predavanje 1 uvod u mjp

8/19/2019 Predavanje 1 Uvod u MJP

1/26

MEĐUNARODNO JAVNOPRAVO

TEMA: UVOD U

MEĐUNARODNOJAVNO PRAVO


2/26

U naše vreme sve je veća uloga međunarodnog javnog prava koje ne samo da sve potpunijereguliše odnose u međunarodnoj zajednici, većisto tako na razne načine (neposredno i posredno)

sve više uređuje i društvene odnose u državama.

Stoga je čak i za one koji se ne ave pro!esionalnomeđunarodnim odnosima neop"odno da imajumakar osnovna znanja o tom velikom, složenom ipo mnogo čemu izuzetno zanimljivom pravnomporetku


3/26

Svaka država ima svoj unutrašnji pravni poredak

#o je njeno tzv. domaće pravo, koje se, u

zavisnosti od toga koje odnose uređuje, dalje

dijeli na odgovarajuće grane$ustavno pravo,

upravno, krivično, građansko, radno itd.

Unutrašnje pravo uređuje odnose za čije

regulisanje je nadležna država, a to suprevas"odno odnosi unutar njeni" granica.

%eđutim, postoje i odnosi koji se odvijaju nezavisno

od državni" granica (prekogranični odnosi). Skup ti" pravila čini speci!ičan pravni poredak, koji

se naziva međunarodnim javnim pravom.


4/26

POJAM

MP predstavlja specifičan norativniporeda!" !oji re#$li%e odre&ene dr$%tveneodnose i procese $ e&$narodnoj'ajednici a san!cionisano je od strane

dr(ave i e&$narodni) or#ani'acija

Me&$narodno pravo ra'li!$je se od dr$#i)

#rana prava po prirodi svoji) s$*je!ata!oji s$ s$vereni i $ načel$ se ne povin$j$nijedno prav$ se e&$narodno


5/26

+storijat i ra'voj MJP MP je re'$ltat d$#e evol$cije !ro' !oj$ je pro%la M, -avreeno MP nastalo je na prela'$ i' srednje# $

novi vije! ra'voje !apitalistič!i) dr$%tveni)odnosa i nastan!o nacionalni) dr(ava

MP ra'voj počeo $ Evropi 'a)valj$j$.i e!onos!onapret!$" pro#la%avanje neovisnosti -AD /001 #od#$*i se is!lj$čivi evrops!i !ara!ter" prvi a pose*no 2svjets!i rat doveo do %irenja $ticaja tre.i) 'ealja

U počet!$ s$ ali *roj pravila dr(ave pri'nale $e&$so*ni odnosia" ali ra'voje dr(avni)odnosa i e!onoije dola'i do porasta pravila MP" doteritorijalno# pro%irenja $ prijeni %to je dovelo do

ve.e slo(enosti nje#ove $n$tra%nje pravne str$!t$re


6/26

%& predstavlja pravni poredak koji uređuje

određene pravne odnose između sujekata %&.'nteresi država su predmet ti" odnosa, a on se

ispoljava u korištenju ili držanju nekog dora.

ržave su osnovni element međunarod. zajednice

i sve do početka vijeka %& je regulisalo samo

nji"ova uzajamna prava i oaveze

*d vijeka imamo značajnu ulogu međunarod.

organizacija koje predstavljaju značajne činiocečija djelatnost je neposredno regulisana %&


7/26

%eđunarodno pravo reguliše odnose između+

. ržava

-. ržava i međunarodni" organizacija

. %eđunarodni" organizacija i

/. &onašanje !izički" i pravni" lica koje države i

međunarodne organizacije smatraju itnim zameđunarodnu zajednicu

Savremeno %& preraslo je od pravnog poretka koji je

regulisao odnos između država u jedan cjelovitisistem pravni" pravila sa ogatom političkom,

ekonomskom i socijalnom sadržinom


8/26

O-NOV MEĐUNARODNO3 PRAVA

%& pojavilo se na stepenu razvoja proizvodni"

