Подготовка, предговор и транскрипција Вера Стојчевска-Антиќ

Главенуредник

Ликовен уредник Кочо Фидановски

13 У М П Р Е С1

ч г

* *

С1Р - Каталогизација во публикација Народна и универзитетска библиотека „Климент Охридски“ - Скопје

929 Александар Македонски

Претскажувањата на Голем Александар / подготовка, предговор и транскрипција Вера Стојчевска-Антиќ. - Скопје: ЗУМПРЕС, 1996 — 64 стр.; 20 см. - (библиотека Виделина)

Т екст на оригиналот со грчи букви со напоредна кирилична транскрипција. - Кон претскажувањата на Г олем Александар / Вера Стојчевска-Антиќ: стр. 5-28. - Фусноти кон текстот

1ЅВИ 9989-42-036-Х

1. СТОЈЧЕВСКА-Антиќ, Вера I. АНТИЌ, Вера Стојчевска - в. СТОЈЧЕВСКА-Антиќ, Вера а) Македонски јазик- Извори - „Прескажање на Г олем Александр"

Отпечатената книшка во Венеција со наслов „Преска- жање на Голем Александр", се јавува како превод од јеромона- хот Атанас Македонед. Очевидно е дека јеромонахот Атанас ја совладал грчката писменост, зашто преводот е извршен на чист македонски народен ј азик, во писмено изразен со грчкиот алфавит. Тоа кажува дека образованието го стекнал во грчко училиште, кое не му попречило да го негува и цени мајчиниот македонскијазик. И овој текстјазбогатувамакедонската лите- ратура со текстови пишувани со грчки букви. И XIX век ги бе- лежиживите македонски дијалекти, народниот говор, напиша- ни со грчки букви, особено во нашите јужни краишта, каракте- ристично за времето од Турската Империј а. Во првата полови- на на XIX век се формира оваа книжнина со грчки букви, која во одредени периоди преовлада над кириличните текстови.

Разгледувајќи ги токму ваквите пројави кај нас, Блаже Конески и Оливера Јашар-Настева ја истакнаа значајната уло- га на луѓето што ј а негувал е оваа дејност, бидејќи тие, не позна- вајќи ја црковнословенската писмена традиција, а преведувај- ќи од грчки на македонски ј азж , и служејќи се со живиот наро- ден говор што го познавале во својата средина, се впуштале во изградувањето на неологизми1. Тие ќе подвлечат дека „овој нивни опит беше секако значаен, зашто претставуваше придо-

1Б. Конески и О. Јашар-Настева, Македонски текстови, 10-20 век, Текстови пишувани со ѓрчка азбука, Скопје 1972,45-54.

нес кон откривањето на оние ј азикотворечки можности што се заложени во современиот народен јазик“2. Кон познатите при- мери на вакви текстови: Четиријазичникот на Даниил (охрид- ски говор), Верују (струшки говор), Охридски речник од XIX век, Кониковското евангелие (ениџевардарски говор), Кула- киското евангелие (долновардарски говор), Евангелието од Бобошчица, Г оворот на Г ригор Прличев, Житието на св. Јован Владимир (охридски говор), се прибројува и овој мошне инте- ресен текст на воденскиот говор.

Иван Снегаров обработува и претставува значајни тек- стови пшнувани од татко му Јонче Снегаров, на охридски дија- лект со грчка азбука3. Јонче Снегаров бил охридски ќурчија, учел во грчко училиште. Преведувал од грчки на македонски јазик, со цел да ги печати наводите. Преведувал и од грчкиот зборник ,,©г)ааоро<;“. Иван Снегаров соопштува за три збор- ници преведени на охридски дијалект со грчки букви. Меѓу нив спаѓаат и творбите: За недоказаните мтжи от недобитерисани- от пекол, Житието на св. Антони Велики, Молба на пресвете- ната Богородица, Тропар за св. Н жола итн. Дури и од овие не- колку наслови се видливи обидите за создавање на неологизми.

Значаен е самиот вовед на преведувачот кон овој текст, зашто ги дава неопходните информации за составувачот, за не- говите интереси, побуди за преводот, како и пораката што ан- гажирано и документирано ја остава зад себе. Веројатно овој вреден јеромонах оставил и некои други свои дела во ракописпо кои допрва ќе трагаме. Барем до денес во нашата средина

_____ . __________ >___

2 Б. Конески и О. Јашар-Настева, 45.Ј Ив. Снегаров, Книжовни опити на охридско наречие сг>

гртзцко писмо, Македонски прегледт., Списание за наука, литература и обцествен живот, Софил 1925,67-85.

6

тие останале непознати. Но и од ова што го имаме станува јасно дека мајчиниот јазик, говорот што од детството го применувал и збогатувал, го применил во преводот од грчки на македонски јазик. Тој не заборава да подвлече и добро знае дека овој текст, којшто се однесува на еден значаен дел од животот на Ал ексан- дар Македонски, бил познат преку повеќе преводи „на сите ја- зици“. Јеромонахот Атанас Македонец ја подвлекува „патри- дата Македониа" на Г олем Александар, од каде што потекнува и самиот преведувач, од истата земја на „големиот човек“. Не- говата намера е овој текст на претскажувањата да биде раз- бран и во ќеговата земја. Преводот е направен во 1845 година, кога е и отпечатен во Венеција.

Натамошниот превод го разоткрива грижливиот преве- дувач, кој го преточува ракописот на претскажувањата, про- најден во раскопките на Вавилон, во златна кутија, изветвен од забот на времето и од многу „кијамет“. Преводот е направен од грчкиот ј азик, што е видл иво според фонетските и л ексичките белези (кате, патрида, сунгиа, аспида, столиса, ливандо, токсо- ти, склав, харизуват, продроми, итн.). Народниот македонски говор во XIX век изобилува со турцизми. Во самиот наслов за преведувачот е употребен турскиот збор терџуман (1егсишап - Ар. Сегсешап, (^еуша, сШгш?) како и зборот терџуме = превод. Во самиот превод се провлекуваат турцизми (кијамет, ашкер, би- тисува, суварии, мераци, бербат, џеваири, кибарка, булуци, су- рат, драгор, сарисатџии, итњ).

Текстот изобилува со интересни дијалектизми со траги од повеќе балкански јазици (личбиње, дивотии, грементек, улафчиња, богачиа, разбркање, бузи, битисуваше, благославе- ње, (н)афторува, испивачка, избрануваш, итн.). Интересна е појавата и употребата на апелативот драгорот, во смисла на употреба како општа имежа - река (до Ефрат драгорот), и

7

тоа во членувана форма. Во картотеката на Одделението за ономастика при Институтот за македонски јазик „Крсте П. Мисирков“ се среќава какоретко именување во топонимијата. Меѓу етимолошките мислења најчесто се среќава упатување- то кон претпоставката дека доаѓа од исчезната именка драгор, од драга, - рамна долина, дол. Како апелатив не е сретнат во ли- тературата.

Сметавме за нужно овој македонски текст, пишуван со грчки букви, да не го предаваме на современ литературен маке- донски јазик, туку само да го пренесеме со современа тран- скрипција. И покрај недоследностите во примената на грчката азбука врз македонските гласови, главно се применува вооби- чаениот начин, сличен како во другите вакви и слични приме-р и :у к -г ,\а -д ,ц тг-б ,о и -у ,\а -њ ,г-ј,а г -ш ,та -ч и л и ц ,у 1-ја,%С, - ѕ или џ, С,г - ж, 0 - к (ќ), укг - г (ѓ), се случува и самата буква а да означува ш. За одредени укажувања ја искажувам помошта на колегата Мито Аргировски, виш научен соработник од Ин- ститутот за македонски јазж.

И овде можеме да го цитираме толкупати укажуваниот цитат од Црноризец Храбар: „Но како може добро да се пишу- ваат словенските зборови со грчки букви: вг, или живипгк, илиЅ клиг, или црков , или чддние, или ширштд, или ИДк, ИЛИ ЖНДО\[, или к>ностк, или жзв1к%...“ Јасно е дека во XIX век на преведува- чот не му бил о л есно да ги транскрибира со грчката азбука и по- едноставните македонски народни зборови.

Разгледувајќи го текстот на диј алектној азичните особе- ности, на прв поглед преовладуваат карактеристиките од Во- денско, Битолско, Костурско. Меѓутоа, по случаите и приме- рите на преминувањето на л во оу (коуку, тоуку), следуваат примери на исклучително нередуцирани вокали, со мали не- доследности во редуцирањето на вокалите, за да се придружат

потоа чисти карактеристики од западните македонски диј ал ек- ти. И случаите со акцентот даваат повеќе насоки. Се среќава и двосложен и тросложен акцент, а преовладува воденскиот ак- цент. Акцентирањето, кое преведувачот го обележал дослед- но, упатува и на повеќе дијалектни акцентски карактеристики. Во случајов се наметнува мислењето дека преведувачот Ата- нас Македонец се обидел да примени еден наддиј ал ектен ј азик. Очевидно е дека не го применил само сопствениот локален ди- јалектен говор. Дали овој учен јеромонах живеел и обиколил повеќе манастирски и црковни центри во Македонија и добил претстава за повеќе македонски диј алекти? Можеби дој дов по- лесно до еден ваков заклучок по сумирањето на одредени ја- зични состојби во Македонија во XIX век. Први пројави за соз- давање на единствен литературен ј азик ќе се ј ават во шеесетти- те години од XIX век. Во 1857 година Партениј Зографски се залага за „среден“ бугарскомакедонски литературен јазик. За посебен литературен ј азик се залага Ѓорѓи Пулевски и во 1875 година, во „Речникот на трите јазици“ („Речнж од тријезика“) предлага да се соберат учените луѓе од сите краишта и да соста- ват македонска граматика која ќе биде една света книга. Блаже Конески, разгледувајќи ги овие состојби во шеесеттите години од XIX век, напишал: „Се разбира дека тогаш, при разгледува- њето на тоа прашање, кое не се јавуваше само во еден вид, фак- тот дека веќе суштествуваше извесна писмена дејност на наро- ден јазик мораше да дојде до израз во помала или поголема ме- ра“4. Во друг случај, пишувајќи за солунските културни дејци од XIX век, Блаже Конески ќе запише: „Луѓето од овој круг оделе кон создавањето на еден писмен јазик врз пошироката основа

4 Блаже Конески, Македонскиош X IX век, Јазинни и книжев- но-историски прилози, Култура, Скопје 1986,9.

на говорите во Солунско и, се разбира, со примеса на црковно- словенски и други словенски елементи, што би се вклучиле во таа писмена форма. Затоа и записите на Христодул Божиков не можеме од јазична страна да ги сведеме наполно на еден ло- кал ен диј ал ект, без д а водиме сметка за тој поширок фон, врз кој се вршел изборот на особеностите на писмениот јазик што требало да најде употреба во македонските краишта“5. Од овој круг произлегува и Венијамин Мачуковски кој во 1872 година ј а доставил обј авата за свој ата Граматжа на „македонско наре- чие“.

Горепосочените примери само ме насочија кон согледу- вањето на идејата, или намерата, на јеромонахот АтанасМаке- донец да го преведе текстот на еден сопствен нормиран јазичен начин, наддијалектен. Атанас Македонец се јавува во педесет- тите години, што значи малку порано од истакнатите и познати солунски дејци, и прави обид за норма. Интересно е што Атанас си го приопштил називот, или етниконот-Македонец. Кај него се видливи чувството и потребата да се преведе текстот на јази- кот на неговата татковина, а тоа е недвосмисл ено и ј асно - ма- кедонскиот народен јазик. Во тој превод и Александар Маке- донски, или Велики, е именуван како Голем Александ(а)р. И тој потекнува од истата татковина „патрида Македониа“. Пре- ведувачот го владее одлично грчкиот јазж . Не прави никакви правописни грешки. Разбирливо го владее мајчиниот македон- ски јазик. Сите фонетски ознаки ги предава доследно. Повре-

5 Христодул Божиков бил културен работник од Солунскиот круг и запишувач на приказните од Солунско за збирката на Верко- виќ. Очигледно учел грчко школо и се претпоставува дека првобитно пишувал со грчки букви, но го знаел добро и црковнословенскиот ја- зик. Види: Б. Конески, МакедонскиотХ1Х век, 155-163,161-162.

10

мените недоследности или грешки се ретки, или се должат на нечитливост, а се забележуваат и печатарски пропусти. Со об- јавувањето на овој текст се надеваме дека ќе се збогатат созна- нијата за вредниот преведувач и автор. Сигурно е дека со свои- те високоучени сознанија не останал само со овој единствен обид на полето на културниот XIX век.

Животот на значајниот цар Александар Македонски, или Александар Велики, во нашиот текст не случајно наречен голем Александар, се одвивал во не многу долг период, зашто починал на 32-годишна возраст (356-323 пр. н. е.). Иако живеел кратко, зад себе оставил многубројни траги, во историјата, во митологијата, во светската цивилизација, во фолклорот, во уметноста, следени од Александровата современост до денес и ширум светот. Старогрчкиот филозоф, литерат и историчар Плутарх од Хиронеја, кој негувал посебен однос кон историс- ките портрети на истакнати личности, државници, војсковод- ци, уште во I век од н. е. го составил животописот на царот Александар Македонски, познат под наслов „За среќната суд- бина на Александар Македонски“б. Овој значаен автор бил се- како доста оддалечен од времето на Александар Македонски, поради што во биографијата се забележуваат и вметнувања на- калемени со одминувањето на времето.

6 Плутарх (46-120 од н. е.) составил „Животопис на истакнати личности“, познати по популарниот наслов „Паралелни живото- писи“. Портретите на атинските државници, на Александар Маке- донски, на Гај Јулиј Цезар се преведени на повеќе светски и балкан- ски јазици. Најновото македонско издание на животописот на Алек- сандар Македонски се појави во 1994 година: Плутарх, Александар Македонски, превел Здравко Корвезировски, Детска радост, Скопје 1994.

11

*' 1Ѕ

Од првиот век потекнува и историскиот осврт за маке- донските кралеви од историчарот Квинт Курциј Руф. Латин- скиот текст бил преведен на повеќе европски јазици, а потоа и на словенските, под наслов „Историја на Александар Велики Македонски", или „Александар Македонски“7.

Иако времето се оддалечувало од современоста на Фи- лип и Александар Македонски, историографиј ата за нив ги до- полнувала празнините и сознанијата. Во XIX и XX век се фор- мираа и нови сознанија и се проширија студиите за знаменити- от македонски војсководец и крал, кои ги сумира и обединува Улрих Вилкен, почнувајќи со Диодор, Плутарх, Аријан и завр- шувајќи со: Е. Бадијан, Г. Валсер, Ц. Б. Велс, А. Брн, Џ. Радет. Самиот тој, вложувајќи видливи напори, од целиот материјал што го проучил, создал познато историско дело8. Во нашата македонска средина се обелодени и прошири преводот на Ха- ролд Ламб за Александар Македонски9. Исто така, се појави и преводот на Ленче Милошевска, со предговор од д-р Симо

7 (^ишШѕ Сш1шѕ Киѓиѕ. Шѕ1опае А1ехапс1г1 Ма§т Масесѓот, ЛЉп ѕирегѕип*, 1лрѕае т аесЊиѕ В. 0. Теивпеп, МСМХХХ1. Николина Ба-

кгрджиева го превела на современ бугарски јазик: Квинт Курции Руф, Историл на Александтзр Велики Македонскип, Софиа 1985. К. К. Руф ја составил „НЈѕ1опа А1ехап<1п Ма§пј“, во десет книги.

8 Шпск \*/ј1скеп, А1ехапс1ег (ке Сгеа(, превод Славе Николовски- Катин, Александар Македонски, Мисла, Скопје, 1988. Во периодот 1917-1921 година УлрихВилкен ги објавуванаучните студии за Алек- сандар Македонски, за економскиот систем, за птолемејскиот мер- кантелизам.

Харолд Ламб, Александар Македонски, Култура, Скопје1989.

12

Младеновски, на верзијата за Александар Македонски, напра- вена од непознат византиски автор10.

