pravilnik o nastavnom planu i programu za srednju muzičku Školu 1996 godine

9Na osnovu ~lana 24. stav 1. Zakona o sredwoj {koli (Slu`-

beni glasnik Republike Srbije, broj 50/92),ministar prosvete donosi

P R A V I L N I K

O IZMENAMA I DOPUNAMA PRAVILNIKA O NASTAV-NOM PLANU I PROGRAMU ZA STICAWE OBRAZOVAWA UÊTVOROGODI[WEM TRAJAWU U STRU^NOJ [KOLI ZAPODRU^JE RADA KULTURA, UMETNOST I JAVNO INFOR-

MISAWE

^lan 1.U Pravilniku o nastavnom planu i programu za sticawe

obrazovawa u ~etvorogodi{wem trajawu u stru~noj {koli za pod-ru~je rada kultura, umetnost i javno informisawe (Slu`beniglasnik Republike Srbije Prosvetni glasnik, broj 9/93) u po-glavqu SCENSKI UMETNICI nastavni planovi i programiza obrazovne profile baletski igra~ i folklorni igra~ zamewujuse nastavnim planovima i programima igra~ klasi~an balet,igra~ moderne igre i igra~ narodne igre i u poglavqu MU-ZI^KI UMETNICI nastavni planovi i programi za obrazov-ne profile muzi~ki izvo|a~ i muzi~ki saradnik zamewuju se na-stavnim planovima i programima za obrazovne profile muzi~ki

izvo|a~, muzi~ki izvo|a~ xez muzike, muzi~ki izvo|a~ muzike zaestradu, muzi~ki saradnik teoreti~ar, muzi~ki saradnik etno-muzikolog i muzi~ki izvo|a~ rana muzika.

Nastavni planovi i programi iz stava 1. ovog ~lana od{tam-pani su uz ovaj pravilnik i ~ini wegov sastavni deo.

^lan 2.Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavqi-

vawa u Prosvetnom glasniku.

Broj 601-01-23/96-01 U Beogradu, 19. juna 1996. godine

Ministar,prof. dr Dragoslav Mladenovi}, s. r.

NASTAVNI PLANOVI

ZA MUZI^KU I BALETSKU [KOLU

Podru~je rada: KULTURA, UMETNOST I JAVNO INFORMI-SAWE

Obrazovni profil: MUZI^KI IZVO\A^, MUZI^KI SARAD-NIK, IGRA^

Trajawe obrazovawa: ÊTIRI GODINE

GODINA HLV BROJ 4 BEOGRAD, 8. JUL 1996.Cena ovog broja 55,50 dinara

Godi{wa pretplata 330 dinara (akontacija)Rok za reklamaciju 10 dana

PostScript Picturec:\slike\grbrs eps

PROSVETNI GLASNIK

* U~enici baletske {kole nemaju ~asove fizi~kog vaspitawa.**Italijanski jezik je strani jezik koji obavezno u~e u~enici odseka solo pevawe.

A. OP[TEOBRAZOVNI PREDMETI NASTAVE U MUZI^KOJ I BALETSKOJ [KOLI

Francuski jezik je strani jezik koji obavezno u~e u~eniciodseka klasi~an balet.

U~enici koji u prethodnom {kolovawu nisu u~ili drugistrani jezik mogu da u~e francuski ili italijanski jezik.

NAZIV PREDMETA

R A Z R E D

DRUGI TRE]I ÊTVRTI

ned. god. ned. god. ned. god. ned. god. UKUPNO

1. Srpski jezik 3 105 3 105 3 105 3 96 411

2. Strani jezik** 2 70 2 70 2 70 2 64 274

3. Drugi strani jezik 2 70 2 70 2 70 2 64 274

4. Informatika1

blok3530

1blok

3530

blok 60 blok 60 250

5. Istorija sa istorijom kulture i civilizacije

2 70 2 70 1 35 175

6. Biologija 2 70 70

7. Fizika 2 70 70

8. Sociologija 1 35 35

9. Psihologija 2 70 70

10. Filozovija 2 64 64

11. Fizi~ko vaspitawe* 2 70 2 70 2 70 2 64 274

SVEGA A: Muzi~kabaletska

1614

590520

1311

485415

1210

480410

119

412348

19671693

PRVI

MiodragStamp

SLU@BENI GLASNIK RS PROSVETNI GLASNIK

Zbir ~asova u tabeli VI je ta~an po{to klaviristi i orguqa{i u tabeli V nemaju predmet uporedni klavir

Strana 2 Broj 4 8. jul 1996.

