prematÜre eeklerde fİzİksel deĞerlendİrmesunu plani 1. gestasyonel yaşın belirlenmesi 2....

79
PREMATÜRE BEBEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRME Uzm. Songül CAN Acıbadem İnternational Hastanesi Yenidoğan Yoğun Bakım Sorumlu Hemşiresi

Upload: others

Post on 25-Sep-2020

12 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

PREMATÜRE BEBEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRME

Uzm. Songül CAN

Acıbadem İnternational Hastanesi

Yenidoğan Yoğun Bakım

Sorumlu Hemşiresi

Page 2: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

SUNU PLANI

1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi

2. Prematüre tanımı

3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

4. Apgar

5. Yeni Ballard skorlaması

6. Postnatal Yaşın Belirlenmesi ve Kriterleri

7. Pediatrik Normlar

8. Yenidoğanın Fizyolojik Özellikleri

9. Yenidoğanın Sistem Muayeneleri

10. Prematüre Bebeğin Fizyolojik Özellikleri

Page 3: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Naegele Yöntemi:Son adet tarihi-3ay+7gün

Prenatal ultrasonografi ile ölçümler

(ilk iki trimester)

Doğduktan sonraki muayene bulguları

Yeni ballard skorlaması, preterm, hasta veya problemli tüm bebeklere uygulanabilir.

GESTASYONEL YAŞIN BELİRLENMESİ

Page 4: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

PREMATÜRE

Prematüre yenidoğan , annenin son adet tarihinin başlangıcından itibaren 37. gestasyon haftasının son gününde (259.gün) ya da daha öncesinde doğmuş bebekleri tanımlamaktadır.

prematüre bebek resimleri düşük kilolu doğan bebek resimler webanne.com

Page 5: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Prematüre doğan bebekler gestasyon yaşlarına göre üç gruba ayrılır.

GESTASYONEL HAFTALARINA GÖRE

İleri derecede preterm (22-32 hafta arası )

Orta derecede preterm (32+1 ile 36+7 hafta arası )

Sınırda preterm (37+7 gün arası )

Page 6: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

İri bebek (DA >4000 g)

Düşük doğum ağırlığı

(DDA (LBW) DA < 2500 g)

Çok düşük doğum ağırlığı ÇDDA (VLBW) (DA < 1500 g)

Aşırı düşük doğum ağırlığı ADDA (ELBW) (DA < 1000 g)

AĞIRLIKLARINA GÖRE

Page 7: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

DOĞUM AĞIRLIĞININ GEBELİK HAFTASI İLE UYUMU

SGA (Small for gestational age):Gebelik haftasına göre küçük doğum ağırlığı

(< %10 persantil altında olan bebekler)

AGA (Appropriate for gestational age): Gestasyon haftasına uygun doğum ağırlığı

(%10-90 persantil arasında olan bebekler)

LGA (Large for gestational age):Gebelik haftasına göre büyük doğum ağırlığı

(> %90 persantil üzerinde olan bebekler)

Page 8: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Greer, F. R. Pediatrics 1998;102:237-239

Page 9: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik
Page 10: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik
Page 11: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik
Page 12: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Bebek doğar doğmaz hemen açık yatakta,radyant ısıtıcı altında,

Solunum-dolaşım yeterliliği açısından değerlendirilmelidir.

DOĞUMHANEDE MUAYENE

www.mes.com.tr/TR,124/ampla-radyant-isitici.html

Page 13: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Amerikalı anesteziyolog Dr.Virginia APGAR ‘a (1909-1974)göre yenidoğanlar oldukça kritik olan hayatlarının bu ilk dakikalarında,doğuma katılan ekip tarafından dikkatli bir şekilde değerlendirilmeli ve bebeğin durumunun tehlikede olabileceğini düşündüren belirtiler incelenmeliydi.

Bu amaçla geliştirdiği skorlama sistemini dünyaya tanıttı.

APGAR

Page 14: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

23/25th Sept 1952

Page 15: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Apgar değerlendirmesi hemşire

görevidir.

Page 16: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Annenin son adet tarihinin bilinmediği veya son adet tarihine göre hesap edilen gestasyonel yaş ile ultrasonda tespit edilen gestasyonel yaş arasında uyumsuzluk olduğunda ,gestasyonel yaş tespitinde kullanılan skorlama yöntemleri geliştirilmiştir.

