proces tworzenia dokumentu - tadeusz...
TRANSCRIPT
4.1 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
1. PLANOWANIE
2. ANALIZA ASPEKTÓW PRAWNYCH I ETYCZNYCH
3. GROMADZENIE INFORMACJI
4. ORGANIZOWANIE (STRUKTURALIZOWANIE)
INFORMACJI
5. TWORZENIE PLANU (STRUKTURY) DOKUMENTU
6. TWORZENIE TEKSTU
7. WŁĄCZANIE ELEMENTÓW GRAFICZNYCH
8. FORMATOWANIE
9. SPRAWDZANIE I POPRAWIANIE
PROCES TWORZENIA DOKUMENTU
4.2 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
TEST
Co powinieneś zrobić, jeśli masz zamiar umieścić
zeskanowany wykres/schemat z książki:
a) na slajdzie w prezentacji przedstawianej na
seminarium dyplomowym?
b) w swojej pracy dyplomowej?
Co powinieneś zrobić, jeśli masz zamiar umieścić
fragment tekstu dostępnego w Internecie
(w domenie publicznej)
a) w sprawozdaniu z projektu realizowanego w
ramach przedmiotu z oferty WEiTI?
b) w swojej pracy dyplomowej?
4.3 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
aspekty prawne – czego robić nie wolno?
bo grozi kara opisana w aktach prawnych
(wykroczenie przeciw prawu)
aspekty etyczne – czego robić nie należy/nie wypada?
bo grozi „potępienie” przez środowisko, a przynajmniej jego część
(wykroczenie przeciw „wartościom”)
PRAWO A ETYKA
4.4 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
ochrona własności intelektualnej - prawo autorskie (copyright law)
– różne przepisy w różnych krajach
ochrona znaków firmowych (trademark law)
odpowiedzialność producenta za szkody powstałe w wyniku wad produktu oraz błędów w instrukcji jego użytkowania (liability law)
odpowiedzialność producenta za wprowadzenie w błąd: niemające pokrycia w rzeczywistości sformułowania charakteryzujące produkt, np. niezawodny, bezpieczny itp., lub implikujące jego cechy (contract law)
ANALIZA ASPEKTÓW PRAWNYCH
4.5 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
wyborcza.biz, 29 września 2011 r.
Pośladki nie będą piękniejsze
- Reebok zapłaci klientom 25 mln dol.
Informacje zawarte w reklamach Reeboka były nieprawdziwe - orzekła Federalna
Komisja Handlu. Należący do Adidasa koncern zgodził się zwrócić pieniądze
nabywcom swoich "rewolucyjnych" butów.
Linia EasyTone jest zdaniem producenta przełomową technologią. Każdy krok w tym
obuwiu wzmacnia mięśnie nóg i pośladków. Wszystko dzięki podkładce balansującej w
podeszwie buta, która - jak wyjaśniał Reebok - wytwarza naturalną chwiejność
wymuszającą większy wysiłek mięśni. EasyTone generuje 28 proc. więcej aktywności
mięśni pośladków, 11 proc. mięśnia na udach i tyle samo na łydkach - informowano w
reklamach od 2009 roku.
Zdaniem Federalnej Komisji Handlu (FTC) przedstawione dane nie są wiarygodne.
Podczas śledztwa Reebok nie był w stanie ich w żaden sposób potwierdzić.
Koncern zgodził się zapłacić 25 mln dol. w formie zwrotów dla klientów.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WPROWADZENIE W
BŁĄD
4.6 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
http://metro.gazeta.pl, 25 lutego 2015 r.
Domowe obiady kupione w sklepie.
Co można w nich znaleźć?
Jeśli producent sprzedaje "domowe" makarony lub zupy, a w składzie są
substancje dodatkowe - łamie prawo - orzekł sąd
Naczelny Sąd Administracyjny ostatecznie potwierdził, że sprzedawanie żywności
zachwalanej jako "domowy smak", ale mającej w składzie substancje dodatkowe … to
wprowadzanie klientów w błąd i oferowanie produktów o niewłaściwej jakości.
Wszystko zaczęło się od ketchupu, którego producent dostał 500-złotowy mandat od
Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Inspektorzy ukarali firmę
za to, że umieszczając na etykiecie określenie "domowy smak", a w składzie - dodatki
zagęszczające E 412 i E 422, była nierzetelna. Firma zaskarżyła tę decyzję …
Główny inspektor IJHARS potrzymał jednak decyzję swoich pracowników.