B. STRU^NI PREDMETI ZAJEDNI^KI ZA UÊNIKE SVIH ODSEKA MUZI^KE [KOLE

NAZIV PREDMETA

R A Z R E D

DRUGI TRE]I ÊTVRTI


1. Teorija muzike 1 35 35

2. Muzi~ki instrumenti 1 35 35

3. Harmonija 3 105 2 70 2 66 241

4. Istorija muzike sa upoznavawem muzi~ke literature

1 35 3 105 2 66 206

5. Muzi~ki oblici 1 35 1 35 2 66 136

6. Kontrapunkt 2 70 2 66 136

7. Nacionalna istorija muzike 1 33 33

SVEGA B 2 70 5 175 8 280 9 297 822

PRVI

V. STRU^NI PREDMETI ZAJEDNI^KI ZA SVE UÊNIKE MUZI^KE [KOLE OSIM ZA UÊNIKE TEORETSKOG ODSEKA

NAZIV PREDMETA

R A Z R E D

DRUGI TRE]I ÊTVRTI


1. Solfe|o 2 70 2 70 2 70 2 66 276

2. Uporedni klavir* 1 35 1 35 1 35 1 33 138

SVEGA V 3 105 3 105 3 105 3 99 414

PRVI

* Uporedni klavir nemaju klaviristi i orguqa{i na VI odseku, ali zato imaju korepeticiju

3

NAZIV PREDMETA

R A Z R E D

DRUGI TRE]I ÊTVRTI


1. Glavni predmet instrument ili solo pevawe

105 3 105 3 105 3 99 414

2. Korepeticija za klaviriste i orguqa{e

1 35 1 35 1 35 1 33 138

3. Kamerna muzika 1 35 1 35 2 70 2 66 206

4. Orkestar hor 2 70 2 70 2 70 2 66 276

5. îtawe s lista 1 35 1 35 1 35 1 33 138

6. Etnomuzikologija 1 35 1 33 68

SVEGA VI 7 245 7 245 9 315 9 297 1102

SVEGA A 16 590 13 485 12 480 11 412 1967

SVEGA B 2 70 5 175 8 280 9 297 822

SVEGA V 3 105 3 105 3 105 3 99 414

SVEGA VI 28 1010 28 1010 32 1180 32 1105 4305

PRVI

ODSEK VOKALNO-INSTRUMENTALNI (VI)

Obrazovni profil: MUZI^KI IZVO\A^

SLU@BENI GLASNIK RS PROSVETNI GLASNIK Broj 4 Strana 38. jul 1996.

ODSEK ZA XEZ ( XEZ )

Obrazovni profil: MUZI^KI IZVO\A^ XEZ MUZIKA

683313517. Udara~ki instrumenti

1366627026. Big bend

1366627025. Aranìrawe

1407027024. Razvijawe sluha

1383313513513513. Istorija xez muzike

2766627027027022. Mali ansambli

4149931053105310531. Glavni predmet (instrument pevawe)

R A Z R E D

ned. ned. ned. ned.god. god. god. god.

NAZIV PREDMETA PRVI DRUGI TRE]IUKUPNO

ÊTVRTI

UKUPNO XEZ

SVEGA A 16 590 12 485 12 480 11 412 1967

SVEGA XEZ 8 280 8 280 11 385 11 363 1308

SVEGA B 2 70 5 175 8 280 9 297 822

SVEGA V 3 105 3 105 3 105 3 99 414

29 1045 28 1045 34 1250 34 1171 4511

ODSEK ESTRADNE MUZIKE (EM)

Obrazovni profil: MUZI^KI IZVO\A^ MUZIKE ZA ESTRADU

R A Z R E D



ÊTVRTI

UKUPNO EM

SVEGA A 16 590 13 485 12 480 11 412 1967

SVEGA EM 9 315 9 315 13 455 13 429 1514

SVEGA B 2 70 5 175 8 280 9 297 822

SVEGA V 3 105 3 105 3 105 3 99 414

30 1080 30 1080 36 1320 36 1237 4717

1366627028. Veliki orkestar

1366627027. Gluma i vokal

1366627026. Aranìrawe


1383313513513514. Istorija estradne muzike

1383313513513513. Etnologija

2766627027027022. Mali ansambli

4149931053105310531. Glavni predmet (instrument pevawe)

R A Z R E D

SLU@BENI GLASNIK RS PROSVETNI GLASNIKStrana 4 Broj 4 8. jul 1996.