Историски материјали за македонските кралеви се су- мирани во трите досега објавени книги од д-р Васил Тупурков- ски11: Историја на Македонија од древнина до смртта на Алек- санд ар Македонски (I), 0 д смртта на Александ ар до македон- ско-римските војни (II), Филип II (III), на македонски јазик. Интересот и потребата од стручна и научна литература за ан- тичкиот период на македонските кралеви кај нас ги надопол ну- ваат изданијата на списанието „Историја“, и тоа: Пјер Карлие: Демостен12, Фанула Папазоглу: Историја на хеленистичкиот период13. Првата книга се однесува на Демостен, како главна личност од периодот на судирите меѓу Атина и Македонците, а втората - на вл адеењето на Ал ександ ар и на времето на диј адо- сите. Приодот кон двата наслова со предговори го врши Наде Проева, подвлекувајќи ја потребата од квалитетна стручна ли- тература за античката историја на Македонија.

10 Александар кралош на Македонцише, превод Ленче Ми- лошевска, предговор д-р Симо Младеновски, ЗУМПРЕС, Скопје1994.

11 Васил Тупурковски, Историја на Македонија од древнина до смртта на Александ ар Македонски,Ттш, Скопје 1993; Истори- ја на Македонија од смртта на Александар Македонскидо македон- ско-римскиШе војни, Титан, Скопје 1994; Историја на Македонија, ФилипП, Титан, Скопје 1995.

12 Пјер Карлие, Демостен, Историја, Посебни изданија, кн. 1, предговор и превод: Наде Проева, Скопје 1994.

13 Фанула Папазоглу, Историја на хеленистшчкиот период, Историја, Посебни изданија, кн. 3, уредник, стручна редакција и забелешки, вовед: Наде Проева, Скопје 1995.

13

Во 1994 година кај нас беа публжувани во македонски превод прво Плутарх14, а потоа и романот за Александар Ма-кедонски од непознат византиски автор . Со ова нашата науч- на и поширока ј авност има можности да ги проследи најзначај- ните дела на знаменити светски и наши автори што се занима- вале со антиката и со македонските кралеви.

Славата на историските знаменити македонски крале- ви, особено на Александар Македонски, се разнесувала многу брзо и во времето на нивниот живот, но и потоа. Неговиот соз- даден блескав ореол светел и по смртта. Натчовечките подви- зи, бестрашноста, победите, духот на Александар го внесле многу бргу во општата митологија. Неговите далечни патиш- та, врвици, подвизи го приближувале до невозможните грани- ци на имагинацијата и фантастиката. Не случајно уште во II или III век се јавува верзијата на романот за Александар Маке- донски, во Александрија, нагрчкијазик, која веќе изобилува со фантастични подновувања.

Првата верзија на романот за Александар е позната под името Псевдо-Калистенова историја. Од историската доку- ментација е познат Александровиот личен историчар Калис- тен. Тој тргнал заедно со Александар на походот против Пер- сиј а. Лично ги совл адувал настаните и непосредно по нив пишу- вал. Во 330 година пр. н. е. го подготвил првиот дел од историја- та за Александар. Се смета дека Калистен ја вкоренил мислата за натчовечките особености на Александар. Калистен како Г рк не можел да ј а прифати идејата за Александровата проски- неза, но исто така не може да се отфрли неговиот придонес за

14 Плутарх, Александар Македонски, превод Здравко Корве- зировски, Детска радост, Скопје 1994.

15 Александар кралот на Македонците, превод Ленче Ми-лошевска,ЗУМПРЕС, Скопје 1994.

14

натприродната афирмација на Александар. Меѓутоа, односите меѓу нив не останале подолго време блиски. Фанул а Папазоглу дава реален пристап за да се разберат токму тие состојби16. Во одредена ситуација Калистен одржал величествен говор за Александар, кој потоа му рекол дека излагањето морало да би- де лесно, зашто не би можел да каже нешто негативно или ло- шо за Македонците. Меѓутоа, грчкиот историчар Калистен му одговорил дека на Филип и на неговите Македонци им било лесно да ги победат Грците кои тогаш биле растргнати од меѓу- себни кавги. Во такви случаи и најлошото можело да се просл а- ви. Александар по овој одговор реагирал со искажувањето де- ка Калистен само ј а искажал својата омраза кон Македонците. Втор нивни спор се споменува во врска со прогласувањето од страната на Александар на проскинезата. Набргу потоа Кал ис- тен починал. Неговата смрт внесла немир во Александровото опкружување. Причините за тоа се толкуваат разновидно. Аријан, кој ги зел предвид искажувањата на Птолемеј и Арис- тобул, тврдел дека Калистен бил поттикнувач на заговорот за убиство на Александар, предизвикан од неговите пажеви. Плу- тарх го истакнува писмото на Александар од 327 година пр. н. е. во кое се нагласува дека заговорот го подготвиле само пажеви- те. Калистен бил окован поради сомнението и набргу умрел од болест. Но убиството на заговорниците, на Филота и Пармени- он, по случајот со Калистен, зборува за лошите односи меѓу Александар и неговите соработници „кои, од своите тесни ма- кедонско-грчки позиции, не можеле да имаат разбирање за не- говите нови гледишта“17. Восекој случај,јасное декаКалистен починал пред Александар и не можел да пишува за настаните

16 Фанула Папазоглу, Историја на хеленжтичкиот период,129-133.

17 Фанула Папазоглу, 132.

15

што следувале потоа, завојувањата и походите во Индија, вра- ќањето, експе дициј ата на Неарх, состојбите во кралството по- тоа, средувањето на состојбите, масовната свадба во Суза, пос- ледните денови и смртта. Делови од Калистеновиот историски спис за Александар Македонски објави Ф. Јакоби18. Затоа и името на авторот на александриската Александрида до нас дос- тигнало со посочената ознака-Псевдо-Калистеноваисторија. Подоцна, во новосоздаваните верзии преовладала еврејско- христијанската тенденција, која се засилувала. Во Х-Х1 векнас- танал бугарскиот превод на Александридата, а во XIV век - српската Александрида доживува силен одраз и израз во сред- новековната книжевност. Романот навлегол во сите словенски средновековни книжевности. Во развојот на средновековната македонска книжевност романот бил познат, а преписи од него се среќаваат дури во XIX век. Најновото издание на софиската илустрирана Александрида, чиј основен текст е напишан во српскаредакција, со потекло од XV век, а се чува во Народната библиотека во Софиј а, ј а претставува опширната верзиј а на со- држината на романот, издадена фототипски од издавачите: На- родната библиотека на Србија и Народната библиотека „Ки- рил и Методиј“ - Софија19. Верзиите на проширената српска Александрида се прегледно разгледани кај Р. Маринковиќ20. За источните верзии на романот посебни истражувања напра-вилЕ.Бертелс21.

18 Р. ЈасоБу, Гга^теМе с1ег §пескѕскег Шѕ(опкег, II, В.по 124.19 Софијска илусШровинаАлександрида, Софипска илустри-

ранаАлександрида, Београд, 1987.20 Радмила МарипковиН, Српска Александрида, Историја ос-

новног текста, Б еоград 1969.21 3. БертелБС, Роман об Александре и его главнв1е версии на

Востоке, М. Ј1.1948.

16

Романот за Александар Македонски прави возбудлив пресек на целокупниот животен пат на македонскиот цар Александар. Во него се вткајуваат постепено тенденции кои и даваат на главната личност натчовечки карактеристики. Тој е рожба на кралицата Олимпијада од врската со египетскиот крал Нектенаб, кој и се претставува на Олимпијада во ликот на богот Амон, зашто тој поседува натприродни волшбени особи- ни. Детето израснува со соодветни натприродни особености, не знае за страв, за неуспех. Пророштвата за раѓањето на силниот крал се остваруваат постепено. Тој го совладува необичниот див коњ со воловска глава - Букефал. Ја голта уката на својот учител Аристотел. Неговите подвизи се многубројни, особено по смртта на татко му Филип. Г и совладува постепено источни- те земји Грција, Египет, Персија и персискиот цар Дариј за чија ќерка Роксанда се оженил. Го победил и индискиот цар Пор. Покрај историски засведочените борби и победи, Александар пројавува интерес и за најнеобичните и неоткриени места и на- роди. Патува и комуницира со необично стројните и убави же- ни Амазонки, стигнува во земјата на џиновите, а потоа на џуџи- њата, во царството на Блажените. Во романот е истакната нак- лоноста на Александар кон верба во пророштвата што му ги прорекуваат знаменити луѓе. Во него е потенцирано сопстве- ното верување во божественото потекло, со што се објаснува- ат неговите самоуверени потези и дејства. Кога го покорил Египет, бил прогласен за син на боговите, т.е. на Богот-сонце. Пред средбата со Дариј на сон му се јавил пророкот Еремиј, кој го советувал да влезе кај Дариј како пратеник. Александар та- ка и постапил. По успешните битки Александар никако не за- боравал да им принесе жртви на боговите. Во 75-тото поглавје од својата историја Плутарх наоѓа за потребно да ги истакне празноверијата што се почесто го опкружувале Александра,

17

особено по напорните битки на македонската војска во Индија. Плутарх пишува: „Така, кога Александар му се предал на праз- новерието, се повеќе го обземале страв и лоши претчувства, и тој се што е необично и неочекувано, колку и да било тоа незна- чително, го сфаќал како чудо и предзнак. И затоа кралската па- лата била полна со жртви, прочистувања и претскажувања! Значи, колку што е, од една страна, опасно неверувањето во натчовечките појави и презирањето на тие појави, од друга страна, толку е опасно и празноверието, кое се пониско паѓа ка- ко водата, па дури пред него се збунувал и се исполнувал со страв и самиот Александар22. Улрих Вилкен резимира: „Во овој човек со железна волја за акција, кој беше реалист во по- литиката, ако некогаш некој бил тоа, под површината лежеше еден ирационален елемент: на пример, неговиот копнеж за не- откриеното и мистериозното, што беше споен со неговата желба за освојување и со неговото одушевување од научното откритие, го доведе до границите на тогаш познатиот свет. Ме- ѓу овие причини, кои се без рационална основа, беше неговата цврста верба во потеклото од Херакле и Ахил, што му влеа си- лен нагон и моќ. Со својата едноставна набожност, која не бе- ше поткопана со филозофски скептицизам, тој беше просто убеден дека беше под посебна заштита на боговите и затоа ве- руваше во својата мисија“23. Дека неговите верувања биле на- вистина вакви, зборува и церемонијата на грчките амбасадори кои го посетиле Александар во Вавилон и притоа му оддале на кралот божествени почести, кои претходно тој самиот ги поба- рал, со златни круни и венци на главите. Токму тогаш Алексан- дар ја подготвувал Арапската експедиција. На 2 и 3 јуни 323 го-

22Плутарх, 93.23 Улрих Вилкен, 268.

18

дина пр. н. е. продолжително учествувал на гозбата и пијанката што ј а приредил неговиот приј ател Медиос, кога се пој авиле силните симптоми на болеста на Александар, силна треска и онемоштеност. Вавилон бил тогаш посебно мочурливо место и треската била позната болест. Упорното пиење вино можело само да ја влоши состојбата. Кралските дневници ги бележеле настаните од последните денови на Александар. Кралот во из- вонредно тешка и болна атмосфера, наоѓал сили да ги дава пос- ледните упатства за подготвеноста и одвивањето на Арапската експедиција и за излегувањето на Океанот околу Африка, ис- товремено се коцкал со Медиос, им принесувал жртви на бого- вите и верувал дека ќе закрепне од треската и ќе се вклопи во откривачката експедиција. На 6 јуни се чувствувал полошо. На 11 јуни неговите луѓе инсистирале да ги отворат вратите од па- латата и да го видат саканиот крал. Стражите ги исполниле нивните желби. Луѓето во долга врволица минувале со голема почит крај неговата постела. Кралот само со изразот на очите им одговарал на нивните чувства. На 13 јуни Александар почи- нал и не ја добил милоста и силата на вавилонскиот бог Мар- дук-Бел, бог на лекувањето, да ја надмине смртта. Информаци- ите што се зачувале кажуваат дека долго време телото на умре- ниот Александар останало непроменето, како да бил жив. Ова им давало право на истражувачите да веруваат дека Алексан- дар не бил отруен од синовите на Александровиот големец Ан- типатар: Јола и Касандар. Инаку, во разновидните верзии се споменува употребениот отров: студена мразовна вода што из- вирала од една карпа во Аркадија, а која можела да се собере единствено во магарешко копито, зашто во друта материја не застанувал а. Нејзината студенина и острина разлагала секаков вид материја. По смртта на Александар, по расцепите и борби-

19

те меѓу неговите големци, Касандар ги добил Македонија и Елада.

Ракописот на јеромонахот Атанас Македонец се однесу- ва токму на последните денови на Голем Александар, на иска- жаните пророштва во времето на несовладливата треска, осо- бено кога Александар паѓал во големи здравствени и духовни кризи, како и на неговата смрт. Според верзиите на Алексан- дридата познати во словенските средини (пронајдени се над 350 ракописи), претскажувањата се нагласуваат. Пред смртта Александар зборувал насоне со пророкот Еремиј, кој му раска- жувал за мимолетноста на животот. Александар паднал во тажни размислувања. Водел разговори со учителот Аристо- тел, во кои доаѓале до израз и мудрите изреки и одговори на Александар, за вредностите на животот, за луѓето, за пријате- лите, за богатството, верноста, славата. Умирајќи во Вавилон, им се обратил на своите луѓе согледувајќи ја суетноста на ве- кот. Одарот со телото на Александар го поставиле во еден ви- сок столб во Александрија. Според верзиите, во него се наоѓа- ло и телото на жена му Роксанда која по смртта на Александар се самоубила со мечот од преголема жалост и љубов кон Алек- сандар. Букефал, препознавајќи го убиецот на Александар во неговиот млад пријател Македонец - Касандар (во разните верзии тој е Врионуш, Вринеуш), пред насобраните луѓе го на- паднал и го растргнал. Потоа и Букефал умрел24.

При споредувањето на овие епизоди од опширните вер- зии на словенските ракописни Александриди со нашиов текст, се наоѓаат доста сличности. Меѓутоа, односниов текст е една

2 Роман о Троји, Роман о Александру Великом, приредилаРадмила МаринковиН, Београд 1986, 166-170; Драгољуб Павлови^, Из наше књижевности феудалноГ доба, Сарајево 1969,226-242.

20

проширена верзиЈа токму во однос на пророштвата и претска- жувањата на Г олем Александар пред смртта, кои во верзиите на романот се скратувани. Вообичаено е одделни епизоди од животната историја на Александар Македонски да фигурира- ат како посебни фрагменти, со проширени вметнувања. Во случајов е избрана епизодата од последните денови, кои во овој текст се наброени како три дена и три ноќи, кога треската го тресела царот Александар. Дадени се податоците за возраста на Александар, триесет и две години, описот на раскошната па- лата во Вавилон, каде што лежел болниот цар, ученик на Арис- тотел. Неговата насобрана војска околу палатата добила доз- вол а да го види саканиот болен цар. Цел ата војска, со сите видо- ви и родови од составот, долго време дефилирала крај креветот на царот. Раскажувачот го опишува тогаш Г олемиот Алексан- дар со доза на големо проникнување во неговата големина и значење: „По голем и од смртта седна тамо Г олемиот Алексан- дар што беше како Ангел и многу учен како Аристотеља...“ Авторот на текстот, соочен со смртта на Големиот Алексан- дар, со мимолетноста на животот, со која се соочил и самиот Александар во претсмртните часови, наоѓа во неговата состој- ба, во неговата личност, во неговиот дух, елемент што е над смртта, над реалноста, претставувајќи го царот „поголем од смртта“. Александар, понатаму, во претскажувањата многу често ќе ги започнува сликите со оваа реченица, во која се суб- лимира мудроста на сеопштоста на светот, животот, и вселена- та: „Иљади години сет како денот од фчера! Туку, како секипат вртењето на времето, истото! Туку како остануваше секипат Ти, како Финикс што се пофторуват од пепелта, како дух и како вистината...“

Познатата натчовечка храброст и подвиг на Алексан-дар го одвеле во светот „зад границата“. Тој посегнал по непоз-

21

нати предели, светови, посегнал по вечниот живот, по непозна- тото, по бесмртноста. Не случајно неговите траги се видливи во митологијата, во фолклорот. Во заедничката книга со Д. Драгојловиќ се обидовме да ги посочиме овие врски и значења во една можна димензија. Во есхатолошките митови и во реа- фирмациј ата на орфизмот Александровото место е неодмин- ливо, особено во мотивите поврзани со изворот на животот и светлосната река. Потоа, сите митови во кои се јавува Алек- сандар Македонски, или неговата сестра Сибила, имаат свое- видно симболично и метафорично значење, кое единствено се расветлува и одгатнува во континуитетот на развиваната и ус- на и писмена традиција. Без проникнувањата во античкото нас- ледство и трансформациите што следувал е, не би можеле да се сфатат денешните зачувани истории и фрагменти25. И контак- тите со наследството во фолклорот ги откриваат амалгамира- ните слоеви. И македонскиот фолклор изобилува со интересни траги од Александрида. Овде посебно се важни врските меѓу романот и македонската народна приказна „Брешко - маке- донски цар“26, како и со српската народна пржазна „Тамни ви- лајет“, потоа примерите од народни умотворби во зборниците на Миладиновци, Шапкарев, Цепенков27.