snaga kad unutar države nije ilo mogućeoezjediti društvenu reprodukciju i dalji razvoj

proizvodni" snaga. #ješnja ekonomska zavisnost

nameće potreu da se kroz me"anizam država

regulišu odnosi unutar članova %0. #aj me"anizamdržave su izgradile kroz uzajamno ograničenje svoje

nezavisnosti izgradnjom međ. pravni" pravila čime

su omogućile podjelu rada i razmjenu doara

&ored ekonomski" razloga na razvoj %& uticali su+

te"ničko1te"nološki napredak,pojeda parlamentarne

demokratije,ratovi, jak "umanistički pokret,religija...


9/26

4ARA4TER+-T+4E MEĐUNARODNO3 PRAVA %& ima svoje speci!ičnosti koje su uzrokovane

uslovima nastanka i razvoja u odnosu na unutr. pravo1 U& postavljeno je vertikalno i počiva na "ijerar"iji

vlasti. &ojedinac dužan da se povinuje pravu,

učestvuje u njegovom kreiranju preko institucija ilipolitički" partija kojima pripada

1 %& postavljeno "orizontalno, u njegovom stvaranju

učestvuju države i međunarodne organizacije. %&

ne potčinjava već je sredstvo koordinacije i kontroleodređeni" društveni" odnosa i procesa u

međunarodnoj zajednici u cilju !unkcionisanja

svjetske privrede i oezjeđenja svjetskog mira.


10/26

%& ima prvenstvenu ulogu u usklađivanju odnosa

i nosi u sei elemente kompromisa između država

a načelo nemješanja u unutrašnje stvari državapredstavlja jedno od osnovni" načela međunar. prava

%& je instrument za svjesno razrješavanje na

međunarodn. planu protivrječnosti današnjeg svijeta

%& ima speci!ičnu pravnu te"niku kako u pogledu

donošenja pravni" pravila tako i njegovog

oezjeđenja

0asniva se na suverenoj jednakosti država a ne na"ijerar"iji vlasti kao što je slučaj sa unutraš. pravom

&ravna pravila nastaju putem ugovora i oičaja

(izričitom ili prećutnom saglasnošću volja država)


11/26

2azvojem %& volja država postaje više relativna

a manje apsolutna. 0načajna ograničenja trpi u

vidu kongentni" (imperativni") normi. U međunarod. zajednici nema oaveznog sudstva,

nadležnost je !akultativna (uslovljeno saglasnošću

sporni" strana). &ostoje i drugi modusi rješavanja

spora+ mirenje, dore usluge i posredovanje itd.

2azvoj međ. zajednice i stvaranje međunarodni"

organizacija dovodi do razvoja međunarodnog

pravosuđa kao i poseni" olika mirnog rješavanjasporova kroz me"anizam međunarodni"

organizacija, regionalni" i univerzalni"


12/26

1 %0 nema čvrstu ni složenu organizaciju kao država u

pogledu zaštite pravnog poretka tj. primjenu sankcija

štaviše postoje mnoga pravila koja nisu sankcionisana

1 3izičko nasilje koga država primenjuje radi oezeđenja

pravni" pravila se ne primjenjuje na međunarod. planu

1 &rimjena sankcija u savremenim uslovima povjerena je

državama i dijelom međunarodnim organizacijama.

1 Sankcije koje primjenjuju međunarodne organizacije

zovu se multilateralne


13/26

ržave primjenjuju krivično pravne, diplomatske

i ekonomske sankcije.%eđunar. konvencijama nameće se oaveza državi

da u unutrašnje pravo propiše i primjenu sankcije.

1

iplomatske sankcije kreću se u rasponu od+. veralnog i pismenog protesta4

-. preko prijetnja4

. povlačenje amasadora i do

/. prekida diplomatski" odnosa.

iplomatske sankcije su najčešće samo uvod u

oštrije mjere


14/26

5konomske sankcije+

. emargo4

-. ojkot4

. oustava ili zarana davanja kredita.

5konomske sankcije ne trea poistovjetiti sa

ekonomskim pritiskom ili ekonomskim ratom.