ODSEK TEORETSKI (TO)

Obrazovni profil: MUZI^KI SARADNIK TEORETIÂR

R A Z R E D



ÊTVRTI

UKUPNO TO

SVEGA TO 9 315 10 350 13 455 15 5271647

SVEGA A 16 590 13 485 12 480 11 4121967

SVEGA B 2 70 5 175 8 280 9 297 822

27 975 28 1010 33 1215 35 1236 4436

653332

1blok

9. Audiovizuelna tehnika

666628. Uvod u komponovawe

683313517. Etnomuzikologija

1366627026. Dirigovawe

703513515. Svirawe horskih partitura

2766627027027024. De~ji orkestar

2766627027027023. Hor

2766627027027022. Klavir

4149931053105310531. Solfe|o glavni predmet

ODSEK ETNOMUZIKOLOGIJA ( ETNO )

Obrazovni profil: MUZI^KI SARADNIK ETNOMUZIKOLOG



ÊTVRTI

UKUPNO ETNO

SVEGA A 16 590 13 485 12 480 11 412 1967

SVEGA ETNO 9 315 9 315 9 315 10 362 1307

SVEGA B 2 70 5 175 8 280 9 297 822

SVEGA V 3 105 3 105 3 105 3 99 414

30 1080 30 1080 32 1180 33 1170 4510

653332

1blok

7. Audio vizuelna tehnika

1366627026. Narodni ansambli

1407027025. Hor

1383313513513514. Etnologija


2766627027027022. Narodna igra

4149931053105310531. Glavni predmet (tradicionalno svirawe ili pevawe)

R A Z R E D

R A Z R E D


ODSEK ZA RANU MUZIKU ( RM )

Obrazovni profil: MUZI^KI IZVO\A^ RANA MUZIKA

Uslov za poha|awe ovog fakultativnog odseka je {kolovawe na jednom od ranije navedenih odseka muzi~ke {kole (VI, XEZ, EM,TO i ETNO)



ÊTVRTI

SVEGA RMÊMBALO, ORGUQE,* LAUTA

5 175 5 175 67

210245

67

198231

758826

683313515. Istorija igre i kostima

683313514. Generalbas

(samo za ~embalo, orugqe, lautu)

2766627027027023. Svirawe u ansamblu

1383313513513512. Uvod u ranu muziku

2766627027027021. Glavni predmet

(instrument pevawe)

* êmbalisti, orguqa{i i lautisti u i razredu imaju nedeqno po 1 ~as vi{e od ostalih u~enika ovog odseka.

UKUPNO VI 28 1010 28 1010 32 1180 32 1105 4305

UKUPNO XEZ 29 1045 28 1045 34 1250 34 1171 4511

UKUPNO EM 30 1080 30 1080 36 1320 36 1237 4717

UKUPNO TO 27 975 28 1010 33 1215 35 1236 4436

UKUPNO ETNO 30 1080 30 1080 32 1180 33 1170 4510

UKUPNO RMÊMBALO, ORGUQE, LAUTA

5 175 5 175 67

210245

67

198231

758826

FAKULTATIVNI PREDMETI



ÊTVRTI

3333113. Audio vizuelna tehnika

9696312. Istorijsko balske igre

6666211. Uvod u komponovawe

13666270210. Igre HH veka

1366627029. Dirigovawe


2766627027027027. Stara srpska muzika

2766627027027026. Solo pevawe

2766627027027025. Instrument (duva~ki, udaraqke, kontra-rabas, citra, cimbalo, tradicionalno pe-vawe, tracicionalno svirawe, mandolina)

2766627027027024. De~ji orkestar

707023. Geografija

707022. Hemija

210105310531. Matematika

326

R A Z R E D

R A Z R E D

R A Z R E D

SLU@BENI GLASNIK RS PROSVETNI GLASNIKStrana 6 Broj 4 8. jul 1996.

OBAVEZNE VANNASTAVNE AKTIVNOSTI

NAZIV PREDMETAPRVI DRUGI TRE]I NapomenaÊTVRTI

R A Z R E D


nast. dando 5 danado 2 danado 2 danado 2 dana5. Ekskurzije

11114. Koncerti

11113. Javni ~asovi

22222. Interni ~asovi

~asova30 do 7030 do 7030 do 7030 do 701. Dodatni rad

FAKULTATIVNE VANNASTAVNE AKTIVNOSTI

do 3 danado 3 danado 3 danado 3 dana8. Ostale aktivnosti

ne nastavni

danido 15 danado 15 danado 15 danado 15 dana7. Kampovi

do 7 danado 7 danado 7 danado 7 dana6. Seminari

~asovablok 30blok 30blok 30blok 305. Reparacija instrumenata

~asovado 33do 35do 35do 354. Izdava~ka delatnost

~asova333535353. Muzi~ka omladina

~asova333535352. Istraìva~ke aktivnosti u~enika

~asova11111. Takmi~ewa*

*Republi~ka: muzi~kih {kola Srbije, klavir Ni{, limeni duva~i Novi Sad,....SaveznoMe|unarodna