YENİ BALLARD SKORLAMASI

Page 17: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Yeni Ballard skorlaması, özellikle küçük prematürelerin değerlendirilmesinde skorlama yöntemi olarak kullanılmaktadır.

20 ile 44.hafta arasındaki bebeklerin gestasyonel yaşı saptanabilmektedir.

Postnatal dönemde 26.hafta ve daha küçük bebeklere ilk 12 saatte, 26.haftanın üzerindekilere 96.saate kadar uygulanabilmektedir.

YENİ BALLARD SKORLAMASI

Page 18: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

POSTNATAL GESTASYONEL YAŞIN BELİRLENMESİ

Doğumhanede prematüre-sınırda prematüre-term ayırımı yapılmalı;

•Ayak taban çizgisi

•Meme dokusu

•Saç

•Kulak kıkırdak gelişimi

•Erkeklerde testislerin skrotuma inmiş olması

Page 19: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Yeni Ballard Skorlanması

• İleri derecede prematüreler için yenilendi

• <26 hafta ise ilk 12 saatte

• >26 hafta ise ilk 96 saatte

• Hasta bebekte - 2 hafta

• 32-37 hafta arasında + 2-4 hafta

• 6 nöromüsküler kriter, 6 fiziksel kriter

• 2 kez veya 2 ayrı kişi değerlendirir

POSTNATAL GESTASYONEL YAŞIN BELİRLENMESİ

Page 20: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik
Page 21: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik
Page 22: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Fiziksel değerlendirme doğumdan hemen

sonra hemşire tarafından yapılıp forma kayıt

edilir.

Page 23: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

POSTÜR: Ekstremitelerin durumuna göre diagrama bakılarak puanlanır.

Kollar ve bacaklar ekstansiyonda ise 0,

diz ve kalçada fleksiyon başladıysa skor 1’dir.

NÖROMÜSKÜLER MATÜRİTE KRİTERLERİ

Page 24: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Kare-Pencere Testi: El önkola doğru fleksiyona getirilmeye çalışılır. Bebeğin elinin hipotenar kısmı ile önkolun fleksör yüzü arasındaki açı ölçülür

NÖROMÜSKÜLER MATÜRİTE KRİTERLERİ

Page 25: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Kol Geri Gelme:Ön kol bebeğin elinden tutularak kola doğru fleksiyon yaptırılır ve 5sn beklenir.

Ardından bebeğin kolu tam ekstansiyona getirilir ve bırakılır. Kol ve önkolun şekli diagrama bakılarak puanlanır.

NÖROMÜSKÜLER MATÜRİTE KRİTERLERİ

Page 26: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Popliteal Açı: Bebek ayağından dikkatlice kavranarak diz-göğüs pozisyonuna gelecek biçimde arkaya doğru gerilir. Bebek fazla zorlanmadan popliteal açıya bakılır.

NÖROMÜSKÜLER MATÜRİTE KRİTERLERİ

Page 27: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Eşarp Belirtisi: Bebeğin bir eli tutularak zorlanmadan boynunu dolanarak diğer omuza ulaşılmaya çalışılır. Bu durumda dirseğin durumuna bakılarak skorlama yapılır.

NÖROMÜSKÜLER MATÜRİTE KRİTERLERİ

Page 28: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Topuk-kulak Manevrası: Bebeğin ayağı tutulur ve topuğu fazla zorlanmadan diz- göğüse gelecek biçimde geriye doğru çekilir. Diagrama göre puanlanır.

NÖROMÜSKÜLER MATÜRİTE KRİTERLERİ

Page 29: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Cilt: Çok küçük prematüre bebeklerin yapışkan, transparan bir cildi vardır ve skor -1 ‘dir. Cilt dikkatli muayene edilir ve şekle bakarak muayene edilir.

Lanugo: Bebeğin sırtında ve skapula arasında muayene edilir.

Meme Dokusu: Meme dokusu palpe edilerek skorlanır.

