prawne aspekty funkcjonowania rynku usług pocztowych w polsce – refleksje praktyczne

Warszawa, 22.05.2012

dr Rafał Zgorzelski

Prawne aspekty funkcjonowania rynku usług pocztowych w Polsce –

refleksje praktyczne

Rynek usług pocztowych w Polsce znajduje się w fazie głębokiej rekonstrukcji spowodowanej procesem postępującej, kontrolowanej, w myśl przepisów prawa Wspólnoty Europejskiej oraz prawa krajowego, przez państwowych regulatorów jego liberalizacji.

Rzeczywisty proces reorganizacji rozpoczął się z chwilą:

• Złożenia przez Polskę akcesji do Unii Europejskiej w Atenach w dniu 8 kwietnia 1994 roku;

• Pojawienia się na polskim rynku spółek „kurierskich”;• i nabrał przyśpieszenia w związku z przystąpieniem

Polski do Wspólnoty Europejskiej z dniem 1 maja 2004 roku.

Wprowadzenie

Proces przebudowy rynku usług pocztowych w Polsce stymuluje:

- Przebiegająca pod nadzorem państwa, modernizacja oraz restrukturyzacja modelu funkcjonowania operatora publicznego;

- Dynamiczny rozwój niezależnych operatorów pocztowych, którzy rozwijają na chwilę obecną swoją aktywność biznesową w warunkach niepełnej konkurencji

Rozwojowi konkurencji, korzystnej zarówno dla wzrostu gospodarczego, jak i subskrybentów usług, a także wszystkich uczestników pocztowej gry rynkowej sprzyja też pełna liberalizacja usług pocztowych, u progu której znajduje się państwo polskie

Wprowadzenie c.d.

1. Czy okres, który Polska otrzymała w związku z przystąpieniem do UE od Parlamentu Europejskiego, w myśl zapisów tzw. III Dyrektywy Pocztowej, przewidującej możliwość wydłużenia w państwach będących nowymi członkami Wspólnoty Europejskiej (do dnia 31 grudnia 2012 roku) procesu liberalizacji został właściwie wykorzystany?

2. Czy czas ten przepracowano efektywnie i skutecznie?

3. Czy państwo polskie jest w przededniu pełnego otwarcia rynku pocztowego należycie przygotowane do jakże ważnych dla wszystkich uczestników rynku usług pocztowych oraz konsumentów zmian, które będą wiązały się z wprowadzeniem wolnej konkurencji we wszystkich segmentach rynku pocztowego?

Pytania wielce niepokojące

4. Dlaczego przed wyznaczonym dla siebie przez prawo Wspólnotowe terminem liberalizacji rynku usług pocztowych państwa takie, jak Niemcy, Finlandia, Wielka Brytania czy Szwecja zniosły tzw. obszar usług zastrzeżonych dla funkcjonujących w nich publicznych operatorów, a kraje takie, jak Polska tego nie uczyniły?

5. Jak w przyszłości będzie wyglądał lub powinien funkcjonować rynek usług pocztowych w Polsce?

6. Czy otwarcie rynku pocztowego na konkurencję daje gwarancję wysokiej jakości świadczenia powszechnych usług pocztowych oraz trwałej poprawy jakości usług?

Pytania wielce niepokojące c.d.

7. Jak będą zmieniały się, bądź w jakim kierunku powinny ewaluować konsorcja pocztowe?

8. Co stanowi bariery rozwoju całej branży i w jaki sposób należy je likwidować?

Są to kwestie, na których należy skoncentrować się nieco szerzej.

Pytania wielce niepokojące c.d.

Siłą napędową rynku pocztowego w Polsce będzie:

1/ Zwiększona konkurencja

2/ Rozwój technologiczny

3/ ?

Przesłanki funkcjonowania dobrej poczty

1/ Zwiększona konkurencja – stanowiąca motor napędowy handlu i rozwoju gospodarczego, która:

- wpływa jednoznacznie pozytywnie na cenę;

- oraz jakość oferowanych przez operatorów

pocztowych usług, mobilizując ich do nieustannego zabiegania o względy Klienta

Przesłanki funkcjonowania dobrej poczty c.d.

