production design in stanley kubrick film

โดย นายจตวา อทยนา

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศลปมหาบณฑต สาขาวชาทฤษฎศลป แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต

ภาควชาทฤษฎศลป บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2561 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

การออกแบบงานสรางในภาพยนตรของสแตนลย คบรก

โดย นายจตวา อทยนา

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศลปมหาบณฑต สาขาวชาทฤษฎศลป แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต

ภาควชาทฤษฎศลป บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2561 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

PRODUCTION DESIGN IN STANLEY KUBRICK FILM

By

MR. Jattawa UTAINA

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for Master of Fine Arts (Art Theory)

Department of Art Theory Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2018 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

4

หวขอ การออกแบบงานสรางในภาพยนตรของสแตนลย คบรก โดย จตวา อทยนา สาขาวชา ทฤษฎศลป แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต อาจารยทปรกษาหลก รองศาสตราจารย ดร. ชยยศ อษฎวรพนธ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ไดรบพจารณาอนมตใหเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรศลปมหาบณฑต

คณบดบณฑตวทยาลย (รองศาสตราจารย ดร.จไรรตน นนทานช)

พจารณาเหนชอบโดย

ประธานกรรมการ (รองศาสตราจารย สธ คณาวชยานนท )

อาจารยทปรกษาหลก (รองศาสตราจารย ดร. ชยยศ อษฎวรพนธ )

ผทรงคณวฒภายนอก (รองศาสตราจารย กนจณา ด าโสภ )

ง

บทคดยอภาษาไทย

57005204 : ทฤษฎศลป แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต ค าส าคญ : การออกแบบงานสราง, สแตนลย คบรก, ภาพยนตร

นาย จตวา อทยนา: การออกแบบงานสรางในภาพยนตรของสแตนลย คบรก อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : รองศาสตราจารย ดร. ชยยศ อษฎวรพนธ

สแตนลย คบรกถอวาเปนผก ากบทมความเปนศลปนและมเอกลกษณเฉพาะตวทโดด

เดน งานวจยชนนจงมงเนนไปทการศกษาผลงานการออกแบบงานสรางในเรองของการออกแบบฉาก ซงถอวามความส าคญในเรองของความงามและเปนเครองมอทางภาษาในการเลาเรองราวทนอกเหนอไปจาก บทละคร การแสดง และดนตรประกอบ เพอใหเหนถง บทบาท หนาท รปแบบในการสรางความงามและความสมพนธในการสรางสรรคทสอดคลองไปกบเนอเรอง โดยใชหลกองคประกอบศลปและสญศาสตรแบบคขดแยงในการวเคราะหเปรยบเทยบ เพอใหเหนถงแนวคดวธการน ามาใชในการสรางความหมายและความงาม จากการศกษาภาพยนตรรวม 4 เรองท าใหพบความสมพนธของการสรางสรรคภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตร อกทงยงพบเอกลกษณในการสรางสรรคและแนวความคดทสอดแทรกอยในการออกแบบฉากอกดวย

จ

บทคดยอภาษาองกฤษ

57005204 : Major (Art Theory) Keyword : Design work, Stanley Kubrick, movie

MR. JATTAWA UTAINA : PRODUCTION DESIGN IN STANLEY KUBRICK FILM THESIS ADVISOR : ASSOCIATE PROFESSOR DR. CHAIYOSH ISAVORAPANT

Stanley Kubrick is far from a one-dimensional director. This research is therefore focuses on the study of his design of the movie scene which is considered to be important in terms of beauty and a communication tool in order to tell the stories apart from the screenplay, performance, and music.

In order to see the role, function, style in creating this beauty and the creative relationship that is consistent with the story, the principle of art elements and conflicting semiotics are being applied in the comparative analysis. This method is used also because the researcher wants the reader to see how Kubrick translates his concept into the creation of meaning and beauty. Based on the study of 4 films, the relationship between the creation of the film and the movie scene was found. In addition, the uniqueness of the creation and the ideas that are included in the design of the scene was also discovered.

ฉ

กตตกรรมประก าศ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไดดวยด ดวยความเมตตากรณาเปนอยางยงจากอาจารยทปรกษาวทยานพนธของขาพเจา รองศาสตราจารย ดร.ชยยศ อษฏวรพนธ ทสละเวลาอทศตนเพอขดเกลา เคยวเขญ ใหค าปรกษาและตดตามการท าวทยานพนธตลอดมา รวมทงค าแนะน าทเปนประโยชนอยางยงในการพฒนาตนและการพฒนางานวจย ขอของพระคณรองศาสตราจารยสธ คณาวชยานนท หวหนาภาควชาทฤษฎศลปและรองศาสตราจารยกนจนา ด าโสภ ทใหค าชแนะและขอบกพรองตางๆ ในผลงานการวจยครงน

ขอกราบขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.กฤษณา หงสอเทน ผชวยศาสตราจารย ดร.นรนทร รตนจนทร อาจารย ดร.สธา ลนะวต อาจารย ดร.ปรมพร ศรกลชยานนท ขอขอบพระคณคณาจารยสาขาวชาทฤษฎศลป คณะจตรกรรมประตมากรรม และภาพพมพทกทานทคอยบมเพาะใหการศกษาทดและสงอนเปนประโยชนตอการวจยและการพฒนาตนเองแกขาพเจา ถอเปนการเปดโลกทศนทางดานศลปะใหกวางไกลและสามารถน าไปปรบใชและเรยนรเพมเตมในชวตประจ าวนได

ขอกราบขอบพระคณ คณพอ คณแม ทคอยใหการสนบสนนเปนอยางดแกขาพเจาในการศกษาและเปนก าลงใจทดมาโดยตลอด อกทงยงคอยเคยวเขญใหขาพเจาเดนอยในศลธรรมครรลองทด ขอขอบคณมตรสหายทกทานทคอยเปนก าลงใจและใหค าปรกษาทดตลอดการศกษา

ขาพเจาหวงเปนอยางยงวา ผลงานวจยชนนจะมสวนชวยในการเสรมสรางความร ความเขาใจในการศกษาดานการออกแบบฉากภาพยนตรใหกบผทสนใจศกษาตอไปไมมากกนอย หากมขอผดพลาดประการใดอนเกดจากความสะเพราของขาพเจาเอง ขาพเจากราบขออภยไว ณ ทนดวย

จตวา อทยนา

ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ............................................................................................................................ ง

บทคดยอภาษาองกฤษ ...................................................................................................................... จ

กตตกรรมประกาศ ............................................................................................................................ ฉ

สารบญ ............................................................................................................................................. ช

สารบญตาราง ...................................................................................................................................ฌ

สารบญภาพ ...................................................................................................................................... ฎ

บทท 1 บทน า .................................................................................................................................... 1

ความเปนมาและความส าคญของปญหา ....................................................................................... 1

ความมงหมายและวตถประสงคของการศกษา .............................................................................. 7

ขอบเขตของการศกษา .................................................................................................................. 7

ขนตอนการศกษา .......................................................................................................................... 8

บทท 2 สแตนลย คบรก ..................................................................................................................... 9

ประวตโดยยอ ............................................................................................................................... 9

สแตนลย คบรก กบการถายภาพ ................................................................................................. 11

สแตนลย คบรกกบภาพยนตร ..................................................................................................... 20

ความหมายและหนาทของผก ากบภาพยนตร .............................................................................. 27

ทฤษฎประพนธกร ...................................................................................................................... 31

ตวอยางการออกแบบงานสรางทสงผลตอความหมายของภาพยนตร ......................................... 35

ความหมายและหนาทของฉาก.................................................................................................... 44

รปแบบฉาก ................................................................................................................................. 45

อปกรณประกอบฉาก .................................................................................................................. 46

ซ

บทท 3 งานออกแบบงานสรางของ สแตนลย คบรก ....................................................................... 47

ภาพยนตรเรอง 2001 Space Odyssey .......................................................................................... 48

ภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange ......................................................................................... 58

ภาพยนตรเรอง Barry Lyndon..................................................................................................... 66

ภาพยนตรเรอง The Shining ....................................................................................................... 73

บทท 4 วเคราะหการออกแบบฉากในงานภาพยนตรของสแตนลย คบรก ....................................... 80

1.วเคราะหความสมพนธระหวางภาพถายกบการออกแบบฉากภาพยนตร ................................. 80

2.วเคราะหการใชสแดงในการออกแบบฉากภาพยนตร ............................................................ 137

3.วเคราะหการออกแบบฉากภาพยนตรโดยใชสญลกษณทสอในเรองเพศ ............................... 141

4. วเคราะหการออกแบบฉากภาพยนตรโดยการใชลวดลาย ..................................................... 147

บทท 5 สรป อภปรายผลการวจยและขอเสนอแนะ ....................................................................... 150

สรปและอภปรายผล ................................................................................................................. 150

ขอเสนอแนะ ............................................................................................................................. 154

รายการอางอง ................................................................................................................................ 155

ประวตผเขยน ................................................................................................................................ 157

ฌ

สารบญตาราง

หนา ตารางท 1 วเคราะหสญญะโดยใชโครงสรางเปรยบเทยบแบบคขดแยง .......................................... 85

ตารางท 2 วเคราะหสญญะโดยใชโครงสรางเปรยบเทยบแบบคขดแยง .......................................... 88





ตารางท 7 วเคราะหสญญะโดยใชโครงสรางเปรยบเทยบแบบคขดแยง ........................................ 100



ตารางท 10 วเคราะหสญญะโดยใชโครงสรางเปรยบเทยบแบบคขดแยง ...................................... 106







ตารางท 17 วเคราะหสญญะโดยใชโครงสรางเปรยบเทยบแบบคขดแยง ..................................... 122





ญ




ฎ

สารบญภาพ

หนา ภาพท 1 ฉากจากภาพยนตรเรอง Citizen Kane (1941) แสดงลกษณะการใชภาพชดลก (deep-focus-shot) ................................................................................................................................................... 3

ภาพท 2 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Cabinet of Dr.Caligari (1920) แสดงลกษณะการออกแบบฉากภาพยนตรแนว German Expressionism ...................................................................................... 4

ภาพท 3 ฉากจากภาพยนตรเรอง A Trip to the Moon (1902) แสดงลกษณะแฟนตาซของภาพยนตรวทยาศาสตรทมเทคนคการน าเสนอทแปลกตา .................................................................................. 4

ภาพท 4 Dr. Strangelove, or : How I Learned to stop Worrying and Love the Bomb (1964) แสดงการออกแบบฉากทมผลตอการสรางความหมายใหแกภาพยนตร ...................................................... 6

ภาพท 5 การจากไปของประธานาธบด (1945) ................................................................................ 12

ภาพท 6 ผหญงนอนหลบในออมแขนคนรก ( Life and Love on the New York City Subway 1947) ......................................................................................................................................................... 13

ภาพท 7 ดอกไมส าหรบคนรก ( Life and Love on the New York City Subway 1947)................... 13

ภาพท 8 ผปวยในหองรอทนตแพทย (1946) .................................................................................... 16

ภาพท 9 ภายถายชด Life and Love on the New York City Subway. (1947) ................................... 17

ภาพท 10 Deaf Children Hear for the Fist Time. (1948) ................................................................ 18

ภาพท 11 ภาพถายชด Prizefighter. (1947) ...................................................................................... 19

ภาพท 12 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Great Train Robbery (1903) ............................................... 29

ภาพท 13 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Grandmaster. (2013) แสดงการใชสในการออกแบบเครองแตงกาย ............................................................................................................................................ 36

ภาพท 14 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Grandmaster. (2013) แสดงลกษณะการควบคมโทนส ของฉาก .................................................................................................................................................. 37

ภาพท 15 The Grandmaster. (2013) แสดงลกษณะการควบคมโทนสของฉาก ............................... 37

ฏ

ภาพท 16 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Shape of Water. (2017) แสดงลกษณะการใชโทนสฟาอมเขยวในการออกแบบฉาก ................................................................................................................ 39

ภาพท 17 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Grand Hotel Budapest. (2014) แสดงลกษณะการใชสเหลองในการออกแบบฉาก ........................................................................................................................ 40

ภาพท 18 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Grand Hotel Budapest. (2014) แสดงลกษณะการใชสแดงและความดลยภาพแบบสมมาตรในการออกแบบฉาก ..................................................................... 40

ภาพท 19 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Grand Hotel Budapest. (2014) แสดงลกษณะการควบคมโทนสของภาพ ................................................................................................................................. 41

ภาพท 20 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Grand Hotel Budapest. (2014) แสดงการใชสแบบ พาสเทลในการออกแบบฉาก ...................................................................................................................... 42

ภาพท 21 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Fall. (2006) แสดงการใชพนทวางในการออกแบบฉาก...... 43

ภาพท 22 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Fall. (2006) แสดงการใชการซ าในการออกแบบฉาก ......... 43

ภาพท 23 ฉากภาพยนตรเรอง 2001 Space Odyssey ........................................................................ 49





ภาพท 28 ฉากจากภาพยนตรเรอง Arrival ค.ศ. 2016 ....................................................................... 57

ภาพท 29 ฉากจากภาพยนตรเรอง Inception ค.ศ. 2010 ................................................................... 58

ภาพท 30 ฉากภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange ....................................................................... 59





ภาพท 35 ฉากภาพยนตรเรอง Barry Lyndon ................................................................................... 67

ฐ


ภาพท 37 ฉากภาพยนตรเรอง Barry Lyndon .................................................................................. 69



ภาพท 40 ฉากภาพยนตรเรอง The Shining ...................................................................................... 74





ภาพท 45 ฉากภาพยนตรเรอง Passengers(2016) ............................................................................. 79

ภาพท 46 ชอภาพ Subway passenger from the 1947 article “Life and Love on the New York Subway.” (1947) โดยสแตนลย คบรก .......................................................................................... 80

ภาพท 47 กราฟกแสดงการใชเสนน าสายตา .................................................................................... 81

ภาพท 48 ชอภาพ “After so many trip up the aisles in a shopping cart,” (1947) โดยสแตนลย คบรก ............................................................................................................................................... 82

ภาพท 49 กราฟกแสดงการใชเสนน าสายตา .................................................................................... 83

ภาพท 50 ฉากจากภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odyssey. (1968) นาทท 13:15 ............................ 83

ภาพท 51 กราฟกแสดงการใชเสนน าสายตาในฉากภาพยนตร ........................................................ 85

ภาพท 52 ฉากจากภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odyssey. (1968) นาทท 30:17 ............................ 86


ภาพท 54 ฉากจากภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odyssey. (1968) นาทท 1:12:11 ......................... 89


ภาพท 56 ฉากจากภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odyssey. (1968) นาทท 2:18:33 ......................... 91


ฑ

ภาพท 58 ฉากจากภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange. (1971) นาทท 2:25 ................................. 94


ภาพท 60 ฉากจากภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange. (1971) นาทท 28:11 ............................... 96


ภาพท 62 ฉากจากภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange. (1971) นาทท 36:48 ............................... 98


ภาพท 64 ฉากจากภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange. (1971) นาทท 1:01:49 .......................... 101

ภาพท 65 กราฟกแสดงการใชเสนน าสายตาในฉากภาพยนตร ...................................................... 101

ภาพท 66 ฉากจากภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange. (1971) นาทท 59:37 ............................. 102




ภาพท 70 ชอภาพ Subway commuters passing the time by reading and sleeping. (1947) โดยสแตนลย คบรก ............................................................................................................................ 107

ภาพท 71 ชอภาพ Young girls trying on their new hearing aids. (1948) โดยแสตนลย คบรก ....................................................................................................................................................... 108


ภาพท 73 ฉากจากภาพยนตรเรอง Barry Lyndon. (1975) นาทท 13:50 ......................................... 111

ภาพท 74 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Shining. (1980) นาทท 39:10 ............................................ 113

ภาพท 75 ชอภาพ Mickey going to the laundry. (1947) โดยสแตนลย คบรก .............................. 114

ภาพท 76 ชอภาพ Big Little Art Collection. (1950) โดยสแตนลย คบรก .................................... 115

ภาพท 77 ฉากจากภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odyssey. (1968) นาทท 56:57 .......................... 116

ภาพท 78 ฉากจากภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odyssey. (1968) นาทท 1:24:53 ....................... 118


ฒ


ภาพท 81 ฉากจากภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange. (1971) นาทท 2:00:20 ........................ 123

ภาพท 82 ชอภาพ Prizefighter. (1949) โดยสแตนลย คบรก ......................................................... 125

ภาพท 83 ชอภาพ The Photograph of a tattooed and pierced man may have been too grotesque for Look to publish. (1948) โดยสแตนลย คบรก ............................................................................... 126







ภาพท 90 ฉากจากภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odyssey. (1968) นาทท 1:49:20 ...................... 137


ภาพท 92 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Shining. (1980) นาทท 1:12:05 ........................................ 139

ภาพท 93 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Shining. (1980) นาทท 10:24 ............................................ 140






ภาพท 99 ภาพท ฉากจากภาพยนตรเรอง Barry Lyndon. (1975) นาทท 31:33 .............................. 146

ภาพท 100 ฉากจากภาพยนตรเรอง Barry Lyndon. (1975) นาทท 21:33 ....................................... 146

ภาพท 101 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Shining. (1980) นาทท 27:54 .......................................... 147

ภาพท 102 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Shining. (1980) นาทท 43:07 .......................................... 148

1

บทท 1

บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ภาพยนตรเปนสอบนเทงทมศกยภาพในการสอสารกบคนจ านวนมากไดงายและเรวทสด ม ระยะเวลาการพฒนามานบรอยป ภาพยนตรเปนภาษาทมการเลาเรองตางไปจากศลปะแขนงอนๆ ทสามารถ ท าใหผชมเขาใจอยางลกซงได ภาษาทางภาพยนตรเกดจากหลายสวนประกอบรางกน การล าดบภาพสามารถยายพนท ยอนเวลากลบไปกลบมาได ภาษาของส อปกรณประกอบฉาก เครองแตงกาย บรรยากาศสามารถสะทอนอารมณความรสกนกคดของแตละฉากในภาพยนตรได ภาพยนตรจงเกดจากการรวมตวกนของหลาย ศาสตรทงการการแสดง การถายภาพ การตดตอ การออกแบบงานสราง ดนตรประกอบ การเขยนบท และภาคอตสาหกรรม นอกจากการแสดงทด การถายภาพทด ดนตรประกอบทด การก ากบทด การล าดบภาพทดแลว การสรางฉาก การจดแสง เครองแตงกายยงเปนองคประกอบทส าคญอกสวนหนงในการสรางความนาสนใจและความสวยงามทางศลปะในภาพยนตร เพอใหผชมสามารถรสกนกคดและจนตนาการคลอยตามแนวคดและเกดอารมณตางๆ ตามทผสรางไดวางไว ภาพยนตรคอมายา การออกแบบงานสรางจงเปนสงส าคญเพอใหผชมเชอในสงทปรากฏในภาพยนตร การจดฉาก การจดแสงคอสวนประกอบทมความส าคญไมนอยไปกวาสวนอนๆ ในการสรางภาพยนตร เพราะฉากท าหนาทเปนเวลา สถานท เพอใหตวละครด าเนนเรองราวบงบอกความ หมายและแนวความคด การจดฉากนอกจากการออกแบบอปกรณตางๆ และเครองแตงกายแลวยงรวมไปถงการค านงถงองคประกอบศลป ทงแสง สเพอใหเกดความสมบรณสวยงามในการถายภาพและสอความหมายตางๆ มายงผชม ผสรางยงตองค านงถงการจดวางต าแหนงของวตถเพอใหเกดพลงสงสดในการถายภาพ เพอใหถายทอดเนอความในแตละฉากไดอยางละเอยดลออ และมความหมาย การออกแบบฉากมคณสมบตเปนศลปะเผยใหเหนถงความคดสรางสรรคจนตนาการและการตความอนล าเลศของผสราง ผออกแบบตองค านง ถงตวบท เพอแสดงอารมณและสอความหมายออกมาในแตละฉาก ฉากควรจะสามารถบอก ไดถงคณสมบตบคลกลกษณะของตวละคร สภาพแวดลอมของตวละคร ผลกระทบของสงแวดลอมทสงผลตอตวละครและในทางกลบกนบคลกภาพของตวละครมผลสะทอนอยางไรตอ สภาพแวดลอม ความผดปรกต ความเหงา ความรก สามารถสงเกตไดจากสภาพแวดลอมหรอสถาน ททปรากฏอยรอบตวละครไดอยางเดนชด ฉากทดตองสามารถดงดดผชม

2 ไปทตวละครและสญลกษณตางๆ ไดอยางกลมกลน สามารถสรางบรรยากาศและอารมณเพอใหเกดปฏกรยาโตตอบของผชมตอ ตวละครในภาพยนตรได

จากการก าเนดระบบสตดโอและการก าเนดฮอลลวดในชวงทศวรรษท 1900 ซงเกดจากการตดสนใจหนจากการผกขาดทางการตลาดจากองคกรผลตภาพยนตรรายใหญอยาง MRPC โดยการยายจากนวยอรค ไปยงแคลฟอรเนย ท าใหนกสรางภาพยนตรอสระพากนไปลงหลกปกฐานกนอยางหนาแนนและคอยๆประสบความส าเรจจนกลายเปนบรษทยกษใหญมาจนถงปจจบน ท าให ฮอลลวดกลายเปนฐานทมนส าคญในการพฒนาสอทางดานภาพยนตรและตอบสนองความบนเทงทไรขอบเขตของผชมในอเมรกา จนท าไหเกดอตสาหกรรมภาพยนตรทแบงแยกการท างานออกเปนสดสวนอยางชดเจน เชน แผนกงานสราง แผนกเรอง แผนกฉาก แผนกเครองแตงกาย แผนกตดตอและล าดบภาพ เปนตน ท าใหระบบสตดโอถออ านาจเดดขาดในการก าหนดรปแบบการท างานตลอดจนความคดสรางสรรคในทกขนตอน เรยกไดวาบทบาททส าคญตกอยในมอของผบรหารสตดโอไมใชนกสรางภาพยนตร ท าใหทศทางของภาพยนตรในยคนถกมองวาตอบสนองในทางธรกจมากกวาศลปะ โดยการใชนกแสดงทเปนทนยมในการสรางจดขายในลกษณะ เมโลดรามา ทซ าซากอยกบบทบาทเดมๆ แตขายด เพอใหผชมซอตวเขามาชมนกแสดงคนโปรดเพยงเทานน

ในชวงทศวรรษท 30-40 จากสภาวะตกต าทางเศรษฐกจและสภาวะสงคราม บบใหผคนแสวงหาความบนเทงมากขนท าใหธรกจภาพยนตรยนหยดอยไดโดยไรผลกระทบและท าใหเกดการขยบขยายตว ทวาความบบคนทางเศรษฐกจกลบเปนตวแปรส าคญจนกลายเปนเงอนไขใหคนสรางภาพยนตรผลตผลงานเพอรองรบความส ารดผลทางดานรายไดเพยงเทานน เพอความอยรอด จงเปนทมาทท าใหเหลาบรรดาสตดโอพยายามคนหารปแบบการน าเสนอภาพยนตรทเปนสตรส าเรจ เพอตอบสนองความตองการในสวนลกของผ ชมทตองการเหนสงทไมมอยในชวตจรง จนเกดภาพยนตรแนวแกงสเตอรทสะทอนภาพของวถชวตคนทอยนอกเหนอกรอบของกฎหมาย ภาพยนตรตลกขบขนและภาพยนตรเพลง ถงแมในชวงทศวรรษท 40 จะตองพบกบสถานการณตงเครยดจากสภาวะสงครามโลกครงท 2 และท าใหประชาชนเลอกหาความส าราญในรปแบบอนทนอกเหนอไปจากการเขาไปชมภาพยนตรในโรงมดๆ แตอยางไรกตามภาพยนตรกยงไดรบการพฒนาในดานศลปะ โดยเฉพาะอยางยงในเรองของเทคนคการน าเสนอดานภาพและเสยงเพอสอความหมายอยางในภาพยนตรเรอง Citizen Kane (1941) ซงท าใหศลปะภาพยนตรพฒนาไปอกขนของการสอความหมาย ทงการสรางบท ตวละคร และวธล าดบภาพทชวนตดตาม ภาพยนตรเรองนแสดงใหเหนถงการจดองคประกอบทสวยงามและมความหมาย เทคนคหนงทส าคญในภาพยนตรเรองนคอ การใชภาพชดลก (deep-focus-shot)

3

ภาพท 1 ฉากจากภาพยนตรเรอง Citizen Kane (1941) แสดงลกษณะการใชภาพชดลก (deep-focus-shot)

การอพยพเขามาของคนท าหนงจากเยอรมนจากสภาวะสงครามในยโรปสงผลใหอทธพลของศลปะเอกซเพรสชนนสม (Expressionism)1 ลงมาสแผนฟลม จนเกดเปนภาพยนตรฟลมนวรทน าเสนอเนอหารปแบบทเกนจรง ผานการจดแสงแบบโลคยทมคาตางของแสงเงาทชดเจน และฉากทแสดงออกถงโลกของความมดมนมกเปนในฉากในตอนกลางคนและพนททชนแฉะและเปลยวเหงาเกรอะกรง เพอแสดงถงสภาพจตใจทมวเมาของตวละคร ฉากสวนใหญถกสรางขนเพอก าหนดอารมณและบบบงคบตวละคร การเขามาของศลปะเอกซเพรสชนนสมเปนจดเรมตนทส าคญของการออกแบบฉากเพอตอบสนองเนอเรอง ซงในกอนหนานยงไมชดเจนเทาทควร

1 ศลปะเอกซเพรสชนนสม Expressionism หรอ ลทธส าแดงอารมณ หรอ ลทธแสดงพลงอารมณ คอกระบวนการทาง

วฒนธรรมทเรมขนในประเทศเยอรมนเมอตนครสตศตวรรษท 20 วตถประสงคเพอแสวงหาความหมายของประสบการณทางอารมณความรสกแทนความจรงทางวตถ ศลปนกลมนมกจะบดเบอนความเปนจรงเพอแสดงผลทมตออารมณทเปนอตวสย มนยยะถงอารมณรนแรงภายใน

4 ภาพท 2 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Cabinet of Dr.Caligari (1920) แสดงลกษณะการออกแบบฉากภาพยนตรแนว German Expressionism

การเขามาของโทรทศนเมอกาวเขาสทศวรรษท 50 ท าใหภาพยนตรเสอมความนยมลงเพราะถกมองวาตนเขนทางศลปะเปนเพยงความบนเทงไมตางอะไรไปจากโทรทศน ท าใหวงการภาพยนตรเรมขยบตวในการสรางความตนเตนใหมๆ เพอตอกรกบอตสาหกรรมโทรทศนทก าลงขยายตวอยางรวดเรว ถงแมวาจะคดการน าเสนอในรปแบบภาพยนตรจอกวางทสามารถสรางความตนเตนไดแตกยงไมเปนผลในทางทดเพราะถกมองวาเนอหาทแสดงออกไมสอดคลองกบรปแบบการน าเสนอ ท าใหการคนหาแนวทางของภาพยนตรขยบตวไปในทางทตองการหาความสมจรงทงสาระและรปแบบ แตภาพยนตรในยคนกยงเปนการถายแบบงายๆไมมงานสรางทใหญโตจดองคประกอบแบบธรรมดา เรมมภาพยนตรวทยาศาสตรปรากฏขนแตกยงในรปแบบแฟนตาซในรปแบบเกาทหาสาระไมได ภาพยนตรทถกยกยองใหเปนภาพยนตรวทยาศาสตรชนดเรองแรกของโลกคอ A Trip to the Moon (1902) ซงมเทคนคการน าเสนอและการออกแบบฉากทแปลกตา

ภาพท 3 ฉากจากภาพยนตรเรอง A Trip to the Moon (1902) แสดงลกษณะแฟนตาซของภาพยนตรวทยาศาสตรทมเทคนคการน าเสนอทแปลกตา

หลงจากสงครามโลกครงท 2 สงบลง ภาพยนตรวทยาศาสตรเรมมการพฒนาไปในทศทาง

ทดขนอยางชดเจนและเอาจรงเอาจงกบการถายทอดเนอหาสาระทสมจรง Dr. Strangelove, or : How I Learned to stop Worrying and Love the Bomb (1964) จากการก ากบของสแตนลย คบรกท าใหภาพยนตรของฮอลลวดถกพดถงในเชงศลปะมากขน จากการน าเสนอเนอหาทสะทอนสภาวะสงครามเยนระหวางโลกคอมมวนสตและโลกประชาธปไตยไดอยางนาหวาดหวนและการออกแบบฉากทล าเลศสมจรงจากการท างานรวมกนของสแตนลย คบรกและเคน อดม (Ken Adam 1921-

5 2016)2 จนเมอครงภาพยนตรเรองนออกฉายในชวงปลาย ค.ศ.1963 หลงการลอบสงหารประธานาธบดจอหน เอฟ. เคนเนด ปรากฏวากลายเปนภาพยนตรทสรางกระแสความคดตอบสนองตอกลมนกวจารณและปญญาชนอยางกวางขวาง ชาลมเมอรส โรเบรตส บรรณาธการของหนงสอพมพวอชงตนโพสต ถงกบบอกไวในบทบรรณาธการวา “ คงจะไมมคอมมวนสตคนไหนทจะหาหนงตอตานอเมรกาไดดกวา เ รองนอกแลว เจาหนา ทระดบสงของสหรฐงรวมท ง

ประธานาธบดสมควรจะไดด เพอจะไดมองเหนถงผลล พธทหนงมตอความสนใจของคนทวประเทศ ถงแมวาจะมหนงทน าเสนอในประเดนเดยวกนกยงไมมภาพยนตรเรองไหนทสามารถสะทอนเนอหาสาระและผลลพธทางความรสกไดทรงพลงเทากบภาพยนตรเรองนจวบจนกระทงสนสดสงครามในชวงกลางทศวรรษท 80 เปนการสรางความตนตวใหแกวงการภาพยนตรในการเรยกรองความเปนศลปะภาพยนตรทไมถกมองวาตนเขนอกตอไป และเมอภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odyssey ออกฉายสสาธารณชนกเทากบเปนการย าถงความเปนศลปนทสรางสรรคผลงานศลปะภาพยนตรไดอยางยอดเยยม เพราะถอเปนการปฏวตทางดานการผลตภาพยนตร ทงเรองราวทซบซอนเทคนคในการเลาเรอง การตดตอ เพลงประกอบภาพยนตรและการออกแบบงานสรางทใหญโตในการเนรมตฉากทสมจรงทางวทยาศาสตร ท าใหสแตนลย คบรก กาวเขาสการเปนผก ากบทมชอเสยงในทนทอกทงยงไดรบรางวลออสการในสาขาสเปเชยลเอฟเฟคอกดวย กลายเปนแรงผลกดนใหผก ากบหนาใหมสรางสรรคงานภาพยนตรในเวลาตอมา จากผลพวงในครงนท าใหแนวทางการสรางสรรคภาพยนตรของฮอลลวดกาวไปสงานทมชนเชงทางดานศลปะมากยงขนทดเทยมภาพยนตรทางฝงยโรปทถกมองวามความเปนศลปะมากกวาและไดพฒนามาอยางตอเนองจวบจนปจจบน ซงจะเหนวามความหลากหลายทางรปแบบการน าเสนอและการออกแบบงานสรางทสมจรง ท าใหภาพยนตรในปจจบนเปนสอชนดหนงทไดรบความสนใจในฐานะงานศลปะอยไมนอย

2 นกออกแบบโปรดกชนดไซน (production design) ชาวองกฤษมชอเสยงจากการออกแบบภาพยนตรชด เจมส บอนด เคยไดรบ

รางวลออสการสาขาการออกแบบฉากยอดเยยมและก ากบศลปจากภาพยนตรเรอง Barry Lyndon (1975 )และThe Madness of King George (1994) และไดรบพระราชทานบรรดาศกดชนอศวน

6

ภาพท 4 Dr. Strangelove, or : How I Learned to stop Worrying and Love the Bomb (1964) แสดงการออกแบบฉากทมผลตอการสรางความหมายใหแกภาพยนตร

สแตนลย คบรกเปนผก ากบชาวอเมรกนทไดรบการยกยองอยางสง เหตเพราะหนงฮอลล

วดถก วจารณวาตนเขนทางศลปะ แตภาพยนตรของสแตนลย คบรกนอกจากจะมคณคาทางศลปะอยาง เชนภาพยนตรทางฝงยโรปแลว ยงมความสนกในแบบฮอลลวดผสมผสานอยดวย แตไมใชความสนก แบบดาษดนดงเชนหนงตลาดทวไป แตเปนความสนกแบบลมลก คนสวนใหญมกพดถงภาพยนตร ของสแตนลย คบรกในเชงการท างานแสนพสดารมากกวาตวภาพยนตร จนถกยกใหเปนเพอรเฟคชนนสต (บาความสมบรณแบบ) สแตนลย คบรกมอ านาจเดดขาดในทกขนตอนของการถายท า ตงแตงานในกองถาย ตดตอภาพยนตร ออกแบบโปสเตอร รปแบบจดจ าหนาย ตดตอหนงตวอยาง จนบางครงถงกบเลอกวนฉายภาพยนตรเองดวย นอกจากการตดตอ การถายภาพทยอดเยยมของสแตนลย คบรกแลว งานทางดานการ ออกแบบงานสรางกมความยอดเยยมไมแพกน บงบอกถงความละเอยด ปราณตในการสรางสรรค ตวอยางทเหนไดชดคอภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odyssey แสดงถงภาพอวกาศทงดงามเหนอ ค าบรรยาย จนสรางแรงบนดาลใจใหอเมรกาขนไปเหยยบพนผวดวงจนทรไดส าเรจในปตอมา อกทง นล อารมสตรองผขนไปเหยยบดวงจนทรคนแรกของโลกเคยกลาววาบรรยากาศการเหยยบดวงจนทร ครงนนวา เหมอนกบภาพยนตรเรอง 2001 A Spaec Odyssey3

สแตนลย คบรกถกจดหมวดหมใหเปนผก ากบภาพยนตรในแนว expressionism ทมความจด จานในดานเนอหาและสญลกษณผานการจดฉากโดยมรายละเอยดทเขมขน ท าใหการออกแบบฉาก ในผลงานภาพยนตรของสแตนลย คบรกมความนาสนใจ สามารถสรางความประหลาดใจ แปลกใหม และเปนเอกลกษณเฉพาะตวทโดดเดน

3 CAMMY.top 10 movies that changed the world.(ออนไลน).แหลงทมา : www.toptenz.net/top-10movies-that-changed-the-world.php. สบคนเมอ 14 มนาคม 2560

http://www.toptenz.net/top-10movies-that-changed-the-world.php

http://www.toptenz.net/top-10movies-that-changed-the-world.php

7 ในปจจบนการศกษาภาพยนตรอยางจรงจงในประเทศไทยยงถอวานอยหากเปรยบเทยบกบ ความยาวนานของวงการภาพยนตรในโลก เอกสารทางวชาการทเกยวกบภาพยนตรกเปนการวจารณ ภาพยนตรในระดบทยงไมวเคราะหเจาะจงเทาทควร สวนใหญหวขอหลกในการวจารณจะเปนไปใน ทางผลลพธทออกมาของภาพรวมมากกวาเรองของกระบวนการสรางทเนนเฉพาะเจาะจง ขาพเจาจงขอมงประเดนการศกษาไปทการออกงานสรางในเรองของการสรางสรรคฉากในงาน ภาพยนตรของสแตนลย คบรกทคดวาเปนเรองส าคญในการสรางความงาม เนอหา ความหมายและเปนเอกลกษณเฉพาะตวทท าใหภาพยนตรเกดความสมบรณและนาสนใจ

ความมงหมายและวตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาวเคราะหการออกแบบความงามในงานสรางภาพยนตรของ สแตนลย คบรก ถง ความสมพนธของเนอหาบทภาพยนตรกบการสอความหมาย

2. . เพอศกษารปแบบในการสรางสรรคอนเปนเครองมอในการสรางเอกลกษณเฉพาะตว

ในงานภาพยนตรของสแตนลย คบรก

3. เพอแสดงใหเหนถงความสามารถของสแตนลย คบรก ซงเปนผก ากบทสามารถสรางภาพยนตรทมความเปนศลปะโดยแท

ขอบเขตของการศกษา

ศลปะภาพยนตรคอศลปะทเลาเรองดวยภาพเคลอนไหวทประกอบไปดวยศาสตรตางๆมากมายทท าใหเกดเรองราวและความนาสนใจ ผวจยจงมงเนนความสนใจทไปการศกษาการออกแบบงานสราง โดยเนนเฉพาะไปทการวเคราะหงานสรางฉากและในผลงานภาพยนตรทโดดเดนในแตละประเภทของสแตนลย คบรกซงถอวามความโดดเดนและสามารถแสดงใหเหนถงรปแบบทเปนเอกลกษณเฉพาะตวรวม 4 เรอง

1. 2001 A Space Odyssey

2. A Clockwork orange

3. Barry Lyndon

4. The Shining

8 ขนตอนการศกษา

1. ศกษาความส าคญของการออกแบบฉากภาพยนตรทโดดเดนถงความส าคญในการสราง

โดยการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ

2. ศกษาประวตของแสตนลย คบรกเพอหาจดรวมและแนวคดในการสรางสรรคผลงาน

ภาพยนตร

3. น าภาพยนตรของแสตนลย คบรกทง 4 เรองมาศกษา

4. รวบรวมขอมลจาก แผนภาพยนตร เอกสาร และสอออนไลนทเกยวของ

5. น าขอมลทไดมาศกษาวเคราะหเปรยบเทยบภาพยนตรทง 4 เรองเพอแสดงใหเหนถง

ความสมพนธและความส าคญของการออกแบบฉากทเปนเอกลกษณในภาพยนตรของแสตนลย

คบรก

6. สรปผลการศกษา

9

บทท 2

สแตนลย คบรก

ประวตโดยยอ

ในแวดวงภาพยนตรโลกตงแตอดตจวบจนปจจบนไมมใครไมรจกชอของ สแตนลย คบรกผก ากบชาวอเมรกน คอผก ากบทสงอทธพลใหแกคนรนหลงเปนอยางมาก อทธพลของเขาแผขยายเปนวงกวางทงวงการภาพยนตรหรอแมกระทงวงการออกแบบทมกน าผลงานของเขาเปนแรงบนดาลใจในการสรางสรรคอยเสมอ วากนวาสงทเรยกวาแทบเลตบางทบรษทยกษใหญอยางแอปเปลหรอซมซงอาจจะไดแรงบนดาลใจจากภาพยนตรของคบรกเสยดวยซ าเพราะมนปรากฏอยในภาพยนตรของเขาตงแตโลกใบนยงไมรจกแทบเลต คดการฟองรองใน ค.ศ. 2011 วาบรษทซมซงลอกเลยนแบบแทบเลตของบรษทแอบเปล แตบรษทซมซงตอบโตกลบไปวา ไดแรงบนดาลใจในการสรางแทบเลตมาจากภาพยนตรเรอง 2001 Space Odyssey ไมเพยงเทานนความยงใหญของภาพยนตรเรองนยงท าใหคบรกถกเพงเลงจากกลมกอตงทฤษฎสมคบคดเรองอเมรกาไปเหยยบดวงจนทรวามสวนรวมในการหลอกลวงโลก โดยกลมนตงความเหนวาแทจรงแลวเปนการจดฉากขนและถายท าในสตดโอโดยอาศยผก ากบมอทองอยางคบรกในการชวยถายทอดความสมจรง เพอเอาชนะสหภาพโซเวยตในสมรภมสงครามเยน มการอางองถงเขาอยเสมอไมวาเวลาจะผานไปนานเพยงใด คบรกถกยกยองอยบนเครดตภาพยนตรมากกวา 17 เรองนบตงแตเขาเสยชวตลงใน ค.ศ. 1999 ภาพยนตรของเขาไปไกลเกนกวาจะเปนเพยงแคความประทบใจ แตกลายเปนหนงชนครททงใวใหคนรนหลงศกษา Michel Ciment 4 นกประวตศาสตรดานภาพยนตรกลาวถงสแตนลย คบรกวา ภาพยนตรของเขาเปนความส าคญตอภาพยนตรทวโลกในศตวรรษท 20 นอรแมน เจวสน (Norman Jewison) 5 เรยกเขาวาเปนหนงในผก ากบชนครทสดเทาทอเมรกนเคยมมา เขากลายเปนต านานของนกสรางภาพยนตรรนใหมทใชระบบสตดโอ ภาพยนตรของเขาถกหยบยกขนมาพดคยแ ล ะ น า ม า เ ป ร ย บ เ ท ย บ ก บ ภ า พ ย น ต ร ใ น ย ค ใ ห ม อ ย เ ส ม อ ใ น เ ร อ ง Inception

4 Michel Ciment (26 พฤษภาคม 1938) นกวจารณภาพยนตรชาวฝรงเศสและบรรณาธการ

ของนตยสารภาพยนตร Positif 5 ผก ากบชาวแคนนาดา มผลงานภาพยนตรชอดงเรอง Moonstruck

10 (2010) ครสโตเฟอรโนแลน 6 ยอมรบวาไดแรงบนดาลใจในการถายท าฉากทางเดนไรแรงโนมถวงมาจาก ฉากทางเดนเวยนหนศนยอนโดงดง ทนกบนอวกาศสามารถเดนบนทางเดนวงกลมได 360 องศารอบทศในภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odysey อลฟองโซ ควรอน (Alfonso Cuaron Orozco) ผก ากบชาวเมกซกน กลาววาเปนประสบการณทยอดเยยม ทไดชมภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odyssey เปนครงแรกสมยวยรนและตอนท าภาพยนตรเรอง Gravity (2013) กพยายามอยางมากทจะไมกลบไปดภาพยนตรเรองน ไมอยางนนอทธพลของภาพยนตรเรองนอาจจะเขาไปอยในงานของเขาแนนอน ส าหรบผมแลวนคอภาพยนตรมาตรฐานสงอยางทไมมใครอนสามารถท าได7 เขาจงเปรยบเสมอนผบกเบกศลปะใหมๆบนแผนฟลม เรองราวของสแตนลย คบรกนนยงใหญควรคาแกการศกษา แตกลบมบทสมภาษณเพยงนอยนด เพราะเขาคอนขางเกบตวเงยบไมเปดเผยเรองราวสสาธารณชน เขายงคงเปนปรศนามากพอๆ กบภาพยนตรของเขา แตในทางกลบกนภาพยนตรของเขากลบสะทอนอตลกษณตวตนและความยงใหญออกมาประจกษแกสาธารณชน แตถงอยางไรขอมลทเกยวกบสแตนลย คบรกกมอยมากพอสมควร เพราะตลอดศตวรรษทผานมา ผลงานของเขายงไมเคยหายไปจากกาลเวลา ยงคงถกหยบยกขนมาถกเถยงอยไมขาดสายและดเหมอนจะไมมทสนสดเสยดวย แตถงอยางไรขอมลทมอยมากมายกลบไมใชขอมลทแทจรงจากสแตนลย คบรกเปนเพยงขอมลจากการตความ

สแตนลย คบรกเกดเมอวนท 26 กรกฎาคม ค.ศ. 1928 ในยานบรองส เปนยานเสอมโทรม ในมหานครนวยอรค ซงเปนยานทอยอาศยของชาวยว และเสยชวตลงอยางสงบทบานของเขาในวนท 7 มนาคม ค.ศ. 1999 เขาเสยชวตลงหลงจากภาพยนตรเรอง Eyes Wide Shut ออกฉายในปเดยวกน เขาเปนลกชายคนแรกของครอบครวและมนองสาวอกหนงคน เขาเกดมาในครอบครวเชอสายยวทอพยพมาจากยโรปตะวนออกและมฐานะคอนขางด เขาไดรบการสนบสนนจากครอบครวในทกๆ ดาน พอซงเปนนายแพทยเปนเสมอนผจดประกายและมอบสงดๆ ใหแกเขา พอของเขามกจะมอบสงทนาสนใจหลายๆอยางใหแกคบรก ของสงหนงซงถอไดวาเปนของชนส าคญทเปลยนชวตและสรางฝนใหแกเขา คอ กลองถายรป Graflex เปนของขวญจากพอทมอบใหในวนเกดเมอตอนเขาอายครบ 13 ป ท าใหเขารจกกบกลองถายรปเปนครงแรกและท าใหเขาหลงใหลในศลปะการถายภาพตงแตนนเปนตนมา พอของเขาซงรกและสนใจในการถายภาพสงเสรมและมสวน

6 ผก ากบชาวองกฤษ-อเมรกน เปนผก ากบ นกเขยนและโปรดวเซอร มชอเสยงจากการก ากบภาพยนตร

แนวจตวทยา และมกจะใสงานชนครเขาไปในภาพยนตรของเขา ผลงานทมชอเสยงไดแก Memento, Batman Begins และ Interstellar.

