përmbledhje në lëndën bazat e dizajnit -...

27
Arkitektura e interierit dhe dizajni i mobiljeve Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT

Upload: tranthien

Post on 08-Feb-2018

330 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Arkitektura e interierit dhe dizajni i mobiljeve

Përmbledhje në lëndënBAZAT E DIZAJNIT

Page 2: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Parimet e përgjithshme të projektimit

Kur ju i dini parimet themelore të projektimit të brendshëm ju mund të transformoni çdo hapësirë të duket e mrekullueshme. Ju e dini se si ndiheni kur shikoni një dhomë të projektuar mirë. Ju mund të kuptoni se si çdo gjë është në vendin e vet. Të jep ndjenjën se çdo gjë është në rregull. Ju mund të e arrini këtë efekt në shtëpinë tuaj në projektet tuaja me njohurit e parimeve themelore të projektimit. Fitoni këto njohuri me mësimin, praktikën dhe eksperimentimet dhe ju jeni në rrugë për tu krijuar një profesionist i arkitektures së interierit dhe dizjanit të mobiljeve.

Le të fillojmë duke u fokusuar në parimet themelore të projektimit, aksiomat e profesionit tonë. Në mënyrë të veçantë, do të jemi në kërkim të parimeve të mëposhtme:

• Ekuilibëri - Balance

• Ritëmi- Rhythm

• Harmonia - Harmony

• Theksi - Emphasis

• Kontrasti - Contrast

• Përqindja - Proportion ...

Page 3: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Ekuilibëri - Balance

Në projektimin, ekuilibëri krijon një ndjenjë të balancimi. E gjitha është barazimi apo përafrimit i pe-shës vizuale të objekteve. Ekuilibëri nuk krijohet vetëm nga forma, por edhe përmes ngjyrës, modelit dhe teksturës gjithashtu.

Ekzistojnë tri lloje të ndryshme të ekuilibërit:

Simetrik ose formale: hapësira tradicionale apo formale njihen për ekuilibër simetrik ku hapësira është e ndarë në mënyrë të barabartë në dy anët pra pasqyrojnë njëri-tjetrin. Për shembull, dy kar-rige në të dyja anët e një tavolinë kafeje mund të thuhet të jenë të balancuara në mënyrë simetrike ose formale. Ky lloj i ekuilibërit është i lehtë për ta kuptuar si parim i projektimit pasi janë të përsëri-tura në çdo anë. Nëse ju nuk jeni të kujdesshëm, ky lloj i ekuilibër mund të bëhet edhe monoton dhe i mërzitshëm.

Asimetrike apo informale: Peshat vizuale e linjave, ngjyra, forma dhe tekstures janë të balancuara pa dyfishimin e saktë. Ajo nuk është aq e urdhëruar si ekuilibër simetrik dhe mund të jetë më kom-plekse dhe interesante. Për shembull një divan mund të jetë i balancuar, duke e vendosur dy karrige në anën tjetër.

Eikuilibër Radial (rrezor) arrihet kur ka një pikë qendrore me elementet e tjera për rreth tij. Një shembull do të ishte një tryezë e rrumbullakët ngrënie, me karriga të organizuara rreth tij.

Page 4: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Ritëmi- Rhythm

Si në muzikë, ritëmi edhe në dizajn është e gjitha për krijimin e modeleve të përsëritura dhe kontrast për të krijuar interes vizuale. Ju mund të arrini këtë duke përdorur të njëjtën ngjyrë ose formë në intervale të ndryshme. Qëllimi i tij është që të lëvizë syrin tuaj nëpër dhomë. Për shembull, ju mund të krijojë një ritëm duke përdorur ngjyrë në një jastëk, në një pikturë, dhe duke e përsëritur atë edhe në qilim.

Rritmi mund të mendohet si një model në lëvizje. Ju mund të dëgjoni atë në tingujve të ndryshme të krijuar në muzik apo te një rubinet që vazhdon të pikoj. Pra rritmi mund të shihet edhe të dëgjohet, në natyrë në mjedisin rreth nesh me përsëritje, ndërrimin dhe zhvillim Këto tri metodat të arritjes së ritmit mund të aplikohet në hapësirat e brendshme si një mënyrë për të futur rregullin, interesin dhe fokusin.

Page 5: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Harmonia - Harmony

Harmonia krijohet, kur të gjitha elementet veprojnë së bashku për një mesazh të unifikuar. Ashtu si ritëm i mund të krijojë emocione, harmonia krijon një ndjenjë të pushimit, relaksimit dhe plotësim-it. Për shembull, ju mund të krijoni harmoni duke përdorur vetëm një ngjyrë, edhe pse forma e tua ndryshojnë shumë në trajtë, madhësi dhe tekstur.

Page 6: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Theksi - Emphasis

Një dhomë ku çdo gjë merr rëndësi të barabartë do të duket e mërzitshme. Hapësirat arkitekton-ike shpesh kanë pikat e interesit të tilla si një oxhak (kamin) apo një dritare me një pamje të bukur. Ju mund të zgjidhni për të ndërtuar një pikë qendrore duke rregulluar mobiljet rreth tij për të theksuar atë. Në një dhomë që i mungon një pikë e interesi ju mund të krijoni një të tillë nëpërmjet grupimeve të mobiljeve apo variante të ndryshme.