FİZİKSEL MATÜRİTE KRİTERLERİ

Page 30: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Plantar Yüzey: Bebeğin ayak boyu ölçülür,40mm’den kısaysa skor -2,40-50 mm arasında skor -1,50mm’den uzun ve ayak tabanında çizgi yoksa skor 0’dır. Daha sonra ayak tabanında çizgilerin miktarına şekilden bakarak skorlanır.

Göz-kulak: Göz kapakları sıkı sıkı kapalıysa skor -2,hafif kapalıysa skor -1,göz açıksa şekilden bakılarak skorlanır.

Genital Bölge: Şekle bakılarak skorlanır.

FİZİKSEL MATÜRİTE KRİTERLERİ

Page 31: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Boyu : 48 - 56 cm

Kilosu : 2500 – 4000 gr

Baş çevresi : 32-37(+/-)2 cm

Göğüs çevresi : 30 - 35 cm

Solunumu : 40 - 60 kez / dakika,

Nabız : 90 – 180 kez / dakika

Vücut ısısı:36-37 derece olmalıdır.

PEDİATRİK NORMLAR

Page 32: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Verniks Caseosa: Cilt gri-beyaz bir madde ile kaplıdır. Özellikler kıvrım yerlerde bulunur.

Lanugo: Omuz, sırt ve kollarda ince tüyler

Milia: Yüz, burun, çene, yanaklarda yağ bezi tıkanmasıdır.

Yenidoğanda Fizyolojik özellikleri

Page 33: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Toksik Eritem: 2-3.günlerde ortaya çıkan, içindeki sıvıda eozinofil içeren eritematöz papülo-veziküler döküntü

Mongol Lekesi: Özellikle kalça ve sırtta, morumtrak –mavimsi lekeler

Page 34: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Kapiller Hemanjion: Özellikle yüzde ,kırmızı-pembe sınırlı maküler lekeler

Emme Kabarcıkları: Ön kol ve ellerde, intrauterin yaşamda bu alnların emilmesi ile oluşan kabarcıklar

İktiyozis: Ciltte aşırı soyulma, yarıklar oluşur.

Kutis Marmaratus(mermer Cilt):

Genel dolaşım yetmezliği gibi ciddi bir durum olabileceği gibi, deri ısısının geçici oynamalarında da görülür.

Page 35: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Harleguin Renk Değişikliği:

Baştan pubise kadar ortadan bölünmüş bir şekilde vücudunun yarısının soluk,diğer yarısının daha kırmızı görünmesidir.Patolojik değildir.

Sarılık:

Önce sklerada başlar, sonra yüz ve sırasıyla göğüs üstü, batın, ekstremiteler, ayak tabanı ve avuç içleri sararır. Deriye özellikle burun üzerine basılıp parmak çekilince yerinde bir saniye kadar kanun çekilmesine bağlı beyazlık oluşur. Sarılık durumlarında bu bölgenin aradığı görülür.

Page 36: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Siyanoz:

Periferik dolaşımı iyi değilse,soğuk,stres,şok,polisetimi varsa siyanoz olabilir.

Santral: Mukozalar dahil tüm cildin siyanotik olmasıdır.

Mor cilt, dudak ve dil mor,

Düşük O2 satürasyonu, akciğer veya kalp hastalığı

Page 37: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Periferik: mor cilt, dudak ve dil pembe Methemoglobinemi

Akrosiyanoz: sadece el ve ayaklar mor

Yeni doğmuş bebekte ve soğukta normal

Büyük bebeklerde dolaşım bozukluğu ve hipovolemi

ilk 48 saatte akrosiyanoz normaldir.

Page 38: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Lanugo

Mongol lekesi

Milia

Albinizm Albinizm

Page 40: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Fontanel ve Sütur açıklığı : Doğumda fontanel genişliği küçük, ilerleyen aylarda büyüktür.

Hidroselide fontaneller büyük, süturlar geniş olarak palpe edilir.

Hidrosefali ve memenjitte fontanel kabarık, Dehidratasyonda ise çöküktür.

Sürekli küçük fontanel mikrosefali, Kraniyosinostozis, hipertroidzmde görülür.

