pravni dio stručnog ispita

7/25/2019 Pravni Dio Strunog Ispita

1/22

PRAVNI DIO STRUNOG ISPITA

OSNOVE USTAVNOG UREENJA

1. Dejtonski sporaz!

Naj"a#nija pitanja $i% s re&'isana (iro"ni! sporaz!o! za $osn i %er)e&o"in* ozna+a"ani!kao Dejtonski sporaz!. Dejtonski sporaz! se sastoji o, Op-te& ok"irno& sporaz!a i 11 aneksakoji!a s re&'isana poje,ina pitanja. Aneks . Op/e& ok"irno& sporaz!a za !ir $i% je Usta"$osne i %er)e&o"ine.Nakon troipo&o,i-nje& rata i ,#e& pre&o"ara+ko& pro)esa* na za"r-ni!raz&o"ori!a koji s se "o,i'i "az,0op'o"noj azi Rajt Peterson 'izini &ra,a Da2tona* a!eri+koj,r#a"i O0io* koji s traja'i 31 ,an* 31. no"e!ra 1445. &o,ine para6iran je (iro"ni sporaz!. S"e+anopotpisi"anje o"o& sporaz!a je oa"'jeno 1. ,e)e!ra iste &o,ine Pariz* ka,a je i stpio nasna&.

(iro"ni sporaz! za $i% osno"i je i!ao ,"a k'j+na )i'ja7

1. zasta"iti ratna ,je'o"anja $i%* i

3. sposta"iti te!e'je trajno& !ira i stai'nosti $i% i re&ion.

3. De6ini)ija Usta"a i Usta"ni siste! $i%

Usta" se ,e6ini-e kao pra"ni akt naj"i-e pra"ne sna&e ,onesen po poseno! postpk* s'o#enije! o,zakono,a"no&* a +esto i o, poseno& sta"ot"orno& tije'a. Usta" 6or!a'no! s!is' je "ijek pisanista"* koji se na'azi na "r0 0ijerar0ijske 'jest"i)e pra"ni0 propisa. S"i osta'i propisi !oraj iti sk'a, sa sta"o!.Usta"ni siste! $i% +ine7 Usta" $osne i %er)e&o"ine* Usta" 8e,era)ije $osne i%er)e&o"ine* Usta" Rep'ike Srpske* i sta"i kantona 9sta"i kantona !oraj iti sk'a:eni sasta"o! 8$i%* a sta"i entiteta sa Usta"o! $i%;.


2/22

(e:naro,ni stan,ar,i7 Pra"a i s'oo,e pre,"i:eni E"ropskoj kon"en)iji za za-tit 'j,ski0 pra"a iosno"ni0 s'oo,a i njeni! protoko'i!a se ,irektno pri!jenjj $osni i %er)e&o"ini. O"i akti i!ajprioritet na, s"i! osta'i! zakoni!a.

@ata'o& pra"a

S"a 'i)a na teritoriji $osne i %er)e&o"ine #i"aj 'j,ska pra"a i s'oo,e iz sta"a 3. o"o& +'ana* -tok'j+je7

BPra"o na #i"ot.

BPra"o 'i)a ,a ne ,e po,"r&nto !+enj niti ne+o"je+no! i'i poni#a"aj/e! tret!an i'i kazni.

BPra"o 'i)a ,a ne ,e ,r#ano ropst" i'i pot+injenosti* i'i na prisi'no! i'i oa"ezno! ra,.

BPra"o na 'i+n s'oo, i si&rnost.

BPra"o na pra"i+no sas'-anje &ra:anski! i kri"i+ni! st"ari!a i ,r&a pra"a "ezi sa kri"i+ni!postpko!.

BPra"o na pri"atni i poro,i+ni #i"ot* ,o! i prepisk.

BS'oo, !is'i* sa"jesti i "jere.

BS'oo, izra#a"anja.

BS'oo, !irno& okp'janja i s'oo, ,r#i"anja s ,r&i!a.

BPra"o na rak i zasni"anje poro,i)e.

BPra"o na i!o"in.

BPra"o na orazo"anje.

BPra"o na s'oo, kretanja i prei"a'i-ta.