7 เพญแข สรอยทอง, ครงศตวรรษและตลอดกาล 2001 A Space Odyssey (ออนไลน). เขาถงไดจาก : https://www.posttoday.com/ent/movie-music/547171 (วนทคนขอมล 3 เมษายน 2562)

https://www.posttoday.com/ent/movie-music/547171

11 ส าคญทคอยผลกดนใหคบรกหนมาสนใจในศลปะการถายภาพ อกทงพอของเขายงสอนเขาใหรจกกบการเลนเกมสหมากรก ท าใหเขาหลงใหลในเกมสหมากรกอกเชนกน ซงในเวลาตอมาเขาไดกลายเปนสมาชกของสหพนธหมากรกอเมรกา หมากรกชวยพฒนาใหเขามระเบยบวนยและความอดทน สงนอาจเปนตวสงเสรมใหเขามความละเอยดรอบคอบในการท างาน เขาเปรยบหมากรกเหมอนการควบคมทศทางการท าภาพยนตรวามนคอการตอสเชนกน หมากรกเปนเหมอนตวตนของเขา เขาทงระแวดระวงและรกราม เขายอมเสยงแตกพจารณาอยางถวนถทกขนตอนอยางระมดระวง บางครงเขายงใชมนในการควบคมความสมพนธกบนกแสดง

สแตนลย คบรก กบการถายภาพ

ในชวงวยรนคบรกและ มารวน โทรบ (Marvin Traub) เพอนบานทอายเทากนและหลงใหลในการถายภาพเชนเดยวกบเขา มกจะตระเวนไปตามทองถนนเพอมองหาเรองราวมมมองทนาสนใจ เพอคนหาเรองราวและแรงบนดาลใจในการสรางสรรคและเรยนรการถายภาพ เขาดดแปลงหองนอนของเขาใหกลายเปนหองมดส าหรบการถายฟลมและอดรป เขาหลงใหลในการถายภาพเปนพเศษ เขามกใชเวลาในแตละวนและวนละหลายชวโมงในหองมดทเขาสรางขนมาเองเพอเปนหองลางฟลม เขาเฝาดปฏกรยาทางเคมและรปภาพทคอยๆ ปรากฏขนบนแผนกระดาษดวยความหลงใหลและนาอศจรรยใจ เขารสกประหลาดใจทกลองเปนเหมอนสงทเยยวยาไดทกสงไมวาจะเจอเรองรายเพยงใด เขาฝกฝนและเรยนรเทคนคตางๆ ในการถายภาพจนช านาญและพฒนาขดความสามารถของเขาใหเขาใจอยางรแจงในเรองของการถายภาพ ในชวงเวลานเองทเขาเรมเปนชางภาพอสระและสงภาพขายใหกบนตยสารลคซงเปนนตยสารของอเมรกาฉบบหนงทมภาพถายทยอดเยยม คบรกจะมกลองแขวนอยทคอเสมอ ภาพแรกทเขาขายใหนตยสารลคเปนภาพของชายขายหนงหนงสอพมพทถกลอมรอบดวยหนงสอพมพทพาดหวขาวถงการตายของประธานาธบดแฟรงคลน รสเวลตเมอ 12 เมษายน ค.ศ. 1945 ภาพนถกถายขนขณะทเขาก าลงรอรถเมลเพอจะไปโรงเรยน เปนการบนทกความเศราของชาวเมองจากการสญเสยครงยงใหญ ในตอนน นประธานาธบดรสเวลตเปนเหมอนพระเจาททกคนรกละนบถอ มนเปนภาพทยอดเยยมทางอารมณถงขนาดทวาทกคนทไดเหนภาพนถงกบตองหลงน าตา คบรกเลาวามนเปนความโชคดในการตดสนใจชวขณะทเดดขาดบนแผนฟลม แตภายหลงเขายอมรบกบเพอนสนทวาเขาไดเกลยกลอมชายชราทขายหนงสอพมพเพอจดอารมณในการถาย นถอเปนจดเรมตนของการเปนผก ากบในการก ากบนกแสดงภาพยนตรใหพวกเขาเขาใจในการสรางอารมณทดในการถายท า การถายภาพท าใหเขามรายไดจากการขายรป ในชวงเวลานนชางภาพคนส าคญทสงอทธพลเปนอยางมากใหแกเขาคอ

12 Arther Feelling หรอทรจกในชอ Weegee ซงเปนชางภาพอสระและตอมาไดกลายมาเปนชางภาพคนส าคญของเขาในการสรางภาพยนตรเรอง Dr. Strangelove. คบรกจบหวขอการถายในลกษณะเดยวกบ Weegee ชอบท าโดยไมรตว ภาพผหญงนอนหลบอยในออมแขนคนรก ภาพชายหนมถอดอกไมอยเหนอศรษะทถกเบยดแนนไปดวยผโดยสารในรถไฟใตดน การศกษาตวละครผานภาพเหลาน นไม เพยงแสดงใหเหนถงความสามารถทางเทคนคเทาน น แตย ง เปนการเพมพนประสบการณของเขาในการจบบคลกของแตละคนในการแสดงออกทางสหนาและทาทาง เขาก าลงแสดงความสามารถในการบนทกคนประเภทตางกบบรรยากาศและสงแวดลอมในแตละฉาก เขาก าลงกลายเปนชางภาพผเลาเรองไปโดยไมรตว

ภาพท 5 การจากไปของประธานาธบด (1945) ทมา : Legendary Director Stanley Kubrick at the Copa (ออนไลน). เขาถงได jimproser.com/Legendary-director-stanley-kubrick-at-the-copa/ (วนทสบคน 10/03/2017)

13

ภาพท 6 ผหญงนอนหลบในออมแขนคนรก ( Life and Love on the New York City Subway 1947) ทมา : Andrius, 17-Year-Old Stanley Kubrick’s Photo of 1940s New York Prove That He Was Born Genius (ออนไลน). เขาถงได httpswww.boredpanda.comvintage-photographs-new-york-street-life-stanley-kubrickutm_source=google&utm_medium=organic&utm_campaign=organic (วนทสบคน 12/08/2018)

ภาพท 7 ดอกไมส าหรบคนรก ( Life and Love on the New York City Subway 1947) ทมา : Andrius, 17-Year-Old Stanley Kubrick’s Photo of 1940s New York Prove That He Was Born Genius (ออนไลน). เขาถงได httpswww.boredpanda.comvintage-photographs-new-york-street-life-stanley-kubrickutm_source=google&utm_medium=organic&utm_campaign=organic (วนทสบคน 12/08/2018)

14

คบรกมกหนเรยนเพอไปดภาพยนตรรอบบายทโรงหนงใกลบานของเขา และจดประกายความคดอยากเปนผก ากบภาพยนตรในเวลาตอมา เขาชอบดหนงทกเรองทอยในพพธพณฑศลปะสมยใหม เขาไมประสบความส าเรจในการเรยนสกเทาไหร ซงเปนเรองทท าใหพอของเขาผดหวงในตวเขาเปนอยางมาก คบรกอาจจะท าตวเหมอนดโงในชนเรยน แตถงอยางไรคบรกกยงมระดบไอควทสงกวาเดกในยเดยวกน ถงแมวาเขาจะมผลลพธทางการศกษาทไมนาพอใจ แตเขากลบมชอเสยงและโดดเดนในโรงเรยน รปภาพของเขามกจะไดตพมพในหนงสอพมพอยเสมอ เขามกจะมหนงสอตดตวไปไหนมาไหนดวยเสมอ เขาเรมสนใจอานวรรณคดมาตงแตอายยงนอย โดยเรมอานต านานกรก โรมนและนยายของพนองตระกลกรม เขาเปนคนอานหนงสอคอนขางหลากหลาย เพอหาวตถดบในการสรางภาพยนตร นกเขยนคนส าคญทเขาชนชอบคอ ฟรนซ คาฟกา นกเขยนนยายชาวเชกผแตง The Metamorphosis เขาเปนเดกทมความสนใจในหลายดาน และยงเคยฝกหดเลนดนตรโดยเลนกลองแจสอกดวย ถงแมวาเขาจะไมไดเปนนกดนตร แตความหลงใหลในเสยงดนตรถกสะทอนผานเพลงประกอบภาพยนตรหลายๆ เรอง อยางซมโฟนหมายเลขเกาของเบโธเฟน8 ทกองกงวาลไปพรอมกบการส าเรจความใครของตวละครเอกในเรอง A Clockwork Orange และ The Blue Danube ของ โยฮน สเตราส 9 ทลองลองอยในอวกาศจากเรอง 2001 Space Odyssey

เขาเลาวาเขาไดแรงบนดาลใจในการถายภาพใหกบนตยสารลคจากครภาษาองกฤษคนเดยวของเขาในการถายภาพ เขาเปนคนเดยวทกระตนใหคบรกรจกคณคาของ วลเลยม เชกเสปยร 10

โดยใหนกเรยนท าการแสดงหนาชนเรยนโดยจดการทกสวนดวยตวเอง คบรกถายภาพการแสดงออกมาเปนฉากๆ ความตอเนองของภาพดเหมอนการตดตอภาพยนตร คบรกมกจะถายภาพมากกวาทเขาจะใชเพยงหนงรปและเขาจะคดเลอกรปทประทบใจเหลานนมาใชในการเรยง ไมมรปทถายแลวทงในอลบมของคบรก เขารอบคอบและใจเยนในการถาย เขามแนวทางเหมอนผก ากบ เขาถายในแตละฉากและเลอกฉากทดทสดมาตดตอ เพอทจะใหคณภาพของเนอหาในแตละฉากดทสดและคงไวซงรายละเอยดทส าคญทสด การถายภาพเปนชดคอยๆ ผลกดนเขาใหเขาไปสภาพเคลอนไหว

8 Ludwig van Beethoven (ค.ศ.1770-1827) เปนคตกวและนกเปยโนชาวเยอรมน มชอเสยงจากงาน

ประพนธดนตรคลาสสคอยาง ซมโฟนหมายเลข 5, ซมโฟนหมายเลข 6, ซมโฟนหมายเลข 7, ซมโฟนหมายเลข 8 และซมโฟนหมายเลข 9

9 Johann Strauss (1825-1899) เปนคตกวชาวออสเตรย มชอเสยงจากการประพนธเพลง วอลซ อยาง The Blue Danube

10 William Shakespeare (1564-1616) เปนกวและนกเขยนบทละครชาวองกฤษไดรบการยกยองวาเปนนกเขยนผยงใหญของโลก มผลงานส าคญทรจกดคอ โรมโอกบจเลยต

15

เมอเขาอายสบเจดปเขาไดกาวเขามาในต าแหนงชางภาพมออาชพใหแกนตยสารลคแบบเตมตวและไดมผลงานตพมพออกมามากมาย ภาพถายชดทสรางชอใหแกเขาคอ Life and Love on the New York City Subway. ซงเปนการบนทกภาพการใชชวตในแตละวนของชาวนวยอรกทเดนทางโดยรถใตดน เขาเปนชางภาพทอายนอยทสดทท างานอยในนตยสารลค

คบรกถายภาพใหแกนตยสารลคตอนเขาจบมธยมปลาย เขาจบดวยคาเกรดเฉลยทต าจนไมมมหาวทยาลยรฐแหงไหนรบเขาศกษาตอ คบรกเลาวามหาวทยาลยทต าสดยงไมรบแมแตใบสมครเขาศกษาตอ เขามความรสกวาโรงเรยนไมไดใหอะไรแกเขา วชาเดยวทเขาเรยนไดดคอวชาวทยาศาสตรฟสกส สงเดยวทเขาสนใจคอการถายภาพเพยงเทานน ใน คศ.. 1941 เขาเขาเรยนในโรงเรยนมธยมใกลบาน หลงจากเรยนไปไดแคสองอาทตย คบรกหนหนาไปหาเพอนรวมชนในขณะททกคนก าลงตงอกตงใจในการเรยนอยและถามวาขอลอกการบานวนนไดมย และในวนถดมาเขากท าเชมเดมและกท าเชนนไปทกๆวน ไมใชวาเขาโงแตเขาเลอกทจะไมสนใจมน เขารกละหลงใหลอยกบการถายภาพ เขามองวาการไมไดเขาเรยนตอทมหาวทยาลยเปนเรองทด เพราะท าใหเขามผลงานทยอดเยยมตงแตอายยงนอย การอยนอกรวมหาวทยาลยไดเรยนรอะไรมากกวาแคการเทยวเลนและท าการบาน เขาจงไดรบการวาจางใหเขาท างานเปนชางภาพแบบเตมเวลา คบรกท างานทนตยสารลคอยสปจนเขาอายยสบเอดป กลองเปรยบเสมอนอวยวะสวนหนงของรางกาย จงไมนาแปลกใจทภาพยนตรของเขาจะมภาพทงดงาม

คบรกเลาวา ผมท างานใหนตยสารลคตงแตอายสบเจดปจนอายยสบเอดป มนเปนชวงเวลาทนาอศจรรยทไดงานนหลงจบมธยมปลาย ถายภาพมานบไมถวน และมเนอหาทคอนขางหลากหลายตงแตถายภาพดาราละคร การเมองไปจนถงทองเทยวในตางประเทศ นอกจากนยงมงานอนๆ อกมากมาย ไมวาจะเปนการแสดงของละครสตวและการเลอกตงสมาชกวฒสภา เปนตน “การถายภาพเปนประสบการณทล าคาไมพยงเพราะผมไดเรยนรมากมายเกยวกบการถายภาพ แตมนท าใหผมไดรบการศกษาอยางรวดเรววาสงตางๆ ทเกดขนในโลกใบนเกดขนไดอยางไร มนสนกมาก นเปนจดเรมตนทดของเขา การถายภาพเปนกาวแรกของภาพยนตรเพอทจะสรางภาพยนตรดวยตวคณเอง คณอาจไมจ าเปนตองเรยนรอะไรมากเกยวกบสงอนๆ แตคณตองรจกเกยวกบการถายภาพ”

ในเดอนตลาคม ค.ศ.1946 คบรกน าเสนอภาพผปวยแตละรายในหองรอทนตแพทย จ านวนสบแปดภาพ แสดงใหเหนถงอากปกรยาของแตละคนทก าลงครนคดและกงวลถงสงทก าลงจะเกดขน ทนาสนใจคอการเคลอนกลองไปรอบๆ เพอบนทกภาพเปนลกษณะเดยวกบการเคลอนกลองของผก ากบทเคลอนจากตวละครหนงไปยงอกตวละครหนงเพอจบลกษณะการแสดงอารมณของทาทางทส าคญ เขามความประณตในการจบลกษณะทาทางและการแสดงออกจากสหนา มนจงปรากฏเดนชดในภาพยนตรของเขาทมภาพทสวยงามในเวลาตอมา

16

หนงในงานทคบรกเขาใกลเกาอผก ากบมากยงขน ในเดอนมกราคม ค.ศ. 1949 เขาไดรบมอบหมายใหถายภาพนกมวยดาวรงรนมดเดลเวทคนหนงคอ วอล เตอร คารเทยร โดยใชชอเรองวา Prizefighter คบรกเปนแฟนมวยตวยงมาตงแตเดก เขากระตอรอรนเปนอยางมากในการถายภาพ เขาถายภาพโดยใชมมกลองทถายจากมมต า แสงจากดานบนชวยขบเนนดวงตาและเผยใหเหนอกทสงาผาเผยของนกมวยและบงบอกถงลกษณะของความเปนชายไดเปนอยางด และตอมาไดกลายเปนภาพยนตรสารคดเรองแรกของเขาคอ Day of the Fight

ภาพท 8 ผปวยในหองรอทนตแพทย (1946) ทมา : Donald Albrecht & Sean Corcoran.(2018) Through A Different Lens : Stanley Kubrick Photographs. Germany : Taschen Gmbh

17

ภาพท 9 ภายถายชด Life and Love on the New York City Subway. (1947) ทมา : Donald Albrecht & Sean Corcoran.(2018) Through A Different Lens : Stanley Kubrick Photographs. Germany : Taschen Gmbh

18

ภาพท 10 Deaf Children Hear for the Fist Time. (1948) ทมา : Donald Albrecht & Sean Corcoran.(2018) Through A Different Lens : Stanley Kubrick Photographs. Germany : Taschen Gmbh

19

ภาพท 11 ภาพถายชด Prizefighter. (1947) ทมา : Donald Albrecht & Sean Corcoran.(2018) Through A Different Lens : Stanley Kubrick Photographs. Germany : Taschen Gmbh

20 สแตนลย คบรกกบภาพยนตร

ในขณะทคบรกเปนชางภาพอยทนตยสารลค เขามความสนใจในการท าภาพยนตรมาโดยตลอด จนเขาไดมโอกาสคยกบอเลกซ ซงเกอรเพอนเกาสมยมธยมปลายทอยากเปนผก ากบเชนเดยวกบเขา ในขณะนนเพอนของเขาเปนผชวยจดการงานดานเอกสารในกองถายเรอง The March of Time เพอนของเขาเลาวาในการถายท าสารคดหนงมวนพวกเขาใชเงนทงหมดสหมนเหรยญ คบรกจงเกดความสนใจและไปตรวจสอบราคาคาเชา คาท าดนตรและสวนอนๆในการท าหนง เขาค านวณออกมาไดสามหมนหาพนเหรยญ เขาจงเหนความเปนไปไดวาเขาสามารถท าไดแถมยงไดก าไรอกตางหาก เขาจงตดสนใจเชากลองขนาดสามสบหามลลเมตรเพอใชในการถายท า ภาพยนตรสารคดเรองแรก Day of the Fight เปนภาพยนตรสารคดการชกมวยรนมดเดลเวทของนกชกดาวรง วอลเตอร คารเทยร มความยาวทงหมดสบแปดนาท ในเดอนเมษายน ค.ศ. 1950 โดยใชเงนไปทงหมดสามหมนเกาพนเหรยญ ซงใชทมงานเพยงสคนโดยเขาเปนทงผก ากบและชางภาพและมอเลกซ ซงเกอรเปนผชวยในการถายกลองตวทสองและเพอนอกสองคนเปนผชวย ในเวลาตอมาเขาจงตดสนใจลาออกจากนตยสารลคแลวหนมาเดนหนาท าภาพยนตรแบบเตมตว เขายายไปอยทกรนนช วลเลจ11 และหาเลยงชพดวยการท าหนงสารคดส น เลนพนนหมากรกทวอชงตนสแควรและเขาแขงขนหมากรกเพอชงเงนรางวล ซงกไมเพยงพอส าหรบการใชสรางหนงหนงเรอง ใน ค.ศ. 1953 เขารวบรวมเงนไดประมาณหนงหมนเหรยญจากการชวยเหลอจากพอซงถอนเงนประกนชวตของเขามาใหเพอใชในการสรางภาพยนตรเรองแรก Fear and Desire ซงเขาไดรวมแสดงดวย เปนเรองราวเกยวกบทหารทรอดตายจากเครองบนตกแตกลบหลงเขาไปในเขตแดนของศตร ถงแมจะเปนภาพยนตรทเขาอบอายมากทสดเพราะความไรประสบการณในการก ากบ เขาไมรอะไรเลยเกยวกบการแสดงและนกแสดงกแสดงไดไมด แตเขามความมงมนในสงทเขาตองการจะไปไหถง หลงจากนนไมนานกมคนใหเงนสนบสนนในการสรางภาพยนตรเรองใหม Killer’s Kiss ใน ค.ศ. 1955 และกอกเชนเคย เขาท าทกอยางดวยตวเอง ทงก ากบ ถายภาพ ซอฟลม ท าบญช ท าเสยงและตดตอเอง หนงเรองนเผยใหเหนขดความสามารถทยอดเยยมของเขาในการเลนกบแสง ในขณะทเขาก าลงสรางอยนเขาอาศยเพยงเงนประกนสงคมและเงนส าหรบคนวางงานในการเลยงชพ ซงเปนเงนเพยง 30 เหรยญตอสปดาห โดยในวนศกรเขาจะปลอยกองถายเปนเวลาสองถงสามชวโมงเพอไปตอแถวรบเงน เขาทะเยอทะยานและรวาเงนเหลานจะชวยเขาได หลงจากภาพยนตรเรองนออกฉายมนท าใหเขาไดพบกบ จม แฮรรส ซงเปนโปรดวเซอรหนมหนาใหมไฟแรง พวกเขา

11 Greenwich village เปนหมบานทอยทางทศตะวนตกของเกาะแมนฮตตนตอนลาง ในอดตเปนแหลง

ศนยรวมทางศลปะสไตลโบฮเมยนและภาพยนตรทส าคญหลงสงครามโลกครงท 2

21 เปดบรษทรวมกนในชอ แฮรรส-คบรก พคเจอร และเรมสรางหนงเรอง The Killing ใน ค.ศ. 1956 ชางภาพของเรองนคอ ลเซยน บลลารค ชางภาพระดบรางวลออสการและเปนทยอมรบวาคอ 1 ใน 12 ชางภาพระดบแนวหนาของวงการภาพยนตร คบรกผานการถายท าภาพยนตรมาแลวสองเรอง ดงนนเขาจงรแลววาเขาตองการสงใดและนนกอาจเปนสาเหตทท าใหชางภาพรางวลออสการไมพอใจในตวคบรก ในวนแรกของการถายท าในฉากแรก คบรกจดภาพอยางพถพถนเปนการถายระยะไกลโดยใชรางและเลอกใชเลนส 25 มลลเมตร เมอเขาจดทกอยางเสรจเรยบรอยเขากมอบหมายหนาทตอใหชางภาพ เมอเขาออกไปขางนอกและสงเกตเหนวารางมนถกขยบใหไกลจากต าแหนงทเขาเตรยมไว เขาจงหนไปถามวาคณก าลงจะท าอะไร ผมตงกลองไวตรงนนคณขยบมนออกไปตงเยอะ ท าไมคณไมน ามนมาวางไวตรงจดทผมเตรยม ชางภาพตอบกลบมาวา ผมไมไดเปลยนอะไรเลยผมใชเลนส 50 มลลเมตรเพอจะใหครอบคลมบรเวณทคณขอไว คบรกฟงและตอบไปวาแลวความลกของภาพทมนเปลยนไปละ เมอความลกทมนเปลยนไปมนกกลายเปนอกภาพหนงนะส หลงจากเถยงกนอยพกใหญ คบรกกบอกไปดวยน าเสยงทสภาพและนมนวลวา วางกลองไวในจดทผมขอแลวใชเลนสทผมขอใหใชหรอไมกออกไปจากทนแลวไมตองกลบมาอก หลงจากนนชางภาพรางวลออสการคนนนกยอมท าตามและไมเคยมปากเสยงกนอกเลย ภาพยนตรเรองนอาจไมประสบความส าเรจทางธรกจ แตประสบความส าเรจในการสรางชอเสยงใหกบคบรก หลงจากนนไมนานกสราง Paths of Glory ใน ค.ศ. 1957 เปนหนงสงครามทสรางความตนตกใจในความสมจรงและเทคนคการถายท าทเยยมยอด และท าใหเขาไดพบรกกบ ซซาน ครสเตยน พวกเขาแตงงานกนในปถดมาและยายไปอยบานหลงใหมท ลอส เองเจลลส ภาพยนตรเรองนถกสงหามฉายในประเทศฝรงเศสอยเกอบยสบป ท าใหฮอลลวดหนมาสนใจในตวเขาอยางจรงจง และตอนนนเขาเพงจะมอายไดเพยง 28 ปเทานน

ในการท าเรอง Spartacus ใน ค.ศ. 1960 คบรกเขามาก ากบแทนคนเดมทถกถอดตวออกไป เขาไมมความสขในการท าหนงเรองนนก เขาไมมอ านาจเดดขาดในการตดสนในในกองถาย เพราะเปนการท างานรวมกบเครก ดกลาส หลายครงทเขาคดวามนควรจะท าในอกรปแบบนงแตกลบท าไมได มนท าใหเขารสกแย จนท าใหเขาปาวประกาศวาตอจากนไปเขาจะท าเฉพาะทผมควบคมไดเทานน หลงจากทภาพยนตรเรองนออกฉายมนกลายเปนความส าเรจทท าใหเขามชอเสยงเรยงนามในฐานะผก ากบจากฮ อลลวด เพราะมนไดรบรางวลออสการถง 4 รางวล และสงผลใหเขามอสระมากขนในอนาคตทจะสามารถท าภาพยนตรตามแบบฉบบทตวเองชอบได เพราะหลงจากนไปเขาคอศลปนและมปายก ากบแลววาเขาคอผก ากบ

เขาสราง โลลตา ใน ค.ศ. 1962 ขนโดยดดแปลงจากหนงสอทชอ โลลตา มนคอหนงสอทเขาชนชอบ มนวเศษส าหรบเขา เพราะมนท าใหความรสกของเราทกคนกระจางออกมา มนแตกตาง

22 จากหนงสอโดยสนเชงเพราะมนสะทอนความเปนมนษยมากกวาในนยาย การตความหมายของภาพ ต าแหนงของการวางกลองและลกษณะของเนอเรองมนถกสรางสรรคไวอยางยอดเยยม มนเกอบจะหยาบโลนแตมนแฝงไวดวยองคประกอบทจรงจงและยอดเยยม ดวยเนอหาทฉาวโฉภาพยนตรเรองนจงมปญหาเรองการจดจ าหนายมนถกเซนเซอรจากคาธอลค เพราะคดวาคอสงเลวรายและมนเปนบาปททกคนจะดเรองน ในฉากๆ หนงทฮมเบรกกบภรรยาของเขาก าลงอยบนเตยงและสายตาของฮมเบรกทมองไปทรปของโลลตาทวางอยตรงหวเตยง มนท าใหพวกเขารสกวาฮมเบรกใชรปนนเปนเครองมอในการกระตนความรสกทางเพศ เพอทจะใหโลลตาไดออกฉาย คบรกจงตองท าการตดตอใหมภายใตขอจ ากดทมอยมากมายจนเขาคดวา ถารวามขอจ ากดอยมากมายเพยงนเขาคงไมท ามนหรอก แตภาพยนตรเรองนสงผลใหคบรกถกพดถงและโดงดงมากยงขน

Dr. Strangelove เปนภาพยนตรตลกรายทสรางขนใน ค.ศ. 1964 ซงสภาพสงคมตอนนนก าลงอบอวลไปดวยความอมครมของสงครามเยน เปนภาพยนตรทสะทอนสงครามเยนระหวางโลกคอมมวนสตและโลกประชาธปไตยไดเปนอยางด มนเสยดแทงและทรงพลง มนกลายเปนหนงทสรางกระแสความคดตอบสนองในกลมนกวจารณและปญญาชนอยางกวางขวาง ชาลมเมอรส โรเบรต บรรณาธการของหนงสอพมพวอชงตนโพสต ถงกบกลาววา “คงจะไมมคอมมวนสตคนไหนทจะหาหนงตอตานอเมรกนไดดกวาเรองนอกแลว เจาหนาทระดบสงของรฐรวมถงประธานาธบดสมควรจะไดด เพอจะไดมองเหนถงผลลพธทหนงมตอความสนใจของคนทวประเทศ” มนกเปนอกเรองทถกพดถงอยางมากและถกยกใหเปนหนงชนเลศทยากจะมคแขงตราบจนสงครามเยนสนลง พลงของมนอยทการก ากบและงานสรางชนเลศทใสใจในทกรายละเอยด การออกแบบทเหมอนจรงและเทยงตรงจนท าใหนกบนของกองทพสหรฐยงรสกกลว หรอแมแตคบรกเองกยงรสกกลว กลววาจะถกตรวจสอบจากเอฟบไอหากไรซงทมาทไป ภาพยนตรเรองนประสบความส าเรจในการครองใจผชมและมนลมลางระบบการปกครองทเปนอนตราย ในหนงสอพมพมพฉบบบหนงลงวา “สแตนลย คบรกนาจะโดนท ารายรางกายบาง ทสรางภาพยนตรเรองนออกมา”

ความโดงดงของคบรกท าใหเขามอสระในการสรางภาพยนตรโดยไมตองตกอยใตอ านาจเผดจการของฮอลลวด ใน ค.ศ. 1963 เขาเรมท าหนงทจะสงผลใหเขากลายเปนประวตศาสตรแหงวงการภาพยนตรในกาลตอมา ในชวงตนทศวรรษท 60 การแขงขนดานการส ารวจนอกโลกระหวางอเมรกาและสหภาพโซเวยตเปนไปอยางเขมขน มนเขามามบทบาทในชวตของคนในยคนน คบรกจบเนอหาและอารมณในชวงเวลานนมาสรางโดยรวมมอกบนกเขยนนยายวทยาศาสตรออกมาเปนภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odyssey ซงตางจากภาพยนตรวทยาศาสตรกอนหนานโดยสนเชง ทเปนเพยงภาพยนตรเกรดบทงดานเนอหาและการสราง แตดวยวสยทศนอนกวางไกลมนสงผลใหหนงเรองนยกระดบภาพยนตรวทยาศาสตรขนเปนหนงชนเลศ “มนเปนครงแรกทรปแบบของหนง

23 ทเปลยนไป ไมใชสารคด ไมใชละคร ไมใชนยายวทยาศาสตรแตมนคอวทยาศาสตรทเกดขน ความลกลบของอวกาศ ความนาเกรงกลวของมน เปนสงทคบรกท าใหมนเกดขนมนท าใหผชมรวาเราคอสวนเลกๆ สวนหนงของความรสกเหลาน” สตเวน สปลเบรกกลาวไวในบทสมภาษณ12 มนถกถายทอดผานจนตนาการมากมาย สญลกษณตางๆ เตมไปดวยเทคนควธการ ทงการสราง การจดการกบแสงในการจ าลองโมเดล และสเปเชยลเอฟเฟค คบรกใสใจและระมดระวงมนในทกขนตอนแมแตการท าสใหโมเดลดสกปรก จงไมนาแปลกใจทตอมามนกลายเปนภาพยนตรวทยาศาสตรททรงอทธพลมากทสดเรองหนงของโลก ในยคแหงการแสวงหาทางออกใหกบชวตของผคนอเมรกนในสมยนน คบรกสอดแทรกปรชญาอนทาทายในการตความลงไปในเนอหาภาพยนตร บางกตความไปถงปรชญาตะวนออกหรอพทธศาสนา แตไมวาอยางไรมนกยงคงเปนภาพยนตรทลกลบและยากจะเขาถงไมตางอะไรไปจากความลกลบของหวงอวกาศทไมมทสนสดเชนกน หลายคนไมแนใจกบเนอหาของภาพยนตรหลงจากทไดชมเปนครงแรกแมแตผบรหารของบรษท MGM ถงกบกลาววานคอจดจบของสแตนลย คบรก เขาจ าไดวาในรอบปฐมทศนของภาพยนตรเรองนมคนเดนออกจากโรงภาพยนตรกอนหนงจบ 241 คน อนเปนจ านวนทคบรกนงนบและเปนอะไรทท าใหเขาหวเสยเปนอยางมาก เขาพยายามสรางประสบการณทางความคดใหแกผชมและผชมจะรบสาระจากมนตามระดบปรชญาของแตละคน นนคอสงทเขาตองการ

ความสงบทเขาเพยรใฝหาถกท าลายลงเมอภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange ออกฉายใน ค.ศ. 1971 จนตองถอดการฉายภาพยนตรเรองนออกจากเกาะองกฤษ เพราเกดกระแสวยรนท าพฤตกรรมเลยนแบบในหนงเรองน มการวพากษวจารณในทางลบจนตองขอใหทางวอรเนอรบราเธอรหยดการฉายหนงเรองน เขาเปนผก ากบทไมยอมใหผอนมอทธพลตอตวเขา เขามอารมณขนทโหดรายในการใชเพลงคลาสสคของบโธเฟนมาใชในฉากการรวมเพศแบบหม โดยปรบจงหวะใหเรวขน ซงกอนหนานเขาเคยใชเพลงคลาสสคมาแลวในภาพยนตรเรองกอน คบรกท าใหดนตรประกอบมความหมายขนจากทกอนหนานดนตรเปนแคเครองประดบและชวงเรงอารมณเพยงเทานน แตคบรกใชเพลงคลาสสคเพอการบอกเลาและกระตนความคด ในเรองมสญลกษณทางเพศและความรนแรงแฝงอยมากมายผานฉาก เครองแตงกายและการแสดง น าเสนอความบบคนทางจตวทยาและความเสอทรามของโลกสมยใหมไดเปนอยางด

หากนกไมออกวาสแตนลย คบรกมความพถพถนถงเพยงไหน เรอง Barry Lyndon ใน ค.ศ. 1975 คงจะพอใหเหนภาพไดอยางชดเจนถงความละเมยดละมยในการสรางบรรยากาศใหสวยสดงดงามราวกบภาพเขยนสน ามนในศตวรรษท 18 คบรกเลอกใชกลองชนดพเศษทสามารถถายภาพ

12 Jan Harlan. (2001). Stanley Kubrick : A Life in Pictures(Motion Picture). United States : Warner Bros.

24 ในทแสงนอยได กลองบเอนซซงถกออกแบบมาเพอใหองคการนาซาใชในการถายภาพบนอวกาศและมเพยงตวเดยวในโลก แตคบรกกลบน ามนมาดดแปลงเพอใหใสเขากบเลนสทเขาตองการ คบรกเปนคนทละเอยดในการจดแสง เขาจะคอยเชคแสงจากกลองโพราลอยสทพกตดตวอยเสมอเพอวดแสงตลอดเวลา ดงนนภาพยนตรแทบทกเรองของเขาแทบจะไมมเรองไหนเลยทใหแสงเพยน ถงแมภาพทออกมาจะงดงามดงความฝนแตมนกลบไมอยในผลลพธทางการเงนทด ดวยความยาวของหนงทยาวถงสามชวโมง นกวจารณมองวามนอดอาดและนาเบอ

สแตนลย คบรก ถกจดอยในกลมนกท าหนงรนใหม New Hoollywood Cinema (American New Wave) กลมนเกดขนในชวงทศวรรษท 60 ซงเปนชวงทระบบสตดโอก าลงเขาสชวงวกฤตจากสภาวะหลงสงครามและการเกดของโทรทศนทคนสวนใหญคดวารปแบบความบนเทงไมตางอะไรไปจากการดภาพยนตรและการเขามามบทบาทของภาพยนตรทางฝงยโรป ซงคนท าหนงรนใหมจะใชเนอหาททาทายกรอบศลธรรม ตวละครทรวมสมย และการสอดแทรกเรองราวของเซกสและความรนแรงเขาไปในภาพยนตร เพอน าเสนอปญหาเชงสงคมวทยาในระดบปจเจกหรอปญหาเฉพาะกลม เพอคนหาอารมณ ความรสกและความตองการทแทจรงของผคนรวมสมยซงโดยสวนใหญจะอยในฐานะคนนอกของสงคมระดบสงและเปลยวเหงา ความซบซอนของสภาวะสมยใหมทเรมสกงอมจากปญหาภายในประเทศทอมครมดวยสภาวะสงครามเยนอกทงปญหาการเขารวมสงครามเวยดนาม ความเลอมล าทางชนชน การเหยยดผวและการกดขทางเพศ ประเดนเหลานถกเรยกรองเพอหาทางออกในรปแบบใหม ภาพยนตรในยคกอนทระบบสตดโอยงเฟองฟหนงสวนใหญมเนอหาและโครงสรางทมแบบแผนคอนขางส าเรจรป คอเหตการณฉบไว เราอารมณ เนนความบนเทงเปนหลก ภาพยนตรในยคนจงมเทคนคการเลาเรองทไมประตดประตอเนนไปทรปแบบการน าเสนอ มเทคนคทเรยกวา จมพคท (jump cut) เกดขนในยคน ซงคบรกเองกไดสรางสรรคเทคนคนจนกลายเปนตนแบบในการสรางสรรคทดทสดมาจนถงทกวนน จากการเปลยนฉากจากกระดกสตวทลอยขนฟากลายเปนยานอวกาศ ถอเปนการขามเวลาทดทสดเรองหนงของโลกในตอนนน ภาพยนตรสวนใหญของคบรกถกถายท าขนในสตดโอทประเทศองกฤษ ถงแมชวงครงหลงของชวตเขาจะยายไปใชชวตอยทประเทศองกฤษแตเขากลบท าภาพยนตรเกยวกบคนอเมรกนและความเปนอเมรกนอยางไมเสอมคลาย เขาคอนขางมอ านาจในการตอรองกบฮอลลวดทจะท าทกสงไดตามใจทเขาตองการ และหลายครงถกวพากษวจารณถง สไตลในการท างานทแสนจะพสดารและความเผดจการในกองถาย ครงหนงเขาเคยใหเชลลย ดวลลนางเอกจากภาพยนตรเรอง The Shining เลนซ าถงหนงรอยยสบเจดเทคในฉากเดยว ซงเชลลย ดวลลเคยใหสมภาษณไววา “เขาตองรองไหอยแบบนนตลอดเวลา มนเปนประสบการณทยงใหญทมแคครงเดยวกเกนพอแลว” อกทงยงเคยไล แอนโธน ไมเคล ฮอลล ออกจากบทพระเอกของ Full Metal Jacket เพราะคดคาน

25 วธการท างานของเขา คบรกไมใชนายจางประเภททคอยเอาเปรยบลกนอง เขาเปนคนทมเมตตามาก รกสตว ในยามทใครในกองถายเกดไมสบายขนมา เขาจะเปนคนหนงทดแลเอาใจใสเปนอยางด แตถาหากวาคณสบายดละก คณกจะถกเขยวเขญใหท างานออกมาตามทเขาพอใจดวยเชนกน ความเผดจการและชอบออกค าสงไมไดมอยแคในกองถายเพยงเทานน ครงหนงตอนทเขาไมอยบานและตองออกไปถายท าหนงเปนเวลานาน เขาทงเอกสารจ านวนสบหาหนาไวใหกบลกสาว เปนค าสงตางๆมากมายในการจดการดแลบานตอนทเขาไมอย ตวอยางเชนหากเฟรดดกบลโอ (แมวคหนง) เกดทะเลาะววาทกน ลกสามารถท าไดเพยงอยางเดยวคอสาดน าใสพวกมน และพยายามอมเฟรดดออกไปขางนอก อกทางเลอกหนงใหลกเปดประตเพอปลอยใหเฟรดดออกไปเพราะมนวงเรวกวาลโอ เปนตน เขาเปนคนทสงเกตและจดจ าในรายละเอยดถงขนาดจ าไดวาแมวของเขาเลยน าไปกครง ในตอนทแมวเขาปวยเพราะสตวแพทยบอกวามนกนน ามากเกนไป เขาถามหมอวาการเลยหนงครงจะไดปรมาณน าเทาไหร ซงหมอไมมขอมลในสวนตรงนน เขาจงกลบมาค านวณและหาค าตอบและกลบไปบอกแกหมอคนน น จงไมนาแปลกทเขาจะมสวนส าคญในทกขนตอนของการสรางภาพยนตร ภาพยนตรของเขาจงเตมไปดวยรายละเอยดและใชเวลาในการสรางทคอนขางยาวนาน ตงแต 3 ป 5 ป จนถง 11 ป อยางเชนภาพยนตรเรอง Eyes wide shut เขาใชเวลาถง 400 วนในการถายท า โดยใหพระเอกอยางทอม ครซ และนโคล คดแมน เซนสญญาวาจะไมถอนตวกลางคน ถงแมเขาจะเปนผก ากบทใชระยะเวลาทยาวนานในการสรางแตเขาสามารถควบคมคาใชจายใหอยในเกณฑทต าได เขาเปนพวกนยมความสมบรณแบบ ย าคดย าท า เขาพยายามทเขาใจในทกสงรอบขางและในการท าหนง เขาจะคดหาเทคนควธการใหมๆ อยเสมอ ทงการเลอกใชกลองและเลนสเพอใชในการถายทอดความคดทมอยอยางลนหลาม

เขาเปนผก ากบหนงในไมกคนทหยบประเดนออนไหวมาสราง ภาพยนตรของเขาจดไดวาไมใชหนงแนวตนเขนขาดชนเชงทางศลปะเหมอนทฮอลลวดเคยท ามา แตดวยความเกงกาจและหนงทกเรองลวนเปนทอลคออฟเอดะทาวนทงในดานเนอหาและงานสรางอกทงยงเปนหนงท าเงน จงไมนาแปลกใจทสตดโอยอมศโรราบแกสแตนลย คบรก เขาเปนทกอยางทกขนตอนของการสรางภาพยนตรหนงเรอง เขาเปนทงผก ากบ โปรดวเซอร คนเขยนบท บางครงเปนแมกระทงคนตดตอตวอยางหนงและเขยนเครดตปดทายภาพยนตร บางเรองถงขนก าหนดวนเขาฉายภาพยนตรเองอกดวย มนเปนวถทางของตวเขาทเขาจะตองควบคมทกอยางดวยตวเอง ทงแตเทคโนโลย ศลปะ และกระบวนการสราง เขาคอภาพยนตรและภาพยนตรกคอตวเขา เขามวธการสรางครอบครวในกองถายใหรวมหวลงแรงกบเขา ซงไมใชเรองงาย สมองเขาตนตวอยตลอดเวลาและไมเคยจอดนง สมองของเขาจะท างานโดยไมมวนหยดหรอแมแตตวเขาเองกท างานอาทตยละเจดวนและวนละเกอบจะยสบสชวโมง ในบางครงคบรกยงสวมบทบาทเปนผบรหารอกดวยโดยการแนะน าถงวธการน า

26 หนงออกฉายอยางไรเพอใหขายไดแกคายหนงอยางวอรเนอรบราเธอร ซงผลลพธกมกจะออกมาด เขาเปนผก ากบทไดแรงสนบสนนจากสตดโออยางฮอลลวดอยางเตมเปยมและไดอ านาจเบดเสรจจากวอรเนอรบราเธอรในทกขนตอนของการถายท า เขาเปนคนเกบตว ไมเคยใหสมภาษณและไมอนญาตใหใครเขามาเยยมชมในกองถายในขณะทเขาก าลงถายท า เขาเปนคนทมความคดสรางสรรค หลายครงทโปรเจคตหนงของเขาตองผดหวง ไมเปนทนยมเทาทควร เพราะดนไปซ ากบหนงของคนอนทมประเดนเนอหาใกลเคยงกนทงๆ ทเขาเปนคนคดกอน แตดวยความละเมยดละไมจนกลายเปนความลาชา ท าใหผก ากบคนอนแซงหนา ความลาชาเปนเหมอนปมฝงใจ เขาเคยใหสมภาษณวาอยากรเหมอนกนวาโปรเจคตอไปทเขาจะท าคอเรองอะไรจะไดไมท าหนงชาแบบน ภรรยาของเขาเองกเคยบอกวา หากจะมเรองไหนทคบรกเสยใจในอาชพผก ากบ นนคง เปนเรองทเขาท างานชา จงสรางหนงออกมาไดนอยเหลอเกน แตสงหนงทหลายคนไมกลาเถยงถงแมการท าภาพยนตรของเขาแตละเรองจะใชเวลามากมายขนาดไหนนนคอคณภาพทเตมเปยมและวสยทศนอนล ายคสมยและเตมไปดวยศลปะแหงภาพยนตร ครงหนง มารตน สกอเซ กลาววา เขาหวงเสมอวาคบรกนาจะท าหนงมากกวาน “แตคดดอกท เทานกเพยงพอแลว เพราะหนงแตละเรองมรายละเอยดอดแนนเหลอเกน”13

ตลอดชวตในฐานะผก ากบ เขาสรางภาพยนตรไปทงหมด 12 เรอง ซงไมซ าแนว ถอวานอยหากเทยบกบผก ากบคนอนๆ แตทง 12 เรองนนลวนแตเปนหนงชนคร ผลงานเตมไปดวยเทคนคอนวจตรตระการตา สมกบทเขาเคยกลาวไว “เรองราวใดทเขยนออกมาได คดขนมาได กตองถกถายท าออกมาเปนหนงไดเชนกน”

รายชอผลงานภาพยนตรทงหมด 12 เรองของ สแตนลย คบรก มดงน

1. Killer’s Kiss 1955 2. The Killing 1956 3. Paths of Glory 1957 4. Spartacus 1960 5. Lolita 1962 6. Dr. Strangelove 1964 7. 2001 : A Space Odyssey 1968

13 Jan Harlan. (2001). Stanley Kubrick : A Life in Pictures(Motion Picture). United States : Warner Bros.

27 8. A ClockworkOrange 1971 9. Barry Lyndon 1975 10. The Shining 1980 11. Full Metal Jacket 1987 12. Eyes Wide Shut 1999