G. STRU^NI PREDMETI ZAJEDNI^KI ZA SVE UÊNIKE SREDWE BALETSKE [KOLE



ÊTVRTI

UKUPNO KB

SVEGA KB 16 560 21 735 22 704 22 704 2703

SVEGA A 14 520 11 415 10 410 9 348 1693

SVEGA G 2 70 2 70 6 192 7 224 556

32 1150 34 1220 38 1306 38 1276 4952

ODSEK KLASIÂN BALET (KB)

Obrazovni profil: IGRA^ KLASIÂN BALET



ÊTVRTI

969634. Istorijsko-balske igre

1286426423. Gluma i vokal

1286426422. Istorija igre

2046427027021. Scensko narodne igre

SVEGA G 2 70 2 70 6 192 7 224 556

128412847025. Moderna igra

1986426427024. Klasi~na podr{ka

1407027023. Klavir

4311284128410537022. Repertoar

1608384123841242012420121. Klasi~an balet glavni predmet

R A Z R E D

R A Z R E D


ODSEK MODERNA IGRA (MI)

Obrazovni profil: IGRA^ MODERNA IGRA

UKUPNO MI

SVEGA MI 18 630 18 630 20 640 20 640 2540

SVEGA A 14 520 11 415 10 410 9 348 1693

SVEGA G 2 70 2 70 6 192 7 224 556

34 1220 31 1115 36 1242 35 1212 4789



^ETVRTI


1286426424. Koreografija

1407027023. Klavir

53612841284140414042. Klasi~an balet

1608384123841242012420121. Moderna igra glavni predmet

ODSEK NARODNA IGRA (NI)

Obrazovni profil: IGRA^ NARODNA IGRA



^ETVRTI

UKUPNO NI

SVEGA NI 19 665 19 665 20 640 21 672 2642

SVEGA A 14 520 11 415 10 410 9 348 1693

SVEGA G 2 70 2 70 6 192 7 224 556

35 1255 32 1150 36 1242 37 1244 4891

UKUPNO KB 32 1150 34 1220 38 1306 38 1276 4952

UKUPNO MI 34 1220 31 1115 36 1242 35 1212 4789

UKUPNO NI 35 1255 32 1150 36 1242 37 1244 4891

646428. Muzi~ki oblici

703513517. Teorija muzike

703513516. Solfe|o


1666423213513514. Etnologija

39616059637027023. Klasi~an balet

402963963105310532. Tradicionalno pevawe i svirawe

1340320103201035010350101. Narodna igra glavni predmet

R A Z R E D

R A Z R E D


ORGANIZACIJA RADA

ODSECI:

1. MUZI^KE [KOLE:VOKALNO-INSTRUMENTALNI;XEZ;ESTRADA;TEORETSKI;ETNOMUZIKOLO[KI;izborni odsek RANA MUZIKA

2. BALETSKE [KOLE:KLASIÂN BALET;MODERNA IGRA;NARODNA IGRA.

OBRAZOVNI PROFILI

1. MUZI^KE [KOLE:MUZI^KI IZVO\A^;

MUZI^KI IZVO\A^ XEZ MUZIKE;MUZI^KI IZVO\A^ ESTRADNE MUZIKE;MUZI^KI SARADNIK TEORETIÂR;MUZI^KI SARADNIK ETNOMUZIKOLOG;MUZI^KI IZVO\A^ RANE MUZIKE.

2. BALETSKE [KOLE:IGRA^ BALETSKI IGRA^;IGRA^ MODERNE IGRE;IGRA^ NARODNE IGRE.

1. ODSEK VOKALNO-INSTRUMENTALNI

Glavni predmet je INSTRUMENT ili PEVAWE. U okviruovog odseka izu~avaju se slede}i instrumenti: VIOLINA, VIO-LA, VIOLONÊLO, KONTRABAS, GITARA, TAMBURA,MANDOLINA, HARFA, KLAVIR, ORGUQE, HARMONIKA,FLAUTA, OBOA, KLARINET, FAGOT, SAKSOFON, TRUBA,TROMBON, HORNA, TUBA, TENORHORN, BARITONHORN,UDARAQKE, CIMBALO, CITRA i PEVAWE.