W kolejnych instancjach producent ketchupu również poległ. Sędziowie uznali, że
oznakowanie i opis produktu nie powinny budzić wątpliwości, …, a NSA potwierdził, że
to łamanie prawa. Na ten wyrok można powoływać się w innych podobnych sprawach.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WPROWADZENIE W
BŁĄD
4.7 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
http://wyborcza.pl/7,155287,22810777,26-mln-zl-kary-za-reklame-
suplementow-diety-to-dopiero-poczatek.html
22 grudnia 2017 r.
26 mln zł kary za reklamę suplementów diety to
dopiero początek porządków? Producenci zmieniają
scenariusze reklam
"Pani Jola wsypuje saszetkę z napisem 'RenoPuren ZATOKI HOT' do kubka z gorącą
wodą. Pani Kasia, widząc to, pyta: – RenoPuren Zatoki HOT?
- Tak, nowość, saszetki do rozpuszczania w gorącej wodzie. RenoPuren wspiera
funkcjonowanie zatok i ułatwia oddychanie, a do tego RenoPuren podnosi odporność,
przez co pozwala utrzymać zdrowe zatoki na długo".
To wykonany przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów opis reklamy
emitowanej jeszcze w 2015 i 2016 r. Urząd wziął spot pod lupę i wlepił producentowi
suplementu - firmie Aflofarm - 26 mln zł kary. Powód? Zbiorowe naruszenie praw
konsumentów. Zdaniem UOKiK reklama sprawiała mylne wrażenie, że suplement diety
RenoPuren Zatoki HOT ma własności lecznicze.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WPROWADZENIE W
BŁĄD
4.8 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
Trudności z definicją
pojęcie z zakresu prawa autorskiego (jako takie nie
występuje w aktach prawnych):
skopiowanie cudzego utworu (lub jego części) wraz
z przypisaniem sobie prawa do autorstwa poprzez
ukrycie pochodzenia splagiatowanego utworu
pojęcie z zakresu etyki: kradzież intelektualna (idei,
pomysłu, …)
PLAGIAT
4.9 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
http://www.ox.ac.uk/students/academic/guidance/skills/plagiarism#
PLAGIAT
4.10 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
https://www.ieee.org/publications/rights/plagiarism/plagiarism-faq.html
PLAGIAT
5 „kategorii” plagiatu
(wielkość skopiowanych
fragmentów utworu)
4.11 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
w kontekście tworzenia, a nie np. powielania dokumentu
zasada:
ochronie podlega sformułowanie ("słowo"), a nie idea
wykroczenie - plagiat
wykorzystanie fragmentu tekstu lub elementu graficznego w
opinii, komentarzu, wiadomościach, wykładzie, seminarium,
materiałach dydaktycznych (na prawach rękopisu), raporcie
naukowym (na prawach rękopisu) lub dokumencie
wewnętrznym
podanie źródła, wyraźne wyróżnienie (w przypadku tekstu)
i, ewentualnie, odpowiednia notka (acknowledgment)
wykorzystanie fragmentu tekstu lub elementu graficznego w
dokumencie mającym charakter komercyjny (książka,
materiały reklamowe produktu)
podanie źródła + zgoda właściciela praw autorskich (na
piśmie)
PRAWO AUTORSKIE
4.12 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
prawa autorskie osobiste
prawa autorskie majątkowe
PRAWO AUTORSKIE
Przepisy dotyczące praw autorskich majątkowych
- różne w różnych krajach
4.13 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
PLAGIAT W „USTAWODAWSTWIE AKADEMICKIM”
Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (2018) Art. 76 ust. 4
Jeżeli praca dyplomowa jest pracą pisemną, uczelnia sprawdza ją przed egzaminem dyplomowym z wykorzystaniem Jednolitego Systemu Antyplagiatowego, ….
Art. 77 ust. 5
W przypadku gdy w pracy dyplomowej stanowiącej podstawę nadania tytułu zawodowego osoba ubiegająca się o ten tytuł przypisała sobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub ustalenia naukowego, rektor, w drodze decyzji administracyjnej, stwierdza nieważność dyplomu.
4.14 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
PLAGIAT W „USTAWODAWSTWIE AKADEMICKIM”
Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (2018) Art. 312
3. W przypadku podejrzenia popełnienia przez studenta czynu, o którym mowa w art. 287 ust. 2 pkt 1–5, rektor niezwłocznie poleca przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego.
4. Jeżeli w wyniku postępowania wyjaśniającego zebrany materiał potwierdza popełnienie czynu, o którym mowa w ust. 5, rektor wstrzymuje postępowanie o nadanie tytułu zawodowego do czasu wydania orzeczenia przez komisję dyscyplinarną oraz składa zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.
