pravilnik o uslovima i na^inu izdavawa potvrde ... · javni vazdu{ni saobra}aj putnika i robe,...

$: PRAVILNIK O USLOVIMA I NA^INU IZDAVAWA POTVRDE ... · javni vazdu{ni saobra}aj putnika i robe, vazduhoplove koji se koriste u svrhu obu~avawa leta~kog osobqa za dobijawe profesionalnih$
Датум: 10. фебруар 2005. године Референтни број: 02-292.3 -1410/04 Језик: српски

БОСНА И ХЕРЦЕГОВИНА Министарство комуникација и транспорта Дирекција за цивилно ваздухопловство

PRAVILNIK O USLOVIMA I NA^INU IZDAVAWA POTVRDE AERODROMSKOG OPERATORA

«Службени гласник БиХ» број: 28/05 од 10.05.2005.године

Na osnovu ~lana 61. stav 1. i ~lana 16. Zakona o upravi ("Slu`beni glasnik BiH", broj 32/2), ~lana 6. stav 1. i ~lan 14. stav 3, 5. i 7. Zakona o vazduhoplovstvu BiH ("Slu`beni glasnik BiH", broj 2/04), generalni direktor Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine donosi

PRAVILNIK

O USLOVIMA I NAÎNU IZDAVAWA POTVRDE AERODROMSKOG OPERATORA

PODRU^JE PRIMJENE ^lan 1.

Ovim pravilnikom se reguli{e postupak za dobijawe potvrde aerodromskog operatora (u daqem tekstu: potvrde za aerodrom) koji obuhvata uslove za dobijawe, provo|ewe postupka za izdavawe /odbijawe, dopune/izmjene, prenos i otkazivawe, obaveze operatora aerodroma, sigurnosne propise, inspekcije i testirawa, privremeno oduzimawe, suspenzija i poni{tewe potvrde za aerodrom.

^lan 2. Odredbe ovoga pravilnika u cijelosti se primjewuju na: a) aerodrome sa ~vrstom podlogom koji se koriste za javni prevoz putnika i roba u doma}em i me|unarodnom vazdu{nom saobra}aju; b) aerodrome koji se koriste no}u i za obuku profesionalnog osobqa; i c) vojne aerodrome koji se koriste u civilne svrhe radi javnog prevoza putnika i robe. Odredbe ovoga pravilnika selektivno se primjewuju na sportske i privatne aerodrome, helidrome i hidrodrome koji podlijeù izdavawu potvrde za aerodrom.

^lan 3. Termini

Termini navedeni u ovom pravilniku imaju sqede}e zna~ewe: Aerodrom Unaprijed definisano podru~je na zemqi (ukqu~uju}i objekte, instalacije i opremu) namijeweno za kori{tewe u svrhe sletawa, poletawa i kretawa aviona na povr{ini, u bilo kojem dijelu ili u cjelini. Potvrda za aerodrom

Potvrda za rad aerodroma izdata od strane odgovaraju}e vazduhoplovne vlasti. Aerodromski objekti i oprema Objekti i oprema u ili van granica aerodroma, koji su izgra|eni ili instalirani i odràvani za sletawe, poletawe i kretawe vazduhoplova na povr{ini. Aerodromski priru~nik Priru~nik koji predstavqa dio Zahtjeva za izdavawe potvrde za aerodrom shodno ovim regulativama sa svim dopunama prihva}enim /odobrenim od strane Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine. Aerodromski operator

U odnosu na potvrdu za aerodrom, odnosi se na imaoca potvrde. Aerodrom sa potvrdom

Aerodrom ~ijem je operatoru odobrena aerodromska potvrda. Manevarska povr{ina

Dio aerodroma za poletawa, sletawa i taksirawa vazduhoplova, iskqu~uju}i platformu. Oznake


Simbol ili grupa simbola postavqeni na povr{ini zona za kretawe, za preno{ewe aeronauti~kih informacija. Maksimalan kapacitet nosivosti U odnosu na vazduhoplov, misli se na maksimalan kapacitet putnika/sjedi{ta u vazduhoplovu, ili maksimalan pla}eni teret u certifikatu vazduhoplova pod dozvoqenim tipom. Maksimalan kapacitet putni~kih sjedi{ta U odnosu na vazduhoplov, misli se na maksimalan broj sjedi{ta za putnike u certifikatu vazduhoplova pod dozvoqenim tipom. Prepreka Svi fiksni (bilo privremeni ili trajni) i mobilni objekti ili wihovi dijelovi koji su locirani u zoni namijewenoj za kretawe vazduhoplova ili koji prelaze iznad definisane povr{ine namijewene za{titi vazduhoplova u letu. Sistem upravqawa bezbjednosti Sistem upravqawa bezbjednosti na aerodromu koji ukqu~uje, organizaciju, du`nosti, procedure, proces i mjere za implementaciju sigurnosne politike aerodroma od strane aerodromskog operatora, koji kontroli{e bezbjednost na, i sigurnu upotrebu aerodroma. Operativno osobqe aerodroma Podrazumijeva svo osobqe radno angaòvano na aerodromu, bez obzira da li je zaposleno kod operatora aerodroma ili ne, ukoliko obavqa svoje du`nosti sa pristupom manevarskim povr{inama i platformi. OBAVEZA IZDAVAWA POTVRDE ZA AERODROM

^lan 4. Potvrdu za aerodrom moraju imati aerodromi koji se koriste za operacije poletawa i sletawa sqede}ih tipova vazduhoplova:

a) vazduhoplove ~ija dozvoqena maksimalna teìna u polijetawu (MTOW) prelazi 2370 kg, a koji obavqaju javni vazdu{ni saobra}aj putnika i robe, vazduhoplove koji se koriste u svrhu obu~avawa leta~kog osobqa za dobijawe profesionalnih dozvola i sticawe ovla{tewa;

b) vazduhoplovi ~ija dovoqna maksimalna teìna u poletawu (MTOW) ne prelazi 2370 kg - koji se koriste za: 1. redovan javni prevoz putnika i robe; 2. letove u svrhu obu~avawa leta~kog osobqa za dobijawa profesionalnih dozvola i sticawa ovla{tewa ili za testirawe; 3. letove u svrhu javnog prevoza no}u; i 4. letove u poqoprivredne svrhe. c) Helikoptere koji se koriste kako je gore navedeno pod 1. i 3. VRSTE POTVRDA ZA AERODROM

^lan 5.

Aerodrom u skladu sa procedurom izdavawa moè dobiti potvrdu za aerodrom za javnu upotrebu (PUBLIC USE) i obi~nu potvrdu za aerodrom (ORDINARY).

Aerodrom kome je izdata potvrda za javnu upotrebu u Vazduhoplovnim informacijama AIP-u Bosne i Hercegovine mora biti navedeno vrijeme otvorenosti i aerodrom mora za vrijeme otvorenosti biti dostupan svim osobama pod istim uslovima. Aerodrom kome je izdata obi~na potvrda, koristi se od strane vlasnika potvrde ili osobe koje on posebno ovlasti. Vlasnik ove potvrde nije duàn prijaviti vrijeme otvorenosti aerodroma u AIP-u Bosne i Hercegovine. Ukoliko to prijavi aerodrom mora biti otvoren za to vrijeme bez obzira na potrebe saobra}aja.


Ukoliko vrijeme otvorenosti aerodroma nije navedeno, dostupnost aerodroma i objekte moè biti u AIP-u Bosne i Hercegovine prikazano po principu "Prema potrebi". Za vrijeme provo|ewa procesa za izdavawe potvrde za aerodrom moè se izdati Privremena potvrda (TEMPORARY) u skladu sa ~lanom 48. ovoga pravilnika. USLOVI VA@NOSTI POTVRDE ZA AERODROM

^lan 6. Me|unarodni vazdu{ni transport unutar Bosne i Hercegovine i obuka profesionalnog leta~kog osobqa moè biti dozvoqen samo na aerodromima kojim je izdata potvrda od strane Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine u skladu sa Zakonom o vazduhoplovstvu Bosne i Hercegovine i odredbama ovoga pravilnika. Nijedna osoba ne moè rukovoditi aerodromom niti dozvoliti wegovo kori{tewe za me|unarodni ili unutra{wi vazdu{ni saobra}aj unutar Bosne i Hercegovine ako ne posjeduje vaè}u potvrdu za aerodrom, izdatu od strane Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine.

^lan 7. Potvrda za aerodrom se moè izdati fizi~koj ili pravnoj osobi (kompaniji, poduze}u ili drugim ustanovama) koji ispuwavaju uslove za izdavawe potvrde, u skladu sa ~lanovima 32. i 33 ovoga pravilnika. Imaoc potvrde za aerodrom - operator aerodroma za javnu upotrebu je ujedno i vlasnik potvrde. Potvrda za aerodrom se ne moè prodavati ili kao vlasni{tvo prenositi sa jedne na drugu osobu. Nakon okon~awa procedure i izdavawe potvrde za aerodrom Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine direktno u koordinaciji sa nadle`nim entitetskim direkcijama je odgovorna da kontroli{e i utvr|uje da li vlasnik potvrde i daqe ispuwava uslove za izdatu potvrdu.

^lan 8. Vlasnik potvrde za aerodrom duàn je da po{tuje i sprovodi odredbe Konvencije o me|unarodnoj civilnoj aviaciji, posebno Annex 14 I dio i prate}e dokumente ICAO-a, bilateralne i multilateralne dogovore i sporazume ~iji je Bosna i Hercegovina potpisnik a koji se odnose na vazduhoplovstvo, Zakon o vazduhoplovstvu Bosne i Hercegovine, propise i uslove pod kojima je izdata potvrda. Operator aerodroma duàn je da omogu}i neometan pristup ovla{tenom osobqu Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine radi inspekcije, pregleda, testirawa aerodromskih objekata, opreme, usluga, dokumenata i dr.