Page 41: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Kaput Suksedeneum: Başın önde gelen kısmına uygulanan basınca bağlı olarak kafa derisi ve deri altı dokularda oluşan ödeme denir. Bu şişlik 2-3 gün içinde azalır.

sri raningsih: Caput succedaneum dan CephalhematomaSriraningsih1996.blogspot.com

Page 42: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Sefal Hematom:

Doğum travmasına bağlı olarak kafatası kemiği ile periost (kemik zarı) arasında kanın birikmesidir. 2-10 hafta içinde kendiliğinden geçer. Genellikle tek taraflı olup parietal kemikte görülür.

Page 43: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

BOYUN

Yenidoğanın boynu kısa ve kıvrımlıdır,

Baş, rahatça 2 yana çevrilebilmelidir,

Baş kontrolü yoktur/çok kısa sürelidir,

Klavikula kırığı aranmalıdır,

Yele boyun: Turner sendromu, Klippel-Feil sendromu

Kistikhigromalar,

Sternokleidomastoidkas hematomu,

Kısa boyun: Turner veya Noonan sendromu.

Page 44: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

BURUN

İntrauterin baskıdan etkilenebilir.

Burun deliklerinin açık olup olmadığı kontrol edilmeli.

Koanal atrezi araştırılmalı.

KULAK

Büyüklüğü

Pozisyonu ve yerleşimi

Kepçe kulak

Kıkırdak yapısı palpe edilmeli

Otoskopikmuayene şart değildir

Page 45: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Ağız mukozası nemli ve pembedir.

Dil ve mukozadaki siyanoz (santral siyanoz)patolojiktir.

Aşırı salavasyon trakeaözafagial fistül, özafagus atrezisinde görülür.

Emme-yutma refleksleri değerlendirilir.

AĞIZ

Page 46: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Yarık damak–dudak: Ağız boşluğu incelenmelidir.

Dar, yüksek damak: Maksiller hipoplaziye bağlıdır.

Küçük alt çene: Dil, küçük çenede büyük kalabilir. (pierre-Robin sendromu)

Makroglossia: Beckwith-Wiedemann sendromu, hipotiriodi, Down sendromu

Natal diş: Nadiren alt çenede diş olur.

Ebstein incisi: Üst damakta, genellikle orta hatta, parlak beyaz renkte ,dökülmesi gecikmiş epitel artıklarıdır. Spontan geçer.

Page 47: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Ranula: Ağız tabanında oluşan psödokisttir. Konjenital ya da intraoral travmaya bağlı olabilir. Beningdir.

Dil alt kistleri: Dilaltı tükrük bezlerinin tıkanması sonucu oluşur.

Epulis: Diş etleri üzerindeki retansiyon kistleridir.

Kısa Frenilum(dil bağı): Emzirmeyi güçlendirecek kadar kısa ve gerginse kesilebilir.Yoksa7-8 aylıkken, dil hareketlerini engelliyorsa kesilir.

Page 48: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

GÖZ-ANATOMİK MUAYENE

Göz büyüklüğü: mikro/makroftalmi

Gözler arası mesafe:hipo/hipertelorizm

Gözlerin çıkıklığı:ekzo/enoftalmi

Göz sayısı:anoftalmi

Göz eğimi:mongoloid/antimongoloid

Page 49: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Pupil

izokorik/anizokorik

Rengi doğumda gri/mavi, 3-12 ayda asıl rengi alır

Kolobom (gözdeki ya da göz çevresindeki normal göz dokusunda doğuştan bir eksiklik olmasıdır)

Strabismus:Bir yaşına kadar olan özellikle içe doğru olan kaymalar normaldir.Sabit oluşu patolojiktir.

Nistagmus:Göz bebeklerinin titremesi,önemli değildir.

Koloboma:İrsteki yarıklardır.Wilms tümörü açısından yakın takip gerektirir

Page 50: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

SOLUNUM SİSTEMİ MUAYENESİ

İnspeksiyon/ Palpasyon

Göğüs çevresi: YD’ da baş çevresinden küçüktür

Deformiteler: Pektusekskavatum/karinatum, vb

Solunum distresi: Takipne, inilti

Solunum düzeni ve derinliği: Periyodik solunum, apne vb

Meme: şişlik, süt akması,

Klavikula: Kırık kontrol edilir.

Burun kanadı solunumu

Page 51: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Solunum sistemi değerlendirilirken hız-ritim ve efor değerlendirmesi yapılır değerlendirme bebek sakinken yapılmalıdır.