Theksi apo dominimi i një objekti mund të rritet duke e bërë objektin më të madh, më i sofisti-kuar, më shumë zbukurime, duke e vendosur atë në plan të parë, ose të dalë jashtë vizualisht më shumë se sa objekte të tjera në një projekt. Pika kryesore fokusi ose zona merr theksin më të madh në dhomë.

Kontrasti - Contrast

Kontrasti është dukuri e elementeve të ndryshme, të tilla si ngjyra, vlera, madhësia, etj. Ajo krijon interes dhe tërheq vëmendjen drejt pikës fokale.

Page 7: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Proporcion dhe shkallë - Proportion and Scale

Proporcion është raporti në mes të madhësisë së një pjese me një tjetër, dhe shkallë është si madhë-sia e një objekti në një tjetër ose në hapësirën në të cilën ajo është e vendosur. Për shembull, një garniture në form te shkronjës L në një dhomë të vogël do të jetë jashtë shkallës.

Disa marrëdhëniet proporcionale janë më të këndshme se të tjerët. Grekët e lashtë dolën me nenin e Artë të quajtur “Golden Section”, i cili kërkonte të gjithë proporcion të i reduktoj me një formulë të thjeshtë: raporti i seksionit të vogël në pjesën më të madhe duhet të jetë i njëjtë si ai i seksionit të madh në tërësi. Kjo përqindje është e pranishme në natyrë, dhe artistët dhe arkitektët kanë përdorur atë.

Propecioni përfshin marrëdhënien e madhësisë ndërmjet objekteve. Poropecioni është edhe madhë-sia relative e zonave sipërfaqësore e ngjyrave të ndryshme.

Page 8: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

10 Rregullat themelore

Kupto ndërtimin (kostruksionin)

Nëse ju ndonjëherë dëshironi të kuptoni dizajnin dhe si duhet kri-juar atë, ju duhet të i kuptoni parimet bazë të ndërtimit të ndërte-save (të jashtme dhe të brendshme). Si mund të projektosh (diza-jnosh) në qoftë se ju nuk e dini se si duhet ndërtuar atë? Gjithashtu, duhet vazhdimisht ne kërkim të njohurive të reja, trendet e ndërti-mit, procesevet dhe teknologjinë. Në qoftë se ju përcaktoheni për të ndjekur një rregull në këtë listë, kjo duhet të jetë e para.

Më pak është gjithmonë e më shumë.

Përpjekjet për thjeshtësin detyrojnë të mendoni në të gjitha aspektet e dizajnit tuaj dhe kjo detyron të bëni zgjedhje të qëllimshme në projektim në vend se vetëm të i mbushni hapësirën me rrëmujë vizuale. Thjeshtësi nuk duhet të thotë minimal, i pakët apo i mërzitshëm. Thjeshtësia do të thotë se dizajni është i saktë në vetvete e tij duke arritur një shprehje të qëndrueshme të projektimit kudo.

Dizajni i mirë nuk është gjithmonë subjektiv

Ju kujtohen parimet e përgjithshme të projek-timit të mësuara më lart. Ato janë të rëndë-sishme! Ekuilibëri, ritmi, harmonia, theksi , kontrasiti, përqindja; të gjitha këto parime të projektimit të një rëndësie një marrëveshje e madhe dhe e kemi parë të gjithë se çfarë ndodh kur këto parime nuk janë ndjekur ose kuptuar siç duhet. Në qoftë se ju ndiqni këto parime bazë në projektimet tuaj shanset për sukses do të jetë në mënyrë eksponenciale më të mëdhe.

Mos shpenzojni më shumë kohë në zgjedhjen e produkteve se sa në krijimin e hapësirës.

Krijimi i hapësirës është mundësia më e madhe dhe e vetme që ju keni ndikim në ndonjë projekt. Ju mund të lëni të gjithë krijimin e hapësirës tek arkitektët, por pse do të donit atë? Pasi ta keni krijuar hapësirën, zgjedhjen e materialeve për të përfunduar atë do të vijë shumë natyrishëm.

Page 9: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Përgjigjuni arkitekturës

Nëse e gjeni veten duke punuar me (ose për) një firmë arkitektonike, gjëja më e keqe që ju mund të bëni është të e leni egon tuaj të ju shtyjnë duke menduar se ju suprem në projekt. Në vend të kësaj, të punojnë ngushtë me ekipin arkitektonike për të siguruar se ajo që ju keni dizajnuar për të brendsh-men është në përputhje me dizajnin e përgjithshëm arkitektonik. Nëse ju bëni këtë, marrëdhëniet tuaja të punës me arkitektët do të përmirësohet në masë të madhe.