^lan 9. Vlasnik potvrde za aerodrom duàn je da preduzme sve neophodne mjere da aerodrom i dodani mu vazdu{ni prostor bude bezbjedan za upotrebu. Isto tako, obavezan je da osigura da aerodromski objekti, oprema i zaposleno osobqe rade u skladu sa uslovima i pravilima potvrde za aerodrom. Ako u toku vaèwa potvrde za aerodrom Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine utvrdi da aerodromski operator ne ispuwava neke od uslova pod kojim je izdata potvrda ili ustanovi da vi{e ne moè izvoditi odobrene operacije na bezbjedan na~in, Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine }e privremeno oduzeti (suspendovati) ili poni{titi izdatu potvrdu. USLOVI ZA IZDAVAWE POTVRDE ZA AERODROM

^lan 10. Prema ~lanu 14. Zakona o vazduhoplovstvu Bosne i Hercegovine potvrda za aerodrom moè biti izdata nakon {to se ispune sqede}i uslovi: 1) da je podnosilac zahtjeva operator aerodroma ili je potpuno ovla{ten od strane operatora da rukovodi aerodromom i nosilac je potvrde za aerodrom koja }e se izdati; 2) da fizi~ke karakteristike aerodroma i wegova vizuelna sredstva, kao i okolni teren, zgrade, objekti i wihove oznake, ispuwavaju ICAO standarde i praksu za kategorije vazduhoplova koje su predvi|ene da koriste aerodrom;


3) da su navigaciona sredstva i ure|aji za sletawe kao i drugi telekomunikacioni ure|aji i sistemi napajawa elektri~nom energijom na aerodromu adekvatni za predvi|ene operacije aerodroma; 4) da je nivo usluga u vazdu{nom saobra}aju koje su osigurane na aerodromu u skladu s ovim pravilnikom i odredbama Zakona o vazduhoplovstvu Bosne i Hercegovine; 5) da su na aerodromu na zadovoqavaju}em nivou osigurane meteorolo{ke usluge; 6) da je program bezbjednosti aerodroma u skladu s ~lanom 57. stav 4. Zakona o vazduhoplovstvu Bosne i Hercegovine; 7) da su izra|eni prihvatqivi planovi za vanredne okolnosti na aerodromu i da }e se redovito aùrirati; 8) da su uspostavqene odgovaraju}e vatrogasne i spasila~ke slu`be sa adekvatnim brojem odgovaraju}eg i obu~enog osobqa; 9) da postoji prihvatqiva unutra{wa administrativna organizacija i uprava aerodroma i sistem upravqawa sigurnosti; i 10) da je uspostavqena odgovaraju}a kontrola i saradwa sa lokalnim vlastima u ciqu spre~avawa izgradwe (visokih zgrada, drugih objekata ili postavqawa svjetala), {to predstavqa opasnost za odvijawe vazdu{nog saobra}aja

^lan 11. Operator aerodroma koji podnese zahtjev i dokaze o ispuwenosti uslova za izdavawe potvrde za aerodrom, a nakon provedeg postupka o ispuwenosti uslova za izdavawe u skladu sa ~lanovima 32. i 33. ovog pravilnika dobi}e potvrdu za aerodrom.

^lan 12. Zavisno od vrste potvrde za aerodrom, operator aerodroma, je duàn da se pridràva standardnih i dopunskih uslova i ograni~ewa propisanih za kori{tewe aerodroma, koji ~ine sastavni dio potvrde za aerodrom. OPERATIVNE NAREDBE I OBAVJE[TEWA

^lan 13. Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine moè izdavati naredbe i obavje{tewa uz ovaj pravilnik s ciqem bezbjednih sprovo|ewa operacija na aerodromu. Ove naredbe i obavijesti su obavezuju}e za vlasnika potvrde za aerodrom. Ovim naredbama se moè zabraniti, ograni~iti, promijeniti ili odrediti posebni zahtjevi i uslovi u interesu bezbjednosti provo|ewa operacija na aerodromu. Operativna naredba i obavje{tewe sadrè: a) nalog izdavawa; b) primjewivost i vrijeme trajawa; i c) mjere i postupke koje treba da preduzme operator aerodroma. Operativne naredbe i obavje{tewa }e naknadno biti ukqu~eni u ovaj pravilnik. TRO[KOVI U POSTUPKU IZDAVAWA POTVRDE ZA AERODROM

^lan 14. Za provo|ewe postupka utvr|ivawa uslova za izdavawe, produèwe, izmjenu/dopunu, prenos i otkazivawe potvrde za aerodrom i samo izdavawe, aerodromski operator je obavezan da plati propisanu naknadu, ~iji iznos }e biti odre|en posebnom odlukom i predstavqa}e sastavni dio ovoga pravilnika. PROVO\EWE POSTUPKA ZA IZDAVAWE POTVRDE ZA AERODROM

^lan 15. Operatoru aerodroma koji podnese dokaze o ispuwenosti uslova za pruàwe usluga u vazdu{nom saobra}aju na aerodromu, Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine }e izdati potvrdu za aerodrom.


Proces izdavawa potvrde obuhvata: a) aktivnosti prije podno{ewa zahtjeva; b) podno{ewe i razmatrawe zahtjeva; c) provo|ewe postupka utvr|ivawa ispuwenosti uslova za izdavawe potvrde; d) rje{avawe po Zahtjevu (izdavawe ili odbijawe); i e) objavqivawe informacija kako aerodrom posjeduje vaè}u potvrdu, kao i drugih potrebnih informacija u AIP-u Bosne i Hercegovine. a) Aktivnosti prije podno{ewa zahtjeva

^lan 16. Podnosioc zahtjeva upoznaje Direkciju za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine sa svojim namjerama i planovima za obavqawe aerodromskih operacija. Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine informi{e podnosioca zahtjeva sa propisima, procedurama i obavezama koje je potrebno ispuniti kako bi se dobila potvrda za aerodrom. Podnosioc zahtjeva treba jasno da razumije: formu i sadràj zahtjeva, dokumentaciju koju treba da dostavi uz zahtjev, postupak utvr|ivawa ispuwenosti uslova za izdavawe potvrde za aerodrom, i potrebu pune saradwe i kooperativnosti u procesu izdavawa potvrde i nakon izdavawa potvrde za aerodrom. Koordinaciju sa podnosiocem zahtjeva obavqa ovla{tena osoba iz Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine jednim od na~ina komunikacije, putem telefona, pismenim aktima, elektronskom po{tom ili neposrednim sastancima.

^lan 17. Osobe zaduène za bezbjednost i standarde na aerodromu u saradwi sa ekspertima za vazdu{ne operacije i inspektorom za aerodrome Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine, na osnovu iznesenih namjera i planova iz zahtjeva treba da obavi procjenu: a) pravnog statusa podnosioca zahtjeva i zemqi{ta na i oko aerodroma; b) leta~kih operacija sa aspekta bezbjednosti, ukqu~uju}i: prepreke i okolni teren, blizinu drugih aerodroma ukqu~uju}i i vojne aerodrome, ograni~eno zabrawene i zabrawene zone, kontrolisane zone za letewa i postoje}e procedure za instrumentalno prilaèwe na aerodrom; c) za{titu okoline od buke i gasova na aerodromu; i d) finansijskih uslova i stawa kroz analizu: bilansa stawa, bilansa uspjeha i biznis plana. U ovu procjenu mogu biti ukqu~ene i druge informacije i podaci. Ukoliko procjena nije zadovoqavaju}a onda prestaje potreba za daqwom procedurom o ~emu treba obavijestiti podnosioca zahtjeva.

^lan 18. U slu~aju pozitivnog rezultata procjene ~lana 17. ovoga pravilnika, Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine treba da obavijesti podnosioca zahtjeva da: a) podnese zahtjev za dobijawe potvrde za aerodrom sa aerodromskim priru~nikom i prilozima; i

b) izvr{i detaqno upoznavawe sa propisima i prate}im dokumentima izdatim od ICAO i Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine, koji se odnose na dobijawe potvrde za aerodrom. Obrazac zahtjeva za izdavawe potvrde za aerodrom dat je u prilogu broj 2. ovog pravilnika i ~ini wegov sastavni dio. b) Podno{ewe i razmatrawe zahtjeva

^lan 19. Zahtjev za izdavawe potvrde za aerodrom podnosi se Direkciji za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine 90 (devedeset) dana prije otpo~iwawa operacija na aerodromu. Kao prilozi uz zahtjev moraju se dostaviti:


a) dva primjerka aerodromskog priru~nika pripremqenog u skladu sa prilogom broj 1 ovoga pravilnika i razmjerom o~ekivanih operacija na aerodromu; b) podaci za rukovode}e i odgovorne osobe prema obrascu u prilogu zahtjeva; i c) dokaz o uplati propisanih naknada za izdavawe potvrde za aerodrom. Zavisno od po~etnih procjena i potreba u toku provo|ewa postupka izdavawe potvrde za aerodrom, Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine moè zahtijevati dostavqawe i drugih dokumenata i dokaza od podnosioca zahtjeva. Vrijeme podno{ewe zahtjeva ra~una se od dana kada podnosioc zahtjeva dostavi kompletno sve traène priloge i potrebne dokaze.

^lan 20. Nakon prijema zahtjeva ovla{tena osoba Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine za aerodrome obavezna je da utvrdi da li postoje formalni nedostaci u pogledu sqede}ih uslova: 1) da je zahtjev podnesen na propisanom obrascu; 2) da zahtjev sadrì sve podatke neophodne da se po istom moè postupiti; 3) da je aerodromski priru~nik po formi i sadràju izra|en u skladu sa zahtjevima ovoga pravilnika; 4) da su podaci za rukovode}e i odgovorne osobe popuweni na propisanom obrazcu i potpuni; 5) da su upla}ene propisane naknade za postupak izdavawe potvrde za aerodrom; i 6) da su priloèni dodatni dokumenti i dokazi u skladu sa zahtjevom i potrebama aerodroma.

^lan 21. Podnosioc zahtjeva duàn je da otkloni sve nedostatke i primjedbe koje se od wega zahtijevaju u kompletirawu zahtjeva. Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine podnosiocu zahtjeva moè odrediti rok u kome je obavezan da otkloni nedostatke i primjedbe. Ukoliko podnosioc zahtjeva ne otkloni nedostatke u odre|enom roku, Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine }e donijeti rje{ewe kojim se zahtjev odbacuje.

^lan 22. Nakon ispuwewa zahtjeva iz ~lana 20. i 21. ovoga pravilnika Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine }e kompletirati cijeli predmet i dostaviti ga nadle`noj entitetskoj direkciji na daqe provo|ewe postupka utr|ivawa ispuwenosti uslova za izdavawe potvrde za aerodrom, u skladu sa Zakonom o civilnom vazduhoplovstvu Bosne i Hercegovine i Odluke Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine o ~emu treba biti obavije{ten i podnosioc zahtjeva. c) Provo|ewe postupka utvr|ivawa ispuwenosti uslova za izdavawa potvrde za aerodrom

^lan 23. U skladu sa Odlukom Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine o delegirawu funkcija entitetskim direkcijama, iste su du`ne da provedu postupak utvr|ivawa ispuwenosti uslova za izdavawe potvrde za aerodrom. Postupak provodi komisija koja se sastoji od predsjednika i ~lanova komisije. Sastav komisije ~ine stru~waci za sqede}e oblasti: a) inspektora za aerodrome; b) inspektora za vazdu{nu politiku - operacije; c) inspektora za elektroenergetska i vizuelna navigacijska sredstva; d) inspektora za protivpoàrnu za{titu i spa{avawe;


e) inspektora za prihvat i otpremu putnika i robe- aerodromske usluge; f) inspektora za bezbjednost aerodroma; g) inspektora za organizaciju i rad aerodroma; h) inspektora za objekte visoke i niske gradwe. Predsjednika i ~lanove komisije imenuje nadle`na entitetska direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine prema konkretnim potrebama i zahtjevima. Angaòvane osobe moraju biti ovla{tene od strane Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine. U radu komisije mogu se po potrebi angaòvati i drugi pojedinci ili organizacije.

^lan 24. Postupak utvr|ivawa ispuwenosti uslova za izdavawe potvrde za aerodrom obuhvata: 1. preliminarnu procjenu zahtjeva i ocjenu dokumentacije; i 2. provo|ewe operativne inspekcije aerodroma. 1. Preliminarna procjena zahtjeva i ocjena dokumentacije

^lan 25. Preliminarna procjena treba da otkrije eventualne nedostatke, propuste ili kriti~ne situacije koje mogu neposredno uticati na pravilno i bezbjedno izvr{ewe predloènih operacija i provo|ewe operativne inspekcije. Kvalitetna i potpuna preliminarna procjena znatno uti~e na efikasnost i kvalitet operativne inspekcije. Ona daje mogu}nost podnosiocu zahtjeva da u odre|enom vremenskom periodu ispravi eventualne nedostatke ili pripremi alternativne prijedloge prije operativne inspekcije. Komisija sa~iwava Izvje{taj o preliminarnoj procjeni u pismenom obliku.

