preventie ondernemingen in moeilijkheden · • opgepast met absolute cijfers • falen hoort bij...
TRANSCRIPT
PREVENTIE ONDERNEMINGEN IN
MOEILIJKHEDEN
24.112010
1
De onderneming in moeilijkhedenHoofdstuk 1 : POGING TOT OMSCHRIJVING
Hoofdstuk 2 : Continuïteit- Discontinuïteit- de taak van de ondernemingsleiding- de rol van de commissaris- de kamers voor handelsonderzoek
Hoofdstuk 3 : De onderneming in moeilijkheden en de wet continuïteit
CASE : DE LIJDENSWEG VAN NV KITCHEN
DE ONDERNEMING IN MOEILIJKHEDEN
• INVALSHOEKEN : sociaal, economisch , vennootschapswet.
• FALEN : doelstelling niet bereikt
• Ondernemen ZONDER moeilijkheden ?
• Onderneming in moeilijkheden : moeilijkheden die voortbestaan bedreigen
ONDERNEMING IN MOEILIJKHEDEN
• Een ruime omschrijving : indicatoren van operationele aard
• Een beperkte omschrijving : financiële indicatoren ( ratio’s)
ONDERNEMING IN MOEILIJKHEDEN
• De onderneming die om economische, financiële, organisatorische, sociale of andere redenen vroeg of laat moeilijkheden zal ondervinden om haar wettelijke of contractuele verplichtingen na te komen en om de noodzakelijke investeringen te doen
ONDERNEMING IN MOEILIJKHEDEN
• Onevenwichten in de financiële structuur op vlak van liquiditeit, solvabiliteit of rendabiliteit.
• Deze onevenwichten zullen blijken uit ratio analyse.
DE BEPERKINGEN VAN HET PREVENTIEBELEID
• Opgepast met absolute cijfers
• FALEN HOORT BIJ ONDERNEMEN
• Het verdwijnen van ondernemingen is eigen aan een vrije markt economie
7
VOORSPELBAARHEID VAN DISCONTINUITEIT
• DISCONTINUÏTEIT IS VOORSPELBAAR
• Vaak kan worden gesteld dat bij gelijkblijvende omstandigheden de onderneming op middellange termijn zal failliet gaan
• De voorzienbaarheid is beperkt door mogelijke ingrepen van het management
8
DE GRIJZE ZONE EN DE EVOLUTIE VAN EEN ONDERNEMING IN GOING CONCERN NAAR DISCONTINUITEIT
9
DE VERSCHILLENDE PROCESSEN in de grijze zone
• Het bewustmakingsproces- ik ben in moeilijkheden- ik ken de oorzaak ervan
• Het denkproces : zoeken naar oplossingen
• De actie• Follow-up en feedback
10
11
Fasen van het proces in de grijze zone tussen continuïteit en discontinuïteit
DE ONDERNEMER
ZIET DE OPLOSSING MEESTAL IN HET WEGWERKEN VAN DE SYMPTOMEN EERDER DAN IN DE AANPAK VAN DE OORZAKEN :– Vb liquiditeitsproblemen enkel oplossen door kapitaalsverhogingen zonder naar de oorzaak te zoeken
12
Ondernemingsleiding
13
RATIONANALYSE
Opgepast met ratio’s◦ Geen universele norm◦ sectorvergelijking
Gevaar reageren op symptomen : men gaat de zaak oplossen door financiële maatregelen
Financiële doorlichting moet samen gaan met operationele doorlichting
14
I. OPRICHTINGSKOSTEN I. KAPITAAL
II. UITGIFTEPREMIESII. IMMATERIELE VASTE
ACTIVA III. HERWAARDERINGS-
MEERWAARDEN
III. MATERIELE VASTE IV. RESERVES
ACTIVA V. OVERGEDRAGEN
WINST OF VERLIES
IV. FINANCIELE VASTE VI. KAPITAALSUBSIDIES
ACTIVA
V. VORDERINGEN OP MEER DAN EEN JAAR VII. A. VOORZIENINGEN
VI. VOORRADEN EN VII.B. UITGESTELDE
BESTELLINGEN IN BELASTINGEN
UITVOERING
VIII. SCHULDEN OP
VII. VORDERINGEN OP MEER DAN EEN JAAR
TEN HOOGSTE
EEN JAAR
VIII. GELDBELEGGINGEN IX. SCHULDEN OP TEN
HOOGSTE EEN JAAR
X. OVERLOPENDE
REKENINGEN X. OVERLOPENDE
REKENINGEN
IX. LIQUIDE MIDDELEN
BEPERKTE
VLOTTENDE ACTIVA
REALISEERBARE
ACTIVA
ACTIVA PASSIVA
UITGEBREIDE
VASTE ACTIVA
VASTE
ACTIVA
VREEMD VERMOGEN
EI
GEN
BEDRIJFS-
KAPITAAL
VERMOGEN