ความหมายและหนาทของผก ากบภาพยนตร

ค าวา Cinematography หมายถงการเขยนดวยความเคลอนไหว เกดจากการถายภาพนงจ านวนมากแลวน ามาเรยงรอยตอกนในลกษณะของการฉายดวยอตราเรวทตอเนอง ภาพนงเหลานนกจะกลายเปนภาพเคลอนไหวทดเปนธรรมชาต โดยสวนใหญทใชในการถายท าคอ 24 เฟรมตอวนาท ภาพยนตรเปนการสรางสรรคศลปะในรปแบบของภาพเคลอนไหว เปนการผสมผสานทกศาสตรวชาเขาดวยกน ทงวรรณกรรม สถาปตยกรรม นาฏศลป ดนตร มณฑนศลป ทศนศลป รวมไปถงเทคโนโลยตางๆอกมากมาย ถอเปนศาสตรทมความซบซอนและมเอกลกษณเฉพาะตว มสนทรยศาสตรเฉพาะตว บางต ารายกศลปะภาพยนตรใหเปนศลปะแขนงทเจด การรบรทางภาพยนตรแตกตางจากศลปะประเภทอนๆ ภาพยนตรถกก าหนดใหผรบชมดตงแตตนจนจบ ไมสามารถยอนกลบไปกลบมาไดในระหวางรบชมภาพยนตร ผก ากบจงเปนเหมอนคนคอยควบคมอารมณความรสกของผรบชมในการชมภาพยนตรวาตองการใหไปในทศทางใด ดงนนผก ากบจงมสวนส าคญเปนอยางมากในการสรางภาพยนตร ค าวาผก ากบภาพยนตรเปนรปรางชดเจนสมบรณทสดในราวป 1907 เมอ เดวด กรฟฟธ (David Wark Griffith 1875-1948) ปฏวตเทคนควธการตางๆในการสรางภาพยนตรใหมชนเชงและคณคาทางศลปะมากขน ซงกอนหนานค าวาผก ากบมนเรมกอรางสรางตวมาจากเอดวน พอรเตอร ชางภาพชาวอเมรกา ทพฒนาภาพยนตรใหมการเลาเรองทซบซอนขน โดยใชการตดตอเปนเครองมอในการสอสารภาษาทางภาพยนตร มการใชภาพสองภาพเชอมโยงกนเพอใหเกดความหมายใหม และมการเลาเรองทตดเหตการณยอนไปมาไมไดเรยงล าดบภาพแบบในอดตทเรยงเปนเสนตรง ตวอยางเชน ในเรอง The Great Train Robbery (1903) เปนเรองราวของโจรปลนรถไฟ ชวงทหนงแสดงใหเหนถงชวงการปนปาย มการตดภาพใหเหนคนบนรถไฟ บอกเปนนยวาผคนเหลานก าลงตกเปนเหยอ เปนตน ในฉากสดทายของหนงเปนฉากทชาวบานมองตรงมาทกลองแลวจากนนกยกปนขนแลวยงตรงมาทคนด ท าใหเหมอนกบวาผชมอยรวมในเหตการณครงนนดวย ในลกษณะเชนนจงถอไดวาเปนการใชภาพแบบ point of view หรอการสรางสรรคโดยใชมมกลองเปน

28 ครงแรก แต พอรเตอร กยงมขอบกพรอง เพราะเขามองวาหนงประกอบไปดวยชอตหลายชอตและในแตละชอต (หมายถงแตละซน) สามารถจะน ามาตดตอและเชอมโยงกนในแงความตอเนองของเรองราวกบชอตอนๆได เปนหลกการเดยวกบละครเวท กรฟฟธ มองวา พอรเตอร เขาใจภาษาหนงเพยงแคสวนเดยว กรฟฟธ คนพบบางอยางและสามารถพฒนาในเรองนใหไปไดใกลกวา เขาพบวาเขาสามารถจะถายภาพของรายละเอยดแตละสวนในฉาก โดยน าเอามาจดเรยงกนใหมในภาพหลง โดยทรายละเอยดในฉากสามารถจะแยกถายเดยวๆไดแลวน าเอารายละเอยดเหลานมารอยเรยงกน ผชมกสามารถรบรความสมพนธของรายละเอยดของสงทน าเสนอได เปนการหกลางเงอนไขของการถายภาพยนตรในอดตทมกจะตงกลองนงอยกบทเพอแสดงรายละเอยดทงหมดลงไปในภาพ โดยไมมสวนหนงสวนใดขาดหายออกไปจากเฟรมเหมอนการนงดละครเวท กรฟฟธ พฒนาการตดภาพเพอเนนรายละเอยดบางอยาง มการใชเลนสมมกวางเพอใหเหนรายละเอยดโดยรอบและใชเทคนคการเคลอนกลองเพอตดตามละคร (travelling shot) และใชเทคนคบางอยางเพอบงบอกใหรวาตวละครก าลงคดอะไรอยหรอก าลงฝนถงอะไรบางอยาง สงเหลานมผลในการสรางการสอสารดานอารมณและผลทางจตวทยาในการชมภาพยนตรถงแมวาอาจจะท าใหผคนในยคสมยนนงนงงถงความไมตอเนองของเหตการณ แตมนกคอการพฒนาใหภาพยนตรกลายเปนศลปะชนสงไดในเวลาตอมา

อาจเรยกไดวา เดวด กรฟฟธ คอผก ากบภาพยนตรคนแรกของโลกกวาได เพราะในอดตภาพยนตรยงขาดทกษะในการเลาเรอง ไมมการสอดแทรกความคดเพอสอความหมายหรอถายทอดแงมมทางศลปะแตอยางใด เปนการเลาเรองแบบพนๆ ทวไป ไมมหวขอหลก ไมมจดมงหมาย เปนเพยงการโชวเทคนคทดแปลกตาเพยงเทานน ตวอยางทเหนชดคอหนงเรองหนงของเอดสน ทเปนเพยงหนงแนวไลลาระหวางต ารวจกบผราย มการใชกลองไปตงบนรถเพอถายภาพจากฝายต ารวจในการตามลาตวผราย แทนทมนจะใหความรสกถงความเคลอนไหว มนกลบใหความรสกทนง เพราะในยคนนยงไมมใครทใสใจในการคดทจะเปลยนมมกลองทแสนจะดาษดนใหเปลยนไปในทางทสรางสรรคและกอใหเกดความรสกตอเหตการณนนๆ เปรยบภาพยนตรในยคนนเปนเหมอนวรรณกรรมทไมมวรรคตอน ไมมการเนน ไมมรปประโยคและไมมไวยากรณทางภาษาทสละสลวย ท าใหภาพยนตรขาดความเขาใจและไมกอใหเกดความรสกใดๆ กรฟฟธไดเขามาจดระเบยบการเลาเรองในภาพยนตรเสยใหม สรางจงหวะของการด าเนนเรองใหเกดความตนเตน โดยเลอกเนนบางสวนทส าคญ และการตงกลองทเปลยนไปจากเดมซงแตเดมนนภาพยนตรในอดตแทบทกเรองมกจะตงกลองนงเพอบนทกเหตการณเหลานน แตกรฟฟธ ใชการเคลอนกลองเพอเราอารมณและยงมการใชภาพระยะใกล (close up) ในการเนนรายละเอยดบางอยาง อกทงยงใหความส าคญกบการแสดงบคลกของตวละคร ซงเขาเปนคนแรกทดงเอาความสามารถและทกษะการแสดงของนกแสดง

29 ออกมาใชเปนจดขายจนกอก าเนดดาราหรอซปเปอรสตารเปนครงแรก เขาพยายามผลกดนการด าเนนเรองเดนไปอยางมจดมงหมาย มไอเดยในการน าเสนอ มธมของเรอง และสอดแทรกความคดในการวพากษวจารณสงคมเขาไปในภาพยนตร ท าใหภาพยนตรยกระดบตนเองขนจากแตกอนและมคณคาทางศลปะมากขน ถอไดวาเขาคอผบกเบกเทคนคใหมและวธการสรางสรรคตางๆ อกทงยงเปนผวางรากฐานในการก ากบภาพยนตรใหแกวงการภาพยนตรของโลก ตงแตนนเปนตนมาผก ากบจงถอก าเนดขนโดยสมบรณและถกบญญตลงไปในศลปะภาพยนตร โดยมหนาทและบทบาททส าคญตางๆ มากมายในการโลกของสรางสรรคภาพยนตร

ภาพท 12 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Great Train Robbery (1903) ทมา Silent Sunday:The Great Train Robbery(1903)(ออนไลน). เขาถงได https://millhavenpress.com/2018/10/21/silent-sunday-the-great-train-robbery-1903/ (วนทสบคน 4/04/2019)

ภาพยนตรถกพฒนาขนอยางรวดเรวภายในระยะเวลาไมกสบป คอยๆ เจรญงอกงามไป

พรอมกบการพฒนาฐานะต าแหนงของผก ากบทเรมมบทบาทหนาททชดเจนมากขนเรอยๆ ความซบซอนของภาพยนตรยงมขนมากเทาใดความซบซอนของบทบาทหนาทของผก ากบกยงทวคณขนเทานน ในปจจบนถงแมจะไมมลกษณะทเฉพาะเจาะจงหรอรปแบบทตายตวของลกษณะในการท างานของผ ก ากบ ทวากลบมบางสงทผก ากบทกคนพงม คอลกษณะพนฐานในการท างานสรางสรรคเพอใหเกดภาพยนตรทด อนทจรงถงแมวาจะไมมการก าหนดคณลกษณะทตายตวของผ ก ากบ

https://millhavenpress.com/2018/10/21/silent-sunday-the-great-train-robbery-1903/

30 ผก ากบมหนาทก าหนดทศทางของภาพยนตรใหอยในแนวทางทผก ากบภาพยนตรตองการ คอยควบคมการท างานจากหลายๆ ฝายใหไปในทศทางเดยวกน ทงนกเขยนบทภาพยนตร ชางภาพ นกดนตร นกออกแบบ นกแสดง และอนๆ อกมากมาย และยงคอยแกไขปญหาตางๆ ทเกดขนในระหวางการท างาน เพราะภาพยนตรเรยกไดวาเปนศลปะทเกดจากการผสมผสานหลายศาสตรเขาไวดวยกน ผก ากบจงมบทบาทส าคญในการน าศาสตรในแขนงตางๆ มารอยเรยงใหรวมกนเปนหนงเดยวและคอยขดเกลาจนกลายเปนศาสตรแหงศลปะสาขาภาพยนตร นอกจากนผก ากบภาพยนตรมหนาทควบคมองคประกอบของการสรางสรรค เพอใหเกดความเปนเอกภาพทางความคด จนตนาการเพอน าเสนอ คอยควบคมสวนประกอบทางดานศลปะเพอใหผลงานมความกลมกลนทงดานเนอหา อารมณความรสก เครองแตงกาย ฉาก ดนตร งลง เพอใหเกดคณคาทางความงาม เมอผก ากบภาพยนตรก าหนดภาพรวมของภาพยนตรไดแลววาควรจะไปในทศทางใด นกออกแบบงานสรางจะเขามารบหนาทในสวนของรายละเอยดรวมกบผก ากบเพอเพมความชดเจนของเนอหาทจะสรางสรรคใหออกมาเปนรปธรรมตามทผก ากบตองการ โดยผก ากบจะก าหนดอารมณของภาพยนตรและคดเลอกนกแสดงเพอใหเขากบบทภาพยนตรและเหตการณตางๆ ทจะเกดขนในเรองและบรรยากาศของในแตละฉาก พรอมทงก าหนดเสยงดนตรประกอบภาพยนตร เพอใหเกดความรสกตามระดบอารมณของภาพยนตรทผก ากบตองการน าเสนอ

บทบาทของผก ากบภาพยนตรนนมความคลายคลงกนกบผก ากบละครเวทในแงของการเปนผจดวางต าแหนงของรายละเอยดตางๆ ต าแหนงตวละคร ฉาก เสอผา แสงสบนเวท แตผก ากบภาพยนตรนนมหนาทก ากบการถายท าภาพยนตรทงดานเทคนควธการและการบรหาร ไมวาจะเปนเรองการใชกลอง การเลอกเลนส การยอมสภาพ การเปลยนฉาก การก ากบนกแสดง ผก ากบตองมกลยทธวธการตางๆ ในการควบคมใหได ตองใชเทคนคใหสอดคลองกบเนอหาทก าหนดไวรวมไปถงการล าดบภาพและการตดตอ รวมไปถงการบรหารเรองงบประมาณคาใชจายตางๆ และเวลาใหเหมาะสมลงตวและคมคาทสด เพราะงบประมาณคอเรองทส าคญไมแพเรองอนๆ หากไมเปนไปตามทวางไวงบประมาณอาจจะบานปลายจนถงขนลมเลกไปเลยกได สแตนลย คบรกเคยใหสมภาษณถงบทบาทหนาทของผก ากบไววา ในความหมายของเขา ผก ากบมหนาทตดสนใจทงในเชงเทคนคและความคดสรางสรรคอยางแมนย าทสดเทาทจะท าได กองถายภาพยนตรเปนสภาพแวดลอมทเลวรายทสดส าหรบการท างานสรางสรรค ทงเสยงดง เตมไปดวยอปกรณระเกะระกะและยงเหยงเกนกวาจะมสมาธกบสงใดสงหนงได ไมมศลปนคนไหนจะเลอกท างานในบรรยากาศแบบนหรอก แตขอดคอ คณไมสามารถผดวนประกนพรงได เพราะ ฉาก ไฟ กลอง นกแสดง พรอมแลว สงทท าไดคอเดนหนาลกเดยว นอกจากนยงมเรองการซอขาย ลงทน

31 ก าไร ภาษ บญชและอนๆ อกมากมาย จะเหนวาบทบาทหนาทของผก ากบภาพยนตรนนครอบคลมทกอยางของการสรางภาพยนตรหนงเรอง ในการท างานรวมกนระหวางคบรกกบนกแสดง เขาตองการใหนกแสดงรสกสบายใจในการท างาน ไมใชแคผก ากบสงวาตองการภาพแบบนเพยงเทานน แตตองเขาใจและท ามนโดยไมมสงใดมากระทบจตใจ คบรกฉลาดและรอบคอบในการท างาน เพราะเขาตองการท าทกอยางใหจรงแททสด เพราะถามนเปนเรองทถกตองคนจะรบรไดเอง ผก ากบตองเปนผทมความคดสรางสรรคและลกษณะอนบงบอกถงเอกลกษณเฉพาะตว ตองมจนตนาการและสรางสงใหมอยเสมอ เพอเพมอรรถรสอนนาตนตาตนใจและรสนยมอนดงามใหแกผชม แอนด วอรฮอล เคยกลาวไววา ศลปนตองแสวงหาสงใหมใหแกโลก ผก ากบภาพยนตรกเฉกเชนเดยวกนคอตองสรางสงใหมอยเสมอ เราไมสามารถหาค าจ ากดความหรอค านยามของการก ากบภาพยนตรไดอยางชดเจน เราตดสนผก ากบจากผลลพธทออกมา การก ากบภาพยนตรนนแทจรงแลวไมมกฎเกณฑหรอทฤษฎใดทตายตวขนอยกบเอกลกษณเฉพาะตวของแตละบคคล ผก ากบบางคนชอบทจะเปนผควบคมในทกสวนของกองถายใหเปนไปตามทผก ากบตองการในทกกระเบยดนว ครสโตเฟอร โนแลนผ ก ากบชาวองกฤษ-อเมรกน เปนทงนกเขยน โปรดวเซอรและผก ากบภาพยนตร เขาสนใจในทกสวนของการท าภาพยนตรและท าทกสวนดวยตวเอง ทงการบนทกเสยง พากยทบ การตดตอไปจนถงการใชเสยงดนตร เขาพยายามเขยนบทจากภายในสภายนอก พยายามจนตนาการวาตวเองอยในโลกใบนนจรงๆ มากกวาคดแความนคอภาพยนตรทไดดบนจอ เขาใครครวญหาวธตางๆ เพอใหคนดรสกถงตวละครและเรองราวและท าใหอยในชนเชงทางภาพยนตรทเกยวพนกนทงในฐานะผสรางสรรคและผชม วดด อลเลน ชอบทจะเขยนบทเอง โดยการน านวนยายมาดดแปลงเปนภาพยนตรเชนเดยวกบสแตนลย คบรก ในขณะทผก ากบบางคนควบคมทกขนตอนในการถายท าไมใหตกหลน หวอง กาไว ผก ากบภาพยนตรและนกเขยนบทชาวฮองกง กบใชวธการแบบดนสด เขามกมเพยงพลอตหนงคราวๆทเลาใหแกนกแสดง จะเหนไดวาภาพยนตรประกอบดวยองคประกอบจ านวนมากและมพฒนาการอยางตอเนองในระยะเวลารอยกวาปทผานมาจนกลายเปนหนงในสอบนเทงกระแสหลกในยคปจจบน

ทฤษฎประพนธกร

ผประพนธภาพยนตรอาจมฐานะสบเนองมาจาก ค าวา author ซงแปลวาผประพนธนยายหรอวรรณกรรม อาจสะทอนความหมายในเชงเดยวกนทวาผก ากบภาพยนตรมบทบาทและ

32 ความส าคญในการสรางสรรคงานเชนเดยวกบนกประพนธ หากแตวานกเขยนสามารถสรางสรรคงานแตเพยงล าพง แตผก ากบภาพยนตรสรางสรรคงานโดยการท างานรวมกนจากหลายฝาย

ทฤษฎประพนธกร มาจากความคดทวา ผก ากบภาพยนตรเปนเจาของภาพยนตรเรองนนโดยสมบรณและเอกลกษณหรอรปแบบเฉพาะตวทโดดเดนผานผลงานทกเรอง ไมวาจะเปนภาพยนตรแนวใดกตาม ผทสนบสนนทฤษฎนมองวาในการสรางภาพยนตรแมมหลายฝายทมสวนเกยวของ ไมวาจะเปน คนเขยนบทภาพยนตร ผก ากบภาพ นกแสดง นกตดตอและฝายอนๆ อกมากมาย แตบคคลเหลานนท างานอยภายใตการควบคมบงคบบญชาของผ ก ากบภาพยนตร เปรยบเสมอนฟนเฟองตวเลกๆ ไมไดมบทบาทครอบคลมเหมอนอยางผก ากบภาพยนตร อาจจะกลาวไดวาผก ากบภาพยนตรคอนกประพนธภาพยนตรนนเอง สาระส าคญของทฤษฎประพนธกรคอ การเนนบทบาทและความส าคญของผก ากบภาพยนตรในฐานะผรบผดชอบในการสรางภาพยนตรทงเรอง การทมองวาผก ากบคอผประพนธภาพยนตรสบเนองมาจากความคดทตองการจะเนนบทบาทส าคญของภาพยนตรในฐานะงานศลปะแขนงหนง และเมอมนถกยกใหเปนงานศลปะ ภาพยนตรยอมถกประทบตราดวยบคลกภาพของเจาของผลงาน ภาพยนตรซงเปนผลงานของผก ากบนนกเปนสงสะทอนถงมมมองโลกทศนและเอกลกษณเฉพาะตว ฉะนนภาพยนตรจงเปนเหมอนผลงานสวนบคคลและสามารถศกษาไดในลกษณะเดยวกบงานเขยนวรรณกรรมและภาพเขยน ทฤษฎประพนธกรถกพฒนาขนจากความมงมนของ องเดร บาแซง (Andre Bazin) ในการวจารณภาพยนตรลงในนตยสาร Cahiers du Cinema ในทศวรรษท 50 จากความคดทวาภาพยนตรฝรงเศสยงคงย าอยกบทมงผลตตามแบบฉบบยคเฟองฟของหนงเงยบ เหลานสรางความร าคาญแก บาแซง อยเสมอ หลงจากสงครามโลกครงทสองจบลง ภาพยนตรสญชาตอเมรกากไดไหลบาเขามาในฝรงเศสเปนจ านวนมาก สงผลใหบาแซงหนไปเชดชผลงานของผก ากบ “Polotoque des Auteurs” เกดจากบทความชนหนงททรฟโฟตใชโจมตวงการภาพยนตรฝรงเศสในการมอบต าแหนงมนสมองใหแกผเขยนบทภาพยนตรทมกดดแปลงบทจากวรรณกรรมและลดบทบาทความส าคญของผก ากบลง ภาพยนตรฝรงเศสในยคนนมกด าเนนเรองดวยบทสนทนาเปนหลก ขาดความเปนศลปะในการเปนสอดานภาพและเสยงอยางทควรจะเปน และตองการใหวงการภาพยนตรของฝรงเศสด าเนนรอยตามภาพยนตรจากทางฝงฮอลลวดทมความสดใหมมากกวาและผลกดนใหภาพยนตรจากฮอลลวดกลายเปนศลปะ ทถงแมเปนทรกนอยแลววาผ ก ากบหลายตอหลายคนตกอยภายใตอ านาจของฮอลลวด แทบจะไมมสทธหรออ านาจใดๆ จากเหลาผบรหารไดแตกมหนากมตาผลตและถายท า โดยไมมสทธเขาไปตดหนาหรอแมแตก าหนดรปแบบหนาตาของภาพยนตร แตลกษณะความเปนประพนธกรกยงคงปรากฏใหเหน จากการเบยดแทรก

33 ความเปนตวตนของผก ากบใวในตวงานอยางแยบคาย ทงในการออกแบบบคลกตวละคร การจดต าแหนงองคประกอบภาพ มมกลองตางๆ งลง จงกลายเปนทมาของค าวา mise-en-scene ซงค านหมายถงการจดวางสวนประกอบทางดานภาพทงหมด ไมวาจะเปนต าแหนงและการเคลอนไหวของนกแสดง เครองแตงกาย ฉาก รวมถงแสงสเอาไวภายในพนทจดแสดง เหลานลวนเปนชองทางทผ ก ากบสามารถน าเอาแนวคด มมมองของตนเองเขามาสอดแทรกในการสรางภาพยนตรเรองนนๆ ซงถอวาอ านาจเบดเสรจในการก าหนดสงตางๆ ทอยเบองหนากลองคอผก ากบนนเอง จาก The policy of authors ถกพฒนากลายมาเปน auteur theory โดย แอนดรว ซารรส (Andrew Sarris) และยงเปนผรเรมใช ทฤษฎประพนธกรเปนคนแรก ในป 1962 ซารรสไดประกาศเปดตวทฤษฎโดยเขยนไวใน Notes on the Auteur Theory in 1962 โดยวางหลกส าคญของทฤษฎประพนธกรไว 3 ประการ ไดแก

1. องคประกอบทางเทคนคของผก ากบในฐานะทเปนหลกหรอกฏเกณฑแหงคณคา 2. บคลกภาพอนปรากฏใหเหนอยางโดดเดนในฐานทเปนหลกเกณฑแหงคณคา 3. หลกส าคญอนเปนเปาหมายสงสด กคอ การมงความสนใจไปยงความหมายทปรากฏ

อยภายในงาน ซารรสเปรยบหลก 3 ประการของทฤษฎประพนธกร เหมอนวงกลม 3 วงซอนกนอย วง

นอกสดคอเทคนค วงกลางคอเอกลกษณเฉพาะตว และวงในสดกคอความหมายขางใน การคดคน mise-en-scene เทากบเปนการคนพบแวนขยายในการสองส ารวจและใชเปนเกณฑในการแบงแยกภาพยนตรออกจากศลปะสาขาอนๆ ดวยการใชหลกในการอธบายความส าคญระหวางองคประกอบและกรรมวธในการสรางสรรคอนมคณสมบตเฉพาะตว ภาพยนตรจงสามารถยกสถานะขนมาอยในระดบเดยวกบงานศลปะเฉกเชนเดยวกบ งานจตรกรรม ประตมากรรม และถอวาผก ากบมสถานะไมตางอะไรกบปกสโซหรอศลปนคนใดคนหนง การจดวางแบบ mise-en-scene ผ ก ากบตองค านงถงการจดวางรปทรง เสน ส และความหมายนนๆ บนจอภาพทถกจ ากดดวยกรอบภาพ เฉกเชนเดยวกบศลปนภาพเขยนทถกจ ากดดวยเฟรมภาพ การสอสารในภาพยนตรนนแทจรงแลวมหนทางในการสอสารความหมายมากมายนบรอยวธ อาจจะดวยการเนนภาพใหมความโดดเดน เชนการใชเสนหยกหรอเสนทแยงในการน าเสนอภาพความรนแรง หรอการใชสในการบอกเลาถงความหมนหมองหดห หรอการจดองคประกอบภาพทไมสมดลเพอบอกถงความไมแนนอน หรอดวยวธอนๆ อกตางๆ นานา แตดวยภาพยนตรคอศลปะทสรางดวยความเคลอนไหวยอมไดเปรยบในการสรางสรรคเพอสอความหมายมากกวาภาพนงหรอภาพเขยน อยทคนท าหนงจะเลอกใช บางคนอาจจะใชความโดด

34 เดนทางภาพ บางคนอาจจะใชการตดตอทโดดเดน หรอบางคนอาจจะใชการเคลอนไหวในการเนน หรอแมกระทงเสยงดนตรประกอบ หรออาจจะใชทกสวนประกอบกนในการเนนฉากบางฉาก เชน ฉากไคลแมกซของเรอง

เกณฑในการวเคราะหการจดวางภาพแบบ mise-en-scene สรปคราวๆ ไดดงน 1. จดเดนในภาพ สายตาเราจบจองไปทสงใดเปนอนดบแรก หรอผก ากบตองการ

ใหผชมมองไปทสงใด 2. รปแบบการจดแสง เปนการจดแสงในลกษณะใด high key, low key. High

contrast หรอผสมผสานกนทงสามแบบ 3.ขนาดภาพ ภาพทใชเปนภาพแบบไหนขนาดเทาไหร เปนภาพมมแคบ มมกวาง

หรอพาโนรามา เปนตน 4.มมกลอง ตงกลองอยในระดบใด มมมองตานก มมสง มมสายตา หรอมมต า

เปนตน 5.การใชส สหลกทใชเปนสอะไร มการใชสอนมาตดหรอชวยขบเนนหรอไม สท า

หนาทในการสอความหมายหรอมนยยะอะไรซอนไวหรอไม 6.เลนส แผนกรองฟลมหรอฟลเตอรและฟลมทใช มการปรงแตง บดเบอนหรอ

วพากษวจารณหรอไม 7. จดเดนรอง อะไรคอสงทสายตาของเราใหความส าคญเปนล าดบถดมา ม

ความส าคญอยางไร 8. ความหนาแนน มขอมลทางดานภาพบรรจอยมากนอยเพยงใด มรายละเอยดมาก

นอยเพยงใด 9. องคประกอบภาพ การจดและออกแบบภาพวามสดสวนอยางไร วางอยต าแหนง

ไหน 10. ฟอรมของการภาพเปนแบบเปดหรอปด 11. การจดวางกรอบภาพ คบแคบหรอหลวม ตวละครสามารถเคลอนไหวไดอยาง

เปนอสระ หรอถกจ ากดใหอยในพนท 12. ระดบความลกของภาพ ภาพแสดงใหเหนความลกกระดบ 13. การจดวางตวละคร จดไวสวนไหนของเฟรม 14. ทศทางทตวละครหนใหกบกลอง 15. ระยะความสมพนธระหวางตวละคร

35

นคอหลกเกณฑทสรปไดคราวๆ เพอใชในการวเคราะหภาพยนตรในฐานะทมนเปนงานศลปะ สามารถน ามาประยกตในการวเคราะหภาพนงได ทงนอาจแกไขและเลอกใชบางหวขอไดตามความเหมาะสม

ตวอยางการออกแบบงานสรางทสงผลตอความหมายของภาพยนตร

นกประพนธวรรณกรรมสรางสรรคโลกในวรรณกรรมผานฉากโดยใชวตถดบจากความทรงจ าและจนตนาการพรรณนาออกมาใหเหนเปนภาพโดยใชชนเชงทางวรรณศลป เพอถายความความคด อดมการณ แกผอาน ในทางกลบกนผก ากบภาพยนตรสรางสรรคโลกในภาพยนตรผานการออกแบบงานสราง ผานฉาก ผานเสอผาหนาผมทถกสรางสรรคขนเพอใชในการถายท าของภาพยนตร การออกแบบงานสรางเปนการแสดงภาพงานศลปะและงานฝมอในการเลาเรองซงเปนหวใจหลกของภาพยนตร ตองใชจนตนาการ เทคนควธการตางๆ ในการสรางภาพลวงตามากมาย เปนการท างานรวมกนของผก ากบภาพยนตร ผก ากบภาพและนกออกแบบงานสราง ผก ากบบางคนอาจมนกออกแบบชนยอดหรอนกถายภาพฝมอเยยมประดบอยขางกาย วลเลยม จาง ซผง เปนทรจกกนดในฐานะนกออกแบบงานสราง ผก ากบศลป นกออกแบบเครองแตงกายและนกตดตอชนเยยมประจ าตวหวอง กาไว ผก ากบชาวจน เขาออกแบบและตดตอใหกบหวอง กาไว เกอบทกเรอง วลเลยม จาง ซผง บอกวา หวอง กาไว มกจะพดคยกบเขาเปนคนแรกเสมอเมอเขาเรมท าหนงเรองใหม เขาจะเลาเรองราวใหฟงและบางครงกมรปถายหรอภาพเขยนมาใหดเพออางอง จาง กจะเรมคดหาขาวของทเหมาะสมกบเรองนน และเดนทางไปตามถนนเพอมองหารองเทา เสอ หรอโตะเกาอทโดนใจและเหมาะสมกบหนงเรองนน จาง ยงบอกอกวา เขาไมคดถงเรองอนเลย นอกจากเรองฉาก เสอผา อปกรณประกอบฉาก และไมคดถงดวยวาผก ากบจะถายภาพฉากนนออกมายงไง นกออกแบบมหนาทในการแปลความหมายทเปนนามธรรมจากบทเบองตนของผก ากบภาพยนตรใหออกมาเปนรปธรรมเพอก าหนดแนวทางของภาพยนตรและแปลความหมายของสภาพแวดลอมทางกายภาพเพอใชก าหนดคาแรคเตอรตวละครในการน าเสนอเรองราว นกออกแบบพฒนาการท างานโดยการแปลงบทภาพยนตรผานโปรแกรมออกแบบใหออกมาเปนภาพตามเนอหาทสอดคลองของเรอง โดยตองระบชารจส สถาปตยกรรม ชวงเวลาทเฉพาะเจาะจง สถานท ฉาก รวมไปถงยงตองประสานงานกบฝายออกแบบเครองแตงกายไมเวนกระทงชางท าผม เพอสรางภาพประกอบทชดเจนและสนบสนนนเรองราวใหเปนเอกภาพ อกทงยงตองคอยควบคมทนในการสรางเพอใหออกมาสมบรณตามทผก ากบตองการมากทสด

36 ภาพยนตรเรอง The Grandmaster (2013) เปนเรองราวในประเทศจนชวงทศวรรษท 1910 และตอเนองไปจนถง 1950 และไปจบทฮองกง วลเลยม จาง ซผงเลาวาเขาใสใจเปนพเศษในการออกแบบงานสรางทงขนาด สดสวน และความรสกทนกแสดงจะสมผส เพอใหสมจรงมากทสดมใชเพยงท าใหเปนแคภาพลกษณขนมาเทานน เขาควบคมการออกแบบทงฉากและเครองแตงกายเขาไวดวยกนเพราะคดวาไมสามารถแยกออกจากกนได เขาสรางทมขนมาหนงชด มทมงานประมาณ 20 คน ในการท าฉากและอปกรณประกอบฉาก โดยมหวหนาฝายศลปคอยรางภาพ และหวหนาฝายออกแบบเครองแตงกายและชางตดเสอ เพอเนรมตฉากในภาพยนตรใหวจตรตระการตา ท าใหภาพยนตรเรองนเตมเปยมไปดวยความงดงามทรงคณคาเรยกไดวาทกเฟรมในภาพยนตรเรองนสามารถหยบขนมาเปนภาพนงไดเลย

ภาพท 13 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Grandmaster. (2013) แสดงการใชสในการออกแบบเครองแตงกาย

จากภาพท 13 เราจะเหนการแบงแยกตวละครออกจากกนดวยการแทนคาของส พระเอกและนางเอกผมศลปะการตอสกงฟทเกงกาจถกรายลอมไปดวยเหลานางโลมทใสชดหลากส ท าใหเหนถงความโดดเดยว เปลยวเหงาและความสงบภายในจตใจ ความแมนย าในการออกแบบเครองแตงกายและการจดฉากท าใหภาพยนตรดสมจรงอกทงยงเตมไปดวยงานศลปะชนเลศทงในแงของกงฟและวฒนธรรมของยคสมยนนๆ

37

ภาพท 14 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Grandmaster. (2013) แสดงลกษณะการควบคมโทนส ของฉาก

ภาพท 15 The Grandmaster. (2013) แสดงลกษณะการควบคมโทนสของฉาก การใชสทองกบสด าเปนหลกในชวงแรกของภาพยนตรเรอง The Grandmaster (2013) เผยใหเหนถงลกษณะของความงดงามของศลปะการตอส การควบคมโทนส14ของฉาก เครองแตงกายของตวละครน าและการจดแสงทสองกระทบกบฉากจนเกดเปนประกายสทองอรามในความมดของสด า ชวยขบเนนการเคลอนไหวทวงทาใหงดงาม สด าชวยสงความรสกของความเขมแขงความนงสงบของสมาธและจตวญญาณของเหลาปรมาจารยกงฟทนง สงบ โดดเดยวและเปลยวเหงา สทองชวยขบเนนความวจตรงดงาม ความละเมยดละไมในการออกแบบชดและฉากท าใหภาพยนตรเรองนเปนเหมอนงานศลปะทไมใชแคการเลาเรอง หากแตเปนงานทบงบอกถง อตลกษณและตวตนของผสรางกบผก ากบ

14 โทนส คอ คาน าหนกความออนแกของส เปนความสมพนธระหวางความสวางและความเขมของส

38 นกออกแบบตองคนควาหาขอมลเกยวกบสถานททจะใชในการถายท าภาพยนตร เพอใหเกดความสมจรงทสด นกออกแบบตองตความและแปลคาแรคเตอรและแกนหลกของเนอหาออกมาเปนภาพ สถาปตยกรรม การตกแตง สงแวดลอม โดยนกออกแบบจะใชวธการสเกต วาดภาพประกอบ ถายภาพ สรางโมเดล และท ารายละเอยดตางๆ ในสตอรบอรด เพอวางแผนในการถายท าแตละฉาก นกออกแบบตองสรางทมงานดานศลปะ โดยประกอบดวยมณฑนากรทจดหาอปกรณประกอบฉาก จตรกร ชางไม และชางฝมอ ทงนผก ากบจะเปนคนควบคมในต าแหนงใหญสดทจะคอยดแลใหฝายศลปด าเนนไปในทศทางทผก ากบวางเอาไว ภาพยนตรในยคแรกทพนองตระกล ลมแอรสรางขน เปนเพยงการบนทกภาพเคลอนไหวของเหตการณตางๆ ตามสถานทจรงผานหนากลองเพยงเทานน เพอใหเหนถงวถชวตประจ าวนของผคน ยงไมมความซบซอนของงานสราง การวาดฉากหลงและอปกรณ ประกอบฉากตางๆ ยงไมอยในแนวทางของการสรางผลลพธ เพราะภาพยนตรในชวงตนนเปนเพยงการบนทกภาพตามทเปนจรง ยงมใชเรองของการตความหรอการแสดงออกทางความคด ฝายศลปถกพฒนาขนเมอเกดระบบสตดโอทฮอลลวด โดยมผก ากบศลปเปนผจดการในการท างานรวมกบแผนกอนๆ ในสตดโอ ทศทางของศลปะภาพยนตรในชวงทศวรรษท 1920 และ 1930 มรปแบบซบซอนขน ซงมาจากการไดรบการสนบสนนจากนายทนทเรมเขามาท าธรกจประเภทน นกออกแบบงานสรางปรากฏตวขนครงแรกในป 1939 เมอ เดวด โอ เซลเลค ซงเปนโปรดวเซอรใหวลเลยม คาเมรอน เมนซส (William Cameron Menzies ) สรางภาพยนตรเรอง Gone with the Wind เปนการกาวไปอกขนทไมใชแคการออกแบบเครองแตงกายเทานน แตเปนการถายท าจากสตอรบอรดทแสดงรายละเอยดภาพประกอบอยางชดเจน ทงส และรปแบบในการสรางฉากและจดองคประกอบในการถายภาพเคลอนไหว วลเลยม คาเมรอน เมนซสจงเปนทรจกในฐานะพอผใหก าเนดการออกแบบงานสราง ตลอดหลายทศวรรษทผานมาการใหเครดตภาพยนตรนนสลบไปมาระหวางผก ากบและนกออกแบบชอดง แตทงนทงนนหวใจส าคญของการสรางภาพยนตรกยงคงอยทผก ากบในฐานะผมบทบาทส าคญในการควบคมการท างานทงหมดใหสมฤทธผล การออกแบบงานสรางในปจจบนมความส าคญมากนอยเพยงใด ในเรอง The Shape of Water (2017) ทเพงไดรางวลออกแบบงานสรางยอดเยยม จากเวทออสการ ก ากบโดย กน กเยรโม เดล โตโร นนเตมเปยมไปดวยฉากทถกสรางสรรคขนอยางงดงามเตมเปยมไปดวยจนตนาการ เปนผลงานการออกแบบของ พอล ด. ออสเทอรเบอรร นกออกแบบชาวแคนนดา เขาเลาวา วนแรกของการถายท า ผก ากบเอาตวอยางสเพอใชเปนโทนสของฉากและเครองแตงกายมาใหเลอกทงหมด 3,500 ส เราตองพถพถนในการเลอกเฟนสและรายละเอยดในการตกแตงเปนอยางมาก เพราะเขา

39 ตองการใหสเปนตวแทนของตวละครแตละตวโดยเฉพาะเจาะจง โทนสของภาพยนตรในเรองนถกออกแบบมาใหเหมอนกบโลกใตน าและเตมไปดวยสนม ฉากจงออกมาในโทนสเขยวอมฟา และสน าเงน เพอใหมความเชอมโยงกนระหวางเนอหาและสะทอนบคลกภาพของตวละคร นกออกแบบตกแตงผนงตางๆดวยลวดลายทสอถงน า ไมวาจะเปนเกลดปลา คราบสนม คราบน า งลง เพราะเขาตองการใหทกอยางในโลกของตวละครถกนยามหรอถกสรางขนดวยค าวาน า แตทงนทงนนทกอยางถกสรางสรรคออกมาอยางมชนเชงทางศลปะ องคประกอบศลปะทสวยงาม และฝมอทยอมเยยมจงสามารถเนรมตโลกทอยในภาพยนตรออกมาประจกษแกสายตาผชมไดและสามารถโลดเลนไปในจนตนาการของของผสรางได

ภาพท 16 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Shape of Water. (2017) แสดงลกษณะการใชโทนสฟาอมเขยวในการออกแบบฉาก

เครองหมายการคาหรอเอกลกษณฉพาะตวทโดดเดนของผก ากบนอกจากเนอหาแลวมนถกสะทอนผานการออกแบบงานสราง เวส แอนเดอรสน (Wes anderson) ใสใจในรายละเอยดทงฉากและเครองแตงกาย เราจดจ าไดจากสสนทหวานฉดฉาดเปนเอกลกษณเฉพาะตว เพอสอถงเรองราวความเพอฝนแฟนตาซของภาพยนตร เพอใหดเกนโลกแหงความเปนจรง เวส แอนเดอรสนใชความหมายของสในการสรางความรสกในการรบร15 ภาพยนตรของเขามกจะเตมไปดวยงานคราฟ

15 ความหมายของส คอ สเกดขนจากธรรมชาตผานกาลเวลายาวนานจนฝงรากลกอยในจตวญาณของมนษย แตละสมความผกพนกบมนษย มบทบาทส าคญในสงคม สญลกษณตางๆและสมพนธกบอตลกษณบคคล สถกใชในการสอความหมายในการสอสารและสอดคลองไปกบอารมณ ลวนมผลตอความทรงจ า ประสบการณและวฒนธรรม จนเกดเปนขอตกลงรวมกนตามแตละสงคมจนเกดความหมายทสามารถรบรได เชน สด าเปนสของความเศราโศกเสยใจแตในบางประเทศกลบใชสขาวแทนความโศกเศรา สแดงหมายถงอนตรายมกใชกบปายเตอนแตสแดงของชาวจนหมายถงความโชคด เปนตน

40 ในการเลอกน ามาใชเปนอปกรณตกแตงและการระบายสฉากใหสวยงาม เขามกจะเลอกใชสประมาณ 4-5 สในการออกแบบในแตละเรอง และมกจดองคประกอบในการถายภาพแบบสมมาตร โดยจดวางตวละครไวกงกลางเฟรม ซงไดรบอทธพลมาจากสแตนลย คบรก จนกลายเปนอตลกษณเฉพาะตวทโดดเดน

ภาพท 17 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Grand Hotel Budapest. (2014) แสดงลกษณะการใชสเหลองในการออกแบบฉาก

ภาพท 18 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Grand Hotel Budapest. (2014) แสดงลกษณะการใชสแดงและความดลยภาพแบบสมมาตรในการออกแบบฉาก

การออกแบบฉากในภาพยนตรเรอง The Grand Hotel Budapest จากภาพจะเหนวา เวส เอนเดอรสนเลอกใชสแดงเปนหลกและใชสเพยงไมกสโดยเนนใหโทนของสทอยในภาพไปในทางเดยวกน เชน สแดง สน าตาล สมวง หรอสเหลองและสน าตาลออน แตเปนสทฉดฉาดและเรา

41 อารมณ ท าใหภาพดนาตนเตน การวางจงหวะสถกจดไวอยางมจงหวะและเปนระเบยบเรยบรอย การจดวางองคประกอบของสงตางๆถกจดไวอยางเขาทเขาทาง จดองคประกอบภาพดวยการใชดลยภาพแบบสมมาตร16 คอมน าหนกภาพทเทากนทงภาพ เกดจากเสน ส น าหนกทไมเอนเอยงไปดานซายหรอดานขวาเพอแสดงใหเหนถงความมนคง เครงขรม เปนทางการและนาเกรงขาม และเพอขบเนนสงทตองการน าเสนอใหอยตรงกงกลางของภาพซงเปนลกษณะเฉพาะตวทเดนชดและพบเหนมากในภาพยนตรของเวส เอนเดอรสน

ภาพท 19 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Grand Hotel Budapest. (2014) แสดงลกษณะการควบคมโทนสของภาพ

นอกจากการควบคมโทนสของภาพโดยการใชสเพยงไมกสแลว ลกษณะทเดนชดในการ

ออกแบบงานสรางคอ การจดองคประกอบภาพโดยใชเสนน าสายตาแบบจดเดยวเพอดงความสนใจ จากภาพจะเหนวาเวส เอนเดอรสนใชสของฉากทเปนสเหลองโทนน าตาลมาเปนตวชวยในการขบเนนตวละครทใสชดแตงกายดวยสคตรงขามคอสมวง แตกลบดละมนเพราะมนถกลดคาความขดแยงดวยสขาวทท าหนาชวยในการชวยผสมสคตรงขามใหดไมแขงทอจนเกนไป การใชสคตรงขาม17เมอจดใหมาอยรวมกนยอมสรางความรสกเคลอนไหวและชวนมอง

16 ดลยภาพแบบสมมาตร (Symmetry) คอหลกการจดองคประกอบภาพโดยใหแบบทงสองขางเหมอนกนซงพบไดนอยในการน ามาใช สวนใหญจะพบจากงานดานสถาปตยกรรมหรอในงานทตองการสรางความรสกนงและมนคง

17 สคตรงขาม คอ สทอยตรงขามกนในวงจรส เชน เหลองตรงขามกบมวง แดงตรงขามกบเขยว เปนตน หากน าสคตรงขามมาวงเคยงกนจะท าใหเกดความขดแยงอยางรนแรงท ท าใหองคประกอบในภาพเกดการแบงแยกออกเปนสองสวน พเศษ เรยกคสประเภทนวาสตดกนอยางแทจรง หากลดความสดของสใดสหนงลงจะ

42

ภาพท 20 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Grand Hotel Budapest. (2014) แสดงการใชสแบบ พาสเทลในการออกแบบฉาก

เวส เอนเดอรสนใชสชมพหรอสทฉดฉาดในการสรางบรรยากาศเพอใหดเกนจรง แตงแตม

โลกแหงความฝนผานจนตนาการแบบแฟนตาซ เขาละเมยดในการเลอกชดคสทอยใกลเคยงกนในวงจรส ลกษณะการใชสแบบสพาสเทลโดยการผสมสขาวเพอลดความสดอมของสและใหความหวานสดใสเหมอนสของลกกวาด เพอสงเสรมอดมคตหรอแนวคดบางอยางทแฝงฝงอยในสาระของภาพยนตร และเพอบงบอกความเปนเจาของผลงานดวยการใชสทเปนเอกลกษณเฉพาะตว

ในภาพยนตรเรอง The Fall (2006) ก ากบภาพยนตรโดย ทารแซม ซงค (Tarsem Singh) เปนภาพยนตรแนวแฟนตาซทมการสรางสรรคภาพทวจตรสวยงามโดยใชศลปะในการเลาเรอง ทงการใชความกวางของพนทในการสรางความหมายและสรางบรรยากาศทกวางใหญและเวงวางและใชการซ าจนเกดจงหวะ18เปนลวดลายทสวยงามเพอใชเปนภาษาในการถายทอดแนวคด และเนรมตโลกของ ภาพยนตรใหแสดงเหนถงจนตนาการของความฝนทกวางไกล

ท าใหสนนใหความรสกทเนนเปนพเศษ เรยกคสประเภทนวาสตดกนอยางแทจรง คสนหากน ามาผสมกนจะท าใหเปนสกลาง