^lan 26. Preliminarna procjena provodi se pojedina~no po pojedinim oblastima na ekspertskom nivou i timski sa cijelom komisijom. Ona ukqu~uje: a) procjenu leta~kih operacija, statusa podnosioca zahtjeva i zemqi{ta na i oko aerodroma i ekolo{kih uslova odnosno za{tite okoline, ukoliko nisu ranije provedeni; b) procjenu mogu}ih odstupawa od standarda ili preporu~ene prakse; c) potrebu provo|ewa aeronauti~kih studija odnosno predlagawe ili dono{ewe izuze}a i olak{ica; i d) procjena aerodromskog priru~nika, koji je sredi{wi dio posla, a ukqu~uje: - formu i sadràj aerodromskog priru~nika u odnosu na zahtjev iz priloga 1, ovoga pravilnika i ~lanova 53., 54. i 55. pravilnika, - provjeru ta~nosti svih podataka o objektima, opremi, uslugama i uskla|enost sa standardima, posebno podataka koji se prenosu u AIP Bosne i Hercegovine, - pravilnost i adekvatnost operativnih procedura aerodroma u redovnim i vanrednim situacijama i uskla|enost sa standardima i praksom, - struktura uprave i organizacija aerodroma, iskustvo du`nosti i odgovornosti rukovode}eg osobqa, i - sistem upravqawa bezbjednosti aerodroma. U preliminarnu procjenu mogu se ukqu~iti, razmatrati i ocjewivati i druga pitawa koja uti~u na bezbjednost izvo|ewa operacije na aerodromima, o ~emu odlu~uje komisija ili pojedini ~lan. Podnosilac zahtjeva duàn je dostaviti sve traène podatke i dokaze komisiji.

^lan 27.


Rezultati preliminarne procjene saop{tavaju se podnosiocu zahtjeva. Ukoliko su rezultati pozitivni prelazi se na operativnu inspekciju. Ukoliko postoje ozbiqne primjedbe podnosiocu zahtjeva se konkretno ukazuje na sva odstupawa ili nepravilnosti i daje rok za otklawawe istih. Podnosilac zahtjeva duàn je da otkloni sve primjedbe na na~in i u roku kako se to od wega zahtijeva. Ukoliko podnosioc zahtjeva ne otkloni nedostatke na na~in i u roku kako se to od wega zahtijeva, komisija }e predloìti Direkciji za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine da donese zakqu~ak kojim se zahtjev odbacuje. 2. Operativna inspekcija

^lan 28. Ukoliko rezultati preliminarne analize pokaù da }e aerodromski operator biti u mogu}nosti da bezbjedno udovoqi traènom nivou operacija, pristupa se operativnoj inspekciji. Ovom inspekcijom provodi se pregled aerodroma radi procjene i verifikacije stvarnih podataka o aerodromskim objektima, uslugama i opremi kako bi se utvrdila da odgovaraju me|unarodnim standardima i preporu~enoj praksi.

^lan 29. Operativna inspekcija obuhvata sqede}e: a) verifikaciju podataka na licu mjesta; i b) provjeru objekata i opreme koja ukqu~uje: 1) dimenzije i stawe povr{inskog sloja kod: - poletno sletne staze (PSS), - ramena PSS, - trake paralelne sa PSS, - kraj PSS i zone bezbjednosti, - zaustavne i ~iste zone, - rulnice, - ramena rulnica, - trake paralelne sa rulnicama, - platformu - e, - piste -a, ramena piste itd. 2) pristustvo prepreka na povr{inama zabrawenim za prepreke na aerodromu i u okolini; 3) provjeru aeronauti~kih svjetala i zabiqe{ki wihovih provjera ukqu~uju}i: - svjetla PSS i rulnica, - prilazna svjetla,

- PAPI/ APAPI ili T - VASIS / AT - VASIS - svjetla platforme, - osvjetqavawe prepreka, - svjetla aktivirana od strane pilota, ako postoje, - sistem vizuelnog navo|ewa na pristani{tu. 4) pomo}no napajawe; 5) indikatore pravca vjetra;


6) ozna~avawe indikatora pravca vjetra; 7) obiqeàvawe i signalizacija aerodroma; 8) znakove u zoni kretawa; 9) pozicije za avione; 10) pozicije za uzemqewa; 11) protivpoàrnu i spasila~ku opremu i instalacije; 12) opremu za odràvawe aerodroma posebno opremu za odràvawe objekata u sterilnoj zoni ukqu~uju}i i opremu za mjerewe koeficijenta trewa na povr{ini piste; 13) ~ista~e piste i opremu za zimsko odràvawe; 14) opremu za uklawawe o{te}enih aviona; 15) procedure i opremu slu`be za suzbijawe divqa~i; 16) dvosmjerne radio stanice instalirane u svakom vozilu koje koristi operator u zonama kretawa; 17) medicinska slu`ba; 18) prisustvo svjetala koje mogu ugroziti bezbjednost aviona; i 19) objekte za snabdijevawe gorivom. U operativnu inspekciju mogu biti ukqu~eni i drugi objekti, usluge i oprema i sva bitna pitawa koja uti~u na bezbjednost aerodromskih operacija, o ~emu odlu~uje komisija. Podnosilac zahtjeva duàn je omogu}iti nesmetan pristup i dostaviti sve podatke i informacije koje se od wega traè.

^lan 30. Na kraju operativne inspekcije komisija je du`na da sa~ini izvje{taj u kome se iznose rezultati i stepen ispuwenosti postavqenih uslova i standarde za obavqawe aerodromskih operacija. Ukoliko su rezultati pozitivni komisija }e predloìti izdavawe potvrde za aerodrom, odnosno ukoliko nisu u dogovoru sa podnosiocem zahtjeva }e predloìti na~in i rokove otklawawa nedostatka.

^lan 31. Komisija je obavezna da dostavi Direkciji za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine Izvje{taj o provedenom postupku utvr|ivawa ispuwenosti uslova za izdavawe potvrde za aerodrom sa dokazima, odnosno cjelokupnu dokumentaciju postupka utvr|ivawa u roku od 90 (devedeset) dana i o tome izvijestiti nadle`nu entitetsku direkciju. Ukoliko se postupak ne moè okon~ati do ovoga roka, komisija je obavezna da Direkciji za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine dostavi izvje{taj o razlozima koji su doveli do neispuwewa roka iz prethodnog stava i predloìti novi rok. U opravdanim slu~ajevima Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine moè dozvoliti produèwe roka. d) Izdavawe ili odbijawe izdavawa potvrde za aerodrom

^lan 32. Prije odobrewa potvrde za aerodrom, Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine mora konstatovati da: a) podnosioc zahtjeva i aerodromsko osobqe imaju zadovoqavaju}e iskustvo za rad i odràvawe aerodroma za traèni nivo operacija; b) aerodrom nudi bezbjedno okruèwe za provo|ewe vazdu{nih operacija;


c) aerodromski priru~nik sadrì sve relevantne informacije, vjerodostojno opisuje objekte, opremu i usluge na aerodromu;

d) aerodromski objekti, opreme i usluge zadovoqavaju standarde i propise ICAO Annex 14 i prate}ih dokumenata kao i propise i zahtjeve Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine; e) operativne procedure na aerodromima sadrè mjere za bezbjednost vazduhoplova, objekta, opreme i osobqa; i f) aerodrom ima adekvatnu organizaciju i sistem upravqawa bezbjednosti.

^lan 33. Potvrda za aerodrom bi}e izdata nakon {to Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine utvrdi da su: 1. ispuweni svi uslovi navedeni u zahtjevu za izdavawe potvrde za aerodrom; 2. rezultati komisijskog izvje{taja obavqenih pregleda, inspekcije i testirawa zadovoqavaju}i; 3. ispuweni zahtjevi ~lana 14. Zakona o vazduhoplovstvu Bosne i Hercegovine; 4. odobreni potrebni dokumenti (aerodromski priru~nik, program bezbjednosti i sli~no); 5. potpuno ispuweni svi zahtjevi ~lana 32. ovoga pravilnika.

^lan 34. Kada Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine utvrdi da su ispuweni uslovi iz ~lana 32. i 33. ovog pravilnika, za izdavawe potvrde za aerodrom, izda}e Rje{ewe o ispuwenosti uslova za izdavawe potvrde. Na osnovu Rje{ewa iz prethodnog stava Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine izdaje potvrdu za aerodrom na obrascu u prilogu br. 4.,5.,ili 6., koji je sastavni dio ovoga pravilnika, zavisno od vrste potvrde za aerodrom. Uz potvrdu za aerodrom se izdaje i specifikacija standardnih i dopunskih uslova i ograni~ewa kojih se aerodromski operator mora pridràvati prilikom kori{tewa aerodroma. Standardni i dopunski uslovi i ograni~ewa dati su u prilogu 4a, 5a, 6a ovoga pravilnika u obrascima za:

• "JAVNU UPOTREBU AERODROMA",

• "OBI^NU POTVRDU ZA UPOTREBU AERODROMA" i

• "PRIVREMENU UPOTREBU AERODROMA", koji ~ine sastavni dio ovoga pravilnika. Potvrda za aerodrom se izdaje na jeziku jednog od tri konstitutivna naroda Bosne i Hercegovine i na engleskom jeziku. Obavje{tewe sa kopijom izdate potvrde za aerodrom i specifikacija uslova za kori{tewe Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine dostavqa nadle`noj entitetskoj direkciji.

^lan 35. Ukoliko se tokom postupka dono{ewa odluke o izdavawu potvrde za aerodrom od strane Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine ustanove odre|eni propusti ili mawkavosti u uspuwewu uslova, moè se traìti od podnosioca zahtjeva da iste na propisan na~in i u roku otkloni, nakon ~ega }e ponovo predmet biti uzet u razmatrawe. Ukoliko podnosioc zahtjeva odbije ili ne otkloni nedostatke Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine }e donijeti zakqu~ak kojim se zahtjev za izdavawe potvrde za aerodrom odbacuje.

^lan 36. Ukoliko Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine tokom postupka dono{ewa odluke o izdavawu potvrde za aerodrom, ustanovi da podnosilac zahtjeva ne zadovoqava propisane uslove za aerodromskog operatora, donije}e rije{ewe kojim se zahtjev za izdavawe potvrde za aerodrom odbija.