*ne su predviđene pravom koji se primjenjuje

na prekršioce pravne norme.

5konomski pritisak se primjenjuje da se ostvarepolitički ciljevi i on predstavlja protivpravni akt.


15/26

%ultilateralne sankcije primjenjuju međunarodne

organizacije kroz svoje institucionalne me"anizme.

Sastoje se u+1 suspenziji glasanja ili prava i povlastica u organizaciji4

1 suspenziji stručne pomoći od strane stručni" tijela4

1 isključivanje iz članstva41 moralno1političkoj osudi od strane međunarodnog

tijela i

1 primjena prinudni" mjera (političke, ekonomske i

vojne)


16/26

%eđun. organizacije imaju široke mogućnosti

u primjeni sankcija ali i značajna ograničenja.

*ne nemaju mogućnost primjene sankcija na

cjelokupnom području međunarodnog prava i

međunarodni" odnosa već samo u granicama

koje su tačno precizirane ugovorom o osnivanju

%ultilateralne sankcije predstavljaju značajan

napredak u organizovanju međunarodne

zajednice iz razloga što se njom uspostavljakontrola legaliteta u primjeni sankcija tako što

se jednom tijelu povjerava donošenje odluke.


17/26

M+RO5JU6+VA 4OE3,+-TEN7+JA

%eđunarodni sistem po završetku '' svjetskograta građen je na ideji koegzistencije država sarazličitim društveno1ekonomskim sistemima

&od njom podrazumijevamo teoriju o nužnosti opšteuniverzalne saradnje među državama i rješavanjusporova mirnim putem.

6 načela koegzistencije prema eklaraciji 7S U8 iz 96:+. Uzdržavanje od prijetnje ili upotree sile protiv teritorijalnog

integriteta ili političke nezavisnosti ma koje države ili ilo nakoji način u suprotnosti sa ciljevima U8,

-. 8ačelo mirnog rješavanja sporova,

. 0arana intervencije u unutrašnje poslove drugi" zemalja,/. *aveza saradnje država u skladu sa poveljom U81a,

;. 8ačelo ravnopravnosti i samoupravljanja naroda,


18/26

ODNO- UNUTRA8NJE3 + MEĐUNARODNO3 PRAVA

2anije postojala jasna odvojenost suverene države

od međunarodne zajednice tako da je izgledaloda postoje dva posena sistema+ međunarodnopravo, koje se odnosilo samo na države iunutrašnje pravo koje je ilo proizvod suverena1

najvišeg zakonodavnog organa u državi.0a građanina postojalo je samo unutrašnje pravo,a međunarodnim su se avile samo diplomate.

U savremenom svijetu stanovništvo država nemože više ez štete da živi izolovano i ez jaki"međusoni" uticaja. #o dovodi do slaljenjasuverenosti države kojoj međunarodno pravo nedozvoljava da u svim olastima radi što "oće


19/26

'z načela da se ugovori moraju poštovati

proizilazi oaveza države da uskladi svojepravo sa oavezama koje imaju prema

međunarodnom pravu.

ržava ira način kako međunarodnu oavezu

da inkorporira u svoj pravni sistem, unutrašnjepravo određuje ko ima nadležnost za sklapanje

međunarodni" ugovora, ko i" potvrđuje i sl.

Sve ogatiji međudržavni život i pravni saoraćajizmeđu država otvorio je pitanje odnosa između

međunarodnog i unutrašnjeg prava kao prolem

od ogromnog teorijskog i praktičnog značaja.


20/26

U doktrini %& imamo dva oprečna teoretskapravca+ ualizam i %onizam

&rema dualističkoj teoriji međunar. i unutrašnje pravopredstavljaju dva nezavisna i različita pravna sistemakako po predmetu regulisanja tako i po izvorima.%& reguliše odnose između država a U& između

pojedinaca unutar države i pojedinca i državni"organa. 'zvor %& počiva na volji država koje stvarajuodređena pravila a U& u volji države izražene krozzakon ili druge pravne akte. %eđunarodno pravilo

može postati dio unutrašnjeg prava samopreuzimanjem od strane zakonodavca, a ako imamoneslaganje unutrašnjeg propisa sa međunarodnimunutrašnji organ je vezan unutrašnjim propisom.