FAKULTATIVNI PREDMETI



ÊTVRTI

333319. Audiovizuelna tehnika


1407027027. Klavir

1666423213513516. Etnologija

2766627027027025. Tradicionalni instrument, de~ji

orkestar, tambure, cimbalo, citra

6426427027024. Kreativna igra

707023. Geografija

707022. Hemija

210105310531. Matematika

OBAVEZNE VANNASTAVNE AKTIVNOSTI


R A Z R E D


nas. danido 5 danado 2 danado 2 danado 2 dana5. Ekskurzije

11114. Koncerti

11113. Javni ~asovi

22222. Interni ~asovi

30 do 7030 do 7030 do 7030 do 701. Dodatni rad

FAKULTATIVNE VANNASTAVNE AKTIVNOSTI

do 3 danado 3 danado 3 danado 3 dana7. Ostale aktivnosti

do 15 danado 15 danado 15 danado 15 dana6. Kampovi

nenastavnidani

do 7 danado 7 danado 7 danado 7 dana5. Seminari

~asovado 32do 32do 35do 354. Izdava~ka delatnost

~asova323235353. Muzi~ka omladina

~asova323235352. Istraìva~ke aktivnosti u~enika

11111. Takmi~ewa*

*Republi~ko: baletskih {kola Srbije....SaveznoMe|unarodna


2. ODSEK XEZ

Glavni predmet je INSTRUMENT ili PEVAWE. U okviruovog odseka izu~avaju se slede}i instrumenti: VIOLINA, KON-TRABAS, GITARA, BAS GITARA, KLAVIR, KLAVIJATURE ISINTISAJZER, SAKSOFON I KLARINET, TRUBA, TROM-BON, UDARAQKE i PEVAWE.

3. ODSEK ESTRADE

Glavni predmet je INSTRUMENT ili PEVAWE. U okviruovog odseka izu~avaju se slede}i instrumenti: VIOLINA, KON-TRABAS, GITARA, KLAVIR I KLAVIJATURE, HARMONI-KA, FLAUTA, KLARINET i PEVAWE.

4. ODSEK TEORETSKI

Glavni predmet je SOLFE\O i HARMONIJA.

5. ODSEK ETNOMUZIKOLO[KI

Glavni predmet je TRADICIONALNO PEVAWE i SVI-RAWE.

Pored obaveznih odseka u muzi~koj {koli postoji i IZBOR-NI ODSEK ZA RANU MUZIKU koji moè da se izu~ava u istovreme sa nekim drugim odsekom. Glavni predmet je INSTRU-MENT ili PEVAWE. U okviru ovog odseka izu~avaju se slede}iinstrumenti: GUDA^KI INSTRUMENTI, LAUTA, RENESAN-SNE HARFE, ÊMBALO, ORGUQE, DUVA^KI INSTRU-MENTI i PEVAWE.

1. ODSEK KLASIÂN BALET

Glavni predmet je KLASIÂN BALET.

2. ODSEK MODERNA IGRA

Glavni predmet je MODERNA IGRA.

3. ODSEK NARODNA IGRA

Glavni predmet je NARODNA IGRA.

ISPITI

U muzi~koj ili baletskoj {koli polaù se slede}i ispiti: prijemni; godi{wi; razredni; popravni; maturski.PRIJEMNI ISPIT polaè se pre upisa u razred u jun-

skom i avgustovskom roku.Kandidat za upis u razred muzi~ke {kole na VOKALNO

INSTRUMENTALNI odsek polaè prijemni ispit za instru-ment koji je zavr{io u osnovnoj muzi~koj {koli, odnosno u grupisrodnih instrumenata.

Na TEORETSKI odsek ima pravo da se upi{e u~enik koji jezavr{io osnovnu baletsku {kolu i poloìo prijemni ispit.

Na odsek za RANU MUZIKU mogu se upisati kandidati ko-ji se {koluju na jednom od odseka sredwe muzi~ke {kole (VI,XEZ, EM, TO, ETNO).

Do {kolske 1999/2000. godine na odsek NARODNA IGRA ubaletsku {kolu upisuju se u~enici bez zavr{ene osnovne baletske{kole, pod uslovom da poloè propisani prijemni ispit.

[kola vr{i proveru psihofizi~kih preduslova za bavqewemuzi~kom ili igra~kom strukom.

GODI[WI ISPITI se polaù na kraju nastavnog perio-da teku}e {kolske godine.

Najmawe dve nedeqe u muzi~kim {kolama i tri nedeqe u ba-letskim {kolama se koriste za druge oblike vaspitno-obrazovnograda i pripremu u~enika za polagawe godi{wih ispita kao i zawihovo odràvawe.