Претскажувањата на Александар се однесуваат на тол- кувања и знаци кои го предвидуваат распадот на неговото голе-

25 Драгољуб Драгојловиќ и Вера Стојчевска-Антиќ, Митоло- 2}шена, Македонскакнига, Скопје 1990,113-116,140-146,183-184, итн.

26 Вера Антиќ, Од средновековната книжевност, Романот заАлександар Великиифолклорот, Македонска книга, Скопје 1976,157-163.

27 Вера Антиќ, Елеменши што се среќаваат во романот за Александар Велики и во нашето народно творештво, Шести Раци- нови средби, Титов В елес, 1969,53-62.

22

мо царство, борбите што ќе настанат меѓу неговите луѓе. По смртта на Александар, кој не назначил свој наследнж, започ- нале кавги и борби меѓу потенциј алните наследници. Се изме- шале интересите на наследниците од Македонија и Персија, зашто Александар ги ценел способностите и на народите што ги потчинил. Г о предвидуваат цепењето на гол емото Македон- ско царство, формирањето на Ромејското Царство, а потоа и на Византиското. Ги претскажуваат мешањето на народите и ја- зиците, големите потреси, војни, загуби, реките пролеана крв. И кога ќе ги опише грозоморните слики од магли на лажења, разурнати куќи, реки од крв, бесни булуци, викања, болки и потреси, уништувања на „вековните“ царства, ја повторува мислата: „Иљади години сет како дено од фчера! “

Во претскажувањата доминираат најавите за Синот на Човекот, Исус Христа, кој ќе ја понесе на грботтежината на си- те луѓе. И во овој интересен текст се потенцирани христијан- ската тенденција и укажувањето дека уште Александар го предвидел Христовото појавување и доаѓање меѓу луѓето. Је- ромонахот Атанас Македонец можел да ја прифати и негува оваа тенденција. Следуваат и претскажувањата на Александар за паѓањето на „патридата Македониа“ под Турците. Се споме- нува познатата историска личност Ипсиланти. Со реченицата за мимолетноста на животот завршува и претскажувањето. Самото пророштво се одвива во претсмртната треска, кога че- лото на царот спотнало, лицето пребледело, усните му се тре- селе, а очите отворени гледале еднонасочно во салата. Во една таква претсмртна трескавична состојба Александар ги сооп- штувал несредените мисли што му се преточувале во полусвес- та.

По крајот од животот на Големиот Александар, по сла- вата што му се разнесла низ светот, настанувале разновидни

23

инспиративни уметнички творби за Големиот Цар. Во нашата средина меѓу поновите пројави се вбројува забележаниот со- времен роман на Слободан Мицковиќ „Александар и смрт- та“28. Инспирацијата на авторот е филозофска, базирана врз темелни проучувања и понирања во суштината од животот на Г олемиотЦар. И какошто насловотја извлекува веднаш поен- тата за смртта, и самиот почеток многу непосредно започнува оттука: „Александар умре. Мртов е Александар. Боледуваше целава пролет. Остана долго во планините, во Екбатана, како да е таму зафатен, како да е таму неговиот престој најпотребен. Го одлагаше колку што може доаѓањето во Вавилон. Боледу- ваше, јастоа го знам, зашто бев постојано крај него, но сакаше тоа да не се види, да не се дознае. Ја криеше својата снеможе- ност, своите се почести папсувања. Ги криеше и од мене, а чи- нам и самиот од себе. Не умееше да боледува. Човек кој не умее да боледува, не умее ниту даживее. Та последниве месеци ижи- вотот му беше раскинат и растрган.. “29 Ова е само продуховена филозофска проза за животот на Александар, составена по дваесет и три века од првата можна историј а. И по толку години таа ја донесе новата врзалка од традиционалната нишка на ис- торијата на македонскиот цар, со откритија на нови патокази на духот.

Како показ за традиционалните големи разврски и пос- тојани интереси кон нив, освен примерот од нашата современа македонска средина, го посочувам обидот за историска мито- анализа на прогласените „луди цареви“ од Мишел Казенав и Ролан Оге. Челното место во нивната книга „Беѕ етрегеигѕ

28 Слободан М и ц к о в и ќ , Александар и смртта, Култура,Скопје1992.

29 Слободан Мицковиќ, 5.

24

&иѕ“30 го зазема студијата за Александар и неговиот сон, поде- лена на многу убаво разграничени поглавја: Поход на крајот од светот, Син на Бога и самиот бог, Светот е поинаков, Нови кра- леви, нови богови. Појавениот обид да се претстави суштината на Александар Македонски преку четирите оддели претставу- ва успешна современа синтеза на сите сознаниј а стигнати до де- нес за Големиот Цар. Тоа можеле даго постигнат и двајцата ав- тори во синхронизирано заедничко составување на сопствени- те истражувани мозаици низ вековите, но со апсолутно позна- вање на историските, митолошките и филозофските извори и дела. Потковани со сите посочени предзнаења, уште еднаш го дефинираат проблемот, без настојувања на систематична и од- напред одредена експликациј а. Можеби успехот на четивата на двајцата автори најубаво го претставува искажувањето на Клод Метра: „Пробивајќи се низ царството на трагите на по- којните, Ролан Оге и Мишел Казенав се обиделе да ги оживеат пржазните на тие жени и мажи, чии усти засекогаш се неми; се обиделе да прогледаат со погледот на тие суштества, со очите кои многу одамна битисале во утробите на птиците. Низ нив тие усти ни зборуваат и тие очи не гледаат. А згора на тоа поч- нуваат прашања што секој жив, во свое време, му ги упатува на врутокот, на сопствениот вруток. Полето на историјата приле- га на поле на кое селанецот го одгледува своето жито. Тоа бара редовно да се обработува и секоја бразда што ја остава плугот на пладневната светлина ги открива дотогаш мрачните лица на земјата. Орањето во оваа книга толку суштествено ја менува околината, што таа на многумина ќе им се укаже како непозна-

30 Мишел Казенав и Ролан Оге, Луди цареви, превод Здравко/ ____

Корвезировски, Детска радост, Скопје 1996.

25

то подрачје. Меѓутоа, на крајот од краиштата, не е ли Непозна- тото наша судбина?“31

Пророштвата на Александар Македонски се вклопува- ат во сите аспекти од истражувањата на неговата појава, особе- но во митолошките и филозофските. Јеромонахот Атанас Ма- кедонец направил вистински избор за преводот на овој текст на македонскиот народен говор. Неговата цел била преку прево- дот д а стане познат и текстот во Македониј а во XIX век. Покрај тоа, тој направил голем напор и да го отпечати текстот во Ве- неција и со тоа можноста за популаризација да ја исполни. За жал, до денес во нашата средина не се зачувани и други приме- роци од изданието, а и други слични вакви потфати. Во посоче- ните споменици од Македонија, печатени од 1814 до 1877 годи- на, во посебниот труд на А. П. Стоилов32, меѓу лицата што ги помагале изданијата се наоѓаат и Атанасовци, но ниеден од нив не го содржи етнжонот - Македонец. Можно е во други случаи да фигурира само како Атанас. Со истиот етникон го нема и во повеќе показалци од литературата на XIX век. Кај Стоилов се јавува Атанасиј јереј, протопоп Атанас, итн.

Инаку е познато дека во XIX век се јавуваат повеќе пе- чатени Александриди, преведени од грчки на словенски јазици. Бугарското издание се јавило во 1844 година, истовремено со српското издание во Белград, а веќе во 1851 година било отпе- чатено изданието во Нови Сад. Во 1871 година се јавува посеб- но печатено издание во Хрватска. Претскажувањата на Г олем Александар се јавуваат во печат само една година по појавува-

31 Мишел КазенавиРолан Оге,11.32 А.П. Стоилов, Спомогцници от Македонил на бтзлгарски

печатани книги (1814-1877), Известин на народнин етнографски му- зеи в Софил, Софин 1926, кн. НУ, 128-156.

26

њето на бугарскиот и српскиот печатен текст, т. е . во 1845 годи- на.

Интересно е тоа што Атанас Македонец го нашол патот за печатење во Венециј а, месго во своето поблиско опкружува- ње. Венецијанската печатарска дејност има традиционална важност за повеќе ј азични подрачја. Познато е дека печатница- та на Божидар Вуковиќ33 во Венеција ја наследил, по неговата смрт, Јаков од Камена Река34 (денешна Македонска Каменица во Република Македонија) и во 1566 година во неа го отпечатил првото дело „Часословец“. Изданија од оваа печатница во Ве- неција се продавале во книжарницата на Кара Трифун во Скопје. Многу печатени венецијански изданија се нотирани во описот на И. Каратаев35. Венецијанската книга била скапа и добро продавана и со „убавината ги надминувала другите во Европа“, пишува Павле Миовиќ36. Оваа традиција продолжи- ла низ сите векови. И ова мало печатено издание во Венеција, подготвено од јеромонахот Атанас Македонец, укажува нажи- вите врски меѓу Македонија и Венеција во XIX век. Во секој случај, оваа мала книшка денес претставува еден жив пример на однос: автор, творештво, превод, јазик. Малиот превод на „малиот преведувач“, као што самиот автор се нарекува во про-

33 Боривоје Маринковик, Библшпрафија о нашем кирилич- ком штампарству, штампаријама и књиѓама 15, 16 и 17 столека. Цетиње 1989, II књ. Божидар и ВиНенцо ВуковиК (16).

34 Михајло Г еоргиевски, Македонската печатарска дејност,Скопје 1972,27-30,30-32.

35 Б. Каратаев,Хронологическалроспиа> славлнскихт» книгт>, 1491-1730, СПБ 1861; Описание славнно-русскихтз книгт>, Сборник ОР2С,ИАН,т. XXXIV, но. 2, т.1 (1491-1652), С П Б1883.

36 Павле МијовиК, Штампарска и књижевнадјелатшост Бо- жидара Вуковика Подгоричанина, ЦАНУ, Титоград, 4,1986,56.

л огот кон текстот, ни ј а оживува сопствената историј а од XIX век, кога нашиот човек умеел да си го цени сопствениот јазик, мајчин и народен, јазик на кој сакал да останат врежани голе- мите дела, големите луѓе, особено тие што и припаѓале на Ма- кедонија. Чувството на Атанас Македонец дека потекнува од „патридата на Г олем Александ ар“ е големо и ј асно. Недвосмис- лена е скромноста на „малиот преведувач“, кој не знаел колку ќе биде добредојдено неговото дело во средината на неговата татковина во оваа 1996 година. Но и не заборавил да се потпи- ше со етнжумот - Макед онец.

Отпечатениот текст не наведува на мисла дека постојат и многу други вакви или слични дела распрснати на Балканот, а недостапни за истражувачите. Сепак, тие се појавуваат и ги до- полнуваат страниците на нашата историја, книжевност, пре- вод, јазик, култура, патемно, скромно, но сигурно.

Вера Стојчевска-Антиќ

28

•4 * •

ч

✓

УН

Ј

/• * ч<ѕ\

/

. ■ ■ ' ч > '2*V '• д* ј* # Г чЛ ' V'- * ' < « /; - / ^ V Ч • X ‘

* * > * л —

}- г Ј '

• « V -

С"V

Г‘Ч '' ^ .'ѕ .г / • --> ^ -Ч ■ -\; » ' • ! - • ' '^сГ' ‘ 1^ - х , * ' I 7* . ^ V

т } : ' I . ** . ,Ч 1 ^^ —-X' 1>т '■ ’ ^'' 'ѓ \ * • V-^ 7 » - • V 1 * ^уг.

П;■ .* ' I Ѓд и

Ј Пк Н? и 6.

тЈ*;*Ј и'.

иII

и

V г

мV'ЛгЈ~Х

ЧгК!

• : ; У V Ќ~Х{ М *«ј ј~А ? Ѕ

ПРОЛОГК ИА ТЕРТХГОТИАN ОТ

^ N <1 кока\чето о у т ВабгЛсоуа уатре бб сутга

котутга ^?.ате^а <уг чаХ\'~е сутуо у\'6ошмсог’ Ветбо

ракокгаио оуг иубоуухог/ кг\'иет. 'Ооа оаколгаио

Сс УО.кд6.\ ТсОТ^Кју^ ус. С1^€ уги^ѓто^те, ^иитаго

а ^ т Ј т р е а к а ^ а л ч е у а Г х б 2а и ’А ? у .г Ј а \ ’-со , а г т и г г о г х а -V /

(^гауга илес укосахка хооикоу уко^еиг оаилотг& *уалоаога о у т тоа ррЕието у т о утеуеахи г ка^гбаат

\ агта к& ак агтбогт оѓ/агтаге.

I сгтагои оба раколѓаио угет лоеака(/ЃУге уа

Гкб?чЕи 'АХс Еа\’гр г таипт и\’6оууког; уко?чЕи ^илср

а. ^еухоугата иубоиуко^ игА,оалѓба латрѓута Ма-

Ј^ тоуга , уга^ сдРчОиуката уа Хогсста,, б\’т ѓатата

^еига ао т.ог укоЛеигсгт тагобек, агторг^ уЈет, ао лб-

ио^г га сг&етг Ктоу^, ута укб лоаи тгот^гоиик г га

уга^иагте агто ае .^илооошаат га иогата латоѓута*

\ кбоиког/ глб^гаи ута уко тсгѓ\'аи ^та ае ра^-

32

4

ПРОЛОГ НА ТЕРЏУМАНОТ

На копањето бд Вавилбна натре вб еднаЧ V * Ч N Vкутиа златена се наЈде едно мноугу ветво

ракописмо од мноугу кијмет. Оваракотшсмосе напраЈ терџуме на сите ј азидите, зошчо сет пресказање на Голем Александр, што прека- жаја бес грешка коуку големи работи се направиа од тоа времето до денеска и кажваат

Ч N Ч Чи што ке се сторит ушче.

Голем Александр и чинит мноугу голем збор за негојата мноугу моилослива патрида Ма-кедониа, Јас слугата на Ариста од истатаземј а со тој големиот човек, сторив ниет, со помож на сфети Дух, да го прам терџуме и нај азиците што се зооруваат на м о ј ата патрида и коуку можам да го чинам за да се раз-

33

и п ѓ ^ и и б а 6 6 х п а т г п ( ѓ н ш . | н А г < т г а Г)««глог, о о ( 1 к\-ѓу<1 \-тн утт-егп и п А п у ш г А а б ѓ г г г %'о Ггмкглпу-

тг\’ Ј п г г т т т а Хигггтп \ч( тгг пгго у к о хииит 'Ајпт.у.

Ш т^ а^ ~Х1>чпчзга 1>Н'>,

'14?оио-/17 , АТА^А* МАКЕ!\1Т(ЖЕТг

34

. т - Л Г :

берува во нашата земј а. Се мољам на Г оспот, ова книга да донеси благославење на Госпо- дин Исуса Христа на тие штб го имаат. Амин.

Писфаф во годината 1845.