Odbijawe izdavawa potvrde za aerodrom podnosiocu zahtjeva se dostavqa pismenim putem sa razlozima odbijawa koji mogu biti iz razloga {to je: a) inspekcijom utvr|eno da aerodromski objekti, oprema i usluge ne zadovoqavaju u odre|enim mjerama bezbjednost vazdu{nih operacija; b) procjenom operativnih procedura aerodroma je utvr|eno da ne zadovoqavaju bezbjednost vazdu{nih operacija u odre|enoj mjeri; c) procjenom aerodromskog priru~nika je utvr|eno da ne sadrì sve pojedinosti i da nije ura|en prema zahtjevu; d) procjenom gore navedenih ili nekih drugih ~iwenica (koje budu navedene) je utvr|eno da podnosilac zahtjeva ne}e biti u mogu}nosti da na odgovaraju}i na~in vr{i operacije i odràva aerodrom kao {to je to uslovqeno propisima; e) ukoliko se ustanovi da podnosilac zahtjeva nije u mogu}osti da izvodi traèni nivo aerodromskih operacija mogu mu se predloìti alternative. Podnosioc zahtjeva na zakqu~ke i rje{ewa Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine moè podnijeti àlbu redovnim putem, Ministarstvu komunikacija i transporta Bosne i Hercegovine u roku od 8 (osam) dana. @alba se podnosi preko Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine. e) Objavqivawe informacije kako aerodrom posjeduje vaè}u potvrdu, kao i drugih potrebnih informacija u AIP-u Bosne i Hercegovine

^lan 37. Nakon zavr{etka procesa izdavawa potvrde, Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine je obavezna da dostavi sve potrebne podatke o aerodromu Slu`bi vazduhoplovnih informacija Bosne i Hercegovine (AIS-u), radi objavqivawa u AIP-u Bosne i Hercegovine. SADR@AJ POTVRDE ZA AERODROM

^lan 38. Potvrda za aerodrome sadrì sqede}e podatke: 1. naziv ovla{tenog organa koji je izdao potvrdu, 2. vrsta potvrde za aerodrom, 3. sjedi{te i adresa vlasnika potvrde, 4. zakonski osnov izdavawa potvrde, i 5. vrijeme trajawa potvrde. Kao prilog potvrdi izdaje se specifikacija uslova za kori{tewe aerodroma, koji ~ine sastavni dio potvrde. U specifikaciji se navode: standardni uslovi, dopunski uslovi, ograni~ewa i izuze}a - olak{ice ukoliko ih je operator dobio. Sa promjenom uslova za izdavawe potvrde i promjena na aerodromu mogu se mijewati i dopuwavati uslovi i ograni~ewa kori{tewa aerodroma. TRAJAWE POTVRDE ZA AERODROM

^lan 39. Potvrda za aerodrom moè se izdati u trajawu od: a) 24 mjeseca kod prvog izdavawa; b) neograni~eno nakon drugog izdavawa; c) vremenu koji je zahtijevao vlasnik aerodroma; i d) vremenu koji Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine odredi zavisno od stawa i mogu}nosti ispuwewa uslova na aerodromu.


U svim navedenim slu~ajevima operator aerodroma mora kontinuirano zadovoqavati uslove pod kojima je potvrda za aerodrom izdata. Ako operator aerodroma prestane udovoqavati nekim od uslova pod kojima je potvrda izdata, Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine je moè ograni~iti, suspendovati na odre|eno vrijeme do oklawawa razloga za suspenziju. IZMJENA / DOPUNA IZDATE POTVRDE ZA AERODROM

^lan 40. Vlasnik potvrde za aerodrom duàn je da izvjesti Direkciju za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine o svakoj nastaloj promjeni bilo kog uslova na osnovu kojih je izdata potvrda za aerodrom, a posebno u slu~ajevima kada nastupe: a) promjene vlasni~ke strukture ili uprave aerodroma; b) promjene na~ina kori{tewa ili odre|enih operacija aerodroma; c) promjene operatora ili davaoca usluge; d) promjene granica aerodroma; i e) vlasnik potvrde traì dopunu / izmjenu koju bi èlio da napravi u aerodromskom priru~niku ili u potvrdi za aerodrom.

^lan 41. Zahtjev za izmjenu / dopunu potvrde za aerodrom mora biti dostavqen u Direkciju za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine najmawe 30 (trideset) dana prije namjeravane izmjene / dopune. Uslovi i na~in koji su propisani za izdavawe potvrde za aerodrom vaè i za izmjenu/dopunu, s tim {to se uvaàvaju specifi~nosti koje se odnose na izmjenu/dopunu i karaktera promjene. Svake odobrene promjene moraju se unijeti u potvrdu za aerodrom i aerodromski priru~nik. PRODU@EWE POTVRDE ZA AERODROM

^lan 42. Vlasnik potvrde je duàn da najmawe 60 ({ezdeset) dana prije isteka va`nosti odobrene potvrde Direkciji za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine podnese zahtjev za produèwe va`nosti iste. Uslovi i na~in koji je propisan za izdavawe potvrde za aerodrom vaè i za produèwe. PRENOS POTVRDE ZA AERODROM

^lan 43. Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine moè odobriti prenos potvrde za aerodrom na novoga operatora aerodroma u slu~ajevima kada: a) postoje}i vlasnik potvrde pismenim putem u roku od najmawe devedeset (90) dana prije prestanka rada aerodroma, obavijesti Direkciju za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine da }e prestati sa ovim operacijama u skladu sa datumom odre|enim u obavijesti; b) postoje}i vlasnik potvrde u pismenom obliku obavijesti Direkciju za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine koji je novi operator aerodroma; c) novi operator aerodroma pismenim putem u roku od najmawe devedeset (90) dana prije nego {to postoje}i vlasnik prestane sa radom na aerodromu, zatraì od Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine da se na wega prenese postoje}a potvrdu za aerodrom; i d) novi operator aerodroma ispuni propisane uslove iz ~lana 32. i 33. ovoga pravilnika

^lan 44. Ukoliko se operacije na aerodromu provode u toku prenosa potvrde za aerodrom, postoje}i vlasnik potvrde snosi svu odgovornost za operacije na tom aerodromu sve do izdavawa potvrde novom operatoru.


U svakom slu~aju, nova potvrda za aerodrom mora biti odobrena, a stara povu~ena od strane Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine prije otpo~iwawa operacija pod novom potvrdom za aerodrom.

^lan 45. Kod prenosa potvrde za aerodrom mogu se primijeniti odredbe ~lana 48. i 49. ovoga pravilnika kojima se reguli{u uslovi izdavawa privremene potvrde. OTKAZIVAWE - VRA]AWE POTVRDE ZA AERODROM

^lan 46. Vlasnik potvrde za aerodrom moè se dobrovoqno odre}i potvrde, ali mora pismenim putem u roku od najmawe devedeset (90) dana prije prestanka operacija na aerodromu obavijesti Direkciju za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine o otkazivawu - vra}awu potvrde za aerodrom. Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine }e otkazati potvrdu nakon {to: a) utvrdi da je operator koji traì otkazivawe vlasnik potvrde; b) utvrdi da je obavijest primjene u skladu sa prethodnim stavom; i c) provjeri da obavijest dostavqena od operatora ukqu~uje:

1) informaciju da }e u slu~aju da aerodrom ostane otvoren, biti objavqen odgovaraju}i NOTAM o promjeni statusa, i 2) preduzete odgovaraju}e neophodne mjere bezbjednosti od strane operatora u slu~aju da }e aerodrom biti zatvoren za saobra}aj, kao {to je udaqavawe svih oznaka, markera itd. Ukoliko }e aerodrom ostati otvoren za kori{tewe kao aerodrom bez potvrde za aerodrom, Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine preko nadle`ne entitetske direkcije treba da osigura da svi bezbjedni uslovi za operativnost takvog aerodroma trebaju biti ispuweni u skladu sa promijewenim statusom.

^lan 47. Nakon {to utvrdi sve ~iwenice Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine }e u skladu sa zahtjevom operatora izdati rje{ewe o novom statusu aerodroma, odnosno da li se aerodrom zatvara ili postaje aerodrom bez potvrde za aerodrom. S obzirom na novi status aerodroma bez potvrde za aerodrom ili zatvorenog aerodroma potrebno je obavijestiti Slu`bu vazduhoplovnih informacija (AIS) kako bi unio promjenu statusa aerodroma u AIP-u Bosne i Hercegovine. PRIVREMENA POTVRDA ZA AERODROM

^lan 48. Za vrijeme provo|ewa postupka za izdavawe ili prenos potvrde za aerodrom Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine moè izdati privremenu potvrdu za aerodrom i time odobriti provo|ewe operacija na aerodromu u slu~aju kada je: a) podnesen zahtjev za izdavawe ili prenos potvrde za aerodrom sa potrebnim dokazima, posebno aerodromskim priru~nikom, b) pokrenut postupak za utvr|ivawe ispuwenosti uslova za izdavawe odnosno prenos potvrde za aerodrom i isti }e biti izdat po zavr{etku postupka, c) izdavawe potvrde je od javnog zna~aja, i d) utvr|eno da izdavawe privremene potvrde za aerodrom ne uti~e na bezbjednost vazdu{nog saobra}aja, {to se utvr|uje pregledom dokumentacije i aerodroma od strane nadle`ne entitetske direkcije ili aeronauti~kim studijama podnosioca zahtjeva kojim se dokazuje da uslov koji nije ispuwen ne uti~e na bezbjednost vazdu{nog saobra}aja.

^lan 49. Privremena potvrda za aerodrom izdaje se na obrascu priloga broj 6. ovog pravilnika sa specifikacijom o standardnim uslovima kori{tewa aerodroma, koji ~ine sastavni dio potvrde.


Vrijeme trajawa privremene potvrde za aerodrom je dvije (2) godine. Privremena potvrda za aerodrom prestaje vaìti sa: - datumom izdavawa potvrde za aerodrom; - datumom navedenim u privremenoj potvrdi za aerodrom, a koji god nastupi prije. Odredbe ovog pravilnika u pogledu uslova kori{tewa aerodroma se primjewuju na privremenu potvrdu za aerodrom, isto kao i na izdatu potvrdu za aerodrom. IZUZE]E - OLAK[ICE

^lan 50. Na zahtjev operatora aerodroma, Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine moè nakon cjelovito provedenog postupka odobriti u pismenom obliku odgovaraju}e izuze}e. Izuze}e se odnosi na to da operator aerodroma moè odstupiti od odre|enih standardnih propisanih uslova i procedura, koji se mogu posti}i na drugi na~in, a pri tome se ne naru{ava bezbjednost operacija. Odstupawe operatora je uslovqeno time da operator radi u skladu sa uslovima i procedurama odre|enih u potvrdi, budu}i da je to od bitnog interesa za bezbjednost operacija na aerodromu. Prije odobravawa bilo kakvih odstupawa od standarda potrebno je provesti aeronauti~ku studiju.

^lan 51. Aeronauti~ka studija je studija problema kojim se identifikuje i obavqa odabir mogu}ih rje{ewa koja su prihvatqiva, i ne}e naru{iti bezbjednost. Aeronauti~ku studiju moè provesti Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine ili operator aerodroma. Aeronauti~ke studije rade se u svrhu procjene uticaja odstupawa od aerodromskih standarda i prakse specifikovanih u Dodatku 14. dio1 Konvencije o civilnom vazduhoplovstvu, a propisanih zakonom i pravilnikom. Usporedbom postoje}ih alternativnih sredstava treba procijeniti efikasnost svakog i predloìti mjere za kompenzaciju, odstupawa, odnosno posti}i uslov da jednak nivo bezbjednosti moè biti dostignut i drugim sredstvima. Aeronauti~ke studije ne mogu se poduzimati u slu~ajevima odstupawa, ukoliko to nije preporu~eno u Dodatku 14. Dio 1. Konvencije o civilnom vazduhoplovstvu.