2/ Rozwój technologiczny – w zasadniczej mierze oparty na elektronice, który będzie (w zasadzie zaś już jest) podstawą funkcjonowania konsorcjów pocztowych, umożliwiający szybki przepływ informacji oraz obieg korespondencji, czyniący ofertę usługową bardziej atrakcyjną i przyjazną nowoczesnemu odbiorcy.

Cyfryzacja wspierająca tradycyjne usługi pocztowe oraz nowoczesne technologie zdywersyfikowanej w celu pozyskiwania dodatkowych źródeł przychodów oferty. Upowszechnienie elektronicznych środków komunikacji oraz automatyzacja usług zaspokajająca zmieniające się potrzeby użytkowników.


2/ Rozwój technologiczny c.d.

To jaki wpływ na rynek usług pocztowych ma rozwój narzędzi i społeczeństwa informatycznego, potwierdza choćby fakt, że w roku bieżącym aż ponad 2 mln Polaków (ok. 10% podatników) zdecydowało się na wysłanie swoich PIT – ów za 2011 rok przez Internet.

Tego rodzaju sytuacje będą się nasilały. Będzie rozwijał się też handel elektroniczny, który w oparciu o nowe technologie gwarantuje świadczenie wysokiej jakości usług oraz zdecydowanie większą ich dostępność.


Doceniając rolę zwiększonej konkurencji oraz nowych technologii i postępującej dywersyfikacji usług, nie sposób pominąć kolejnego, najbardziej istotnego elementu stanowiącego dźwignię rozwoju oraz funkcjonowania całego rynku usług pocztowych w Polsce. Kwestią tą jest:

3/ Prawo. Dobre prawo

Pryncypia, które mają absolutnie strategiczne znaczenie oraz tworzą podstawę do działania sektora pocztowego w Polsce. Ważne zarówno dla operatorów pocztowych, jak i konsumentów usług, od którego kształtu swoje inwestycyjne decyzje w Polsce będzie uzależniał również kapitał zagraniczny powiększający dziś systematycznie swój udział w rosnącym przeciętnie 10% w skali roku rynku paczek

Przesłanki funkcjonowania poczty c.d.

Dobre prawo, w tym przypadku prawo pocztowe, to jednak nie tylko nowoczesna, odpowiadająca wyzwaniom XXI wieku Ustawa Prawo pocztowe kompatybilna z wiążącym Polskę ustawodawstwem europejskim oraz przepisami prawa krajowego.

To również akty wykonawcze oraz przepisy administracyjne do tej Ustawy, które szczegółowo, w sposób przejrzysty regulują wszystkie ważkie zagadnienia.

Dobre prawo

Obowiązująca obecnie w Polsce Ustawa z dnia 12 czerwca 2003 roku Prawo pocztowe (Dz. U. 2003, Nr 130, poz. 1188, z póź. zm.) oraz rozporządzenia wykonawcze i administracyjne do niej są w wielu obszarach:

- mało precyzyjne i anachroniczne, - często niespójne, - pozostawiające duże pole do swobodnej interpretacji, - nie zawierające odpowiedzi na ważne z punktu widzenia

praktyki świadczonych usług kwestie.

Jest to prawo, które w zasadniczej materii reguluje fundamenty działalności operatora publicznego i tylko w wąskim zakresie odpowiada sytuacji rynkowej oraz nie stanowi należytego oparcia dla operatorów prywatnych

Prawo pocztowe do poprawki

Zidentyfikowanie w trakcie analizy obowiązującego w Polsce Prawa pocztowego oraz przepisów wykonawczych i administracyjnych, przy uwzględnieniu ustawodawstwa Wspólnotowego, pozwala zidentyfikować praktyczne obszary, na których warto się skoncentrować w dalszym procesie legislacji nowego Prawa pocztowego.

Niżej zaledwie kilka refleksji praktycznych

Koncypowanie prawa

Podstawowym założeniem liberalizacji rynku usług pocztowych, a zarazem jednym ze strategicznych celów polityki pocztowej Wspólnoty Europejskiej jest:

1/ otwarcie na konkurencję

2/ przy jednoczesnym zagwarantowaniu ciągłości świadczenia oraz trwałej gwarancji jakości powszechnych usług pocztowych.

