DOO - društvo kapitala, hibridni-između ortakluka iAD, najviše 30 čl., nema javnog poziva,Svojstvo pravnog lica, ograničena odgovornost članova,

DOO odgovara cjelokupnom svojom imovinom, članovi ne odgovaraju trećim, samo snose rizik poslovanja do visine svog uloga.

DOO osnivaju fizička i pravna lica, ulaganjem novčanih i nenovčanih sredstava u društvo radi ostvarivanja profita, a njegovi osnivači odgovaraju za obaveze društva do iznosa svojih uloga. Ima osnovni kapital, osniva se radi profita, članovi odgovaraju do visine svojih uloga.

Karakteristike: svojstvo pravnog lica, ograničena odgovornost članova, fleksibilno upravljanje, postojanje osnovnog kapitala, kontinuitet poslovanja, ograničena prenosivost udjela, ograničenje broja članova i propisane formalnosti za osnivanje i finansijsko izvještavanje. Poseban je entitet odvojen od svojih članova. Članovi ne mogu biti tuženi za dugove društa, niti društvo za lične dugove članova. Osnovni kapital propisan je zakonom, podjeljen je na udjele.

Upravljanje: može biti povjereno pojedincu, odboru ili većini vlasnika. Ima minimalan broj obaveznih organa, drugi su fakultativni.

Poslovanje: može postojati trajno, osim ako se osnuje na određeno vrijeme ili ga članovi ne rasformiraju. Ne prestaje smrću, ili istupanjem 1 ili više članova.

Prenos udjela: propisana zakonom, mogu biti izmjenjena ugovorom. Član može prenjeti svoj udio u društvo ili ga ustupiti u raspodjeli profita na druga lice. Jedno lice može postati član samo ako zamjeni člana ili bude primljen u društvo ugovorom ili statutom.

Prednosti DOO: ograničena odgovornost, minimalna ograničenja u pogledu članstva, veće mogućnosti povećanja kapitala, feksibilna struktura upravljana, povoljniji poreski tretman.

Nedostaci: ograničenje prenosa vlasničkih udjela, probijanje vela pravne

ličnosti, formalnosti pri osnivanju i obaveza finansijskog izvještaja. Član ne smije prenjeti svoj udio drugom licu da bi postalo novi član.

Poreske pogodnosti: duplo oporezovanje, ali ako se tretira kao ortakluk za poreske ciljeve prihod stečen od društva teče direktno vlasnicima i dodaje se njihvovom ličnom prihodu -1 operezovan. Po preskoj stopi individualnih vlasnika.

Osnivanje: mora ispuniti materijalne i formalne uslove, samo simultano, nema javnog poziva, malo članstvo.

Osnivački akti: ugovor o osnivanju i statut. Ugovor - osnivački akt kada ima više lica, ako ga osniva 1 lice - odluka o osnivanju. Oba akta imaju obavezne elemente i ostavljaju se pri registraciji društva. Obavezna pismena forma ugovora pri registraciji, moraju ga potpisati svi osnivači, tj.opunomoćeni zastupnici, potpisi ovjereni.

Statut sadrži: naziv društva, sjedište, adresu, osnovnu djelatnost, podatak da je osnovano kao DOO i iznos kapitala, pravila postupanja i imenovanja članova odbora direktora, rukovodećih i izvršnih organa, odredbe o načinu promjene kapitala, lica za zastupanje društva,, i dr.

Početna registracija je obavezna i uslov da članovi steknu ograničenu odgovornost, potrebno je: osnivački akt, statut, lista članova društva, odbora direktora i sve pojedinosti vezane za njih, ime izvršnog direktora, naziv društva, sjedište, adresa, imena zastupnika, pisani pristanak odbora direktora na njihova imenovanja, dokument kojim se potvrdjuje uplata registar kase.Doo stiče svojstvo pravnog lica danom reg.Mora se voditi računa ako je oročena na godinu dana da se produžava.

Prava DOO: sve kao i kod fizičkih lica: da tuži i bude tuženo, stiče pokretnu i nepokretnu imovinu, prodaje, zalaže opterećuje i raspolaže svojom imovinom, sklapa ugovore i druge pravne posove, da bude član u ortačkom I komanditnom društvu i drugom entitetu, bira direktore, imenuje službenike, zaposlene, određuje njihove dužnosti, utvrđuje naknade za njihov rad, ostvaruje i druga prava.