Normal solunumda burun kanadı solunumu ve retraksiyon gözlenmez normal solunum hızı 40-60/dk dır

Pretermlerde periyodik solunum(solunumun 10 sn kadar durması) normal bir bulgudur.

15- 20 sn den daha fazla durması ve siyanoz gözlenmesi ise daha ileri değerlendirmeyi ve girişimi gerektirir.

Page 52: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

DOLAŞIM SİSTEMİ

İnspeksiyon

Santral siyanoz

Akrosiyanoz

Arteriyelkonstrüksiyon

Cutismarmoratus

Arteriyel konstrüksiyon, venüller belirgin

Üfürüm,

Periferik nabızlar(femoral nabız)

Taşikardi, bradikardi, aritmi: kalp tepe atımı sayılır.

Page 53: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

BATIN MUAYENESİ

Öykü Dışkı ilk 3 günde mekonyumdur ilk 24 saatte idrar, 24-48 saatte mekonyum sayısı Mekonyumu ilk 48 saatte yapmazsa pasajda tıkanıklık

söz konusu olabilir. inspeksiyon Bebek yarı aç ve sakin olmalıdır Karın bombeliği veya çöküklüğü, simetrisi Karın cildi: Renk, ödem, barsak imajları Göbek: Damar, düşmesi, omfalit, kanama, granülom Defektler: Omfalosel, Gastroşizis, herniler

Page 54: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

ÜROGENİTAL SİSTEM

Erkek genital sistem

Penis boyu:Term yenidoğanda 1,9 cm’den küçükse bir sorun var demektir.

Anal atrezi ve fistül ,

Kuşkulu genitalya olup olmadığına bakılır.

Hipospadias,Epispadias,Fimozis,Hidroseli,Fıtık İnmemiş testis

Testisler:inmemiş testis pretermde sıktır.

Page 55: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Kızlarda; Labia majörler, labia minörler, klitoris ve üretra ağzını örter.

Ancak prematürelerde klitorisin belirgin olması, labia majör ve minörün açık olması normaldir.

Vaginal akıntı ve kanamanın olması normaldir. vajenden kan gelmesi anneden geçen gebelik hormonlarının azalması sonucu oluşur.

Anal atrezi olup olmadığı kontrol edilir.

ÜROGENİTAL SİSTEM

Page 56: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

KAS İSKELET SİSTEMİ

Prone pozisyonunda sırtı gözlenir. Normalde vertebral kolon düz görülür.

Vertebralarda skolyoz, lipom, meningomyelosel, yumuşak doku kitlesi, kıllanmada artış olup olmadığı araştırılır.

Skolyoz: Vertebral yapının S şeklindeki kıvrımına skolyoz,

Kifoz: Vertebral yapının dışa doğru eğilmesine kifoz adı verilir

Page 57: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Spina Bifida: Beyin ve omiriliği çevreleyen kemik kanalının gelişimsel defekti sonucu oluşur.

Meningosel: Lezyonun üzerinde içinde sadece BOS ve meninks bulunan kesedir.

Meningomiyelosel :Nöral doku da içeren kesedir.

Gelişimsel Kalça Displazisi: Bacak boğumlarında asimetri,

Bacak uzunlukları arasındaki fark, bir ekstremitede anormali bulunması, abduksiyon kısıtlılığı vb durumlarda şüphe edilmelidir.

KAS İSKELET SİSTEMİ

Page 58: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

NÖROLOJİK MUAYENE

Refleksleri: yenidoğana özgü, ilk 3 ayda kaybolur

Arama refleksi

Adımlama refleksi

Moro refleksi

Yakalama refleksi

Asimetrik tonik boyun refleksi

Emme refleksi

Tonüs

Page 59: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

YENİDOĞANIN DUYULARI Görme:

25. haftadan önce görsel uyaranlara duyarlı değil

anne karnına dışardaki ışığın %1i ulaşır

renkleri algılar, özellikle kırmızı rengi sever

yakını görürler, 19-20 cm, harekete duyarlılar

Erişkinin uzağı görme yeteneğine 6 aylıkken ulaşırlar

Duyma:

24. haftadan önce duymaz, 34. haftada gelişimi tamamlanır.