Të jesh një administrator i mirë i burimeve

Dizajnerët janë në thelb “super kon-sumatorë” Për shkak të kësaj, secili nga ne ka përgjegjësinë për të menduar për cik-lin e jetës së planetit tonë dhe për të lejuar fleksibilitet në të ardh-men kudo që të jetë e mundur. Gjithashtu, ne të gjithë duhet të jemi të sigurt që dizanet tona janë të bazuara në parime të qëndrueshme dhe që ne të përdorim sa më shumë produkte të qëndrueshme sa të jetë e mundur.

Bëj kërkimit tuaj

Ndryshimet janë konstante në botë të projektimit. Për fat të mirë, informacioni në lidhje me trendet e reja, teknologjitë e reja, dhe produkteve të reja është kudo dhe në sajë të internetit, mundesi dhe qasje më të lehtë nuk ka pasur asnjëherë. Është kaq e le-htë për të gjetur informacionin që ju duhet se injo-ranca nuk është thjesht një opsion.

Ndriçimi!

Pa ndriçim të mirë, madje edhe projektet më të mirë do të dështojnë. Nuk ka përjashtime. Gjetja e drejtë e ndriçimit është absolutisht thelbësor. Nëse ju nuk e kuptoni ndriçim është koha për të filluar duke bërë detyrat e shtëpisë tuaj.

Page 10: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Qëndro i frymëzuar

Shumica dërrmuese e dizajnerve që janë në këtë profesion krijuese me zgjedhjen e tyre. Ju i jeni borxh vetës, punëdhënësit tuaj dhe klientët për të qëndruar të frymëzuar. Kuptoje se çfarë ju frymë-zon për qenë në më të mirën tuaj i frymëzuar, kreative dhe të siguroheni se ky aktivitet (apo akti-vitete) është një pjesë integrale e jetës tuaj. Vetëm duke qëndruar në mendime kreative dhe të fry-mëzuar, gjatë proceseve do të jemi të siguruar që do të jeni më shumë krijues atëherë kur ju duhet.

Bëhu ekspert

Ju jeni ekspert dhe klienti juaj ju kontakton për këtë arsye. Klienti nuk është gjithmonë e drejtë. Kur ata po paguajnë ju për kohën tuaj dhe mjeshtërine, është shumë e rëndësishme që të flasni deri kur ata kanë nevojë në drejtimin e duhur. Asnjëherë mos kini frikë të këshillojë klientin tuaj.

Page 11: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Historia e dizajnit të interierit

Parahistoria në kohët e hershme të qytetrimeve

Interieri parahistorik

Thuhet se ka pasur qenie njerëzore në tokë për rreth 1.7 milion vjet. Fakte të detajuara të ngjarjeve dhe zhvillimeve që ne i quajmë “histori” shtrihet mbrapa për vetëm rreth gjashtë apo shtatë mijë vjet. Para fillimit të historisë ne kemi vetëm mite, legjenda, dhe supozime që na tregojn se çfarë ngjarje kanë ndodhur dhe në çfarë mënyre. Si rrjedhim vien pyetjet kur dhe ku njerëzit e parë janë mësuar për të përdorur strehimoret, dhe si janë dukur strehimoret e hershme, keto pyetje kanë qenë prej kohësh objekt i shumë spekulimeve.

Supozim është ndihmuar në një farë mase nga informacioni që vjen nga dy linja të kërkimit. Këto marrëveshje nga njëra anë janë, mbetjet parahistorike e llojeve të ndryshme të njohura për arke-ologët dhe, nga ana tjetër, me praktikat aktuale apo të fundit të popujve “primitiv” zakonisht studi-uar nga antropologët.

Materialet parahistorike janë objekte fizike, artefaktet, apo strukturat që datojnë që nga kohërat para fillimit të historisë së regjistruar në rajonet ku ato ekzistojnë. Termi “primitiv”, siç përdoret këtu, nuk ka shenja thjeshtesie, të patakt, apo inferior, por i referohet popujve, kulturave, apo qytetërimeve të paprekur nga bota moderne teknologjike siç ajo ka zhvilluar gjatë mijëra viteve për të cilat ne kemi të detajuara në histori.

Dëshmi arkeologjike | Stre-himoret e para

Pikturat e Anubis, Tomb of Pa-schedu, Thebes, rreth 1500 Para erës sonë.

Imazhet e Anubis, zot i të vdekurve, qëndrojnë roje në dyert e simulu-ara në të dyja anët e kalimit çon në dhomë të brendshme ku sarkofagu qëndroi. Tavani është i mbuluar me mbishkrimet hieroglifike. Ndërsa qëllimet janë mistike, forma dhe ng-jyra të gjenerojë hapësirë me karak-ter mjaft dekorative tipik i artit të lashtë egjiptian.

Page 12: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Stonehenge, Wiltshire, Angli, rreth. 2750–1500 Para erës sonë.