Иеромонах АТАНАС МАКЕДОНЕЦ

35

ПРШСЛ2АМШ

МА ГКОЛЕМ АЛЕЕА1МТР

Г П * * \ * * 4 Г Г \ I » 4 -Ч у I \1 р 1 V Т Ј Ч I Т р 1 УОКШ 1 СГарОГ Л \ к ^ < п п р <Т€ Г7 Т о -

7гоб/Засгк оит трѓспќа, Тр1 У п ч I тр1 џбхш рѓукоф уко~

\ ѓ / 110Т УЛсТ1К€р сг^ СГ0 Џ 1Г€Р<>1! $ ( 1'СГ1€ 0 К<П>\01Ј ОЈГТ 7гаЛ.птит

со %1а\1а1че \ сго /сѓрак. Тре.ткот ртсј* Таарот јлтгУл 1ои-

$а- у\ аррт' Уаратаиг /»тг1 даЈа/Заат 'Ламерот \ />та уко /.':Уи>т1ти I гтЛ *уко /Уп'т?;ат.

4

ЈЗд џ.гпоиуЈсои ухо^ ѓрп-тн аа\\а ојп 7 гнАапт*-: V I

ЈЗа/?^Х ^ га , кагта /муоаџукои аф еп огт ^ Х д тот о I оут

атрѓјмттрото 2 01'Т тар/Зичот /пта*рл о/'Т џрооиукаџте сча~

рѓш 7Тоаамсј,} роО к^артѓуса крѓ(3ет 1'Д /мѓато сфт тро\* }

пгокр1ЈЗпу1а ао таартаката Пбрфора, 1 Ј7о у к д и ^ 1

о у т а /1рта аѓгтхчк таџ-о Гки\сјЛ10т АХе^аџтр, а / - т о ; / 7г Ј ~

како *А<ууе\ I /иѕоауукои <*//т<пе1> како 'Лрштотѓ 1а ,1

а 1тд јхттѓо'1п тришет% I јпЏ ѓ уко\*\Лу1 а а /м % а/тд Ј*//«;гг(.е аѓта ^ѓ/1 *а уѓуко$а I а п д ои/Ј.р!/Заа1€, ()коа\ои уЅухо

аѓрт^укг иеукдјЗстс ТЈаас ад %\ат€м а\(атспа г ад т*гр1-о )артае .

о1'тВор1а о ј*т к а р а ш тгорт1, тѓа^кс ар? ./хтгглгр I

IЈ Гзро:уо ■ухоХѓио паХго, о1то т^^р^т!, о>г х»>г.;.г/и.2} *Ар1?тотЈл1х цтп^п: ?уг*7 јху оу у.оо оЈтаи^ ттгјСсу Јут

М ѕ и г / т б у т а х б а 1л о т о Ѕ т а С р с ^ \ утао'хс|Х уа ^х-АХејл 'А Х г ^ а у т о . V*1. о п - .

т о т ^ л ) а а х л ^ т : т : у : ) л т * ух гЛт1 ^ п и т с т г 1 с 1т- о С х 1: г ,

ПРЕСКАЗАЊЕ

НА ГОЛЕМ АЛЕКСАНДР

Три дни и три ноќа Ц арот Александр се сто- пуваше бд треска. Три дни и три нбќа негоф го- лемиот А ш кер се соберуваше окулу од палатот со ж аљ ањ е и сб мерак. Т реќот ден Ц арот ближу- ва на смрт, нарача да оставаат А ш керот за даго видит и да го видаат.

Вб мнбугу големата сала бт палатите на Вавилбна, кбета мнбугу сфети бт златото и бд стреброто и бд црвениот бакр, бд мнбугуте ша-

N в Ч N. N V Чрени пушки, му кладеЈа кревет на место од трон и гб покриваја сб царцката П брф и ра .1 П б гблем и бд смрта седна тамо Големиот Александр, ш тб бе- ше какб Ангел и мнбугу учен како А ристотељ а,2ш то оеше триесет и две години само, што имаше сета земја негова и штб умриваше. Окулу него седеја негбвите Паши сб златени алишча и сб црно срце.

Се отвориа бд карш иа пбрти теш ки бд бакр и

1) Царево големо палто, што носеа царите, од коприна.2) Аристотеља беше еден мноугу у4611 човек од

Македонцко селото Ставрос и даскал на Голем Александр. Арис- тотеља кладе темелите на сите занаатите и на сите уките.

37

'Л сгјкерот, <Ј1т6 сгѓ јпппсгои/Заапе, киагта итА /3 )Ј у к -/Зи I рт \ ттоџи*о6/Зи. Хоџ/Зарите, тгс(таст€џ а<т1К€рот спто

јхтгѓстк аго тг\ат<1 а<т1К€рот тгрсптеЛт&кс, т о^оп те, а<тике.~

рот ггб (тоиууите, 7гро1*трар.1те> аарктсгат^итс, асгс/'€:рот

Т€ * /ап Л /а , ааскерот оит "Атиѕа, ог>т 74/гтга, о г т Трс.кц I

утробукг коои/со1’ џа^1, тооикои ^ихХипае, т боикои [1С[.ато1

ук\*!*тп.у1а тар/Зѓиата тторфира I ут/Зе уко\ѓ}Л1 ота с [36

^јоЛт 6/л7гра<; I /пгѓ? у к \ а ^ тгоџмоб/Заам *Аспкерот <г4портѓи. Т<тарот и,7тѓ<? рта ^тгороц/Зат с 1го0\1еа1€ I <то огспт* 1 7то^Ртра/Зооааи* \

V Огт коа 7го/Јирау1а сг1те I /мтгакрѓгпте тгорп I сгѓ т[Зор1а у Хг}таето сге ^аГгтоб/Заспе' %\атото I <прѓ/1~

7грото I тгоиспкп е ^ѓитоуш афѓтсисе. тар/ЗвРо* "Литго /3ц/т€\о стф<:т1га /Зттшсп та тспѓ\ото 1'Л Тстарот <■ <т

охгјкастга' уаеит^аоп аоирато уѓукоф <гѓ џѓиа, тспѓкото /1оџ птготиа. 1 аб отсптс дт/Зореџк тгоиХсеасе иа о-а\\а>та(36 т€^/1тсгата9 /стгоит^сте /лоО сгѓ трѓсгеа, I Паспт< уѓ- уко/З^ * фат* <т&тр'1ф сгтоО^т^у* тбуасп Тсгарот ф а п г*тЛ^/пгороу/За ра/17г6т1 тамортегче I ртќ пресгка^ои/За.

ФТоикои$ како сгѓт сгѓкстгат /Зртѓгито ра [Зрѓ/1ето

% * 71ТОфторо0[3ат оЈ.*т 7Г€7геХта, како Ртох>у 1 како /3

Ј) Тоиха б5о> ^ .о Х ^ о т г р ^ ѓ ^ б а т ок хтокпчх

в\ух, 0 тбр1 ОУТ Х05 ОУј1р* УТ ХОХ •#1>И|Ла1» ?« Ш*-)Т,2} ФоТу Ј1Г7*г ?/туо пЦ* <зт4 х6'(г оитароббаагс гз*/Т'А«

М оуу.уо п1 'ГухороЅ**<Х11* ТУ2 оух Гттат* оуга јп геХ- тд -з! р^утоу^даи гбртбур ^обо 1 С^грабо 1 т&хг уЈ о^лр^бхаи VI- гоТпат.

38

\

А ш керот, што не се битисуваше, киниса да влег- ва и да поминува. Сувариите, пешите, аш керот што беше со плата, ашкерот приателцки, токсотите, ашке- рот со сунгиите, продромите, сарисаџиите, аш керот Тесалиа, аш керот од Атина, од Тиба, од Траки и други коуку мажи, тоуку жаљање, тоуку мераци гледаја црвената порфира и две големи очи во ж олт обрас и бес глас поминуваше А ш керот сетио ден. Ц арот бес да зборуват и пуљеше и со очите и поздравуваше.

Од коа поминаја сите и бакрените порти се затвориа, с’нцето се зајдуваше, златото и стреб- рото и пушките зедоја сфетење црвено. Едно видело сфетна веднаш на челото на Ц арот и се угасна. Наеднаш сурато негоф се мена, челото му спотна и со очите отворе-ни пуљеше на салата, во темницата буѕите му се тресеа и П аш ите не- гови и фати страф студен. Тогаш Ц арот ф ати дазборува работи за чудење и да прескажува.

А 1 „Иљади години сет како денот од фчера! Туку, како сет секипат вртењето на времето истите!

се наф торуват од пепелта, како дух и како висти-

1) Тука овој големиот човек преказиват со чудна пра- вина, што се стори од коа умре докоа Ромејте зедоа Векот.

2) Финикс беше едно пиле што кога остаруваше падни- ваше во огно и се изгоруваше. Сетне од истата негоја пепел- та се родуваше пофтур ново и здраво и така не умриваше ни- којпат.

39

г>ат(1} \{таеиатп Ј\1п1ка <то бтсгсте атасг 4 аб ттеХ от"

к1јљтгарт<тко 1

Тсгартогката тгбрфира спто у^а 7тириЅоб/Зат /Зсмте- Лото осуо ра ЈЅе/сггото ггстсо (Зек <уко пток\ !/Зат I у к о &то\шор/За'-. *Ег>тио гтоб/Заим огт /Зетер, сгпо у к о р /,71 * у<ра/1тп'а I у и \ фр \ 1 (36 7гетт€\та га ЈТаХа!(Ттра 1

агт 7 « о \* / 1 а к а /З у а . К6о(*кои Г[уа)*то1 1 тбоикои к€ сге тсгЅгаа т^собт^ича. 2!т$ *€ у ^ \ аакаат у <т!т€ не у г*1

труаату €1*т€1' р,7го6?*та\а бгт рогтегсе ке уса те^* I I о р - фбрата. кк сге л1сгк!гп€% к^ сгк отобрит кѓ сге гатграГ /лтггр-/мтгат До крфта 1 /36 кпХта, Ј36 ге гтортгро /пгор6}'1?то

тр! т^1о6т^ича ке осттарлт, сгб а/гѓеисе 2 сгб тгоо^и^п^.

Уакр!,(Зо сгскоТ К€ сге сгбрттерс ,тгартасто г^ука/Зо I лч? /.пгеукат лпробук /Зо * троууко р>€ото, ^а отп ук б сткрЈет лЛ р р 1 0 Т < п т 6 /1 7 г с с п е СГТ о \ 1СГ П Р <ТО 7 Г р С Г Т € Г К € %€/Л,>]

01>т *Аспа <то отсп бгт /<а.џ{!а1чк 1,сго т\1.с/3<ир1 асто ге

ог% тгр€ка%1о6(Зпат* Нтробуксот 6\*т Мкт1р <то рт*--

/1тг4\с тастсгкс I /Јлгоуат1 гч/Зм I тр^ксот огт ЈГкр-

ТСТКО К1 /17Г(1рК<1 I ра\/17Г01))>Т€Р(1. 2а1€1>ПТа 7 Гр/ЗкОТ к\а-

ј.Зат /36 7таХатас Г€ \.рС рбгтмре \101*јј.7Го/31Чтсп аб а\а~

тк% бтас I Роа^бГ а1то сгеташпт /тбоиукоу' гт^г аб

астарБот т^соОт^е об/грс/Зат. 2ѕ1$гата огт Ш^аХр к\агГ‘Ѕ

/кх^сотусе га ато\ огт Гкраг!.тс * 1 7 ^ 0 гатграГ /хттбуат

тс јкоу Ј'€ гт ха/Зуа. Во коикшта т трѕксот 'тХетгатѓч

! } П х Х х с - т т р а ј ж п I т *с Јб т у о ^ с ^ т о * ЈЗб х о с т о 7 ^ т а р1т ; сг1 к к о р л * .

2 ) Г г / 1 УТ0 'Т* (Јиггѓ X 'ПТЈр* Х(оОу>;е б 416x 1 Х З Х7 V Г С ■'И

\ утрабц <У1Т0 ута отхбруаат хсјхсукх ухбХсиа.3 ) Т о о х х <рЗх1ЛТ Г/оХ^ЈА Ч Х с ? а*/т7 уг& п р е ѕ х т ^ о и б а уЛхо :јѓ

^>х^т!а\ Толр^гото ч1уу.оК'Ј г.о а[Арта уЈухоОа \ уј4.У.0 оЧтжу!.. Ѕг:: !ттрѕахаѕ^ ја ооу чоо 6:р71,

4} Гкрау1п {ат ѕпѕ 1ут€у р.1раср ЈС/бои^хоу С^траб \ уа ј^Ј*0дут трг4ута \>ХХ. '

40

ната, личената мајка со очите ачик и со челото кибарцко!

Ц арцката порфира ш то ја поминуват виде- лото сино на Н ебото сетио век го покриват и го столисуват. Едно дување од ветер, шТо гори, ја грабна и ја фрли во пепелта на П алестра,1 од голема кавга. Коуку Гиганди2 тоуку ке се чинаа џуџиња. Сите ке ја сакаат, сите ке ја тргаат, еден будала од родење ке ја тези. Пор- фирата ке се искиње, ке се стурит ке се напрај бер- бат во крф та и во калта. Во не добро борењ ето три џуџиња ке останат, со смеење и со пулење накриво секој ке се собери парчето негово и ке бегат друг во друго место, за да го скриет.3 П рвиот што беше столисан со прстен ке земи жена од Асиа со очи од магисник со џеваири што не се прекажуваат. Другиот жена од Мисир со де- бели цицки и богати нивиа и трекиот жена од Гр- чко кибарка и разбудена. Ж ената на првиот кла- ват во палачи незини роднине љубовници со сла- тки очи и ношој што сечаат мноугу. Ден сб ден ш тариот џуџе умриват. Ж ената од Мисир кладе маж от је на стол од Гранити4 и го напрај богат туку не за кавга. Во куќата на трекиот слепата

1) Палестра беше едно место во което штарите се бореа.2) Гигандите беа штари љуге високи како големи дрви

и здрави, што можеа да откорнаат камења голема.3) Тука фаќат Голем Александр да прескажува како се

раздели Царстото негово по смрта негова и како остана. (Сичко?) прескажа мноугу верни.

4) Гранити беше еден мермер мноугу здрав и на рего (?) од триадафил.

41

* К р ( ; 1 кк укратсгс I кк <те јла/Зат. Т$т€тсгата ѕ V \ В о \ кот

г(1ак1 о т /А е ^ / т о г а т*>1т<г/атс јстгакрис ке аХоисгсааг

орт )>трох>ук7.та о т р а га рЛ / сорс-то (31кпл>Iето рп "Ш р !? I

кк уа оОттаат у/-аг/.ето у а ^1€гата оит М с & 1р I ГП~ р^те р 1 %1€1>ата оит .*Лт а. К ѓ ртоусаат к а к о а о б у к ^ а

1ПТ0 џ€ *п ј31ткат I ^Ртра/Зс к а л о К рсоЅ асто кр<п тг‘}р -

Т1т<1* 2* ' ( С Р П Т <1 ГЈУТ ' ' \ < Ј Ш к \ <ге 7Г0А’\ а г ч Т !>П }>{\). I К С у'б'А

т р у о а т р А С п т о р џг 0 х о п г п г г а р ! г / г а у ч о К т * о о т т - п у у т г с г *

р!тсп те /ттг? <н т М и ѓ \ р К€ ттр^тсгскат уиаит*. и13рт*р ртграт кѓ*гѓ 1<ттг1ПР1Т орт Уи/Зартото I орт '&(.тгг/х.'тг1рата} тои соигтрт-Јкпгг ртграт лге' ук о отктгат тоуасп ^1сгата: Чрт М к п р к€ тсга\(/3ат гатрс /36 т<х(3схпча.та. егтиа мл пЈгроџјЗп! <гка I кк ии/1; ѕ^гегата о р т Гкртсгко кс к р ѓ -

гчт рр.т<т1 тс I ке /3<КУ1Т ртетаата, ге^ич, тоикоо о(Јш <т\а/1 тг1 о 1 *т от€тгат(ГК1 рлгратѕп /А7гс<: фа1ртп кк г с - 7таат сго тго утк1Т(-% Х(та/стгипг. оит /геррер кк тру%\аттгак уа^ат о)'т кота^ата. Р1уга. ртѓтсгпта. ра В 6\ к о т * ЈГбт 1 ртесггт г б к ш кк огтагат оиате I а 07гп>та 3*.огт /хлтакр

К€ 7гокрк(т I ке те^1т /3 *-котр <п,то П орф ора.т а спто \а<\

тто/ххгоѓ/Зат очготп афетСко ра. IV €/лтгото, т го кр ф а I сгго-

\!(га. Ко1 кк ттр1кпК/Зат 1атор1ата ра ^ /и а т а оиибреѓа 4

1) I* р1$ цггјтп $ < т; х ^ .таретг* ттгЈ г р а б :т 1Ѕ

гзрз VI; то.2) 'Ит ттзта *’% Шјл*от бгхлт 4\Х*?*у?р 'Рмаг1т1,

{,07:'; \\1.г7и ?угух грг/Л^з агб тгр€т ,Ројо,хТо( тот-тАу!* оут ЈЅтуд Ш утзко СоХх.

