtorebis mier arqeologis zedamxedvelobiT.

C14 lokalizebuli istoriuli dabinZurebis gawmenda adgilze

adgilis gajansaRebis gegma (sinjebis aReba, gasufTaveba saWiroebis SemTxvevaSi, gatanda da ganTavseba).

“saqarTvelos rkinigzis” kontraqtori, zedamxedvelobas gauwevs “saqarTvelos rkinigzis” janmrTelobis, socialuri da garemosdacviTi sakiTxebis oficeri.

C15 epizootologiuri daavadebebis gaaqtiurebis riski – infeqciis afeTqeba

detaluri epizootologiuri kvleva da monitoringi saqarTvelos soflis meurneobis saministrosTan TanamSromlobiT;

rkinigzis marSrutis Secvlis aucilebloba misi samarxebisgan acilebis mizniT damokidebulia winasamSeneblo kvlevis Sedegebze.

“saqarTvelos rkinigza” saqarTvelos soflis meurneobis saministrosa da sxva Sesabamis institutebTan TanamSromlobiT.

C16 geologiuri saSiSroeba

sainJinro RonisZiebebis ganxorcieleba geologiuri saSiSroebis Tavidan acilebis mizniT. maT Soris eroziasa da mewyrebTan brZolis gegmebis Sesruleba liandagebis deformaciis Tavidan acilebisa da

mSeneblobis dawyebamde SeimuSavebs “saqarTvelos rkinigzis” samSeneblo kontraqtori da

Page 31: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

31

qmede

ba #

SesaZlo

gavlena /

sakiTxi

Serbileba / marTva pasuxismgebloba

ganxorcieleba

(C) mSenebloba (Tbilisis SemovliTi rkinigzis xazi, satvirTo sadgurebi, gvirabebi, xidebi) zogadi usafrTxoebis uzrunvelyofis mizniT.

ix. danarTi. rkinigzis xazis geo-sainJinro pirobebis ruka (geologiuri saSiSroeba).

zedamxedvelobas gauwevs “saqarTvelos rkinigzis” janmrTelobis, socialuri da garemosdacviTi sakiTxebis oficeri.

C17 zedapiruli da miwisqveSa wylebis dabinZurebis saSiSroeba

Tbilisis zRvis dacvis SemoTavazebuli gegmis srulyofa da ganxorcieleba da procesis monitoringi.

mSeneblobis procesSi zedapiruli da miwisqveSa wylebis dabinZurebisgan dacvis SemoTavazebuli RonisZiebebis ganxorcieleba.

mSeneblobis dawyebamde SeimuSavebs “saqarTvelos rkinigzis” samSeneblo kontraqtori da zedamxedvelobas gauwevs “saqarTvelos rkinigzis” janmrTelobis, socialuri da garemosdacviTi sakiTxebis oficeri.

Page 32: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

32

qmede

ba #

SesaZlo

gavlena /

sakiTxi

Serbileba / marTva pasuxismgebloba

ganxorcieleba

Tbilisis SemovliTi rkinigzis eqspluatacia

O1 emisiebi atmosferul haerSi

atmosferuli emisiebis kontrolis gegma: emisiebis (PM10, NOx, SO2) mudmivi monitoringis Sedegebis regularuli Sefaseba standartebTan mimarTebiT.

SemuSaveba da ganxorcieleba “saqarTvelos rkinigzis” mier rkinigzis eqspluataciis dawyebisTanave.

O2 eqspluataciis etapze warmoqmnili narCenebi

myari narCenebis daxarisxebis, Segrovebis da ganTavsebis gegma;

narCeni wylebis monitoringis gegma.

SemuSaveba da ganxorcieleba “saqarTvelos rkinigzis” mier.

O3 xmauris emisiebi/gavlena

xmaurdamcavi kedlebis mowyoba (ix. danarTi. xmaurdamcavi kedlebis ruka);

xmauris monitoringis gegma: regularuli gazomvebi dRis da Ramis saaTebSi.

SemuSaveba da ganxorcieleba “saqarTvelos rkinigzis” mier. fonuri gazomva proeqtis dawyebamde.

O4 nayofieri niadagebis dakargva da dazianeba, niadagis datkepna, niadagis erozia

Sesworebis Setana samSeneblo ubnis marTvaSi niadagis datkepnis Tavidan acilebis mizniT; niadagebis aRdgenis gegma;

nayofieri niadagis SenarCunebis gegma (moxsna da Senaxva saTanado pirobebSi). eroziasTan brZolis gegma.

“saqarTvelos rkinigzis” garemosdacviTi konsultanti;

janmrTelobis, socialur da garemosdacviT sakiTxebSi oficeris da konsultantis regularuli angariSebi.

O5 SesaZlo uaryofiTi gavlena Tbilisis erovnuli parkis habitatze, florasa da faunaze habitatebis Secvla: dakargva, danawevreba, invaziuri saxeoebebis Semoyvana saeqspluatacio da saremonto samuSaoebis ganxorcielebis Sedegad

samSeneblo samuSaoebis dawyebamde aucilebelia:

• Catardes winasamSeneblo kvleva faunis wiTeli nusxis saxeobebze (frinvelebi, Ramurebi, mcire ZuZumwovrebi, reptiliebi) gavlenis Tavidan acilebisa da am saxeobebis alternatiuli habitatebiT uzrunvelyofis mizniT

• SemuSavdes floris gadargvis gegma – winasamSeneblo kvleva floris wiTeli nusxis saxeobebisaTvis gadasargavi teritoriis gamovlenis mizniT;

• SemuSavdes Tbilisis erovnuli parkisTvis habitatebis aRdgenis programa, romelic unda daamtkicos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministrom. sxva sakiTxebTan erTad programa unda iTvaliswinebdes:

- niadagebis aRdgenis gegmas;

- florisa da faunis aRdgenis gegmas;

- mcire ZuZumwovrebisaTvis mowyobili “mwvane gadasasvlelebis” efeqturobis monitoringis gegmas;

- ixtiofaunisaTvis wylis dabinZurebis monitoringis gegmas.

unda SemuSavdes garemosdacviTi konsultantis mier mSeneblobis dawyebamde unda SeTanxmdes garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministrosTan

unda ganxorcieldes regularuli monitoringi da angariSi Cabardes “saqarTvelos rkinigzis” janmrTelobis, socialuri da garemosdacviTi sakiTxebis oficers.

D demontaJis Sedegad warmoqmnili narCenebi

demontaJis Sedegad warmoqmnili narCenebis marTvis gegma, romelic moicavs:

• demontaJis dawyebis win yvela SesaZlo saxifaTo narCenis gatana;

• kreozotiT gaJRenTili xis Spalebis usafrTxo aRebisa da ganTavsebis gegma.

unda daigegmos demontaJis dawyebamde, axali SemovliTi rkinigzis samSeneblo samuSaoebis dasrulebis Semdeg; garemosdacviTi konsultanti;

demontaJis ganmaxorcielebeli “saqarTvelos rkinigzis” kontraqtori.

Page 33: proeqti arateqnikuri reziume Tbilisis SemovliTi …arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti 4 evros (sxvaoba

arateqnikuri reziume: Tbilisis SemovliTi rkinigzis bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis proeqti

33

sakontaqto informacia: dimitri qemokliZe strategiuli proeqtebisa da ganviTarebis departamentis ufrosi Sps “saqarTvelos rkinigza” 15, Tamar mefis gamziri, 0112, Tbilisi, saqarTvelo tel.: +995 32 56 31 59 +995 32 56 53 59 +995 32 56 54 97 el. fosta: [email protected] veb-gverdi: www.railway.ge