VREEMD VERMOGEN
KORTE TERMIJN
VREEMD VERMOGEN
LANGE TERMIJN
PERMANENT VERMOGEN
15
-De wettelijke knipperlichten ( Wet Continuïteit)
-Ze volstaan niet om een onderneming in moeilijkheden tijdig te detecteren
-Ze verschijnen meestal vrij laat na het ontstaan van de primaire oorzaak
- Handelsinformatiebedrjjven hanteren veel ruimere lijst van knipperllichten
ALARMWAARDE VAN KNIPPERLICHTEN
• Knipperlichten met sterke en zwakke alarmwaarde
• Sterke Alarmwaarde : bv niet neerleggen van de jaarrekening
• Zwakke Alarmwaarde : bv eigen vermogen beneden de helft van het kapitaal ( alarmbel)
16
RELEVANTE KNIPPERLICHTENEigen vermogen kleiner dan 50% van het kapitaal
17Bron NV Graydon- Cijfers Dendermonde 2007
RELEVANT KNIPPERLICHT NIET NEERLEGGING JAARREKENING‐
Dendermonde 2007
Bron nv Graydon
DE BEDRIJFSLEIDING EN CONTINUÏTEIT
• De continuïteitsbedoordeling bij het opstellen van de jaarrekening is de verantwoordelijkheid van de RVB (art.92 Ven. W.) Elke continuïteitsbeslissing zou een bezinningsmoment moeten zijn.
• Het opstellen van het jaarverslag met de inhoud van artikel 96 Ven.W. heeft informatiewaarde voor derden maar zou ook een bezinningsmoment moeten zijn.
De bedrijfsleiding en art 633 Ven.W.
• Nettoactief minder dan helft maatschappelijk kapitaal, ( of ¼ )
• Algemene vergadering moet bijeenkomen binnen max twee maanden nadat verlies is vastgesteld of krachtens wettelijke of statutaire bepalingen had moeten worden vastgesteld (bv A.V. of tussentijdse semestriële staten bedoeld in 137 § 2 Ven.W.
• Volgens de regels die voor een statutenwijziging zijn gesteld beslissing over de ontbinding van de vennootschap en eventueel over andere aangekondigde maatregelen.(1/4 – dan volstaat ¼ van de uitgebrachte stemmen)
•De raad van bestuur verantwoordt zijn voorstellen in een bijzonder verslag dat vijftien dagen voor de algemene vergadering op de zetel van de vennootschap ter beschikking van de aandeelhouders wordt gesteld.
Persoonlijke bedenkingen uit de praktijk.
• Vooral in kleine KMO’S wordt art 633 VEN.W. al te licht opgevat
• Degelijk onderbouwde en realistische businessplannen ontbreken vaak
• Zo ze er al zijn worden ze al te vaak onvoldoende opgevolgd
De bedrijfsleiding en art 96 .1 Ven. W.
• 96.1° de ontwikkeling en de resultaten van het bedrijf en van de positie van de vennootschap, in overeenstemming met de omvang en de complexiteit van dit bedrijf
• een beschrijving van de voornaamste risico's en onzekerheden waarmee zij geconfronteerd wordt.
• Indien nodig voor een goed begrip, omvat de analyse financiële als, niet‐financiële essentiële prestatie‐indicatoren die betrekking hebben op het specifieke bedrijf van de vennootschap, met inbegrip van informatie betreffende milieu‐en personeelsaangelegenheden..]
De bedrijfsleiding en art 96 .6 Ven. W.
• Ingeval uit de balans een overgedragen verlies blijkt of uit de resultatenrekening gedurende twee opeenvolgende boekjaren een verlies van het boekjaar blijkt, moet een verantwoording worden gegeven van de toepassing van de waarderingsregels in de veronderstelling van continuïteit
De bedrijfsleiding en art 9 F.W.
• De verplichting om binnen een maand na ophouden te betalen, daarvan aangifte te doen ter griffie van de bevoegde rechtbank , legt een impliciete verplichting op aan de bedrijfsleiding haar toestand bij ernstige moeilijkheden voortdurend te evalueren.