П) \7"1-/ТХ {Хггтг Г/ТЈУ уи^Х{|Х. УТ17Н 07Т (АПДХр) '71Т0 *('/Л ^”р^ЈХ *>3 ТI Р/рТ71 К& 5хТ71Т1, УТа 0$ ^ХрУТХТ ОЧХ |1д6зт1ТО,] х.XсЛХг;хутр (хггх Ј^ртт од ссттпутх’ *јут лтг хр те Ч|уито уа- - 7 1 р 7 Т 0 Т 0 УС1 ' р 1 | ) Ј Х ч 1 * Л Ј «7 1 Т О Г р в * У . З Г ^ . о б ^ в Т .

4) Чо‘ј** РкЛ)да *АХј*4ут(> лрг^хзсч^оуоат \ хХ&хчкх х4хо катдутиА г.атритатх у|ухоу1« кАт *Ри*}АаТо1 тс«

Децата2 на волкотЕ р и с1 ке гјаки од млекото на цицките од другата страна на морето викањето на Ерис и ке на-учаат имањето на ж ената од Мисир и џеваи-рите на ж ената од Асиа. Ке дојаат како сугиа што не си виткат и здрави како Криос што кр(ш)и пор- тите. Ж ената од Асиа ке се поклонит на ним и ке ја тргаат назат одо кочиата ни ја (о)голиа со чудес- ниците незини џеваири. Со темјан и со цвеќиња же- ната од Мисир ке пречекат јаките. Еден брат ке се испианит од ливандото и од личбината, туку другиот брат ке го отепат, тогаш ж ената од Мисир ке цаливат нат

Ж ената V

V \ Vнит рацете и ке викнит децата незини, туку овиеслаби од отепачки братени бес фајде ке се те- паат сб по јаките, личбиње од мермер ке тргаат пак назат од кочиата нијна децата на Волкот. П ет и десет ноќа ке останат уште и аспида3 од бакр ке покриат и ке тежит векот, што порфирата што ј а поминуват синото сфетило на Небото, покрива и сто- лиса. Кој ке прика(ж)ват историата на земјата уморена4

1) Ерис беше една Госпожа на штарите што правеше карањето.

2) Децата на волкот викат Голем Александр Ромеите, зошто имаше една приказна што првите Ромеи цицаја од една

\ ѕженцко волк.3) Аспида беше еден голем диск од бакр штб го

држеа ветвите Грци во раците, за да се вардат од мавањето. Голем Александр бензесфат со аспида од бакр тежењето нацарстото на Ромеите што прескажуват.

4) Тука Голем Александр прескажуват и плачит какокатандиса патридата негоја пот Ромеите.

43

9

Т 1%1т I о^јморГрат аггтг1Утата оит џтгакр тсе очто I тго~

кр!јЗат. Театро I к1сг\а р'1 (Зекот К€ сге тапат џ,оу(ата

'ггатрсиуа. Мтге^оџтгра^пк паскс-р кк ^арс^об/За %*/Зота

ра оутаешо тапоу/Зск ФР1€, рп ^сегата. оиатра/.со6(Запе* Т^спки сгеикс, бгт

рп^с кв тгокр'/Зат ^с^иата' таџо тго ^гтра/Зсо кс <те {атс-

ук/ч гт'1 <те раУТ01*/За ^а џ.оК(-спета гѓукпјЗо Ј тауо

то1 1птп тгагтуп кс :.иш рааџтгбп гго горлг ‘тХ тп еп сто I

(риХгс\у>ито ^а гагтс^к* 1\о>' кс гтргка^\3ат 1сгтор[атп! јп

тгатри*тита «гјто з*е ке р.тги т 1 ! , Кбуа кс гтоУгте /Зр^

/хгто 1 Тто/Зск ге ттб^гаер кс гтбст о/т Прѓт-<тгт&ѓ о\г-

гттра/штер огт Хип>укето I акратсг ра ^ѓ/иата реуко-

(За. ј\' тр* I :<рггт огт џат^пер; с, X рсткса ке )акичт о с г -

ката га го^Чот I трпа орт гагте^с „сгртсгсте ра ак^а/З^тс.

Тоикии Ј.1.7ГооХо1'Т<п * о г т рт!/Зс Г/хпгче кѓ гтбсат * аѕгтоуц. I

7гак егтег ртсг. ДгтјЛ рокп. Вд расг^тгап коик1 Јсгтспагтсп,

/36 џаук\а огт Ха^ссрк?, џтгоиЛ одтсп џтгсап кк сгб /Зртапт

I ке тртаIаат% ОиХафтасга огт /лтгоХка ^атп/Затсгка огт

/З^капе, ^ѓсгта^гп орт тртспари. * У рт?V ^агаат кѓ бсгта-

т т ; ртА от€7го6/3асгс } рта укорссп, I егтиа обкаг ? т<1 сге 1а(мтграреб/Засп. ертер рарток: рта оттгХ атк п , IVт1/3сте 3/1«-

Р1е\ке /3!каат, рт!/Зо, 1 м 'уса^Ч*: орт гт1/Зотпте ке аќ гаог- * |

т ј Гп пт рт I /3!каат I / / т ! тгХаафаат \1оиухе о д јЗо /Iг«

1

I ) П ' , и л 175 (А т: а л >. ас у х Х с г а т а х х х о тоу у х о Х ѓ ј м о ^Си. т:р:ог -л -

?•.* гА утсѓ*/тг Х р ! 7 Тд.

2 Ј 1 о*ју.х г . р п ќ озгг ххао ут^оо^/л г а т 7Т6 *УТ01 *СА 77 -

а1»ТЛ у г а ј А т ^ т С * ’ *Т1*>1 Х к н г у х ѕ , >71хН Х 710 У27Т6 &\з, 7Л/')*^1а^\т71т^ пг -1 х^*1 Ѕ*ху* , т^гјхоч хххо г,к>. с! б*с*/т х ухпо?-

' I I

6 \ х ХООО'/,г#и <0 |ЈЛ^1С2 .

3) Т оЛха: П0'јХ([1Г. Г.1Х0 О ТО \ Т уа-71 а1 рХ Грхх ХИГЈГ а^тар у о ^ \ х \ х зх о -дрт^гто п;хх г х т о^тхуоибхг ххх*. ^тои • 1 р х -

р « ^ т ! у г с х ц х х х о § Ј Х ‘ т 1\ о Х п ј . ' Ч Х * ; х у т р .

44

Теж ит и умориват аспидата од бакр тие што и по- криват. Театро и кисла на векот ке се чинит мојата патрида. Безобразник ашкер ке харизува ж ивота на ученио човек за кефр (кефо) на чифчиата за ране- ње, на ж ената за устрамување. Теш ка сенка од нозике покриват земјата. Тамо по здравио ке се исте- гни, за да се радува за можењето негово и тамо тој што падна ке му рааботи со (номо) плаш ењето и фалењ ето за надежи. Кој ке прикажват историата на патридата што не ке биди! К ога ке дојде вре- м ето .1 Ч овек не познаен ке дојт од Прет-снце ус-

Ч Ч Nтрамотен од љугето и скрстен на земЈата него- ва. Држи крст од мачење. С ф етќа ке искинит сен-

N \ ____Nката на ножот и трња од надежи срците на склавите. Туку булуци2 од диви имање ке дојдат3 седум и пак еден ден. Дни нокни. Во расипани куќи исчадени, во магла од лажење, булуци бесни ке се вртаат и ке трчаат. У лафчина од болка испивачка од викање, жеш чина од трчање. Еден занаат ке оста- вит: да отепуваш и да гориш. И една ука: да се

Дивитње ке викаат, диво на јазик од дивоти(и)те ке се нау- чаат да викаат и да плаш фаат љугето во ме-

1) Пулите браќа на Христа како тој големио ум лреска- жа оти ке дојде Исуса Христа.

2) Тука прескажуват како други пат дојдоа во на- шата земја јабанџии диви љуге, што лошо направиа, како јазиците се разменаја, туку како пак се отидоа откога напра-

\ \ ч ч

3 Тука пулиме како и зоштб и тогаш се разбрка нашиот штар јазик и како срцето сек пат остануват како дух и ра- зум вистинцки, како велит Голем Александр.

45

0 -1П 1*1€ТО. N I рп^р.птрксичето срт у к 1 %1 то !те Ре ке ов с г \ о ? ' о ч

у к У ^ а о о 6 рт к р ф т а , /36 ј ш у к Х а т а кк бтктгат џ т г р а г /Јлтра-

т о т X гткКарот кѓ о е /Х7г / б г сгб V к о а т г о т а р о т ' уто к о а кк

Сѓ СГТ0р1 УТМЧ€ I УТОШТТ рЗ.%РТ€Ро6/ЗаУ1€.а 1 "ЈХХиит укортгрк сгет како уткго 6 рт ф п гѓ-

ра, 13д јшрортите \*\ *Аочп /56 \ 1 тојпт1 р 1 те р<1 1\'11 сг(р,0о 1Г{атгтк1те I тгегтрсте ^Е/Зротга о [ у о т ра ЈВоХаот

>К€ сге о т о р 1т 7г о р 'СК 9 то1 сггто (Атгсспе к а к о а о и у у . а ,

' а т д ре о-е / З п к а т , I %ртра (3 к а к д К р с 6 <?* Х к еотгсар* I

сте 1%јмк1,> ЈУе/епт р а к а у с а к (1 рп1 УтрК^ аатг^ртата 11>т

Џ 7такр. ' ' Е т \ * о г т о О / З а п е оит /Зетер I тгартра , /Зд тгѓтп

т а }*\ П а Х а с о т р а . К б о и к о У у \ у а у т о 1 т боџ к ои кѓ Џ * / гп п а т

т%1о 6 т %ича, % 1те у а \ о а к а а т , сгсте у и ! т руаат^ Х с с и р

у ш т е ^ Ч . Асгтг11*тата к$ сгѓ, сгкрот), к ѓ сгк 1о т р к а Х 1а , ке

&€ иа тграI џтгерјлтгат /96 крфта I /Зд к а Х г а . В д / ^ а -

тсгц*ото џ т гб р а ш е Рт/Зе т%1оит%1Р 1а к ѓ осгтаиат. 5*6 / ш к а

С С К 01 к г труа.т тгартаето \>кукојЗо. * ЈСутхчот рЛ П р * т -

о гт сге 2 ут робуксот г а % а т - т п с г а , ^Иртрилт ке

% 1 €Ра т<т1о 6 тга рои<тста Зрт

к$ о е т к у к \ 1т сгекптат <тд т г а р ц уа о ^ о б т ^ е т о к& ^ерлт

/х т го у а п т е г'1/Зсе. I Iр /З с о т ке ^ е / и т ^ с с р а бит Т к р т о к о

к 1јхтгартока I ра^ /хтгоортера . В д Р а о -к р о р с т с га т а 5 у а

џ с а т а <тд оерт оуџ , то6 јљтт± тгаХат Тр,аосе џ*1р а ^ Т к р к '*р*

! ) То-ју.! ГхоХѕја ’ АХг![аутр грс^у.а^шиохт <пт$ <Ј(г<5 а1 ‘X-ОУТ %ХТ:01ј '? т { 'Ј ,.1 70 Ро»|11с\'| т о х о т о Т ^ х р З Т О УТ^ тоуас.71 01т 6

*з1 ^хггрхС*т п хх Т^Арагото Гхрт^хо* 1!о*Д* оГруо јхоу јжтгјЛт

о?то тг 7,7ц уАу.о $1 ррттлзхт р*[1т:6г1тѕ Гсјптѕ, гАго х.1 а! раЈу*;!- Хи РоиХх! (Т 7X0 ТО Тсар7Т0 хххо Тзхр^тото У ГхоХЈр. АХ*5<хУтр, \хкхо 1 ’сГХр7 Т0 Т0 X I *ѕ\ ЧЛГ.р^А т гАсх Г х р т а п о .

2) '! оу/х ГхоХ јЈ. *АХ!?аутр ^д^^р^ибат Ет^јалоХј «зиб 7Т)Јт уга оЈ рбуг! тбТ, ?УТ!У Гхрг* у<хпраб1 1 р.ои хХаутЈ Гјлѕто Ии^у-Т40У*

46

шањето. Ни разбркањето од јазиците не ке се слуши гласо од крфта. Во маглата ке отепат брат бра- тот и склавот ке се биет со Господарот до коа ке се стори дење и ке дојдт разденување.

а.] Иљади години сет како дено од вче- ра. Во миродиите на Асиа, во личбините на Мисир,

Ч

во пиачките и песните на Европа синот на В блкот ке се сторит по мек тои што беше како сунгиа, ш то не се виткат, и здрав како Криос. Се еспиан и се измеки. Н ем ат рака јака да држи аспидата од бакр. Едно дување од ветер и падна. Во пепел- та на Палестра. Коуку гиганди тоуку ке бидат џуџиња. Сите ја сакаат, сите ја тргаат, лесен ја тези. Аспидата ке се скр(ш)и, ке се истркаља, ке се на прај бербат во крф та и во калта. Во ма- чното борање две џуџиња ке останат. Со мака секој ке тргат парчето негово. Едниот на Прет- снце и другиот на Зат-снце. Едниот ке земат ж ена чупа руса од Европа. Н ож от на татко је ке се теглит секипат сб пари, на џуџето ке земит богатите нивие. Првиот ке земит ж ена од Грцко кибарцка и разбудена. Во раскрсницата2 на зе- мјата со седум тумби палат имаше мираз Гркин-

1) Тука Голем Александр прескажуват сите што се на- правиа од запустењето на Ромејцкото Царсто до тогај што се направитпакЦарстото Грцко. Пули арно мој милослиф брат што пеиш, како се враќаат работите истите, како ке се разде- лит Ромејцкото Царсто како Царстото на Г олем Александр, икако Царстото ке се направит пак Грцко.

2) Тука Г олем Александр разберуват Ста(м)бол, што пред да се роди тој, еден Грек ја направи и му кладе името Визан- тион.

47

ѓСата тпјМ) тгр$1от ке ае кХпрпт тсгарато• тл/хо Гкрк1г-

ката лге тгретсгелгат ге тго^те^тчот т>т Прѓт-сгртае. Ѕои~

ратб /лои с ф ѓ п /х/Ао? I иаите%1 . В 6 сггбХот ке кХаџпт

ГЈра$ 1от, <т6 к61 рарогпте сге аџееа I јлттракката 1^ 7 -

ко$ 1 укб акратха.' Г к ^а а от геукоф ке ае т а 10\)е укртакс

/36 кр/иот 'гт ^ е / а а т о , ^ба^то ае аХа/Зс аи>от га т с п о -

/Зѓкот * ЈЈ г ; /т е \о т о т Х/тсгето 7'с*7 ^о/Зо лге рто1ртс га /Ус-

/<гот. ЈУе оутаепор а1и г*а Вб\кот огт та^оурт/читто кѓ

/лсХоб/За охЈтакгата Ј к1рптартаката- Ггјрклрка 1 ке оата-

Џат утѓтаата г'ѓ^ппе тааратото I Г/лето укуко(3о. * Д7тесгст иокса I таекриает ргр1 иѓ тгор с г а а т I тгак

Порфората, асто у(.а тго/црпи/Зат аи*ото /ЗситѓХо */'Л Ме/м^

тготОј ке 7го кр^/Зат јЗѓкот I ке ,ато^\!ц-ат.