^lan 52. Odobrena odstupawa od strane Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine operator je duàn da provodi. Sva odobrena odstupawa u originalnom obliku moraju se nalaziti u aerodromskom priru~niku i biti objavqena u AIP-u Bosne i Hercegovine. AERODROMSKI PRIRU^NIK

^lan 53. Operator aerodroma mora izraditi Aerodromski priru~nik u kome mora propisati na~in obavqawa svih poslova koje obavqa operator aerodrom ili pravna osoba s kojom je sklopio ugovor o obavqawu pojedinih poslova na aerodromu. Uz zahtjev za dobijawe potvrde za aerodrom operator aerodroma obavezan je dostaviti i Aerodromski priru~nik. Operator aerodroma sa vaè}om potvrdom mora imati Aerodromski priru~nik za taj aerodrom. Aerodromski priru~nik je sastavni dio potvrde za aerodrom. Wegovo kompletirawe i dostavqawe je glavni uslov za podno{ewe zahtjeva za izdavawe potvrde za aerodrom. Svrha i obim aerodromskog priru~nika


^lan 54. Aerodromski priru~nik je od bitnog zna~aja u procesu izdavawa potvrde za aerodrom. Aerodromski priru~nik treba da sadrì sve zna~ajne informacije o: podru~ju aerodroma, objektima, uslugama, opremi, operativnim procedurama, organizaciji i upravi, ukqu~uju}i i sistem upravqawa bezbjednosti. Informacije prezentirane u priru~niku moraju pokazati da }e aerodrom djelovati u skladu sa standardima i praksom u procesu izdavawe potvrde za aerodrom i da nema nedostataka koje bi negativno uticale na bezbjednost vazdu{nih operacija. Informacije koje sadrì priru~nik obezbje|uju da Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine odredi ure|enost aerodroma za predloène operacije i ocijeni sposobnost operatora aerodroma za dobijawe potvrde. To je osnovni dokument za obavqawe inspekcije aerodroma u procesu odobravawa potvrde i kori{tewa aerodroma. Struktura i sadràj aerodromskog priru~nika

^lan 55. Struktura i sadràj Aerodromskog priru~nika aerodroma za javnu upotrebu dati su u Prilogu br. 1 ovoga pravilnika i ~ini wegov sastavni dio. Struktura i sadràj Aerodromskog priru~nika ostalih aerodroma treba biti prilago|ene zahtjevima i potrebi planiranih operacija na aerodromima. U aerodromskom priru~niku moraju biti ukqu~eni podaci, u obimu u kojem se mogu primijeniti na aerodromu navedene sqede}im redosqedom: Dio 1. - treba da sadrì osnovne informacije o vo|ewu i kontroli aerodromskog priru~nika; Dio 2. - treba da sadrì pojedinosti o poloàju aerodroma;

Dio 3. - treba da sadrì pojedinosti aerodroma koje moraju biti unijete u AIP-u Bosne i Hercegovine; Dio 4. - treba da sadrì pojedinosti aerodromskih operativnih procedura i mjera bezbjednosti; i Dio 5. - treba da sadrì pojedinosti o organizaciji i sistemu upravqawa bezbjednosti aerodroma.

^lan 56. Ukoliko je Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine aerodromskog operatora oslobodila od bilo kojeg zahtjeva (odnosno odobrila izuze}e ili olak{icu) u aerodromskom priru~niku mora biti upisan indentifikacioni broj tog izuze}a odobren od strane Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine, datum kada je olak{ica stupila na snagu i bilo koji uslov ili procedura pod kojim je olak{ica odobrena. Ukoliko neka zahtijevana specifi~nost nije ukqu~ena u priru~nik jer nije primjewiva na aerodromu, onda operator mora navesti u priru~niku razloge neprimjewivosti te specifi~nosti. ûvawe i dostupnost aerodromskog priru~nika

^lan 57. Operator aerodroma mora dostaviti uz zahtjev za izdavawe potvrde za aerodrom u Direkciju za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine kompletan original aerodromskog priru~nika i jednu kopiju. Operator aerodroma mora osigurati da se primjerak kompletnog originalnog aerodromskog priru~nika i potvrde za aerodrom nalaze: - u arhivi uprave operatora aerodroma; - u Direkciji za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine; i - jednu kopiju kod odgovorne osobe operatora koja treba biti dostupna za inspekciju od strane Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine i entitetskih direkcija.


Isto tako operator je obavezan da napravi dostupnu kopiju priru~nika ili dijela priru~nika vezano za du`nosti svakom ~lanu operativnog osobqa aerodroma i na taj na~in osigurati da je svaki ~lan: - upoznat sa sadràjem priru~nika koje se odnosi na wihove du`nosti; i - obavqaju svoje du`nosti u skladu sa propisanim procedurama. Dijelovi aerodromskog priru~nika koji se odnose na operatora - korisnika aerodroma moraju biti dostavqeni istima i du`ni su ih se pridràvati. Dopune i izmjene aerodromskog priru~nika

^lan 58. Podnosioc zahtjeva za izdavawe potvrde za aerodrom odgovoran je za ta~nost podataka u priru~niku. Aerodromski operator mora dopuwavati i aùrirati aerodromski priru~nik kad god je to potrebno, a sve u svrhu ta~nosti informacija u priru~niku i bezbjednosti provo|ewa operacija, odnosno mora osigurati da priru~nik uvijek sadrì ta~ne informacije. Aerodromski operator mora na vrijeme, obavijestiti Direkciju za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine o bilo kakvim promjenama koje bi èlio napraviti u priru~niku. Bez znawa i saglasnosti Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine ne mogu se vr{iti bilo kakve promjene u odobrenom aerodromskom priru~niku. Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine }e prihvatiti / odobriti bilo koju dopunu / promjenu ukoliko ispuwava uslove ovoga pravilnika, odnosno uslove za izdavawe potvrde za aerodrom. Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine moè izdati pismene upute operatoru, traè}i od wega da prepravi i dopuni priru~nik u skladu sa predloènim uputama. OBAVEZE OPERATORA AERODROMA

^lan 59. Imaoc potvrde za aerodrom obavezan je pridràvati se svih uslova pod kojima je odobrena i izdata potvrda. Osnovne obaveze operatora aerodroma date su u ovome dijelu pravilnika, kojih se operator mora pridràvati. a) Pridràvawe propisanih i odobrenih standarda i prakse

^lan 60. Aerodromski operator je duàn da se pridràva me|unarodnih standarda i preporu~ene prakse prema Dodatku Konvencije o civilnom vazduhoplovstvu i drugih prate}ih dokumenata Me|unarodne organizacije za civilno vazduhoplovstvo (ICAO), Zakona o vazduhoplovstvu Bosne i Hercegovine i odredbama ovoga pravilnika, odnosno obavezan je obezbijediti da aerodrom radi u skladu sa uslovima i pravilima izdate potvrde za aerodrom. b) Angaòvawe kvalifikovanog i osposobqenog operativnog osobqa i osobqe za odràvawe

^lan 61. Operator je duàn da zaposli adekvatan broj kvalifikovanog i stru~no obu~enog osobqa koje osigurava bezbjedne i kvalitetne zemaqske usluge i vazduhoplovnu bezbjednost operacija. Prilikom zapo{qavawa osobqa obavezan je da zaposli osposobqeno osobqe koje posjeduje dozvole za du`nosti koje obavqa. Operator je obavezan da napravi program osposobqavawa zaposlenog osobqa, isti provodi i adekvatno vrednuje. c) Aerodromske operacije i odràvawe aerodroma provoditi prema aerodromskom priru~niku

^lan 62. Operator je duàn da obavqa aerodromske operacije i odràvawe aerodroma u skladu sa procedurama odre|enim aerodromskim priru~nikom. Operator aerodroma i Slu`ba kontrole letewa na aerodromu (ATS) du`ni su da koordiniraju odgovoraju}i nivo bezbjednih i kvalitetnih usluga vazdu{nog saobra}aja, radi bezbjednosti vazduhoplova u dodijeqenom vazdu{nom prostoru aerodroma.


Ta koordinacija }e pokrivati ostale nivoe vezane za bezbjednost, kao {to su aeronauti~ke servisne informacije, usluge vazdu{nog saobra}aja, meteorolo{kog obezbje|ewa i bezbjednosti aerodroma. d) Uspostaviti sistem upravqawa bezbjednosti aerodroma

^lan 63. Operator je duàn da uspostavi sistem uprave bezbjednosti aerodroma, s opisom strukture i du`nosti organizacije, ovlasti i odgovornosti rukovodioca organizacione strukture. Bezbjednost operacija mora biti ure|ena na strogo odre|en na~in, i treba je poboq{ati gdje god je to mogu}e. Aerodromski operator je duàn da obaveè sve korisnike aerodroma (ukqu~uju}i i operatore koji koriste aerodrom kao bazu, agencije za prihvat i otpremu i ostale organizacije koje su nezavisne od operatora, a imaju veze sa letovima ili prihvatom vazduhoplova), da operi{u u skladu sa zahtjevima koji su u vezi sa bezbjednosnim aspektima aerodroma zahtijevanim od strane operatora. Operator je duàn da nadzire takve operacije. Aerodromski operator je duàn da zahtjeva od svih korisnika aerodroma kooperativnost u promociji bezbjednosti na aerodromu, kao i bezbjednom kori{tewu aerodroma. Korisnici su du`ni da odmah informi{u operatora o bilo kakvoj nezgodi, incidentu, kvaru ili gre{kama koje mogu uticati na bezbjednost. e) Uspostaviti i provoditi interne provjere i izvje{tavawe o bezbjednosti na aerodromu

^lan 64. Aerodromski operator je obavezan da provodi provjeru sistema uprave bezbjednosti, ukqu~uju}i i inspekciju opreme i aerodromskih objekata. Operator je obavezan da provodi eksterne provjere i inspekcije ostalih korisnika aerodroma ukqu~uju}i operatore koji koriste aerodrom kao bazu, agencije za prihvat i otpremu i ostale organizacije koji borave i rade na aerodromima. Aerodromski operator je obavezan da osigura da su izvje{taji o provjerama, ukqu~uju}i i izvje{taje na aerodromskim objektima, uslugama i opremi, ura|eni od strane odgovaraju}ih kvalifikovanih eksperata za bezbjednost. Aerodromski operator je obavezan da ~uva kopiju/e izvje{taje. Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine moè traìti kopiju/e izvje{taja s ciqem pregleda i preporuka. Izvje{taji moraju biti potpisani od strane osoba koje su izvr{ile provjere i inspekcije. f) Ovla{tenim osobama Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine (BH DCA) omogu}iti pristup na aerodrom

^lan 65. Osobe ovla{tene od strane Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine mogu izvr{iti inspekciju i testirati objekte, usluge i opremu, dokumente i zabiqe{ke operatora, kao i provjeru sistema uprave bezbjednosti prije nego je potvrda za aerodrom odobrena ili obnovqena, kao i poslije toga, u bilo koje vrijeme, u svrhe provjere bezbjednosti aerodroma. Aerodromski operator na zahtjev osobqa iz prethodnog stava je obavezan da dozvoli pristup na bilo koji dio aerodroma ili aerodromskog objekta, ukqu~uju}i opremu, zapise, dokumenta i osobqe aerodroma. Aerodromski operator je duàn da pruì pomo} ovla{tenom osobqu Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine u obavqawu aktivnosti vezanih za preglede, inspekciju i testirawe aerodroma. g) Ispuwavati obaveze obavije{tavawa i izvje{tavawa

^lan 66. Operator aerodroma je obavezan da se pridràva uslova i rokova kod obavije{tavawa i izvje{tavawa Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine i Slu`be kontrole letewa u skladu sa zahtjevima i situacijama.