Gurë të mëdha ishin vendosur me kujdes për të krijuar hapësirat e brendshme me një ndikim të fortë estetike, ata fillimisht ishin në qiell të hapur (si tani) dhe të mbuluar me materiale që janë zhdukur me kalimin e kohës. Qëllimi duket se është i lidhur me ritualet që lidhen me lëvizjet e diellit, hënës dhe yjeve. Forma rrethore është karakteristikë e shumë ndërtimeve të lashta të njeriut.

Paneli i Luanit, shpella Chauvet , Ardèche, Francë. 15,000 - 10,000 Para erës sonë.

Dëshmi e zotërimit të shpellave nga njeriu vjen nga pikturat që janë bërë vetëm me flakë zjarri që është përdorur edhe si ndriçues. Qëllimi i pikturave ishte ndoshta jo vetëm për stoli ose të i dekoroj hapësirat natyrore të shpellave, por më tepër për të siguruar imazhe që mund t’i jepte fuqinë mistike mbi gjuetin e kafshëve. Për shikuesit moderne, piktura tregojnë se si njeru i ka krijuar, kontrolluar hapsirat e shpellat natyrore për nevojat e tyre.

Page 13: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Dëshmi nga kulturat fisnore

William Henry Jackson, fotografia e një familje Bannock ngritën tendën afër Medice Lodge Creek, Idaho, 1871.

Tepee amtare amerikan ishte një strukturë e rrumbul-lakët, me një skelet të transferueshëm me shtylla prej druri dhe një mbulesë prej lëkure. Interieri i saj ishte i thjesht për brenda, pa kujdes të shtuar ose mobilje te vendosura.

*Tepee: Tendë konike e bërë prej lëkure

Një gdhendje të një Yurt-i mongol.

Yurt është një strukturë portative me një mur të lidhur me rripa druri të nderthurur në formë rrjete duke e mbështetur çatin me shtiza. Jashtme është e mbuluar me lëkurat apo qilim. Brenda, kuti për të mbajtur pa-surinë, qilim, dhe stol të krijojë hapësira me karakter të konsiderueshme estetike.

Vizatimi i një banese eskimeze Inuit.

Në këtë vizatim të një banesë tipike eskimeze igloo apo shtëpi dëborë, interieri, tregohet në seksionin e pjesshme, është e veshur me lëkurat për të dhënë izolimin, dhe stol “mobilje”, në të dyja anët është for-muar nga bora.

Plani dhe lartësi sektoriale e një ferme-shtëpi Matakam apo fshat fisnore në Kamerun, Afrikë.

Forma rrethore nga balta ose guri krijon një kasolle, dhomë, dhe disa struktura të ngjashme janë të grupuara së bashku për të bërë një kompleks shtëpi. Interieri është I thjesht mbajnë kontejner magazinimi dhe jastëk gjumi në katet me balt.

Page 14: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Vendbanimet e para të përhershme

Struktura me kocka të mamutheve, Mezhirich, Ukrainë, rreth 15.000 Para erës sonë.

Eshtrat e mamutheve kanë shërbyer edhe si material për konstrukt strukturor. Shtylla druri ndihmuan në mbështetjen e kulmit që ishte bërë nga lëkua ose gëzofi.

Pamje të struktura të ndërtesave dhe dhoma të shenjta të Çatal Hüyük pranë Konia, Turqi, rreth 6500-5700 Para erës sonë.

Të gjitha ndërtesat në Çatal Hüyük kanë qasje nga çatitë. Ata formojnë një grupim të vazhdueshëm, muret e jashtme të cilat formo-jnë një fakto rrethues for-tifikimi. Ndërtesat përbërë banesa, punëtori, dhe dho-ma si vend i shenjtë. Nuk dihet shumë nga tiparet e dhomave të shenjta, tempu-jve, por figura e njeriut me këmbët e shtrira përfaqëson një grua duke lindur, ndërsa kafkat demit ishin menduar për të përfaqësuar pushtetin mashkullor.

Page 15: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Egjipti i lashtë

Qytetërimi i Egjiptit të lashtë ka lënë shumë më shumë prova për studim në mënyrë që, edhe pse interieri nuk ka mbijetuar I paprekur plotesisht, është e mundur për të fituar një ide të qartë se çfarë janë këto hapësira dhe si duken ato. Disa rrethana kanë punuar së bashku për të ruajtur dizajnin egjiptian. Gur i mirë, cilësi të qëndrueshme ishin në dispozicion në luginën e Nilit, dhe Egjiptasit më-suan të përdorin atë për ndërtesa të rëndësishme, edhe pse arkitektura e përditshme e shtëpive dhe pallatet vazhduan të mbështeten në tulla baltë. Shumë struktura egjiptian prej guri kanë mbijetuar, disa janë shkatërruar në një shkallë, por disa, si piramidat e famshme, janë në gjendje mjaft të mirë. Piramidat janë ndërtuar si varre dhe ata e quajnë vëmendjen për besimin fetar që ishin primar për shoqërinë e lashtë egjiptiane.