18 จงหวะ หมายถง การซ ากนทองทศนธาตทเปนระเบยบตงแต 2 หนวยขนไป ท าใหเกดชองไฟทมระยะหาวเทากนหรอสลบกน โดยการใช จด เสน น าหนก ส รปทรงรวมไปถงลกษณะพนผว เพอแสดงออกถงความรสกและความพงพอใจทางสนทรยภาพในงานศลปะ การซ าใหมจงหวะจงเปนวธสรางความนาสนใจใหแกภาพ

43

ภาพท 21 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Fall. (2006) แสดงการใชพนทวางในการออกแบบฉาก

ภาพท 22 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Fall. (2006) แสดงการใชการซ าในการออกแบบฉาก

ศาสตราจารยเกยรตคณชลด นมเสมอ กลาวถงความงามในศลปะไววา ศลปะคอความงาม

ความงามเปนเรองศลปะ ความงามเปนคณลกษณะประการหนงของศลปะ เพราะความงามไมใชศลปะ ฉะนนศลปะทดนนจะตองใหความพงพอใจในความงามแกผชมในเบองตน ซงเกดขนจากการประสานกนอยางเปนเอกภาพของรปทรง เพอเปนแนวทางในการน าพาไปสอารมณทางสนทรยภาพของงานศลปะชนนนๆ ในขนตอไป ความงามในงานศลปะเกดจากการสรางสรรค เปนความงามทแสดงออกไดแมในสงทนาเกลยด มค ากลาววา “ศลปะ มไดจ าลองความงาม แตสรางความงามขน” ฉะนนแลวหากศลปะชนใดไรซงความงาม งานชนนนยอมไมเปนศลปะ ชลด นมเสมอกลาวไววาความงามในศลปะแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1.ความงามทางกายภาพ ไดแก ความงามของรปทรงทก าหนดดวยเรองราวหรอเกดจากการประสานกนของทศนธาต และความงามทางใจ ซงไดแก ความรสกหรออารมณทแสดงออก ในงานศลปะชนหนงๆ จงมความงามทงสองประเภทรวมกนอย แต จะเนนหนกไปทางใดกแลวแตประเภทของงานและเจตนารมณของผสราง

44 2.ความงามในศลปะ คอ ลกษณะสวนตวของศลปน เปนอารมณสะเทอนใจของผสรางทแสดงออกมาในงานศลปะ โดยอาจเปนไปเพออารมณทางความงามเอง หรอน าไปสอารมณสะเทอนใจในรปแบบอนๆ ศลปะคอการแสดงออก งานศลปะมใชเปนเพยงการเสนอความงามของรปทรง สสน หรอเสยง หรอภาษาแตเปนการส าแดงพลงอารมณความรสกจากภายในทประสงคตองการแสดงออก เชน อารมณสะเทอนใจ ความเกบกด ซงตางจากอารมณความรสกทางวทยาศาสตร เพราะไมไดแสดงสภาพวตถหรอสงใดๆ ตามธรรมชาต หากแตเปนการส าแดงพลงทางอารมณทเกนปกตวสยเพอทจะสามารถจงใจผชม ใหเกดการคลอยตาม ศลปะชนดนมกจะบดเบอนความเปนจรงเพอทจะแสดงผลทมตออารมณ และเปนศลปะอตวสย

การออกแบบงานสรางจงเปรยบเสมอนโลกทผก ากบตองการสรางขนเพอใหเหนถงจนตนาการ อารมณความรสกและความนกคด โดยใชภาพยนตรเปนอกหนงสาขาทางศลปะทจะใชแสดงออกเพอเผยใหเหนถงอดมการณหรอแนวคดบางอยางแกสายตาผชม บางครงสะทอนถงความเปนปจเจกของผก ากบ

ความหมายและหนาทของฉาก

ฉากถอวามความส าคญไมนอยไปกวาสวนประกอบอนๆ ฉากเปนสถานทท เปนสงแวดลอม หรอสภาพแวดลอมส าหรบตวละครและเปนทส าหรบการแสดงสถานทนไดรบการออกแบบเพอทจะเนนการกระท าและความขดแยงของตวละคร ฉากจะตองบอกใหทราบถงสถานทในละครในเวลาใดเวลาหนงทแนนอน เชน กลางว น กลางคน ปศกราชใด ยคสมยใดในประวตศาสตร หรอฤดกาลของปทเกดเหตการณขน แสดงใหเหนถงการเปลยนแปลงดานกาลเวลาในฉากตางๆ ตองท าใหแลเหนสภาพแวดลอมของตวละครอยางเดนชด ตองสามารถท าใหทราบไดวาดานนอก หรอดานใน ของสถานท และอยในเมอง หรอนอกเมอง เปนของจรง หรอจนตนาการ หรอเปนความฝน Katharine Anne Ommanney และ Harry H. Schanker เจาของหนงสอ The Stage and the School กลาวไววา ฉากควรจะสามารถบอกผชมไดถงบคลกลกษณะของตวละคร สภาพแวดลอมของตวละคร ผลกระทบของสภาพแวดลอมทมตอชะตาชวต หรอวถชวตของตวละคร และผลกระทบน นเปนอยางไร ในทางกลบกนบคลกภาพของตวละครมผลลพทตอสภาพแวดลอมของตวละครอยางไร เราสามารถสงเกตไดวา ความเกยจคราน ความมคณคา ความหมาย ความรก ความทะนถนอม ความผดปรกต ความขลงและอนๆ ของบคคล จะสะทอนใหเหนไดในบานทอยอาศยของตวละคร และทเครองประดบตกแตงของหองของผเปนเจาของอยางเดนชด

45

คณสมบตของฉาก 1. เปดเผยความสมพนธระหวางคนสองคน หรอคนหนงกบทอยอาศย 2. สามารถเผยต าแหนงหนาทการงาน สถานทท างาน อ านาจและต าแหนงในครอบครว

3. ชวยใหผชมสามารถเพงสมาธไปทบคลกลกษณะตวละคร องคประกอบและสญลกษณตางๆ หรอรวมความสนใจในภาพยนตร

4. สามารถสรางสรรคบรรยากาศและอารมณ อนกอใหเกดปฏกรยาโตตอบของผชมตอตวละครและบทภาพยนตรสามารถเกดขนไดจากการสอน าดวยฉาก

5. ฉากตองสรางขนจากความตองการและความตงใจของผเขยนบทละครและจากการตความหมายของผก ากบการแสดง

6. ฉากตองเอออ านวยตอนกแสดงและการแสดง ไมครอบง าหรอขมตวละครใหดอยลงและไมขมเสอผาทนกแสดงสวมใสอย

7. ฉากตองไมเปนอปสรรคตอการวางต าแหนงตวละครและไมควรหกเหความสนใจของผชมไปจากการกระท าของตวละคร

8. ฉากตองชวยเสรมเนอหาของเหตการณในละคร ไมควรปดบง เนอหาของเหตการณ

รปแบบฉาก

รปแบบฉาก หมายถงลกษณะโครงสรางดานหนาของฉาก ซงประกอบกนเขาหลายๆ สวน เพอสรางสถานทแวดลอม ใหแกตวละคร และเปนฉากหลงใหแกตวละคร ลกษณะโครงสรางดานหนานเปนแนวทางในการออกแบบฉากและการสรางฉาก และมสวนสมพนธกบสไตลการแสดง แตละสไตลดวยการเคลอนไหวของนกแสดง และสถานการณตางๆ ของเรองมความผกพนกบรปแบบฉากโดยตรง

ฉากแบงไดเปน 2 ชนดคอ ฉากภายใน (Interior) คอ ฉากทแสดงวาเปนสถานทภายในของสงใดสงหนง หรอ

มเครองประดบการแสดง ตวอยางของฉากภายใน ไดแก ในบาน ในส านกงาน ในเครองบน ในรถยนต บนเรอ เปนตน

46

ฉากภายนอก (Exterior) คอ ฉากทแสดงสถานททเปนภายนอกของอาคารทอยอาศย ไดแก ในสวน ชายคาบาน รวบาน ในปา บนเขา หรอสวนใดกไดทสามารถแลเหนทองฟาหรอแลเหนปรากฏการณทางธรรมชาตอยางเดนชด อาจจะมสงใดสงหนงเปนสอความหมายกได เชน เสาไฟฟา มานงในสวน ตนไมใหญ เปนตน

อปกรณประกอบฉาก

ฉากประกอบขนจากวสดหลายชนด เชน ผา ไม โลหะ กระดาษ ปน งลง สวนมากจะสรางส าเรจรปเปนชนๆ แลวน าเขามาประกอบกนเปนรปรางในหองสง เมอใชแสดงเสรจกสามารถถอดออกเกบเปนชนๆไดอยางเดม เพอน ากลบมาใชใหมในครงตอไป ถาเปนสงกอสรางจะมาในรปแบบของประต หนาตาง ฝาผนง เสา บนได พนยกระดบ ก าแพง งลง ถาเปนธรรมชาตจะมาในรปแบบของ ตนไมขนาดตางๆ กอนหน หญา ชนสวนตางๆ ดงกลาวจะใชวสดทมน าหนกเบา ท าเทยมขนเพอสะดวกในการเคลอนยาย หรอการเกบ ซงโดยมาจะใชวสดทเปนไม ผาและโฟมในการท า อปกรณประกอบฉากเปนสวนทชวยใหฉากมบรรยากาศสมจรงมากยงขน ถาฉากเปนตวอาคาร อปกรณประกอบฉากจะมาในรปของเฟอรนเจอร อนไดแก โตะ เกาอ ต เตยง ของใชตางๆ ไมวาจะเปนโรงถายภาพยนตรหรอสถานโทรทศน โดยทวไปประสบปญหาเกยวกบอปกรณฉากเปนอนมาก บางประเภทมราคาแพง ช ารดงาย หรอมน าหนกเบาเกนไป จงจ าเปนตองสรางเทยมขน แตมความคงทนและน าหนกเบา เชน ใชยาง พลาสตก หรอโฟม บางชนดไมคมคา และเปนภาระตอการเกบรกษากสามารถใชวธเชาหรอยม ในบทนเปนการทบทวนเนอหาและรวบรวมทฤษฎทเกยวกบการออกแบบฉากภาพยนตร จากการศกษาท าใหพบวา ผก ากบทมความโดดเดนในดานความงามของภาพ มความก ากงในการท างานรวมกนระหวางผก ากบกบนกออกแบบงานสรางทซอนทบกน แตในฐานะผก ากบทมเอกลกษณเฉพาะตวทชดเจนยอมเปนการแสดงออกใหเหนถงการท างานทโดดเดนในภาพยนตรทกเรองจนสามารถน าเสนอตวตนผานงานภาพยนตรได การออกแบบฉากจงมสวนส าคญเปนอยางมากในการเนรมตความงามเพอใหสอดคลองกบตวเนอเรองของภาพยนตร และเปนการสรางสภาพแวดลอมในการสออารมณและความหมายใหแกภาพเพอเราอารมณของนกแสดงใหตกอยในโลกอกใบหนงทถกสรางขนและเปนการเราอารมณของผชม อกทงยงเปนการสรางความงดงามและความนาสนใจใหแกภาพ จะเหนวารปแบบการน าเสนอของผก ากบแตละคนมความแตกตางกนในการน าเสนอถงแมจะใชการออกแบบการสรางไปในทศทางเดยวกน คอสรางความหมายและความงาม ทงนการออกแบบฉากจงเปนเสมอนลายเซนของผก ากบทจะแสดงออกผานงานภาพยนตร

47

บทท 3

งานออกแบบงานสรางของ สแตนลย คบรก

ในบทนจะศกษารายละเอยดของงานออกแบบฉากภาพยนตรและเนอหาในภาพยนตรแตละเรองของสแตนลย คบรก รวม 3 เรอง ไดแก

1. 2001 A Space Odyssey 2. A Clockwork Orange 3. Barry lyndon 4. The shinning ภาพยนตรทง 4 เรองนนบเปนตวแทนภาพยนตรทสามารถเปนตวแทนของคบรกในแงมม

ดงกลาวไดเปนอยางด โดยในภาพยนตรแตละเรองจะท าการอธบายเนอหา 2 สวนหลกๆ ไดแก 1. เนอหา เรองโดยยอของภาพยนตร 2. งานออกแบบงานสราง (ฉาก) ภาพยนตรทโดดเดนและมความส าคญ

ภาพยนตรอนวจตรตระการตาล ายคสมยเตมเปยมดวยคณภาพทมาพรอมกบเนอหาทางจตวทยาอนลมลกแฝงไปดวยปรชญาอยาง 2001 Space Odyssey หรอ Clockwork Orange หรอแมกระทงภาพยนตรยอนยคและภาพยนตรสยองขวญอยาง Barry Lyndon และThe Shinning หากลองพจารณาดโดยแยกออกเปนสดสวน การสรางภาพยนตรหนงเรองโดยการก ากบกบของสแตนลย คบรกนนประกอบดวยอะไรบางทสามารถสรางใหภาพยนตรนนออกมาศลปะทดและสมบรณแบบ ค าตอบนาจะเปนวาการออกแบบงานสรางเปนสวนส าคญอยางมากในการถายทอดน าเสนอความคดผานศลปะภาพยนตร ทงนกใชวาจะมเพยงการออกแบบงานสรางเทานนทโดดเดน ผลงานภาพยนตรของสแตนลย คบรกนนนบไดวาสมบรณแบบในทกภาคสวน แตการจะขอศกษานจะเนนสวนของการออกแบบงานสรางทขาพเจาเหนวาโดดเดนเปนเอกลกษณเฉพาะตว

48 เอกลกษณอนโดดเดนของสแตนลย คบรกในการออกแบบฉากคอ ความสมมาตรในการออกแบบฉาก เขามกจะวางองคประกอบภาพในลกษณะของซายขวาเทากน ไมหนกไปทางใดทางหนง การวางส ลวดลายตางๆ ผนง พน สถาปตยกรรม งลง ถกจดวางต าแหนงอยางมระเบยบ เพอใหเกดดลยภาพ เขาจดทกอยางเหมอนละครเวท ภาพยนตรของเขามกใชบทพดเพยงนอยนด เขามกจะใหความส าคญกบภาพในการเลาเรองมากกวา ครงหนงเขาเคยกลาวไววา “ไมใชขอความทฉนตงใจจะถายทอดดวยค าพด” ภาพยนตรของเขาเปนเสมอนประสบการณแบบอวจนภาษา การออกแบบงานสรางจงมสวนส าคญเปนอยางมากในการสอสารผานทางภาษาภาพของผก ากบทานน

ภาพยนตรเรอง 2001 Space Odyssey

เนอหาและเนอเรองโดยยอ ภาพยนตรเรองนเปนหนงไซไฟ ทดดแปลงมาจากนยายวทยาศาสตรของ อารเธอร ซ

คลารค(Arthur C.Clark ) แปลเปนภาษาไทยโดยระเรงชย ในชอ จอมจกรวาล คบรคดดแปลงเนอเรองและเขยนบทภาพยนตรรวมกบ อารเธอร ซ คลาค ผลงานรองนถอเปนผลงานชนเอกทพลกโฉมหนาของวงการภาพยนตรไซไฟไปตลอดกาล ภาพยนตรเรองนแสดงใหเหนถงจนตนาการอนล าเลศทงในเรองของดไซนและเทคนค ตองกลาววาภาพยนตรเรองนถกสรางขนกอนท นล อารม สตรองและเพอนๆ ของเขาจะขนไปเหยยบดวงจนทร แตเขาสามารถถายทอดภาพการผจญภยในอวกาศไดอยางสมจรงสวยงาม โดยเฉพาะในยคทยงไมมเทคโนโลยคอมพวเตอรกราฟกเขาชวยในการตกแตงใหสมจรงเหมอนในสมยปจจบน ทมผสรางตองอาศยการท าโมเดลขนาดใหญยกษในการถายท า โดยมผเชยวชาญจาก นาซามาเปนทปรกษาในการออกแบบ โดยมนกออกแบบงานสราง 3 คนคอ แฮรร แลงกจ, เออรเนสต อารเชอร และแอนโธน มาสเตอรมารวมถายทอดจนตนาการอนกวางไกลของสแตนลย คบรกใหออกมาเปนรปธรรมตามทเราไดเหนในภาพยนตรเรองน คบรกถายท าภาพยนตรเรองนดวยระบบ Super Panavision ซงใชฟลมขนาด 70 มลลเมตร เขาใชประโยชนจากความกวางของจอภาพในการแสดงใหเหนถงความกวางใหญไพศาลของจกรวาล คบรกเลอกแฮร แลงจซงเปนหนงในวศวกรจากนาซามาออกแบบใหในภาพยนตรเรองนเพราะ เขาตองการความสมจรงทไมใชแคสวยงามแตทกสงตองรองรบดวยเหตผลไมใชออกแบบอยางเลอนลอยแตตองมทมาทไปและสมเหตสมผล การตกแตงภายในในฉากยานอวกาศสะทอนใหเหนถงงานดไซนในยค 60s อนเปนวสยทศนแหงโลกอนาคตของคบรกอยางเตมท เขาพถพถนในการเลอกใชอปกรณประกอบฉาก เขา

49 มสวนรวมในทกกระบวนการผลตไมเวนแมกระทงเนอผาส าหรบตดเยบชดของนกแสดงทเขาเปนคนเลอกเอง ความนาเบอหนายอาจจะเปนสงหนงทใครหลายๆ คนอาจจะไดรบจากภาพยนตรเรองน แตเมอเวลาผานไปมนแสดงใหเหนถงอจฉรยะภาพของสแตนลย คบรกและเปนทยอมรบของเหลาบรรดานกวจารณชนน า พอลลน เคล ถงกบบอกวา นคอภาพยนตรล าจนตนาการททรงคณคาทสดเทาทเคยมการสรางมา สวน โรเจอร อเบรต กยกยองภาพยนตรเรองนวามนยงใหญเสยยงกวาความไพศาลของจกรวาล ภาพยนตรเรองนท ารายรบไปได 56.7 ลานเหรยญ และกลายเปนหนงท าเงนสงสดในป 1968 ของสหรฐอเมรกา และผลงานเรองนยงไดรบการเสนอชอเขาชงรางวลออสการสาขาผก ากบยอดเยยมและก ากบศลปยอดเยยมในป 1969 แตเปนทนาเสยดายเพราะพลาดทงสองรางวลโดยไดรางวลสเปเชยลเอฟเฟกตยอดเยยมมาแทน ภาพยนตรเรองนเปนเรองราวของการคนพบวตถลกลบและการคนพบอารยธรรมบนโลกมนษยทสงตอมาจากสงทรงภมปญญาจากตางดาว ท าใหมนษยเกดการการเรยนรและสรางอารยธรรมแรกขนบนโลกและสามารถพฒนาจนน าพาไปสการทองอวกาศไปสดวงจนทรและดาวพฤหสเพอออกตามหาสงทตางดาววางวตถทใชในการตดตอสอสารกบมนษยไวตามจดตางๆ ในอวกาศ เพอเรยนรความจรงทจะน าพามนษยไปสความจรงแทอนเปนหนงเดยวกบจกรวาล งานออกแบบฉากภาพยนตรเรอง 2001 Space Odyssey

ฉากท 1

ภาพท 23 ฉากภาพยนตรเรอง 2001 Space Odyssey

50 การออกแบบแทงศลาสด าเกดจากความคดของคบรกทตองการวตถประหลาดจากนอกโลกทสงตอภมปญญาความรและทกษะบางอยางแกเหลาวานร เขาคดวามนควรจะเปนวตถทดมความลกลบและเปนปรศนา ควรเปนสงทดเรยบงายและเงยบเชยบ เปนเรองลลบระหวางทางแยกของววฒนาการของมนษย แทงศลาสด าหรอโมโนลทแทงนปลกความสงสยใครรและสรางความคลมเครอในการตความแกผชม การสรางลกษณะของแทงสเหลยมผนผาสด าสนทในแนวตงและมผนผวทเรยบเนยน ถกจดวางใหตงตระหงานอยกงกลางของภาพ ทามกลางเหลาฝงวานรทสงสยในวตถลกลบแทงน มนสรางความฉงนใหกบผชมพอๆ กบความสงสยใครรของเหลาวานรอยไมนอยไปกวากน พลงแหงความเงยบ เครงขรมและนาเกรงขาม การวางไวตรงจดกงกลางภาพท าใหมนปะทะกบสายตาแบบทนททนใด คบรกตงใจตดทอนใหเหลอเพยงรปทรงเรขาคณตทเรยบงายแตทรงพลง เมอวตถประหลาดรปทรงเรขาคณตถกวางอยบนพนททางธรรมชาตทเปนรปทวทศนสมยบรรพกาลอนเวงวางและนาพศวงทคบรกเกบขอมลภาพถายมาจากทะเลทรายนามบ (บรเวณประเทศนามเบย) แสดงใหเหนถงความขดแยงระหวางวตถประหลาดกบพนทแหงนน เปนการเลาเรองผานการแทนคาดวยสญลกษณอนชาญฉลาดไดอยางนาสนใจ คบรกสรางความลกของภาพดวยการวางหนขนาดใหญไวทพนทสวนหนาทางดานขวาและวางแทงศลาสด าไวตรงพนทสวนกลางและมพนทสวนหลงเปนทศทศนอนเวงวาง ท าใหภาพเกดความลก อกนยหนงเปนการสรางมมมองสายตาผชมประหนงวาเราคอวานรทอยในถ าและก าลงเพงพนจถงวตถประหลาดชนนอยเชนกน การจดแสง

คบรกใชการจดแสงแบบ low key ทใหปรมาณแสงทนอยและเนนความมดอมครมเปนส าคญ เพอบงบอกถงความเรนลบและไมมใครลวงร ในขณะทฉากหลงซงเปนทองฟาในยามเชาตร แสงของดวงอาทตยทคอยๆ สาดแสงสวางตดกบฉากเบองหนา เกอบจะเปนการถายยอนแสง แตยงคงใหเหนรายละเอยดทส าคญตามทคบรกตองการน าเสนอ อกทงยงจดแสงใหสองลงมาจากดานบนตรงจดกงกลางภาพเพอเนนจดส าคญ จะเหนวาตรงตวแทงโมโนลทสด าไมมเงาตกทอดไปทางใด สงเสรมใหวตถจากนอกโลกดประหลาดและลกลบมากยงขน คบรกใหความส าคญและละเมยดละไมในเรองของการจดแสงเปนอยางมาก เพอใหภาพสวยสมบรณแบบ

51 การใชมมกลอง

การใชมมกลองในระดบสายตา (eye-level shot) ซอนนยความเปนกลางทางอารมณ ปราศจากอคต เปดโอกาสใหผชมตความและตดสนเอาเอง ถงแมจะเปนมมกลองทไมไดมความพเศษอนใดแตแฝงไวดวยความเรยบงายและซอนนยทส าคญเอาไว เปนสายตาของคนธรรมดาสามญทไมไดถกปรงแตงเพอเพมสถานะใหกบผชมเปนเพยงผทฉงนสงสยไมตางจากเหลาวานร

ฉากท 2


ความโดนเดนของฉากถอวาเปนฉากหนงทโดงดงจากงานดไซนลอบบบนสถานอวกาศ ดวยงานออกแบบทล ายคล าสมยแบบ ฟวเจอรรซม (Futurism)19 ภาพเกาอสแดงกลายเปนภาพจ าทท าใหทกคนนกถงชอของเกาอตวนคอ Djinn เปนผลงานออกแบบของ โอลวเยร มรก เมอ ค .ศ. 1965 ทท าใหบรษทเฟอรนเจอรฝรงเศส สะทอนใหเหนศลปะยคมด-เซนจร ลกษณะของรปทรงในยคน คอความโคงมนทมชวตและความพถพถนในการผลต เปนเกาอทสรางขนมาเพอใชในภาพยนตรเรองนโดยเฉพาะ ท าใหเมอถายท าเรองนจบ คบรกท าลายมนทงเพราะตองการใหมนมเพยงแคในภาพยนตรเรองนเทานน

19 ลทธศลปะทมงเนนในเรองความงามทไมหยดอยกบท มกเสนอในมมมองทเปนวทยาศาสตร เทคนค

วชาการตางๆ ความเรว และมกมแรงบนดาลใจมาจาก อวกาศ วงลอเครองจกร เปนตน

52 ภายในโถงทางเดนของโรงแรม Hilton คบรกจดองคประกอบภาพโดยใชเสนน าสายตาแบบจดเดยว เปนเสนสมมตทเกดจากเสนพน เสนเพดาน เกาอทถกวางอยางเปนระเบยบ ทกอยางถกจงใจใหอยเปนทเปนทางอยางเปนจงหวะ โดยใชการซ ากนเพอใหเกดระยะหางทเปนจงหวะ ไมวาจะเปนหนาตาง โทรทศน งลง ท าใหภาพเกดความนาสนใจและเกดมตความลกแกภาพ การใชหองสขาวชวยขบเนนใหเหนเฟอรนเจอรสแดงไดเดนชดรวมไปถงนกแสดงทใสชดในสเขมเพอใหเกดการตดกนของคาน าหนกสทอยเบองหนา เสนน าสายตาและคาตางของสชวยน าสายตาใหโฟกสไปทตวละครหลกของเรอง จะเหนวาคบรกตองการเนนไปทตวละครทอยตรงพนทสวนกลางคอการคยกนระหวาง ดร.ฟรอยและตวละครทวางอยดานซายและดานขวาในพนทสวนหนาของภาพโดยเอยงท ามม 45 องศาเปนการจงใจเพอน าสายตาไปทจดกงกลางของภาพ การจดแสง การจดแสงแบบ high key โดยเนนแสงสวางทวทกพนท เพอใหผชมมองเหนรายละเอยดไดอยางแจมชด ไมไดเนนวาทศทางของแสงมาจากจดใดเปนหลก จากภาพจะเหนแหลงก าเนดแสงกระจายอยท วทงภาพแตเปนแสงสขาวทนมนวลไมแขงกระดาง จะเหนวาคบรกใชแสงทนมนวลเพอควบคมแสงเงาไมใหมความขดแยงกนมากนกเพอใหเกดเงาตกทอดทไมชดเจนจนเกนไปและเพอใหพนททงหมดของภาพยงคงความขาวและขบเนนตวละครและเฟอรนเจอร การใชมมกลอง คบรกยงคงใชมมกลองในระดบสายตา (eye-level shot) เพอควบคมสภาวะทางอารมณใหเปนไปในทางทเรยบงายแตยงคงไวซงการเปดโอกาสในการตความ ยงไมตองการใหมมกลองแสดงตวเปนผตดสนใหแกผชมเพอสงเสรมการเลาเรองทยงคงเปนปรศนาของเนอหาในชวงน ถงแมจะเปนมมกลองทเรยบงายแตมนเปนการเลาเรองโดยใชภาษาทางมมกลองใหคอยๆ คลายปรศนาไปพรอมกบการด าเนนเรอง

53

ฉากท 3

ภาพท 25 ฉากภาพยนตรเรอง 2001 Space Odyssey งานออกแบบงานสรางขนาดเกาสบตนนมความสงเกอบเจดสบฟต สามารถหมนไดดวยความเรวสงสดสามไมลตอชวโมงน เปนโครงสรางขนาดยกษทโคงเปนวงและหมนไดสามรอยหกสบองศา เพอสรางฉากสญญากาศบนยานดสคฟเวอรวนไดอยางนามหศจรรย ในภาพยนตรเราจะเหน ดร. แฟรงค พล วงออกก าลงกายอย เปนเทคนคการถายท าทล าลกผดกบหนงไซ-ไฟในยคนน ทกงานสรางถกคดมาอยางรอบคอบเพอใหเอออ านวยในการถายท า คบรกมความประณตและใสใจในรายละเอยด ดวยวสยทศนทกาวไกลและจนตนาการอนล าเลศ ท าใหงานออกแบบงานสรางในภาพยนตรเรองนมความสมจรงทางวทยาศาสตรและเปนศลปะทงดงามจน เคยร ดลเล นกแสดงผรบบทเปน ดร.โบวแมนถงกบบรรยายวา มนท าใหผมรสกวา หนงเรองนมทมงานอารตทใหญทสดเทาทเคยมการท าหนงมา วงลอนมนแปลกตาและเหมอนจรงมากเวลาทอยขางในนน จนผมลมไปเลยวาตวเองเปนนกแสดงและเรมคดวาผมคอนกบนอวกาศอยจรงๆ ในฉากนคบรกใชโทนสขาวเปนหลกและใชสด าในการสรางจดเดนมเสนน าสายตาทเปนวงโคงทงสองขางเพอบบสายตาใหโฟกสไปทตวละครทก าลงวงอยและสรางดลยภาพแบบสมมาตรแกภาพ คบรกจงใจใชสทเรยบงายเพอบงบอกถงการเดนทางทยาวนานในหวงอวกาศและการจ าศลและไรชวตอยเปนเวลายาวนาน การจดองคประกอบแบบสมมาตร การจดวางทเนนความเหมอนกนทงสองขางโดยวางตวละครไวตรงกลาง เพอบงบอกถงความไรชวตชวาและการตกอยภายใตการครอบง าของเครองจกรแหงโลกอนาคต การสรางบรรยากาศทหอมลอมไปดวยเหลานกบนทจ าศลอยรอบขางท าใหเกดความหดหของการเดนทาง เนอเรองในชวงนคอยๆ เผยปมขดแยงระหวาง

54 ปญญาประดษฐกบมนษยผตกอยใตบงคบบญชา มนคอยๆ กลนกนชวตไปเรอยๆ เหมอนวงลอทคอยๆ ครอบง าและบงบอกถงอนตราย การจดแสง คบรกใชแสงแบบ low contrast ใหแสงดนมนวล (soft light) เปนการจดแสงในลกษณะทมความขดแยงของแสงทคอนขางต าโดยใหคาตางของแสงเงาไมมากจนเกนไป เพอสรางความลกลบและนาตนเตน กอรางสรางบรรยากาศทหดหแกตวละคร มเพยงไฟทซอนอยใตวงลอทงสองฝงเผยใหเหนเปนระยะ ลกษณะทเหนชดในการจดแสงคอ การจดแสงแบบคอนทราสต า เพอไมใหเสนจากเงาของวตถเกดขนในภาพ เขาตองการใหภาพดสะอาดตาอยในอารมณทนงเงยบและสงบ ไมสงผลทางอารมณใดๆนอกจากความนาเบอหนายและอดอด การใชมมกลอง

การใชมมกลองในลกษณะกลองมมสง (high angle) ชวยขบเนนใหเหนฉากและชวยบดบงความส าคญของตวละครทโดนเครองจกรเหลานครอบง า คบรกใชมมกลองในลกษณะเดยวกนถายท าในทกอรยาบถทงเคลอนตามตวละครจากดานหลงและถายใหเหนดานหนาตวละครทก าลงวงอย เปนมมกลองทเคลอนไปตามวงลอทตดตงขนมาเพอรองรบเทคนคพเศษของการท าฉาก 360 องศา การใชมมกลองในลกษณะนสงผลใหเกดความรสกของการถกมองจากสงทไมอาจคาดการณไดจากสงทอยภายในยานล านและไมอาจรไดเลยวามฆาตกรรวมการเดนทางมาในครงนดวย ซงรองรบกบเนอทก าลงจะเกดขนหลงจากน คอเกดการฆาตรกรรมจากปญญาประดษฐ

ฉากท 4


55 ฉากหมนไดเปนอกฉากหนงทโดดเดนเปนไอเดยทสดแปลกประหลาดและนาทงในการออกแบบงานสราง เขากลาทจะลงมอท าดวยวธทสวนทางกบคนอนอยเสมอ บงบอกถงความเปนคนนยมความสมบรณแบบไดอยางชดเจน คบรกพฒนาเทคนค Iris shot ซงเปนเทคนคของหนงเงยบโดยสวนใหญจะเปนการบงรปวงกลมหรอวงร โดยปกตแลวจะใชในชวงเปดและปดเรอง อกตวอยางหนงทคนตากนดคอฉากเปดเรองของภาพยนตรชด James Bond โดยพฒนาขนใหมเปนเอกลกษณของตวเอง คบรกกเชนเดยวกน เพอสรางเสนน าสายตา ไปสตวละครทอยในพนทสวนหลงของภาพ คบรกใชการซ ากนของเสนโคงทอยในพนทสวนหนาในการจดองคประกอบโดยคอยๆ ไลระดบลงไปสพนทสวนหลงอยางเปนจงหวะสรางความนาตนเตนใหแกภาพ ท าใหภาพเกดความเคลอนไหวทไมสนสด อกทงยงใชเสนตรงจากทางเดนและเสนตรงทอยดานบนพงตรงไปยงกงกลางของภาพ เพอดงดดความสนใจไปทตวละครทก าลงกระวนกระวาย การท าใหฉากหมนไดสามารถชวยเราอารมณความนาตนเตนของเนอหาในชวงน การจดแสง คบรกใชแสงแบบ low contrast ใหแสงดนมนวล (soft light) ทมคาความขดแยงของแสงเงาทต าและอยในลกษณะทแสงไมสวางมากจนเกดไป ลกษณะพเศษทโดดเดนคอการจดแสงโดยไมเกดเงาตกทอดจากวตถหรอเกดในลกษณะทนอยมากท าใหภาพดไรชวตและนงสงบ บงบอกถงการเดนทางในหวงอวกาศทเงยบสงบและไมมทสนสด มจดก าเนดแสงจากทางเดนดานลางทยาวเปนเสนตรงวงเขาไปหาจดกงกลางภาพ เพอดงดดสายตาไปยงตวละครทก าลงอยในอากปกรยาทหวาดกลว สรางความนาเตนเตนใหแกผชม การใชมมกลอง

คบรกใชมมกลองในระดบสายตา (eye-level shot) เพอถายทอดบรรยากาศของความนงเงยบแตแฝงไปดวยอนตรายจากสงทนากลวทสดคอ ปญญาประดษฐทก าลงคกคาม การใชมมกลองทไมแสดงออกในเชงใดเปนเหมอนการปลอยความคดใหลองลอยและเปนปรศนาทยากแกการคาดเดาวาสงตามมาคอสงใด เปนการสรางความก ากวม ความไมแนชด

56

ฉากท 5


หองหรสขาวโพลนสดแสนประหลาดนถกตกแตงดวยเฟอรนเจอรในสไตลหลยส เปนการผสมผสานความเปนหลยสและความโมเดรนเขาไวดวยกนไดอยางนาสนใจ เปนหองทเตมไปดวยปรศนาและค าถามมากมาย ในฉากนเปนเนอหาในตอนทายเรองทเฉลยโดยทงปรศนาไวใหตความ คบรกใชสเพยงไมกสในการออกแบบโดยอยในหลกการจดองคประกอบแบบสมมาตร หองทแยกไมออกระหวางความจรงกบความฝน วตถตางๆ ทถกบรรจลงไปในฉากดเหมอนจะไปดวยกนไมไดทงยานอวกาศล าเลก แทงโมโนลทสด าหรอแมกระทงพนทซอนไฟใวดานลางดเหมอนจะไปดวยกนไดยากกบหองแตกลบมความลงตว ทกอยางถกจดวางอยางเปนระเบยบ ทกมมในการถายท าถกจดมาอยางเปนระบบ ไมวาจะเปนมมไหน ภาพทออกมากยงมความสมดลทสวยงาม เสนน าสายตาแบบจดเดยวมอยท วทงภาพทงจากเสนบนพนหอง ทงการจดวางโตะเกาอลวนน าพาสายตาไปสจดทคบรกตองการน าเสนอ

ฉากนใชดลยภาพแบบสมมาตรในการจดองคประกอบภาพ จะเหนวาดานซายและดานขวาของภาพอยในลกษณะทเหมอนกน เกาอ โตะ รปปน และภาพเขยนโบราณถกวางไวเหมอนกนทงซายและขวา มเพยงแทงโมโนลทสด าและเตยงทมตวละครนอนอยวางไวตรงจดกงกลางภาพ อกทงยงใชสในการสรางความเปนเอกภาพ โดยจะเหนวา มการใชสเหลองอมเขยววางไวตามจดตางๆ ของภาพในลกษณะทเทากนไมเอนเอยงไปฝงใดฝงหนง การจดแสง

การจดแสงโดยการใชไฟสองจากพนดานลางขนมาดานบน ท าใหมแสงสวางทวทงภาพแตเปนแสงทไมจดมากนกท าใหภาพมน าหนกแสงเงาทไมตดกนมากนกใหแสงดนมนวล (soft light)

57 ท าใหภาพดราวกบความฝน เปนการสรางปรศนาในการตความถงการมอยของสงเหลานไดเปนอยางด การใชมมกลอง

คบรกเลอกใชมมกลองในระดบทสงกวาระดบสายตาเลกนอยเพอเผยใหเหนสงตางๆ ทอยภายในหอง เขาไมไดใชมมกลองในการแทนสายตาของตวละครแตเปนการถายใหเหนตวละครทนอนอยบนเตยงทมองไปยงแทงโมโนลทสด า เพอเปดโอกาสในการตความ และชวยสรางความสบสนมนงงวาแทจรงแลวสงทงหลายเหลานคอสงใดและสงทตวละครเปนอยคออะไร อทธพลท 2001 Space Odyssey สงผลตอภาพยนตรเรองอน

การออกแบบอนชาญฉลาดนยงสงอทธพลมากมายใหแกเหลาภาพยนตรไซ-ไฟในยคปจจบนในการสรางงานออกแบบงานสรางตวอยางเชน ภาพยนตรเรอง Arrival ป 2016 ทใชความคลมเครอและความเงยบเชยบในการออกแบบวตถประหลาดจากตางดาวเพอสรางความฉงนแกผ พบเหนและความเวงวางของทวทศนอนกวางใหญ

ภาพท 28 ฉากจากภาพยนตรเรอง Arrival ค.ศ. 2016

การออกแบบงานสรางในฉากหมนได 360 องศานใหแรงบนดาลใจในการสรางภาพยนตร

แก ครสโตเฟอร โนแลนในเรอง Inception ป 2010 โดยการน าไอเดยการการสรางฉากหมนไดมาปรบใชในฉากแอกชนของตวเองอยางรวมสมย

58

ภาพท 29 ฉากจากภาพยนตรเรอง Inception ค.ศ. 2010

ภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange

เนอหาและเนอเรองโดยยอ

ภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange เปนภาพยนตรทสรางขนเปนล าดบถดมาจากภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odyssey เสรจสนลง คบรกยงคงสนใจเนอหาในเรองของบานคอศนยกลาง เปนการเดนทางออกจากบานซงเปนการแสดงออกในเรองของความเปนเพศชาย จะสงเกตเหนไดจากภาพยนตรเรองกอนหนาน ไมวาจะเปนเรองของทหารทตองผลดพรากจากบาน นกมวยททายสดตองยายออกจากนวยอรคไปใชชวตอยในชนบทหรอแมกระทงนกบนอวกาศทตองเดนทางไกลบานเปนเวลานาน ภาพยนตรเรองนเปนการแสดงถงสภาวะความรนแรงของเพศชายและเชอมโยงไปถงความรนแรงทสมพนธระหวางเพศชายและเพศหญง

ภาพยนตรเรองนน าเสนอเรองราวของโลกอนาคตทสงคมลมสลายและเสอมทราม มนจงเตมไปดวยฉากทางจตวทยาและเรองราวทางเพศ บานเรอนถกตกแตงดวยศลปะทมแตเรองทางเพศในระดบวปรต มการผสมผสานรปแบบศลปะแบบปอบอารท (Pop Art) และไซคเดลก (Psychedelic) ทกอใหเกดอาการทางประสาทมสสนทฉดฉาดและรนแรง ผสมเขากบการออกแบบตกแตงภายในดวยสไตลการออกแบบทางสถาปตยกรรมแบบ Brutalist architecture เครองแตงกายทสดประหลาดจากการออกแบบทยอดเยยมและสะทอนเอกลกษณเฉพาะตวจากงบทมอยอยางจ ากดจ าเขยในการสราง

เนองจากความรนแรงของภาพยนตรจงถกคนดตอตานเพราะมเนอหาทน าเสนอภาพของแกงวยรนกอคดอกฉกรรจอยางสนกสนานและเกดคดวยรนกอเหตเลยนแบบการกระท าจากตวละคร จงถกเรยกรองใหยกเลกการฉายภาพยนตรเรองน สอมวลชนของประเทศองกฤษพาดหวขาว

59 วา อาชญากรรมทกคดทเกดขนตอนนลวนเปนเหตมาจาก A Clockwork Orange แตถงอยางไรมนกเปนหนงทท าเงนเปนอนดบสองใหแกวอเนอรบราเธอรในชวงเวลานน หลงจากยกเลกการฉายภาพยนตรเรองนในประเทศองกฤษ ภาพยนตรเรองนถกน ากลบมาฉายอกครงหลงจากทคบรกเสยชวตลงในป 1999

ภาพยนตรเรองนน าเสนอกลมวยรนทออกสรางความวนวายกออาชญากรรมอกอาจและความเสอมทราม เปนสภาพสงคมของโลกอนาคตทฟอนเฟะ เมออเลกซหนงในกลมพลาดทาจนท าใหเหยอผเคราะหรายถงแกความตายและถกสงตวไปรบโทษอยในเรอนจ าแหงหนง และถกคดเลอกใหเปนหนทดลองในโครงการบ าบดโครงการหนงของรฐเพอจะไดรบการลดโทษ เปนการบ าบดใหนกโทษกลวและคลนเหยนเมอท าความผดโดยใชหลกทางวทยาศาสตร เปนการน าเสนอชวตทขาดอสระในการเลอกทจะกระท า และเมอเขาออกมาสสงคมกลบพบวาตวเขาไมสามารถใชชวตอยไดทามกลางสภาพสงคมทไมเปลยนแปลง และไมสามารถไดรบการใหอภยจากสงทเขาเคยท าผดพลาดในอดตไดเลย

งานออกแบบฉากภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange

ฉากท 1

ภาพท 30 ฉากภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange

60

นคอฉากเปดตวของภาพยนตร โคโรวามลคบารเปนสถานททพวกเขาจะมารวมตวกนของ อเลกซและเพอนทงสามคนของเขาเพอทจะมานดพบเพอดมนมทผสมดวยเวลโลเซทหรอสารเสพตดชนดหนงซงจะท าใหสมองแจมใสและพรอมกอนจะออกไปอาละวาดและสรางความรนแรงตามสถานทตาง ๆ ไดอยางสนกสนาน คบรกสรางเสนน าสายตาแบบจดเดยวจากเหลารปปนทเปนรปผหญงเปลอยกายอยในอรยาบถทหยาบคายและลอแหลมและตวละครประกอบทนงเรยงรายอยดานขางทงซายและขวาเพอน าสายตาผชมใหพงตรงไปยงตวละครหลกทถกปกคลมไปดวยสงเสอมทราม คบรกใชการซ าของอรยาบถจากรปปนเพอชวยใหเกดเสนและจงหวะทสวยงาม ท าใหภาพดลกแมจะอยภายในหองทมดชด โดยใหอเลกซและเพอนทงสามคนอย ณ จดรวมสายตา

คบรกตงใจสรางบรรยากาศอนนาอดอดเสอมทรามนดวยเสนน าสายตาทเกดจากรปทรงดานขางทบบคนและตางมงตรงไปยงอเลกซและเพอนทงสามคนทพรอมจะออกไปสรางความวนวายไดอยางไมเกรงกลว เปนการสรางสภาพแวดลอมทางจตวทยาใหตวละครและผชมตกอยภายใตสงทเสอมทรามเหลานและเปนตวกลอมเกลาจตใจใหเขาอยในโลกทเตมไปดวยความรนแรงทางเพศ เปนการเสยดสสภาวะของโลกอนาคตตามความคดของคบรก

การใชดลยภาพแบบสมมาตรในการจดองคประกอบภาพโดยใชการซ ากนของรปปนผหญงเปลอยสขาว ทอยในทางทางทซ ากนและผคนทนงอยมาวางไวทงดานซายและดานขวาเรยงกนจากดานหนาไปสเบองหลงอยางเปนจงหวะ ท าใหเกดความเทากนของน าหนกภาพทงซายและขวา อกทงยงเปนการสรางเสนน าสายตาไปสตวละครทเปนจดเดนทอยตรงจดกงกลางภาพ ท าใหภาพเกดมตความลก การจดแสง

คบรกใชแสงแบบ low contrast ใหแสงดนมนวล (soft light) เพอคมใหภาพไมสวางจนเกดไป ซงเผยใหสามารถพจารณาเนอหาทอยในภาพไดครบถาน โดยมแหลงก าเนดแสงจากตวฐานของรปปนโดยใหมระยะหางเทาๆ กน การใชมมกลอง

การใชมมกลองทสงกวาระดบสายตาเลกนอย เพอเปดเผยใหเหนหองในมมกวางทเตมไปดวยสญลกษณและการลดบทบาทของตวละครเหลานลงดวยสงแวดลอมทเสอมทราม และเปนการเผชญหนากบสายตาของตวละครทถกลดทอนอ านาจลงท าใหยากแกการคาดเดาถงการกระท าทก าลงจะเกดขนในอนาคต และชวนคลนเหยนเพยงใด