Obaveza dostavljanja podataka: izmjene statute ili osnivačkog akta, promjenu naziva sjedišta, imenovanje, razrješenje i podatke o licima izabranim za članove odbora direktora, likvidacija društva, poništenje osnivanja od strane Privrednog suda, imenovanje likvidatora, njegov indetitet, iznos kapitala.

Prava članova DOO: jednaka prava da upravlja DOO, da glasa u skupštini, na informisanje, uvid u poslovne knjige, pobijanje odluka organa društva, učešće u profitu društva-dividenda, da budu obeštećeni za obaveze koje su preuzeli u redovnom poslovanu društva, pravo raspolaganja udjelom u društvu, da likvidiraju društvo, posebna prava ugovorom.

Sticanje članstva: Uplatom početnog uloga stiče udio u društvu srazmjerno vrijednosti svog uloga. Sticajem udjela postaje član. Udio je skup prava koje pojedini član ima u odnosu prema ostalim članovima društva. Udjeli se mogu prenositi u skladu sa statutom. Pravo preče kupovine. Udio se prenosi ugovorom u pisanom obliku. Može se prenositi među članovima bez ograničenja, u skladu sa statutom.

Obaveza članova: uplata uloga, dopusnkih uplata, sporedne činidbe, lojalnosti društvu, izbjegavanje konflikta sa društvom.

Činidbe: se mogu preuzeti osnovačkim ugovorom ili posebnim ugovorom, mogu biti stvarne, lične, jednokratne i periodične, isporuka robe, vršenje odr-usluga, vođenje poslova društva i sl.

Organi DOO: obavezan Izvršni direktor, fakultativna skupština članova, odbor direktora.

Prestanak DOO: istek roka, ispunjenje cilja, odluka skupštine, stečeajni razlozi, statusne promjene, promjena oblika. Od pos.razloga istupanje članova:1 ili više člana može prouzrokovati prestanak ali ne mora imati posljedicu njegovu disoluciju - što zavisi od osnivačkog akta (isto je kod smrti ili stečaja).

Istupanje članova: istupanje, isključenje, smrt, stečaj, imenovanje staratelja člana društva, neki događaj saglasan ugovoru ili statute, jednoglasnom odlukom svih.

Disolucija društva: događaj utvrđen ugovorom ili statutom, saglasnost članova, nezakoniti događaj, pravosnažna sudska odluka donijeta radi: ostvarenja ekonomskog cilja, angažovanjem drugog člana, nije razumno voditi poslove u saglasnosti sa ugovorom i statutom društva, društvo je propustilo da oktupi udio podnosioca zahtjeva, nezakonite radnje direktora ili članova, pravosnažna odluka donjeta na zahtjev primaoca udjela da je pravično likvidirati poslovanje društva, poslije isteka utvrđenog roka, u bilo koje vrijeme - po volji društva.

Likvidacija: nakon disolucije, svaki član (osim nezakonitog, štetnog)

AD - najsloženiji oblik, društvo fizičkih i pravnih lica koje se osniva u cilju obavljanja PD, čiji je kapital podjeljen na akcije, 25.000 e.

Karakteristike: vještački entitet - artificijelni, odvojen od vlasnika i menađžera, ima utvrđen osnovni kapital podjeljen na akcije, ima određena prava i ovlašćenja koja vrši preko zastupnika, ima kapacitet da postoji trajno. Pravno lice, odgovara cjelokupnom imovinom, akcionari nisu odgovorni za obaveze društva - snose rizik do visine svojih uloga - smatraju se odgovornim kod vela.

Trajnost: određeno ili neodređeno vrijeme. Mogu biti: poslovne i profesionalne, neprofitne i profitne, simultana i sukcesivna AD, otvorena i zatvorena, kotirana i nekotirana, roditeljska i subsidijarna. Sukcesivna - više faza, javni upis akcija, sami osnivači upisuju dio akcija i objavljuju ponudu za otkup ostalih akcija.

Simultana - nema javnog upisa akcija, pojednostavljeno, karakterišu ga sami osnivači kao budući akcionari, otkupljuju sve akcije prilikom osnivanja.