Godi{wi ispiti se obavqaju iz slede}ih predmeta:

ODSEK VOKALNO-INSTRUMENTALNI

a) glavni predmet instrumenta ili solo pevawa u , i razredu

b) solfe|o u , , i razreduv) ~itawe s lista u , , i razredug) uporedni klavir u i razredud) harmonija u i razredu

|) kontrapunkt u i razredue) etnomuzikologija u i razredu

ODSEK ZA XEZa) glavni predmet u , i razredub) solfe|o u , , i razreduv) razvijawe sluha u i razredug) uporedni klavir u i razredud) harmonija u i razredu|) kontrapunkt u i razredue) aranìrawe u i razredu

ODSEK ESTRADEa) glavni predmet u , i razredub) solfe|o u , , i razreduv) etnomuzikologija u , , i razredug) razvijawe sluha u i razredud) uporedni klavir u i razredu|) harmonija u i razredue) kontrapunkt u i razredu`) aranìrawe u i razreduz) gluma i vokal u razredu

ODSEK TEORETSKIa) solfe|o u , i razredub) harmonija u razreduv) klavir u , , i razredug) kontrapunkt u i razredud) dirigovawe u i razredu |) etnomuzikologija u i razredu

ODSEK ETNOMUZIKOLO[KIa) glavni predmet tradicionalno svirawe ili pevawe u ,

i razredub) solfe|o u , , i razreduv) etnomuzikologija u , , i razredug) narodna igra u , , i razredud) uporedni klavir u i razredu|) harmonija u i razredue) kontrapunkt u i razredu

ODSEK RANE MUZIKE

a) glavni predmet u , i razredu

ODSEK KLASIÂN BALETa) klasi~an balet u , i razredub) scensko-narodne igre u , i razreduv) klavir u i razredug) moderna igra u , i razredud) gluma i vokal u razredu|) istorijsko-balske igre u razredu

ODSEK MODERNA IGRAa) moderna igra u , i razredub) klasi~an balet u , , i razreduv) klavir u i razredug) scensko-narodne igre u , i razredud) gluma i vokal u razredu|) istorijsko-balske igre u razredu

ODSEK NARODNA IGRAa) narodna igra u , i razredub) tradicionalno pevawe i svirawe u , , i razreduv) etnomuzikologija u , , i razredug) scensko-narodne igre u , i razredud) solfe|o u i razredu|) teorija muzike u i razredue) klasi~an balet u i razredu`) istorijsko-balske igre u razreduz) gluma i vokal u razreduNastavni~ko ve}e moè u~enika koji je osvojio nagradu na

republi~kom, saveznom ili me|unarodnom takmi~ewu u~enika mu-zi~kih i baletskih {kola osloboditi polagawa godi{weg ispitaiz predmeta iz koga je te {kolske godine osvojio nagradu. Nastav-ni~ko ve}e moè, tako|e, koncert koji je u~enik odrào u tokudrugog polugodi{ta priznati kao godi{wi ispit.

Broj 4 Strana 98. jul 1996.


Godi{wi ispit polaù i u~enici koji ubrzano napreduju udva ispitna roka. U januarskom ispitnom roku polaù ispite raz-reda u koji su upisani, a ispite iz narednog razreda u ispitnimrokovima koje odredi {kola.

Godi{wi ispit mogu polagati i u~enici koji su u raskorakuop{teobrazovne i stru~ne nastave, s tim da mogu u toku dve godine{kolovawa zavr{iti ~etiri razreda op{teobrazovne nastave.

MATURSKI ISPIT u sredwoj muzi~koj i baletskoj {koliu~enici polaù:

Obrazovni profil MUZI^KI IZVO\A^ za sve odseke,maturski ispit se, pored pismenog zadatka iz srpskog jezika ma-terweg jezika, sastoji iz ispita iz GLAVNOG PREDMETA.

Za obrazovni profil MUZI^KI SARADNIK TEORE-TIÂR maturski ispit se, pored pismenog zadatka iz srpskog je-zika materweg jezika, sastoji iz ispita iz GLAVNOG PREDME-TA SOLFE\A i HARMONIJE.

Za obrazovni profil MUZI^KI SARADNIK ETNOMU-ZIKOLOG maturski ispit se, pored pismenog zadatka iz srpskogjezika materweg jezika, sastoji iz izpita iz GLAVNOG PRED-META i pismenog rada iz ETNOMUZIKOLOGIJE.

Za obrazovni profil IGRA^ maturski ispit se, pored pi-smenog zadatka iz srpskog jezika materweg jezika, sastoji iz is-pita iz GLAVNOG PREDMETA.