Doğumda duyarlar

kadın ve erkek sesini ayırt ederler, ritme uyar

Page 60: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Tat alma: ilk gelişen duyudur Gelişimi 12. haftada başlar ,28. haftada tamamlanır tuzluyu sevmez, sütü rahat emer, 2 kez çekerek

farklı tadı anlar, Koku alma: tat duyusuyla birlikte gelişir.

Çok iyi gelişmiştir, koku hafızası çok iyidir, beslenmesi için gerekli bir içgüdü, anne kucağında koku nedeniyle beslenmeyi bekler, baba kucağında daha uyanık

Dokunma: en önemli duyu

Gelişimi 20. haftada tamamlanır ağrı duyusu da 24. haftada tamamlanır Anne –babaya bağlanma için önemli

Page 62: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Göğüs duvarı yumuşaktır.

Karın gergindir.

PREMATÜRE BEBEĞİN FİZYOLOJİK

ÖZELLİKLERİ

Saçlar uzun ,ön-arka fontanel geniş, süturalar aralık,baş kemikleri yumuşaktır.

Page 63: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Meme başında sertlik ve pigmentasyon preterm yenidoğanda yoktur.Meme başı palpe edilemez.

Aerola 34.GH ‘dan sonra belirginleşir, aerola çapı <0.5 cm’dir.

PREMATÜRE BEBEĞİN FİZYOLOJİK

ÖZELLİKLERİ

Page 64: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

PREMATÜRE BEBEĞİN FİZYOLOJİK

ÖZELLİKLERİ

Prematüre bir Bebek - La Leche League Türkiye-Emzirme Bilgi ve Destek lllturkiye.org

Deri; - İnce -kırmızı renkte -buruşuk -jelatinöz görünümde ve parlaktır.

Sıklıkla ödem vardır.

Page 66: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Avuç içi ve ayak

tabanı çizgileri

azdır,sayı ve

derinliği gestasyon

haftası arttıkça

artar.Ekstremiteler

uzundur. Preterm Term

PREMATÜRE BEBEĞİN FİZYOLOJİK

ÖZELLİKLERİ

Page 68: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Ağlamaları hafif ve zayıftır.

PREMATÜRE BEBEĞİN FİZYOLOJİK

ÖZELLİKLERİ

https://www.google.com.tr/search?q=premat%C3%BCre+a%C4%9Flamas&tbm=isch&source=lnms&sa=X&ved=0ahUK

Ewi13cfl27DeAhXkposKHbNVDRcQ_AUICygC&biw=1920&bih=963&dpr=1#imgrc=_ Erişim Tarihi 25/10/18

Page 69: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Genital organlar az gelişmiştir.

Erkeklerde testisler skrotuma inmemiştir.

Pretermlerde kızlarda labia majörler minörleri örtmemiş olabilir.

PREMATÜRE BEBEĞİN FİZYOLOJİK

ÖZELLİKLERİ

Page 70: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

PREMATÜRE BEBEĞİN FİZYOLOJİK

ÖZELLİKLERİ

Solunum kasları zayıf ve göğüs kafesi yumuşaktır.

Hipoventilasyon sonucu CO2 retaksiyonu ,asidoz

ve siyanoz gözlenir.

Solunum diyafragmatiktir ve zayıftır.

Apne ile birlikte periyodik solunum görülür.

İnterkostal çekilmeler çoktur.

Page 71: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

PREMATÜRE BEBEĞİN FİZYOLOJİK

ÖZELLİKLERİ

Yakalama ,emme,yutma ,moro refleksleri az gelişmiştir.

Emme-yutma-solunum koordinasyonu 32-34 haftada

gelişir.

Mide kapasiteleri küçük,mide boşalma zamanı uzundur.

Page 72: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

PREMATÜRE BEBEĞİN FİZYOLOJİK

ÖZELLİKLERİ

Kusma,regürjitasyon ve karında distansiyon sıktır .

İlk günlerde ağırlık kaybı fazla,ağırlık alımı yavaş olur.

Bu nedenle enteral beslenmenin 34haftaya kadar gavajla

yapılması gerekmektedir.