Zatvorena - akcije se izdaju samo osnivačima ili ograničenom broju lica u skladu sa zakonom, nemaju preko 100 akcionara, regulišu se zakonima kao za otvorena društva ili posebnim, mala društva mogu da izaberu i obavezno da naznače ako su zatvorena, akcije ne mogu biti prenijete osima na način utvrđen statutom - prvo se moraju ponuditi društvu – akcionarima - osim ako se prenose akcionaru iste klase, direktnom srodniku, ako je prenos odobren od strane svih akcionara, ne moraju donositi statut, ako imaju akt o osnivanju ili poseban sporazum akcionara, propisuje im se niži kapital, ne mogu vršiti javni upis.

Otvoreno - izdaje akcije javnom ponudom, neograničen broj akcionara, obavezno formira organe i donosi statut, zahtjeva veći minimalni kapital, obaveza izvještavanja javnosti koji vrši nadzor nad hartijama od vrijednosti.

Kotirana su podvrgnuta odgovarajućim odredbama zakona kojima se uređuje tržište od hartija od vrijednosti i odgovarajućim berzanskim pravilima - Da bi stavili svoje akcije na listing berze moraju da ispune propisane uslove i da im akcije prođu postupak provjere ispunjenosti uslova. Moraju objavljivati podatke i obavještavati berze i nadležne organe koji vrše nadzor nad tržištem hartija.

Poslovna - osnivaju se sa ciljem bilo koje zakonom dozvoljene PD ili zadovoljenja nekog cilja, uključuju javna i otvorena AD.

Profesionalne - formirane samo za pružanje profesionalnih usluga i pomoćnih usluga unutar pojedinih profesija. Ova lica imaju ograničenu odgovornost, morarju imati licencu i odgovaraju za svoje proouste. Mogu se inkorporirati u profesionalne ili poslovne korporacije. Akcije imaju samo licencirani profesionalci.

Neprofitna - za dobrotvorne, građanske, obrazovne, vjerske ciljeve, nisu automatski izuzete od oporezovanja, već se moraju kvalifikovati kroz ispunjavanje određenih uslova propisanih od strane službe javnih prihoda, od koje mora dobiti rješenje.

Roditeljska - korporacija koja posjeduje paket akcija u drugoj korporaciji koji je dovoljan za kontrolu te subsidijarne korporacije, koja je čini njenom pridružnicom.

Subsidijarno - je korporacija posjedovana ili kontrolisana od strane druge roditeljske korporacije.

Sestrinske i rodjačke - korporacije koje su posjedovane ili kontrolisane od strane istih ili uglavnom istih vlasnika.

Specijalne S korporacije - za poreske ciljeve na nivou savezne države, napravljena je od malih korporacija, koje zadovoljavaju propisane uslove i

moraju registrovati svoj izbor da budu tako tretirane, prihod se ne oporezuje na korporativnom nivou već se prosljeđuje akcionarima korporacije, one očekuju neto gubitak prvih godina, imaju 75 članova.

Prednost AD: ograničena odgovornost koja se odnosi na akcionare, direktore i lica sa posebnim ovlašćenjima, trajnost i kontinuitet poslovanja, veće mogućnosti povećanja kapitala, relativna lakoća prenosa, određene pogodnosti poreza.

Trajnost: ne prestaje smrću ili povlačenjem člana, akcije se mogu prodati, pokloniti, ostaviti u nasljeđe, kapital skuplja nezavisno od pojedinaca. Kapital povećava putem javnog poziva za upis akcija.

Upravljanje: akcionari mogu da biraju direktora, nemaju automatsko upravljanje, upravljaju kroz djelokrug skupštine, odbor direktora može da upravlja i rukovodi društvom, da imenuje menadžere. Direktorima i menadžerima može biti zabranjeno da posjeduju akcije. Prenos akcija pismenom izjavom akcionara o prenosu kupcu ili primaocu na poleđini. Mogu biti postavljena ograničenja zakonom, statutom, pravom preče kupovine. Kod preminulog - mogu otkupiti društvo ili akcionar, u protivnom prelaze na nasljednike. Formiranje najkompleksnija vrsta, neće biti formiran dok se obavezna dokumantacija ne dostavi na registrovanje. Godišnja skupština akcionara i odbor direktora obavezni, finansijski izvještaji obavezni, duplo operozovanje.

Nedostaci: formalnosti pri osnivanju, duplo operozivanje, obaveza dostavljanja podataka, dokumenata i finansijskih izvještaja, pravni i drugi troškovi.