5. W przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przez studenta przestępstwa, rektor jednocześnie z poleceniem przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego może zawiesić studenta w prawach studenta do czasu wydania orzeczenia przez komisję dyscyplinarną. Art. 287 ust. 2
Postępowanie wyjaśniające wszczyna się z urzędu w przypadku czynu polegającego na:
1) przywłaszczeniu sobie autorstwa albo wprowadzeniu w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania;
2) rozpowszechnieniu, bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy, cudzego utworu w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania;
3) rozpowszechnieniu, bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy, cudzego artystycznego wykonania albo publicznym zniekształceniu takiego utworu, artystycznego wykonania, fonogramu, wideogramu lub nadania;
4) naruszeniu cudzych praw autorskich lub praw pokrewnych w sposób inny niż określony w pkt 1–3;
5) sfałszowaniu badań naukowych lub ich wyników lub dokonaniu innego oszustwa naukowego;
4.15 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
PLAGIAT W „USTAWODAWSTWIE AKADEMICKIM”
Zarządzenie 28/2016 Rektora PW (zał. 3)
OŚWIADCZENIE
Świadomy/-a odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań
oświadczam, że przedkładana praca dyplomowa została napisana
przeze mnie samodzielnie, pod opieką kierującego pracą dyplomową.
Jednocześnie oświadczam, że:
niniejsza praca dyplomowa nie narusza praw autorskich w rozumieniu
ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach
pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.) oraz dóbr
osobistych chronionych prawem cywilnym,
…,
.........................................
czytelny podpis studenta
4.16 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
PLAGIAT – przykłady
Forum Akademickie 6/2010
Profesorskie Plagiaty - Dymisja Pani Rektor (Marek Wroński)
... W kwietniowym numerze (Plama na gronostajach, „FA” nr 4/2010)
opisałem sprawę dwóch plagiatów z Internetu, jakie popełniła rektor Wyższej Szkoły Handlu i Rachunkowości w Poznaniu, prof. Aldona Kamela-Sowińska. Druga rozprawa przed poznańskim sądem odbyła się 21 maja br. i doszło na niej do ugody z poszkodowanym, Jakubem Banasiem z Krakowa. Pani Rektor uznała swoją winę i za „ukradzione” 38 wierszy tekstu zgodziła się zapłacić 10 tysięcy złotych odszkodowania oraz zamieścić przeprosiny w dzienniku „Rzeczpospolita”. Łatwo obliczyć, że jeden ukradziony wiersz tekstu kosztował około 250 złotych.
... Ważne jest, że prof. Kamela-Sowińska złożyła rezygnację z funkcji rektora WSHR i z końcem roku akademickiego przestanie tam pracować. W rozmowie z red. Piotrem Żytnickim z poznańskiej „Gazety Wyborczej” stwierdziła: „Nie podjęłam tej decyzji dzisiaj. Po prostu nie chciałam działać pod presją sądu i mediów. Czekałam z podaniem się do dymisji do zakończenia tej sprawy. Dzisiaj chciałabym tylko, żeby moja historia stała się przestrogą dla kolegów-naukowców i studentów”.
4.17 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
PLAGIAT – powszechny problem
IEEE Institute (Sept. 2006) This month’s question: Borrowed Rules In May, William Swanson,chief executive of Raytheon, in Waltham, Mass.,
publicly apologized and was docked approximately US $1 million in pay by
the company after it was revealed that he had plagiarized sections of his
popular 2004 book, Swanson’s Unwritten Rules of Management.
It seems that 16 of Swanson’s 33 rules were lifted word for word from W.J.
King’s Unwritten Laws of Engineering, published in 1944 by the American
Society of Mechanical Engineering.
Was Swanson’s punishment appropriate, too severe, or not severe
enough?
4.18 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
PLAGIAT – powszechny problem
PAP, 1 marca 2011
Guttenberg odchodzi z rządu. Afery plagiatowej ciąg dalszy
Minister obrony Niemiec Karl-Theodor zu Guttenberg podał się
we wtorek do dymisji. To kolejny skutek ujawnienia plagiatu,
jakiego polityk dopuścił się pisząc doktorat.
W zeszłym tygodniu gazeta "Sueddeutsche Zeitung" ujawniła, że
Guttenberg wykorzystał w swojej pracy doktorskiej dosłowne
fragmenty tekstu z innych publikacji, nie podając źródła ich
pochodzenia. Minister został pozbawiony tytułu naukowego, a
niemiecka opozycja zażądała w środę jego dymisji. Kłamca nie
może być ministrem i zwierzchnikiem sił zbrojnych - apelowali
politycy SPD, Zielonych i Lewicy.