Gjeometri dhe Proporcioni

Më i madh dhe më i njohur i strukturave të lashta egjiptiane, piramidat janë ndër veprat më të vjetra të mbijetuara (datojn rreth. 2750 pes), por korridoret e tyre të vogla të brendshme dhe dhomat janë me më pak interes se sa demonstrimet e tyre të menduarit egjiptian, koncepi shpirtëror. Egjipti i lashtë e kishte të zhvilluar ndertimin e parvazit, dhe aftësi në planifikimin gjeometrike. Piramidat në Giza janë pozicionuar në veri-jug orientimin axial me saktësi të madhe.

Seksion i prerë- i Piramidës së Madhe në Giza, Egjipt, rreth. 2550-2480 Para erës sonë.

Edhe pse hapësira e brendshme janë të vogla në krahasim me masën e madhe të piramidës, format dhe marrëdhëniet e tyre janë komplekse dhe domethënëse. Një korridor të çon në një dhomë të rreme varrit, ndërsa hyrjet në korridorin kryesore te varri aktual fshehur me kujdes me shpresën për të mposhtur çdo përpjekje për të kaluar në varrin e vërtetë të Khufu (Keopsit), faraoni për të cilët piramida është ndërtuar në Giza, Egjipt, rreth. 2550-2480 Para erës sonë.

Page 16: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Krevat egjiptian dhe kutia, rreth. 1314-1158 P.E.S.

Këta shembuj të mobiljeve egjiptian u terhequr nga nje varr. Krevati ka këmbët të gdhendur në formë të kafshëve, ndërsa kutia e zezak dhe fildishi është bërë në përmasa që kanë të bëjnë me mesatar-en e Artë e 1: 1,618, që është përdorur shumë në arkitekturë.

Karrige egjiptian, rreth . 1400-1295 P.E.S.

Në këtë karrige egjiptian të ndërtuar prej druri, të har-tuar bukur (bërë me vegla guri) të formojnë një kornizë të gjerë prapa, i cili është i thurur me shkopinje. Lartë-sia e ulët e karriges mundesonte ulje këmbëkryq.

Froni ceremonial nga varri i Tutankhamen, rreth. 1345-1325 P.E.S.

Struktura themelore nga druri i zi mund të vrehet vetëm në këmbët e karriges, e cila është praruar me zbukurime prej ari dhe fildishi me panele të pikturuar, skulpturë simbolike.

Funksioni i tapicerisë është në vartësi me shfaqjen e pasurisë, madhështisë dhe fuqisë me pasurinë e zejtari dhe krenarin me të cilin janë mbledhur.

Page 17: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Qytetërimet Klasike | Greqia dhe Roma

Disa grupe të banimit të zhvilluara në pjesën veriore të Mesdheut, duke gjeneruar faktet mbi të cilat më vonë qytetërimi evropian u rrit. Termi “prehistorik” është aplikuar për këto kultura që ata nuk kanë lënë asnjë histori të detajuar me shkrim. E para nga këto në rend kronologjik përputhet me pjesën e mesme të historisë së lashtë egjiptian.

GREQIA

Migrim dhe pushtimin i Dorianët dhe Lonians solli në Greqi sistemet e tyre të ndërtimit të drurit, por gjithashtu duket se kanë zhytur aspektet e arkitekturës Aegean (Egje) dhe madje kanë shfaqur gjurmë të dizajnit egjiptian. Zhvillimi i alfabetit grek dhe sistemin e lidhur e të shkruarit rreth 900 para erës sonë bërë të mundur për historitë Homerike dhe të tjerët që të ruhen, së bashku me një regjistrim gjithnjë e më të plotë historik.

Tempujt

Tempull grek janë zhvilluar nga megaron Aegean, dhomë kryesore e pallatit-ajo ishte pallati- shtepia e Perëndisë, I vetëmi pallat me shoqëri kryesisht demokratike. Asnjë tempuj druri nuk kanë mbijet-uar, por natyra e tyre mund të konkludohet nga tempujt më vonë nga guri.

Page 18: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Teatër në Epidaurus, Greqi, rreth. 350 P.E.S.

Teatër grek ishte e hapur në qiell, me nivelet gjysmërrethor të kthyera nga poshtë drejt në dysheme rrethore ose orkestër, ku një kor mund të kërcyer apo këndojnë. Aktorët luajnë në një platformë të përkohshme të ngritura pas orkestrës. Teatër u vendos në një peizazh spektakolar që ofron një sfond natyror.

ROMA

Dizajni i lashtë romak tërhoqi gjerësisht dizajnin gre-ke. Lidhjet ishin civilizimi etrusk në gadishullin italian, i cili është ndikuar nga kolonitë greke në Itali, dhe kon-takti i drejtpërdrejtë që ka ndodhur si romakët push-tuan Greqinë dhe përfundimisht e bëri atë një pjesë e perandorisë romake. Shtëpitë etruske dhe tempujt nga para 300 p.e.s janë të njohur vetëm prej gjurmëve të mbijetuar dhe nga përshkrimet verbale të siguruara nga shkrimet romake nga Vitruvius.