Ovlašćenja: podiže tužbe i bude tuženo, donosi i mjenja statut, stiče i posjeduje pokretnu i nepokretnu imovinu, prodaje, zalaže, opterećuje i na drugi način raspolaže svojom imovinom, sklapa ugovore i druge pravne poslove, bude član u ortačkom ili KD ili drugom entitetu, bira direktore, imenuje službenike, zaposlene i zastupnike, određuje njihove dužnosti i utvrđuje naknade za njihov rad, obavlja bilo koju zakonom dozvoljenu djelatnost, ostvaruje i druga prava dodjeljna zakonom i statutom.

Obaveze: prema akcionarima, trećim, državnim organima, obaveza isticanja

naziva na poslovnim prostorijama i službenim dokumentima, odgovornost za obaveze preuzete u pravnom prometu, dostavljanje i objavljivanje podataka i finansijskih izvještaja.

AD u poslovnim papirima navodi: naziv CRPS broj pod kojim je zavedeno u CRPS, oznaku da je AD, naziv, sjedište društva i napomenu da je, ako je u likvidaciji.

Obaveza dostavljanja podataka: izmjene statute, promjena naziva i sjedišta, imenovanja, razrješenja, odluku skupštine o likvidaciji, o imenovanju likvidatora, finansijski izvještaji, uključujući i izvještaj revizora.

Akcionar je fizičko ili pravno lice čija je odgovornost ograničena do visine uloga i koji je vlasnik najmanje 1 akcije. Odnos njega i društva je ugovorni i odvojen od bilo kog drugog odnosa u društvu.

Izuzeci odgovornosti su: probijanje pravnog vela, kada da lilnu garanciju za neku obavezu društva.

Vrsta akcionarskih prava: imovinska, neimovinska i posebna.

Imovinska su: da učestvuje u profitu u obliku dividende kada se one dijele, da dobije dio preostale imovine nakon likvidacije društva, da dobije besplatno akcije za slučaj povećanja kapitala, prioritetno pravo u sticanju nove emisije akcija i zamjenjivih obaveznica, da proda ili pokloni sve ili dio akcija, vrši i druga imovinska prava u skladu sa statutom društva.

Povjerilačka prava - kada akcionar sklopi neki pravni posao sa društvom.

Neiomovinska prava - tiču se sudjelovanja u upravljanju društvom i redovne se koriste: pravo glasa, kontrole, probijanja skupštinskih odluka, podizanja odgovarajućih akcionarskih tužbi. Posebna prava isključenja glasa: kada se glasa o procjeni nenovčanog uloga, kada se odlučuje o kupovini imovine od osnivača ili većinskog akcionara.

Uslovi određeni statutom: oslobađanje od obaveza i odgovornosti tog akcionara, priznavanje pogodnosti akcionaru na račun društva, utvrđivanje za

koje društvo ima u odnosu na akcionara, o pokretanju ili odustajanju od spora protiv tog akcionara i drugi slučajevi kada akcionar ima interes protivan društvu.

Pravo podizanje tužbe: kao ostvarivanje samostalnog prava koje ima svoje pretpostavke i ciljeve, kao pravo koje je u funkciji zaštite individualnih akcionarskih prava.

3 tipa akcionarskih tužbi: individualne, kolektivne (reprezentativne) i derivatne.

Individualne - može je podnjeti svaki pojedinac kojem je povrijeđeno neko pravo ili nanjeta šteta, tužba se podnosi prema odgovornom licu i društvu, i to kod: neplaćanja dividendi, onemogućavanja informisanja akcionara o poslovanju ili ostvarivanja prava preče kupovine, da prisustvuju skupštini

Kolektivna – u kojima su strane suviše broje pa je jednoj stranci dopušteno da tuži u korist svih, podnose je akcionari radi naknade štete i zaštite prava, naziva se i direktna. Tipične su za prevarne javne izvještaje koji utiču na cijene akcije, tužbe za prinudnu naplatu dividende, očuvanje glasačkih prava.

Derivatna – podnosi je 1 ili više akcionara da se zaštiti društvo i da mu se nadoknadi šteta zbog zloupotrebe većinskih akcionara, rasipanje imivine, self dealinga i sl., naziva se indirektna ili acio pro socio.