Aerodromski operator je duàn da kontroli{e sve informacije publikovane u AIP-u Bosne i Hercegovine, wegovim dopunama, amandmanima, NOTAM-e, pred-letne informacije, objave i dostavqene informacije Slu`bi vazduhoplovnih informacija Bosne i Hercegovine (AIS).


Operator }e obavijestiti Slu`bu vazduhoplovnih informacija Bosne i Hercegovine (AIS) o bilo kojoj neta~noj informaciji u podacima koja se odnosi na taj aerodrom.

Operator je duàn da obavijesti Slu`bu vazduhoplovnih informacija Bosne i Hercegovine (AIS) i Direkciju za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine pismenim putem u roku od 10 (deset) dana prije nastupawa ikakve promjene na aerodromskim objektima, opremi i nivou usluga koja je unaprijed planirana i koja bi vjerovatno uticala na ta~nost informacija sadrànih u AIP-u Bosne i Hercegovine.

Operator je obavezan da odmah obavijesti Slu`bu vazduhoplovnih informacija Bosne i Hercegovine (AIS), kontrolu letewa i leta~ku operativu o bilo kakvim okolnostima za koje operator zna, a to su: a) prepreke, opstrukcije i opasnosti; 1. bilo kakva projekcija objekta u krugu zone limitirane za prepreke na aerodromu; i 2. postojawe bilo kakvih uslova opstrukcije ili opasnosti sa opasnim uticajem na bezbjednost avijacije na ili u blizini aerodroma; b) smawewe nivoa usluga na aerodromu koji su navedeni u bilo kojoj publikaciji Slu`be vazduhoplovnih informacija Bosne i Hercegovine (AIS-a),; c) zatvarawa bilo koje zone kretawa na aerodromu; i d) ostale situacije koje bi mogle uticati na bezbjednost vazduhoplovstva na aerodromu. Kada za aerodromskog operatora nije izvodqivo da informi{e kontrolu letewa i leta~ku operativu o promijewenim okolnostima na na~in kako je odre|eno, operator onda mora direktno obavijestiti posade vazduhoplova koji bi mogli biti ugroèni uticajem tih okolnosti. h) Provoditi posebne inspekcije

^lan 67. Aerodromski operator je duàn da izvr{i inspekciju aerodroma, u svrhu bezbjednosti, i to: a) nakon nesre}e ili incidenta vazduhoplova u situacijama navedenim u Dodatku-u 13. Konvencije o civilnom vazduhoplovstvu; b) izgradwe ili opravke aerodromskih objekata ili opreme koji su od zna~aja za bezbjednost vazdu{nih operacija; c) u bilo koje vrijeme kada su uslovi na aerodromu takvi da mogu uticati na bezbjednost avijacije i) Otklawawe prepreka sa aerodromskih povr{ina

^lan 68. Aerodromski operator je duàn da otkloni sva vozila ili prepreke koje se smatraju opasnim za bezbjednost aerodromskih povr{ina. Vozila ili prepreke na aerodromskim povr{inama moraju se nalaziti na odre|enim lokacijama uz odgovaraju}a odobrewa i pod punom kontrolom. j) Postavqawe upozorewa

^lan 69. Kada vazduhoplov u niskom letu na ili u blizini aerodroma, ili vazduhoplov pri taksirawu mogu biti opasni po qude i zemaqski saobra}aj, operator je duàn da preduzme sqede}e mjere: a) postavi znakove upozorewa na bilo koji javni put koji se nalazi u blizini manevarskih povr{ina; ili b) obavijesti odgovorne vlasti koje su zaduène za postavqawe takvih znakova upozorewa, ako takav javni put nije pod kontrolom operatora. NADZOR I INSPEKCIJA OPERATORA AERODROMA POSLIJE IZDAVAWA POTVRDE ZA AERODROM

^lan 70.


Pra}ewe rada aerodromskog operatora je stalan i neprekidan proces koji je du`na da provodi Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine i nadle`ne entitetske direkcije putem ovla{tenih inspektora. Inspekcijski nadzor treba da se provodi u skladu sa Pravilnikom vazduhoplovne inspekcije i procedurama inspekcije aerodroma koje donosi Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine. Vrijeme i dinamika inspekcije utvr|uje se godi{wim i periodi~nim planovima inspekcije. Operator aerodroma mora ovla{tenim inspektorima Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine omogu}iti nesmetan pristup aerodromskim objektima, opremi, slu`bama, kao i uvid u sve dokumente i informacije koje se odnose na aerodromske operacije. Od uvida nisu izuzete i informacije koje su smje{tene u ra~unarskim i drugim sistemima.

^lan 71. Operator aerodroma duàn je da sa~ini i provodi interni plan provjere, pregleda i inspekcija na aerodromu kojima treba da budu obuhva}eni aerodromski objekti, oprema, slu`be i operatori i korisnici aerodroma. Na zahtjev ovla{tenih osoba Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine duàn je da predo~i plan provo|ewa, pismene zapise o utvr|enom stawu i mjerama koje su preduzete kako bi se eventualni nedostatci otklonili. SUSPENZIJA I PONI[TEWE POTVRDE ZA AERODROM

^lan 72. Ukoliko ovla{tene osobe Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine tokom nadzora i inspekcije utvrde da se predvi|ene operacije ne izvr{avaju u skladu sa vaè}im propisima, normama, standardima i utvr|enim procedurama, odnosno da se ne izvode na bezbjedan na~in, Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine je du`na da preduzme propisane administrativne ili zakonodavne mjere u zavisnosti od ozbiqnosti prekr{aja i wegovog uticaja na bezbjednost provo|ewa operacija.

^lan 73. Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine }e suspendovati (ograni~iti) potvrdu za aerodrom ukoliko utvrdi da aerodrom ili wegova organizacija, oprema, objekti i slu`be nisu u skladu s vaè}im propisima, uslovima i ograni~ewima. Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine moè traìti od operatora da u odre|enom vremenskom periodu preduzme mjere za korekciju pod uslovom da je to izvodqivo bez ugroàvawa bezbjednosti letewa. Za vrijeme izvr{ewa mjera za korekciju Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine moè propisati ograni~ewe operacija na aerodromu. Saop{tewe o suspenziji moè se prenijeti privremeno usmeno ili pismeno putem faksa. U roku od 3 (tri) dana od prvoga obavje{tewa Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine je du`na da dostavi pismeno rje{ewe o suspenziji sa obrazloèwem u kome treba da budu navedeni razlozi i uslovi koje operator mora ispuniti da bi mogao nastaviti sa operacijama. Operator mora u roku od najvi{e 6 mjeseci od dana stupawa na snagu rje{ewa o suspenziji da izmjeni i koriguje sve eventualne propuste, kako bi mogao bezbjedno nastaviti da vr{i operacije na aerodromu. U slu~aju neispuwewa potrebnih uslova koji su bili razlog suspenzije, u zadatom roku, Direkcija za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine }e poni{titi potvrdu za aerodrom. STATISTI^KI IZVJE[TAJI

^lan 74 Aerodromski operator je obavezan da {aqe statisti~ke izvje{taje Direkciji za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine u skladu sa procedurom propisanom u Priru~niku za statistiku od strane Me|unarodne organizacije za civilno vazduhoplovstvo (ICAO dokumentom broj 9060. Manual on the Statistics ICAO Programme). PRELAZNE I ZAVR[NE ODREDBE

^lan 75. Vlasnici ili korisnici aerodroma iz ~lana 5. ovoga pravilnika du`ni su u roku od 9 (devet) mjeseci od dana stupawa na snagu ovog pravilnika da preduzmu sve potrebne aktivnosti i podnesu zahtjev za izdavawe potvrde za aerodrom.


Do dono{ewa ostalih podzakonskih akata kojima }e se regulisati ostala pitawa iz podru~ja izdavawa potvrde za aerodrom i rad aerodroma koristi}e se propisi koji su na snazi, ukoliko nisu u suprotnosti sa Zakonom o civilnom vazduhoplovstvu Bosne i Hercegovine i me|unarodnim standardima i preporu~enom praksom ICAO-a za ovu oblast. PRILOZI

^lan 76. Prilozi uz ovaj pravilnik predstavqaju sastavni dio pravilnika i svaka izmjena i dopuna bilo kojeg priloga smatra se i izmjenom i dopunom pravilnika. Prilozi uz ovaj pravilnik poredani su brojevima i predstavqaju slu`bene dokumente Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine, a ozna~eni su nazivom kako slijedi: Prilog 1. Sadràj aerodromskog Priru~nika Prilog 2. Zahtjev za izdavawe potvrde Prilog 3. Formular o podacima za rukovode}e osobqe Prilog 4. Obrazac potvrde za aerodrom za javnu upotrebu Prilog 4a. Specifikacija uslova za kori{tewe aerodroma sa potvrdom za javnu upotrebu Prilog 5. Obrazac potvrde za aerodrom za obi~nu upotrebu Prillog 5a. Specifikacija uslova za kori{tewe aerodroma sa potvrdom za obi~nu upotrebu Prilog 6. Obrazac potvrde aerodroma za privremenu upotrebu Prilog 6a. Specifikacija uslova za kori{tewe aerodroma sa privremenom potvrdom

^lan 77. Ovaj pravilnik stupa na snagu 8 (osam) dana od dana dono{ewa, a objavi}e se u "Slu`benom glasniku BiH" i slu`benim glasnicima entiteta.

Broj 02-292.3 -1410/04

10. februara 2005. godine Sarajevo

Generalni direktor \or|e Ratkovica, s. r.