В , ■ * * ЈХЛ^ах/тб укоитср1€ ает * ако хп^уот орт ф п е - ра. Тоикои ка к о аѓт \ат1те аскцгат (Зртетсто р \ /Зререто. Тоикод како 6атаУо6/Заа1 акк1тгат Т1 како Фопп<;џ асто а с Рафтороб/Зат 6\>т 7гбтге\та, како ртоиу I ра^ои/л /3(а~

I) 'I 'ТСЅаууѕ/Лат* ха^ оИ ат лт [хпгз:* б^стут^ха оох грха- х а ^ х у - а , ^оитб х х * 1о и б * т о*Т'/ Г ;т е у у т Ј у Х р ^ а т а ^ипороиба^л т I

уаоитаг <пто ухо 'лХоилга \ Гхртт, Лтси Тпптс хпорбои < «с-уха оХхС( с?1Уот >а Гхоапот» Хр*лТ1 *<пт: ^то п ат оба ху\ухта трсапооох \т а *1ихт ' К*ЈхуугХ1хтх *та у;а 6;.утат ут^ ;5>х Јр.псрххт астб бсат^и озХ(ат о€и прз^ха^ауи Г'?:о)Лр. ’ЛХс$аутр.

ј 2 ) 4Ј 6а гтр:зха^хУ1а Т^Хг^и б^гтут-тка, ^о-лтб уо, С1ат1Узс о у т тоуао* Г х р т а с т з аб б г х а а т , 1;,'»|јио1 .

3) 1 о-Јха Гу.оХ^л *ЛХ?Јаутр прѕтхаОоибхт хлхо х1 јап1ут1т рѓхот пах \ ^срдагг уѕу*о€х, оут тоуат* С1Т тахр^тото х! о|удпрдУ пах Глјзт^хо, а1тг 'јЗ ^1ут. К а х о о^туе* \ хбоихои* у х о у т т * у& ( а п т с |Зрт1у и т о 7а р р ^ а ѕ т о \ тод т а х р а т о т о а1 р а а \ п а т , Т о и х о Ѕ

г.оо/л7г хд/ .о хоу& уто7ут([з 'ГоЈр-хитц отои ут ! ^1 Х*оиух* ухпрх[^\атооихои Хоап ^ачпот*. у^. ^С{х1хта усуу.орх, у.оуа уто*ут« а а атот о\т! порлуауга хапо [ххухХа, пр!т ут& «рапт у^бхта прн^хх^ау^а об крло

р \х а т . < К а х о о<ЈТа7оијЗао‘ гсхх Т1 Х1таѕуата МаТха сго о т 6 о р ! у тао х 1(х?сарт<гхс>т0 та^Хо».

48

4

ката. Тамо првиот ке се кладит царсто. Тамо Гркин- ката ке пречекат не познаетиот бд Прет-снце. Су- рато му сфети милос и надежи. Во столот ке кладит правиот со кој народите се смееа и браќата не- гови го скрстеа. Гласот негоф ке се чуе грцки во крајот на земјата, зош то се слави синот на чо- веко т .1 Виделото на лицето негово ке дојди на ве- кот. Н е учениот син на В олкот од чуденитто ке милува учената и кибарцката Г(и)ркинка и ке оста- ват на децата незиње царстото и името негово.2 Десет ноќа и четриесет дни не ке поминаат и пак П орф и рата што ј а поминуват синото Видело на Не- бото, ке покриват векот и ке столисат.

Б .3 Иљади годиње сет како денот од фче- ра. Туку како сетистите секипат вртењетонавремето. Туку како остануваш секипат Ти како Финикс, штб се нафторуват од пепелта, како дух и разум вис-

1) ИЕвангелиата кажуватшто беше вистинцка овапрес- кажања, зоштб кажуват што еден ден Христа зборуваше и се научи што го сл}тнеа и Грци, рече со истите зборови: „Се- га се слави синот на Госпот". Христианите што пеат ова кнѓггата требува да земат Евангелиата да ја видат за да разбираат што вистиње вељат овие пресказање на Г олем Александр.

2) И ова пресказања излезе вистинцка, зошто на вистина од тогаш Грците се викаат Ромеи.

3) Тука Голем Александр прескажуват како ке бидит векот пак и земј ата негова, од тогаш што царстото ке се напрај пак Грцко, сите со ред. Како сетне и во коуку годиње на истите вртењето на времето и тоа царстото ке се расипат. Туку пулише како кога дојдеа Ромеите, штом диви љуге направиа тоуку лоше работи на земјата негова, кога дојде саатот сите поминаја како магла, прет да фатит новата пресказања со прао викат: „Како остануваш пак Ти личената Мајка со отворените очи и со кибарцкото чело“.

49

г 1ггспс1 . Х/тсгегптгл Ј\1а1ка сгп битјЗорѓште отсп 1 јиџтгЈр-

такото тспсХо!

ЈЅтетстата г:1 Ј ( е т т « оутасѓџата 1 ѓаџтгартстката јЗо

ра(7кра]:1тоата. ра ^сџлата <то сгегтииџ.тодџтп кк ратгра^ат

ггаХптрообкатмклN Ќ7га<!,га(Зсртотуутска к\а\паткр<т''от

%\ат{г, какоџттартера* ^

>ггг$ I ЈЈоѓт-тпсгс г. Мк

1Ч€то ра (Зекој-. Шптрак1 ата опта /гоО 1%укор1а коуксте I у \ 6тк'7гау(а џтго1’\оут'т1тс. рл • {>т1(Зот1ста} ке I сткаргат, ЈУтоир!. гто Ѓе/и.пта Ра ]1о\кот> г*тоор1 гто 'Ефрат РТј)а- укорот I рто1 *р1 ито Рт1р$тспте /*а г 1рак\<ста кс фта<тп. 77 аО јЗи> те\о то Гг1 сѓфск^ата тто 1>е <тѓ оиукасгроујЗат }ппо1 7 гпт, <пто ук о 1/то1*с<тк 7' 1 о^тстсра I кттгарггсгка М аската г~ роууко гс ± 1 Ро ртстс* у 1а ^ѓрте тоуагт1 орт Гкосгтгатгат ог<

' I

орс\ уатгрст сг то гсџпт да%ат *

\оотас тгак бгт џстак1 I (ЗоХк1 <го ^Ф

13Мтге; ф

Ф /Зо ќбката лграХ^т,

ФФ

ат &1 годџ 1 (36 /х )ретп, јЗаита оУт оутм, старгтпа а т о осг е-

тго6 (Зат \сгт1ра џттохјХоитсптѕ 1 (Змте \ото 1>а афскшта о 1 т6 рѓ сгс о6ука(ТРо6(Заг.кс у \ иатграјЗ^т тг1т >ш. К ап гаџ -

1 ) ' 1 ^ Х ^ Н Т ? V I |Л^*‘ | Л * Х А а Х 1 *Р ЈЛТГрХТ, Г ^ " З Ц » ' [3 'Ј З Т 2 р * Т 0

рХ|;ХЅ Г/.рТ?1Т* 'М I 1') |ХХХД о!/,! г:зт Ј-ПО* <р*т\х <Ј1ТЅ оС/ЛТ! }1уадт!тс 1 ро [^а: грСг 1*тоа рта* ?та 'чк [хпахт пп

Т^урт^лт* I -7: Vхтгрзср1 з. Оотз-д, тр^хо(д \ ау«1Г<з1у <5 »)т4оут хНх $гЛ\и Г|1хат ухт^Хето ^духггрг-ѓ.

50

тинцки личената М ајка со отворените очи и кибар- цкото чело!

Децата на ж ената учената и кибарцката во раскрсницата на земјата со седум тумби ке направат палат во уката на Непознаведот дека ке кладат крстот мартирцки златен како бандера за темницата. Ке сфе- тат Зат-снце и Прет-снце и М ечката ке истопљат децата незини и ке и наранат. Номови ке клават во меша- њ ето на векот. Б раќата што му изгориа куките и ги отепаја булуците на дивотиета, ке и искорнат. Дури до земјата на Волкот, дури до Е ф р ат дра- горот и дури до диреците на Ираклиета ке фтаса над виделото на сф еќата што не се угаснуват никој пат, што го донесе на учена и кибарцка М ајката друго незино дете ја зеде тогаш од Госпот за да сфетит љугето. Орел од тогаш јадит џигерите, орел за напрет што немат вахат.1 Бес фајде бу- луци пак од мечки и волки со заби од крф ке се лиж аат и ке викаат диво и од Прет-Снце и од Зат- Снце и од кате место. Бес фајде пак мечки со но- ѕе свинцки ке керасаат вино во коката на кралот, бес фајде ж олтот гиганда од страот ке направит ку- ла од сечени глави бес фајде црни кони ке ваѓа- ат спуми во морето. Вода од огин, сабиа што осле- пуват ке истера булуците и виде лото на сф еќата ш то не се угаснуват, ке ги направит питоми. Каса-

1

1) И навистина мој милослив брат што пејш во старото вл(р)еме, Г рците со крф и со мака секи пат (први) фатиа ситге уките и занаатите и во нашето време први зедоа срце да се биаат со Турците и (први) се направиа учени тргови и занаатчии, зошто од тоа време имаат гајлето за напрет.

51

7гата г<\ $оспт Р€ ке <ге ^атгоиап 6 1 /т цтгесгот Ра итфи-

7 ПТ€. Тоик^ОГ/^Хсагп у к огтипс сгет како гтегот о)*г фтопс-ра. 1 Л о јЈ.7гоу(1гтт1ата ; * . 1 * Агпп. I /36 Хг./ЗаЈпчтс лге /лттмп

џск} I (36 Хба^ог (Зктср огт % а т * ститае кѓ тгпт*т сг/гот 2'I

^1€гпта. р а т т оит уш/Јлтпгт^и (то тгХага ќе гта!г гта

р тр ^ат /птњртхрага &сто <хф1то6/3 ст гге стторс рек с џттб-

\сг гг\уот иа оитггѓиата % 1€&а> * 1 С т го гтоуј^ орт /Збт€р коу

украџттис Порфирата т т б у 1'\ 7 то/ЈИгоират <ги>ото /Зппг€~

Хо у \ АГС/1.ТГОТ0 ) /с\ у\Л фр\1Т Г:1 ГТО ЧаТР/^СТО 01’Т /Ј,Ср/Ј,€р

уа Тсркф ата . К.боо/сои П у а р т о 1 тдо^кои кс сгс сгтираат

т^( оот^ (па. тошЈкт* /го/стас^ спто ке га.ГРТог/Запт сф^а-

р 1 <тт1 ? (36 1«о)а I С,/17ТОј)6/31 <т1 т6 7 т'рајЗаат р а / 1-7 т6 т1 те р .1

г т р о г у /а ' к а к о /ии/лобпт*: сптб тгстобутат^ а;1то ттр*ко\~

Уои[Заџ\т о р т Г€/и)С ( а п с , 6т€7гоџ/Заат I ф а \ \ 1 о а т оут с п -

тр.кф I (Зисаат р а к а т а гтп р о о сге /грро, 'К е /мо» ^^/Загтаат

от0~(тѓ г а К р а \ о т ±1 *€ }Со\) <г€тсПат /спп&стс н а к о %1€ПЛ Ј к а к п ^ГСПу СГ1Г() а е \ 1>>1>тапт /ПГ€~ аг/мтгстг I С/1тторо6(3<(ат

т 13ѓ г *рч кбгетк (70 во1’€т? к с расгIтто6(3п п Т П о р ф б р о т а . (36ртохнпс/ито ра Т<тркфапт‘ М т г6\е~ огт котгр1га К€ ^аттоб-

<тт1т Каааџттата р<1 /Зѓ.хот. *()гт ратр€ рг1 ’ Ла<ата, Ѕ н * о ( -

т € р п 'гЛрогХагот, <т1то /и \о 6 /З а т крфта I 1/хат оттаспка огт

к6р1 I г1аи1Р (36 т / јк л о т о М сггет асгат а, к ѓ с г \о 6 о ’П'<(.ат

(Зскапет о X к \ Раооташат џптоуат1гто ра Кааа/љттата тт

/Зекот\ у1аЦл о т уи\/.пг6\та1т€ с б к р ф р 1 т<хр(3срата Г / ^ 1 -

*гго\/(Р1 таа к ѓ ртбутаат к а к о р6^1 <пто Р€ стѓ афсткои/Зат *

^Ртра/З^ к а к о К р г б ;* Ш ст аШ ат а сго р о т ^ сс сгф1рт(ТК1 к с I

СГ & аф1РТСГК1 <Т€ Тр ри / I К€ СГ 77 0/с\0Р1Т ра 7то унгксте.

1) 1Мт т поиутг ѕ 'ј'% ј^тг/х хх/о оѓ/1тт Тгјпгг п1 (Зрд- х ^ а д т ^дј;,г:от»Т€? уу.о поиХ'.аг т р с Ж т т д г . уа оод . р з з х д ^ ј у ц ^

чк Јсоуеа 1'поХг*д *ЛХѕ;зутр уА у.г) ^дт^оиатг.т а*Ло-|1т:4у‘т а г а - ттдрагтото у з Ѕ т х а г г о Х ) тохаог» х а х о а1 втирк.

52

бата на векот не ке се запусти од бесот на диво- тиите. Туку иљади годиње сет како денот од фче- ра .1 Во богастиата на Асиа и во ливадите ке биди мек, и во лошиот ветер од Зат-снце ке патит синот на жената. Н а раци од јабанџии со плата ке дајт да држат бандерата што сфетувит се стори мек и бо- лен синот на учената Зиеда. Едно дух од ветер го грабни П орф ирата што ја поминуват синото виде- ло на Н ебото и ке ја фрлит на душемето од мермер на Ц ркф ата. Коуку Гиганди тоуку ке се стораат џуџиња тоуку момци што ке најдуваат ефха- ристис во икони и зборови, што праваат работите на други како мајмуните што псујаат, што прекол- нуваат од неможање, отепуваат и ф аљ аат од страф и викаат раката да му се мрни. Ке му извадаат очите на К ралот, ке му сечат косите како жени, и како жени што се љутаат бес себеп и зборуваат на ветер. Конец со конец ке расипуваат Порфирата во душемето на Ц ркф ата. Болес од коприна ке запу- стит К асабата на векот. Од натре на Асиата, синој- те на Арсланот, штб милуват крфта и имат опашка од кони и нишан во челото Месечината, ке слушнаат викањ ето и ке научаат богатието на К асабата на векот јако 6т јаболците со крф на црвената ја- болкница ке догтаат како нози што не се сфиткуват здрави како Криос. М ечката со ноѕе сфинцки ке и се сфинцки ке се трни(т) и ке се покл онит на по ј аките.

1) Јет за чудење на вистина како секипат истите се вра- ќаат работите, го пулиме вомо за трекипат на ова пресказања, на која Голем Александр прескажуват како ке загубит шло- ббдата и царстото на Стамбол, токму како се стори.

53

Ткрксикпта кк крѓис ратапте I Ое сгѓ $ 1 ку1 ит егаага ' тои^ коО о/З^е рс/љо^Хс/З^ 'орт отетга/Зшче џтграта/со рпге; ф/иите р ѓ сте џтгспат а о тго укхкот.