Ne,iskri!ina)ija U#i"anje pra"a i s'oo,a* pre,"i:eni0 o"o! +'an i'i !e:naro,ni!sporaz!i!a na"e,eni! Aneks I o"o& Usta"a* osi&rano je s"i! 'i)i!a $osni i %er)e&o"ini ez

,iskri!ina)ije po i'o koje! osno" kao -to je po'* rasa* oja* jezik* "jera* po'iti+ko i ,r&o !i-'jenje*na)iona'no i'i so)ija'no porijek'o* po"ezanost sa na)iona'no! !anjino!* i!o"ina* ro:enje i'i ,r&istats.

5. Iz"r-na "'ast $i%

Strktra iz"r-ne "'asti $osni i %er)e&o"ini o0"ata7

Pre,sje,ni-t"o $i%

Vije/e !inistara


3/22

Pre,sje,nik i potpre,sje,ni)i 8$i% i pre,sje,nik i potpre,sje,ni)i RSBa

V'a,a 8$i% i V'a,a RSBa

Or&ani ,r#a"ne pra"e BC iz"r-na "'ast i -ire! s!is'

Pre!a sta"ni! o"'a-tenji!a* Pre,sje,ni-t"o $i% i!a s"e na,'e#nosti koje s oi+ajene za -e6a,r#a"e siste! po,je'e "'asti* i to7 Reprezentati"na* "o:enje "anjske po'itike* iz"r-na 6nk)ija*ini)ijati"na 6nk)ija* ko!an,o"anje or#ani! sna&a!a* nk)ija i!eno"anja* koor,inati"na 6nk)ija.

. Usta" 8e,era)ije $i%* sposta"a 8e,era)ije i sasta"

Usta" 8e,era)ije $i% je nastao prije Usta"a $i% iz 1445.&o,ine* na s'i+an na+in kao i sta" $i%.Nakon "i-e nespje'i0 !iro"ni0 p'ano"a za $i%* Va-in&ton je 3. !arta 144. &o,ine zak'j+en

!e:naro,ni sporaz! koji je* pore, osta'o&* sa,r#a"ao i Na)rt Usta"a 8$i%. Skp-tina Rep'ike$i%* izarana na pr"i! "i-estrana+ki! izori!a 144. &o,ine* trans6or!isa'a se Usta"ot"ornskp-tin 8$i% i


4/22

B A!an,!ani na Usta"

B Us"ajanje i stpanje na sna& Usta"a i prije'azna rje-enja

. Strktra 8e,era'ne "'asti

Pre,sje,nik i potpre,sje,ni)i 8e,era)ije $i%

Par'a!ent 8e,era)ije $i%

V'a,a 8e,era)ije $i%

4. S,ska "'ast 8e,era)ije = s,o"i 8e,era)iji

S,sk 6nk)ij 8e,era)iji "r-e 7

Vr0o"ni s, 8i%

Usta"ni s, 8$i%

@antona'ni s,o"i

Op-tinski s,o"i

1. Strktra kantona'ne "'asti

Skp-tina kantona

V'a,a kantona

S,ska "'astB@antona'ni i Op-tinski s,o"i

11. Op/inska "'ast

>A@ON O >DRAVSTVENO( OSIGURANJU


5/22

1. >,ra"st"eno osi&ranje = poja! i "rste 9+'an 1. i 3.;

'an 1.

>,ra"st"eno osi&ranje* kao ,io so)ija'no& osi&ranja &ra:ana* +ini je,inst"eni siste! ok"ir ko&a

&ra:ani 'a&anje! sre,sta"a* na na+e'i!a zaja!nosti i so'i,arnosti* oa"ezno ok"ir kantonaosi&ra"aj ost"ari"anje pra"a na z,ra"st"en za-tit i ,r&e o'ike osi&ranja na na+in koji je t"r:eno"i! zakono!* ,r&i! zakoni!a i propisi!a ,oneseni! na osno" zakona.

U ok"ir 8e,era)ije $osne i %er)e&o"ine 9 ,a'je! tekst7 8e,era)ija;* o,nosno kantona* sre,st"a zaz,ra"st"eno osi&ranje !o& se 'a&ati i na ,oro"o'jnoj osno"i.