61

ฉากท 2


ฉากนคอหองนอนของอเลกซซงเปนตวละครหลกของเรอง มการออกแบบทสวยงามดล าสมย ภายในหองสขาวนเตมไปดวยสสนทสวยงาม คบรกวางสตางๆ ไดอยางลงตว ทงสเหลอง สม และน าเงนถกจดสนปนสวนอยางลงตวในหองสขาว จดวางทกอยางดวยการสรางแพทเทรนของลายทมลกษณะทซ ากน ถงแมจะเปนวตถทคนละชนดแตกสามารถสรางสมดลของภาพไดอยางสวยงาม

การใชเสนน าสายตาแบบจดเดยวยงเปนสงทคบรกเลอกใชอยเสมอ โดยใชผนงหองและการวางสงของเครองใชตางๆ ท าใหเกดเสนน าสายตา คบรกสรางการซ ากนดวยการสะทอนไปมาในกระจกท าใหเกดดลยภาพทงดานซายและดานขวา จะเหนวาการใชกระจกวางท ามมเอยงมนชวยสะทอนภาพทอยตรงกลางภาพชวยในการสรางดลยภาพแบบสมมารตของภาพใหมลกษณะซายขวาเทากน

การใชสในฉาก จะเหนวามการใชสคตรงขามกนคอสเหลองจากผาหมทมลวดลายเปนเหมอนหนามหนามและสน าเงนโดยมการลดทอนคาตางของสลงดวยการใชสสมและสขาวเขามาชวยในการกลมกลน ภายในหองซงเปนสขาวจงท าใหสทเกดขนในภาพโดดเดนขนทนท

62 การจดแสง

การใชแสงทมแหลงก าเนดจากรปถาพของบโธเฟนตรงกลางทเปนลกษณะเหมอนตไฟเพยงจดเดยวและมกระจกชวยสะทอนใหแสงปกคลมไปทวบรเวณหอง โดยใชแสงแบบ low contrast เพอใหแสงดนมนวล (soft light) มเพยงจดเดยวทโดนเดนคอจดก าเนดแสงทมาจากรปของบโธเฟนนกดนตรคลาสสคทอยตรงจดกงกลางภาพ ชวยดงดดสายตาใหมองไปทรปภาพของนกดนตรคลาสสคอยางบโธเฟนเพองบงบอกถงนยยะส าคญบางอยาง ถงแมวาเตยงจะวางอยในระยะหนาและมการออกแบบทโดดเดน ดวยสสนและลวดลายทสวยงาม แตกลบเปนเพยงสงทเดนรองลงมาทสายตาจะมงไปพจารณา การใชมมกลอง

การใชมมกลองทต ากวาระดบสายตาเลกนอยและบบบงคบดวยการใชเสนน าสายตาเพอใหมองไปยงจดกงกลางของภาพ แฝงนยยะบางอยางเพอใหเกดการตความจากผชมตความ เปนการแสดงถงพลงอ านาจของนกดนตรคลาสสคทานนดวยหนาตาทเครงขรมและแสงทเจดจา

ฉากท 3


63

ในฉากนสรางความสมมาตรดวยการใชกระจกในการสะทอนไปมาระหวางดานซายและดานขวา ท าใหเกดจงหวะทเกดจากการซ ากนอยางเปนระเบยบ พนลายหมากรก เสนตรงของเสา เสนแนวนอนของคานดานบนเกดจงหวะทสวยงาม ในฉากนจะมการใชสทฉดฉาดมากขนจากพนกระเบองลายหมากรกสขาวด า สน าตาลโอคของตวโครงสรางอาคารและสทโดดเดนทสดคอสของเครองแตงกายทตวละครใสและถกจดใหอยตรงกงกลางภาพและสะทอนไปมาในกระจก จากในภาพจะเหนวาเสนถกแบงออกเปนสามสวนไดอยางนาสนใจ เสนตางๆ ในภาพท าใหเกดเสนน าสายตาทพงออกมาหาผชมและเราอารมณความนาตนเตนไดเปนอยางด

คบรกสรางการซ ากนดวยการสะทอนไปมาในกระจกของตวละคร เพอสรางความหมายและเราอารมณในเชงจตวทยา ในฉากนเปนทตวละครหญงก าลงจะเปดประตใหแกคนแปลกหนาซงกคออเลกซและเพอนทก าลงตกอยในหวงของสารเสพตดเขามากระท าเหตอนปาเถอนเสอมทราม คบรกใชศลปะแนวไซคเดลค (Psychedelic) ทมรากฐานการสรางดนตร วฒนธรรมและศลปะมาจาก ประสบการณอนเกดจากการใชสารเสพตดในการออกแบบฉากเรองน จะพบวารปทรงตางๆ วตถตางๆอดแนนจนท าใหสายตาท างานหนก คลายศลปะแบบออปอารต คลายตองการสรางความวบวาบ เคลอนไหวทรนแรงและนาคลนเหยนใหแกผชม

การจดแสง ในฉากนวางจดก าเนดแสงอยบรเวณดานหลงของตวละครและใชการสะทอนไปมาของกระจกในการเฉลยแสงใหสวางไปทวทงหอง แตอยในระดบทไมสวางจาจนเกนไป ยงคงจดแสงแบบ low contrast เพอใหแสงดนมนวล (soft light) และเพอไมใหเกดเงาทตกทอดไปบดบงสงอนๆ การใชมมกลอง การใชมมกลองทต ากวาระดบสายตาเลกนอย เพอแสดงถงพลงเรนลบของเพศหญงและเปนเหมอนการถ ามอง ซงสอดคลองกบเนอหาในฉากนทก าลงจะเกดอนตรายและการกออาชญากรรมทางเพศทอกอาจจากกลมวยรน

64

ฉากท 4


ฉากภายในหองนเตมไปดวยภาพทคอนขางอจาดของผหญงทอยในอรยาบถเปลอย แตถกสรางสรรคออกมาใหเปนงานศลปะทมสสนสวยงามแบบปอบอารท (Pop Art) มรปประตมากรรมสขาวทเปนเหมอนอวยวะของเพศชายตงตระหงานชชนอย ภาพนวางองคประกอบสหลกๆไวสามสวน คอสเขยวของเพดานทอยดานบน สขาวทเปนผนงหองและสแดงทเปนพรมบนพน สเขยวและสแดงเปนสคตรงขามกนในวงจรสและถกลดความขดแยงลงดวยกนใชสขาวมาคนกลาง

ฉากนใชเสนน าสายตาแบบจดเดยวในการสรางสรรคและเลอกวางต าแหนงนกแสดงไวตรงบรเวณกงกลางภาพ และใชแมวในการสรางเสนน าสายตาทคอยๆ ขยายออกไป ท าใหภาพมเสนทดงดดและมความนาสนใจ องคประกอบภาพถกวางแบบสมมาตรดวยการซ าของรปทรงทคลายกนแตใหความรสกของน าหนกทเทากน การจดแสง

คบรกใชแหลงก าเนดแสงโดยวางไวทดานหลงของตวละคร ถงแมจะดเหมอนวาจะมไฟเพยงดวงเดยวทอยในฉากนแตภาพกลบสวางทวทงภาพ มการจดแสงจากดานบนลงมาเพอลดความ

65 ตางของคาน าหนกแสงเงา เปนการใชแสงแบบ low contrast เพอใหแสงดนมนวล (soft light) จงท าใหไมเกดเงาตกทอดไปพาดทบบรเวณใด การใชมมกลอง

การใชมมกลองทต ากวาระดบสายตาและการเลอกใชเลนสมมกวางในการถายท าในฉากนท าใหเหนถงรายละเอยดทอยรอบหองและชวยขบเนนพลงอ านาจทางเพศทรนแรงและชวยสงเสรมเนอหาภายในเรองใหมความรนแรงและนาสนใจ

ฉากท 5


ฉากนเปนฉากหองรบแขกในบานของอเลกซ เสนอเรองราวตอนทอเลกซทหลดพนจากการคด โดยอยกนพรอมเพรยง ทงพอ แมและพชาย หองนโดดเดนดวยการตกแตงดวยศลปะแบบไซคเดลก ท าใหมสสนฉดฉาดและเตมไปดวยลวดลาย สทเดนชดมากคอสแดงและสน าเงนและมสเขยววางอยเบองหนา ชดของพและแมถกเนนใหโดดเดนขนมาทามกลางสสนภายในหองดวยสแดงซงตดกบสน าเงนของฉากและสเขยวของโซฟา การน าเสนสายตาเขามาใชในการดงดดความสนใจไปทตวละครถกสรางจากการวางวตถในแนวเฉยงเพอดงสายตาใหเพงเลงไปทตวละครทตองการ

66 น าเสนอ หองถกแบงครงดวยสแดงและสน าเงน ตวละครถกแบงออกเปนสองฝง จะเหนจากการนงและแบงแยกดวยสของเสอผาอยางชดเจนแตมการแทรกสตามจดตางๆ เพอสรางความเปนเอกภาพอกทงยงสรางความดลยภาพแบบสมมาตรโดยใชประตซงจะเหนไดวามประตสองฝงใกลกนและใชรปภาพทตดอยบนผนงทงดานซายและดานขวาในการสรางดลยภาพแบบสมมาตร ถงแมวาตวละครหลกถกวางเอนมาฝงซายเลกนอย ไมไดอยในจดกงกลางภาพแตเสนน าสายตาทเกดจากการวางวตถไวทงดานซายและดานขวาอยางเปนระเบยบกยงดงดดสายตาใหน าไปสตวละครหลก การจดแสง

ฉากนใชแสงแบบ low contrast เพอใหแสงดนมนวล (soft light) และใหแสงสวางทวทงภาพไมไดตองการเนนสวนใดเปนส าคญ เปนการจดแสงแบบคลมเครอไมไดขบเนนอารมณใดเปนพเศษ ตองการแสดงรายละเอยดของภาพและสสนใหออกมาอยางชดเจนและตรงไปตรงมา

การใชมมกลอง การใชมมกลองในระดบทต ากวาระดบสายตาเลกนอย เปรยบเสมอนการมองจากพอ แมและพชายทนงอย ท าใหเรามสถานะเปนผทนงมองอยดวยเชนกบตวละครทนงอยเหลานน สายตาของตวละครทงสามตวทอยทางดานซายมอและขวามอของภาพแสดงเสนน าสายตาไปยงอเลกซ

ภาพยนตรเรอง Barry Lyndon

เนอหาและเนอเรองโดยยอ ภาพยนตรเรองนถกสรางขนเปนล าดบถดมาจากเสรจสนภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange เปนการสรางภาพยนตรแนวยอนยคทสะทอนใหเหนวถชวตของสภาพบรษในศตวรรษท 18 เปนการดดแปลงจากนวนยายเรอง The Luck of Barry Lyndon (1844) ประพนธโดย William Makepeace Thackeray ซงเปนการเขยนบทดวยตวเอง ภาพยนตรเรองนเนนไปทการจดแสงทพยายามเลยนแบบภาพจตรกรรมสน ามนในศตวรรษท 18 โดยการจดแสงโดยใชแสงจากธรรมชาตและแสงเทยนเพอแสดงใหเหนถงความสมจรงในยคทยงไมมแสงประดษฐจากไฟฟาเหมอนในปจจบนและเพอแสดงใหเหนถงความงดงามของแสงทสวยงามเมอยามตองกบวตถตางๆ หรอเสอผา จากการจดแสงทใชเพยงแสงจากธรรมชาตและแสงเทยนท าใหตองใชกลองและเลนสทมรรบแสงทกวางโดยการใชกลองทมชอวาจากบเอนซซงถกออกแบบมาเพอใหองคการนาซาใชในการถายภาพบนอวกาศและมเพยงตวเดยวในโลก ดวยความเนบชาของภาพยนตรทมความยาวถง 185

67 นาท ซงถกสรางอยางจงใจท าใหผทไดรบชมตางวจารณกนในแงลบวานาเบอและไมมอะไรนาสนใจ แตเมอเวลาผานไปกลบพบวาภาพยนตรเรองนใหความงามในเรองของภาพทถกออกแบบมาอยางชนเลศจนไดรบรางวลออสการสาขาการออกแบบงานสรางดวยการลงทนมหาศาลแตกลบไมส าฤทธผลในดานรายได ซงเปนการรวมมอกนของสแตนลย คบรกและเคน อดมในการเนรมตฉากทงดงามเหลาน ภาพยนตรเรองนเปนการน าเสนอเนอหาของชายหนมทออกเดนทางเพอและพยายามท าทกสงทกอยางเพอไตเตาและน าพาตวเองไปอยจดสงสดดวยความเจาเลหเพทบาย และการแตงงานกบสาวหมายกคอหนงในบนไดขนส าคญทน าพาใหตวเขากาวไปสจดสงสดของชวตและตกต าถงขดสดในชวตเชนกน งานออกแบบฉากภาพยนตรเรอง Barry Lyndon

ฉากท 1

ภาพท 35 ฉากภาพยนตรเรอง Barry Lyndon

ฉากนน าเสนอเนอหาในตอนทกปตนควนสและนอราก าลงดมด ากบความรกทามกลาง

ทวทศนทกวางใหญและสวยงาม ทองฟาสครามและตนไมเขยวชะอมสรางความรสกทชมชน จากภาพจะเหนวามการถายเทน าหนกเพอสรางความสมดลทงดานซายและดานขวาโดยใชตนไมในการถายเทน าหนกในดานซายและใชตวละครชายหญงยนพรอดรกกนในการสรางสมดลทางดานขวา ตวละครหลกถกวางไวตรงจดกงกลางภาพ มการใชสแดงของชดนกแสดงซงเปนสคตรงขามกบส

68 เขยวของทวทศน ท าใหจดเดนทเปนตวละครเดนชด และยงใชการน าหนกออนแกในการสรางการซ าเพอใหเกดความสมดลของภาพ จะเหนไดจาก ชดของตวละครในระยะหลงทมน าหนกทตดกนระหวางสขาวกบสแดงซงมความละมายกบคาน าหนกแสงเงาของตนไม ท าใหเกดจงหวะจากการซ าอยางเปนระเบยบ

การจดแสง การจดแสงสวนใหญของภาพยนตรเรองนเกดจากการใชแสงจากธรรมชาต จงท าใหแสงทเกดขนในภาพนมคาตางความขดแยงของน าหนกแสงเงาทคอนขางสง ซงเปนแสงในตอนเยนทใหเงาตกกระทบลงพนททอดยาวและเปนแสงสทองทสวยงามเมอตกกระทบกบวตถ การใชมมกลอง การใชมมกลองในฉากนเปนการใชมมกลองในระดบสายตา (eye-level shot) เพอถายทอดใหเหนภาพของทวทศนไดอยางกวางขวางและไกลสดตา การใชมมกลองในลกษณะนท าใหมองเหนเสนของภเขาทตดกบขอบฟาไดอยางชดเจนตามธรรมชาตของสายตามนษย

ฉากท 2


ฉากนเปนฉากของหองภายในคฤหาสนหลงงามทใชในการเลนพนน ฉากนน าเสนอเรองราวตอนทแบร ลงดอนไดพบกบเลด ลงดอนซงจะกลายเปนสาวหมายและกลายเปนภรรยาของ

69 แบรลงดอนในเวลาตอมา ฉากนแสดงใหเหนถงความงดงามของเครองแตงกายทถกรงสรรคขนอยางปราณตเพอสรางบรรยากาศของความงดงามตามภาพจตรกรรมในศตวรรษท 18 ชดสขาวลายลกไมและชดก ามะหยสเหลอมเมอตองกบแสงท าใหเกดความวบไวทสวยงาม โตะทถกปดวยผาก ามะหยสเขยวตดกบเสอผาสขาวของตวละครอยางชดเจนและมการใชสคตรงขามเพอคลายความนาเบอของสขาวดวยสแดงเพยงเลกนอย ชวยเพมชวตชวาใหแกภาพ ความสมดลเกดจาดการวางตวละครลอมเปนวงรอบโตะท าใหเกดความสมดลทงดานซายและดานขวา การจดแสง

การจดแสงในฉากนเกดจากแสงเทยนเปนตวก าเนดแสง โดยการวางไวตามจดตางๆ เพอใหเหนใบหนาของแตละคนไดอยางชดเจน การจดแสงโดยใชแสงจากเทยนไข ท าใหภาพมคาตางความขดแยงของน าหนกแสงเงาทคอนขางสงแตกลบนมนวลไมแขงกระดาง แสงจากเปลวเทยนยงสงผลใหเกดแสงสสมทสวยงามและวบไหวเมอตองลมท าใหผาก ามะหยและลวดลายของชดแตงกายงดงามยงขน การใชมมกลอง ในฉากนใชมมกลองในระดบสายตา (eye-level shot) เพอถายทอดความนงและความเนบชาของกรยาเคลอนไหวของชนชนผด

ฉากท 3


70

ฉากนเปนฉากในคฤหาสนหลงโตของเลด ลงดอนทไดรบมรดกมาจากสามทเสยชวต ฉากนแสดงเรองราวตอนทแบร ลงดอนเรมประสบกบปญหาดานการเงนจากการใชชวตทฟมเฟอยลมตวและภาษทหนกเอาการ ภายในหองนถกออกแบบตกแตงเพอเลยนแบบหองในสมยศตวรรษท 18 แสดงใหเหนถงความยงใหญและความกวางขวางของหองทหรหราเกนสามญชนธรรมดาจะมสทธครอบครอง ภายในหองสขาวตกแตงดวยลวดลายทเปนสทอง และมภาพจตรกรรมชนใหญตกแตงอยบนผนงแสดงใหเหนผคนชนชนสงในสมยนน แตภายในหองหลงใหญแหงนกลบมเพยงแบรกบลกทอยภายในหองน พนหองสน าตาลซงเปนพนไมและปดวยพรมสชมพเกอบแดงซงเปนสเดยวกบโซฟาหลยสขนาดใหญ ภายในหองนถกตกแตงไวอยางเปนระเบยบ ทมดานซายและดานขวาอยในลกษณะทเหมอนกน ถงแมจะวางตวละครใวทางดานซายแตกลบไมท าใหรสกวาน าหนกภาพเอนเอยงไปทางดานซาย

การจดแสง

การจดแสงในฉากนจดแสงโดยใชแสงจากธรรมชาต โดยจดใหแสงสองลอดผานมาจากหนาตางทางดานซายซงมเพยงจดเดยวทเปนแหลงก าเนดแสง สรางบรรยากาศทอมครม และใหแสงทนมนวล การใชแสงจากหนาตางท าใหแสงสองมายงจดทอยตรงกลางภาพและท าใหขอบของภาพมดกวาตรงกลางภาพท าใหเกดความงดงามของแสง

การใชมมกลอง ในฉากนใชมมกลองในระดบสายตา (eye-level shot) ซงใหความรสกมความธรรมดา เปนสายตาของมนษย เพอถายทอดเรองราวชวตในแงมมทเปนปกต และท าใหเกดความนงสงบทางความรสก

71

ฉากท 4


ฉากนเปนฉากของหองรบประทานอาหาร น าเสนอเรองราวความตงเครยดของแบร ลงดอนทเรมกาวมองเหนอนาคตของการเขาสชวตทตกต า ภายในหองนแสดงใหเหนถงความใหญโตโออาและกวางขวาง มเพยงตวละครกบโตะรบประทานอาหารโดยการวางไวตรงจดกงกลางภาพ ท าใหตวละครเปนเพยงจดเลกๆ ในภาพ เปนการใชพนทวางในการสรางบรรยากาศภาพ


การจดแสงในฉากนใชแสงจากธรรมชาต โดยโดยจดใหแสงสองลอดผานมาจากหนาตางทางดานขวาซงมเพยงจดเดยวทเปนแหลงก าเนดแสง สรางบรรยากาศทอมครมและใหแสงทนมนวล การใชแสงจากหนาตางสเหลยมขนาดใหญท าใหเกดล าแสงสองมายงจดทอยตรงกลางภาพตดกบความมดของหอง เปนการสาดแสงใสทสวยงาม การใชมมกลอง ฉากนเปนการใชมมกลองในระดบสายตา (eye-level shot) เพอสรางบรรยากาศของความเงยบสงบใหแกภาพและถายทอดอารมณของความตงเครยด

72

ฉากท 5


ฉากนเปนฉากภายในหองรบแขก น าเสนอเรองราวชวตของแบรทใชชวตอยางนาสมเพชเวทนา อยกบความเมามายและใชชวตอยางไรแกนสาร ภายในหองถกตกแตงดวยสเขยวเปนหลก จะเหนจากผนงหอง โตะทใชผาคลมสเขยว เปนการคมโทนภาพใหมความสมดล จะเหนวามการใชสของชดนกแสดงในสคตรงขามเลกนอย เชน สเหลองและสแดง การจดองคประกอบภาพถกจดใหมน าหนกเอนเอยงไปทางดานขวา ดวยการวางโตะและตวละครทงหมดไวทางดานขวามอในอรยาบททไรเรยวแรงอยในอาการมนเมา แตมการถายเทน าหนกภาพเพอไมใหเกดการแบงแยกขององคประกอบภาพดวยการวางเกาอและโตะไวทางดานซาย บนผนงถกตกแตงดวยรปภาพจตรกรรมเรยงเปนแนวตรงบรเวณดานบน อยในทาทางทสงางามผดกบตวละครทอยดานลาง

การจดแสง ในฉากนเปนการใชแสงจากธรรมชาต โดยใชแสงสองลอดผานหนาตางทางดานซายเพอใหเกดล าแสงทนมนวล เมอกระทบกบวตถและใบหนาของตวละครท าใหเกดแสงเงาทนมนวลสวยงามราวกบภาพจตรกรรมสน ามน การใชมมกลอง

ฉากนเปนการใชมมกลองในระดบสายตา (eye-level shot) เพอสรางบรรยากาศของความเงยบสงบใหแกภาพ

73 ภาพยนตรเรอง The Shining

เนอหาและเนอเรองโดยยอ ภาพยนตรแนวสยองขวญเรองนถกสรางในล าดบถดมาหลงจากเสรจสนภาพยนตรเรอง Barry Lyndon โดยการดดแปลงนวนยายของ สตเฟวน (Stephen King) โดยใชชอเดยวกน โดยดดแปลงจนไมเหลอเนอเรองเดมจากในนวนยายจน สตเฟวน คงกเกดอาการไมพอใจเชนกน ซงม ไดแอน จอหนสน(Diane Johnson) รวมดดแปลงบทภาพยนตรดวย ภาพยนตรเรองนถกยกใหเปนภาพยนตรสยองขวญยอดเยยมเรองหนงของโลก เปนการแสดงความหลอนทฝงลกอยในจตใจ สะทอนดานมดของมนษยทผสมผสานกบเรองราวเหนอธรรมชาตไดอยางลงตว โดยไมใชการน าเสนอความโหดเหยมสยดสยองทเขยาขวญสนผวา แตเปนการน าเสนอความรนแรงทางจตใจทสนประสาท อกท งยงเปนการซอนนยยะในเรองของการเหยยดผวและแยงชงพนทชนเผาอนเดยนแดงของอเมรกาผานการออกแบบฉาก ซงจะเหนไดจากสถาปตยกรรมของโรงแรมทถกออกแบบดวยศลปะแบบนาวาโฮและอาปาเช ในการถายท าภาพยนตรสวนใหญเปนการถายแบบ long take เพอเคนอารมณทจะสามารถท าใหผชมเสยสตได ภาพยนตรเรองนน าเสนอเรองราวลลบเหนอธรรมชาตในเรองของการมพลงในการตดตอสอสารกบวญญาณ เปนเรองราวของครอบครวหนงทยายเขาไปยงโรงแรมทหางไกลเพอดแลรกษาในชวงหนาหนาวซงโรงแรมปดกจการเนองจากพายหมะในฤดหนาวเปนเวลา 6 เดอน จนท าใหเกดเรองราวแปลกประหลาดขนกบครอบครวของเขาจนเกดการฆาตรกรรมขนในโรงแรมแหงน การออกแบบฉากภาพยนตรเรอง The Shining

ฉากท 1

74

ภาพท 40 ฉากภาพยนตรเรอง The Shining

ฉากนเปนฉากในหองโถงของโรงแรม น าเสนอเรองราวในตอนทครอบครวของแจคเพงยายเขามาอยในชวงแรก ฉากนแสดงใหเหนความกวางใหญของหองโถงโรงแรมทสรางขนจากการขบไลชนเผาอนเดยนแดงโดยใชศลปะของอนเดยนแดงในการออกแบบโถงโรงแรมแหงน ภายในหองนเปนการใชสทถกคมโทนสใหอยในโทนรอน โดยใชสน าตาลและสดนแดงผสมเขากบสขาว ลวดลายตางๆแสดงใหเหนถงรปแบบทางศลปะของชนเผาอนเดยนแดงอยางชดเจน จากภาพแสดงใหเหนตวละครเพยงจดเลกๆ ทก าลงเขวยงบอลไปบนผนง ภายในหองทใหญและไรผคน เปนการสรางบรรยากาศทเปลยวเหงาของผทอยไดเปนอยางด ฉากนจดองคประกอบภาพโดยใชดลยภาพแบบสมมาตรซงใหความรสกถงความนง มนคงและเงยบ

การจดแสง ในฉากนใชการจดแสงแบบ low contrast ทใหคาความขดแยงของน าหนกแสงเงาทคอนขางต า เพอใหแสงดนมนวล (soft light) จากภาพจะเหนวา แสงไฟเกดจากแสงเทยนจากโคมไฟใหญดานบนของกลางหองผสมดวยแสงไฟตามเสาทมอยท วบรเวณพนท เพอสรางบรรยากาศใหดอบอนและสวยงาม การใชมมกลอง ในฉากนใชมมกลองทสงกวาระดบสายตาเลกนอยเพอถายทอดความกวางและเผยใหเหนรายละเอยดของหองโถงไดอยางชดเจน

75

ฉากท 2


ฉากนเปนฉากภายในหองจดเลยงของโรงแรม ฉากนน าเสนอเรองราวของแจคทเรมเกด

อาการผดปกตทางประสาทและพบกบบารเทนเดอร ถงเรองราวบางอยาง ฉากนใชเสนน าสายตาในการสรางความนาสนใจใหแกภาพ เสนทงหลายทวงตรงไปยงจดกงกลางภาพถกสรางขนจากเพดาน ต และโตะบารรวมถงตวละครทอยทางดานซายและขวา จะเหนวามการคมโทนสของภาพดวยสแดงเลอดหมและสดนแดง มการใชสขาวซงเกดจากแสงไฟในการสรางความนาสนใจ การจดแสง ในฉากนใชการจดแสงทคอนขางมด ใชการจดแสงเพอเนนในบางสวน จากภาพจะเหนวาจดก าเนดแสงมาจากดานหลงของบารเทนเดอรและโตะบารเปนเสนแสงทวงยาวไปดานหลงซงอยตรงกลางระหวางตวละครทางดานซายและดานขวา เพอใหแสงสองไปทใบหนาของตวละครไดอยางชดเจน และยงมแสงไฟเปนดวงกลมจดเลกวางไวตามทตางๆ ทวทงภาพ การจดแสงโดยใชแสงทอยตรงโตะบารเปนหลกท าใหแสงเกดการขดแยงกบบรรยากาศความมดรอบขาง ท าใหเกดเสนแสงททรงพลงวงผาเขาไปยงจดกงกลางภาพ แสดงถงพลงลลบบางอยางทกนกลางระหวางตวละครทงสอง

76 การใชมมกลอง ในฉากนใชมมกลองในระดบสายตา (eye-level shot) เปนเหมอนสายตาของผทเฝามองดเหตการณการสนทนาของตวละครทงสอง เพอใหเหนถงความผดปกตในการสนทนาในครงน

ฉากท 3


ฉากนเปนฉากของเขาวงกตทอยภายนอกตวอาคารของโรงแรม น าเสนอเรองราวตอนทแวนดและแดนนเขาไปเดนเลนในเขาวงกตซงมความซบซอนและกวางใหญ เปนนยยะสอถงบางอยาง จากภาพจะเหนวาเปนการใชการซ ากนของเสนจนเกดเปนลวดลายทเปนแพทเทรนไมมทสนสด โดยการใชสเขยวและสขาว จะเหนวามตวละครอยในภาพซงเลกมากจนแทบมองไมเหน เปนนยยะทส าคญในการสรางความหมายเพอสอเรองราว การจดแสง

ในฉากนจดแสงแบบ hight contrast ทมคาความขดแยงของน าหนกแสงเงาทคอนขางมาก ท าใหเกดเงาตกกระทบอยางชดเจน จนเกดเปนลวดลายทสวยงาม การใชมมกลอง ในฉากนเปนการใชมมกลองในระดบสายตานก (bird eye view) ท าใหเหนภาพจากดานบน เผยใหเหนรายละเอยดของฉากทเตมไปดวยเสนทเปนระเบยบทสวยงาม

77

ฉากท 4


ฉากนเปนฉากทางเดนภายในโรงแรม น าเสนอเรองราวตอนทแดนนปนจกรยานไปรอบๆ

ทางเดนจนมาเจอกบเดกผหญงแฝดสองคน ซงเปนการเหนวญญาณของแดนน ภายในหองถกตกแตงอยางเรยบงาย มเพยงสแดงของเสอแดนนและสฟาของเดกผหญงแฝดทโดดเดนขนทามกลางฉากภายในหองน ฉากนแสดงใหเหนลกษณะของการใชเสนน าสายตา ทดงดดความสนใจไปยงจดกงกลางภาพซงมเดกผหญงแฝดยนอย สรางความบบคนทางอารมณไดเปนอยางด ภายในหองทเรยบงายถกสรางลวดลายดวยวอลเปเปอรลายดอกไมสมวง และประตทวางอยางเปนจงหวะ ท าใหภาพเกดมตของความลก

การจดแสง ในฉากนจดแสงแบบนมนวล (soft light) โดยใชแสงจากโคมไฟดานบนสองลงมา เพอสรางบรรยากาศทสลวแตไมถงกบมด เปนแสงทอยระหวางสวางจากบมดทบ

การใชมมกลอง

ในฉากนใชมมกลองในระดบสายตา (eye-level shot)เพอสรางความรสกชะงกตอการพบเจอ เปนการหยดมองทเตมไปดวยความออองตอเหตการณทพบเจอ

78

ฉากท 5


ฉากนเปนฉากภายในหองน า แสดงเนอหาตอนทแวนดพบสงผดปกตในหองแหงนและไป

บอกแกแจคใหมาด ท าใหแจคมาพบกบผหญงลกลบทอยในหองน า ภายในหองน าใชสเขยวและสขาวในการตกแตงและใชเสนสเหลองในการสรางลวดลาย มสด าเลกนอยทอยบรเวณทเปนเหมอนบวลางและพน ใชดลยภาพแบบสมมาตรในการจดองคประกอบภาพและวางต าแหนงของตวละครไวตรงจดกงกลางภาพ สรางความฉงนใหแกผพบเจอ


ในฉากนจดแสงแบบนมนวล (soft light) จะเหนวามแหลงก าเนดแสงอยสามจด คอจดทอยตรงกลางหองซงปนไฟจากโคมไฟบนเพดานหองสองลงมาเพอกระจายแสงไปรอบๆ หอง จดทสองคอตรงโคมไฟดานขางทงดายซายและดานขวา แสงไฟจากตรงนชวยใหเกดการสะทอนของกระจกท าใหสามารถกระจายแสงไปทวบรเวณหอง และจดทสามคอ บรเวณดานบนตรงอางอาบน าทสองมายงตวละคร ท าใหเหนตวละครไดอยางชดเจน การใชมมกลอง

ในฉากนใชมมกลองในระดบสายตา (eye-level shot) เพอใชในการแทนสายตาของตวละครทก าลงสงสยใครรตอการปรากฏตวของหญงสาวปรศนาและสรางอารมณของความเงยบนงใหแกภาพ

79 อทธพลท The Shining สงผลตอภาพยนตรเรองอน

ในภาพยนตรเรอง Passengers (2016) จากการก ากบของมอรเทน ไทลดน (Morten Tyldun) เปนภาพยนตรไซไฟทมเนอหาเกยวกบครกทเดนทางขามอวกาศในระยะเวลาอนยาวนาน การออกแบบฉากบารเหลาและลวดลายของพนพรมในภาพยนตรเรองนไดรบอทธพลจากฉากในภาพยนตรเรอง The Shinning

ภาพท 45 ฉากภาพยนตรเรอง Passengers(2016)

ในบทนเปนการศกษาเกยวกบฉากภาพยนตรของสแตนลย คบรกทมความโดดเดนรวม 4

เรอง โดยการยกตวอยางฉากทโดดเดนและส าคญเพอใหเหนถงลกษณะในการสรางสรรคทเปนเอกลกษณเฉพาะตวและพบเหนมากในผลงานภาพยนตร จากการศกษาท าใหเหนวามการใชเสนน าสายตา การจดองคประกอบโดยใชดลยภาพแบบสมมาตร การซ า และการสรางสญลกษณบางอยางเพอใชในการสอความหมาย การจดแสงและมมกลองถอวาอยในลกษณะการใชทไมหวอหวาหรอโดดเดน ทวากลบแฝงไปดวยการสอความหมายในการสอสารใหแกภาพยนตร ในบทตอไปจะเปนการวเคราะหใหเหนถงวธการน าสงเหลานมาใชในการสรางสรรคการออกแบบฉากภาพยนตรเพอสอความหมายใหสอดคลองกบเนอเรองทชดเจน

80

บทท 4

วเคราะหการออกแบบฉากในงานภาพยนตรของสแตนลย คบรก

จากการวเคราะหเนอหาและทฤษฎท าใหเหนถงความสมพนธในการสรางสรรคทางองคประกอบศลประหวางภาพถายและงานออกแบบฉากภาพยนตรทสอดคลองกบเนอหาหรอบทภาพยนตร และพบลกษณะการสรางสรรคในการสอความหมายทางภาพยนตรทเปนเอกลกษณเฉพาะตว โดยสามารถแบงหวขอไดดงน

1.วเคราะหความสมพนธระหวางภาพถายกบการออกแบบฉากภาพยนตร

1.1 วเคราะหการออกแบบฉากภาพยนตรทใชเสนน าสายตาและภาพถายกลมทมลกษณะ

ใกลเคยง เสนน าสายตาเปนเทคนคการสรางมตความลกใหแกภาพ คอเสนสมมตทเกดขนจากรปทรง

ทถกวางเปนแนวจนเกดเปนเสนน าสายตาไปสจดน าสายตาหรอจดสนใจของภาพ เปนเทคนคหนงทพบไดบอยในผลงานภาพถายของคบรก

ภาพท 46 ชอภาพ Subway passenger from the 1947 article “Life and Love on the New York Subway.” (1947) โดยสแตนลย คบรก

81

ในภาพนเปนภาพทถกถายขนเพอใชในนตยสารลคเมอ ค.ศ. 1947 เปนหนงในภาพชดทชอวา “Life and Love on the New York Subway” แสดงภาพชวตประจ าวนของคนนวยอรกทใชบรการรถไฟใตดน จากการศกษาพบวามการน าเสนน าสายตาแบบจดเดยวมาใชในการสรางสรรค เพอดงดดความสนใจ เสนตาง ๆ เกดขนมากมายจากตขบวนรถไฟและคนทนงเรยงกนอยางเปนระเบยบ หากสงเกตจากภาพอาจแฝงนยยะบางอยางในการจบประเดนทเกยวกบเรองเพศในชวงเวลานน ซงเปนประเดนทคบรกใหความสนใจมาตลอดเมอเขาสวงการภาพยนตรจะเหนไดจากเรอง A Clockwork Orange, The Shining, Barry Lyndon, The Full Metal Jacket, Eyes Wide Shut เปนตน เพราะจะเหนวาทนงทงสองขางมแตผชายทตงหนาตงตานงอานหนงสอพมพโดยไมมใครสนใจมองสงอนในขณะทจดกงกลางของภาพกลบเปนผหญงสองคนทยนอย โดยผหญงคนหนาครอบครองพนทภาพจ านวนมากในขณะทผหญงอกคนหนงยนอย ณ จดรวมสายตาของภาพ

ภาพท 47 กราฟกแสดงการใชเสนน าสายตา

82

ภาพท 48 ชอภาพ “After so many trip up the aisles in a shopping cart,” (1947) โดยสแตนลย คบรก

ในภาพนเปนภาพของแมลกทซอของอยในรานสะดวกซอ เปนการหยบยกประเดนการคมครองผบรโภคในชวงหลงสงครามโลกครงทสองมาใชเปนหวขอในการถายภาพ ภาพนถายขนเมอ ค.ศ. 1947 คบรกใชการแสดงออกทางสหนาและภาษากายเพอแสดงออกถงการตอสดนรนในแตละวน ในขณะทแมก าลงเลอกซอหาขาวของเครองใช เดกทอยในรถเขนท าใหรสกถงความเบอหนาย

จากการศกษาพบวาคบรกใชเสนน าสายตาเพอสรางความนาสนใจใหแกภาพ เพอสรางระยะและมตความลก โดยจะเหนวามผหญงทางดานซายและดานขวาอยในระยะทลดหลนกนอกทงเสนน าสายตายงท าใหน าพาสายตาไปสจดกงกลางของภาพซงมเดกนอยทอยในตะกรารถเขนวางอยในพนทสวนหนาสดโดยใชชนวางของและผหญงทงสองฝงทอยในลกษณะทซ ากนเพอการสรางเสนน าสายตาและมองเหนถงสหนาทาทางทคบรกใชในการสอสารขอความซงเปนจดเดนของภาพ บงบอกถง อารมณ ความรสกในสภาวะชวงหลงสงครามโลกครงท 2 ไดเปนอยางด

83

ภาพท 49 กราฟกแสดงการใชเสนน าสายตา

ภาพท 50 ฉากจากภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odyssey. (1968) นาทท 13:15

ฉากนเปนฉากในตอนทเหลาวานรตนขนมาพบวตถแปลกประหลาดเปนแทงโมโนลทสด าเมอ 4 ลานปกอนท าใหเหลาวานรตางแตกตนเมอไดพบเหนและสรางปรศนาแกเหลาวานร และพยายามทจะเขาไปสมผส

ในการออกแบบฉากคบรกไดเกบขอมลรปภาพจากทะเลทรายนามบ (บรเวณประเทศนามเบย) เพอหาภาพทวทศนทดเวงวางเหมาะสมกบเนอหาทตองการแสดงใหเหนถงทศนยภาพเมอ 4

84 ลานปกอน เพอใชเปนฉากหลงรวมกบการสรางฉากในสตดโอ จะเหนวามการใชทองฟายามรงอรณทมสสมผสมกบสฟาเปนฉากหลง (Background) ซงมความสวางกวาวตถในระยะหนา เพอชวยขบเนนวตถทอยในระยะหนาซงมน าหนกทเขมกวาและชวยผลกใหแทงโมโนลทรปทรงสเหลยมผนผาสด าสนททตงตระหงานอยกลางภาพใหโดดเดน ท าใหเหนเสนรอบนอกของรปทรงไดอยางชดเจน อกทงยงเปนการเปรยบเปรยถงรงอรณแหงการรแจง ในระยะหนาเปนการใชคาน าหนกทมความใกลเคยงกนในการสรางบรรยากาศ โดยใชพนทรายและหนทเปนสน าตาลและการใชตววตถทตองการน าเสนอเปนสด าคอลงและแทงโมโนลทสด า ท าใหภาพมบรรยากาศทอมครม ลกลบและเปนปรศนา ในขณะเดยวกนการใชรปทรงเรขาคณตในการสรางแทงหนสด ายงเปนการเพมปรศนาถงการมอยของมนทไมอาจตความไดวาเปนสงใด

การใชเสนน าสายตาในการดงดดเพอใหภาพเกดความนาสนใจ โดยการวางแทงโมโนลทในแนวเฉยงเลกนอยเพอใหเหนมตของแทงสเหลยมผนผาและการวางต าแหนงของลงทท ามมเฉยงตามแนวเสนทคอยๆ ลดหลนท าใหเกดเสนเฉยงทวงตรงจากดานหลงมาสดานหนาและเกดคมตของความลก สงผลใหเกดความรสกถงพลงทพวยพงของสงทอยตรงหนาสอดคลองไปกบแนวคดทตองการน าเสนอถงสงทมาจากนอกโลก มการถายเทในเรองของน าหนกโดยเฉลยไปทวทงภาพ ถงแมวาฉากทถกสรางขนจะมน าหนกทเอยงไปทางดานซายจากภเขา แตเมอถงจดทคบรกตองการน าเสนอ ไดมการถายเทน าหนกไปยงดานขวาเพอใหเกดดลยภาพแบบสมมาตร โดยการใชตวลงและกอนหนในการถายเทน าหนก และใชมมกลองในระดบเดยวกบสายตาของลงเพอสรางความฉงนตอสงทพบเหนอยตรงหนาแกผชมเฉกเชนเดยวกบลง

การจดแสงทเนนความมดและสองสวางไปทจดเดนทอยกงกลางภาพดวยการจดแสงแบบโลคย เพอเนนสวนส าคญและสรางจดเดนใหแกภาพ ท าใหภาพสวางและเหนรายละเอยดเฉพาะบรเวณจดกงกลางภาพและรอบนอกจะตกอยในความมด การจดแสงในภาพไมตองการความเหมอนจรงตามธรรมชาต เพราะรอยแลววาในฉากนคอชวงเวลาของเชามดทมแสงสวางมาจากดานหลงบรเวณทองฟา แตกลบมแสงสองลงมาจากดานบนมาทแทงโมโนลท สงนชวยท าใหแทงโมโนลทมพลงเรนลบบางอยางเกดขน การจดแสงแบบโลคยคอการจดแสงทเนนการสรางอารมณของการตกอยในอ านาจของอะไรบางอยาง

85

ภาพท 51 กราฟกแสดงการใชเสนน าสายตาในฉากภาพยนตร

จากการเปรยบเทยบการน าเสนน าสายตามาใชระหวางงานภาพถายและงานออกแบบฉาก

ท าใหพบวา มลกษณะการใชทคลายคลงกนในเรองของการใชพลงของเสนในการสอความหมายและสรางความนาสนใจใหแกภาพ ในฉากภาพยนตรจะเหนวาคบรกใชเสนน าสายตาในลกษณะทตางกบภาพถายเลกนอย คอ ไมไดใชเสนน าสายตาเพอดงดดไปยงจดแดนทอยตรงจดกงกลางภาพแตใชเสนเพอสรางพลงใหแกวตถในภาพ เสนน าสายตาเปนเครองมอทถกใชในการก าหนดอารมณและสอดแทรกแนวคดเขาไปในผลงานทงภาพถายและงานออกแบบฉากภาพยนตร

ตารางท 1 วเคราะหสญญะโดยใชโครงสรางเปรยบเทยบแบบคขดแยง

สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง แทงหนสเหลยมผนผาสด า ภาษาบรสทธ

สงจากนอกโลก ความร ลกลบ

ภาษาของมนษย สงทมนษยสราง ไมมความร เปดเผย

วานร ไรอารยะธรรม มอารยะธรรม ทวทศนดกด าบรรพ ยคโบราณ ยคใหม

จากตารางจะเหนวาแทงโมโนลทลกลบสด าจากตางดาวมพลงอ านาจเหนอกวาเหลาวานรท

ยงไมมอารยะธรรม ซงถกวางอยทามกลางเหลาวานรทก าลงฉงนกบสงทพบเจอ การใชรปทรงเรขาคณตในการขดแยงกบรปทรงทางธรรมชาตทอยรอบขางท าใหแทงโมโนลทลกลบมพลงเหนอกวาอยางเหนไดชด แทงโมโนลทสด าเปนสงทตางดาวใชในการตดตอสอสาร เปนความรทสง

86 ตอมายงโลกท าใหเหลาวานรคนพบอารยะธรรมชนแรกคอการใชอาวธ การสอสารจากแทงด าท าใหพบวาคบรกเชอวาภาษาทสงทรงภมปญญาใชในการตดตอสอสารไมสามารถใชในรปแบบของภาษาทมนษยสรางขนได เปนภาษาทอยเหนอกวาสงทมนษยคนชน มมตทางภาษาทพฒนาไปไดไกลกวามนษยและสามารถเขาใกลความจรงแทของจกวาลได คบรกใชความก ากวมของภาษาทไมชดเจน เพอกระตนจนตนาการ การตดตอสอสารจงเปนเปนปรศนาส าหรบมนษยและเปนจดเรมตนของการออกทองอวกาศในกาลตอมาเพอตดตอสอสารกบตางดาวเพอคนหาความจรงอนเปนนรนดร จากการศกษาพบวาคบรกใชความขดแยงทางรปทรง ความขดแยงทางภาษาในการออกแบบฉากเพอใหสามารถสอสารออกมาเปนภาษาทางภาพยนตร และยงสามารถสอสารแนวความคดความเชอในเรองของสงทรงภมปญญาจากนอกโลกไดอกดวย