Prawo pocztowe UE ustanawia ramy regulacyjne dla rynku usług pocztowych Wspólnoty, pozostawiając jednak w wielu obszarach państwom członkowskim swobodę decyzji.

Kolosalną rolę do spełnienia mają krajowi regulatorzy, od których decyzji uzależniony jest w dużej mierze przyszły kształt całego sektora pocztowego w Polsce.

Podstawy prawa wspólnotowego UE

Zadaniem organów regulacyjnych jest zapewnienie zgodności polskiego Prawa pocztowego z przepisami Wspólnotowymi.

Możemy więc mieć prawo, które będzie sprzyjało de facto utrzymywaniu pozycji monopoli, wbrew tendencjom rynkowym i zasadom rynkowej gospodarki opartej na konkurencyjności, bądź takie przepisy, które stworzą solidne podstawy pod funkcjonowanie operatora wyznaczonego, tudzież operatorów wyznaczonych w celu zapewnienia ciągłości i jakości realizowanych powszechnych usług pocztowych przy równoczesnym poszanowaniu praw pozostałych operatorów pocztowych i zasad wolnej konkurencji.

Kluczowa rola regulatorów

Prawo pocztowe może odzwierciedlać realne oczekiwania rynku współtworzonego solidarnie przez regulatorów, operatorów pocztowych i użytkowników usług, a równie dobrze w podstawowej swej istocie stanowić barierę rozwoju rynku usług pocztowych oraz całej gospodarki w Polsce.

1/ Prawo wadliwe (przykład):

- Prawo regulujące szczegółowy tryb i sposób doręczania korespondencji sądowej w postępowaniu administracyjnym, cywilnym/komorniczym i karnym

2/ Egzekucja praw (przykład):

- Prawo pocztowe oraz rozporządzenia wykonawcze Ministra Infrastruktury w sprawie oddawczych skrzynek pocztowych

Prawo wadliwe, egzekucja prawa

Progresywne otwarcie rynku pocztowego na konkurencję dało:

1/ Operatorowi świadczącemu usługi powszechne w Polsce wystarczająco dużo czasu na realizację niezbędnych działań modernizacyjnych i restrukturyzacyjnych oraz zapewnienie mu rentowności,

2/ a państwu na dostosowanie systemu regulacyjnego do wymagań pełnej wolnej konkurencji.

Czy okres ten, powracam do postawionego wcześniej pytania, został właściwie wykorzystany? powiedź na przedmiotowe zapytanie stanowią pośrednio przywołane wyżej dwa problemy – anachronicznego prawa, tudzież prawa nieskutecznego. Prawa, które w okresie przygotowawczym do pełnej liberalizacji rynku usług pocztowych okazywało się w wielu sytuacjach wadliwe.

Jakie nowe Prawo pocztowe?

Nowe Prawo pocztowe powinno:

1/ uwzględniać zagadnienie różnicowania przez operatorów pocztowych swoich usług świadczonych w formie elektronicznej celem sprostania konkurencji oraz oczekiwaniom konsumentów na pocztowym rynku wewnętrznym UE,

2/ ma również obowiązek zaspakajać potrzeby konsumentów poprzez alokację odpowiedniej ilości punktów dostępu do usług pocztowych, w tym na obszarach wiejskich i oddalonych, rozmieszczanych z odpowiednią gęstością przy zagwarantowaniu realizacji usługi powszechnej zapewniającej przyjmowanie i doręczanie w każdym dniu roboczym

Jakie nowe Prawo pocztowe c.d.

Co dalej z kwestią świadczenia powszechnych usług pocztowych?1/ Wspominane prawo Unijne reprezentuje pogląd, że:

- preferowane jest w krajach Wspólnoty Europejskiej świadczenie usługi powszechnej za pośrednictwem operatorów wyznaczonych

Dokument ten przewiduje możliwość wymagania przez krajowego regulatora świadczenia usługi powszechnej na terytorium całego państwa, co w praktyce daje uprzywilejowaną pozycję podmiotom pełniącym w danych krajach przed liberalizacją rynku funkcję operatorów publicznych, ponieważ dysponują one rozbudowaną infrastrukturą i rozwiniętym zapleczem logistycznym,

- kładzie nacisk na zwiększanie konkurencyjności rynku usług pocztowych oraz zachęca regulatorów do większej elastyczności w tym zakresie, wzywając do poszanowania zasad obiektywności, przejrzystości, proporcjonalności oraz niedyskryminowania żadnego z przedsiębiorstw pocztowych.