'an 3.

Po, "jeti!a t"r:eni! o"i! zakono! i ,r&i! zakoni!a i propisi!a ,oneseni! na osno" zakona*&ra:ani 8e,era)ije i!aj pra"o na z,ra"st"eno osi&ranje* koje o0"ata7

B oa"ezno z,ra"st"eno osi&ranjeK

B pro-ireno z,ra"st"eno osi&ranje* i

B ,oro"o'jno z,ra"st"eno osi&ranje.

3. Na koji! na+e'i!a se zasni"a z,ra"st"eno osi&ranje 9+'an .;

Na+e'a z,ra"st"eno& osi&ranja7

'an .

Oa"ezno z,ra"st"eno osi&ranje zasni"a se na na+e'i!a zaja!nosti i so'i,arnosti osi&ranika ok"ir kantona. Oa"ezno z,ra"st"eno osi&ranje !o#e se zasni"ati na na+e'i!a zaja!nosti iso'i,arnosti ok"ir ,"a i'i "i-e kantona* o,nosno 8e,era)ije* s'+aje"i!a i po, "jeti!a t"r:eni!o"i! zakono!.


6/22

'ano"i poro,i)e osi&ranika iz sta"a 1. o"o& +'ana sti+ pra"a na oa"ezno z,ra"st"eno osi&ranjepo osno" o"o& zakona* po, "jeto! ,a isto pra"o ne ost"arj po osno" ra,no&

o,nosa i'i oa"'janja pri"re,ne i'i nepri"re,ne ,je'atnosti 'i+ni! ra,o! o,nosno po'jopri"re,no!,je'atno-/.

V'a,a 8e,era)ije $osne i %er)e&o"ine 9 ,a'je! tekst7 V'a,a 8e,era)ije; /e spro"o,eni! propisi!at"r,iti "jete po, koji!a se s!atra ,a je 'i)e nesposono za sa!osta'an #i"ot i ra, i ne!a "'astiti0sre,sta"a za iz,ra#"anje.

. Do koje &o,ine ,je)a osi&ranika i!aj pra"o na z,ra"st"eno osi&ranje 9+'an 33.;

Dje)a osi&ranika s z,ra"st"eno osi&rana ,o na"r-ene 15 &o,ine* a ako s na sre,nje! o,nosno"isoko! -ko'o"anj* ,o kraja re,o"no& -ko'o"anja* a naj,#e ,o na"r-ene 3 &o,ine #i"ota.

Dje)a osi&ranika koja s zo& o'esti i'i po"re,e prekin'a re,o"no -ko'o"anje* i!aj pra"o na

z,ra"st"eno osi&ranja i za "rije!e trajanja o'esti o,nosno po"re,e.

Dje)a osi&ranika iz sta"a 3. o"o& +'ana kao i ,je)i osi&ranika koja s zo& s'#enja "ojno& rokaprekin'a re,o"no -ko'o"anje* pro,#a"a se kori-/enje pra"a iz oa"ezno& z,ra"st"eno& osi&ranjaza "rije!e nasta"ka re,o"no& -ko'o"anja za ono'iko "re!ena ko'iko je trajao preki, re,o"no&-ko'o"anja.

Dje)a osi&ranika koja postan potpno i trajno nesposona za ra, sa&'asno poseni! propisi!aprije na"r-ene 15 &o,ine #i"ota* o,nosno za "rije!e trajanja re,o"no& -ko'o"anja* i!aj pra"o naz,ra"st"eno osi&ranje toko! trajanja te nesposonosti.

Pra"o na z,ra"st"eno osi&ranje toko! trajanja nesposonosti pripa,a i ,je)i osi&ranika kojapostan potpno i trajno nesposona za ra,* sa&'asno poseni! propisi!a* pos'ije isteka raz,o'ja izsta"a . o"o& +'ana ako i0 osi&ranik iz,r#a"a.

Dje)a koj je osi&ranik zeo na iz,r#a"anje i!aj pra"o na z,ra"st"eno osi&ranje* ako s ezro,ite'ja. Dje)a koja i!aj je,no& i'i oa ro,ite'ja ako i0 je osi&ranik zeo na iz,r#a"anje* i!aj pra"ona z,ra"st"eno osi&ranje ako s ro,ite'ji te ,je)e zo& s"o& z,ra"st"eno& stanja i'i ,r&i0 raz'o&a ne!o& rinti o ,je)i i nji0o"o! iz,r#a"anj.