4.19 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
naruszenia norm etycznych
– przykłady związane z tworzeniem dokumentów
„naginanie” wyników eksperymentów - przy ich
dokumentowaniu
podawanie nierzetelnych danych w aplikacjach - o
zatrudnienie, finansowanie, ...
przemilczanie niewygodnych informacji - ograniczeń
metody, niepożądanych cech produktu, ...
ANALIZA ASPEKTÓW ETYCZNYCH
4.20 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
naruszenia norm etycznych
– przykłady związane z tworzeniem dokumentów
sformułowania "na wyrost" (cliche)
"ekologiczny” spełniający normy zawartości elementów
szkodliwych
"badanie rynku" wykonanie kilku rozmów telefonicznych
eufemizmy „naukowe”
„wiadomo od dawna” (czytaj) „nie znalazłem odpowiedniej
literatury”
„typowe wyniki przestawiono w tabeli" (czytaj) „w tabeli
przedstawiono najlepsze wyniki, jakie udało mi się uzyskać”
ANALIZA ASPEKTÓW ETYCZNYCH
podstawowe zasady etyki przy tworzeniu dokumentów:
- "mów prawdę”
- "nie wprowadzaj w błąd"
4.21 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
KODEKSY ETYCZNE
IEEE Code of Ethics
We, members of the IEEE, ..., do hereby commit ourselves
to the highest ethical and professional conduct and agree:
...
3. to be honest and realistic in stating claims of
estimates based on available data;
...
7. to ... credit properly the contributions of others;
4.22 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
The European Code of Conduct for Research Integrity ALLEA (All European Academies), 2017
Research & Innovation Ethics European Commission, 2017
Ethics of Science and Technology UNESCO, 2017
Kodeks Etyki Pracownika Naukowego Polska Akademia Nauk, 2017
Obejmują niekiedy także kwestie będące przedmiotem regulacji prawnych
KODEKSY ETYCZNE
4.23 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
Kodeks Etyki Pracownika Naukowego przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne PAN, 2017
4. Nierzetelność w badaniach naukowych
4.1. Rażące przewinienia
…
1. Fabrykowanie wyników polega na zmyślaniu wyników badań i przedstawianiu ich jako prawdziwych;
2. Fałszowanie polega na zmienianiu lub pomijaniu niewygodnych danych, przez co wyniki badań nie zostają prawdziwie zaprezentowane;
3. Plagiatowanie polega na przywłaszczeniu cudzych idei, wyników badań lub słów bez poprawnego podania źródła, co stanowi naruszenie praw własności intelektualnej;
KODEKSY ETYCZNE
4.24 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
Nierzetelność w badaniach naukowych
4.25 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
Zbiór dobrych praktyk w badaniach naukowych Senacka Komisja ds. Etyki Zawodowej PW, 2007
I. Uchybienia w badaniach naukowych
5. Do uchybień i występków przeciwko dobrej praktyce w badaniach naukowych należą
a) zmyślanie, polegające na preparowaniu, rejestrowaniu i publikowaniu wyników nieuzyskanych w trakcie badań …;
b) fałszowanie, polegające na manipulacji materiałem badawczym, doświadczalnym, aparaturą lub metodami badawczymi w ten sposób, że wyniki nie odpowiadają prawdzie, której poszukiwanie jest celem nauki,
c) ”plagiatorstwo”, polegające na przywłaszczaniu i przypisywaniu sobie autorstwa cudzych idei, metod, wyników lub określeń bez właściwego odniesienia, także przez nieautoryzowane wykorzystanie informacji pozyskanych w trakcie poufnego recenzowania wniosków o finansowanie badań bądź prac przewidzianych do publikacji,
d) konflikty interesów.
na PW
4.26 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
na PW
https://www.biuletyn.pw.edu.pl/Odpowiedzialna-uczelnia/Z-zycia-spolecznosci-
PW/Etyka-w-badaniach-naukowych
4.27 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
a na WEiTI
przedmiot dla doktorantów (od 2013 r.)
Methodological and Ethical Aspects of Research (poprzednio Metodologiczne i etyczne aspekty badań naukowych)
prof. dr hab. inż. Roman Z. Morawski
4.28 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019
TEST
Co powinieneś zrobić, jeśli masz zamiar umieścić
zeskanowany wykres/schemat z książki:
a) na slajdzie w prezentacji przedstawianej na
seminarium dyplomowym?
b) w swojej pracy dyplomowej?
Co powinieneś zrobić, jeśli masz zamiar umieścić
fragment tekstu dostępnego w Internecie
(w domenie publicznej)
a) w sprawozdaniu z projektu realizowanego w
ramach przedmiotu z oferty WEiTI?
b) w swojej pracy dyplomowej?