Prilog br.1

SADR@AJ AERODROMSKOG PRIRU^NIKA Operator aerodroma mora osigurati da je Priru~nik za aerodrome ovjeren od odgovorne osobe operatora aerodroma, da ima oblik i format za jednostavnu primjenu i da sadrì slijede}e. DIO 1. - VO\EWE I KONTROLA AERODROMSKOG PRIRU^NIKA 1.1. Uvod

a) Namjena priru~nika, b) Izjava da je priru~nik u skladu sa svim vaè}im propisima, odredbama i uslovima za izdavawe potvrde za aerodrom, c) Izjava koja }e osigurati da }e aerodrom, obavqaju}i operacije polijetawa i slijetawa vazduhoplova biti dostupan svima pod jednakim uslovima, d) Izjava da priru~nik sadrì operativna upustva kojih se osobqe mora pridràvati,


e) Popis i kratak opis razli~itih dijelova, wihov sadràj, namjena i primjena, f) Dostupnost sistema aeronauti~kih informacija i objavqenih procedura, g) Sistem snimawa-zapisivawa kretawa aviona, h) Obaveze operatora aerodroma koje su regulisane Pravilnikom o uslovima i na~inu izdavawa potvrde aerodromskog operatora i aerodromskim priru~nikom, i) Obja{wewe i definicije pojmova i rije~i potrebnih za upotrebu priru~nika. 1.2. Sistem dopuna i izmjena

a) Distribucija i dostupnost aerodromskog priru~nika, b) Dopuwavawe i aùrirawe aerodromskog priru~nika. Uslovi u kojima se izvodi, podaci o osobi(ama) koja je odgovorna za izdavawe i uno{ewe dopuna i izmjena, c) Zapis dopuna i izmjena sa datumom unosa i datumom po~etka va`nosti, d) Izjava da nisu dopu{tene nikakve rukom pisane izmjene i dopune, e) Opis na~ina ozna~avawa stranica i wihov po~etak va`nosti, f) Popis sadràja na ozna~enim drugim stranicama, g) Ozna~avawe promjena (na stranicama teksta i ukoliko je mogu}e na kartama {ema i dijagramima), h) Privremene ispravke, i) Opis sistema raspodjele dopuna i izmjena. 1.3. Izuze}a - olak{ice Ukoliko je operator oslobo|en od nekih zahtjeva koja propisuju me|unarodni standardi i preporu~ena praksa Me|unarodne organizacije za civilno vazduhoplovstvo (navesti inditefikacijski broj izuze}a, datum kada je stupilo na snagu i bilo koji uslov ili proceduru pod kojom je izuze}e odobreno). DIO 2. - POJEDINOSTI O LOKACIJI AERODROMA Op{te informacije ukqu~uju: a) plan udaqenosti aerodroma od najblièg grada ili naseqenog podru~ja, i lokaciju bilo kojeg aerodromskog objekta van grani~nog pojasa aerodroma; b) pojedinosti oko prava svojine lokacije na kojoj se nalazi aerodrom. Ukoliko granice; aerodroma nisu definisane u /ili pojedinim dijelovima dokumenta o pravu svojine; onda je potreban plan vlasni{tva nad lokacijom koji }e pokazivati grani~ni pojas i poziciju aerodroma; c) pojedinosti oko registracije aerodromskog preduze}a za obavqawe djelatnosti i ovla{tewa odgovornih upravqa~kih i rukovodnih osoba aerodroma; d) plan aerodroma sa objektima za obavqawe operacija ukqu~uju}i, pojedinosti, kao i lokaciju svakog pojedinog indikatora vjetra; e) plan grani~nog pojasa aerodroma; i f) popis objekata visokogradwe i niskogradwe koji omogu}uju obavqawe djelatnosti. Napomena: Ta~ke iz prethodnog dijela priloga ozna~ene slovima c), d) i e) trebaju biti prikazane na karti-{emi u razmjerama 1: 10.000. Za ta~ku a) i b) potrebni su adekvatni izvodi i dokazi (imovinsko - pravni, sudski, ovla{tewa i imenovawa). DIO 3. - POJEDINOSTI O AERODROMU KOJE MORAJU BITI PRIJAVQENE U VAZDUHOPLOVNIH INFORMACIJA BOSNE I HERCEGOVINE SLU@BU U (AIS) 3.1 Generalne informacije


a) naziv aerodroma, b) lokacija aerodroma, c) geografske koordinate referentne ta~ke aerodroma odre|ene na na~in kako je navedeno u Svjetskom geodetskom sistemu - 1984 (WGS - 84), d) nadmorska visina aerodroma i magnetna varijacija, e) nadmorska visina svakog praga i magnetne varijacije, nadmorska visina kraja piste i bilo koje vi{e ili niè ta~ke oko piste, i najve}a nadmorska visina zone dodira kod piste sa preciznim prilazom, f) referentna temperatura aerodroma, g) detaqi o radio navigacionim sredstvima na aerodromu; i h) ime, adresa, telefonski brojevi operatora aerodroma, na koje je uvijek dostupan. 3.2 Dimenzije aerodroma i ostale informacije

Generalne informacije, ukqu~uju: a) poletno-sletna staza - poloàj, broj, duìna, {irina, poloàj pragova, nagib, povr{inski materijal, tip i postojawe slobodne zone od prepreka za piste sa preciznim instrumentalnim prilazom; b) duìna, {irina i tip povr{ine pro{irewa piste, sigurne zone kraja piste, zaustavnih dijelova piste; c) duìna, {irina i tip povr{inskog materijala rulnica; d) tip povr{inskog materijala platforme i pozicije za parkirawe; e) duìna slobodne zone i profil zemqi{ta;

f) vizuelna sredstva za procedure prilaza, tip osvjetqewa (PAPI/APAPI i T - VASIS/AT-VASIS); ozna~avawe i osvjetqewe piste, rulnica i platforme; ostali vizuelni pokaziva~i i sredstva za kontrolu na rulnicama (ukqu~uju}i i pozicije za ~ekawe na pisti, sredi{we pozicije za ~ekawe i zaustavna svjetla) na platformi, lokaciju i tip vizuelnih sredstava sistema navo|ewa na aerodromu; dostupnost pomo}nog napajawa sistema osvjetqewa;

g) lokaciju i frekvenciju VOR-a na poziciji provjere na aerodromu; h) lokaciju i poloàj rulnih staza;

i) geografske koordinate svakog praga PSS; j) geografske koordinate odgovaraju}ih ta~ki centralne linije rulnice; k) geografske koordinate svake parking pozicije; l) geografske koordinate i najvi{i nivo elevacije zna~ajnih prepreka u zonama prilaza i polijetawa, zonama kruèwa, na i u blizini aerodroma. (Ove informacije najboqe mogu biti prikazane na mapama s obzirom da su iste neophodne za pripremawe i publikovawe aeronauti~kih informacija, kao {to je navedeno u Dodatku-u 4. i 15. Konvencije o civilnom vazdu{nom saobra}aju);

m) tip sloja povr{ine i nosivost odre|ena kori{tewem ACN - PCN metode; n) jednu ili vi{e provjera lokacije i elevacije visinomjera na platformi;

o) deklarisane distance (TORA, TODA, ASDA i LDA);

p) plan uklawawa o{te}enih vazduhoplova: telefon, fax i e-mail adresa koordinatora za uklawawe o{te}enih vazduhoplova na ili u okolinu zona za kretawe; informacije o mogu}nostima za uklawawe, izraène prema najve}em vazduhoplovu za kojeg je operator osposobqen da ukloni;

q) protivpoàrna i spasila~ka slu`ba: nivo osigurane za{tite, izraèn u zna~ewu kategorije usluga koja treba biti u skladu sa najve}im vazduhoplvom koji koristi aerodrom i tipu i koli~ini sredstava agenasa za ga{ewe poàra dostupnih na aerodromu.


Va`no. - Ta~nost informacija navedenih u Dijelu 3 je od bitnog zna~aja za bezbjednost vazduhoplova. Informacije o inìwerskom premjeru i procjenu istih treba dodati ili veriftkovati od strane kvalifikovanog tehni~kog osobqa. DIO 4. - POJEDINOSTI AERODROMSKIH OPERATIVNIH PROCEDURA I MJERA BEZBJEDNOSTI 4.1 Aerodromski izvje{taji Pojedinosti oko procedure pravqewa izvje{taja o promjenama informacija o aerodromu navedenih u Zrakoplovnim informacijama Bosne i Hercegovine (AIP) i procedura za uslov izdavawa NOTAM-a ukqu~uju slijede}e: a) obavje{tavawe Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine o tim promjenama i monitoring o izvje{tavanim promjenama u toku i van radnog vremena aerodroma; b) imena i uloge osoba koje obavije{tavaju o promjenama i wihovi brojevi telefona na koje su dostupni u toku i van radnog vremena aerodroma; i c) adrese i brojevi telefona dostavqenih od Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine na koje treba poslati izvje{taj o promjenama. 4.2 Pristup zonama za kretawe na aerodromu Pojedinosti procedura koje su uspostavqene u koordinaciji sa agencijom zaduènom za preventivu nezakonitog uplitawa u oblast civilne avijacije na aerodromu i za prevenciju nezakonitog ulaska osoba, vozila, opreme, ìvotiwa i ostalog u zone kretawa na aerodromu, ukqu~uju: a) uloge aerodromskog operatora, avioprevozioca, baznih operatora aerodroma, odjela bezbjednosti na aerodromu, Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine i ostale dràvne organe na ovu temu; i b) imena i uloge osobqa zaduènog za kontrolu pristupa na aerodrom, i brojeve telefona na koje su dostupni za i nakon radnog vremena. 4.3 Plan o vanrednim situacijama na aerodromu

Pojedinosti plana ukqu~uju: a) plan djelovawa u slu~aju vanrednih situacija na i u blizini aerodroma, ukqu~uju}i i kvar vazduhoplova u letu, poàre na objektu; sabotaù, prijetwu bombom (u vazduhoplovu ili objektu) nezakonito zauzimawe vazduhoplova; incidente na aerodromu pokrivaju}i mogu}nost incidenata "za vrijeme i nakon uzbune"; b) detaqe i frekventnost testirawa objekata i opreme aerodroma koji bi bili kori{teni u hitnim situacijama; c) detaqe i frekventnost vje`bi testirawa plana; d) popis organizacija, agencija i osoba sa ovla{tewima koje se nalaze i ne nalaze na aerodromu sa opisom uloga; telefoni, faksovi, e-mail i SITA adrese i radio frekvencije u kancelarijama; e) uspostavu komiteta aerodroma za hitne situacije / krizne situacije, organizacije obuke i vr{ewa ostalih priprema za djelovawe u hitnim situacijama; i f) odre|ivawe odgovorne osobe / tima zaduène za vo|ewe svih operacija u hitnim situacijama na licu mjesta. 4.4 Protivpoàrna i spasila~ka slu`ba Dijelovi objekata, opreme, osobqe i procedure namijeweni za ispuwavawe uslova za protivpoàrnu i spasila~ku slu`bu, kao i imena i uloge osobqa zaduènog za ove slu`be na aerodromu.

• Propisan postupak o radu vatrogasno - spasila~ke slu`be.