5. Pra"a iz oa"ezno& z,ra"st"eno& osi&ranja 9+'an


7/22

a; z,ra"st"ena za-tita*

; nakna,a ptni0 tro-ko"a "ezi sa kori-/enje! z,ra"st"ene za-tite.

. @o !o#e ost"ariti pra"o iz oa"ezno& z,ra"st"eno& osi&ranja 9+'an 5


8/22

Bpri0o,a o, ,ona)ije* po!o/i* taksi* ka!ata* ,i"i,en,i i ,r&i0 pri0o,a.

Sre,st"a iz sta"a 1. o"o& +'ana "o,e se i e"i,entiraj o,"ojeno.

>A@ON O PEN>IJS@O( I INVA?IDS@O( OSIGURANJU

1. Pra"a iz penzijsko& i in"a'i,sko& osi&ranja 9+'an 3. i


9/22

. @oja 'i)a !o& ost"ariti pra"o na poro,i+n penzij 9+'an .;

'an .

Poro,i+n penzij !o& ost"ariti +'ano"i poro,i)e 7

ra+ni ,r&K

,je)a ro:ena rak* "an raka* s"ojena* pastor+a, koj je osi&ranik iz,r#a"ao*

n+a, i ,r&a ,je)a ez ro,ite'ja koj je osi&ranik iz,r#a"ao ,o s"oje s!rti.

Poro,i+n penzij !o#e ost"ariti i ra+ni ,r& iz raz"e,eno& raka* ako ! je s,sko! o,'ko!t"r:eno pra"o na iz,r#a"anje.

>A@ON O >DRAVSTVENOJ >ALTITI

1. >,ra"st"ena za-tita &ra:ana = poja! 9+'an 1.;

'an 1.

O"i! zakono! re:j se na+e'a* !jere* na+in or&aniziranja i pro"o:enja z,ra"st"ene za-tite* nosio)i,r-t"ene ri&e za z,ra"'je stano"ni-t"a* pra"a i oa"eze osoa kori-tenj z,ra"st"ene za-tite* tesa,r#aj* na+in oa"'janja i na,zor na, oa"'janje! z,ra"st"ene za-tite na teritoriji 8e,era)ije $osne i%er)e&o"ine.

3. >,ra"st"ena ,je'atnost = po,je'a 9+'an .9,ra"st"ena ,je'atnost pre,sta"'ja or&anizo"ano pr#anje z,ra"st"ene za-tite kroz ra, z,ra"st"eni0ra,nika i z,ra"st"eni0 sara,nika ok"ir z,ra"st"eni0 stano"a*o,nosno pri"atne prakse sk'a, sastr+noB!e,i)insko! ,oktrino! i z potre z,ra"st"ene te0no'o&ije* a po, s'o"i!a i na na+inpropisan o"i! zakono! i propisi!a ,onijeti! na osno" o"o& zakona. >,ra"st"ena ,je'atnost sepro"o,i kao7 pri!arna* spe)ija'isti+koBkons'tati"na i o'ni+ka z,ra"st"ena ,je'atnost i ,je'atnostja"no& z,ra"st"a.


10/22

Na+e'o e6ikasnosti z,ra"st"ene za-tite

. @o oa"'ja z,ra"st"en ,je'atnost na po,r+j 8e,era)ije 9+'an ,ra"st"en ,je'atnost oa"'jaj z,ra"st"ene stano"e koje osni"a 8e,era)ija* kanton o,nosno

op-tina* te ,o!a/a i strana 6izi+ka i'i pra"na 'i)a s"i! o'i)i!a s"ojine. 8e,era)ija je osni"a+6e,era'ni0 za"o,a.. @anton i 6e,era)ija zaje,no !o& iti osni"a+i ni"erzitetsko k'ini+ki0 o'ni)a iza"o,a.. Osni"a+ z,ra"st"eni0 stano"a na ni"o 6e,era)ije je Par'a!ent 8i%