• Sanctie : strafsancties.
ROL VAN DE Commissaris
• Kan een zeer belangrijke rol spelen in het bewustwordingsproces en het herstel van de onderneming
• Uit onderzoek blijkt dat de commissaris in de regel voldoende waarschuwt voor continuïteitsproblemen in zijn commissarisverslag
• Waarde van het commissarisverslag als knipperlicht ?
De verslaggeving aan de algemene vergadering Algemene opbouw commissarisverslag aan AV in going
concern
De verslaggeving aan de algemene vergadering Ondernemingen in moeilijkheden : eerste deel
commissarisverslag
Informatie opgenomen in het jaarverslag van de
raad van bestuur of ander stuk van de
jaarrekening
Vertrouwen van de commissaris in de herstelmogelijkhed
en
zonder voorbehoud, met een toelichtende paragraaf
JA JA
met voorbehoud met eventueel een toelichtende paragraaf over ander onderwerp
NEEN JA
Onthoudende verklaring over JA NEEN
Afkeurende verklaring over de jaarrekening NEEN NEEN
Tweede deel commissarisverslag en de alarmbelprocedure
Tweede deel commissarisverslag : Artikel 96, 1° W. Venn.
Tweede deel commissarisverslag : Artikel 96, 6° W. Venn.
Rol van de commissaris – de alarmprocedureART 138 Ven.W.
Rol van de commissaris – de alarmprocedureART 138 Ven.W.
• Welke feiten : – Deze opgesomd in 8,9( knipperlichten ) en 10 WCO.
– Feiten zoals bij wijze voorbeeld beschreven in de internationale controlestandaard • Van financiële aard• Van operationele aard
ART 138 Ven.W ‐ Voorbeelden van financiële aard – 138
Ven.W.
• Onmogelijkheid financiële middelen aan te trekken voor nieuwe investeringen
• Onmogelijkheid SE te betalen op vervaldag
• Negatieve operationele kasstromen of toekomstige negatieve kasstromen
ART 138 Ven.W ‐ Voorbeelden van operationele aard
• Wegvallen van sleutelfiguren
• Verlies van een belangrijke afzetmarkt
• Tekort aan belangrijke grondstoffen
Procedure art 138 Ven.W.
• Verplichting commissaris : schriftelijke en omstandige verwittiging
• Beraadslaging RVB• Informatierecht van de commissaris aan de Voorzitter Rechtbank van Koophandel : Indien binnen de maand de commissaris ,niet werd ingelicht over de maatregelen of deze volgens de commissaris de continuïteit niet kunnen vrijwaren gedurende een redelijke termijn
DE ROL VAN DE KAMERS VOOR HANDELSONDERZOEK
36
De gegevensverzameling
37
• De klassieke gegevensverzameling– Wettelijke knipperlichten– Andere gegevens
• Zonder initiatief• Op initiatief
• De gegevens van handelsinformatiebedrijven– Uitgebreide rapporten ‐– Lijsten van ondernemingen in moeilijkheden
DE SELECTIE VAN DOSSIERS
IDEAAL : elke onderneming ontvangt een signaal
eventueel een vraag om inlichtingen
of een oproeping om te verschijnen
GEVAREN BIJ SELECTIE :enkel de virtueel failliete ondernemingen
enkel ondernemingen met een zekere omvang
38
DE HUIDIGE SELECTIECRITERIA IN DE RECHTBANK TE DENDERMONDE
• BESLAGEN meer dan 2000 €• ALLE VRAGEN VAN HET O.M.• Alle pandverzilveringen• Alle verstekvonnissen van ONZE inleidingszitting• EEN KNIPPERLICHT :
bank opzeg kredieten > 25.000 €BTW‐RSZ BELASTINGEN > 25.000 €vonnis 12.500 €
Derde veroordeling in twee maanden
39
Geen Relatie Handelsonderzoek (HO)‐ FALING ( F)
40
Koophandel Dendermonde
ACTIERADIUS – VENNOOTSCHAPPEN RECHTSPERSONEN Dendermonde 2007 ‐ Slechts 25% van de vennootschappen
met knipperlicht werd onderzocht
41
Zonder KNIPPERLICHT
Handelsonderzoeken DEDERMONDE 2007
Handelsonderzoeken 2008
INTERVAL TUSSEN HET EERSTE HANDELSONDERZOEK EN HET FAILLISSEMENT in de rechtbank van Koophandel te Dendermonde.(falingen uitgesproken in 2003
)
44
44%
8%
7%
14%
27%Geen HO O- 6 maand6 m - 1 jaar 1 jaar - 3jaar3 jaar en meer
INTERVAL : EERSTE HANDELSONDERZOEK - FAILLISSEMENT
Faillissementen 2008 rechtbank van Koophandel te Dendermonde
45
De zoektocht naar de primaire oorzaak
• Vaak wordt gereageerd op symptomen• De dieperliggende oorzaken worden niet
gezien • De ondernemer benadert het probleem
vaak subjectief en is vaak blind voor de ware oorzaak ; zijn eigen disfunctioneren ziet hij zelden.