Co dalej z kwestią…

Skoro prawo Unijne pozostawia państwo członkowskim swobodę decyzji w zakresie wypracowania najbardziej optymalnego modelu, gwarantującego dostępność do usług powszechnych wszystkich odbiorców, to warto z niej skorzystać.

Z punktu widzenia zasad zdrowej konkurencji niezbyt właściwe wydaje się wyznaczenie do świadczenia w pełnym zakresie powszechnych usług pocztowych jednego operatora.

Bardziej wskazane jest zastosowanie rozwiązania umożliwiającego realizację różnych elementów tej usługi na poszczególnych częściach terytorium państwa poprzez wdrożenie mechanizmu procedury zamówień publicznych na usługi, bądź ściśle określonego katalogu usług.


Jakie czynniki powinny decydować o wyborze oferty?

1. Kryterium ceny,

2. Gwarantowana jakość,

3. Dostępność,

4. Pełna jawność

Jakie Prawo pocztowe c.d.

Bardziej wskazane byłoby zastosowanie zasady przetargu publicznego na potrzeby zabezpieczenia świadczenia poszczególnych elementów usługi powszechnej obejmującego terytorium całego kraju bądź wyodrębnienie zestawu usług realizowanych przez operatora wyznaczonego w całym państwie oraz takich, które poddawane będą procedurze cząstkowych przetargów, np. przekazów pieniężnych.

Zastosowanie kryterium terytorialnego – a kto będzie ubiegał się o obsługę obszarów wiejskich oraz o rozproszonej zabudowie?

III Dyrektywa Pocztowa wskazuje na to, że państwa członkowskie mogą wyznaczyć różne przedsiębiorstwa do świadczenia różnych elementów usługi powszechnej lub do świadczenia tej usługi w różnych częściach terytorium kraju oraz zapewniają to, aby czas trwania wyznaczenia był wystarczający na uzyskanie zwrotu z inwestycji.

Jakie Prawo pocztowe c.d.

Wątpliwą kwestią pozostaje zagadnienie zewnętrznego finansowania kosztów netto usługi powszechnej.

Prawo Unijne przewiduje w tej materii kilka rozwiązań. Ich niewłaściwe zastosowanie może de facto stanowić nieuzasadnione wsparcie dla operatora wyznaczonego mimo, że w założeniu miałoby stanowić rekompensatę (uiszczaną ze środków publicznych bądź poprzez wnoszenie przez pozostałych operatorów pocztowych składki na rzecz funduszu kompensacyjnego zarządzanego przez organ niezależny od beneficjenta lub beneficjentów, czy też wdrożenie mechanizm podziału kosztów między operatorów świadczących usługi lub użytkowników) z tytułu różnicy między kosztami netto ponoszonymi przez operatora wyznaczonego świadczącego usługę powszechną, objętego kompetencją świadczenia tej usługi, a kosztami w przypadku, gdy operator nie jest objęty tym obowiązkiem. Przy uwzględnieniu kryterium rozsądnego zysku i zachęty do zwiększania efektywności kosztowej przez operatora wyznaczonego.

Kontrowersje wokół zasad finansowania powszechnych usług pocztowych

Zastosowanie funduszu kompensacyjnego jest w moim przekonaniu możliwe tylko wtedy, jeżeli firmy pocztowe niepełniące funkcji operatora bądź operatorów wyznaczonych do zabezpieczenia realizacji powszechnych usług pocztowych będą miały możliwość uczestniczenia:

1/ w grze o poszczególne części świadczenia tej usługi,

2/ a także zapewniony dostęp do (elementów) infrastruktury podmiotu pełniącego obecnie funkcję operatora publicznego

Zgodnie z zapisami prawa Unijnego państwa członkowskie mogą też pozwolić operatorom świadczącym usługi pocztowe na wybór między obowiązkiem świadczenia usługi a uiszczaniem kwot na rzecz funduszu kompensacyjnego.

Kontrowersje wokół zasad finansowania powszechnych usług pocztowych c.d.