Page 73: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

PREMATÜRE BEBEĞİN FİZYOLOJİK

ÖZELLİKLERİ

Karaciğer az gelişmiş, hipoglisemi, hipoproteinemi,

hipoprotrombinemi ve hiperbiluribinemi sıktır.

Kan-beyin bariyeri az gelişmiş , kernikterusa eğilim

artmıştır.

Page 74: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Anemi ve intrakraniyal kanamalar sıktır.

Deraltı yağ dokusu az ve vücut yüzeyi geniş,dolaşım

iyi değildir.

Titreme-terleme özelliği olmadığından hipotermi ve

soğuk stresine eğilim vardır.

PREMATÜRE BEBEĞİN FİZYOLOJİK

ÖZELLİKLERİ

Page 75: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

İmmün sistem immatürdür.

Anneden geçen immünglobülinler düşük olduğundan

enfeksiyonlara eğilim fazladır.

PREMATÜRE BEBEĞİN FİZYOLOJİK

ÖZELLİKLERİ

Page 76: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Glomerüler filtrasyon hızı düşüktür,özellikle el,

ayak sırtı,tibia üzerinde ödem sık görülür.

PREMATÜRE BEBEĞİN FİZYOLOJİK

ÖZELLİKLERİ

Page 77: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Renital vasküler sistem gelişmediği için preterm

retinopatisi (ROP) sık görülür.

PREMATÜRE BEBEĞİN FİZYOLOJİK

ÖZELLİKLERİ

Page 78: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

Yüksek riskli bebeklerin değerlendirilmesi,yenidoğan hemşiresinin en önemli görevidir.

Yüksek riskli bebeklerde fizik değerlendirmenin sistematik olarak yapılması , yenidoğan hemşiresine bebeğin durumu ve yaklaşık gestasyonel yaşı hakkında kısa süre içinde bilgi sağlar.

Page 79: PREMATÜRE EEKLERDE FİZİKSEL DEĞERLENDİRMESUNU PLANI 1. Gestasyonel yaşın Belirlenmesi 2. Prematüre tanımı 3. Gestasyonel haftalarına ve ağrılıklarına göre prematürelik

1. Yenidoğan Yoğun Bakım Hemşireliği Kurs Kitapçığı , Ankara, 2012: s.10-23.

2. Ovalı F, Gürsoy T. Neonatoloji Cep Kitabı. 2.Baskı, İstanbul, 2014: s.86-97.

3. Koç S, Serbest Ş, Karadaş E. G. Yenidoğan Yoğun Bakım Hemşireliği Oryantasyon Kitabı. İstanbul, Acıbadem Sağlık Grubu Yayınları, 2013: s.47-79.

4. Zenciroğlu A, Özbaş S.(Eds). Temel Yenidoğan Kitabı. Ankara, 2015: s.10-29.

5. Çekmez F, Yeşilkaya S, Babacan O. Yenidoğan muayenesi,s.2-6. https://www.jcam.com.tr Erişim tarihi :18.10.2018.

6. Sağlık Hizmetleri Yenidoğanın Değerlendirilmesi. Milli eğitim Bakanlığı Ankara, 2016: s.11-27

7. Demirel S, Çoban M. Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi Birim Oryantasyon Rehberi. Kütahya, 2017: s.27-30

8. Bayram N. Riskli Pretermlerde Transport Edilen ve Edilmeyen Grupların Morbidite ve Mortalite Yönünden Karşılaştırılması, S.B Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Eğitim Araştıma Hastanesi, Uzmanlık Tezi, İstanbul, 2006 (Danışman: Dr. Sultan Kavuncuoğlu) www.istanbulsaglik.gov.tr/w/tez/pdf/cocuk_sagligi/dr_nurten_bayram.pdf

9. Çetin Z. Sağlığı Geliştiren Hastane Kavramı İçinde Prematüre Yenidoğan Sağlığı: Doğum Sonrası Annelere Verilen Eğitimin Çocuk Bakımına Etkisi. İ.Ü Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2011 (Danışman: Prof. Dr. Serpil Uğur Baysal) http://acikerisim.istanbul.edu.tr/bitstream/handle/123456789/29143/47611.pdf

10. https://www.parents.com/baby/premature/care/parenting-a-premature-baby/ ErişimTarihi:30/10/18

Kaynaklar