'Оаобј.ситеает ртеша I тгак итјЗаХсгет I тсгетер & сгег'-тоуџ иеитѓ\1 иѓ ке тгоџмаат к о у а кѓ сге тгХои<т\а у к р џ е р - тек оут %//иата*1 Г к р а и г а б џрбоиукои ук\а /3 \- I укХа(За таартака ке а е аетастл кс ае аторст у ш у џ а гто \ у к \ а I ке а е \ а ф р \ 1 Т ра красот иа ^ср,1.ата. Кратот рг- рартирсО' то ке 7тагтп /Зо е^ере пит Крф , Меаетасиата л'-: о{пг\аа1т N ѓ/пгото . К б ^ ш араХаитака /садиата /Зд крф ке тгпкр1~ в(тт I кѓ охппа/Зат /Јскот, асто тгокрх/Зкпшаке I ат о\с- аоо/Заасе Порфграта аста ус<1 тгораиоб/За а!иотј /ЗипѓХо и<«. ј \ ггјлттото. К ш ке 7гр*кп$1он/Зат 1&7о р ш г а ил ^ѓрлатао г ц и р с г а ! * ОаХетгоб/За I у1 ттраХт /иСКс а1те о сто тгокр1г/Зпт ара \аит акпт а к о ± 1 а оит к р ф . Ш/меепт о п ^ и и е т е I аџееш е оит сгтраф. Хофра кро.јЗет ќе а е отбрст тгатрси~ т ата9 Гкртасиш оит /сака \ оит теакка тп/Затока. ЛгТ|ф а а к с р ке ^аргаои/Зат %1/Зота иа оитаеисот ^а аретисе I т тасо1птата ц а ксф, П \ а т а 1 иге бит аѓ/Зита; I тгАп' асеиге оит атрп/х. N<1 7готг ке итаст Порфирата Ка^сегче. Тг/^Че- те ^а фет/Зпта а \ а / 3 а I ти^саче прт оџтгеаои/Зарсе N 6/3^ рссаста^иа ито/Зат %со\то /3!рте\о бит а / 1 рт. ЈУа /тКтае те/пптаа ухакот ае тграст ксф. Ко1 кк тгрс са^соо/Зат \атор!ата ра ^ѓ/иата, асто уса рс./1 ат ! К б у а *се г гбситс /Зрс/ито укоатго^сата а1то /и \и {{Зат \соОукето I ае ра- Р1т а б крф, ке ^атгаКст удо\сјЈ.< о у к р г>а 7јЛт- о итае. %фетс\ото рс^сро кк 1акипт џаХкото /3 ситеХо ра јм а е -

1 ) Т о и ^ х - у Ј т ггр:аЈса^Лу1Сто ао ут 1^о > ооихои

р з Г ^ - Ј р о и б а а , ^ : (х ^ ' /и т о У-х ~ т з | л : ; п л оут Ч ’оСог<пТс.

2) Тои.*.*х Г*оХси 'АХе^хутр гргаха^оиСхт I гсХ^тсчт /схко / а - т^уткуа гсатротатх у1\г'ло^*з п^т Т о и о т а т .

54

Г ркинката ке крени раците и ке се викни децата. Ту-Ч V

Фке се биаат со по ј акот.

Осумдесет дења и пак двајсет и четери и се- дум недели не ке поминаат кога ке се плусни грмен- тек од земјата.1 Град со мноугу глави и глава царцка ке се сечит, ке се сторит јагма што игла и

исфрлит наЧ N N N крф. Месечината

небото. Кож а арсланцка макната во крф ке покри- ват и ке удават векот, што покривуаше и столи-суваше и о р ф и рата , што Ја поминува синото видело на Небото. Кој ке прикажуват историата на земјата уморена!2 Ослепува и ги прајт мали сите што покри-

ф. Софркрф

и од теш ка пивачка. Диф аскер ке харисуват (ж)ивота на учениот за сметње и на

Ф

ФП орф ир

месечина стават ж олто видело од смрт. Н а малце темница јакот се прајт кеф. Кој ке прикажуват историата на земјата, што ја немат! Кога ке дојди времето госпожата што (милуват) љуѓето и се ра- нит со крф, ке запалит голем огн на Зат-снце. Сфетилото незино ке искинит малкото видело на месе-

1) Тука јет пресказањето со дено незин, коуку јас разберувам за земањето на Стамбол од Турците.

2) Тука Голем Александр прескажуват и пл ачит како ка- тадиса патридата негоја пот Турците.

55

<т1рата како сфѓткш, I како трр бит рарте^ а1ртаетот ра сгкХар1 те* ЈУтѓтаата ра Г*крк\,рката кѓ отхотгаат а к р к р а Хакрау о у п р ќе ^атгаКшат орт N 7 оираф ѕ ]>тоСр1 ртб М а Х ѓ а , N атре $ 6 Порфџрата ра ттоттот, отѕтта- Р1 0 Т тапр к& атар1т. ’Ј актор ртетаата ра АТѓта^ката' кѓ \1%шат оуате рбуката ра тираррот} атигатшт брт гукрбџтгот таар ке ак оџтгѓа1ту ртѓтаата ра %1ѓрата ке %ако\1ааТ‘к ѓ а ѓ р а ^ ѓ р а а т ра ра^шр, тоороО а& крфтар1укра кѓ ^ /^ а а т 1 к1 оа^Хо/пгортаат ^ѓ/иата р<1) *Л пр а I

*

у а ^тгарта I а ѓ г р е ттатрсртата р * 'Л ^ Х Х ^ а т а ,* I астра рА

10 ртуааѓ<1та 1 I оѓтре га М с Р о а , * 0 \>р6рп\ч ке а/т гаат

/шХта^е %а рт I «7 6 ра тгра$апт у а ± \ р Ха тгатр1ртати То<у- каа и М ѓ т а 1Ката. бит ^ѓ/мшта ^аџр^рат а, карте а*т г/ к \ а р ~

трс 1 а е у и и п а а т /с ѓ у к ^ о о рс/^7 карте ттшр1та^ тбрагр*,

тѓттаат укаХ^те /хтгракш г1удр1^ к 1 апОат тгатр!ртата /ха-

Ф X

$1. 8 Тоикод тгатр1ртата р,6уш рѓ

1) ПоиХ; хбои/.ои хохјхои ^ т ро а >1 г р ѕа х з^ а у и т о , 10 о*[х ух^Хт 'ЛХе^хутр г.ргтхтс^а тг/шта \ утСз^а* ух^-туа гл^т-

схоиоа р п т х 7 (^Х 1 т оут N тои -г-р 1 рЈопуд «ут N тоиуау у а и 1'хрт« о х а т а р07тхлу'а оут * 'Ј/тДаУТТј.

2) К2Хо ГхоХ«|1 ’ЛХЕ?а7тр ;лп!?и талр уа Мах ут -/» 1 , €о т:о о*дК//то /р!ц5 'ЛучХХѓата [А-ѓзи 'Гаао уа '1'го7аХ1а.

3) 'О у п т а с д т а [А7:|71С Таар уа 'Гтахс.4) М^уоа р ^ - з и Тадр у к Гхср:г-5) | \ а $ р.ал:от тѕрт^о^чау оут 7ср*ах2^зуц: хо ч х ГхоХ'и 9А-

Хе?аутр гаЈса аХоиа^рац оХо*Ј71ау{<то ^а арт-ЈГхо р,6уи ута јп-ѓл^аатутѓгаага уа М ггаи хта ' а ' /д р 1ат1. « К т о -у го а с (л у : ѕ т\ оЧ^л^.г.оУти|Ј.г. К ѕ пптЈХ* таао *а^тс ^т^тзата уз. ГхрхЛухага а1 бр^Са ат т{уха ^чарстг у1у*'н* N4 таЈЈса‘( 5ут о б и , а<уха а*т (Ј^ооиухои \ ц х ' ј & X1С1. КХа <?!; >азг ^атлислсм крг^та, \ Х 1 ( а т*роТ, уи т\^ат;ра01|аг \ тЈртсе ут*гѕ уа ^аУхата уаа^а М*гсп*ата. Таукх

56

чината како све(т)ќа, и како трн од надежи срцето на склавите. Децата на Гркинката ке откбпаат скриена искра, огин ке запаљаат од Д унаф 1 дури до М алеа. Н атре во порфирата на попот, отепа- ниот цар ке станит. И штом децата на М ечката ке лиж аат уште ногата на тиранот, станатиот од гробот цар ке се обесит, децата на ж ената ке се закољ аат, ке се наденаат на ражан, туку со крф та нигна ке измиаат и ке ошлободаат земј ата на Атина и на Спарта и сетне патридата на Ахилеата2 и сетна на О дисеата3 и сетне на М иноа.4 Уморени ке седаат малце за да се на праваат хазир за патридата. То- гаш М ечката од земјата замрзната, каде сет глад- ни и се јадаат меѓу ним, каде пианици тирани ке тепаат голите браќа нигни, ке сакат патридата мо- ја полна од цфекињ а и ке пусчит малецките нези- ни, што имаат ноѕе од прасе, да се смеаат со моја патридата со зборови.5 Туку патридата моја не

1) Пули коуку токму јет во сфе пресказањето со сем што Голем Александр преткажа триста и двај се годиње прет Исуса Христа, велит од Д>тааф и вистина од Дунаф фати Грц- ката востаења од Ипсиланти.

2) Како Голем Александр беше цар на Македониа, во по(феавото) време Ахилеата беше Цар наТесалиа.

3) Одисеата беше цар на Итаки.4) Миноа беше Цар на Гирит.5) Јас малиот терџуман од прескажањето на Голем

Александр така слугафам со слушањето на срцето моје да вељаат децата на Мечката ахаристи. „Дојдоме за да т(е) ошлободи- ме. Не пули тамо каде децата на Гркинката се врзваат сега јарите нигни. Не чекај од овие, сега сет мноугу немож- ливи. Ела со нас истуриси крфта, дајси парите тфои, ние ке ти направиме и тебе дете на мајката наша Мечката. Таја

57

с [ р а г а како сфеткш, I како трр бит рарте^к сг1ртсгетот ра скХаЅ^те. ЈУтбтаатл иа Т к рк м к а т а к \ откбтгаат акрхера Хсгкра, бут(Л} ** $атга\шат арт ЈУтобупф 1 ЈпоСр^ угб М а \ ѓ а . 1Ѕатре /Зо Порфирата \>а 7го7гот, бтвтга- 1>сот тстар к<: <ттшчт, ’Ј сптбр, утѓтсгата ра Ј№ѓт<пката'к ѓ \ 1 ^ с а а т о и а т е џ б у к а т а р а тирариот, а т а га т т т брт

гукроЈлтгот т а а р к е бригѓспт, гт ѓт аат а р а З с ѓ р а т а к е

% а к б \ ш < 1 Т ‘ к ѓ стѓ р а р т ѓ р а а г ро, р а ^ ш р , тоироО а б к р ф т а

р 1 у к р а к ѓ Ј ^ / г Ј п а т I к ѓ пт \ор,т гбрт аат ^ ѓ р и а т а и м " Л п р а I»

у а г а р т а } стѓтре чтатр1ртата р г ' Л д ч Х Х ^ а т а , 1 I сгсп * а рЛ

'Ортиатсгѓата 1 I о ѓтре г а Л И г о а , 4 0\*}1оркР1 к е о стгиат

/х а Х т о г г е %а рт I а ѓ р а тгра/Запт Х а ^ Р X*'1 ,тгатр1ртата Т 6у~

к а с г 4 М ет спкат а^ бит ^ ѓ р и а т а ^ а / 1 р ^ г а г а , ка р т е ает г/ к \ а р -

Т Р 1 I а е <усартаат џ,ѓ*ук1о о ?и/с, карт е тпархтсп, т ирагр^

тѓтгаат у к о \ 1 Т € ц т г р а к ш р гу д р ^ , к ѓ а а О а т тгатр!итата ц а -

у 1 а т г о \р а о р т т а ф ѓ к ш р ш I д ѓ тгобата^т џ а \ { т а к 1 Т € 1>ѓ%1г-

Р1, <т1то / / м а т рбт^се орт ттраае, Рта а ѓ ајмеаат а б јљбуиг

ттатрГртата а б ^(лтгоро/Зс. 8 Т о и / с о д ттатр1утата р б у ш рѓ

1) ПооХ* х/јоуко\> тохЈхои у(^т ро а >1 г р ѕа х з^ а у а т о , 70 а$(1<31 ух4Хш 'ЛХе^хутр тгдотд \ ут€**а$ ^ х о т у и гл^т-(УОисЈХ X1 Т ОУТ Т\Т007*^> 1 [11аТ(73 ОУТ 1ЧтОиуд^) >ЅТ1 1*хрт«о х а т а р07ТХс*/'а 07Т * Г ^ гД хуттј.

2) К з х о ГхоХс|1 ’ЛХг5а7тр ?хт:1аи таар уа М а х ѕ у т ' / ' ! ,гто <рН //ТО Јзр1|*.5 'Лу^ХХгхта [жгг1а{г 'Гсглв уа Т*оааХ1а.

3) 'О /п т а с Д х а (ј.7:|71€ Тахр ^а Т т а /л .4) М^уоа р .^аи Тсгзр у& Гхсо.т.5) 1 \а $ р.аХ'.от т:рт^о'ЈЧДу оут тгресхх^зуито уа Г хоХ ;»1

Хг^аутр таха аХоиосраЈА *>о аХо*Ј71ау(«то уа арт-пто р.&уи ута јМХ^аатутѓтахтх ул М ѓ ш и .х т а а*/др1ат1. чсКто<‘утоаг ута т\ 071ЛЈ'лг.о'Јтир.г. К з пптЈХ* таао хаутс утИтзат* уз. ГкрхДухага а1 Ср^оаат т{уха -у^ѓр^тг у1,|'Х7и N1 тајхл! &ут обс;, а«у*а а*т |х.уооиухои м ? л . м11/Х« а4 * а л 1агоир104 хоѕ»тѕ} .угаТа» 7глриг ут^оГ, уи х! т! уакрабгрг \ тЈјхпс ут*Г6 уа ^аУхата уаа^а М *га(хата . Т а ц л

56

чината како све(т)ќа, и како трн од надежи срцето на склавите. Децата на Гркинката ке откбпаат скриена искра, бгин ке запаљ аат 6д Д унаф 1 дури дб М алеа. Н атре вб порфирата на пбпот, отепа- ниот цар ке станит. И штбм децата на М ечката ке лиж аат уште ногата на тиранот, станатиот од гробот цар ке се обесит, децата на ж ената ке се закољ аат, ке се наденаат на ражан, туку со крф та нигна ке измиаат и ке ошлободаат земјата на Атина и на Спарта и сетне патридата на Ахилеата2 и сетна на О дисеата3 и сетне на М иноа.4 Уморени ке седаат малце за да се на праваат хазир за патридата. То- гаш М ечката од земјата замрзната, каде сет глад- ни и се јадаат меѓу ним, каде пианици тирани ке тепаат голите браќа нигни, ке сакат патридата мо- ја полна од цфекињ а и ке пусчит малецките нези- ни, што имаат ноѕе од прасе, да се смеаат со моја патридата со зборови.5 Туку патридата моја не

1) Пули коуку токму јет во сфе пресказањето со сем што Голем Александр преткажа триста и двајсе годиње прет Исуса Христа, велит од Д}01аф и вистина од Д}тнаф фати Грц-ката востаења од Ипсиланти.

2) Како Голем Александр беше цар на Македониа, во по(феавото) време Ахилеата беше Цар на Тесалиа.

