Ernstige Gedragsproblemen

Richtlijn

Waarom deze powerpoint?Je wilt jouw collega’s of samenwerkingspartners informeren over deze richtlijn• Je bent bijvoorbeeld behandelcoördinator en je wilt je team bijscholen.• Of je bent ambulant hulpverlener of pedagogisch medewerker, je werkt met de richtlijn en je wilt jouw

ervaringen inbrengen in een teambijeenkomst of werkoverleg.• Jij en je collega’s organiseren misschien een organisatiebrede informatiebijeenkomst over de richtlijn.• Je hebt binnenkort een afspraak met een gemeenteambtenaar en wilt hem/haar vertellen hoe jullie

werken.

Gebruik dan deze presentatie! • De presentatie start met algemene informatie over richtlijnontwikkeling. Daarna wordt er ingezoomd op

deze specifieke richtlijn. Per hoofdstuk van de richtlijn geven we de belangrijkste punten en/of aanbevelingen.

• Zie deze presentatie als een basis. Maak het van jezelf door slides toe te voegen of weg te laten, het interactief te maken met vragen of opdrachten. Of maak het persoonlijk door eigen ervaringen te verwerken.

Instructie voor

presentator

Tips voor een goede presentatie• Bedenk vooraf wat het doel van je presentatie of bijeenkomst is: wanneer ben je tevreden? • Sluit aan bij het niveau van je toehoorders: is het voor jou helder wat mensen al weten over dit onderwerp? • Wil je uitwisseling stimuleren? Zorg voor passende werkvormen én neem de tijd.• Ken de achtergrond en inhoud van de richtlijn waarover je presenteert. Verdiep je van te voren in de

richtlijnproducten. • Maak gebruik van de werkkaarten van de richtlijn. De werkkaarten download je op de website. Print ze uit, deel

ze rond en verwijs er in de presentatie regelmatig naar. • Voeg animaties toe om de presentatie levendiger te maken.

<< Tot slot: heb je vragen? Ergens hulp bij nodig? Stuur een mail naar info@richtlijnenjeugdhulp.nl. Wij denken graag met je mee. Leuke ervaringen opgedaan? Tips voor

anderen? Ook die reacties horen we graag. De presentatie begint vanaf de volgende slide: succes! >>

Instructie voor

presentator

Deze presentatie1. Richtlijnen voor de jeugdhulp en jeugdbescherming

2. Richtlijn Ernstige Gedragsproblemen• Signalering en diagnostiek van ernstige gedragsproblemen• Interventies• Opvoedingstechnieken van beroepsopvoeders• Toepassing van cognitief-gedragstherapeutische principes door

jeugdprofessionals• Jeugdigen met ernstige gedragsproblemen in het onderwijs

1. Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming

• Initiatief van NIP, NVO en NVMW• Om jeugdprofessionals te ondersteunen• Programma Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming

(2011-2015) gefinancierd door VWS• Dagelijkse uitvoering berust bij het Nederlands Jeugdinstituut• 14 richtlijnen ontwikkeld tussen 2011 en 2015• Autorisatie door de beroepsverenigingen

14 richtlijnen

De 5 belangrijkste boodschappen1. Van en voor professionals2. Samen met cliënten3. Gemaakt voor de praktijk 4. Ontwikkeling en invoering samen5. Pas toe of leg uit

2. Richtlijn Ernstige Gedragsproblemen• Handvatten voor de diagnostiek en behandeling van ernstige

gedragsproblemen van jeugdigen van drie tot achttien jaar, binnen de context van het gezin en de school

• Ontwikkeld door het Nederlands Jeugdinstituut (NJi)

“Dankzij de richtlijn zijn we ons ervan bewust geworden dat het belangrijk is om complimenten te geven.”

- Hetty Neyenhuizen, pedagogisch medewerker bij Entréa

Beschikbare materialen• Om online en offline te raadplegen:

• De richtlijn zelf • De onderbouwing • Info voor ouders • Set werkkaarten

• Om aan de slag te gaan met deze richtlijn:• Werkblad • Deze powerpointpresentatie• Meer materiaal op komst!

Uitgangsvragen1. Waaraan kun je ernstige gedragsproblemen en zich ontwikkelende gedragsstoornissen

herkennen? Hoe ziet het diagnostisch proces eruit wanneer jeugdigen worden aangemeld met een vermoeden van gedragsproblemen? Welk type diagnostische instrumenten moet bij welke leeftijdsgroep worden ingezet?