Haqet, kupolat, dhe kube

Përdorimi i harqeve që përfshin hapje të gjerë me mate-riale të përhershme ishte i njohur për Egjiptaste dhe për grekët, por ndërtimi harkuar është përdorur në mënyra të kufizuara, në përgjithësi utilitare nga këto civilizime.

Page 19: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Amfiteatrot

Inxhinieria romak u vënë në përdorim në ndërtimin e amfiteatro të mëdha stadiumi, të tilla si Kolos-eu i famshëm në Romë (72-80 ce), dhe teatro me nivelet e ngjashme të shtrojë në një gjysmërreth. Ato ishin të hapura në qiell, të vetmet hapësira të mbyllura të teatrove dhe amfiteatro ishin sistemet komplekse të korridoreve dhe shkallët që u dha qasje në ulese.

Vizatim i nje karrig froni Romake, shekullit 60-20 P.E.S.

Një karrige froni Romake është treguar këtu në një vizatim në bazë të imazheve që shfaqen në pikturat murale romake. Forma është i bazuar në mënyrë të qartë në klismos greke, por i është dhënë një mbeshtetje masive nga mbrapa, gjithashut edhe kembet e para dhe te pasme jane perforcuar me mbeshtetje duke i jepur një stabilitet stabil.

Vizatimi i një krevat romak

Ky krevat Roman i shekullit të parë ka këmbët dhe një kornizë prej bronzi mbështetës një sipërfaqe prej lëkure, apo materiale të endura. Shufra prej bronzi në kokë dhe këmbët ne fund të dekoruara me koka gjarperi.

Vizatim i nje karrige thurje Romake, shekullit të tretë Pas.E

Karrige e thurur ishte bërë për herë të parë në epokën etruske. Lloje të ngjashme u bënë nga romakët në thurje por, zakonisht në formë vaskë.

Page 20: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

DIZAJNI I HERSHËM KRISTIAN

Kur krishterimi u bë një religjion i pranuar zyrtarisht nga ana e perandorit romak Konstandinit në 313 ce, u bë e mundur për të krishterët që të braktisin takime sekrete dhe vende katakomb të varrimit në favor të publikut ku prania e tyre ishe e dukshme.

S. Costanza, Romë, c. 350 C.E.

E ndërtuar si një mauzole për vajzën e perandorit Konstantin, ndërtesa më vonë u shndërrua në një kishë të krishterë. Hapësira qëndrore kube është e rrethuar nga një rresht lëvizës, me një mozaik të mbuluar me fuçi shkopi lart. Dritare që bien mbi çati ku japin dritë në hapësirën qendrore, ndërsa sipërfaqet e mureve prej mermeri dhe mozaik me ngjyra të larmishme.

Page 21: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Dizajni bizantin

Me zhvendosjen e kryeqytetit perandorak romak të Bizantit (330 ce), Kostandinopoja është riemëru-ar nga perandori Konstandini, dhe me pushimet përfundimtare të perandorive të veçanta romake lindore dhe perëndimore, një qendër e re e zhvillimit u krijua. Ndikimi i arkitekturës bizantine rrodhi përsëri në Itali për të shoqëruar me punë të hershëm i krishtere ku pati evoluim në të njëjtën kohë.

S. Vitale, Ravenna, Italy, c. 532–48 C.E.

Kisha është e ndërtuar me një plan qendror tetëkëndësh me një apsidës të shkurtër të shtrirë në lindje.Hapësira qendrore kube është e rrethuar nga një rresht me një galeri të sipërme. Drita hyn nga dritaret mur me dritare që bien mbi çati të lartë, ndërsa kryeqytetet kolonë janë të gdhen-dura thjeshtuar të tipit bllok, arkitektur tipike e dizajnit bizantine. Ka Mermere shumë ngjyra dhe mozaikë ku kom-pleksiteti i planit të gjeneron një hapësirë të brendshme të jashtëzakonshme brenda një të thjeshte, kurse hapësira e jashtme ështëpothuajse se pa vlerë.

STILI ROMAN

Ky stil nuk ishte deri sa sundimtar franko Charlemagne kishte krijuar një peran-dori të re në Evropë (768-814) ku “errë-sira” e Mesjetë filloi të japë rrugën për pamjen e një lloji të ri të iluminizmit në artet në zhvillimet paralele në aspekte të tjera të jetës. Termi Karolingiane (i cili rrjedh nga emri Charles) është përdorur për të përshkruar punën e kësaj epoke, dhe mund të shihej si një paralajmërim I artit dhe arkitekturës romane .

Plani i S. Michael.

Në çdo fund të kishës, pjesët e futura anësore në të dyja anët ishin te mbu-luara me kulla. Rreshtat në të dyja anët e nefit janë pothuajse dyfish sa gjerësia e tij. Një apsidës i vogël në lindje e te-jkalon më vonë nga një pjesë të madhe në altar të harkuar ku është i shtrirë në perëndim.