• Propisan postupak o pruàwu hitne medicinske pomo}i / hitna pomo}. Va`no - Ove slu`be trebaju biti odgovaraju}e detaqizirane u planu aerodroma u vanrednim situacijama. 4.5 Pregledi zone za kretawa i zone bez prepreka od strane operatora aerodroma

Pojedinosti procedure za preglede ukqu~uje:


a) pripremu za izvr{avawe pregleda ukqu~uju}i mjerewe koeficijenta trewa i koli~ine vode na pisti i rulnicama, za vrijeme i nakon radnog vremena aerodromskih operacija; b) na~in i sredstva za komunicirawe sa kontrolom leta za vrijeme pregleda; c) na~in ~uvawa i lokaciju rezulatata pregleda; d) frekventnost i ta~no vrijeme provo|ewa pregleda; e) listu provjera pregleda; f) na~in izvje{tavawa rezultata pregleda i poduzimawa odgovaraju}ih koraka za ispravku nekorektnosti; i g) imena i uloge osoba zaduènih za provedbu pregleda, te brojeve telefona na koje su te osobe dostupne u i nakon radnog vremena. 4.6 Vizuelna sredstva i elektrifikacijski sustavi Pojedinosti oko procedure za inspekciju i odràvawe aeronauti~kih svjetala (ukqu~uju}i i osvjetqewa prepreka), oznaka, markera i elektrifikacionih sistema aerodroma, ukqu~uju: a) pripremu za izvr{avawe inspekcije u i nakon radnog vremena i inspekcijsku listu provjere; b) na~in arhivirawa rezultata inspekcije i poduzimawa koraka za ispravku nekorektnosti; c) na~in izvr{avawa rutinskog, i odràvawa u hitnim situacijama; d) organizirawe pomo}nog napajawa, ako ima i ako je primjewivo, pojedinosti za bilo kakve druge metode u slu~aju kvara dijela ili cijelog sistema; i e) imena i uloge osoba zaduènih za provo|ewe inspekcije, te brojeve telefona na kojima su te osobe dostupne u i nakon radnog vremena. 4.7 Odràvawe zone za kretawe

Pojedinosti oko objekata i procedura za odràvawe zone za kretawe ukqu~uju: a) propisane postupke za odràvawe objekata, opreme i instalacija na aerodromu; b) procedure za odràvawe asfaltiranih povr{ina; c) procedure za odràvawe neasfaltiranih pisti i rulnica; d) procedure za odràvawe pro{irewa piste i rulnica; e) procedure za odràvawe sistema odvodwavawa na aerodromu i f) procedure za odràvawe zona za kretawe u zimskim uslovima. 4.8 Radovi na aerodromu - bezbjednost Pojedinosti procedure planirawa bezbjednog izvo|ewa gra|evinskih i radova odràvawa (ukqu~uju}i i radove na brzinu) na i u okolini zone za kretawe, a koji mogu obuhvatiti i zone bez prepreka, ukqu~uju: a) procedura na~ina komunikacije sa kontrolom leta tokom izvo|ewa radova; b) imena, brojeve telefona i uloge osobqa i organizacija zaduènih za planirawe i izvo|ewe radova, kao i odràvawe kontakta sa nadle`nim cijeli period; c) imena i brojeve telefona; u i nakon radnog vremane, svih baznih operatora, hendling agencija i avioprevoznika koji moraju biti obavje{teni o takvim radovima; i d) distributivnu listu plana radova, ako je potrebno. 4.9 Usluge prihvata i otpreme

a) popis poslova/usluga koje }e obavqati operator aerodroma (Ground services); b) tip najve}eg vazduhoplova koji }e primati usluge prihvata i otpreme;


c) procedure propisane za prihvat i otpremu vazduhoplova, putnika i robe (Ground Handling Manual); d) propisan na~in obavqawa poslova optere}ewa i centraè vazduhoplova; e) popis opreme za prihvat / otpremu vazduhoplova, putnika i robe, kao i wihove tehni~ke karakteristike. 4.10 Upravqawe platformom

Pojedinosti procedure upravqawa platformom ukqu~uju: a) koordinaciju izme|u kontrole leta i sektora upravqawa platformom; b) na~in odabira parking pozicija; c) pripreme za startawe motora i izdavawe dozvole za traktor za vu~u; d) usluge parkera signaliste; i

e) FOLLOW ME vozila. 4.11 Sigurnosno upravqawe platformom Procedure obezbje|ivawa bezbjednosti na platformi ukqu~uju: a) za{titu od udara mlaza; b) preduzimawe za{titnih mjera prilikom puwewa vazduhoplova gorivom; c) metewa platforme; d) ~i{}ewa platforme; e) na~in izvje{tavawa o incidentima i nesre}ama na platformi; i f) na~in procjene pridràvawa bezbjednosnih standarda osobqa koje radi na platformi.

4.12 Kontrola vozila u vazdu{noj zoni (airside) Pojedinosti oko procedure kontrole vozila koja operiraju u / i blizini zone za kretawe ukqu~uje: a) detaqe primjewivih pravila u saobra}aju (ukqu~uju}i i ograni~ewe brzine i na~in provo|ewa pravila); i b) metod izdavawa voza~kih dozvola za vozila koja operi{u u zoni za kretawe. 4.13 Upravqawe i kontrola opasnosti od divqa~i Pojedinosti oko procedure za rad u opasnim situacijama, koje uti~u na bezbjednost vazduhoplova, a izazvane su prisustvom ptica ili sisara u zoni letewa aerodroma ili zoni za kretawe, ukqu~uju: a) procjewivawe opasnosti od divqa~i; b) propisan postupak za{tite od ptica i ostalih ìvotiwa na aerodromu; c) imena i uloge osoba zaduènih za kontrolu divqa~i, i brojevi telefona na koje su dostupni u i van radnog vremena. 4.14 Kontrola prepreka

Pojedinosti oko provo|ewa procedure za:

a) nadzor povr{ine bez prepreka i Mape Tip 1. za prepreke na povr{ini za poletawe; b) kontrolu prepreka u zoni odgovornosti operatora; c) nadzor visine zgrada ili objekata u okvirima granica zone bez prepreka; d) nadzor novog razvoja u okolini aerodroma; i


e) obavje{tavawe Direkcije za civilno vazduhoplovstvo Bosne i Hercegovine o prirodi i lokaciji prepreka i svakog naknadnog stavqawa ili uklawawa prepreka, ako je to potrebno, ukqu~uju}i i dodavawe u publikacije MS-a Slu`be vazduhoplovnih informacija Bosne i Hercegovine (AIS-a). 4.15 Uklawawe o{te}enih vazduhoplova Pojedinosti oko procedure za uklawawe o{te}enih vazduhoplova na ili u pro{irewu zone za kretawe ukqu~uju: a) uloge aerodromskog operatora i vlasnika certifikata o registraciji vazduhoplova; b) na~in obavje{tavawa vlasnika certifikata o registraciji vazduhoplova; c) na~in komunicirawa sa kontrolom leta; d) vrsta i popis opreme i na~in angaòvawa osobqa za uklawawe; i e) imena, uloge i brojevi telefona osobqa zaduènog za uklawawe o{te}enih vazduhoplova. 4.16 Rukovawe opasnim materijama

Pojedinosti oko procedure bezbjednog rukovawa i skladi{tewa opasnih materija na aerodromu, ukqu~uju: a) pripremu posebnih zona na aerodromu namijewenih za skladi{tewe zapaqivih teku}ina (i vazduhoplovnog goriva) i ostalih opasnih materija; b) propisan na~in za sigurno rukovawe, skladi{tewe i prevoz opasnih materija; i c) propisan na~in snabdijevawa vazduhoplova gorivom i mazivom, te manipulacija istim. Va`no - Opasni materijali ukqu~uju zapaqive teku}ine i ~vrste materijale, korozivne teku}ine, gasove pod pritiskom, magnetizirane i radioaktivne materijale. Na~in rada u slu~aju proqevawa opasnih materija bi trebao biti ukqu~en u plan aerodroma u hitnim situacijama. 4.17 Operacije u slu~ajevima slabe vidqivosti Pojedinosti oko procedure u slu~ajevima operacija pri slaboj vidqivosti, ukqu~uju}i mjerewa i izvje{tavawa o vizuelnoj vidqivosti na pisti kako i kad je potrebno, imena i brojeve telefona osoba, u i nakon radnog vremena, zaduènih za ova mjerewa i izvje{tavawa. 4.18 Za{tita lokacija radara i navigacionih sredstava Pojedinosti procedure za{tite lokacije radara i radio navigaciona sredstva, koja ne smiju biti degradirana, a locirana su na aerodromu ukqu~uju: a) vrsta, lokacija i karakteristike sredstava; b) kontrolu aktivnosti u okolini radara i navigacionih sredstava; c) odràvawe mjesta lokacije; i d) ozna~avawe mjesta znacima opasnosti od radioaktivnih mikrotalasa. Va`no. - Pismene procedure za svaku kategoriju, ~iste i jasne informacije treba da ukqu~uju:

• kada, ili u kakvim okolnostima, operativna procedura treba biti aktivirana;

• kako treba biti aktivirana; mjere koje treba poduzeti;

• osobe koje to mjere trebaju poduzeti; i

• opremu, i pristup opremi potrebnoj za izvr{avawe tih mjera. Ukoliko bilo koja od procedura definisanih u prethodnom stavu nije primjewiva ili relevantna, treba navesti razloge za to u dijelu aerodromskog priru~nika koji opisuje navedene procedure. DIO 5. - ORGANIZACIJA I SISTEM UPRAVQAWA BEZBJEDNOSTI AERODROMA 1) Administracija aerodroma


Pojedinosti oko administracije aerodroma ukqu~uju: a) {emu i opis organizacione strukture aerodroma koja navodi imena i pozicije kqu~nog osobqa i wihove odgovornosti; b) broj zaposlenog osobqa specijaliziranog po organizacijskim cjelinama, stru~noj spremi, radnom iskustvu i posjedovawu licenci kojim se dokazuje da posjeduje dovoqan broj kvalifikovanog osobqa sa iskustvom u operacijama i odràvawu aerodroma; c) ime, poziciju i broj telefona osoba nadle`nih za aerodromsku bezbjednost; i d) aerodromske komitete. 2) Sistem upravqawa bezbjednosti Pojedinosti sistema upravqawa bezbjednosti uspostavqenog da obezbijedi pridràvawe svih uslova bezbjednosti i postizawe stalnog napretka na poqu provo|ewa bezbjednosti. Bitne zna~ajke su: a) bezbjednosna politika, primjewiva do sada, u procesu upravqawa bezbjednosti i wegovoj vezi sa operativnim i procesima odràvawa aerodroma; b) struktura ili organizacija SUB-a, ukqu~uju}i osobqe i na~in dodjeqivawa individualnih ili grupnih zadataka iz domena bezbjednosti;

c) strategija i planirawe SUB-a kao {to je, odre|ivawe ciqeva pri izvr{avawu planova bezbjednosti, odabir prioriteta za implementirawe bezbjednosti i uspostavqawe okvira kontrole rizika na najmawem nivou koji je mogu} u praksi, imaju}i uvijek na umu uslove iz me|unarodnih standarda i preporu~ene prakse u Dijelu I, Dodatka 14 Konvencije o Me|unarodnom civilnom vazduhoplovstvu, kao i nacionalne regulative, standarde, pravila i naredbe;

d) implementaciju SUB-a, ukqu~uju}i objekte, metode i procedure za razmjenu i protok bezbjednosnih poruka, kao i provedbu uslova bezbjednosti; e) sistem za implementaciju kriti~nih djelova bezbjednosti koji zahtijevaju ve}i nivo integriteta uprave bezbjednosti (program mjera bezbjednosti), i mjera za sprovo|ewe; f) mjere promocije bezbjednosti i prevencije od nesre}a, kao i sistem kontrole rizika koji ukqu~uje analizu i otklawawe nesre}a,incidenata, pritu`bi, mana, nedostataka, protivrje~nosti i gre{aka, te stalnog nadzora bezbjednosti; g) interne sigurnosne procjene i pregled pojedinosti sistema i programa za {to kvalitetniju kontrolu bezbjednosti; h) sistem za dokumentovawe svih kapaciteta aerodroma vezanih za bezbjednost, zabiqe{ki operacija i odràvawa aerodroma, ukqu~uju}i informacije o dizajnu i izgradwi aerodroma i osvjetqewa. Sistem bi trebao omogu}iti lak pronalazak dosijea ukqu~uju}i i mape; i) obu~avawe i osposobqavawe osobqa, ukqu~uju}i pregled i procjenu adekvatnosti nivoa obuke o du`nostima u domenu sigurnosti, i sistema certificirawa testa sposobnosti osobqa; i j) skupqawe i provedba klauzula vezanih za bezbjednost u domenu radova izgradwe na aerodromu.

pravilnik o uslovima i na^inu izdavawa potvrde ... · javni vazdu{ni saobra}aj putnika i robe,...

Documents