2. Welk type interventie is het meest effectief voor welke leeftijdsgroep? Welke interventies zijn in welke behandelsetting het meest geëigend? Welke interventies kunnen een negatief effect hebben op gedrag?

3. Welke specifieke opvoedingstechnieken van beroepsopvoeders die jeugdigen in groepsverband behandelen (dagbehandeling en residentieel) dragen bij aan de vermindering van gedragsproblemen?

4. Hoe kunnen jeugdzorgwerkers cognitief-gedragstherapeutische principes toepassen in de dagelijkse praktijk?

5. Hoe kunnen jeugdzorgmedewerkers bevorderen dat jeugdigen met gedragsproblemen naar school (blijven) gaan?

Hoofdstuk 2: Signalering en diagnostiek van ernstige gedragsproblemen

• Uitgangsvraag 1

Er zijn vier subtypen gedragsproblemen te onderscheiden:• Dwars en opstandig gedrag• Prikkelbaar en driftig gedrag• Antisociaal gedrag• Druk en impulsief gedrag

ScreenenInstrumenten die kunnen worden ingezet om te screenen op gedragsproblemen zijn:

• De ASEBA-vragenlijsten: Child Behavior Checklist (CBCL), (Caregiver-)Teacher’s Report Form ((C-)TRF) en Youth Self Report (YSR)

• Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ)• Sociaal-Emotionele Vragenlijst (SEV)

Diagnostisch proces

KernaanbevelingHet vaststellen van ernstige gedragsproblemen start met een screening. Geschikte screeningsinstrumenten zijn de CBCL, de SDQ en de SEV. Na een eerste vaststelling van ernstige gedragsproblemen, is nader diagnostisch onderzoek op zijn plaats. Dit onderzoek betreft;- de beleving van de problemen door de jeugdige, ouders en omgeving (wat

zijn de klachten?);- de aard en ernst van de problemen (wat zijn precies de problemen, waar

doen ze zich voor, hoe ernstig zijn ze en hoelang bestaan ze al?);- de verklaring van de problemen (waardoor zijn de problemen ontstaan en

waardoor blijven ze bestaan?);- de in te zetten hulp (wat moet er gebeuren?).

Hoofdstuk 3: Interventies• Uitgangsvraag 2

Kernaanbeveling:• Zet bij kinderen tot twaalf jaar een oudertraining in.

Levert deze onvoldoende op, bied kinderen van acht tot twaalf jaar dan óók cognitieve gedragstherapie aan. Zet bij jongeren vanaf twaalf jaar cognitieve gedragstherapie en een multisysteeminterventie in.

Werkkaart 2

Werkkaart 2 (vervolg)

Hoofdstuk 4: Opvoedingstechnieken van beroepsopvoeders

• Uitgangsvraag 3• In aanvulling op de interventies die zijn gericht op de jeugdige en

het gezin

Kernaanbeveling:• Creëer een voorspelbare en stimulerende omgeving zodat gewenst

gedrag bevorderd wordt. Bekrachtig gewenst gedrag, leer de jeugdige nieuwe vaardigheden aan, negeer ongewenst gedrag en geef zo nodig een milde straf.

Werkkaart 3

Hoofdstuk 5: Toepassing van cognitief-gedragstherapeutische principes door jeugdprofessionals• Uitgangsvraag 4• Met behulp van cognitief-gedragstherapeutische

principes de cognitieve vaardigheden van jongeren vergroten

Werkkaart 4

Kernaanbeveling• Help de jeugdige vaardiger te worden in het oplossen

van problemen, zelfmanagement, het waarnemen van situaties en het trekken van juiste conclusies over oorzaak en gevolg. Laat het achterhalen en uitdagen van storende gedachten over aan hiertoe opgeleide cognitief gedragstherapeuten.

Hoofdstuk 6: Jeugdigen met ernstige gedragsproblemen in het onderwijs

• Uitgangsvraag 5

Kernaanbeveling:• Neem in samenspraak met ouders en jeugdigen altijd contact

op met school. Stel vervolgens samen met ouders, school en jeugdige één plan op waarin staat hoe de gedragsproblemen zullen worden aangepakt en de jeugdige op school kan blijven.

Werkkaart 5

Werkkaart 5 (vervolg)

Vragen?

Meer weten?• Bekijk www.richtlijnenjeugdhulp.nl• Volg Richtlijnen op Twitter: @RichtlijnJeugd• Vragen? Stuur een mail naar

info@richtlijnenjeugdhulp.nl

Presentatie powered by Nederlands Jeugdinstituut, augustus 2015