5. Or&ani pra"'janja i rko"o:enja z,ra"st"eni! stano"a!a 9+'an 5* 51.;

B Upra"ni o,or B @o!isija za 'ijeko"e

B Direktor

B Na,zorni o,or

B Str+no "ije/e

B Eti+ki ko!itet

. Statt z,ra"st"ene stano"e 9+'an 5H. 9


11/22

1,ra"st"ene stano"e koje i!aj stats &o"orne z,ra"st"ene stano"e oa"ezne s nepreki,nopr#ati z,ra"st"en za-tit* ra,o! je,noj* ,"ije i'i "i-e s!jena* ,"okratni! ra,ni! "re!eno!*pri'a&o:a"anje! ra,no& "re!ena* pripra"no-/ i'i ,e#rst"o! sk'a, sa potrea!a stano"ni-t"a i


12/22

o'i)i!a pr#anja z,ra"st"eni0 s'&a. De#rst"o je posean o'ik ra,a ka,a ra,nik !ora iti pristan z,ra"st"enoj stano"i nakon re,o"no& ra,no& "re!ena.

Pripra"nost je posean o'ik ra,a* ka,a ra,nik ne !ora iti pristan z,ra"st"enoj stano"i* a'i !oraiti ,ostpan ra,i oa"'janja 0itne !e,i)inske po!o/i. Ra, po pozi" je posean o'ik ra,a ka,a

ra,nik ne !ora iti pristan z,ra"st"enoj stano"i* a'i se !ora o,az"ati na pozi" ra,i oa"'janja,je'atnosti.>,ra"st"eni ra,ni)i ne s!ij napstiti ra,no !jesto ,ok ne!aj za!jen* iako je nji0o"ora,no "rije!e protek'o* ako i ti!e i'a ,o"e,ena pitanje ezje,nost pr#anja z,ra"st"ene za-tite.

13. >,ra"st"eni ra,ni)i* poja! 9+'an 11.91,ra"st"eni ra,ni)i s 'i)a koja i!aj orazo"anje z,ra"st"eno& s!jerenja i neposre,no "i,zani!anja pr#aj z,ra"st"en za-tit stano"ni-t"* z oa"ezno po-to"anje !ora'ni0 i eti+ki0 na+e'az,ra"st"ene strke. >,ra"st"eni ra,ni)i orazj se na !e,i)insko!* sto!ato'o-ko!* 6ar!a)etsko!i'i 6ar!a)etskoio0e!ijsko! 6ak'tet* 6ak'tet z,ra"st"eni0 st,ija i sre,nji! -ko'a!a z,ra"st"eno&s!jerenja.

1


13/22


14/22

3. i!e* prezi!e* prei"a'i-te o,nosno ora"i-te zapos'enika*


15/22

ost"arje s"a pra"a iz ra,no& o,nosa kao i zapos'enik sa pni! ra,ni! "re!eno!* osi! pra"a kojeza"isi o, ,#ine ra,no& "re!ena 9p'a/a* nakna,a i s'.;* sk'a, sa ko'ekti"ni! &o"oro!* pra"i'niko!o ra, i'i &o"oro! o ra,.

4. Skra/eno ra,no "rije!e 9+'an akono!* o,nosno pra"i'niko! o ra, i &o"oro! o ra, !o#e se t"r,iti ,a ra,no "rije!e ,ekra/e o, pno& ra,no& "re!ena* na pos'o"i!a na koji!a z pri!jen !jera za-tite na ra,* nije!o&/e za-titi zapos'enika o, -tetni0 ti)aja "ezani0 za z,ra"'jei ra,n sposonost zapos'enika.Ra,no "rije!e se skra/je sraz!jerno -tetno! ti)aj na z,ra"'je i ra,n sposonost zapos'enika.@ao poseni s'o"i ra,a oi+ajeno se s!atraj pos'o"i koji za0tije"aj naro+ito te#ak i naporan ra,*ra, po, po"e/ani! at!os6erski! pritisko!* ra, sa otro"ni! &aso"i!a i ,r&i! !aterija'i!a i s'i+no*ra, 'eta+ko& oso'ja* ra, po, ,ejst"o! joniziraj/e& zra+enja* ra, na "e'iki! "isina!a i s'. U sk'a, sazakono!* pos'o,a"a) t"r:je s'o"e i kriterije za skra/enje ra,no& "re!ena* kao i oa"ezezapos'enika "ezi sa skra/eni! ra,ni! ,ano!. Pri ost"ari"anj pra"a na p'a/ i ,r&i0 pra"a poosno" ra,a i "ezi sa ra,o!* skra/eno ra,no "rije!e* zo& potpne za-tite zapos'enika koji ra,e natak"i! ra,ni! !jesti!a* izje,na+a"a se s pni! ra,ni! "re!eno!. >apos'enik koji ra,i sa skra/eni!ra,ni! "re!eno! ost"arje pno! oi! s"a pra"a na ra, i "ezi sa ra,o!

