prim dr sci. med. gordana sušić, n. sar....zašto? pedijatar pzz treba da bude upoznat sa...
TRANSCRIPT
Pregled lokomotornog sistema – reumatološki status
Prim dr sci. med. Gordana Sušić, n. sar.
Zašto? pedijatar PZZ treba da bude upoznat sa pregledom MSkS
o RB su česte u detinjstvu 4-30% *o Dif. dg MSk bola je vrlo širokao Većina pat. stanja su benigna (trauma, bolovi rasta)o MSk simptomi znaci pot. ozbiljnih bolesti
(maligniteti, sepsa, SBVT, IBD...)o Znanje i veština pedijatara limitirano
(razlozi brojni)
* Goodman JE et al. Pain 1991*Symmons DR et al. J Rheumatol 1996
Artritis
calor,rubor,dolor, tumor, functio laesa
Otok u zglobu ili okolozglim strukturama, i najmanje 2 od sledećih:- bol na palpaciju i/ili pri pokretima- lokalna toplota- ograničen obim pokreta
Šta? obuhvata pregled MSkS
o Zglobovi- znaci inflamacije (otok osetljivost, obim pokreta, deformacije)
o Enteze (mesta pripoja tetiva, ligamenata, fascije)
o Tetivni omotači (daktilitis)o Hodo Mišićna slabost, osetljivost, hipotrofijao Merenje dužine ekstremitetao Ispitivanje pokretljivosti LS kičmeo Procena staturoponderalnog rasta
“Čovečuljak”
Klinička procena zglobova
Inspekcija
o Simetrija, otok, gubitak normalnih kontura i orijentira, distenzija, eritem, atrofija, angulacija, deformacije
o SEADS (swelling, erythema, atrophy, deformity, skin changes)
Lawly, Creder. Musculosceletal examination and joint injection techinques
Pravilo 6-ice
10.god. eoJIA
- Otok desnog kolena,
- Inegalitet DE,
- Valgus kolena
10.god. JIA RF +
- Deformacija ručja,
- Hipotrofija mišića
Posle 3 meseca
12.god. eoJIA
- Hr. iridociklitis
- Nepravilna zenica
- Sek. katarakta
- Oštećenje vida
Palpacija – zgloba i periartikulnih tkiva
o Bol, osetljivost, toplota, otoko Izliv – lako palpabilan u kolenskom zgl.o Hipertrofisana sinovijao Osetljivost enteza o Prisustvo burzitisao Nesklad između jačine bola i objek.
znakova- sy idiopatskog mišićnoskeleatnog bola
Pregled enteza
Woo P, Laxer R, Sherry. Pediatric rheumatology in clinical practice. Springer 2007
Pokretljivost zglobovao Obim pokreta i stabilnost o Obim pokreta u svakom zgl. je definisano Fleksione kontrakture –obeležje JIA !!
Lawly, Creder. Musculosceletal examination and joint injection techinques
Osnovna pravilao Komparacija sa kontralateralnom stranomo Pregled svih zglobova (asimptomatski art.)o Gate – Hod
(neujednačen ritam, hramanje, asimetrija)o Arm - GE (rame, lakat, ručje, prsti)o Leg-DE (kuk, kolena, skočni, stopalo)o Spine -Kičmeni stub (cervikalni, torakalni,
lumbosakralni, sakroilijačni zgl.)
Foster H. pGALS a screening examination of the MSS in school-aged children (jednostavan skrining MSS evidence based, 2 min, visoka senzitivnost, dobro prihvaćen)
p GALS
o Držanje tela (ant. post. lat.)o Procena- Postura i habitus- Kožne promene- napr.
psorijaza- Deformacije: napr. inegalitet
DE, varus, valgus kolena i stopala, skolioza, otok zglobova, ravna stopala, hipotrofija mišića...
p GALS
o Hod (na prstima i na petama)
o Procena- skočni, subtalarni,
intertarzalni i mali zgl. stopala i palac
- Položaj stopala (! formiranje normalnog long. luka stopala pri hodu na prstima)
p GALS
o “Ispruži ruke ispred sebe”
o Procena- Antefleksija ramena- Ekstenzija laktova- Ekstenzija šaka- Ekstenzija zglobova
prstiju
p GALS
o “Okreni dlanove na gore i stisni pesnicu”
o Procena- Supinacija ručja- Supinacija laktova- Fleksija malih zgl. šaka
p GALS
o “Dodirni palcem vrh kažiprsta”
o Procena - Spretnost- Koordinacija malih zgl.
kažiprsta i palca i funkcionalna
(ključni pokret za hvat)
p GALS
o Stisak MCP zglobova o Procena - stanje MCP, osetljivost
p GALS
o “Prisloni dlan o dlan”o “Prisloni nadlanice
jednu uz drugu”o Procena- Ekstenzija malih zgl.
prstiju- Ekstenzija ručja- Fleksija laktova
p GALS
o “Podigni ruke iznad glave”
o “Pogledaj u tavanicu”
o Procena- Ekstenzija laktova- Ekstenzija ručja- Abdukcija i elevacija
ramena- Ekstenzija vrata
p GALS
o “Stavi ruke iza vrata”
o Procena- Abdukcija ramena- Spoljna rotacija
ramena- Fleksija laktova
p GALS
o “Otvori usta i stavi tri prsta ”
o Procena- Temporomandibularni
zglobovi
p GALS
o “Pokušaj da da uhom dodirneš rame”
o Procena- Laterofleksija
cervikalne kičme
p GALS
o Palpacija kolena- “balottman”o Procena- Prisustvo zglobnog izliva
p GALS
o Aktivni pokret fleksije i ekstenzije kolena(krepitacije)
o Procena- Fleksija kolena- Ekstenzija kolena
p GALS
o Pasivni pokreti u kuku (flektirano koleno od 90º, un. rotacija u kuku)
o Procena- Fleksija kuka i
unutrašnja rotacija
p GALSo “Da li možeš da dodirneš
prste na stopalima”o Procena- Antefleksija torakolumbalnog
dela KS - Skolioza
Ispitivanje pokretljivosti KS kod sumnje na JAS
Procena funkcijskog statusa kod dece sa MSk simptomima
JIA Trauma Psihogeni bol
Bol +/- + ++++ (10/10)Otok ++ + -Ogr. obim pokreta ++ - -Hramanje ++ + ++++ (bizaran)Mišićna atrofija ++ - -Funk. nesposobnost - - ++++Odsustvovanje iz škole - - ++++Poremećaj sna - - +++
Szer IS, Kimura Y, Malleson PN, Southwood T. Arthritis in children and adolescents. Oxford University press 2006.
Kako? razlikovati normalan od patološkog nalaza
o Poznavanje obima pokreta zgl.o Prisustvo asimetrijeo Uočavanje suptilnih promenao Pozvanaje normalnih varijanti hoda,
motornih miljokazao Prisutvo hipotrofije mišića
(m.quadriceps→artritis kolena)o Hipermobilni sindrom – mehanički bol
nakon fiizičke aktivnosti
Kome ? treba uraditi pregled MSS
o Dete sa bolom u zglobovima, mišićima, kostima,
o Febrilno deteo Dete koje hramljeo Kašnjenje ili regresija motornih miljokazao Nespretno dete (neurološka bolest
isključena)o Dete sa hroničnom bolešću i pridruženim
MSk manifestacijama
Zaključak
Anamneza
i
Klinički pregled
=
Dijagnoza
Hvala na pažnji