Muzi~ke i baletske {kole su obavezne da za u~enike svih od-seka tokom {kolske godine organizuju raznovrsne oblike aktiv-nosti: smotre, interne i javne ~asove, kolokvijume, koncerte, in-terna takmi~ewa i sl. Ove aktivnosti istovremeno sluè i zaproveru napredovawa i ste~enih izvo|a~kih sposobnosti. Obave-zno je u~e{}e svakog u~enika u ovim oblicima provere bar dva pu-ta godi{we sa razli~itim programima. Bez ovog u~e{}a u~enik nemoè polagati godi{wi ispit iz instrumenta, solo pevawa, odno-sno baleta igre.

S obzirom na javnu i kulturnu delatnost {kole nastavni~kove}e moè doneti odluku o pove}awu fonda ~asova hora i orkestraza odre|eni period u kome se vr{e pripreme za koncerte i drugejavne nastupe {kole.

ORGANIZACIJA NASTAVE

U muzi~koj i baletskoj {koli nastava je individualna, grup-na i razredna.

âs traje 45 minuta.

PODELA ODEQEWA NA GRUPE

MUZI^KA [KOLA

Nastava po ovom nastavnom planu i programu se izvodi:a) individualno za instrument i solo pevawe pevawe na

svim odsecima gde je glavni predmet, s tim da na jednom od tri ~a-sa nedeqno, sem za gitaru, harfu, klavir, orguqe i harmoniku u~e-stvuje, pored nastavnika glavnog predmeta, i korepetitor;

b) u grupama od po dva u~enika korepeticija za klaviristei orguqa{e, ~itawe s lista i svirawe horskih partitura i gene-ral-bas za ~embalo, orguqe i lautu;

v) u grupama od po tri u~enika kamerna muzika;g) u grupama od po osam u~enika solfe|o, harmonija, kon-

trapunkt, muzi~ki oblici, teorija muzike, dirigovawe, uvod u kom-poziciju, razvijawe sluha, aranìrawe;

d) u grupama od po 10 u~enika mali ansambli;|) u grupama od po 15 u~enika svi ostali stru~ni predmeti;e) u grupama od po 16 u~enika informatika, strani jezik;`) u grupama od po 20 u~enika big bend;z) u grupama od po 30 u~enika de~ji orkestar;i) u grupama do 60 u~enika hor i orkestar.

BALETSKA [KOLA

a) individualno instrument (klavir);b) u grupama do 6 u~enika klasi~an balet, klasi~na podr-

{ka, moderna igra, tradicionalno pevawe i svirawe, gluma;v) u grupama do 8 u~enika solfe|o, teorija muzike;g) u grupama do 10 u~enika scensko-narodne igre, istorij-

sko-balske igre, igre HH veka;d) u grupama do 12 u~enika ostali predmeti;|) u grupama od po 16 u~enika narodna igra i informatika;e) za predmet repertoar i koreografija prema koreogra-

fiji koja se traì;`) ostali stru~ni predmeti u grupama do 15 u~enika.

NASTAVNI PROGRAMI

ZA MUZI^KU I BALETSKU [KOLU

CIQ I ZADACI

Ciq nastave u muzi~kim i baletskim {kolama je da se obez-bedi reproduktivno kreativan i muzi~ko-estetski razvoj u~eniko-ve li~nosti uz osposobqavawe za profesionalno bavqewe muzi-kom i igrom i daqe {kolovawe na vi{im i visokim {kolama zamuziku i igru.

Zadaci:

negovawe i prihvatawe kulturnog nasle|a, tradicije, kao iuniverzalnih kulturnih i umetni~kih vrednosti;

razvijawe teorijskog mi{qewa, muzi~kog ukusa, sposobno-sti za diferencirawe razli~itih vrsta muzike;

razvijawe instrumentalnih izvo|a~kih sposobnosti i sa-vladavawe najzna~ajnijih kompozicija za pojedine instrumente;

razvijawe smisla za kolektivno muzicirawe, i grupnoigrawe, u okvirima mawih (kamerna muzika) i ve}ih (hor, orke-star, veliki ansambli) grupa;

upoznavawe sa svim disciplinama koje ~ine ukupnost mu-zi~ke i igra~ke umetnosti, izvo|a{tva, istorije, teorije, kompo-zicije;

razvijawe smisla za igru i koreografiju kod nas i u svetu; upoznavawe i razvijawe ose}aja za na{ muzi~ki folklor i

wegovu raznovrsnost i bogatstvo; upoznavawe sa nacionalnim vrednostima na svim muzi~-

kim planovima izvo|a{tva, stvarala{tva, koreografisawa; razvijawe individualne kreativnosti; razvijawe teorijskog mi{qewa u igri i baletu i podizawe op{teg kulturnog i obrazovnog nivoa sredine.