W kwestiach związanych z utworzeniem funduszu kompensacyjnego kryją się też inne niebezpieczeństwa, które mogą stanowić, w przypadku uzależnienia udzielenia zezwolenia na prowadzenie działalności pocztowej od wpłaty odpowiedniej składki finansowej do powyższego funduszu, istotną przeszkodę w procesie rzeczywistej realizacji liberalizacji rynku usług pocztowych w Polsce.

System koncesjonowania skutecznie zablokował chociażby rozwój konkurencji w dziedzinie doręczania przesyłek adresowych np. w Finlandii.


Skoro operatorzy mieliby partycypować, poprzez wkład na fundusz kompensacyjny, w kosztach związanych ze świadczeniem usług pocztowych, to czemu nie mieliby też korzystać, w myśl zasad uczciwej konkurencji, z dostępu do sieci pocztowej, która zostaje powierzona za operatorowi wyznaczonemu do świadczenia powszechnych usług pocztowych?

1. Przykład

Nadawcze skrzynki pocztowe – jednostki zakwalifikowane do sektora finansów publicznych są zobowiązane umożliwić operatorowi publicznemu nieodpłatne umieszczenie, konserwację i eksploatację, podobnie jak zresztą – tu na podstawie zawieranych umów – właściciele i użytkownicy oraz samoistni posiadacze nieruchomości


2. Przykład

Oddawcze skrzynki pocztowe – na terenach wiejskich lub obszarach o rozproszonej zabudowie

Przywileje te znajdą się w gestii operatora wyznaczonego. Jeżeli pozostali operatorzy mieliby partycypować w kosztach zapewnienia realizacji powszechnej usługi pocztowej, to czemu nie mogliby korzystać z udostępnienia tego elementu infrastruktury?


Kwestią wymagającą doprecyzowania w polskim Prawie pocztowym jest sama definicja usługi pocztowej.

Wg III Dyrektywy Pocztowej w ramach pojęcia usługi pocztowej mieści się usługa obejmująca przyjmowanie, sortowanie, przemieszczanie i doręczanie przesyłek pocztowych, a więc przesyłek opatrzonych adresem w ostatecznej formie, w której ma być przewieziona przez operatora świadczącego usługi pocztowe. Poza przesyłkami z korespondencją przesyłki takie obejmują także na przykład książki, katalogi, gazety, czasopisma i paczki pocztowe zawierające towar mający wartość handlową lub niemający takiej wartości.

Polskie Prawo pocztowe przez usługę pocztową rozumie zarobkowe wykonywanie w obrocie krajowym lub zagranicznym przyjmowania, przemieszczania i doręczania przesyłek oraz druków nieopatrzonych adresem, zwanych dalej „drukami bezadresowymi”; prowadzenie punktów wymiany umożliwiających przyjęcie i wymianę korespondencji między podmiotami korzystającymi z obsługi tych punktów oraz realizowanie przekazów pocztowych.

Jakość usług, jakość zapisów prawnych

I Dyrektywa Pocztowa obliguje państwa członkowskie do podejmowania działań mających na celu zapewnienie, by usługi powszechne obejmowały przynajmniej:

- przyjmowanie, sortowanie, przemieszczanie i doręczanie przesyłek pocztowych o wadze do 2 kg,

- paczek pocztowych do 10 kg (z możliwością podwyższenia limitu wagowego do 20 kg oraz świadczenia tej usługi na warunkach szczególnych),

- usługi obejmujące przesyłki polecone i wartościowe oraz doręczanie nadesłanych z zagranicy paczek pocztowych do 20 kg, - a także usługi podlegające zwolnieniu z opłat, czyli realizowane dla osób niewidomych i niedowidzących.

Jakie usługi powszechne?

W polskim Prawie pocztowym do kategorii powszechnych usług pocztowych zakwalifikowano realizowanie usługi przekazu pocztowego, pod pojęciem którego kryje się polecenie doręczania adresatowi określonej kwoty pieniężnej przez operatora publicznego.