21/26

%onistička teorija polazi od toga da unutrašnje

i međunarod. pravo predstavljaju jedan integralni

dio jedinstvenog pravnog sistema.&o ovoj teoriji ne postoji suštinska razlika između ove

dve grane prava jer u principu regulišu ponašanje

pojedinaca i to tako što u %& posljedice ponašanja

pojedinca pripisuju se državi a i međunarodni ugovori

se primjenjuju izravno na pojedince.

%onistička teorija izgrađena je na azi "ijerar"ije

normi, a unutar nje postoje dva različita stava popitanju primata međunarodni" ili unutrašnji" pravni"

pravila


22/26

Pove'anost e&$narodno# i $n$tra%nje#prava $ jedinstveni pravni poreda! najjasnijese anifest$je !ro' volj$ dr(ave !ao osnovno#s$*je!ta prava !oja dola'i do i'ra(aja prili!onastan!a pravni) pravila !a!o e&$narodni)ta!o i $n$tra%nji)9

Nelo#ično je da dr(ava $ #ranicaa svoje 'eljesatra neva(e.i e&$narodno pravilo $ čije

je dono%enj$ $čestvovala

Pravila e&$narodno# prava pod pritis!oe&$narodni) o*ave'a sve vi%e $'iaj$ priatnad $n$tra%nji pravo9


23/26

4ad s$ $n$tra%nja pravila $ s$protnosti sae&$narodni o*ave'aa dr(ave a ot$daproiste!ne %teta 'a ne!$ od članicae&$narodne 'ajednice dr(ava .e nae&$narodno plan$ *iti od#ovorna9 Taj stav jepotvr&en i !ro' pra!s$ e&$narodni) s$dova9

Dr(ave ne o#$ pre.i pre!o pravilae&$narodno# prava i pravdati svoje post$p!ena *a'i $n$tra%nje# propisa9

Priat e&$narodno# prava pri'nat je $pojedini o*lastia dire!tno ili indire!tno !ro'$stavne odred*e pojedini) dr(ava" $#ovore i sl9


24/26

PODJE5A MEĐUNARODNO3 PRAVA Me&$narodno javno i privatno pravo:

%=& reguliše odnose u međunarodnoj zajednici izmeđusujekata međunarodnog prava tj država i međ. organizacija

%&& reguliše privatnopravne odnose sa elementom

inostranosti. Sujekt %&& su državljani svake države

Me&$narodno $niforno pravo je zasena grana pravaorazovana pretežno putem međunarodni" konvencija

kojima se vrši uni!ikacija različiti" pravni" grana nacionalni"

poredaka. Ugovori kojima se vrši uni!ikacija predstavljaju

javnopravne oaveze između država potpisnica Op%te $niver'alno i pose*no re#ionalno e&$n9 pravo:

*%& sadržavalo i opšta pravna pravila od važnosti za

cjelokupnu međunarodnu zajednicu, dok se &%& odnosi na

izvjestan roj država i to najčešće geogra!ski povezani"


25/26

3RANE MEĐUNARODNO3 JAVNO3 PRAVA

Me&$narodno !rivično pravo čine pravila

koja se odnose na gonjenje i kažnjavanjeizvršilaca međunarodni" krivični" djela

Me&$narodno e!onos!o pravo čini skup normi

koje regulišu ekonomske odnose izmeđusujekata međunarodnog prava

Me&$narodno )$anitarno pravo čine normekoje regulišu zaštitu ljudi u oružanim sukoima.

Me&$narodno e!olo%!o pravo čine pravnapravila koja se donose s ciljem zajedničke akcije

u otklanjanju opasnosti po čovječanstvo

zagađivanjem životne sredine


26/26

&'#>8=>?

aleksandar.!aladzic@Aa"oo.com

predavanje 1 uvod u mjp

Documents