ฉากนเปนฉากบนโถงทางเดนบนสถานอวกาศเปนการคยกนระหวาง ดร. ฟลอยกบ ดร.สมลอฟ ถงขาวลอทเกดขนบนฐานเครเวยสวาเกดโรคระบาดรายแรงและกลววาจะแพรกระจาย แต ดร.ฟลอยกลบปฏเสธทจะพดถงเรองน เปนการปกปดความจรงถงเรองการคนพบวตถแปลกประหลาดบนดวงจนทร ภายในหองสขาวและสวางไสวไปทวทงหอง มการสรางความนาสนใจโดยการใชเสนน าสายตาในการสรางความลกใหแกภาพโดยการใชเสนทเกดจากพน เสนทเกดจากเพดานทเปนเหมอนตารางและการวางวตถ ท าใหเกดเสนมากมายในภาพ แตเปนเสนทถกจดระเบยบมาอยางด ภายในหองถกสองสวางดวยไฟบนเพดานทมอยท วทงหองเปนการจดแสงแบบนมนวลท าใหภาพมคาตางของแสงเงาต าเผยใหเหนรายละเอยดของสงตางๆ ไดอยางชดเจน สขาว

87 ซงถกจดวาเปนสกลางของหองถกตกแตงดวยเกาอดไซนเยยมสแดงซงเปนสของวรรณะรอนวางกระจายซ ากนอยางเปนระเบยบอยทวบรเวณภาพ การใชการซ ากนในการวางวตถท าใหภาพเกดจงหวะทสวยงาม ท าใหหองมชวตชวา สแดงทตดกบสขาวชวยกระตนเราอารมณความรสกเรารอน การออกแบบในฉากนจะเหนวาเปนการแสดงใหเหนถงยคทมนษยสามารถออกมาสวงโคจรนอกโลกไดแลว การสรางบรรยากาศของภาพกจะดสวางสดใสมสสนทฉดฉาดบงบอกถงยคสมย

คบรกใชเสนน าสายตาเพอสรางจดสนใจไปยงตวละครทอยจดกงกลางภาพคอ ดร.ฟลอย โดยวางต าแหนงตวละครเปนแนวเดยวกบเสนน าสายตาทมงตรงไปสเบองหลง จะเหนวาผหญงสองคนทางดานซายและดานขวานงท ามมเอยงจนเกอบจะหนหลงและอกสองคนถดมาทเปนผหญงและผชายในล าดบถดมาเอยงท ามมรบกบเสนน าสายตาทมงตรงไปยง ดร.ฟลอย ซงอยบรเวณจดกงกลางภาพ เพอใหเหนอากปกรยาในการสนทนา การใชผหญงสามคนทอยในระยะหนา และจดใหอยลกษณะทางทางทซ ากนโดยไมมอากปกรยาโตตอบใดๆ มเพยง ดร. ฟลอยและดร.สมลอฟเทานนทสนทนาโตตอบกนในเรองน การถวงน าหนกของภาพดวยผหญงสองคนในระยะหนาท าใหน าหนกของภาพเทากนทงซายและขวาเกดดลยภาพแบบสมมาตร เพอสรางความนงและความตงเครยดในการสนทนาถงเรองทเกดขนบนฐานเครเวยส ซง ดร.ฟลอยก าลงปกปดความจรงเรองขาวลอทเกดขนทฐานเครเวยสบนดวงจนทร



ท าใหพบวา มลกษณะการใชทคลายคลงกนในเรองของการใชพลงของเสนในการสอความหมายและสรางความนาสนใจใหแกภาพ เสนน าสายตาเปนเครองมอทถกใชในการก าหนดอารมณและสอดแทรกแนวคดเขาไปในผลงานทงภาพถายและงานออกแบบฉากภาพยนตร

88 ตารางท 2 วเคราะหสญญะโดยใชโครงสรางเปรยบเทยบแบบคขดแยง

สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง ผชาย 2 คน )หนหนาใหกลอง( เปนผน า

อเมรกา การปกปด

ไมเปนผน า โซเวยต

การเปดเผย ผหญง 3 คน )หนหลงใหกลอง( ไมเปนผน า เปนผน า

สถานอวกาศ ความกาวหนา ความลาหลง

จากตารางจะพบวาผชายสองคนทนงหนหนาคยกนอยในฐานะของผน าและเปนตวแทนของมนษยชาตในการคนหาสงใหมนอกโลก ประเดนทสอดแทรกพบวาการใชตวละครทเปนชาตอเมรกาเปนตวละครหลกและใชตวละครทเปนชาตโซเวยตเปนตวละครรอง ท าใหการพดคยดเปนการจนตนาการถงการรวมมอกนทางอวกาศในอนาคตของคบรก ทเหนวาสองประเทศมหาอ านาจทแขงขนกนอยางเขมขนในการสรบกนทางนวตกรรมดานอวกาศไดสนสดลงและรวมมอกนในทสด ถงแมวาภาพยนตรเรองนจะถกสรางขนกอนนล อารมสตรองจะขนไปเหยยบดวงจนทรและไดรบชยชนะเหนอสหภาพโซเวยตในทสดและหลงจากนนไมนานสองประเทศไดสนสดสงครามและรวมกนสรางสถานอวกาศเปนครงแรก จะเหนวาคบรกมจนตนาการอนล าเลศในการจนตนาการถงเหตการณในอนาคต แตภาพยนตรเรองนยงคงแฝงประเดนการปกปดบางอยางของอเมรกาซงเหนไดจากการพดคยกนระหวาง ดร. ฟลอยและ ดร.สมลอฟ ทปกปดและไมยอมเปดเผยเรองจรงบนสถานเครเวยตทอยบนดวงจนทร การใชตวละครผหญงซงนงหนหลงยงเปนการบงบอกถงความเหลอมล าทางเพศทตกอยใตอ านาจของเพศชาย และยงเปนการเปรยบเปรยถงคนทไมรเรองราวจากเหตการณทเกดขน จากการศกษาพบวา คบรกใชความขดแยงระหวางเพศชายและเพศหญงทสอถงความเปนผน าและความไรภาวะผน า อกทงยงใชสญญะของความเปนชาตในการสรางประเดนแอบแฝงแนวคดผานการออกแบบฉากภาพยนตร

89

ภาพท 54 ฉากจากภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odyssey. (1968) นาทท 1:12:11

ฉากนเปนฉากในตอนทนกบนออกไปส ารวจเครองยนตบรเวณดานนอกเมอฮลหรอ

ปญญาประดษฐตรวจพบวามบางอยางเกดความผดปกต แตเมอตรวจดแลวกลบไมพบสงผดปกตตามทฮลบอก จงกลบมาดวยความกงวลใจและเรมไมไววางใจในการท างานของฮลซงควบคมการท างานทงหมดของยาน

คบรกใชเสนน าสายตาในการดงดดสายตาใหมองไปทตวละครทก าลงเดนหนหลงดวยความเชองชาเหมอนก าลงครนคดอะไรบางอยางและเราอารมณเพอสรางความอดอด โดยการสรางเสนสด าสลบกบสขาวและเสนแปดเหลยมทถกวางอยางเปนจงหวะและคอยๆ ลดหลนตามล าดบ เปนการสรางบรรยากาศความตนเตนท าใหภาพดเคลอนไหว พลงของเสนทพงออกมาจากจดกงกลางของภาพท าใหรสกถงบางอยางทผดปกต การวางต าแหนงของตวละครไวตรงจกกงกลางภาพและสามารถสรางมตของความลกใหแกภาพ การเฉลยน าหนกทงดานซายละดานขวาใหอยในลกษณะเทากนทงซายและขวาท าใหเกดดลยภาพแบบสมมาตรสรางความไรชวตชวา

การใชพนทสวนใหญโดยการใชสขาวและเพมลวดลายดวยสด าในลกษณะของการซ า เปนการใชสกลางสองสเพอเพมความนาสนใจท าใหชดของนกบนทเปนสแดงซงอยในวรรณะรอนโดดเดนและบอกเปนนยถงอนตรายทก าลงจะเกดขน เปนความหวนวตก จะเหนวาคบรกเลอกใชสแดงเปนสญลกษณทแสดงออกถงความนากลวและอนตราย

90



ท าใหพบวา มลกษณะการใชทคลายคลงกนในเรองของการใชพลงของเสนในการสอความหมายและสรางความนาสนใจใหแกภาพ เสนน าสายตาเปนเครองมอทถกใชในการก าหนดอารมณและสอดแทรกแนวคดเขาไปในผลงานทงภาพถายและงานออกแบบฉากภาพยนตร ตารางท 3 วเคราะหสญญะโดยใชโครงสรางเปรยบเทยบแบบคขดแยง

สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง นกบนอวกาศในชดสแดง สงมชวต

เรารอน สงไมมชวต สงบนง

ยานอวกาศ )ตกแตงดวยสขาวและสด า(

ความขดแยง ความกลมกลน

จากตารางแสดงใหเหนปมขดแยงระหวางมนษยกบปญญาประดษฐทถกคดคนขนเพอเปน

ตวแทนมนษยทยงมขอบกพรองมากมายแตปญญาประดษฐกลบยงไมสามารถแทนทมนษยไดอยางสมบรณเพราะถงอยางไรมนษยกยงเปนผสรางมนขนมา การใชสแดงทเรารอนเปนชดของนกบนขดแยงกบสขาวท าใหเกดสภาวะถงอารมณทรอนรนของนกบนในการขบคดถงอนตรายทจะเกดขนจากปญญาประดษฐ และการใชสขาวตดดวยสด าท าใหเกดความขดแยงอยางรนแรงสรางบรรยากาศความนาตนเตนของปมขดแยงระหวางสองขว จากการศกษาพบวา การขดแยงกนของสญญะคบรกใชการขดแยงกนของสญญะในการสรางความนาสนใจและสรางความตนเตนในการด าเนนเรองราวและสามารถสอภาษาทางภาพยนตรไดอยางชดเจน

91


ฉากนเปนฉากทดร.โบวแมนพบตวเองอกครงบนเตยงทอยในวยชราและก าลงจะตาย พรอมกบการพบแทงโมโนลทปรศนาสด าอยเบองหนา เมอ ดร.โบวแมนชนวไปยงแทงโมโนลทกพบตวเองอกครงในวยทารกแรกเกดอยบนเตยงและกลบเขาสวงโคจรในอวกาศอกครง

ภายในหองถกตกแตงดวยสขาวเปนหลกและตกแตงดวยเฟอรนเจอรสเหลองและสเขยวทถกลดความอมตวของสลง พนถกเปลยนใหเปนจดก าเนดแสงสวางในลกษณะของเสนตารางไปทวทงหอง ท าใหไมมเงาของวตถตกกระทบลงพนสรางบรรยากาศอนก ากวมระหวางความจรงกบความฝน เหมอนทกสงลอยอยในอากาศสรางความฉงนและใครร และวางแทงหนสด าสนทอยตรงจดกงกลางภาพ เมอสด าถกขบดวยพนหลงของหองทเปนสขาวท าใหแทงโมโนลทโดดเดนเปนสงาและทรงพลงบงบอกถงความรอนยงใหญจากสงทรงภมปญญา การวางเตยง การวางเฟอรนเจอรและเสนตารางบนพนเหลานถกวางเพอท าใหเกดเสนน าสายตา เพอน าสายตาไปยงจดสนใจทอยตรงจดกงกลางภาพคอแทงหนสด า ท าใหภาพมพลงเกดจากเสนทพวยพงและชวยเพมรศมแหงอ านาจใหแกแทงหนปรศนาอกดวย

การจดภาพโดยวางวางจดเดนไวตรงจดกงกลางภาพ และวางวถตางๆ ไวอยางลงตวและสมดลทงดานซายและดานขวาท าใหเกดดลยภาพแบบสมมาตร สรางความนาเกรงขาม ความเทยงตรง ความสงบนงของภาพ ท าใหเกดความรสกแหงการหลดพนและคนพบบางสงทอยเหนอธรรมดาสามญ เปนการสรางบรรยากาศทเงยบสงดไดเปนอยางด

92




สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง แทงหนสเหลยมผนผาสด า บรสทธ

ความร ลกลบ

อคต ไมมความร เปดเผย

คน )แก( ตาย สนสด

เกด การเรมตน

หองนอนสขาว ตน สวาง

หลบ มด

จากตารางแสดงใหเหนการเดนทางในอวกาศทแสนยาวนาน แสดงใหเหนถงชวงอายของ

ตวละครทบอกถงกาลเวลาของชวงชวต ทเหนตงแต เปนวานร วยกลางคน มาจนแกเฒา เปนนยถงการลวงรความลบจากสงทรงภมปญญาทสงตอมายงมนษยท าใหเหนความจรงแทของชวตทเปนหนงเดยวกบจกรวาลคอ เกด แก เจบ ตาย ภายในหองนอนสขาวเปนเสมอนทแหงการพกผอนเพอนอนหลบและตนขนมาเพอพรอมกาวไปในอวกาศอนไรทสนสด สขาวทบงบอกถงความสวาง

93 ความรอนบรสทธ แสดงถงสภาวะอนเปนนรนดร การตดตอสอสารจากแทงด ายงคงเปนปรศนาในการใชภาษาทสงตอความรใหแกมนษยผยงออนดอยในความรหรอความจรงอนสงสด การใชรปทรงเรขาคณตในการออกแบบภมปญญาจากตางดาวยอมแสดงออกถงภาษาในการสอสารทจรงแทกวาการใชรปทรงในธรรมชาต เพราะรปทรงเรขาคณตคอรปทรงทบรสทธปราศจากอคต ไมวามองจากมมใดยอมคงอยในรปเดมตางจากรปทรงในธรรมชาตทเปดโอกาสใหผทเหนจากตางมมยอมคดไปตางๆ นานาตามแตจนตนาการของมนษย ในฉากนเปดเผยใหเหนวฏจกรของชวต ในตอนทายเรองซงเปนฉากถดไปเปนการแสดงภาพของเดกทารกอยในวงโคจรของจกรวาลเปนการบอกถงการเกดใหมของชวตทอยสงขนไปจากมนษยในรปแบบเดมทยงไมลวงรความลบของจกวาล ซงในตอนนไดรบความรนนแลวและพรอมทจะออกเดนทางตอไป

ภายในหองปรศนานออกแบบใหมลกษณะแบบสถาปตยกรรมยคนโอคลาสสค เปนรปแบบศลปะในศตวรรษท 18 ซงเปนยคเรองปญญา (Enlightenment) เปนยคทสนบสนนใหใชหลกเหตผลมากวาความเชอ หลกจารตและพ งพาความรจากพระเจา ซงคบรกเองเกดมาในครอบครวเชอสายยวทเครงในศาสนาและพยายามใหเขาเขารวมนบถอศาสนาครสตและปฏบตอยางเครงครด แตคบรกกลบไมเชอในพระเจา การคนพบแทงหนสด าในหองปรศนานจงเปนเหมอนการบงบอกถงความเชอเรองการเขาถงความรในระดบสงของมนษยทไมสามารถลวงรความลบของจกรวาลไดและไมสามารถหาความรไดบนโลกทมนษยอย ตองพงพาอาศยความรจากวตถทสงทรงภมปญญานอกโลกทงไวตามจดตางๆ ความเชอของคบรกในเรองของการออกเดนทางเพอเรยนร มสวนคลายกบหลกปรชญาของฟรดรค นทเช (Friedrich Nietzsche 1844-1900) ทเคยกลาวไววา พระเจาตายแลว ซงเปนการเสยดสการใชชวตในรปแบบเดมของมนษยทตดอยกบความเชอในเรองพระเจาและไมมวนทจะสามารถพฒนาตนไปถงระดบขนสงสดได ฟรดรค นทเชเชอวามนษยสามารถบรรลไปถงขนอภมนษยไดอยางเชนอดตทเคยมมาแลวเชนเดยวกบพระพทธเจา พระเยซ เปนตน การน าเสนอตวละครทเดนทางมาคนพบและไดเหนการเกด แก เจบ ตายและภาพสดทายคอทารกทเขาไปอยในวงโคจรของจกรวาล เปนเหมอนการบอกถงความเชอเรองการเดนทางเพอคนหาและพฒนาตนไปสการบรรลสกฎของจกรวาลและพรอมทจะออกเดนทางสจกรวาลทไมมวนสนสด จากการศกษาพบวาคบรกสอดแทรกแนวคด อดมคตและความเชอดานวทยาศาสตรเขาไปในการออกแบบฉากเพอใหท าหนาทเปนตวเลาเรองใหแกภาพยนตรมากกวาการใชบทสนทนา

94

ภาพท 58 ฉากจากภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange. (1971) นาทท 2:25

ฉากนเปนฉากในโคโวรามลคบารซงเปนสถานทหรอแหลงมวสมของแกงวยรนกลมหนง

ซงประกอบไปดวย อเลกซ จม ดมและทมกจะมาดมนมทผสมดวยสารเสพตดจ าพวกเวลโลเซทจากเตานมของประตมากรรม เพอจะท าใหสมองปลอดโปรงและสามารถออกไปกออาชญากรรมไดอยางสนกสนาน

ภายในหองสด าถกตกแตงดวยประตมากรรมโปเปลอยรปผหญงสขาวทมสองเพศอยในกรยาทดแลวอจาด และตวอกษรสขาวทตดอยตามผนงซงเปนรายชอของสารเสพตด มการใชสมวง สฟา และสแดงเพยงเลกนอยในการตกแตงทสผมของประตมากรรม การใชหองทเปนสด าชวยขบเนนใหเหนตวละครทสวมชดสขาวและตวประตมากรรมทมสขาวใหโดดเดนขน เหลาน คบรกสรางเสนน าสายตาจากเหลาประตมากรรมทเปนรปผหญงเปลอยกายอยในอรยาบถทหยาบคายและลอแหลมและตวละครประกอบทนงเรยงรายอยดานขางทงซายและขวาเพอน าสายตาผชมใหพงตรงไปยงตวละครหลกทอยตรงจดกงกลางภาพและถกปกคลมไปดวยสงเสอมทราม คบรกใชการซ าของอรยาบถจากรปปนเพอชวยใหเกดเสนและจงหวะทสวยงาม ท าใหภาพดลกแมจะอยภายในหองทมดชด คบรกตองการแสดงใหเหนรายละเอยดของบรรยากาศสภาพแวดลอมของตวหอง เพอสรางอารมณความรสกถงความอดอดทเตมไปดวยสงเสอมทรามเหลาน เปนนยบอกถงความเสอมโทรมของสภาพสงคมทฟอนเฟะและมผลตอความตองการทางเพศความพงพอใจในความรนแรงและการกระท าของแกงวยรนในการกออาชญากรรมไดอยางเสรและสนกสนาน

95




สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง อเลกซและกลมเพอน(ชาย)

มอ านาจ รนแรง

ไมมอ านาจ ออนนม

รปปนผหญงเปลอยกาย เชญชวน กระตนอารมณทางเพศ

ไมเชญชวน ไมมอารมณทางเพศ

หองสด า ชวราย ด ยาเสพตด ประสาทหลอน

กลา ปกต ไมกลา

จากตารางแสดงใหเหนวาการสรางสภาพแวดลอมดวยรปประตมากรรมผหญงโปเปลอย

เปนการสอถงการกระตนอารมณทางเพศและไรอ านาจ เปนเพยงแคของประดบตกแตงทใชเปนทระบายกามารมณของเพศชายเพยงเทานน การทคบรกออกแบบโตะโดยใชประตมากรรมผหญงทโปเปลอยจนเหนอวยวะเพศเปนการสอถง การเปนทรองรบกามารมณใหแกเพศชาย ภายในหองทถกทาดวยสด าโดยใหตวละครและวตถตางๆ เปนสขาว เปนการสรางความขดแยงทางอารมณ

96 ระหวางความดกบความชวราย การใชสสนทฉดฉาดในการตกแตงสผมใหแกเหลาประตมากรรมรปผหญงโปเปลอยเปนการสอถงอ านาจแหงเพศหญงทเชญชวนใหเกดอารมณ นมทผสมสารเสพตดเปนสงหนงทท าใหอเลกซและเพอนกลาทจะกออาชญากรรมโดยไมเกรงกลวตวตอสงใดและอยในอาการสนก จากการศกษาพบวาคบรกใชการขดแยงกนของสญญะในการออกแบบฉากภาพยนตร เพอใหสามารถสอสารออกมาเปนภาษาทางภาพยนตรได


ฉากนเปนฉากหองนอนของอเลกซซงเปนตวละครหลกของเรอง ทก าลงจะมเพศสมพนธกบผหญงสองคนทเพงเจอกนทรานขายแผนเสยงในหองแหงน ความนาสนใจของฉากนคอคบรกใชการเรงความเรวภาพเพอน าเสนอภาพการมเพศสมพนธแบบชายหนงหญงสองเพอเสนอแนวคดในเรองของเพศไวอยางแยบคาย

ภายในหองสขาวถกตกแตงไปดวยสสนทฉดฉาด ทเหนไดชดคอเตยงนอนของอเลกซทมสสมและสแดงผสมกนและตดดวยสน าเงนของตทอยในระยะถดไป ตรงจดกงกลางภาพมภาพของ ลดวก บโธเฟนนกดนตรคลาสสคตระหงานสองสวางอยกลางหอง และสะทอนไปยงกระจกท าใหภาพเกดดลยภาพ คบรกใชวตถตางชนดกนในการสรางดลยภาพใหเทากนทงดานซายและดานขวา ผาปทนอนถกออกแบบโดยใชรปทรงสามเหลยมประกบกนจนกลายเปนหกเหลยม เรยงรายกนจนเตมผน เปนเหมอนหนามแหลมทจะคอยทมแทง ผนงทางดานซายถกตกแตงดวยการซ าของรปทรงสเหลยมท าใหเกดลวดลายทสวยงาม ภายในหองมจดก าเนดแสงเพยงสวนเดยวคอตรงจดกงกลางภาพทเปนรปนกดนตรคลาสสค โดยอาศยการสะทอนจากกระจกเพอกระจายแสงไปทวบรเวณหอง

97 ท าใหแสงพงตรงมายงดานหนาปะทะกบผชม เสนน าสายตาเกดจากเหลยมมมของหองและการจดวางโตะและขาวของเครองใช ท าใหเกดเสนทวงพงตรงไปทจดกงกลางภาพ เมอผนวกเขากบแสงไฟเพยงจดเดยวตรงกลางหองท าใหเกดพลงของเสนและเสนทพวยพงออกมา สรางมตทางอารมณ ความนาตนเตนของบรรยากาศตามเนอเรองทก าลงด าเนนไป





สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง รปบโธเฟน ดนตรชนสง

ท าใหเกดอารมณ เกดปญญา

ศลปะบรสทธ

ดนตรชนต า ไมมอารมณ

เขลา ไมเปนศลปะ

รปโปเปลอย กระตนอารมณทางเพศ ไมมอารมณทางเพศ จากตารางแสดงใหเหนวาการมอยของสงตางๆ ในหองนอนของอเลกซเปนนยยะส าคญใน

การสอสารในการกระตนอารมณใหอเลกซมอารมณทางเพศทรนแรงและมากมายเกนปกตจนไมสามารถยบย งได การใชรปของลดวก บโธเฟนและการดนตรคลาสสคในการปลกเราอารมณทาง

98 เพศของอเลกซเปนการเสยดสความมอสระทางความคดวาแททจรงอารมณทางเพศเปนสงทอยตดตวมนษยไมวาจะชนชนไหน บคคลทอยชนสงไมมอารมณทางเพศงนหรอ อกนยคอดนตรคลาสสคคอการกระตนอารมณบรสทธของอเลกซ การเรงความเรวภาพเพอน าเสนอภาพการมเพศสมพนธแบบชายหนงหญงสองเปนการสอสารความฉาบฉวยของการปลดปลอยอารมณทางเพศ แตอารมณทางเพศกลบอยนานและตดตวมนษยไปตลอด เพราะสภาพแวดลอมทเอออ านวย การมเพศแบบชายหนงหญงสองยงเปนการสอถงอ านาจทรนแรงของอเลกซทอยเหนอเพศหญงทงสอง จากการศกษาพบวาวตถตางๆ ทถกใชในการออกแบบฉากลวนเปนสญญะทส าคญทกอใหเกดเนอหาและความหมายอกทงสามารถแฝงประเดนในเรองของเพศไดอยางนาสนใจและเกดค าถามมากมายใหขบคด การสรางบรรยากาศทเตมไปดวยความหมายเมอผนวกเขากบการแสดงและดานอนๆ สามารถสรางภาษาทางภาพยนตรและสอสารไดอยางตรงประเดน

ภาพท 62 ฉากจากภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange. (1971) นาทท 36:48 ฉากนเปนฉากภายในบานของสาวแกทชอบเลยงแมวก าลงเลนโยคะ กอนทจะโดนบกรกเขามาในบานดวยความคกคะนองโดยแกงวยรนซงน าโดยอเลกซและเพอนอก 3 คน และเกดพลาดทาจนท าใหสาวแกถงแกความตาย พรอมกบการโดนหกหลงจากเพอนทง 3 คนจนโดนต ารวจจบและถกสงตวไปเรอนจ า ฉากภายในหองสขาวถกตกแตงดวยสเขยวบนเพดานและพนถกปดวยพรมสแดง เปนการใชสคตรงขามตามทฤษฎสโดยคนกลางระหวางสแดงและสเขยวดวยสขาวท าใหเปนการเบรกส

99 ไมใหเกดการตดกนอยางชดเจนจนเกนไป โดยลอไปกบสของชดตวละครทเปนสเขยว ผมสแดงและถงเทาสขาว เปนการสรางความขดแยงบนตวละครและหอง คบรกสรางเสนน าสายตาจากผนงหองและการจดวางแมวอยางเปน เพอใหเกดเสนน าสายตาเพอดงความสนใจไปสจดกงกลางภาพทมตวละครอย ภายในหองถกตกแตงดวยภาพจตรกรรมทเปนรปเปลอยและประตมากรรมลงคเปนนยบอกถงสาวแกทตดเซกสแตกลบมความขดแยงในตวเอง เพราะเมออเลกซบกเขามาสาวแกกลบหวาดกลวในการกระท าอนเสอมทรามของอเลกซและกลมเพอน การเฉลยน าหนกของภาพทงดานซายและดานขวาในลกษณะซายขวาเทากนท าใหเกดดลยภาพแบบสมมาตร จะเหนจากดานซายซงเปนเตาผงและมภาพจตรกรรมอยดานบนและดานขวาเปนประตบานใหญ คบรกใชรปทรงทมลกษณะคลายกนในการเฉลยน าหนกท าใหภาพดแขงแรงและท าพงความสนใจไปทสวนกลางของภาพเพยงเทานน





สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง หญงแกก าลงเลนโยคะ บ าบด ปกต

แมว ขออน รกสนโดษ รปโปเปลอย มความตองการทางเพศ ไมมความตองการทางเพศ

ประตมากรรมลงค )อวยวะเพศชาย(

อ านาจ ไมมอ านาจ

จากตารางแสดงใหเหนความขดแยงในวถการใชชวตของตวละคร หญงแกทใชโยคะเปน

เครองบ าบดนนแทจรงแลวคอการบ าบดความตองการทางเพศหรอใชโยคะเปนเครองมอในการสนองความใคร เพราะภายในหองทถกประดบไปดวยภาพจตรกรรมเปลอยทโชวอวยวะเพศอยางเปดเผยเปนการสอถงความนยมในเรองของเพศ การใชรปจตรกรรมลอไปกบอรยาบถการเลนโยคะของหญงแกเปนการสอถงพฤตกรรมทางเพศของหญงแก สงเกตไดจากทาทางทคลายคลงกน ตางกนเพยงแคไมไดโชวอวยวะเพศอยางเปดเผยเหมอนในภาพจตรกรรม การใชความขดแยงระหวางสเขยวและสแดงซงปนสคตรงขามเปนการสอถงความขดแยง เพราะเมออเลกซบกเขามาและพยายามทจะมเพศสมพนธแตหญงแกกลบขดขนจนท าใหอเลกซพลงมอจนท าใหหญงแกถงแกความตาย การเลยงแมวหลายตวกเปนหนงในสญญะทปรากฏอยในฉากเปนการสอถงความตองการ เพราะแมวเปนสตวขออน ชอบอยกบคนและซกอยตามตว การเลยงแมวหลายตวเปนเหมอนความตองการทมาก จากการศกษาพบวาคบรกใชสญญะในแตละชดมาผกรอยเรองจนเกดเปนเรองราวและสามารถสอความหมายจนกลายเปนภาษาทางภาพยนตรไดอยางชดเจน

101

ภาพท 64 ฉากจากภาพยนตรเรอง A Clockwork Orange. (1971) นาทท 1:01:49

ฉากนเปนฉากหองเรอนจ าทอเลกซถกน ามาขง เปนเนอหาในตอนททานนายกรฐมนตรเขา

มาคดเลอกนกโทษเพอไปเขารวมโครงการบ าบดรกษาดวย Ludovico Technique ซงไดคดเลอกอเลกซใหเปนหนทดลอง

ภายในหองทบตนแหงน คบรกใชเสนน าสายตาในการสรางความอดอดคบแคบ เพอถายทอดอารมณของคกทมความแขงแกรงเปนก าแพงหนาทกนโลกภายนอกไว เหลอเพยงความนาเบอหนายของผนงปนทแคบและสงผดปกต โทนสเทาถกใชในการสรางความสงบนงและนาเบอหนายของเรอนจ า ผนงอาคารทงดานซายและดานขวามลกษณะทเหมอนกนท าใหเกดดลยภาพแบบสมมาตร สรางความนาเบอและอดอดขนไปอกระดบ เผยใหเหนความเทยงตรงของผนงผานเสนทพงตรงไปยงจดกงกลางภาพ ท าใหภาพเกดมตของความลก ถายทอดความยงใหญของคก


102

จากการเปรยบเทยบการน าเสนน าสายตามาใชระหวางงานภาพถายและงานออกแบบฉาก ท าใหพบวา มลกษณะการใชทคลายคลงกนในเรองของการใชพลงของเสนในการสอความหมายและสรางความนาสนใจใหแกภาพ อกท งยงเปนการสรางมตของความลกใหแกภาพ เพอสอความหมาย เสนน าสายตาทงดานสายและดานขวาทเกดจากผนงลวนมความหมายในเชงนามธรรมทงสน เหลานลวนเปนภาษาทใชในการบอกเลาผานการออกแบบฉากภาพยนตรใหสามารถสอสารไดอยางตรงประเดน


สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง คก ดดสนดาน

ตดขาดจากโลกภายนอก เปนอสระ

โลกภายนอก จากตารางแสดงใหเหนวาการออกแบบฉากใชการค านงถงความขดแยงของสญญะ ซงคก

คอสงทคมขงนกโทษและขาดอสระ คกจงถกออกแบบมาใหมความคบแคบไมสะดวกสบาย และตดขดจากโลกภายนอก การสรางก าแพงทหนาและสงปดมดชดและดทบตนเปนการตดขาดจากโลกภายนอก สงเหลานเปนตวสรางอารมณของภาพใหมความสอดคลองไปกบเนอหาของเรอง จากการศกษาพบวา คบรกใชการใชความขดแยงทางสญญะในการออกแบบสามารถสรางอารมณความรสกใหเกดขนและสามารถสอสารไดอยางชดเจน


103

ฉากนเปนฉากในหองสมดของเรอนจ า หลงจากทอเลกซเพงเขามา เปนเนอหาในตอนทอเลกซศกษาคมภรไบเบลและเปนการพดคยของบาทหลวงทชกชวนใหใชศาสนาเปนเครองน าทางและบ าบดรกษา แตไมเปนผล เพราะเมอเอลกซอานคมภรไบเบลกลบมนมตเหนถงความรนแรงจากการโดนเฆยนตของพระเยซและการมเพศสมพนธกบผหญงมากมายในยคโรมน กลบกลายเปนวาอเลกซชอบในความรนแรงและเพศจากคมภรไบเบล

ภายในหองสมดแหงนถกวางสไวอยางกลมกลน เปนสโทนเยนซงเปนการจงใจของคบรกทแยกเนอหาในแตละตอนดวยส สเทาของชนวางหนงสอ สน าตาลหนงสอ ชดของบาทหลวงทเปนสด า ชดของอเลกซทเปนสกรมทาจนเกอบจะด ามสายคาดตรงแขนทเปนสแดงบอกใหรวาเปนนกโทษ ลวนสรางความกลมกลนใหแกภาพ คบรกสรางเสนน าสายตาจากเสนของชนวางหนงสอทวงพงตรงไปยงจดกงกลางภาพ เพอใชในการสรางบรรยากาศทอดอดของหองสมดและการตดอยในฐานะนกโทษทจะตองถกดดนสยเพอเปลยนแปลงตวเอง โทนสน าเงนอมเทาท าใหภาพดสงบนง สามารถสอสารเนอหาในตอนนไดเปนอยางด



ท าใหพบวา มลกษณะการใชทคลายคลงกนในเรองของการใชพลงของเสนในการสอความหมายและสรางความนาสนใจใหแกภาพ แตในฉากภาพยนตรฉากนพลงของเสนถกทอนลงดวยการใชสโทนเยนท าไหเสนดสงบลงแตยงคงสามารถสรางความรสกทอดอดได


สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง คมภรไบเบล ความเชอ วทยาศาสตร หองสมด ความร ไมร

จากตารางแสดงใหเหนวา คบรกเดนเรองโดยใชการขดแยงของสญญะในการสอสาร

เนอหา การทอเลกซอานคมภรไบเบลแตกลบเกดอารมณความรสกทเปนสญชาตญาณดบของมนษยเทากบวาคมภรไบเบลไมสามารถบ าบดอเลกซจากสงเสอมทรามเหลานได จากการศกษาประวตสวนตวของคบรกพบวาคบรกเกดในครอบครวชาวยวทเครงครดในศาสนาครสตและพยายามมอบสงเหลานใหแกคบรก แตทายทสดคบรกเลอกทจะไมเชอในพระเจาและไมเขารวมในพธอนเครงครดตามทครอบครวตองการ และการทคบรกเปนคนทชอบเรยนวชาวทยาศาสตร ฟสกสกเปนเครองยนยนวาเขาเชอในหลกวทยาศาสตรมากวาความเชอทพสจนไมได ซงเปนการสอดแทรกแนวคด อดมการณเขาไปในเนอหาของภาพยนตร การใชบาทหลวงซงเปนตวแทนของความเชอและใชหองสมดซงเปนตวแทนของความรโดยมอเลกซเปนตวแทนของมนษยผมอสระในการคดและเลอกระท า เปนการสอดแทรกแนวคด อดมการณเขาไปในเนอหาของภาพยนตร จะเหนวาอเลกซคอตวละครทมความคลายคลงกบคบรก จากการศกษาพบวาคบรกความขดแยงระหวางความเชอทางศาสนาและหลกวทยาศาสตรในการด าเนนเรองเพอสอสารและบงบอกถงความเชอของตนผานงานภาพยนตร


105

ฉากนเปนฉากในตอนทายเรองหลงจากทอเลกซเขาบ าบดดวยการรกษาแบบ Ludovico Technique จนไมสามารถกลบไปกออาชญากรรมแบบเดมไดอกจนรสกสะอดสะเอยนกบความรนแรงและเซกซ ท าใหอเลกซไมสามรถทนฟงเพลงคลาสสคไดอกตอไป จนตองกระโดดตกเพอสงบความทรนทราย หลงจากเหตการณนนอเลกซกลบมาเปนอสระอกครง ท าใหอเลกซจนตนาการไปถงการมเพศสมพนธทามกลางผคนมากมายทยนปรบมอและรวมยนดปรดาในการเสพเมถนในครงน

คบรกใชเสนน าสายตาทสรางขนจากการวางตวละครประกอบทงดานซายและดานขวาเอยงเปนแนวทแยงท าใหเกดเสนน าสายตาพงตรงไปยงจดกงกลางภาพ การวางตวละครประกอบโดยเวนบรเวณสวนกลางไวเปนเหมอนผนงของหองทปดมดชดไมเหนโลกภายนอก มเพยงอเลกซทก าลงมเพศสมพนธอยางเมามนและผคนทรวมยนด ผนงของหองและพนทเปนหมะสขาว เปรยบเสมอนความบรสทธ ความรสกทหลดพนและเปนอสระอกครงของอเลกซ ผคนรอบขางอยในชดของศตวรรษท 18 เปนเหมอนแสงสวางทหลดพนจากความเชอ และมงไปสหลกเหตผล เสนน าสายตาเปนเหมอนเสนของผนงหองโดยใชตวละครประกอบเปบก าแพงทปกคลมอเลกซไว เปนความรสกปลอดภยจากผคนทไมเหนดวยกบการกระท าของตวเขา



ท าใหพบวา มลกษณะการใชทคลายคลงกนในเรองการสอความหมายและสรางความนาสนใจใหแกภาพ จะเหนวาคบรกใชเสนน าสายตาสรางก าแพงหองทเปนนามธรรมขน เพอรองรบกจกรรมทางเพศของตวละคร เปนการสรางความนาสนใจใหแกภาพและเปนการใชเสนน าสายตาในการสอความหมายทางภาพยนตร


สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง อเลกซ )ชาย( มความตองการทางเพศ ไมมความตองการทางเพศ ศตวรรษท 18 ยคแหงแสงสวาง

การคนความจรงแท ยคมด

ความเชอ การปรบมอ ยนด

เหนดวย ไมยนด

ไมเหนดวย ทามกลางผคน โจงแจง

กลาหาญ ทลบ

เกรงกลว

จากตารางแสดงใหเหนวาอเลกซตองการมอสระในการกระท าทมาจากการเลอกกระท าโดยความเปนมนษยไมใชการสญเสยความสามารถในการโตตอบตอสงเราภายนอก โดยใชแรงขบเคลอนทางเพศในการดนรนตอส ไมเชนนนแลวกคงเปนเพยงเครองจกรทเดนไปตามค าสงและไรรสชาตของชวต การใชผคนทแตงตวเชนเดยวกบเมอสมยศตวรรษท 18 เปนการสอถงการผานพนยคมดในการถกกดทบความเปนอสระในความเปนมนษยของอเลกซ การใหอเลกซมเพศสมพนธอยทามกลางผคนมากมายเทากบเปนการเปดเผยอยางกลาหาญของการกระท านนทไมตองเกรงกลงตอสงใด เพราะแททจรงแลวสงนคอความเปนมนษย การปรบมอเปนการสอถงการเหนดวยของคนรอบขางและยนดกบความคดของอเลกซ เมออเลกซถกกดขมสญชาตญาณพนฐานและตองทนทรมารกบการไรอสระในการกระท า เมอถงจดหนงกลบกลายเปนการระเบดออกทางอารมณทอดอน สงเหลานเปนสงทอเลกซจนตนาการขนเปนการน าเสนอเปรยบเทยบโลกของความเปนจรงทพบเจอกบโลกในอดมคตนนแตกตางกนโดยสนเชงและตองทนโดนตดทอนสญชาตญาณความเปนมนษย บอกเปนนยถงความเปนมนษยทอยในสงคมแทจรงแลวนนเรามอสระแคไหน เพราะมนษยทกคนตองอยภายใตระบบสงคม ขนบธรรมเนยมของแตละวฒนธรรม และด าเนนชวตไมตางอะไรไปกบเครองจกรทไรชวต จากการศกษาพบวา คบรกใชประเดนในเรองของเพศในการเปรยบเทยบความเปนมนษย และสอสารถงแนวคดผานการสรางฉากโดยใชความขดแยงในการด าเนนเรองราว เพอใหสามารถถายทอดเนอหาเปนภาษาภาพยนตรใหออกมาไดอยางตรงประเดน

107 1.2 วเคราะหการออกแบบฉากภาพยนตรทใชการจดระเบยบภาพดวยการซ าจนเกดจงหวะและภาพถายกลมทมลกษณะใกลเคยง

ศลปะนนมองคประกอบทส าคญอย 2 สวน คอ สวนททมนษยสรางขน ซงไดแกโครงสรางทางวตถทมองเหนไดหรอรบรไดดวยประสาทสมผสสวนหนง กบสวนทเปนการแสดงออกอนเปนผลทเกดจากโครงสรางทางวตถอกสวนหนง20 หากศลปนสรางองคประกอบทเปนโครงสรางของรปทรงใหมเอกภาพหรอสมบรณไมได ยอมสงผลใหรปทรงนนขาดชวตและไมสามารถถายทอดเนอหาและสอความหมายใดๆได

องคประกอบศลปคอหวใจหลกของการสรางสรรคภาพใหเกดความนาสนใจ ภาพแตละภาพจะเกดความงดงามและนาสนใจไดเกดจากการใชทศนธาตมาจดองคประกอบทด อยทวาจะเลอกใชและตองการเนนสงใด คบรกใชจงหวะในการจดองคประกอบใหแกภาพเพอใหเกดความเปนระเบยบทสวยงามเพอสรางใหภาพเกดความสมดลทงซายและขวา เปนการสรางสรรคศลปะภาพถายทนอกเหนอไปจากการบนทกเพยงความเปนจรงในชวตประจ าวน

ภาพท 70 ชอภาพ Subway commuters passing the time by reading and sleeping. (1947) โดย

สแตนลย คบรก

20 ชลด นมเสมอ, องคประกอบของศลปะ, พมพครงท 10 (กรงเทพ : อมรนทร, 2559), 30.