Skra/eno ra,no "rije!e ra+na se penzijski sta# kao sta# osi&ranja isto kao ,a je zapos'enik ra,iopno ra,no "rije!e.

1. Preko"re!eni ra, 9+'an


16/22

1. tok trajanja ra,no& "re!ena je,no! ra,no! ,anBo,!or tok ,ne"no& ra,a 9paza*stanka;*

3. o,!or iz!e: ,"a ra,na ,ana*

apos'enik koji ra,i pno! ra,no! "re!en i!a pra"o na ,ne"ni o,!or trajanj o, apos'enik i!a pra"o na o,!or iz!e: ,"a ra,na ,ana trajanj o, naj!anje 13 sati nepreki,no.

>apos'enik i!a pra"o na o,!or iz!e: ,"ije ra,ne se,!i)e trajanj o, naj!anje 3 satanepreki,no.

1apos'enik i!a pra"o na o,sst"o sa ra,a z nakna, p'a/e ,o se,a! 9H; ra,ni0 ,ana je,nojka'en,arskoj &o,ini 9p'a/eno o,sst"o; s'+aje"i!a7

1. stpanja rak*


17/22

3. poro:aja spr&e*

apos'enik koji po je,no! osno" iskoristi se,a! ra,ni0 ,ana* ne !o#e koristiti p'a/eno o,sst"o po,r&o! osno". 9 a'i po priro,i st"ari* izzetak i treao iti "ezan za s!rt +'ana poro,i)e* tepos'o,a"a) op-ti! akti!a trea ,a t"r,i ta+an roj ,ana p'a/eno& o,sst"a s"ako! o, na"e,eni0s'+aje"a;* a'i i ,a t"r,i i ,r&e s'+aje"e i "rije!e trajanja p'a/eno& o,sst"a.

15. Nep'a/eno o,sst"o 9+'an H.;

Dr&i o'ik o,sst"a je o,sst"o ez nakna,e p'a/e* koji pre,sta"'ja sita)ij kojoj ,o'azi* po pra"i'*,o kra/e& preki,a ra,a zo& sjekti"ni0 raz'o&a. @ao tak"o* o"o o,sst"o i!a za pos'je,i)!iro"anje s"i0 pra"a i oa"eza iz ra,no& o,nosa. Nep'a/eno o,sst"o je sa!o !o&/nost* ne ipra"o* jer je izri+ito pre,"i:eno ,a pos'o,a"a) !o#e zapos'enik o,oriti o,sst"o sa ra,a eznakna,e p'a/e 9nep'a/eno o,sst"o; na nje&o" za0tje". Us'o"i po, koji!a se !o#e o,oriti nep'a/enoo,sst"o* zo& je,nakosti !o&/nosti!a i tret!an zapos'enika* trea'o i t"r,iti pra"i'niko! ora, i'i &o"oro! o ra,.

1. >a-tita #ena i !aterinst"a 9+'an 53. ,o


18/22

Izzetno* o"a zarana ra,a ne o,nosi se na #ene koje oa"'jaj rko"o,e/e pos'o"e i pos'o"ez,ra"st"ene i so)ija'ne za-tite* st,ente* pripra"nike i "o'ontere koji toko! -ko'o"anja i'i str+no&osposo'ja"anja !oraj ,io "re!ena pro"esti po,ze!ni! ,ije'o"i!a r,nika* te na #ene kojepo"re!eno !oraj 'aziti po,ze!ne ,ije'o"e r,nika ra,i oa"'janja pos'o"a koji nis 6izi+ke priro,e.Pos'o,a"a) ne !o#e o,iti ,a zapos'i #en zo& tr,no/e i'i joj zo& to& stanja otkazati &o"or ora,.