Polskie Prawo pocztowe rozszerzyło więc katalog usług powszechnych, w tej konkretnej sytuacji nawet zaś „zastrzeżonych”, wymagany przez UE, i należy oczekiwać, iż w tej materii w nowej Ustawie nie będzie on szerszy niż w ustawodawstwie Wspólnoty, ponieważ, jak deklaruje III Dyrektywa Pocztowa, zakres świadczonych usług powszechnych powinien ulegać zmianom w odpowiedzi na rozwój środowiska technologicznego i społecznego oraz na potrzeby użytkowników.

Jakie usługi powszechne c.d.

Kolejną sprawą, na której warto się skupić, jest odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usługi pocztowej przez operatora. Zagadnienie to, w moim przekonaniu, jest w polskim Prawie pocztowym uregulowanie nietrafnie.

Na chwilę obecną obowiązująca ustawa zakłada, że to operator pocztowy określa w regulaminie świadczenia usług pocztowych lub w umowach o świadczenie usług pocztowych warunki wykonywania i korzystania z tych usług, a w szczególności okoliczności uzasadniające uznanie usługi pocztowej za niewykonaną, sposób postępowania w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania usługi pocztowej oraz terminy, po upływie których uważa się niedoręczoną przesyłkę za utraconą oraz szczegółowe zasady składania i rozpatrywania reklamacji.

Jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, to mają zastosowanie w tej materii przepisy Kodeksu cywilnego.

Kwestia odpowiedzialności operatorów za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usług

W ustawie zawarto za to minimalne procedury (bardziej szczegółowo kwestię tę reguluje rozporządzenie wykonawcze do ustawy Prawo pocztowe, tj. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 13 października 2003 roku w sprawie reklamacji powszechnej usługi pocztowej w zakresie przesyłki rejestrowanej i przekazu pocztowego /Dz. U. 2003, Nr 183, poz. 1795, z póź. zm.) związane z procedowaniem reklamacji i skarg w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem powszechnej usługi pocztowej.

W nowym Prawie pocztowym należy, wg mnie, zawrzeć, zgodnie z zapisami prawa Wspólnotowego, przejrzyste, proste i nie niosące ze sobą większych kosztów ramowe procedury rozpatrywania skarg i reklamacji, jednolite dla wszystkich operatorów oraz pozostające w zgodzie z ustawodawstwem krajowym i Unijnym. Przy założeniu, że mogą one być bardziej korzystne – to element przewagi konkurencyjnej – dla konsumentów niż zapisy wyjściowe.

Kwestia odpowiedzialności operatorów za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usług c.d.

Przykład

Ograniczenia zawarte w Prawie pocztowym w tej materii nie powinny inaczej regulować odpowiedzialności operatorów. Konsekwencje takiego stanu odzwierciedla choćby wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 stycznia 2011 roku sygn. akt P 8/08/

Kwestia odpowiedzialności operatorów za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usług c.d.

Proces legislacyjny Prawa pocztowego winien objąć również zagadnienie uspójnienia stosowanej terminologii oraz pojęć, tak, aby były one zgodne z obowiązującym prawem Unijnym oraz zawierały w sobie możliwie najbardziej skondensowaną oraz precyzyjną informację.

1. PrzykładIII Dyrektywa Pocztowa pod pojęciem przesyłki poleconej rozumie usługę polegającą na udzieleniu na podstawie uiszczenia standardowej opłaty gwarancji przeciw ryzyku zaginięcia, ubytku zawartości lub uszkodzenia oraz oferującą nadawcy, tam, gdzie jest to właściwe, na żądanie, dowód nadania danej przesyłki pocztowej i/lub jej doręczenia do adresata. W polskim Prawie pocztowym przez przesyłkę poleconą rozumie się przesyłkę rejestrowaną, będącą przesyłką listową, przemieszczaną i doręczaną w sposób zabezpieczający ją przed utratą, ubytkiem zawartości lub uszkodzeniem, a dalszą część tej definicji wyprowadzamy dopiero z pojęcia przesyłki rejestrowanej, a więc przesyłki przyjętej za pokwitowaniem przyjęcia i doręczanej za pokwitowaniem odbioru.