Posebna prava akcionara - da mu se otkupe akcije ako: promjena ugovora o osnivanju, statute društva kojim se ugrožava prava, kada nije zadovoljan raspodjelom akcija, zamjenom akicja, kada je skupština ograničila ili ukinula prioritetno pravo da upiše zamjenjive obaveznice, donošenje odluke o raspolaganju. Obaveza akcionara samo da uplate akcije.

Osnivanje AD obavezna registracija i potvrda: simultano i skukcesivno.

Simultano - potpisivanjem ugovora o osnivanju, otkupom svih akcija, pribavljanjem rješenja Komisije za hartije od vrijednosti, usvajanjem statute, registracijom, potpisi ovjereni, otvara se račun na ime društva., nemaju obavezu osnivačke skupštine.

Sukcesivno više faza mora se pratiti redosljed, potpisivanje ugovora o osnivanju,

pribavljanje odobrenja za osnivačku emisiju akcija, sprovođenje javnog poziva, upis i uplata akcija od strane osnivača, pribavljanje rješenja Komisije za hartije od vrijednosti, usvajanjem statute na osnivačkoj skupštini, registracijom.

Jednočlano AD - osniva 1 akcionar , ime i prezime osnivača, naziv društva, oznaku da se radi o AD, broj akcija koje ima osnivač, obavezno donosi odluke u pisanoj formi i unosi ih u knjigu društva, rizik uvećan kod probijanja pravne ličnosti.

Zakonske dispozitivne odredbe: AD postoji na (ne)određeno vrijeme, sve akcije društva su akcije iste klase sa istim pravima, akcionari (ne)maju pravo preče kupovine novih akcija, da se utvrđuje većina koja je potrebna za odluke.

Obavezne odredbe određene su statutom društva: naziv društva, sjedište, djelatnost, odredbu da je AD, odredbu o promjeni osnovnog kapitala, postupak zamjene prve klase hartija od vrijednosti drugom, ograničenje prava društva da emituje obaveznice ili da se zadužuje pod r.osnovu, posebne privilegije osnivača, ovlašćenja i postupak sazivanja i vođenja skupštine, pravila o upotrebi pečata, postupak izdavanja i prijema isprava rok na koji se društvo osniva, postupak i izmjena statuta, druge odredbe.

Dokumenta i podaci: ugovor o osnivanju, statut i poseban akt, spisak imena članova odbora direktora, imena i promjene vezane za njih, matični broj, prebivalište članova odbora direktora, njihove izjave o državljanstvu koje posjeduju, njihovo zanimanje, podatke o članstvu, ime izvršnog direktora, naziv i sjedište društva, potpisane izjave članova odbora, dokaz o uplati takse.

Organi AD: obavezni su: skupština akcionara, odbor direktora, izvršni direktor, sekretar društva revizor društva. Pravo skupštine vrši izmjene i dopune statute, bira članove odbora direktora i imenuje revizora, razrješava članove odbora direktora i revizora, odlučuje o politici naknada i naknadama članova odbora, donosi odluku o raspodjeli profita, povećava ili smanjuje kapital društva, donosi odluku o dobrovoljnoj likvidaciji društva, odobrava procjenu nenovčanih uloga, odobrava zaključenje ugovora u vezi sa kupovinom imovine od osnivača ili većinskog AD, donosi odluku o izdavanju obaveznica, ograniči ili ukine prioritetno pravo akcionara da upišu akcije ili steknu zamjenjive obaveznice.

Vanredna skupština se saziva: ako akcionari posjeduju 5% glasačkog prava, odbor direktora ili akcionari predlažu: da se mijenja djelatnost, akcionarski kapital, mijenja revizor, član odbora direktora; razmotriti gubitke društva, reorganizacija, spajanje, dobrovoljna likvidacija, ako to zahtjeva revizor koji je podnio ostavku, ako se broj članova odbora direktora smanjio ispod propisanog minimuma. Pobijanje odluka skupštine Privredni sud može poništiti odluke ako: ako pitanje nije uvršetno u dnevni red, akti koje se obavezno registruju kod CRPS nisu registrovane u roku utvrđene ovim zakonom, nisu poštovane odredbe ovog zakona o sazivanju i održavanju skupštine akcionara, odluka nije u saglasnosti sa ovim zakonom, statutom društva i drugim propsima.