1H. P'a/e 9+'an . ,o H1.;

Pra"o na p'a/ je te!e'jni !oti" zo& koje& zapos'enik s pos'o,a")e! zak'j+je &o"or o ra,*tj.zasni"a ra,ni o,nos i prezi!a na see rojne oa"eze iz to& pra"no& o,nosa.

U 'iteratri ra,no& pra"a p'a/a se ,e6inira kao no"+ani iznos* koji je pos'o,a"a) ,#an isp'atitizapos'enik sk'a, sa pra"ni! propiso!* ko'ekti"ni! &o"oro!* pra"i'niko! o ra,* o,n.&o"oro!o ra, i'i ,r&i! akto! o zasni"anj ra,no& o,nosa 9npr.&o"or o ,je'; za ra, koji je 'i+no zapos'enikoa"io za pos'o,a")a o,re:eno! "re!ensko! raz,o'j pre!a pret0o,no t"r:eni! osno"a!a i!jeri'i!a.

$itni e'e!enti sa!o& poj!a p'a/a s7

1. P'a/a je "ijek no"+ani iznos* koja se isp'a/je o,&o"araj/oj no"+anoj "a'ti 9ipak praksi se,o&a:a ,a se ona ,ije'o! i'i )je'ini isp'a/je natra'no! o'ik* a poseno "rije!e ekono!ski0kriza i'i ratno& stanja;*

3. Pra"o na p'a/ je 'i+no pra"o s"ako& zapos'enika* jer se ono sti+e po osno" 'i+no& ra,a s"ako&zapos'enika*


19/22

Poseni re#i!i p'a/a se ja"'jaj poseni! ra,ni! o,nosi!a* kao -to s ra,ni o,nosi7

1. S'#enika i na!je-tenika*

3. Vojske i po'i)ije*

a "rije!e kori-tenja p'a/eno& o,sst"a*

>a "rije!e &o,i-nje& o,!ora*

Ako o,ije ,a ra,i jer nis pro"e,ene !jere za-tite na ra, s'je, +e&a ! prijeti neposre,naopasnost za #i"ot i z,ra"'je*

Ako ne ra,i jer je ,o-'o ,o preki,a ra,a ez nje&o"e kri"nje*

Poro:ajno& o,sst"a*

>a "rije!e ,r#a"ni! praznika* te

Dr&i! s''aje"i!a t"r:eni! 'e spe)ia'is propisi!a.

Nakna,a p'a/e "ezi sa tr,no/o!* poro:aje! i nje&o! ,jeteta* o,nosno nakna,e p'a/e #eniB!aj)i* 8$i% re&'irana je propisi!a o so)ija'noj za-titi* za-titi )i"i'ni0 #rta"a rata i za-titi poro,i)a sa,je)o!.

14. Na+in prestanka &o"ora o ra, 9+'an .;

U teoriji ra,no& pra"a osno"i prestanka ra,no& o,nosa se !o& raz"rstati na7

a.; Prestanak ra,no& o,nosa po "o'ji zapos'enika 9otkaz na ini)ijati" zapos'enika* sporaz!niprestanak ra,no& o,nosa;*

.; Prestanak ra,no& o,nosa proti" "o'je zapos'enika 9otkaz na ini)ijati" pos'o,a")a;*


20/22

).; Prestanak ra,no& o,nosa po si'i zakona i

,.; Si &eneris s'+aje"i prestanka ra,no& o,nosa.