Terminologia i pojęcia

2. Przykład

Tak samo rzecz się ma ze zdezaktualizowanym pojęciem paczki pocztowej, a więc przesyłki rejestrowanej zawierającej rzeczy, przyjętej przez operatora publicznego w celu przemieszczenia i doręczenia. Czy pozostali operatorzy nie przyjmują i nie doręczają dziś, w oparciu o Ustawę z dnia 15 listopada 1984 roku Prawo przewozowe (Dz. U. 1984, Nr 53, poz. 272), paczek?

Terminologia i pojęcia

Przepisy Unijne, głównie zaś I i III Dyrektywy Pocztowej, kładą nacisk na potrzebę uczciwego i niedyskryminującego traktowania wszystkich użytkowników usług powszechnych, choć jednocześnie nie negują przysługującego operatorom świadczącym powszechne usługi pocztowe do negocjowania indywidualnych warunków umów świadczenia usług pocztowych. Powszechne usługi pocztowe pozostają zwolnione z podatku VAT, jednakże tegoż przywileju nie można, zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-357/07 TNT Post UK, rozszerzać na usługi indywidualnie negocjowane i na rzecz podmiotów gospodarczych. Preferencja ta nie ma zastosowania do świadczenia usług ani dostaw towarów z nimi związanych, których warunki zostały wynegocjowane indywidualnie. Wpływ zwolnień operatorów pocztowych świadczących dziś usługi powszechne z podatku VAT na konkurencję jest negatywny, a od dnia 1 stycznia 2011 roku zwolnione z VAT w Polsce zostały usługi pocztowe oraz dostawa towarów ściśle z nimi związana, realizowana przez operatora z obowiązanego do świadczenia powszechnych usług pocztowych.

Inne problemy

Nowelizując polskie Prawo pocztowe, należy też pamiętać o Ustawie z dnia 6 sierpnia 2010 roku o Dowodach osobistych (Dz. U. 2010, Nr 167, poz. 1131, z póź. zm.), która ma wejść w życie z dniem 1 lipca 2013 roku i znosi prawny obowiązek umieszczania na Dowodach tożsamości adresów zameldowania ich właścicieli.

Wystarczy więc wyraźnie wskazać już dziś, że osoby upoważnione będą mogły odbierać przesyłki oraz podejmować środki w placówce operatora na podstawie złożonego wcześniej pełnomocnictwa pocztowego.

Odrębnym problemem pozostaje kwestia samych pełnomocnictw pocztowych, których wyegzekwowanie od np. instytucji i podmiotów gospodarczych nastręcza dziś bardzo wielu trudności, a operatorom przysparza nie lada problemów, co spowodowane jest choćby brakiem odpowiedniej kampanii informacyjnej, czy niską kulturą prawną społeczeństwa.

Inne problemy c.d.

Od nowej ustawy Prawo pocztowe należy oczekiwać również, że procedurą przetargów publicznych zostanie objęta też korespondencja sądowa, mimo tego, iż, jak stanowi I Dyrektywa Pocztowa, państwa członkowskie mają prawo do wyznaczenia podmiotu, bądź podmiotów będących odpowiedzialnymi za świadczenie usługi przesyłki poleconej w procedurach sądowych lub administracyjnych zgodnie z ustawodawstwem krajowym, a przepisy wykonawcze do tegoż prawa będą jasne i klarowne.

Inne problemy c.d.

Warunkiem sine qua non stabilnego i zrównoważonego rozwoju sektora pocztowego w oparciu o zdrową, jakże potrzebną konkurencję rynkową, jest jednak prawo, dobre prawo. Prawo, które będzie stanowiło odpowiedź na współczesne wyzwania liberalizującej się gospodarki oraz zabezpieczało interesy wszystkich uczestników gry rynkowej. Prawo, które będzie dawało przedsiębiorcom pragnącym zainwestować w ten rynek swój kapitał rękojmię poważnego, partnerskiego traktowania, a jednocześnie chroniło interesy państwa i stanowiło gwarancję dla świadczenia wysokiej jakości powszechnych usług pocztowych. Prawo zgodne z wymaganiami Wspólnoty Europejskiej oraz elastyczne tam, gdzie Dyrektywy Pocztowe pozostawiają krajom członkowskim swobodę decydowania o rozwiązaniach szczegółowych.

Zamknięcie

Dziękuję za uwagę

prawne aspekty funkcjonowania rynku usług pocztowych w polsce – refleksje praktyczne

Documents