46
DE WET CONTINUÏTEIT ONDERNEMINGEN
47
OVERZICHT VAN DE NIEUWE WET
• Algemene bepalingen
• Gegevensverzameling
• Minnelijk akkoord
• De gerechtelijke reorganisatie
48
BEWARENDE MAATREGELEN• De ondernemingsbemiddelaar ( art 13)
– Op verzoek van de schuldenaar– Bij een handelsonderzoek of daarbuiten
– Aanstelling bij beschikking ‐ in raadkamer
– Aanstelling door de Voorzitter of de Kamers voor handelsonderzoek ( 3 rechters)
– Einde : op verzoek van de schuldenaar of bemiddelaar ‐ kennisgeving voorzitter
BEWARENDE MAATREGELEN
• De Gerechtsmandataris ( art 14)
– Kennelijke en grove tekortkomingen
– Continuïteit vrijwaren
– Op verzoek van elke belanghebbende
– Aanstelling door de Voorzitter volgens het kortgeding
MINNELIJK AKKOORD
• Een akkoord tussen AL DE SCHULDEISERS OF TWEE OF MEER met het oog op de gezondmaking of de reorganisatie van de onderneming.
• Neerlegging op de griffie.
DE GERECHTELIJKE REORGANISATIE
• Onder toezicht van de rechter een reorganisatie
– door MINNELIJK AKKOORD
– door COLLECTIEF AKKOORD
– Door OVERDRACHT ONDER RECHTERLIJK GEZAG
52
DE GERECHTELIJKE REORGANISATIE
• DOEL het BEHOUD VAN DE CONTINUÏTEIT VAN GEHEEL OF EEN DEEL VAN DE ONDERNEMING OF HAAR ACTIVITEITEN
• VOORWAARDEN ( ART 23 )– OOK MOGELIJK BIJ FAILLISSEMENTSTOESTAND– BEDREIGING VAN DE CONTINUITEIT ONMIDDELLIJK OF OP TERMIJN – VERMOEDEN ½ Verlies Kapitaal
– GEEN VERZOEK OP VERZOEK BINNEN DE DRIE JAAR UITZ: OVERDRACHT
53
• NORMALE TERMIJN VAN OPSCHORTING 6 MAAND +eventueel 6 maand verlenging en extra verlenging van 6 maand ( art 24 §2 en 38 §1 en 38§2 )
• BIJ OVERDRACHTN ONDER GERECHTELIJK GEZAG NOG 6 maand verlenging mogelijk ( art 60)
54
DE GERECHTELIJKE REORGANISATIE‐PROCEDURE
• TUSSENTIJDSE WIJZIGING
– Overgang naar ander doel bv van reorganisatieplan naar overdracht
• VOORTIJDIGE BEEINDIGING
• NORMALE BEEINDIGING
55
DE GERECHTELIJKE REORGANISATIE‐PROCEDURE
aanvragen van 1.4.2009 tot 31.12.2009
28 IN FALING op 1/1/2011 19Aanvragen van 1/1/2010 tot 1/11/2010
32 IN FALING op 1/1/2011 11
56
PRAKTIJKERVARINGEN WCO
‐ DE PORTAALBENADERING : GEEN BEOORDELINGSMOGELIJKHEID voor RB
‐ GEEN AMBTSHALVE INTREKKING MOGELIJK
‐ DE AFWEZIGHEID VAN SAMENLOOP :‐ Betalingen na aanvraag ‐ boedelschulden
‐ De positie van de schuldeisers
57
KNELPUNTEN ‐WCO
‐ Moeilijkheden inzake de STEMMING
‐ DE AFWEZIGHEID VAN BEOORDELING BIJ DE HOMOLOGATIE
58
KNELPUNTEN ‐WCO