PRÓBA IMPLEMENTACJI METODY DEA DO OCENY EFEKTYWNOŚCI PROCESU

RESTRUKTURYZACJI SEKTORA HUTNICZEGO W POLSCE

Bożena GajdzikPolitechnika Śląska

Katedra Inżynierii Produkcji

DEA (DATA ENVELOPMENT ANALYSIS)

służy do ocena względnej efektywnościtechnicznej badanych obiektów (ang. DMU– Data Making Unit)

została zaproponowany przez M.J. Farellaw 1957 roku, a kilka lat późniejspopularyzowany przez A.Charnes,W. Cooper, E. Rhodes, stąd określana jakoCCR,

metoda nieparametryczna.

DEA POZWALA NA

wyznaczenie obiektów najbardziej efektywnych w badanym zbiorze,

bez konieczności oznaczenia funkcyjnej zależności pomiędzy

nakładami i wynikami

PYTANIE O EFEKTYWNOŚĆ?

EFEKTYWNOŚĆ TECHNICZNA (TECHNOLOGICZNA)

Czy można osiągnąć wyższą efektywność, przy już poniesionych nakładach?Maksymalny stopień redukcji nakładów, przy określonym

poziomie efektów. Efektywność w sensie technicznym (technologicznym) w

najprostszej postaci to produktywność rozumiana jako stosunek pojedynczego efektu do pojedynczego nakładu (M.J. Farell).

EFEKTYWNOŚĆ TECHNOLOGICZNA TO

ilorazy wielu wyjść (ang. output) i wielu wejść (ang. input)

Efektywność jednostki jest ilorazem sumy ważonej wyjść do sumy ważonej wejść. Wagi nie

muszą być znane, ustalane są w trakcie wykonywania analizy efektywności metodą DEA.

CO JEST REZULTATEM DEA?

DEA pozwala na znalezienie teoretycznej granicy możliwości produkcyjnych

Rys. 1. Przykład rozkładu wyników w metodzie DEA – krzywa efektywności

ZAPIS MATEMATYCZNY

dla n obiektów (i) i R nakładów (x) i P efektów (y),gdzie :hi to efektywność i=1,2….nur to wagi efektów (R= 1,2…r)vp to wagi nakładów (P=1,2…p)

PO TRANSFORMACJI: MODEL ZORIENTOWANY NA NAKŁADY

PO TRANSFORMACJI: MODEL ZORIENTOWANY NA EFEKTY

PROPOZYCJE ZASTOSOWANIA METODY DEA W OCENIE RESTRUKTURUZACJI HUTNICTWA

Poziom makro, czyli porównanie efektywności sektorów hutniczych w poszczególnych krajach Europy (obiektami badań jest hutnictwo w Polsce, w Czechach, na Słowacji, na Węgrzech, w Bułgarii itd.), Poziom mezo, czyli porównanie funkcjonowania przedsiębiorstw hutniczych wewnątrz branży/sektora (obiektami badań są poszczególne przedsiębiorstwa hutnicze danego kraju),Poziom mikro, czyli porównanie wewnątrz korporacji (obiektami badań są poszczególne zakłady/oddziały danego przedsiębiorstwa).

DEA W OCENIE RESTRUKTURYZACJI HUTNICTWA

DEA W HUTNICTWIEPozwala oceniać poszczególne kategorie

efektywności: efektywność procesu biznesowego (nakłady i rezultaty związane z produkcją stali i poszczególnych wyrobów hutniczych), efektywność procesów pomocniczych (zakupy, marketing, księgowość, kontrola jakości),efektywność obsługi klienta ( miary dotyczące poziomu zadowolenia klienta), efektywność usług obcych (koszty usług, czas realizacji, bezpieczeństwo prac, rezultaty),

efektywność pracowników (czas pracy pracowników, wydajność, koszty zatrudnienia, nakłady na szkolenia), efektywność dostawców (terminowość dostaw, czas realizacji zamówień, wartość zamówień, lojalność dostawców), efektywność technologiczna (koszty utrzymania maszyn i urządzeń, awaryjność, wydajność maszyn), efektywność kosztowa i finansowa (koszty i przychody w rozbiciu na poszczególne rodzaje działalności).

DEA W OBSZARACH RESTRUKTURYZACJI

Restrukturyzacja produkcjiRestrukturyzacja technologicznaRestrukturyzacja kadrowaRestrukturyzacja majątkowaRestrukturyzacja organizacyjna Restrukturyzacja zarządcza (administracyjno-zarządcza)

DESKA BENCHMARKINGOWA HUT

PRZYKŁAD HUTNICTWO PO PRYWATYZACJI W ANGLIIJednostkami odniesienia (DMU) był przemysł hutniczy:

USA, Kanady, Japonii, Francji, Niemiec i Australii (sześć jednostek benchmarkingowych). Poziom wejść (nakładów) został opisany przez koszty zakupu materiałów (w tym:

ruda żelaza, metali, węgla, złomu), zużywane paliwa: energia, gaz, koszty zatrudnienia (ang. capital, labour, raw

material, energy). Poziom wyjść (rezultatów) scharakteryzowano przez wielkość produkcji (produkcja stali surowej w tonach). Analiza miała charakter studium

porównawczego wyników gospodarczych hutnictwa przed i po prywatyzacji.

PRZYKŁAD HUTNICTWO W ANGLII

41,93

55,7547,33

73,05

45,4 65,9

44,6

96,4

54,3

40,7

85,8

97,3592,8981,97

0

20

40

60

80

100

Aust

ralia

Kana

da

Fran

cja

Niem

cy

Japo

nia

Angl

ia

USA

(Skala stała) (Skala zmienna)

Rys. 2. Przeciętna efektywność przemysłu hutniczego w wybranych krajach (1967-1991)

PRZYKŁAD:

PROBLEMY DO DYSKUSJI CZYLI SZANSE I BARIERY METODY DEA

1. Dostęp do danych2. Przydatność (użyteczność)3. Porównywalność wyników4. Komponenty na wejściu i wyjściu (dobór)5. Liczba DMU6. Zastosowanie (inne możliwości).

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