108

การจดระเบยบภาพดวยการซ ากนของตวละครจนเกดเปนจงหวะจนมระยะหางทสวยงาม หากขยายความค าวาจงหวะ จงหวะหมายถงการซ ากนทเปนระเบยบ จากระเบยบธรรมดาทมชวงหางเทาๆ กนมาเปนระเบยบทสงขนซบซอนขนจนถงขนเปนรปทรงของศลปะ21 ฉะนนจงหวะในงานศลปะ คอการซ าอยางมเอกภาพและความหมาย จากภาพจะเหนวามการจดระเบยบแบบอนกรมทคอยๆเลอนไหลจากนอยไปหามากอยางเปนระเบยบ คอจากดานซายมอจะพบวามตวละครอยสามคนถกคนดวยคนนอนหลบและถดมาอกสองคนและถกคนดวยเดกทก าลงหลบ ท าใหเกดดลยภาพแบบสมมาตร22 เปนการแสดงภาพวถชวตประจ าวนธรรมดาของคนนวยอรกไดอยางนาสนใจ

จากการศกษาพบวาสงทนาสนใจของภาพนคอ ถงแมจะเปนการถายภาพในเชงสารคดแตกลบรสกไดถงความตงใจในการจดองคประกอบ ไมวาจะเปนเรองบงเอญหรอการจดฉากในการจดองคประกอบทเปนระเบยบและลงตว ภาพนแสดงใหเหนแลววาเขามความพถพถนในการถายเพยงใด และท าใหสามารถตความไปไดวาเขาก าลงลอเลยนผคนนวยอรกอยหรอไม เพราะจากการศกษาประวตสวนตวพบวาเขาใชชวตอยในองกฤษเสยเปนสวนใหญแตกลบยงคงใชเนอหาทเกยวกบคนอเมรกนในการสรางภาพยนตรอยเสมอ

ภาพท 71 ชอภาพ Young girls trying on their new hearing aids. (1948) โดยแสตนลย คบรก

21 ชลด นมเสมอ, องคประกอบของศลปะ, พมพครงท 10 (กรงเทพ : อมรนทร, 2559), 30. 22 ดลยภาพแบบสมมาตร (Symmetry หรอ Static Equilibrium หรอ Formal Balance หรอ Passive

Balance) ดลภาพแบบสมมารตหรอแบบสองขางเหมอนกนสวนใหญจะพบอยในงานลวดลายตกแตงและงานสถาปตยกรรม หรอในงานทตองการดลยภาพทนงและมนคง

109 ภาพนเปนภาพเดกหญงทพการทางการไดยน และก าลงจะไดยนเสยงเปนครงแรก ถายขนใน ค.ศ. 1948 เปนถายภาพเดกพการทางการไดยนจ านวน 12 และจะเปนครงแรกทเดกๆ เหลานจะไดยนเสยงของคนจรงๆ โดยการใชหฟง

จากการศกษาพบวามการสรางความนาสนใจใหแกภาพดวยการจดองคประกอบโดยใชการซ ากนของเดก โดยใชการสะทอนของกระจกในการสรางสรรค โดยแบงภาพไดเปน 3 สวน ดวยลกษณะสหนาทาทางและเสอผาของเดกทอยในลกษณะเดยวกนท าใหเกดดลยภาพแบบสมมาตร เปนการสรางความพเศษของชวงเวลานนๆ และถายทอดอารมณความรสกของเดกทก าลงรอคอยโลกทพวกเขายงไมเคยไดสมผส


ฉากนเปนฉากตอนทอเลกซและกลมเพอนมาเคาะประตบานเพอตองการทจะเขามากอ

ความวนวายโดยหลอกวาขอความชวยเหลอเพราะเกดอบตเหต เมอมผหญงทเปนคนดแลเจาของบานหลงนมาเปดประตใหเขาไป กกลายเปนการเปดประตใหอเลกซและกลมเพอนทก าลงตกอยในหวงของสารเสพตดเขามากระท าเหตอนปาเถอนเสอมทรามและขมขนเธอ

คบรกใชการซ าในการจดองคประกอบภาพ ดวยการใชกระจกในการสะทอนไปมาระหวางดานซายและดานขวา ท าใหเกดจงหวะทเกดจากการซ ากนอยางเปนระเบยบและเกดความสมมาตร พนลายหมากรก เสนตรง เสนแนวนอนเกดจงหวะทสวยงาม ในฉากนจะมการใชสทฉดฉาดมากขนจากพนกระเบองลายหมากรกสขาวด า คบรกใชศลปะแนวไซคเดลค (Psychedelic) ทมรากฐานการสรางดนตร วฒนธรรมและศลปะมาจาก ประสบการณอนเกดจากการใชสารเสพตด

110 ในการออกแบบฉากเรองน จะพบวารปทรงตางๆ วตถตางๆ อดแนนจนท าใหสายตาท างานหนก คลายศลปะแบบออปอารต เพอตองการสรางความวบวาบ เคลอนไหวทรนแรงและนาคลนเหยนใหแกผชม สน าตาลโอคของตวโครงสรางอาคารและสทโดดเดนทสดคอสของเครองแตงกายทตวละครใสและถกจดใหอยตรงกงกลางภาพและสะทอนไปมาในกระจก จากในภาพจะเหนวาเสนถกแบงออกเปนสามสวนไดอยางนาสนใจ เสนตางตางในภาพท าใหเกดเสนน าสายตาทพงออกมาหาผ ชมและเราอารมณความนาตนเตนไดเปนอยางด จากการศกษาพบวาการใชหลกการจดองคประกอบดวยการซ าระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรมลกษณะการใชทคลายคลงกน โดยการใชกระจกเพอสะทอนตวละครจนเกดจงหวะ เพอสรางสภาพแวดลอมใหสอความหมายและสรางอารมณความรสกใหแกภาพ


สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง ผหญง ไรอ านาจ

ออนแอ มอ านาจ แขงแกรง

ประต ปองกน โดนบกรก จากตารางแสดงใหเหนวาเพศหญงทไรอ านาจก าลงจะถกกดขขมเหงจากเพศชายทมอ านาจ

เหนอกวา โดยใชประตบานเปนนยยะบอกถงเหตการณทก าลงจะเกดขน เมอเปดประตบานรบคนแปลกหนาเขามา โดยหารไมวากลมคนเหลานนคออาชญากรทจะเขามาขมขนเธอ ประตถกใชเปนสญลกษณของความพายแพเมอถกเปดออก จากประวตศาสตรประตเมองเปนสงหนงทนกรบตองพงรกษาไมใหศตรเขามาย ากรายได หากสนประตเมองกเทากบวาไมดแนหรออาจจะพายแพและโดนยดเมองไดในทสด คบรกแสดงใหเหนถงความเปนเพศชายและเพศหญงทแตกตางกน เพราะเพศหญงเปนเพศแมทมความรกความเอนดและเหนใจตอเพอนมนษยจงตองกลายเปนเหยอทางกามารมณไปในทสด เพราะการหลอกลวงจากอเลกซทแกลงบาดเจบและขอความชวยเหลอ จากการศกษาพบวาคบรกแฝงประเดนในเรองของเพศผานการออกแบบฉากโดยใชการขดแยงของสญญะเพอสอความหมายและสามารถเลาเรองไดอยางชดเจนและสอดคลองไปกบเนอเรอง

111

ภาพท 73 ฉากจากภาพยนตรเรอง Barry Lyndon. (1975) นาทท 13:50

ฉากนเปนฉากการหงหวงของแบร ลงดอนทโดนแยงความรกไปโดยกปตน โดยแททจรง

แลวนอรา แบรดรตางหากทตองการทจะแตงงานกบกปตน ท าใหแบรเกดความโกรธแคนเปนอยางยงและจะท าทกอยางเพอทวงคนความรก ท าใหเกดการดวลปนในเวลาตอมา และแบรเปนผชนะ

ทามกลางทศทศนทกวางใหญมองเหนแมน าและเนนเขาทสวยงาม คบรกจดระเบยบภาพโดยการวางตวละครอยางเปนจงหวะทสวยงาม จะเหนวาทางดานขวามอคอกปตน ถดมาคอนอรา แบรดรและแบรทอยถดมาตามล าดบ มการใชตนไมทอยทางดานซายในระยะหลงของแบรในการถวงสมดลของภาพและเปนการสรางจงหวะทลอไปกบตวละคร จะเหนวายงมการวางตวละครใหยนหนหนาสลบกน การจดระเบยบภาพท าใหเหนความกระวนกระวายของนอราทโดนจบไดวาโกหกตอแบรและกปตน การจดระเบยบภาพเปนการสรางจดเดน และใชกรยาบทของแบรและกปตนทยนหนหลงใหกลองในการขบจดเดนเพอใหเหนนอราทยนหนหนา การจดใหนอรายนอยตรงกลางระหวางแบรและกปตนเสมอนคตอสทก าลงรอการไดรบเลอกจากความรก การใชทวทศนทกวางขวางชวยเนนบรรยากาศใหเหมอนอยในศตวรรษท 18 ทมความสวยงามราวกบภาพสน ามน จากการศกษาพบวาการใชหลกการจดองคประกอบดวยการซ าระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรมลกษณะการใชทคลายคลงกน คอการสรางจงหวะใหแกภาพ เพอแสดงใหเหนถงลกษณะของตวละครทแสดงกรยาทาทางทตางกน เพอใชในการสอสารความหมาย ในฉากนจะแตกตางเพยงเลกนอยตรงทใชการวางตวละครทยนหลงเพอสรางจดเดนใหแกตวละครทยนหนหนา


สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง แบร ลงดอน )ชาย( เขมแขง ออนแอ

กปตน )ชาย( เขมแขง ออนแอ นอรา แบรดร )หญง( ดงดดทางเพศ ไมดงดด

จากตารางแสดงใหเหนถงการกลบคาของความเปนชายโดยใชความออนแอในการสรางตว

ละครอยางแบรใหเปนผทออนแอและแพพายตออ านาจของเพศหญงและกปตนทม าอ านาจเหนอกวา เมอถงจดหนงทตองเผชญหนากบผทแขงแกรงกวาและมอ านาจมากกวากลบเปนแรงผลกดนทางเพศใหแกแบรในการตอกร จะสงเกตเหนวานอราผทเคยมอ านาจเหนอชายอยางแบรกลบพายแพและตกอยใตอ านาจของกปตนและพยายามออนวอนขอความรกนน ท าใหการตอสของแบรเปลยนไปจากการตอสเพอเอาชนะใจนอราแปรเปลยนเปนการตอสกบอ านาจของเพศชายทมอ านาจเหนอกวาเพอกาวมาสจดนน เมอนอราเปนแรงผลกดนใหแกแบรท าใหแบรตองการเรยกความเปนชายกลบคนมาเพอการมอ านาจเหนอเพศหญง จากการศกษาพบวาเปนใชปมขดแยงของสญญะในการผกเรองราวระหวางเพศหญงและเพศชายในการออกแบบฉาก เพอใหสามารถสอความหมายออกมาไดอยางชดเจนและสอดคลองไปกบเนอเรอง

113

ภาพท 74 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Shining. (1980) นาทท 39:10

ฉากนน าเสนอเรองราวตอนทแดนนเขามาในหองนอนเพอจะหยบของเลน และพบวาแจคซงเปนพอของเขานงอยบนเตยงและเรยกแดนนเขามาเพอถามวาแดนนมความสขรปาวทไดอยในโรงแรมแหงนและบอกแดนนวาพอไมมวนจะท ารายลก

ภายในหองสชมพออนถกตกแตงดวยประตสเหลองออนจนเกอบจะเปนสขาว ปดวยพรมทมสทเขมกวาออกไปทางสเทา เฟอรนเจอรภายในหองเปนลกษณะของไมสเขมและตวละครอยในชดสน าเงน ท าใหบรรยากาศภายในหองดอมครมมดทบ จากภาพจะเหนวามการใชการสะทอนของกระจกในการซ าเพอใหเกดจงหวะโดยแจคทอยดานขวาของภาพนงหนหลงท ามมสะทอนกบกระจกท าใหเหนใบหนาอยตรงบรเวณดานซายและแดนนอยตรงบรเวณเกอบจดกงกลางภาพ เปนการสรางจงหวะแบบเรยงตามล าดบ เลก กลาง ใหญ เพอสรางอารมณทางจตวทยา หากพจารณาตามเนอเรองจะเหนวา แจคก าลงมอาการแปลกประหลาดบางอยางทางประสาท การใชกระจกสะทอนเปนการเปดเผยแงมมบางอยางใหพจารณาเพอใหคลอยตามและเกดความรสกบางอยางถงความผดปกตของแจคทเพงสงเกตเหนได การใชสน าเงนและด าเปนชดของแจคเพอสอถงการตกอยในความมดบางอยาง จากการศกษาพบวาการใชหลกการจดองคประกอบดวยการซ าระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรมลกษณะการใชทคลายคลงกน โดยการใชกระจกเพอสะทอนตวละครจนเกดจงหวะ เพอสอความหมายใหแกตวละครและสรางอารมณความรสกใหแกภาพ


สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง แจค )พอ( ผดแลโรงแรม

มอ านาจ ผอาศย

ตกอยใตอ านาจ แดนน )ลก( ไรอ านาจ

ผอยอาศย มอ านาจ

ผดแลโรงแรม กระจก การเปดเผย การปกปด

จากตารางแสดงใหเหนวาแจคเปนผดแลโรงแรมแหงนคอผทมอ านาจเหนอกวาแดนน แดน

นซงเปนลกเปนเหมอนตวแทนของผทจะกลายเปนความขดแยงในการด าเนนเรอง เพราะเมอแจคพบวาแดนนมพลงพเศษและก าลงท าลายหนาทผดแลรกษาของแจคโดยการน าพาคนนอกเขามาเกยวของและหยดการกระท าของแจค เปนการใชความขดแยงแบบคตรงขามในการด าเนนเรอง จากผทคดวาไรอ านาจกลบกลายเปนมอ านาจเหนอกวา จากผทมอ านาจเหนอกวาตองกลบกลายเปนไรอ านาจ จากภาพกระจกเปรยบเหมอนตวสะทอนดานในของแจคทปกปดความลบในการมาอยทโรงแรมแหงน จากการศกษาพบวาเปนการออกแบบฉากสามารถสะทอนเรองราวและเปดเผยใหเหนอารมณความรสกของตวละครและสอดคลองไปกบเนอหาของเรองไดอยางชดเจน

1.3 วเคราะหการออกแบบฉากภาพยนตรทใชหลกดลยภาพแบบสมมาตรและภาพถายกลม

ทมลกษณะใกลเคยง

ภาพท 75 ชอภาพ Mickey going to the laundry. (1947) โดยสแตนลย คบรก

115

ภาพนเปนภาพของเดกทชอวามกก (Mickey) ซงเปนเดกขดรองเทาอยตามขางถนน เปนโปรเจคทคบรกไดรบมอบหมายจากนตยสารลค คบรกตามตดวถชวตของเดกคนหนงในทกกจกรรมและถายภาพราว 250 รป คบรกน าเสนอใหเหนถงกจกรรมของเดกทตองท างานหนกของเดกขดรองเทาคนน

ภาพนเปนการน าเสนอภาพของเดกทก าลงแบกถงผาขนาดใหญเขามายงรานซกรด โดยเปนภาพการเดนผานเขาประต ท าใหเหนประตทใหญซงมขนาดทขดแยงกบขนาดตวของเดก แสดงใหเหนถงการท างานทหนกของเดกคนหนง องคประกอบภาพทมความสมมาตรทงดานซายและดานขวา เกดจากประตทถกเปดออก สามารถถายทอดอารมณความรสกทยงใหญของประตทางเขาทไมสอดรบกบขนาดของผทก าลงเดนเขามา อกทงยงเปนการเสรมสรางความแขงเกรงใหแกเดกทก าลงเดนเขามา

จากการศกษาพบวาการสรางความหมายและบอกเลาเรองราวผานการจดองคประกอบแบบสมมาตรเพอถายทอดสภาพแวดลอม ท าใหสภาพแวดลอมมผลในการสรางความหมายแกตวเดกและสรางความนาสนใจในบรเวณกลางภาพ ภาพถายชวตประจ าวนอาจมขอจ ากดในเรองของตวละครทไมสามารถวางในต าแหนงทตองการไดสมบรณแบบ แตการจดองคประกอบของสภาพแวดลอมรอบขางสามารถกระท าไดตามทตองการ จะเหนวาในแงของความสมมาตรในภาพนอาจจะไมถกตองตามททฤษฎองคประกอบภาพก าหนดไวอยางครบถวนแตในทางความรสกกลบครบถวนถงแมวาตวละครจะไมไดอยตรงจดกงกลางของภาพ

ภาพท 76 ชอภาพ Big Little Art Collection. (1950) โดยสแตนลย คบรก

116

ภาพนเปนภาพการพดคยกนทามกลางการแสดงงานศลปะ ภาพนใชดลยภาพแบบสมมาตรในการจดองคประกอบภาพ โดยจะเหนวามผหญงสองคนนงหนหลงอยบนเกาอเหมอนกนอยทางดานซายและดานขวา ท าใหภาพมน าหนกทเทากนทงสองดาน เปนการพดคยกนทท าใหเหนใบหนาในมมขางของทงสองคน จากการศกษาพบวาการใชดลยภาพแบบสมมาตรถกน ามาใชเพอแสดงถงความชอบทตรงกน การพดคยทมความคดเหนไปในทางเดยวกน จากภาพแสดงใหเหนวา ผหญงทงสองคนอยในวยทแตกตาง การแตงกายและฐานะอาชพทตางกน แตพดคยในทาทางลกษณะทเหมอนกน


ฉากนเปนฉากเรมตนของเนอหาในตอนของการเดนทางไปดาวพฤหส มนกบนก าลงวง

ออกก าลงกายอยบนทางเดนทสามารถเดนได 360 องศา เปนการน าเสนอใหเหนรปแบบของการเดนทาง ทใชนกบนเพยงสองคนและฮลในการน ายานเดนทางไปสดาวพฤหสและนกบนทเหลออก 3 คนตองจ าศลอยในแคปซลโดยหวใจจะเตนเพยง 3 ครงตอนาท เปนการนอนหลบแบบไมมการฝน เมอถงทหมายกจะถกปลกใหตนขน

คบรกน าเสนอเรองราวของการเดนทางอนแสนยาวนานผานการใชดลยภาพแบบสมมาตรในการสรางความหมายและอารมณใหแกภาพ โดยการวางตวละครไวตรงจดกงกลางภาพทก าลงวงวนเปนวงกลมรอบตวยานและถกโอบลอมดวยอปกรณและแคปซลจ าศลทถกจดใหอยทางดานซายและดานขวาในลกษณะทมน าหนกเทากนทงสองดาน ภายในตวยานถกตกแตงดวยสขาวเปนหลกและแทรกดวยสด าในบางจดเพอสรางรายละเอยดใหแกภาพ เสอผาของนกเสดงกใชสเดยวกบการ

117 ตกแตงภายในยานคอขาวกบสด า คบรกใชหลกความสมมารตในการถายทอดความยงใหญของเครองจกรในการโอบลอมรอบตวละครเพอแสดงถงการตกอยภายใตอ านาจของเครองจกรและใชสขาวกบสด าซงเปนสกลางเพอแสดงใหเหนถงความจดชดไรชวตและความนาเบอหนายทเกดขนจากการเดนทางอนยาวนาน จากการศกษาพบวาการใชหลกการจดองคประกอบแบบสมมาตรระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรมลกษณะการใช ทคลายคลงกน คอการสรางสภาพแวดลอมรอบขางเพอเสรมสรางความหมายใหแกตวละครและสอดคลองไปกบเนอหาของภาพยนตร ตารางท 14 วเคราะหสญญะโดยใชโครงสรางเปรยบเทยบแบบคขดแยง

สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง นกบน )มนษย( สงมชวต สงไมมชวต ยานอวกาศ เครองจกร มชวต จ าศล เดนทางระยะเวลานาน

ไมสามรถชวยตวเองได เดนทางระยะเวลาสน

ชวยตวเองได

จากตารางแสดงใหเหนวาคบรกใชความขดแยงระหวางชวตกบเครองจกรซงไรชวตในการออกแบบฉากเพอสรางสภาวะทไรชวตชวาของการเดนทางในอวกาศทแสนยาวนาน การจ าศลเปนการสอถงระยะเวลาทยาวนานในการเดนทางในครงน การถกโอบลอมไปดวยเครองจกรในระยะเวลานานยอมสรางความนาเบอหนาย อดอดและไรชวตชวา การใหนกบนจ าศลเปนการสอถงการชวยเหลอตวเองไมไดและตองควบคมโดยฮลซงเปนปญญาประดษฐหรอเครองจกรอจฉรยะทมนษยสรางขน เปนการฝากชวตไวกบสงไมมชวต ท าใหเหนปมขดแยงของปญหาในเวลาตอมา คอการสกนระหวางนกบนกบฮล จากการศกษาพบวาคบรกใชในการออกแบบฉากเพอสรางความหมายและสภาพแวดลอมเพอสามารถสอสารออกมาไดอยางชดเจนและสอดคลองกบเนอเรอง

118


ฉากนเปนฉากในตอนท ดร.โบวแมนและ ดร. เรมไมไววางใจในการท างานของฮลหรอ

ปญญาประดษฐซงเปนผทควบคมระบบการท างานทงหมดของยานทท างานผดพลาด ท าใหนกบนทงสองตองแอบเขามาคยกนในยานส ารวจล าเลกถงเรองทจะปดระบบการท างานของฮลและควบคมยานดวยมนษยโดยปดเสยงไมใหฮลไดยนการสนทนา แตกไมสามารถปกปดถงเรองทสนทนากนได เพราะฮลสามารถอานจากปากนกบนทงคผานชองหนาตางได ท าใหลวงรถงสงทนกบนคดจะปดระบบ ท าใหฮลไมไววางใจมนษยและเปนผลใหฮลฆามนษยในเวลาตอมา

การจดภาพโดยใชดลภาพแบบสมมาตรโดยจดวางวตถและตวละครไวทางดานซายและดานขวาในลกษณะทเทากนทงสองดาน และวางจดเดนไวทจดกงกลางภาพซงเปนชองหนาตางรปวงรเผยใหเหนฮลหรอปญญาประดษฐซงเปนเพยงจดวงกลมสแดงเลกๆ ทอยดานนอก ถงแมจะเปนเพยงจดวงกลมสแดงเลกๆ แตกลบมรศมบางอยางสรางความรสกถงการโดนเพงเลงมายงตวละครทสนทนาอยางเครงเครยด การวางภาพใหมดลยภาพแบบสมมาตรท าใหรบรถงความคดของทงสองคนทเหนพองตองกนวาก าลงไมไววางใจฮลซงเปนปญญาประดษฐทท างานผดพลาด และก าลงตกอยในอนตรายดวยกนทงค

การใชสแดงและสด าเปนหลกในการ ตกแตงภายในยานโดยใหสแดงอยในสวนบนของภาพและสด าอยสวนลางของภาพในสดสวนทเทากน การก าหนดใหสด าอยในสวนดานขางซงเปนระยะหนาเปนเหมอนการสรางกรอบเพอดงดดความสนใจไปยงสแดงทอยในระยะทไกลออกไปและตรงจดกงกลางภาพ เพอสรางความรสกถงอนตรายตกอยระหวางความเปนกบความตาย สรางความบบคน ถงแมวาจะเปนการแอบเขามาคยกนในทลบทคดวาไมมใครไดยน จากการศกษาพบวา

119 การใชหลกการจดองคประกอบแบบสมมาตรระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรมลกษณะการใชทคลายคลงกน คอการสรางความสมมาตรโดยใชตวละครเพอสอนยยะใหสอดคลองไปกบเนอหาของภาพยนตรและเพอสรางจดสนใจไปทจดกงกลางภาพ


สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง นกบน สงมชวต สงไมมชวต ฮล ปญญาประดษฐ มนษย

ภายในยานส ารวจ ไมไดยน ปกปด

ไดยน เปดเผย

จากตารางแสดงใหเหนปมขดแยงระหวางสงมชวตคอนกบนกบสงไมมชวตคอฮล ฮลคอ

ตวแทนของมนษยชาตทถกสรางขนมาเพอแทนทมนษยทยงมความบกพรอง โดยฮลถกสรางขนมาเพอเปนผบงคบบญชาในการน ายานไปสดาวพฤหส นกบนซงเปนสงมชวตทยงบกพรองยอมเกดขอผดพลาดในการกระท า จะเหนจากการแอบคยกนในเรองของการท างานทผดพลาดของฮล โดยเลอกคยกนในยานส ารวจซงคดวาปกปดบทสนทนาในครงนไดอยางมดชด แตกลบไมเปนผลเพราะฮลถกสรางขนมาทดแทนความบกพรองของมนษยจงสามารถลวงรถงสงทนกบนก าลงวางแผนปดระบบการท างานของฮลและเปลยนเปนการควบคมยานดวยมนษย สงนเปนเสมอนการทาทายอ านาจของฮลซงคดวาตนเองนนอยต าแหนงทสงกวามนษย ฮลถอวาตนเองคอจดสงสดทมนษยไมอาจทดเทยมจงมความเยอหยงแตทายทสดกตองพายแพแกมนษยทเปนผสรางฮลขนมา คบรกพยายามน าเสนอประเดนการพฒนาตวตนของมนษยใหกาวไปสจดสงสด โดยการโคนลมปญญาประดษฐทเปนเหมอนตวแทนของมนษยชาตเพอกาวไปสปญญาทสงกวาโดยการทองไปในอวกาศ จากการศกษาพบวาการออกแบบฉากเกดจากการใชความหมายในเชงขดแยงของสญญะเปนหลก ระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต ภายในยานและภายนอกยาน ท าใหการออกแบบฉากเปนการสอสารทางภาษาภาพยนตรไดอยางชดเจนและสอดคลองไปกบเนอเรอง

120


ฉากนเปนฉากหลงจากท ดร.โบวแมนผานประตมตเขามาสดาวพฤหส ท าใหมาพบกบหอง

ปรศนาและพบกบตวเองทมอายมากขน เปนเหมอนภาพสะทอนตวเอง คบรกจดฉากนโดยใชหนาตางของยานเปนตวสรางจดสนใจโดยจดภาพใหมดลยภาพแบบ

สมมาตร โดยใชภายในยานเปนกรอบบงภาพและเผยใหเหนเพยงกระจกใสทสามารถมองเหนดานนอกไดเพยงจดเดยว เพอใหสงทอยตรงจดกงกลางภาพเดนชด จะเหนวาในระยะหนามการใชคาตางของน าหนกตดกนอยางชดเจน โดยใหภายในยานมมดกวาดานนอกเพอใชเปนกรอบภาพเพอใหสรางจดเดนทเปนตวละครสวมชดสแดงทยนอยตรงจดกงกลางภาพ อกทงยงเปนการสรางความฉงนและปรศนาถงสงทเกดขน ชดสแดงทนกบนอวกาศสวมใสเมอถกวางไวภายในหองสขาวท าใหเกดจดเดนขน สแดงของชดนกบนถกใชเพอสอถงอนตรายและความรนแรง เมอเดนทางมาถงหองปรศนาสขาวทถกตกแตงแบบเรยบหรท าใหเกดความสงบและนงเงยบราวตองมนตร จากการศกษาพบวาการใชหลกการจดองคประกอบแบบสมมาตรระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรมลกษณะการใชทคลายคลงกน คอการสรางสภาพแวดลอมรอบขางเพอเสรมสรางความหมายใหแกตวละครเพอใหสอดคลองไปกบเนอหาของภาพยนตรและเพอสรางจดสนใจไปทจดกงกลางภาพ


สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง นกบน สงมชวต ไมมชวต

ยานอวกาศ การเรยนร ความกาวหนา

ไมร ลาหลง

หองสขาว สวาง ทพก

มด ไมใชทพก

จากตารางแสดงใหเหนวาการใชหองสขาวเพอสอถงการมาถงจดหมายทเปรยบเหมอนแสง

สวางทางปญญา การใชยานอวกาศทมลกษณะมดกวาและพบตวเองอยบรเวณนอกยานยนอยกลางหองเปนการสอถงการหลดพนจากชวตกาวเขามาสพนททไมเคยพบเจอมากอน หองยงมความหมายแฝงทหมายถงการพกผอนจงเปรยบเหมอนการสนสดการเดนทาง จากการศกษาพบวาคบรกใชการขดแยงในการออกแบบท าใหฉากสามารถสอสารเนอหาเปนภาษาภาพยนตรไดอยางชดเจนและสอดคลองไปกบเนอเรอง


ฉากนเปนฉากตอเนองจากการพบกบหองปรศนาและพบตวเองทมอายมากขนเรอยๆ ท าให ดร.โบวแมนส ารวจไปรอบๆ บรเวณหองและกยงแปลกใจมากขน เมอพบตวเองทมอายมากขนก าลงนงรบประทานอาหารอยในหองหรแหงน

122

คบรกยงคงใชดลยภาพแบบสมาตรในการสรางจดเดน จะเหนวาผนงทงดานซายและดานขวาถกสรางขนเพอควบคมพนทในระยะหนาใหเหลอพนททเปนจดเดนเพยงสวนเดยวคอตรงบรเวณจดกงกลางภาพ เพอสรางบรรยากาศของการแอบมองจากดานนอก เพอเพมอารมณความรสกไมแนใจในการมอง เหมอนก าลงมอดวยความสงสย การใชพนททงหมดเปนสขาวและสวางไสวไปดวยแสงทนวลขาว พนทถกซอนไฟไวดานลางเปนการกลบคาทเหนอธรรมดาสามญลกษณะ เพราะโดยปกตแลวไฟควรถสองมาจากดานบน ท าใหเกดความรสกฉงนตอการพบเจอ ราวกลบความฝน สขาวชวยขบเนนชดสด าของตวละครทสวมใส สรางจดเดนในการเคลอนทของตวละคร เพอไมใหละสายตาจากตวละคร เสนตรงทเกดจากขอบประตทางดานซานและดานขวาสรางความนงสงบ ความทบตน ชวยเพมอารมณความรสกของการถกบบคน จากการศกษาพบวาการใชหลกการจดองคประกอบแบบสมมาตรระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรมลกษณะการใชทคลายคลงกน คอการสรางสภาพแวดลอมรอบขางเพอสอความหมายในมมมองของการใชสายตาผชมเปนสายตาเดยวกบตวละครทก าลงมองดวยความฉงน ท าใหประตทงดานซายและดานขวาสงผลใหเกดอารมณของความอดอดในการคนหาสงทอยตรงหนา ตารางท 17 วเคราะหสญญะโดยใชโครงสรางเปรยบเทยบแบบคขดแยง

สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง ชายแก สนสด

การคนพบ การเรมตน การคนหา

ประต เปด มองเหน

ปด มองไมเหน

รบประทานอาหาร สงพนฐานของมนษย ไมใชสงพนฐานของมนษย

จากตารางแสดงใหเหนวาการใชประตทเปดออกแลวมองเหนชายแกซงพบวาเปนตวเองทนงรบประทานอาหารอย เปนการสอถงการเหนวงจรชวตพนฐานของมนษย คอ มวยเดก มวยหนม และวยแก การรบประทานอาหารกเปนเหมอนวงจรชวตธรรมดาทมนษยทกคนตองกนเพอประทงชวต เปนการใชความหมายของสญญะในการผกโยงและเลาเรองโดยไมตองอาศยบทสนทนา จากการศกษาพบวาคบรกสามารถสรางความหมายผานการออกแบบฉากโดยใชความหมายแฝงในการสอสารไดอยางชดเจนและสอดคลองไปกบเนอเรอง

123


ฉากนแสดงเนอหาในตอนทนกเขยนซงเคยตกเปนเหยอของอเลกซก าลงแกแคนอเลกซโดย

การเปดเพลงของบโธเฟนใหอเลกซฟง หลงจากการเขารบการบ าบดท าใหอเลกซไมสามารถฟงเพลงของบโธเฟนไดอกตอไป ท าใหทนรนทรายทกครงทไดยน เหมอนในครงน ท าใหอเลกหยดความทรมานนนโดยการกระโดดตก

ภายในหองนถกตกแตงใหมบรรยากาศทคอนขางมด สในภาพสวนใหญเปนสด า สเทา สน าตาล และสเขยว มลกษณะของน าหนกสทมความใกลเคยงกน และใชดลยภาพแบบสมมาตรในการจดองคประกอบภาพ จากภาพจะเหนวาวตถและตวละครทอยในฉากถกจดใหอยในลกษณะทซ ากนและมน าหนกภาพเทากนทงดานซายและดานขวา เพอสรางอารมณความรสกของการเฝาดอเลกซทก าลงทนทกทรมาน มเพยงตวละครทอยในระยะหนาสดเพยงเทานนทก าลงเคลอนไหวโดยการเหวยงลกสนกเกอรใหลงหลมจากดานขวาไปสดานซาย การจดองคประกอบแบบสมมาตรท าใหเหนอากปกรยาของตวละครหลกทอยตรงจดกงกลางภาพและตวละครทอยในระยะหนาทถกใชปนสอในการบอกนยยะทส าคญทนอกเหนอไปจากความงาม จากการศกษาพบวาการใชหลกการจดองคประกอบแบบสมมาตรระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรมลกษณะการใชทคลายคลงกน คอการสรางเพอสอความหมายและสรางความงามใหแกภาพ เพอใหเกดจดเดนและเพอเปนนยยะส าคญในการบอกเลาเรองราว


สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง ชายแก ไรอ านาจ มอ านาจ

โตะสนกเกอร ลงหลม การวางแผน

ไมลงหลม ไมมแผน

จากตารางแสดงใหเหนวาการแสดงภาพคนแกและการเหวยงลกสนกสแดงใหไปลงหลม

อยางชาๆ เปนการสอถงการวางแผนเพอแกแคนอเลกซ ลกสนกสแดงเปนสทเราอารมณเปนการสอถงเลอดและตวอเลกซ โดยการเหวยงลงหลมอยางชาๆ ยอมเปนการสอถงมความตองการใหอเลกซตาย หากพจารณาจากเนอเรองท าใหเหนวาจากผทถกกระท าทไรอ านาจ ถงตอนนกลายเปนผมอ านาจเหนอกวา และใชสงทมอ านาจทางจตใจตออเลกซในการท ารายอเลกซซงกคอบทเพลงของบโธเฟน จนท าใหอเลกซหยดความทรมานดวยการกระโดดตก จากการศกษาพบวาคบรกสามารถสรางความหมายผานการออกแบบฉากโดยใชความหมายแฝงในการสอสารไดอยางชดเจนและสอดคลองไปกบเนอเรอง

1.4 วเคราะหการออกแบบฉากภาพยนตรทใชมมกลองและภาพถายกลมทมลกษณะ

ใกลเคยง การเลอกใชมมกลองสวนใหญ คบรกมกจะเลอกใชในลกษณะทไมแปลกประหลาดหรอ

หวอหวานกและใชเลนสทไมกวางหรอซมมากเกนไป เปนการถายตามมมมองสายตาคนเปนสวนใหญ แตถงแมวาคบรกจะไมหวอหวานกในเรองของมมกลอง กยงมการใชมมกลองทต ากวาระดบสายตาในการสรางสรรคภาพถายและภาพยนตรเพอแสดงถงนยยะบางอยาง

125

ภาพท 82 ชอภาพ Prizefighter. (1949) โดยสแตนลย คบรก

เปนภาพของวอลเตอร คารเทยร (Walter Cartier) นกมวยรนมดเดลเวท เมอ ค.ศ. 1949 ใน

ชดภาพถายทชอวา Prizefighter คบรกเปดเผยวากระตอรอรนมากในการถายภาพในชดน เพราะเขาคอแฟนมวยตงยงมาตงแตเดก คบรกใชการถายจากมมต าเพอเปดเผยใหเหนแผนอกทสวยงามสงาผาเผยจากแสงทตกกระทบจากดานบนของเวทอกทงยงขบเนนใหเหนดวงตาทงดงามเพอแสดงใหเหนถงความเปนชายและความแขงแกรง

คบรกใชมมมองเดยวกบผชมทอยดานลางของเวท เปรยบเสมอนคนดทก าลงตนเตนอยกบความงดงามของนกส เพอชวยสงเสรมใหระยะหางระหวางนกสบนเวทกบผชมทออนดอยกวาไกลหางออกไป และเปนการยกยองเชดชนกชกดวยการใชมมกลองเพราะมนท าใหนกชกผนนอยในต าแหนงทสงกวา แทนทจะเปนการถายจากมมสงเพอเผยใหเหนรายละเอยดทมากกวาแตคบรกกลบไมเลอก เพราะมนอาจเปนการลดทอนความยงใหญของนกสและต าแหนงของผชมจะอยสงกวานกชก

126

ภาพท 83 ชอภาพ The Photograph of a tattooed and pierced man may have been too grotesque for Look to publish. (1948) โดยสแตนลย คบรก

ภาพนเปนภาพของชายนกแสดงในละครสตว ทมรอยสกอยทวบรเวณรางกายและเจาะรางกาย จะเหนวาเปนการใชการถายในมมทต ากวาระดบสายตาเพอถายทอดลกษณะของความเปนชายทมความกลาหาญและแขงแกรง จากการศกษาวเคราะหภาพถายพบวาคบรกใชมมกลองในการสรางความหมายทแสดงออกถงความเปนชายทมอ านาจเหนอกวา ในการถายทอดลกษณะของผ ชนะและแสดงออกถงความแขงแกรง


127

ฉากนเปนฉากหลงจากวานรพบกบแทงหนด าปรศนาแลวท าใหเกดการคนพบความรในการผลตอาวธซงถอเปนอารายธรรมแรกของมนษยชาตและไดเปลยนวถชวตของมนษยไปโดยสนเชง ในฉากนคบรกใชมมกลองทต าในการถายเพอใหเกดเสนน าสายตาและใชดลยภาพแบบ สมมารตในการสรางโดยการวางต าแหนงของตววตถทตองการน าเสนอไวตรงกลางภาพ ครอบคลมพนทในระยะหนาเกอบทงหมด เหนไดจากการวางต าแหนงของแทงหนสด า ดวงอาทตยและดวงจนทร ท าใหเกดความรสกทมนคงและแขงแรงผนวกเขากบความทบตนของรปทรงสเหลยมผนผาสด าบงบอกถงพลง จากการวางแทงหนสด ารปทรงสเหลยมผนผาสด าสนทพลาดทบดวงอาทตยทมแสงเจดจาครงดวงไวตรงจดกงกลางภาพ ท ามมทแยงขนดานบน ท าใหเกดเสนน าสายตาทเกดจากเสนของรปทรงสเหลยมผนผาน าไปยงต าแหนงของดวงจนทร เปนการใชเสนน าสายตาในการบอกนยยะส าคญถงสงทก าลงจะเกดขนในภายภาคหนา อกทงยงเปนการแสดงถงพลงอ านาจทเกดจากเสนทพงตรงขนไปยงทองฟา สอดคลองกบเนอหาทตองการน าเสนอถงแทงหนปรศนานนแทจรงแลวคอภมปญญา เพราะการพบแทงหนสด านท าใหวานรคนพบวธการใชอาวธในการฆาสตวและใชในการตอส ท าใหเหลาวานรเปลยนพฤตกรรมการกนอาหารจากสตวกนพชมาเปนสตวกนเนอ ซงไดเปลยนวถชวตไปจากเดมโดยสนเชง การทเสนน าสายตามงตรงไปยงดวงจนทรเปนการบอกเปนนยถงเหตการณในอนาคตถงการคนพบแทงหนสด านอกครงบนดวงจนทร การใชสของทองฟาทอมครมโดยมสสมออนผสมอยเปนแบลคกราวซงมความสวางกวาเพอชวยขบเนนใหเหนเสนทเทยงตรงและทรงอ านาจของแทงหนสด าไดอยางชดเจน สสมออนของทองฟาชวยท าใหบรรยากาศดนาตนเตนและเราอารมณ เมอรปทรงอสระของกอนเมฆทเคลอนไหวอยบนทองฟาถกพาดทบดวยรปทรงเรขาคณตสด าสนททมความเทยงตรงของเสนยอมสงผลทางอารมณและการรบรเปนอยางมาก ความสงบนงนเปนพลงลลบในการหยดความเคลอนไหวของกอนเมฆบนทองฟา จากการศกษาพบวาการใชมมกลองในการสรางสรรคภาพระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรมลกษณะการใชทเหมอนกน คอการใชมมกลองทต าเพอถายทอดลกษณะของการมอ านาจ


สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง แทงหนสด า ความร

ลกลบ อ านาจ บรสทธ

ไมมความร เปดเผย ไรอ านาจ ปรงแตง

ดวงอาทตย ชาย สวาง

ศนยกลางของระบบสรยะ

หญง มด

ดาวเคราะหในระบบสรยะ ดวงจนทร หญง

มด นอกโลก

บรวารของโลก

ชาย สวาง ในโลก

ศนยกลางของระบบสรยะ

จากตารางแสดงใหเหนนยยะส าคญของพลงอ านาจแหงภมปญญาจากนอกโลกทสงผลใหมนษยตองออกเดนทางสจกวาลซงถอวาเปนสงทมนษยยงเขลานกในเรองน การใชแทงหนสด าทดลกลบเปนปรศนาชตรงไปยงดวงจนทรเปนนยบอกถงพลงอ านาจของเพศชายทจะชวยขบเคลอน หากเปรยบดวงจนทรเปนเพศหญงและดวงอาทตยเปนเพศชาย การใชแสงของดวงอาทตยสาดสองมาทแทงหนสด า กเปนการบงบอกถงพลงอ านาจทก าลงจะมงไปยงดวงจนทร จากการศกษาจากประวตและแนวคดของคบรกท าใหพบวาคบรกมความสนใจในเรองเพศและความเปนมนษยเปนอยางมาก แนวคดหนงทนาสนใจและปรากฎอยในภาพยนตรแทบทกเรองคอการออกเดนทางของเพศชายทมบานและครอบครวเปนศนยกลาง การใชนยยะของดวงอาทตยซงเปนศนยกลางของระบบสรยะและดวงจนทรทเปนเพยงบรวารของโลกเปนการเปรยบเทยบใหเหนถงการไตระดบของมนษยในการทองอวกาศ พลงอ านาจของแทงหนสามารถลวงรถงความจรงแททยงใหญได แตตองคอยเปนคอยไป โดยเรมจากการไปดวงจนทร จากการศกษาพบวาคบรกสอดแทรกแนวคดในเรองของพลงทางเพศไวในการออกแบบฉากเพอสรางเนอหาและสามารถสอสารไดอยางชดเจนและสอดคลองไปกบเนอเรอง

129

ภาพท 85 ฉากจากภาพยนตรเรอง 2001 A Space Odyssey. (1968) นาทท 16:19 ฉากนเปนการน าเสนอเนอหาในเรองของการคนพบความรในการใชอาวธโดยการวางตวละครไวตรงจดกงกลางของภาพและวางโครงกระดกสตวไวในลกษณะระนาบไปกบพนเพอสรางดลยภาพแบบสมมารต เพอน าเสนอความแขงแกรงและมอ านาจ โดยใหวานรอยในทาทางการจบกระดกชนหนงฟาดลงไปทโครงกระดกทตงอยบนพน แบลคกราวเปนทองฟาทมเมฆอมครมแตกมรอยแยกของแผนเมฆเผยใหเหนสฟาเลกนอยบรเวณเดยวกบตวละคร เปนเหมอนนยยะในการบอกถงการแตกออกของความมดมดทปกคลมและเปนประตมงไปสการคนพบทรออยนอกโลก การใชสขาวของกอนเมฆชวยขบเนนใหวานรสด าโดดเดนอยางเหนไดชด การใชมมกลองทต ากวาระดบสายตาเปนการเพมอ านาจของวานรใหมพละก าลงและนาเกรงขาม อกทงยงเปนการกดความรสกของผชมใหตกอยใตอ านาจนน เปนการสอสารเรองราวโดยใชมมกลองในการเลาเรอง ชวยเพมความนาสนใจและเพมมตของเนอหาทชดเจนและสามารถสอสารไดอยางตรงประเดน จากการศกษาพบวาการใชมมกลองในการสรางสรรคภาพระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรมลกษณะการใชทเหมอนกน คอการใชมมกลองทต าเพอถายทอดลกษณะของการมอ านาจ


สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง วานร ไรอารยะธรรม

สตว ด า

มอารยะธรรม มนษย ขาว

กระดก ตาย อาวธ

มชวต ไมใชอาวธ

ทองฟา สวาง การเรมชวตใหม

มด ยงไมหลดพน

อาวธ มอ านาจ ไรอ านาจ จากตารางแสดงใหเหนการผกรอยเรองราวโดยใชการขดแยงของสญญะทแฝงอยในการ

ออกแบบฉาก วานรทมขนปกคลมสด าทงรางถกวางใหตดกบสขาวและสฟาของทองฟา ในทางการจดองคประกอบศลปะถอวาเปนการเนนจดเดนโดยใชการตดกนของคาน าหนกส แตในอกแงหนงกลบแฝงนยยะทบงบอกถงความมดมดทางปญญาของวานรทเพงจะคนพบอารยะธรรมแรกของมนษยชาตซงเปรยบไดกบแสงสวางของทองฟา โดยการเปรยบเทยบระหวางด ากบขาว แตในอกแงกเปนการแฝงการตกอยในอ านาจมดของวานรทคนพบอาวธซงท าใหวถชวตดงเดมแปรเปลยนจากสตวกนพชเปนสตวกนเนอและใชอาวธในการฆาฟน โดยใชกระดกสอไปถงความตายและใชชนสวนของกระดกเปนอาวธ คบรกใชการย าในเรองของความตายโดยการใหวานรหยบชนสวนของโครงกระดกสตวทวางอยเบองหนาฟาดฟนลงไปบนโครงกระดก เปนการบอกถงการใชอาวธเพอความตาย อกทงยงเปรยบเสมอนผทไมมหนทางสและถกกระท าโดยผทมอ านาจเหนอกวา ดงเชนมนษยในปจจบน จากการศกษาพบวาคบรกใชการสอสารเนอหาเรองราวผานสญญะทแฝงอยในการออกแบบฉากท าเพอใหสามารถสอสารออกมาไดอยางชดเจนและสอดคลองไปกบเนอเรอง

131


ฉากนเปนฉากการบกรกเขามาของอเลกซและเพอนทอยในอาการเมาจากสารเสพตดเพอ

ขมขนผหญง โดยกระท าตอหนาผเปนเจาของบานดวยความคกคะนองและสนกสนาน แสดงใหเหนถงความปาเถอนรนแรง ท าใหผเปนเจาของบานโกรธแคน และแกแคนอเลกซในเวลาตอมาเมอไดพบกนอกครงโดยบงเอญ จะเหนวาคบรกใชมมกลองทต ากวาระดบสายตาในการถายฉากน เปนฉากการขมขนของอเลกซและเพอนทงสามคน จากภาพจะเหนคนแกซงเปนเจาของบานและสามของผหญงทางดานขวามออยในทาทางทก าลงโดนจบตวกดลงกบพนโดยเพอนของอเลกซทท าหนาทจบตวไว อเลกซซงอยตรงกลางภาพก าลงรนเรงอยกบการกระท าอนปาเถอนทางเพศโดยมเพอนอกคนหนงเปนคนจบตวผหญงทอยในสถานะเปลองผาไว

คบรกตงใจถายจากมมต าเพอใหผชมตกอยภายใตอ านาจของความปาเถอนและพายแพตอเอลกซเชนเดยวกบสามของเธอ อกทงยงเปนการเพมบทบาทความเปนชายใหแกอเลกซทมอ านาจอยเหนอเพศหญงและเพศชายดวยกน จะเหนวาผหญงอยในทาทางทไรทางสไมตางจากสามของเธอทตองยอมจ านนตอการกระท าอนปาเถอนน ในขณะเดยวกนอเลกซและเพอนอยในทาทางทเหนอกวาและท าทกอยางไดตามใจปรารถนา เปนการบบบงคบอารมณผชมดวยการใชมมกลอง เขาแสดงใหเหนถงอ านาจของตวละครทมความรนแรงจนนาหวาดกลว จากการศกษาพบวาการใชมมกลองในการสรางสรรคภาพระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรมลกษณะการใชทเหมอนกน คอการใชมมกลองทต าเพอถายทอดลกษณะของการมอ านาจ แตในฉากนคบรกพฒนาลกษณะของการใชมมกลองทต ากวาระดบสายตาไปในระดบทสงขนกวาภาพถาย ในภาพถายเขา

132 อาจใชมมกลองเพยงเพอถายทอดความคดบางอยางแตในทางภาพยนตรเขากลบยดเยยดความคดใหแกผชม ถงแมจะเปนการถายทอดในเรองของความเปนชายแตคบรกพฒนาระดบการใชในภาพยนตรใหอยในขนทลกกวา เพอสอความหมายในทางจตวทยาทรนแรงครอบคลมมากยงขนและมชนเชงทางภาษาการเลาเรองทซบซอนกวา แตทงนทงนนความสมพนธในเรองของการใชมมกลองทต ากวาระดบสายตากยงคงเปนเรองของการลดบทบาทและเพมคณคาของความเปนชายใหแกตวละครและเปนการเสยดสในเรองของเพศทคบรกใหความสนใจมาตงแตแรก


สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง อเลกซและเพอน )ชาย( มอ านาจ ไรอ านาจ

ผหญงชดแดง ไรอ านาจ ดงดดทางเพศ

มอ านาจ ไมดงดด

คนแก ไรทางส มทางส จากตารางแสดงใหเหนวาคบรกผกรอยเรองราวทางเพศดวยสญญะผานลกษณะของตว

ละครทงชาย หญงและคนแก อเลกซและเพอนทเปนวยหนมอยในอาการคกคะนองซงเปนเพศชายและมอ านาจเหนอกวาเพศหญงจงสามารถบกเขามาขมขนโดยทผหญงไมสามารถขดขนไดแสดงถงพลงอ านาจทางเพศ การทผหญงใสชดแดงเปนการสอถงสงเราทย วยวนทางเพศและสอถงอนตรายจากสงนน คนแกทถกจบและตองทนเหนหญงสาวของตนโดนกระท าช าเรากเทากบเปนการสอถงการไรอ านาจทางเพศและกลายเปนผแพไปในทสด คบรกแฝงประเดนในเรองของเพศไวอยางแยบคาย จากการศกษาพบวาคบรกสอดแทรกเนอหาในเรองของเพศผานการออกแบบฉากเพอสรางบรรยากาศทเขากบเนอหาและสามารถถายทอดออกมาไดอยางชดเจนและสอดคลองไปกบเนอเรอง

133


ฉากนเปนฉากการเขาตรวจรางกายเพอเตรยมพรอมในการโดนคมขงในเรอนจ า ท าใหตอง

แกผาเพอใสชดของนกโทษและเพอเชคหาสงผดปกตของรางกายหรอโรค จะเหนวาคบรกใชมมกลองทต ากวาระดบสายตาในการถายฉากนและเผยใหเหนอวยวะเพศชายเพยงเลกนอย เพอแสดงถงความไมเกรงกลวในการกระท าทผดและตองเขามารบโทษในเรอนจ าแหงน คบรกใชโทนสน าเงนอมเทาทดสงบเพอถายทอดเนอหาในสวนนทขาดบรรยากาศทคอยปลกเราอารมณ เพอสอถงความเปนคกทนาเบอหนายและเปนการบ าบดในเชงจตวทยา คบรกยงใชการถวงความสมดลของภาพใหมน าหนกของภาพทเทากนทงดานซายและดานขวาเพอสรางจดเดนทอยตรงจดกงกลางภาพและใชชดสขาวและสด าในการสรางความนาสนใจใหแกภาพ จากการศกษาพบวาการใชมมกลองในการสรางสรรคภาพระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรมลกษณะการใชทเหมอนกน คอการใชมมกลองทต าเพอถายทอดลกษณะของการมอ านาจของเพศชายและไมเกรงกลวตอสงทพบเจอ


สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง อเลกซกบอวยวะเพศชาย อ านาจ ไรอ านาจ เจาหนาทในชดสด า เลว ด เจาหนาทในชดสขาว ด เลว

134

จากตารางแสดงใหเหนวาคบรกใชสญญะของอวยวะเพศในการสอสารเนอหาผานการออกแบบฉาก การทเผยใหเหนอวยวะเพศชายเพอสอถงอ านาจในการกระท า ซงสงนคอตวกระตนและเปนแรงขบเคลอนทางเพศใหกระท าสงตางๆ อกทงยงแฝงนยในการขบคดถงเปนเดนของแรงขบเคลอนทางเพศวาแทจรงคอสงดหรอสงเลว จะเหนจากการวางสชดของเจาหนาท ทางดานายเปนเจาหนาทสวมชดสขาวและดานขวาเปนเจาหนาทสวมชดสด า โดยมอเลกซยนเปนค าถามอยตรงจดกงกลางระหวางความดกบความเลว จากการศกษาพบวาคบรกสอดแทรกแนวคดทเปนประเดนค าถามในเรองของเพศผานการออกแบบฉากเพอใหสามารถสอสารไดอยางชดเจนและสอดคลองไปกบเนอเรอง


ฉากนเปนฉากการบกรกเขามาในบานของสาวแกทนยมชมชอบประดบตกแตงหองดวย

ภาพจตรกรรมเปลอยและประตมากรรมลงค เมออเลกซบกเขามาเพอทจะขมขนแตสาวแกกลบไมยนยอมจนท าใหเกดการตอสกนโดยอเลกซใชประตมากรรมลงคเปนอาวธและทมไปทสาวแกจนเกดพลงมอ ท าใหสาวแกเสยชวต

คบรกใชกลองมมต าในการถายแทนสายตาของสาวแกทตกอยใตอ านาจของอเลกซและอ านาจของเพศชาย การถายในมมต าท าใหเหนความแหลมมนของประตมากรรมลงคและกางเกงทมลกษณะเหมอนอวยวะเพศชายลอไปกบประตมากรรมในลกษณะทก าลงจะทมแทงลงมาทสาวแก เปนการสอถงภาวะอ านาจของเพศชายทกระท าตอเพศหญง จากการศกษาพบวาการใชมมกลองในการสรางสรรคภาพระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรมลกษณะการใชทเหมอนกน

135 คอการใชมมกลองทต าเพอถายทอดลกษณะของการมอ านาจ แตในฉากนคบรกพฒนาลกษณะของการใชมมกลองทต ากวาระดบสายตาไปในระดบทสงขนกวาภาพถาย โดยในฉากนเปนการถายทอดในลกษณะในมมมองสายตาของสาวแกและในขณะเดยวกนกเปนการเพมอ านาจใหแกสงทอยตรงหนา


สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง อเลกซกบอวยวะเพศชาย อ านาจ ไรอ านาจ

ลงค ตวแทนเพศชาย เพศหญง สาวแก ไรทางส ส

จากตารางแสดงใหเหนวาการออกแบบฉากสามารถถายทอดเนอหาออกมาไดอยางตรง

ประเดน การใชประตมากรรมลงคในการทมลงไปทตวสาวแกเปนการสอถงอ านาจของอวยวะเพศชายซงเปนสงทสาวแกพงปารถนาแตกลบท าใหสาวแกตองพบกบอนตราย การใชประตมากรรมลงคลอไปกบกางเกงของอเลกซทมลกษณะเหมอนอวยวะเพศชายเปนการลอเลยนของการมอยของสงน ทพบในบานของสาวแก เมออเลกซตองการทจะยดเยยดใหแตสาวแกกลบไมยนยอมเทากบวาเปนการเสยดสลอเลยนพฤตกรรมของมนษยทมความขดแยง สาวแกเปรยบเหมอนผหญงทไรหนทางส จากการศกษาพบวา คบรกสามารถบอกเลาเรองราวและสอดแทรกแนวคดผานการออกแบบฉากและสามารถสอสารไดอยางชดเจนและสอดคลองไปกบเนอเรอง

136


ฉากนเปนฉากการโชวใหเหลานายกรฐมนตรและแขกของเรอนจ าดผลลพธจากการทอ

เลกซเขาบ าบดรกษาดวยวธ Ludovico Technique ทจะท าใหอเลกซไมกลาทจะกระท าสงเลวรายไดอกตอไป การบ าบดรกษาดวยวธนเปนการรกษาโดยการยดเยยดความไรอสระในการกระท า โดยการใหผหญงแกผาเพอปลกเราอารมณของอเลกซใหลงมอกระท าความผดแตกลบไมเปนผล เพราะอเลกซรสกถงความสะอดสะเอยนทงทยงมอารมณทางเพศอย

คบรกใชกลองมมต าในการถายทอดเรองราว เปนการถายทอดผานสายตาของอเลกซทมองขนไปยงรางของผหญงสาว เผยใหเหนหนาอกของผหญงทชชนอยเบองหนาแตกลบไมสามารถแตะตองได เปนการลดทอนอ านาจทางเพศของอเลกซลงดวยการใชมมกลองสงเสรมผหญงทอยดานบนใหมอ านาจเหนอกวา หญง จากการศกษาพบวาการใชมมกลองในการสรางสรรคภาพระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรมลกษณะการใชทเหมอนกน คอการใชมมกลองทต าเพอถายทอดลกษณะของการมอ านาจ แตในฉากนคบรกพฒนาลกษณะของการใชมมกลองทต ากวาระดบสายตาไปในระดบทสงขนกวาภาพถาย โดยในฉากนเปนการถายทอดในลกษณะในมมมองสายตาอเลกซทหมดอ านาจและในขณะเดยวกนกเปนการเพมอ านาจใหแกสงทอยตรงหนา


สงทปรากฏในฉาก ความหมายแฝง คขดแยง อเลกซ มอ านาจ ไรอ านาจ

หนาอกผหญง เพศหญง กระตนอารมณทางเพศ

เพศชาย ไมมอารมณ

จากตารางแสดงใหเหนวาคบรกด าเนนเรองโดยใชคขดแยงสลบไปมา จากอเลกซทเคยม

อ านาจกลบกลายเปนถกลดทอนอ านาจ และตกอยภายใตการขมกดอารมณทางเพศไวโดยไรอสระในการเลอกกระท า เปนการสอถงสญชาตยานของมนษยทตองโดนปดกนเนองจากการใชชวตในสงคม และตองด าเนนชวตไปตามรปแบบทสงคมก าหนด การใชหนาอกของหญงสาวเปนการสอถงแรงอวยวะเพศพนฐานของรางกายมนษยทกระตนอารมณทางเพศซงถอเปนเรองสามญธรรมดาของมนษยเพราะมตดตวมาตงแตเกด แตกลบตองขมกดไวไมใหเขาไปสมผส เปนการเสยดสระบบการใชชวตในสงคมมนษยทตองคอยกดขมสญชาตญาณพนฐานไวแมวาสภาพแวดลอมรอบขางจะเตมไปดวยสงเรามากมาย จากการศกษาพบวาคบรกสอดแทรกประเดนในเรองระบบสงคมผานการออกแบบฉากภาพยนตรเพอใหสอสารออกมาไดอยางชดเจนและสอดคลองไปกบเนอเรอง

2.วเคราะหการใชสแดงในการออกแบบฉากภาพยนตร


138 ฉากนเปนฉากในตอนท ดร . โบวแมนตองหาทางกลบเขามาในยานเพราะฮลหรอปญญาประดษฐตองการทจะก าจดมนษยโดยปดประตทางเขาไมให ดร โบวแมนกลบมาในตวยานไดและไดฆา ดร ทออกไปส ารวจบรเวณดานนอกกอนหนานแลวและไดฆานกบนทจ าศลอยในยานโดยการท าลายระบบ ท าให ดร โบวแมนโกรธแคนและตองการหาทกวถทางทจะเขามาในยานล านใหไดเพอฆาฮล การใชสแดงทมความเรารอนและเปนสทสอถงเลอดเปนสสวนใหญในการออกแบบฉากโดยใชสด าในการสรางลวดลายอยางเปนจงหวะ ท าใหเกดเสนน าสายตาทเคลอนไหวเปนแนวตรงพงไปยงจดกงกลางภาพและเกดเสนวงกลมทวงวนเขาไปหาจดกงกลางภาพ ท าใหภาพมการเคลอนไหวทรนแรงสามารถสรางความตนเตนเปนการสรางบรรยากาศทสอถงการตกอยในอนตรายขนวกฤตไดเปนอยางด เสนน าสายตายงถกใชสรางความนาสนใจใหแกภาพเพอเราอารมณสรางความนาตนเตนและดงดดสายตาไปทตวละครทก าลงพยายามเอาตวรอดทอยจดกงกลางภาพ จากการศกษาพบวาคบรกใชสแดงในการสอความหมายถงอนตรายเพอแบงชวงเวลาและกระตนอารมณในภาพยนตรใหออกมาอยางชดเจน เพอสอสารถงชวงเวลาทสอดคลองไปกบเนอหาในตอนนนๆ


ฉากนเปนฉากหลงจากฮลฆา ดร.พล และเหลานกบนทจ าศลอย อกทงพยายามทจะทง ดร.

โบวแมนไวดานนอกตวยานโดยไมยอมเปดประตใหกลบเขามาดานใน แต ดร.โบวแมนกพยายาม

139 เอาตวรอดโดยเขามาทางประตฉกเฉนและสามารถเขามาในยานไดในทสด ดวยความโกรธแคน ดร.โบวแมนจงมงเขาไปในหองสมองกลของฮลหรอปญญาประดษฐเพอเขามาถอดระบบสมองกลและปดการควบคมการท างานของฮลหรอก าจดฮลทงนนเอง จะเหนวาคบรกใชสแดงเพอสอถงชวงเวลาของการฆา ซงสแดงเปนสทมความเรารอนทางอารมณความรสก สแดงเปนสทท าใหนกไปถงเลอดซงหมายถงอนตรายและความตาย ในฉากนเปนการสกนระหวางมนษยกบปญญาประดษฐ ถงแมจะเปนการฆากนโดยไมเหนเลอดเนอ แตการใชสแดงทครอบคลมไปทวทงภาพกสามารถสอใหนกถงอนตรายและความตายได สามารถปลกเราอารมณใหคลอยตามไปกบเนอหาของเรอง จากการศกษาพบวาคบรกใชสแดงในการสอความหมายถงความตายและการตกอยในภาวะของการฆาโดยใชสแดงในการแสดงออกเพอสอไปถงเลอดและกระตนอารมณ เพอใหสามารถสอสารออกมาไดอยางชดเจนและสอดคลองไปกบเนอเรอง

ภาพท 92 ฉากจากภาพยนตรเรอง The Shining. (1980) นาทท 1:12:05

ฉากนน าเสนอเรองราวตอนทแจคไดเจอกบผดแลโรงแรมคนเกาซงเคยดแลโรงแรมแหงน แททจรงแลวผดแลคนนคอคนทฆาครอบครวของเขาในโรงแรมแหงน การพบกนของแจคและผดแลคนเกาเปนเหมอนการตดตอสอสารกบวญญาณและรบรเรองราวในการเกดการฆาตรกรรมขนซงเกดจากครอบครวทไมใหความรวมมอในการท าหนาทจงเปนสาเหตใหผดแลคนเกาตองลงโทษ ภายในหองน าถกตกแตงดวยสแดงและสขาวสลบกนอยางมจงหวะทสวยงาม เปนการใชสแดงในการเราอารมณเพอใหสอดคลองกบเนอเรอง

140


ฉากนน าเสนอเรองราวตอนทแดนนและแวนดเหนภาพนมต โดยเหนเลอดทใหลหลงมาจากประต ท าใหแดนนและแวนดรบรถงถงอนตรายทก าลงจะเกดขนภายในโรงแรมแหงน ซงมเบองลกทเกบซอนอย คอการฆาตรกรรมยกครอบครวทเคยเกดขนในโรงแรมแหงน ซงในเวลาตอมาแจคก าลงจะเดนตามรอยประวตศาสตรดวยการตามฆาแวนดและแดนน จะเหนวาฉากนใชสแดงซงเปนสของเลอดในการสอสารถงอนตรายเปนไหลผานมาจากประตเปนเหมอนโลหตทคลมคลง เปนการสอถงความลบทถกเกบซอนก าลงจะถกเปดเผยและนนหมายถงความตายและความรนแรง เปนการใชสแดงในการสอความหมายและสรางความตนเตนเราอารมณใหคลอยตาม อกทงยงเปนการสรางบรรยากาศของความนาสยดสยองนากลวใหสอดคลองไปกบเนอหาของเรองไดอยางชดเจน

141 3.วเคราะหการออกแบบฉากภาพยนตรโดยใชสญลกษณทสอในเรองเพศ


ฉากนเปนฉากในหองนอนของอเลกซ งถกใชเปนสญลกษณและเปนสวนประกอบของฉากในการสอความหมายและสรางบรรยากาศ จากภาพจะเหนวางอยในลกษณะทก าลงเลอยเขาไปตรงรปภาพผหญงเปลอยโดยอยบรเวณอวยวะเพศหญง เปนการสอถงเพศชายและความตองการทางเพศของอเลกซ หากพจารณาจากเนอเรองจะเหนวาสงเหลานชวยสงเสรมบรรยากาศของหองนอนอเลกซในทางจตวทยาทคอยปลกเราอารมณใหตวละครมพฤตกรรมทรนแรงและสอดคลองไปกบเนอเรอง

142


ฉากนอยในเนอหาตอนทอเลกซและเพอนบกเขาไปขมขนภรรยาของนกเขยนและท ารายรางกาย จากภาพจะเหนสญลกษณทสอถงเพศคอ จมกของอเลกซทมรปทรงยาวคลายอวยวะเพศชายทก าลงชไปทหนาของนกเขยน เปนการสอถงการขมเหงทางเพศทรนแรงและหมดหนทางตอส ท าใหนกเขยนตองทนทกทรมานทตองทนดภรรยาโดนขมขนอยางไรทางส สามารถถายทอดความรสกทรนแรงทางเพศไดอยางชดเจน หากพจารณาจากตวละครจะพบวาชายแกผนมสถานะทไมสามารถตอสไดเพราะมความพการบางอยางทไมสามารถเดนได เปนการน าเสนอการขมเหงทรนแรง

143


ฉากนเปนฉากในรายขายแผนเสยงและไดเจอกบผหญงสองคนทยนเลอกแผนเสยงอย ท า

ใหอเลกซเกดความสนใจ จากภาพจะเหนวาไอตมแทงถกน ามาใชเปนสญลกษณในการสอความหมายในเรองของเพศ โดยการใหตวละครผหญงกนไอตมเปนการสอถงการเชญชวนและเปนการกระตนอารมณทางเพศแกอเลกซ หากพจารณาจากรปทรงของแทงไอตมพบวามความคลายคลงกบอวยวะเพศชายและพฤตกรรมการกนไอตมของผหญงสามารถน าไปสการจนตนาการถงพฤตกรรมทางเพศ หากพจารณาจากเนอเรองจะพบวาเหตการณหลงจากนคอการน าไปสการรวมเพศแบบชายหนงหญงสอง ซงมความสอดคลองไปกบเนอเรอง

144


ฉากนแสดงเรองราวตอนทอเลกซแอบเขามาในบานของสาวแกทก าลงเลนโยคะและ

ตองการทจะขมขน ภายในหองมสญลกษณมากมายทสอถงเรองเพศ แตทเหนชดและโดดเดนคอ ประตมากรรมลงคทตงตระหงานชชนอยในหอง จากภาพจะเหนวาประตมากรรมลงคอยในลกษณะทพงตรงไปยงใบหนาของสาวแกทก าลงตกอยในอาการกงวล เปนการสอถงความรนแรงทางเพศทก าลงจะมาเยอนและบงบอกถงอ านาจของเพศชาย หากพจารณาจากเนอเรองจะเหนวา เมออเลกซเขามาในหองและพบประตมากรรมลงค ท าใหอเลกซเกดความตองการทางเพศและตองการทจะมเพศสมพนธกบสาวแก เปนการสรางบรรยากาศและใชสญลกษณในการสอความหมายเพอใหสอดคลองกบเนอเรอง

145


ฉากนแสดงเรองราวตอเนองจากตอนทอเลกซแอบเขามาในบานของสาวแกทก าลงเลน

โยคะ ฉากนแสดงใหเหนการขมเหงทางเพศและแสดงพลงอ านาจของเพศชายทกระท าตอเพศหญง จากภาพจะเหนวาอเลกซใชมอกดลงไปบรเวณดานบนของประตมากรรมลงคทมลกษณะเหมอนตกตาลมลก ท าใหเกดการเคลอนไหวในลกษณะขนลง สรางความรสกใหเหนถงการอยในสถานะทเหนอกวา หากพจารณาจากเนอเรองจะเหนวาการสมผสไปทประตมากรรมลงคของอเลกซนน เปนการแสดงใหเหนถงอารมณทางเพศของอเลกซทก าลงเพมขนตามความแรกของการสมผส จนในทสดตองระเบดอารมณนนออกมาและท าใหเกดพลงมอจนท าใหสาวแกถงแกความตาย เปนการน าเสนอความรนแรงทางเพศทสอดคลองกบเนอเรองทตองการแสดงใหเหนถงอนตรายจากอารมณทางเพศทอยเหนอการควบคมจนท าใหเกดความตาย

146

ภาพท 99 ภาพท ฉากจากภาพยนตรเรอง Barry Lyndon. (1975) นาทท 31:33

ฉากนแสดงเรองราวตอนทแบร ลงดอนหลบหนออกจากหมบานของตน เนองจากชนะใน

การดวลปนและท าใหกปตนเสยชวต และเผชญหนากลบกลมโจรระหวางทาง จากภาพจะเหนวาภายใตชดทแบร สวมใสจงใจเผยใหเหนรปทรงของอวยวะเพศ เพอสอถงความกลาหาญและความเปนชายของแบร หากพจารณาจากเนอเรองจะเหนวาเนอเรองในตอนแรกแบรเปนคนทไมมความกลาหาญและไรอ านาจ ตกอยใตอ านาจของเพศหญง แตเมอเกดเรองราวการแยงชงความรกจากผหญงคนเดยวกนจนน าไปสการดวลปนและแบรเปนฝายชนะ เปนการแสดงใหเหนถงการเรยกคนความเปนชายและมความกลาหาญ ท าใหแบรไมเกรงกลวตอสงทเกดขน

ภาพท 100 ฉากจากภาพยนตรเรอง Barry Lyndon. (1975) นาทท 21:33

147

ฉากนแสดงเรองราวการเตรยมความพรอมในการดวลปนระหวางแบร ลงดอนและกปตนทแยงชงความรกจากผหญงคนเดยวกน ในฉากนปนถกน ามาใชในการสอถงความเปนเพศชาย ทแสดงถงอ านาจและความกลาหาญอยางชดเจน จากภาพดานซายจะเหนคนสวมชดในลกษณะสามมยชนธรรมดาถอปนในลกษณะชตรงไปยงบคคลทอยตรงขามและดานขวามอจะเหนคนสวมชดในลกษณะของทหารถอปนในลกษณะชลงไปดานลาง เปนการสอถงความกลาหาญของแบรทมมากกวาและชนะไปในทสด หากพจารณาจากเนอเรองจะเหนวาสหนาของกปตนมความประหมาอยางเหนไดชดตางจากแบร ลงดอนทแสดงความขนเคองและตองการทจะชนะในการดวลปนในครงน เปนการใชสญลกษณในการสอสารเพอใหสอดคลองไปกบเนอเรอง

4. วเคราะหการออกแบบฉากภาพยนตรโดยการใชลวดลาย


ฉากนแสดงเรองราวตอนทแวนดและแดนนออกไปเดนเลนในเขาวงกตทอยภายนอกโรงแรม ฉากนสรางขนจากการซ าจนเกดเปนลวดลายทไมมทสนสด เปนการสอถงความลกลบและความพศวงของเรองราวทเกดขนในโรงแรมคลายกบเปนเขาวงกตและการเขาไปตดกบของแวนดและแดนนในทแหงน

148


ฉากนเปนฉากภายในทางเดนบรเวณหองพกของโรงแรม ซงแดนนก าลงนงเลนอยและจๆ

กมลกบอลปรศนาไหลมาทแดนน ฉากนใชการซ าจนเกดเปนลวดลายโดยใชลวดลายของพรมในการสอความหมายถงความกวางใหญและความซบซอนภายในโรงแรมแหงนอกทงยงเปนการสรางบรรยากาศทสบสน หาทางออกไมไดกบความลกลบของเรองราวทเกดขนภายในโรงแรมแหงน

ในบทนเปนการวเคราะหลกษณะการน าหลกทฤษฎทางองคประศลปมาใชในการออกแบบ

ฉากภาพยนตรและหาความสมพนธระหวางผลงานภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตร ท าใหเหนวา มความคลายคลงกนของการสรางสรรคระหวางผลงานภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรแตมการพฒนาในเรองของการน ามาใชในเชงทกวางและหลากหลายขนและใชในการสอความหมายใหแกภาพยนตรในแงมมทหลากหลายกวาผลงานภาพถาย การใชเสนน าสายตาถกน ามาใชอยางหลากหลาย จากจดรวมสายตาทอยตรงจดกงกลางภาพไดมการพฒนาใหมความหลากหลายขน และมการใชพลงของเสนในการออกแบบฉากเพอสรางความหมายทมากขน การซ ากนจนเกดเปนจงหวะพบวามลกษณะการสรางสรรคทไมแตกตางไปจากผลงานภาพถายนก สวนใหญเปนการสะทอนแงมมความคดของตวละครและการสรางความงามใหแกภาพ การใชดลยภาพแบบสมมาตรมลกษณะการใชทคลายคลงกบผลงานภาพถายคอ เพอสรางความงามใหแกภาพและสรางบรรยากาศรอบขางใหมความหมายตอตวละครและสรางความสมมาตรของตวละครในการ

149 สรางความหมายเพอบอกเลาเนอหา การใชมมกลองพบวามความหลากหลายมากกวาผลงานภาพถายแตกเปนไปในลกษณะทคลายคลงกนคอ เพอถายทอดความเปนชายและสรางความยงใหญใหแกวตถหรอตวละครนนๆ นอกจากการออกแบบทมความสมพนธกนระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรแลว การใชสแดงกเปนลกษณะการออกแบบทโดดเดนและเหนไดชดโดยใชสแดงเพอเราอารมณและสอความหมายในเรองของอนตรายและความตาย และอกสงทพบไดบอยคอการออกแบบฉากเพอสอความหมายในเรองของเพศซงสอดคลองไปกบเนอเรองและท าใหพบแนวคดและประเดนทคบรกสนใจในเรองเกยวกบเพศ การใชการซ าของลวดลายในการออกแบบฉากเปนการใชเพอสอความหมายใหในแงมมของปรศนาและการตดอยในบางสงทไมสามารถหาค าตอบได จากการวเคราะหผานตารางสญญะแบบคขดแยงท าใหพบวธการออกแบบฉากทใชหลกของความขดแยงแบบคตรงขามในการสรางฉากเพอสรางความหมายแฝงในการบอกเลาเรอราว ท าใหสามารถถายทอดประเดนเนอหาไดอยางชดเจนและสอดคลองไปกบเนอเรอง จะเหนวาสงเหลานลวนมผลในการสรางภาษาของภาพยนตรทส าคญในการสรางความงามใหแกภาพและเปนสงส าคญทไมนอยไปกวาในสวนอนๆ ของการสรางภาพยนตร

150

บทท 5

สรป อภปรายผลการวจยและขอเสนอแนะ

สรปและอภปรายผล

วตถประสงคของงานวจยชนนมงท าความเขาใจการออกแบบงานสรางในผลงานภาพยนตรของสแตนลย คบรก ทไดรบการยอมรบอยในฐานะผก ากบระดบแถวหนาของโลกและไดรบการยอมรบวาเปนผก ากบทมเอกลกษณเฉพาะตวทโดดเดนดานงานออกแบบงานสรางทล ายคล าสมย โดยมงประเดนไปทการออกแบบฉาก เพอคนหารปแบบในการสรางสรรคจนกอใหเกดเปนเอกลกษณเฉพาะตวและศกษาหาความสมพนธของการออกแบบฉากทสามารถสรางความหมายสอดคลองไปกบเนอหาของภาพยนตร จากวตถประสงคในเบองตนท าใหเกดการเลงเหนถงความส าคญขององคความรดานศลปะมาใชในการศกษาและท าความเขาใจภาพยนตรของสแตนลย คบรก ทสามารถท าใหเกดความงาม ความนาสนใจ และสามารถสรางความหมายใหแกภาพไดจนกลายเปนภาพยนตรทดและไดรบการยกยอง โดยการใชทฤษฎประพนธกรในการศกษาตวผก ากบในฐานะศลปนทสรางสรรคภาพยนตรท าใหพบวาคบรกอยในฐานะผก ากบทมลกษณะครบถวนทกประการในการท างานและยงเปนผทคอยควบคมงานดานการสรางสรรคภาพ ซงบางครงอาจเปนการซอนทบกนของนกออกแบบงานสรางและผก ากบ ในงานวจยชนนแสดงใหเหนวาความทบซอนกนในเรองของผสรางสรรคงานดานการออกแบบงานสรางออกมาจากการท างานของสแตนลย คบรกถงแมจะเปนการท างานรวมกนของนกออกแบบงานสรางชอดง จากการศกษาภาพยนตรเปนจ านวน 4 เรองซงมนกออกแบบงานสรางทท างานรวมกบคบรกแตกตางกนไปในแตละเรองท าใหเหนวา ภาพยนตรแตละเรองยงสามารถแสดงลกษณะการสรางสรรคทเปนเอกลกษณเฉพาะตวได ดงนนถงแมวาจะเปนการท างานรวมกนของหลายฝายและหลายศาสตรแตคบรกกยงน าเสนอสงทเปนตวตนออกมาไดอยางชดเจนและสามารถสรปไดวาคบรกคอผก ากบทควบคมการท างานในทกภาคสวนแตเพยงผเดยว

จากการศกษาคนควาประวตสวนตวของสแตนลย คบรก ท าใหพบแงมมเกยวกบความเชอ วถชวต การศกษาทสงผลตอการพฒนาจนท าใหสามารถกลายเปนผก ากบภาพยนตรทมชอเสยงในเวลาตอมา การคนพบวาสแตนลย คบรกเคยท างานเปนชางภาพใหแกนตยสารลค เมอวยเยาวเปนเวลา 4 ปท าใหเหนถงพฒนาการดานการสรางสรรคภาพถายและพฒนาการดานเนอหาแนวคด ทสามารถโยงใยไปถงการออกแบบฉากพายนตร

151

จากการศกษาภาพยนตรทงหมด 4 เรองซงถอวาสามารถเปนตวแทนภาพยนตรทงหมดทสามารถแสดงใหเหนลกษณะการสรางสรรคอนเปนรปแบบเฉพาะของสแตนลย คบรก โดยเนนไปทการสรางความงามแกภาพ การจดแสงสวนใหญเปนการจดแสงในลกษณะสวางทวทงภาพแตใหแสงทนมนวล มการจดแสงโดยสองจากดานบนเพอไมไหเกดเงาตกทอดและมการใชแสงจากธรรมชาตเพอถายทอดความงามและสรางความสมจรง การจดแสงถอวาเปนสงทไมมความโดดเดนหรอสรางความนาตนเตนแตกลบเปนเอกลกษณเฉพาะตว การใชมมกลองทพบบอยคอการใชมมกลองในระดบสายตาเพอสอถงความเปนปกตสามญและตองการเปดพนทใหมการตความเนอหาของภาพยนตรและมการใชมมกลองทต ากวาระดบสายตาเพอสอถงอ านาจและความเปนเพศชาย การใชสสวนใหญเปนการใชสแบบคตรงขาม เชน สเขยงและสแดงและใชคาความขดแยงของน าหนกแสงเงาเชนสขาวและสด าเพอสรางความตนเตนและคอยเราอารมณทสอดคลองไปกบเนอหา และเนอหาของภาพยนตรจากการศกษาแสดงใหเหนถงลกษณะการสรางสรรคอนเปนรปแบบเฉพาะตวและพบไดบอยรวมไปถงพบลกษณะรวมทมความคลายคลงในการสรางสรรคผลงานภาพถาย จากการวเคราะหหาความสมพนธระหวางผลงานภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตรของสแตนลย คบรก ท าใหพบลกษณะรวมในการสรางสรรค ดงน

1.การออกแบบฉากโดยใชเสนน าสายตา จากการศกษาแสดงใหเหนวาเปนสงทคบรกน ามาใชสรางสรรคในผลงานภาพยนตรมากทสด เพอใชในการสรางความนาสนใจและสรางความงามใหแกภาพ โดยใชพลงของเสนเพอสรางพลงใหแกวตถในฉากและใชเพอน าสายตาผชมไปยงจดเดนทอยบรเวณจดกงกลางภาพอกทงยงเปนการสรางความหมายเพอใหสอดคลองไปกบเนอเรอง จากการศกษาเปรยบเทยบกบผลงานภาพถายแสดงใหเหนวามลกษณะการสรางสรรคทคลายคลงกนในแงของการ สรางความนาสนใจใหแกภาพ การสรางจดเดนและการสรางความหมายใหแกภาพ แตในการออกแบบฉากภาพยนตรมการพฒนาทซบซอนกวาในเรองของการสรางเนอหาทเปนนามธรรม โดยจะเหนจากการใชเสนสมมตทเกดจากการวางวตถอยางแทงโมโนลทสด าทรอบขางเปนเพยงทวทศนทมลกษณะเปนรปทรงอสระของธรรมชาตในลกษณะทเอยงเลกนอยเพอใหเกดเสนน าสายตาแตกลบมพลงมากกวาผลงานภาพถาย

2.การออกแบบโดยใชการซ าจนเกดจงหวะ จากการศกษาแสดงใหเหนวาเปนสงทพบไดบอยในผลงานภาพยนตร โดยใชกระจกในการสะทอนตวละครในลกษณะทซ ากนและสลบกนเพอสรางจงหวะทสวยงามและเปนระเบยบใหแกภาพ และใชการยนของตวละครและการวางวตถเพอสรางชองวางระยะหางทสวยงามอกทงยงใชเพอแสดงสภาวะภายในของตวละครใหเหนถงอารมณความคดของตวละครนนๆ จากการศกษาเปรยบเทยบกบผลงานภาพถายแสดงใหเหนวามความคลายคลงกนเปนอยางมากและพบไดบอยในผลงานภาพถาย

152

3.การออกแบบฉากโดยใชหลกดลยภาพแบบสมมาตร จากการศกษาแสดงใหเหนวาเปนสงทคบรกน ามาใชสรางสรรคในผลงานภาพยนตรคอนขางมาก เพอสรางความหมายและความงามใหแกภาพ โดยการสรางสภาพแวดลอมใหมผลตอตวละครทอยตรงจดกงกลางภาพ จากการศกษาเปรยบเทยบกบผลงานภาพถายแสดงใหเหนวามลกษณะทคลายคลงกนเพยงแตแตกตางกนในบางลกษณะ ในผลงานภาพถายพบวามการใชดลยภาพแบบสมมาตรในการจดองคประกอบอยบางแตไมมากเทากบในผลงานการออกแบบฉากภาพยนตร แสดงใหเหนวาคบรกพฒนาการใชดลยภาพแบบสมมาตรมาปรบใชในการออกแบบฉากภาพยนตรจนเกดผลลพธทางภาษาภาพยนตรไดอยางชดเจนกวาผลงานภาพถาย

4.การออกแบบฉากโดยใชมมกลอง จากการศกษาแสดงใหเหนวา คบรกน าการใชมมกลองทต ากวาระดบสายตามาใชเพอสรางความหมายใหแกภาพโดยไมตองพงพาบทสนทนา เพอบอกเลาเรองราวของเนอเรองอกทงยงเปนการสรางความงามและความนาสนใจเพอเราอารมณแกผชม จากการศกษาเปรยบเทยบกบผลงานภาพถายแสดงใหเหนวาคบรกพฒนาการใชมมกลองมาปรบใชในการออกแบบฉากภาพยนตร จะเหนวามการใชมมกลองในระดบทต ากวาสายตามากกวาในผลงานภาพถาย ท าใหเกดความนาสนใจกวาและสรางความหมายใหแกภาพไดดยงกวาและท าใหพบลกษณะการใชมมกลองทต ากวาระดบสายตาเพอสรางความหมายในเรองของเพศชาย ดงนนการใชมมกลองในระดบทต ากวาสายตาจงเปนเหมอนนยยะทบงบอกถงเรองของความเปนชาย

5.การใชสแดงในการออกแบบฉาก จากการศกษาท าใหเหนวาคบรกใชสแดงโดยการวางสใหเปนสสวนใหญของภาพหรอใชสแดงทวทงบรเวณภาพเพอสอถงอนตรายและความตาย อกทงยงเปนการเราอารมณความรสกตนเตนใหสอดคลองไปกบเนอเรองทก าลงด าเนนไป ปรมาณของสแดงเปนเหมอนภาษาทใชในการสอสาร พบวาปรมาณสแดงถกใชในปรมาณทนอยมกถกใชในตอนทมเนอหาทยงไมถงจดทอนตรายแตเรมมความอนตราย หากพบวาสแดงถกใชในปรมาณทมากมกถกใชในเหตการณเนอหาตอนทอนตรายจนอาจเปนเรองของความตาย 6.การออกแบบโดยใชสญลกษณเพอสอถงเรองเพศ จากการศกษาแสดงใหเหนวาคบรกใชอปกรณประกอบเพอสรางรายละเอยดในการสอความหมายและสรางสภาพแวดลอมทมผลตอตวละคร และพบวาคบรกใชความหมายแฝงของวตถเพอเปนนยยะส าคญในการน าเสนอแนวคด ความเชอของตนผานการออกแบบฉากภาพยนตรในเรองของเพศ เปนการย าถงแนวคดทคบรกมความสนใจมาโดยตลอด 7.การออกแบบโดยใชลวดลาย จากการศกษาพบวาคบรกใชลวดลายทซ ากนไมมทสนสดเพอสอความหมายในเรองของความลลบ ความซบซอน และสามารถสรางความงามใหแกภาพจนกลายเปนทจดจ า

153

จากศกษาการออกแบบฉากโดยใชตารางสญญะแบบคตรงขามแสดงใหเหนถงลกษณะการออกแบบฉากทใชระบบของคขดแยงในการออกแบบ และแสดงใหเหนความเชอทถกสอดแทรกในผลงานภาพยนตร เชน เรองของศาสนาทท าใหพบวาคบรกไมเชอในสงพระเจาบอกไว แตกลบเชอในหลกวทยาศาสตร ความเชอเรองววฒนาการของมนษยทเกดขนจากการมาเยอนของตางดาวและความเชอเรองภาษาของมนษยไมสามรถท าใหเขาถงความจรงแทในกฎของจกรวาลไดอกทงยงแสดงใหเหนแนวคดบางอยางในเรองของสงคม เชน เรองเพศชายทอยเหนอเพศหญงและมนษยมสญชาตญาณทางเพศเปนตวขบเคลอนแตตองโดนระบบสงคมทกดขมความเปนมนษยไว คบรกยงเชอในเรองของการพฒนาตนเองไปสขนสงสดของการเปนมนษยนนคอ อภมนษย ตามหลกของนทเช และท าใหพบวธการด าเนนเรองราวโดยใชหลกของการขดแยงของตวละครและการพลกกลบของสญญะความหมายแฝงเพอสรางเนอหาใหนาตดตาม ถงแมวาการสรางสรรคเกดจากการน าองคความรทางดานศลปะมาใชโดยมหลกทมความเปนสากล แตคบรกสามารถน ามาสรางสรรคจนเกดเปนเอกลกษณเฉพาะตวและสามารถสรางความหมายใหแกภาพยนตร สงเหลานลวนเปนสงทพบเหนไดบอยและถกใชแบบซ าๆ จนกลายเปนทจดจ า ในโลกของภาพยนตรซงมประวตศาสตรการสรางมาอยางยาวนาน คบรกสามารถสรางเอกลกษณเฉพาะตวทไมซ ากบผก ากบคนใด ถงแมวาบางครงอาจมลกษณะของการใชทอาจจะซ ากนกบของผก ากบทานอน เชน สแดงหมายถงความตาย ซงสงนเปนความเชอทเปนสากล การใชเสนน าสายตาในการสรางจดเดน แตคบรกน าสงเหลานมาน าเสนอในมมมองทแตกตางและใชสวนอนๆ มาประกอบรางสรางขนมาใหมจนกลายเปนเอกลกษณเฉพาะตว จากการหาความสมพนธระหวางภาพถายและการออกแบบฉากภาพยนตร ท าใหเหนวาการถายภาพเปนเหมอนการทดลอง การเรยนรขนพนฐานในการศกษาผคน การจดองคประกอบ การสรางความหมายและการสรางเอกลกษณ ถงแมวาผลงานภาพถายจะเปนไปในลกษณะของภาพถายสารคดแตกยงท าใหเหนถงความละเมยดในการจดวางองคประกอบ เปนผลใหคบรกสามารถพฒนาและน ามาปรบใชในผลงานภาพยนตรในเวลาตอมา จากการศกษาภาพยนตรทง 4 เรองของสแตนลย คบรก โดยเปนการศกษาภาพยนตรทสรางขนตอเนองตามล าดบ โดยไลตงแต 2001 A space Odyssey (1968), A Clockwork Orange (1971), Barry Lyndon (1975) และ The Shining (1980) ท าใหสามารถมองเหนถงเอกลกษณเฉพาะตวเอยางชดเจน ถงแมวาจะเปนภาพยนตรทตางแนวทาง จะเหนวา ภาพยนตรท ง 4 เรอง มท งหนงวทยาศาสตรไซ-ไฟ หนงคลททนต า หนงพเรยดและหนงสยองขวญแตกลบสามมารถสรางสรรคใหออกมาในรปแบบเฉพาะตวได ถอเปนความสามรถพเศษและความเกงกาจของสแตนลย คบรก จนท าใหภาพยนตรของเขากลายเปนผลงานศลปะภาพยนตรทยอดเยยมและยงคงถกกลาวถงจวบจนทกวนน

154

ขอเสนอแนะ

งานวจยชนนมงเนนการศกษาไปทการออกแบบฉากเปนสวนใหญ ท าใหตนเขนในการศกษาภาพยนตรซงเกดจากการสรางในหลายภาคสวน ภาพยนตรเปนสอทมรายละเอยดมากมาย ทง วรรณกรรม การแสดง การออกแบบเครองแตงกาย ดนตร เปนตน และยงมประเดนในสวนอนๆ อกมากมายทยงไมไดถกศกษาในงานวจยชนน เชน จตวทยา ระบบสญศาสตร เปนตน ภาพยนตรสามารถแตกแขนงรายละเอยดเพอศกษาไดอกมากมาย งานวจยชนนจงเปนเพยงจดเรมตนของการศกษาเพอตอยอดไปยงสวนอนและเปนเหมอนสะพานไปสศลปะในแขนงอนๆ ในอนาคต อนใกล

155 รายการอางอง

รายการอางอง

Alison, C. (2005). The Stanley Kubrick Archives. New York: Taschen GmbH. Andrius. (2018). 17-Year-Old Stanley Kubrick’s Photo of 1940s New York Prove That He Was

Born Genius accessed date 12 August 2018 accesed from httpswww.boredpanda.comvintage-photographs-new-york-

street-life-stanley-kubrickutm_source=google&utm_medium=organic&utm_campaign =organic. CAMMY. (2560). top 10 movies that changed the world accessed date 14 march 2017 accessed

from www.toptenz.net/top-10movies-that-changed-the-world.php. . Donald Albrecht and Sean Corcoran. (2018). Through A Different Lens: Stanley Kubrick

Photographs. Germany: Taschen GmbH. Jerold J, A. ( 2007). The Philosophy of Stanley Kubrick. United States: The University Press of

Kentucky. Legendary Director Stanley Kubrick at the Copa accessed date 10 March 2017 accessed from

jimproser.com/Legendary-director-stanley-kubrick-at-the-copa/ (2017). Rice, J. (2008). Kubrick’s Hope: Discovering Optimism from 2001 to Eyes Wide Shut. United

States: Scarecrow Press,Inc. Silent Sunday:The Great Train Robbery(1903) accessed date 04 April 2019 accesed from

https://millhavenpress.com/2018/10/21/silent-sunday-the-great-train-robbery-1903/ (2019). Tatjana Ljujic, P. K. a. R. D. (2015). Stanley Kubrick New Perspectives. London: Black Dog

Publishing Limited. กฤษดา เกดด. (2559). ภาพยนตรวจารณ. กรงเทพมหานคร: The Writer’s secret. กตตศกด สวรรณโภคน. (2539). หนงอเมรกน: ประวตศาสตรและงานคลาสสค. กรงเทพมหานคร:

โรงพมพหางหนสวนจ ากด หองภาพสวรรณ. ชะลด นมเสมอ. ( 2553). องคประกอบของศลปะ: Composition of Art กรงเทพมหานคร: อมรนทร. บญญรกษ บญญะเขตมาลา. ( 2533). ศลปะแขนงทเจด: เพอวฒนธรรมแหงการวจารณภาพยนตร.

กรงเทพมหานคร: เมดทราย. ปกรณ พรหมวทกษ. (2555). การก ากบภาพยนตร: Film Directing. ปทมธาน: ส านกพมพมหาวทยาลย

https://millhavenpress.com/2018/10/21/silent-sunday-the-great-train-robbery-1903/

156

รงสต. ประชา สวรานนท. (2540). แลเนอ เถอหนง. กรงเทพมหานคร: มตชน. ประวทย แตงอกษร. (2551). มาท าหนงกนเถอะ. กรงเทพมหานคร: ไบโอสโคป พลส. เพญแข สรอยทอง. (2019). ครงศตวรรษและตลอดกาล 2001 A Space Odyssey accessed date 3 April

2019 accessed from https://www.posttoday.com/ent/movie-music/547171

https://www.posttoday.com/ent/movie-music/547171

157 ประวตผเขยน

ประวตผเขยน

ชอ-สกล จตวา อทยนา วน เดอน ป เกด 28 ตลาคม 2532 สถานทเกด ระนอง วฒการศกษา มหาวทยาลยศลปากร ทอยปจจบน 52 ม.3 ต.บางรน อ.เมอง จ.ระนอง 85000

production design in stanley kubrick film

Documents