3) Одисеата беше цар на Итаки.4) Миноа беше Цар на Г ирит.5) Јас малиот терџуман од прескажањето на Голем

Александр така слугафам со слушањето на срцето моје да вељаат децата на Мечката ахаристи. „Дојдоме за да т(е) ошлободи- ме. Не пули тамо каде децата на Гркинката се врзваат сега јарите нигни. Не чекај од овие, сега сет мноугу немож- ливи. Ела со нас истуриси крфта, дајси парите тфои, ние ке ти направиме и тебе дете на мајката наша Мечката. Таја

57

к е 1 јтт {птораеро Ѕрт тгоџи/ап.те у/сгтш, рс к ѓ о ѓ Ј^Ха- ^/•т стб ^џтгорбјг3и. МѓтсгСѓсата тбука.сп I /ха^Хетаксте гга

сгф(ртсгк1те рбт^ие р ѓ сгс сгтараат џчтеѕтгС. ^Јт^/Зи јп - о у Х о у -

тсп *е сг\€%мат ра чгатрсртата сгб тст 'у и з М а . ЛТѓтаоката

р,тг\±га орт %1 о \ п о т т <по$кк /се сгАе^V т'оика. К е ^гѓ о'тѓ-

/1У(т тгак ертеи I сгеутоојх ртр1. ЈЗо ргкптгар^ ^сгтсгки-тѓрс^

/36 / ш у к Х а (п>т \а ^ 1 € П € > /п г е с п п /птоц\оГпсг1 ке тртспаат*

()џ\афт<га*а оит / ѕ л г б \ к а > ^атп/ЗаРсе орт у к \ а $ , у д о р к а п у а

орт тгит *Е1>т€1’ ^аРаит к к дстарст, рта отетгобјЗаШ I рта

у д б р г г п , %ртрп о\)на} рт<1 а е бт /пграгоб/Заоп I кр.тѕр рпрт<к

рт * </Т7г\аг1гг1. N тј/Зо укртсПаат /Ј,ѓттк1т$, 1>а у с а ^ к

огт /1\:т ) 1ка р ѓ '*г7тг\'1асат I к ѓ (ЗсОат \(<о6ук€то. Г$а ри.^/1-

т гр к а п ето ра уш^^тспте гк к ѓ сгѓ <т\о6а1т у к \ а о от рЛ

крфта. Л б гтпџ/икгот I /36 /1 а у к \а т А рлграт к ѓ *Јтѓтгат

/птрат 1 <тд\а/Зот к€ а е т с 7Гат Ј к с тто/иб^т р<\ укоатгорта-

рот. №тоир1 рта сгѓ <ттбр\,т рт1у1ег/ рппрт€ ра^рхеРои/ЗаР^е *

*{ Т' х ) /1 хоортохДгЗхт. > * гГоихои хтл {лоу**у. { {1.0 оу тухо^ОЈЛт . ♦ Ии Гатгтѕ 'З-хјдл V* |ло Чз; >тг ^а 7 тк о* 0 7 1 « ло{л.пб7Т'.гѕ. Коухх ух»/с(дот {хоуЈот 'У ча р |л! Тцази утл;у( а!пог

ри [лп^ке обот* уапо\ 1 оКчт*. ** 1'"1угсV УТрог>л Тзар ј .чоит^и {а ута \ ухо оттарт^. Кбуха јхо&тд ц г р г /и

{Ј.т:и* т^рхууот, р».Ј Ц^и^тг уоухдг* Уеухорл I **1 7гр*7Т ^бхртг,I уг(јои/«. гА т Г(1 / т 4 уто* 7т 1уо г о Л х а \ оут т о у ^ С ^ ј А у 1л ^ 1х с т [}*'»!.

Коухх- 7Т0'»7г/;рТ€ ’3:х*г::хт ухХз7ТОЗГ* \ 0у*70т \ 0ГС»“г / ^ ^ У М Т Х ' Ј у у о ОТТ^^ТЗ, С ЈМ~ат хххо а1уха ј л п т и ^ у и т о агпзиУ Т а ^ е Ј АМ4 Ј1.01ГС “ ЗЈ>» *. V г а х Х * ’* Т4 7 Т 1 П а Т 1 |Ј.0У ^О. У г а о ! О • Ј г и т ;

М л т о т о уа М : г 71Х 1 Т1 у 11г ^ ‘х и о ^ у а т , гхјло а с т у х л а ^ Т У ! \ о!. у ^д у-

т з з т ;х1у х 1ои Угр , П1* 71: ‘Ј 1 тирауу» р г 1« г г { л п р з У л а т з ухбХќ у1у х у и

N1 тјѓхлј!. г А Х *Цд т\)р*^у1зи Мттрах^ат!* ЈаАТј ут^г^ата 1хрх*1У'- хата -зјт 7Ј{/6ГХ(б{ 0 ^1 * 0 *${ \агоир1а хрутд \ гжХојЛ^оут!! 7.т17хгхI Хг:7рт* ’\'иѕи\\хх* \ Г*\рт‘ Ш ат* 7т1Сц Коптп у1 р*< Тапгѕ г'с|Х// ј*.голг1^*:: ' Ј п * г хр^р. ' Г с ? х а ( л уА п 1 ^ а п р х х т г.ах ^угр^С^ 1

XI 0 и Х ^ { Х Г : ( 1 7 Г Ј З Г \ Ј > . ; 7 1 ,

1) 1 х к х р о и Х ц и ута ѕ! рртааг а>х)тАт(гг Тотетб. К^*о 7л

58

ке имат забораено од поминатите ништо не ке се изла- ж ит со зборови. М ечката тогаш и малечките со сфинцките ноѕе ке се стораат бесни. Диви булу- ци ке слезаат на патридата со цфијања. М ечката биена од ж олтиот човек ке слези тука. Ке се сте- мнит пак еден и седум дни. В6 расипани исчадени, во магла од лажење, бесни булуци ке трчаат. У лаф чина од болка, испивање од глас, гореш тина од пат. Еден занаат ке останит да отепуваш и да гориш, една ука, да се одбрануваш и еден радос да отплатиш. Диво ке грчаат мечките, на јазик од мечка ке исплашат и ке викат љугето. Н а раз- бркањ ето на јазиците не ке се слуш(а)т гласот на крф та. Во думанот и во маглата брат ке отепат брат и склавот ке се тепат и ке помо(ж)ит на господа- рот. Дури да се сторит дење и дојде разденување1

ке ти помо(ж)ит и ке ти куртулисат." Туку патридата моја ке му отговорит. „Вие ни истите сами не можафте за да се ош- лободите. Кога големиот мојот Цар ми имаше даено сетиот век вие бефте уште ќори и бес уста. Еден друк цар мој ве научи за да зборувате и го отепафте. Кога моета браќа се биеа со тиранот, вие лижефте ногата негова и (г)и предавафте. И друк пат имате дојдено тука. Од тбгаш знам јазикот ваш. Кога дојдофте секипат гладоста и расипачката, огнот и оте- пачката само оставифте, секипат како сега битисфањето беше да земите мојте пари и да клајте децата мој за да се отепаат. Местото на Мечката јет замрзнат, тамо сет гладни и се ја- даат меѓу ним, пианици тирани биаат браќата голи нигни. Не сакам по лоша тираниа. Браќата мој, децата на Гркин- ката сет неможливи, зошто се истуриа крфта и ошлободиа Атѓшата и Спарта! Т есалиата и Г ирит. Вие сте диви, зошто (ни) вас истите ошлободифе со ваша крф. Чекам ке се напраат пак здрави ике ошлободаат и мене.

1) И пак пулиме да се вртаат работите истите. Како на

59

В ' . 1 ' Ш Ш 1/ Т 1 у К 01>Т1Р1С СТ€Т КО.КО ГТ €Ј'О Т 01>Т О Г ( Г 1€ -

р а . ЈЗо ј т п у д а т а ш т а и а "Л с гс а I /3\ \ 1 $пут 1 те ке сгО '^/лѓ- /С4т сгсуот х>и 4 Лрсг^КаУот /36 7 пѓмето 4 тге^т/чте т “К> 'ротга.к ѓ ст€ \атт1аУ1т, /Зо у и х г у к г г о т р а 2 / ат~ Ѕј/тсге к а / т и стѓ

^ / г а т от<т1 те сгсиот р а Месгетсгигата, К€ <те ра^/хтго\1т /л г о -

ои<укоу \хнт1о. N < 1 р а т с п ѕ у\а/љтгат^1т<тк1 к е г п а { гт . 1>ср-

^кхат 77ох)(ТК1Т€ . Рохјстсп ' \ 1 о д у к € уха/кттагт^и (70 1'г\/ЛЈп

к а к о 1>6^1 I <то рат<т1€ /1тте\1 к е и п а а т Касга/лттата 2»а

/Зрјсот. М ѓ т с п д г к к /31раа.т 1'<хгт{Зор оит е ш и а т а 'гг^рта I

ух 1/ З и ч л о т /Ј.прето уагт /З ор орт џтроиух-ата* Ѕ к \ ѓ /31 к ѓ

<т€ гетгаат /1 €.ук\ох> >1/ 1 . ^сте отох, к \ 7 гоОКсаат пХ Кагти/1 - тгата га /Зѓкоту сг1тс ратспе кс сг 1атеукгаа > ст1 тс го(,'1€ ке оитаат N /I К п<тај.1 тгата Vа [Зѓкот а ^ 1 р %а стџрт *тип)т х/а Л1 с<т 1 тсг/. 1/ага ке сге ст/1 €1 т I ке <тѓ ст/хгаат сто р ѓ у 0 <к ке /х о \ \ 1 т *> К€тг\асг1 тк ао ио^*от 1/а татко/хои, сптб /хои г"*јгтг(- I>а, кѕ /ља/Зат /Зо те/иптаата. Тр1сст€т I стѓртоо/м I 7га.к сг!'- Т€1> 1Т1ч> %ѓ ратгри/З^т /гѓк 1 стѓ ра^/17то\\ аи>от ?'а *Ар~~СгЛа^ОТ, СГ1Т0 р,7тѓсГ1€ у и \ к ОУТ у 1а / 1ТГ6\ТСГ1Т€ К р ф и € V I. К 6 ~

^ х * а ѓ т у ото јх| т т о о у т јх^ т т о т о у а т г р х з х а ^ а у и т о тгр^т ј х з Х х о

у т а т с у х п р л ѓ д т ; ј р т т о т о I и р Т 7 Х о т : р а х т ? 1 у т о *ј |а \ ? у т г > у т « у

Т:{1У1Т7Ј I п\1ух*;'хз.т УТ1; Ј1 п;о‘лХои пц 71т4 оI прддт ТсЈхт:::: шОУо п р ѓм ѕ ч јЈхт.тсаиха. '1 1 т 1 об-.ѕ оут у.оуха /Ј утрЈ‘*ат *з1утау;лV Г>Т*У УТУ*., огрот* ха*о спто ^ )л г.ог^ха^ауито I хк ак чхгс:' -Ѕх - Чт^оооаусѕ, пои*^оиЅз д т т. ху.о уто*утох. “ОуТ \зтор1атз г*Т1Ррѕр.гто, гј1то ^р^о/,х^дуито р1Х(т уа атт^зрзуато уз {■јтото \ 7* ое^т^ич \ ?утсу ут^ц р.пѓ'Т,. ѕ 'јл^ѕо,-т ут<$ оогоим-утгзгт ухоут^уц.

I) Го^ха у.д/.о \ V* ^хрх/Дауитс VI јл гото А#. \ а'., 1 6<}отргутсто оут 1Г. грг^а^оо&ат ^апои-зт^ито тзаротото, К а чп».-т ^ а у и т о У јј.е тото А/. V* пргзхд^ау.кто рѓХ«т утѕ« г уту\ та;;!р1е-о^т ^6х»а, тоихх Р:Х:т п1упѕгт утуг. 4Лхо Г-»А1а5 С***туо ут 1 * */о- ХЈЛ Г|Ј.2 аг уа јЈ.тато^ауито уз. иЈзтото а Ј а 1 то у^т гттото аб ч т п - аухччта уа р.1отото (2Ј, уоОјј^со гАчхпгт- оут 1атор1ата ххо

оСоѕ уо^лгро ка^оОбат «етотот1у1Ѕ у х о у т т .

60

. ч

В. Иљади годиње сет како денот од фче-Ч

ра. Во богачиата на Асиа и во ливадите ке се изме- кит синот на Арсланот во пиењето и песните на Европа ке се испианит во јангинот на Зат-снце ке му се земат очите синот на Месечината ке се разболит мно- угу лошо. Н а раце јабанџицки ке дај да нер- ж аат пушките. Руси љуге јабанџии со заби како нози и со раце бели ке идаат на Касабата на векот. М ечки ке викаат надвор од едната порта и дивиња од морето надвор од другата. Склави ке се тепаат меѓу ним. Сите очи ке пуљаат на Каса- бата на векот, сите раце ке се истегнаа, сите ноѕе ке одаат на К асабата на векот азир за смрт синот на М есечината ке се смеет и ке се смеаат со него. Ке молит и ке плачит, со ножот на таткому, што му оста- на, ке мават во темницата. Триесет и седум и пак еден дни. Се направит мек и се разболи синот на Ар- сланот, ш то беше јак од јаболците крфнени. Ко-

најсетното место од местото А. на прескажањето прет малко време да се направи царстото Грцко се праат пак седум и еден ден темница и слегваат диви булуци, што се праат себеп од отепање и расипачка. И сите овие од кога ке држаат седум и еден дни, спрот како што вели прескажањето и ке се напрај раз- денување, поминуваат како дојдоа. Од историата знајме оти времето, што прескажањето велит на битисфањето на местото А. седум и еден дни, беше шеесет до осумдесет годиње.

1) Тука како и на зафаќањето на местото А. и а. и во стредето од В. прескажуват за пустењето на царстото. На би- тисфањето на местото А. на пресказањето велит десет дни четирие- сет ноќа, тука велит педесет дни. Ако земеме заедно дни и но- ќа имаме на битасфањето на месгото а. што јет истото со бита- сфањето на местото В, нумеро педесет од историата знајме што ово е нумеро кажуват петстотиње години.

61

%1а т а а р а \ а 1>т<тн а пј>т к р ф к с а ѓ ( г к а т и т Ѕ р т к р ф т а I а к

у а т г р п / З ^ т т т а р т с г п п а . К б о и к о о Г с у а и т о ^ т о о у к о о к ѓ о к г*о,-

п т р а р а а т т ^ 1о и т ^ 1 Р 1а % т б о о к о о п р а / л и , с јч т о к к к р ш п - х а т I

к к р а с п т г о б ј З а а * * к д ^ с а т а о р а Х а р т а к а } 2 } к а ч г о б / З о и с е о у т

о у к г * р т е т а а т а р Л / ^ 1с и а т а к е 1а т а с а т а а т /хтг6 Х ш . о т / :* к т ^ р ,

Т р с с а е т с а е г т о и / х р т ѕ р ш т г е к р к к 1 п г о ( х п > а а т к б у к а / З и * -

/ З е Х о т о р (1 М € а € т а ' и а т а к к а к о & у к а о ч а , 1 П о р ф и р а т о с п т о

7 ш т г о џ с у а б / З а т а п * о т о /3 1 р т с \ о у Л ^ е / м т г о т о к \ т ѓ о к р 1ст>

т г а к I к ѓ а т о \ 1а а т / З к к о т ^

Г \ % д аитд и1 ХХ^аРтс укорт ппе аѓт к а к о ртегот оит

фта1ера< Т о о к о и акт а кк п га т "ат1те (Зрткмсто р<1 {Зр-./1±го

2 аскатат датаиоб/Заоч, Т 1, к а к и Ф о Т р ^ , а1тд а к тгхфто-

роб/Зат орт ттктге\та> к а к о Ртод^ I к а к о ра^оу/м (Зкати*-*

так1 \ 1тас1 а т а / Ш 1 к а стд ота^те ОРт/Зоркга I етд тсп-Хото

кс/ктгартако».

МПГПЅФЛЧИЕ НА ПРЕ2КА2АИ1ЕТ0

62

ж ата арсланцка од крф ке се скапит од крф та и ке се направит парчиња. Коуку Гиганди тоуку ке се на- праваат џуџиња, тоуку арамии, што ке крадаат и ке расипуваат кож ата арсланцка. Скапување од огн децата на жената ке исчистаат болниот ветер. Триесет и седум дења п(е)к ке поминаат кога ви- делото на Месечината ке се угасни и П орфирата што ја поминуват синото видело на Н ебото ке покриет пак и ке столисат векот.

Г. 3 6 што Иљади годиње сет како денот од фчера. Туку сет секипат истите вртењето на времето и секипат остануваш Ти, како Финикс, што се пофто- руват од пепелта, како дух и како разум вистин- цки личената мајка со очите о(т)ворени и со челото кибарцко.“

БИТИСФАЊЕ НА ПРЕСКА(Ж)АЊЕТО

/V л ш а а

Ш Ш Ш Ш м Ш Ш Ш Ш

о ш а и з д а а аI ,1

3 АВОД 3 А УНАПРЕДУВ АЊЕ НА СТОПАНСТВОТОНА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

ул. Венјамин Мачуковски бр. 6 СкопјеТел. +389 91425-175,164-033Факс+38991425-176.429-196

Г енерал ен директор Малан Христовски

Директор на ЗУМПРЕСВинка Саздова

Коректура

Велика Ширалова

Компјутерска подготовка

Принт

Печат

Југ ореклам

1996

Според Мислењето на Министерството за култура наРепубликаМакедонија број 08-95/555 од 15.03.1996 година, за книгата

Претскажувањата на Голем Александар се плаќа повластена даночна стапка.

I

р

џ

1