Page 22: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Traditat islame dhe aziatike

Zhvillimet perëndimorë në dizajn mund të shihen si një zinxhir i lidhur duke lëvizur nga qytetërimet më të hershme deri në të tashmen. Në të kundërt, zhvillimet e ndryshme jo-perëndimorë fillojnë në vende gjeografike dhe progresi i ndarë nëpër shumë shekuj nuk ka lidhje në ngjarjet Perëndimor. Historitë e veçanta mund të gjurmohen në Afrikë, Azi, para - kolumbian Amerikë, dhe në shoqëritë indigjene në vende të tjera, të tilla si Australia dhe Zelanda e Re, në ishujt e Paqësorit, dhe Arktik.

Mazar ali Khan, Jama Masjid, Delhi, 1840.

Kjo pikturë me ngjyra uji tregon Xhamin Jama , një pjesë e kapitalit të Fatehpur Sikri (pranë Delhi, të braktisur tani). Në ball ka treguar që është i dominuar nga një hark i madh qëndror dhe ka dy kulla të larta. Xhamia ka kubet e saj brenda dhe dy kupola e disa kapela të cilat janë në çdo anë të dukshme përtej dhe xhamia ka mur të përparmë.

Page 23: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Rilindja në Itali

Në shumë mënyra, bota moderne perëndimore ka fillimet e saj në të Rilindjes. Termi përshkru-an një grup të zhvillimeve që gradualisht janë shtyrë mënjanë mënyrat e të menduarit mes-jetare dhe janë bërë rrugë për ndryshime në për-vojën njerëzore, si ato që erdhën me themelimin e qytetërimeve të para të regjistruara rreth 5000 para lindjes së Krishtit, edhe pse këto ndryshime kanë ndodhur në atë kohë ku ata vepruan, kjo është e paqartë.

Donato Bramante, Tempietto, S. Pietro në Montorio, Romë, 1502.

Tempietto përfaqësonr një përpjekje shumë të suksesshme për të përshtatur fjalorin e klasicizmit romak në një strukturë rrethore,në formë kubi. Ndërtesa dominon oborr të vogël monastike në të cilën ajo qëndron.

Rilindja gjeorgjiane në vendeve të ulëta dhe Angli.

Lëvizja drejt veriut e ideve të Rilindjes vazhdoi në Holandë dhe Flanders (tani Holandë dhe Belgjikë) dhe në Ishujt Britanik. Lëvizja e ideve, ndryshe nga lëvizja e mallrave apo popujve, nuk ka nevojë të lëvizë në një rrjedhë të vazhdueshme, por mund të bëjë hapa në të dyja, në hapësirë dhe kohë.

Kolltuk Jacobean, Angli, në fillim të shekullit të shtatëmbëdhjetë.

Kjo karrige Jacobean tregon shembuj të punës gjithnjë e më të sofistikuara torno që ishte në zh-villim në Angli. Drunjët që janë përdorur në këtë karrige janë elmi dhe lisi.

Page 24: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Amerika Federale dhe Koloniale

Zbulimi i Amerikave nga hulumtuesit e shekujve pesëmbëdh-jetë dhe gjashtëmbëdhjetë kanë hapur një shumëllojshmëri mundësishë të evropianëve të gatshëm për të çrrënjosur dhe zhvendosuar në “Një Botë të re”. Motivet ndryshonin nga shpresa e fitimeve financiare për dëshirën për t’i shpëtuar persekutimit fetar; ka pasur edhe dëshira të thjeshtë për për-voja të reja dhe aventura.

Kolltuk arre i gdhendur Queen Anne , Philadelphia, 1740.

Kjo lloj karrige ka Siluetë skulpturore me një copë druri ne mes në formë të hijshme, dhe këmbët të lakuara këndshëm, është punë tipik e mjeshtrit Filadelfia në këtë periudhë.

Regjenca, ringjallja dhe Rev-olucioni Industrial

Shekulli i nëntëmbëdhjetë përfshin disa nga ndryshimet më të thella në çështjet njerëzore që nga fillimi i historisë. Zhvillimi shkencor dhe ardhja e industrializimit në shekul-lin e nëntëmbëdhjetë ka bërë jetën moderne krejtësisht të ndryshme nga çdo gjë që e parapriu atë. Rrit-ja e madhe e popullsisë së botës, së bashku me natyrën shumë të përmirësuar të transportit dhe ko-munikimit që karakterizojnë jetën sot kanë pasur rrënjët në shekullin e nëntëmbëdhjetë.

William Butterfield, All Saints, Margaret Street, Londër, 1849–59.

Puna e Butterfield-së shihet se i për-ket artit gotik të Rilindjes, ai ka një energji dhe origjinalitet që shkon përtej imitimeve historike. Harqet e mëdha mbështesin harqe gjysmake ku kanë një forcë të plotë pothua-jse të ashpër, e cila ka një spikatje nga përdorimi bujar i dyshemeve dhe mur me pllaka, të cilat janë me ngjyra të forta dhe të kundërta, kjo është punë tipike Viktoriane.

Page 25: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Era Victoriane

Deri në shekullin e nëntëmbëdhjetë në Evropë, klasa e mesme e përfaqësuar nga tregtarët, mjeshtrit të aftë, dhe profesionistët ishte aq e vogël sa që të jetë një grup relativisht i vogël në rendin shoqëror dhe ekonomik.