U&o"or o ra, prestaje7

s!r/ zapos'enikaK

sporaz!o! pos'o,a")a i zapos'enikaK

ka, zapos'enik na"r-i 5 &o,ina #i"ota i 3 &o,ina sta#a osi&ranja*

ako se pos'o,a"a) i zapos'enik ,r&a+ije ne ,o&o"oreK

,ano! ,osta"'janja pra"osna#no& rje-enja o t"r:i"anj &itka ra,ne sposonosti K

otkazo! pos'o,a")a o,nosno zapos'enikaK

isteko! "re!ena na koje je sk'op'jen &o"or o ra, na o,re:eno "rije!eK

ako zapos'enik ,e os:en na iz,r#a"anje kazne zat"ora trajanj ,#e! o, tri !jese)a = ,ano!stpanja na iz,r#a"anje kazneK

ako zapos'enik ,e izre+ena !jera ezije,nosti* "aspitna i'i za-titna !jera trajanj ,#e! o, tri!jese)a B po+etko! pri!jene te !jereK

o,'ko! na,'e#no& s,a koja i!a za pos'je,i) prestanak ra,no& o,nosa.

3. Otkaz &o"ora o ra, 9+'an H. ,o 41.;

Prestanak ra,no& o,nosa* o,nosno &o"ora o ra, po "o'ji zapos'enika s"o,i se na ,"a na+inaprestanka ra,no& o,nosa7

1. sporaz!ni raski, &o"ora o ra, 9pre,sta"'ja konsenza'ni ,"ostrani akt koji zak'j+jpos'o,a"a) i zapos'enik; i

3. otkaz zapos'enika 9je,nostrana izja"a "o'je o raski,anj ra,no& o,nos* +ije pra"no ,ejst"o nijes'o"'jeno pristanko! ,r&e strane;.

Otkaz se ,aje pis!enoj 6or!i* te pos'o,a"a) je ,#an oraz'o#iti otkaz i ,osta"iti zapos'enik.

31. 8or!a otkaza &o"ora o ra, 9+'an 4.;

Otkaz se ,aje pis!enoj 6or!i. Pos'o,a"a) je oa"ezan* pis!enoj 6or!i* oraz'oziti otkazzapos'enik. Otkaz se ,osta"'ja zapos'enik* o,nosno pos'o,a") koje! se otkazje.

33. Trajanje otkazno& roka 9+'an 45.;

Otkazni rok ne !oze iti kra)i o, 15 ,ana niti ,zi o, sest !jese)i* s ti! ,a se konkretna ,zina

otkazno& roka re,je ko'ekti"ni! &o"oro! i pra"i'niko! o ra,. Otkazni rok po)inje ,a te)e o, ,anar)enja otkaza zapos'enik o,nosno pos'o,a").


21/22

3a-tita pra"a iz ra,no& o,nosa 9+'an 1apos'enik koji s!atra ,a ! je pos'o,a"a) po"rije,io neko pra"o iz ra,no& o,nosa* !oze rok o,15 ,ana o, ,ana ,osta"e o,'ke kojo! je po"rije,eno nje&o"o pra"o* o,nosno o, ,ana saznanja zapo"re, pra"a* za0tje"ati o, pos'o,a")a ost"ari"anje to& pra"a. Ako pos'o,a"a) rok o, 15 ,ana o,

,ana ,osta"'janja za0tije"a zapos'enika iz sta"a 1. o"o& 'ana ne ,o"o'ji to! za0tje"* zapos'enik!oze ,a'je! rok o, 15 ,ana traziti zastit po"rije,eno& pra"a pre, na,'ezni! s,o!. @o'ekti"ni!&o"oro! i pra"i'niko! o ra,* sk'a, sa zakono!* !oze se pre,"i,jeti postpak !irno& rjesa"anjara,no& spora* ko! s')aj rok o, 15 ,ana za po,nosenje za0tje"a s,* te)e o, ,ana okon)anjato& postpka. Propst zapos'enika ,a za0tije"a nakna, stete i'i ,r&o no")ano potrazi"anje iz ra,no&o,nosa roko"i!a iz st. 1.,o


22/22

?i) koje oa"'ja pri"re!ene i po"re!ene pos'o"e osi&ra"a se o,!or tok ra,a po, isti! "jeti!akao i za zapos'enike ra,no! o,nos i ,r&a pra"a* sk'a, sa propisi!a o penzijsko! iin"a'i,sko! osi&ranj .

'an 1a oa"'janje pos'o"a iz 'ana 1

pravni dio stručnog ispita

Documents