John Henry Belter, divan, palisandër dhe laminat palisandër, New York, 1850.

Gjermani Belter ka zhvilluar një teknikë inovative përlakimi dhe plastifikimin e palisandës, prerja nëpër shtresat e petëzuar për të krijuar të përpunuar zbukurime gdhendje mbi mobilje shumë de-korative në stilin Rokoko të Rilindjes. Siluetë të dallgëzuar dhe stolit të ndërlikuar lulesh i bërë zbukurimet e tij ndër më të popullarizuara të kohës, pas mendimit të epokës viktoriane e ornament si sinonim me luksin.

Lëvizjet estetike

Gjatë epokës viktoriane, reagimet dhe ndryshme të vazhdueshme në kundërshtim me histori-cizmin, ekspozim dekorative, dhe teptuara me modelet ekzistuese të projektimit.

William Morris, dizajn Pimpernel tapet për muri, prodhuar nga Jeffrey & Co për Morris & Co, Angli, 1876.

“Pimpernel” Dizajni i këtij tapete muri Morris, me tonet e saj të pasur të gjelbër blu dhe, mund të dominojnë ne interier të brendshëm në çdo dhomë ku ajo është përdorur.

Page 26: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Shfaqja e modernizmit

Nga dekadat e para të shekullit të njëzetë, ishte bërë e qartë se industrializimi dhe teknologji kishte sjellë ndryshime tek njerëzimi si më herët që kishte ndodhur zbulimi i zjarrit dhe shpikjen e gjuhës.

Marcel Breuer, karrige Cesca, 1928.

Kjo karrige metalike me tuba i përshtatur, emëruar në nder të vajzës së projektuesit Marcel Breuer-it Cesca. E bërë në të dy krah dhe versionin pa krah, ajo kishte mbështetjen edhe uljen të thuriua shkop. Ky dizajn ka pasur pranim të gjerë dhe ka mbetur në prodhimin sot me një numër të prodhuesve, edhe pse ndonjëherë në versionet e sasi me të ulët.

Epërsia e modernizmit

Nëse Lufta e Dytë Botërore krijoi veprimtari të kufizuar të projektimit në Amerikë, ajo kishte sjellë dizajn në një ndalesë virtuale në Evropë. Pas luftës, dizajn filloi të ringjallet përsëri në Evropë. Si vende të mbuluara nga lufta dhe ndikimi i saj ekonomik, ka pasur një kthim gradual në përparim. Në Shtetet e Bashkuara, shëndetin ekonomik përkrahi ndertimin e ndërtesë të re pas shume viteve pezullime të luftës.

Frank Lloyd Wright, Guggen-heim Muzeu, New York, 1956–59.

Hapësirë kryesor i muzeut ndër-tesa errumbullake është formuar nga pjerësi e madhe spirale. Ve-prat e artit janë shfaqur kundër murit të jashtëm, i cili ndjek kur-bën e pjert. Vizitorët mund të shohin poshtë në tokë ose më lart deri në çati prej xhami. Ng-jyra është një krem jo e bardhë, me bimë të te duke e theksuar ngjyren e gjelbert.

Page 27: Përmbledhje në lëndën BAZAT E DIZAJNIT - autocadtv-kosova.weebly.com/uploads/4/2/9/4/42946505/bazat-e-dizajnit.pdf · Ekuilibëri - Balance Në projektimin, ekuilibëri krijon

Art Deco dhe Dizajni Industrial

Pas Luftës së parë Botërore evropianët luftonin për të gjetur një drejtim të projektimit që do të jetë një shpre-hje e vërtetë e shekullit të njëzetë, një dizajn të vërtetë modern. Në Francë fjala “Modern” erdhi si kuptim I një përcaktim për një stil të ri, një stil i cili në anglisht mori mbi emrin “njeri i kohës”.

William van Alen, Ndërtesa Chrysler, New York, 1930.

Ndërtesa Chrysler ende mbetet siluetë më dallues në horizont New York.

Fundi i shekullit te XX-të

Nga vitet 1970 stili internacional ishte në agoni, dhe shumë vëzhgues deklaruan modernizmit një stil mbretërimi i cili kishte përfunduar. Pyetja se si duhet zëvendësuar atë është, e mallkuan kritikët, historianët, dhe arkitektët dhe projektues pasi u ngarkuan me de-tyrën për të ardhur me diçka të re.

M. Pei, Piramida, Louvre Museum, Paris, 1983-9.

Hapësira publike vepron si një hyrje e re në muzee e famshëm. Edhe pse fillimisht i diskutueshëm, struktura prej qelqi dhe metali ka aritur për t’u njohur si një sukses i madh. Paraqitje e shkurtër e arkitekturës së Rilindjes janë të vendosur jashtë nga gjeometria piramidale dhe rrjedhjen e shkallë të madhe dredha-dredha që të çon në nivelit në më të ulëta të hyrjes turmën.