OP[TEOBRAZOVNI NASTAVNI PREDMETI

SRPSKI JEZIK I KWI@EVNOST

CIQ I ZADACI

Ciq nastave srpskog jezika i kwièvnosti jeste obrazova-we i vaspitawe u~enika kao slobodne, kreativne i kulturne li~-nosti kriti~kog uma i oplemewenog jezika i ukusa.

Zadaci nastave srpskog jezika i kwièvnosti su da: upoznaje u~enika sa kwièvnom umetno{}u; razvija humanisti~ko i kwièvno obrazovawe na najboqim

delima jugoslovenske i svetske kulturne ba{tine; usavr{ava literarnu recepciju, razvija kwièvni ukus i

stvara trajne ~itala~ke navike; upu}uje u~enike na istraìva~ki i kriti~ki odnos prema

kwièvnosti i osposobqava ih za samostalno ~itawe, doìvqava-we, razumevawe, tuma~ewe i ocewivawe kwièvnoumetni~kih dela;

obezbe|uje funkcionalna znawa iz teorije i istorije kwi-èvnosti radi boqeg razumevawa i uspe{nog prou~avawa umetni~-kih tekstova;

osposobqava u~enike da se pouzdano sluè literaturom idrugim izvorima saznawa;

{iri saznajne vidike u~enika i podsti~e ih na kriti~komi{qewe i originalna gledi{ta;

vaspitava u duhu op{teg humanisti~kog progresa i na na~e-lu po{tovawa, ~uvawa i boga}ewa kulturne i umetni~ke ba{tine,civilizacijskih tekovina i materijalnih dobara u okvirima jugo-slovenske i svetske zajednice;

uvodi u~enike u prou~avawe jezika kao sistema; razvija jezi~ki senzibilitet i izraàjne sposobnosti u~e-

nika; osposobqava u~enike da teorijska znawa o jezi~kih pojava-

ma i pravopisnoj normi, uspe{no primewuje u praksi; vaspitava u duhu jezi~ke tolerancije prema drugim jezici-

ma i varijantnim osobenostima srpskog jezika; vaspitava u duhu jezi~ke tolerancije prema drugim jezici-

ma i varijantnim osobenostima srpskog jezika; razvija umewa u pismenom i usmenom izraàvawu; podsti~e u~enike na usavr{avawe govorewa, pisawa i ~i-

tawa, kao i na negovawe kulture dijaloga; osposobqava u~enike da se uspe{no sluè raznim oblici-

ma kazivawa i odgovaraju}im funkcionalnim stilovima u razli-~itim govornim situacijama;

podsti~e i razvija trajno interesovawe za nova saznawa,obrazovawe i osposobqavawe za stalno samoobrazovawe.



RAZRED(3 ~asa nedeqno, 105 ~asova godi{we)

A. KWI@EVNOST (66 ~asova)

UVOD U PROUÂVAWE KWI@EVNOG DELA (12)

Priroda i smisao kwièvnostiPojam i smisao kwièvnosti; kwièvnost kao umetnost;

kwièvnost i druge umetnosti; usmena i pisana kwièvnost; ulo-ga kwièvne umetnosti u dru{tvu; kwièvnost i prou~avawe kwi-èvnosti, nauka o kwièvnosti; teorija, istorija kwièvnosti ikwièvna kritika.

Umetni~ki doìvqaj, utisci, razumevawe, saznavawe i do-ìvqavawe umetni~kih vrednosti u kwièvnom delu.

Struktura kwièvnog delaTema, motiv (mawa tematska jedinica); fabula i siè; lik,

karakter, tip, narator, pisac; ideje, misli i poruke, smisao kwi-èvno-umetni~kog dela; kompozicija kwièvnog dela (na prime-rima lirskog, epskog i dramskog dela); jezik u kwièvno-umetni~-kom delu (pi{~ev izbor i raspore|ivawe re~i), sredstva umetni~-kog izraàvawa.

Dela za obraduSunce se devojkom èni lirska narodna pesmaBanovi} Strahiwa epska narodna pesmaDevojka brà od kowa narodna pripovetkaLaza Lazarevi}: Prvi put s ocem na jutrewe umetni~ka

pripovetkaSofokle: Antigona tragedijaIvo Andri}: O pri~i i pri~awu (beseda prilikom primawa

Nobelove nagrade)

KWI@EVNOST STAROG VEKA (10)

Osnovne informacije o razvoju, vrstama, tematici i osobe-nostima kwièvnosti starog veka.

Ep o Gilgame{u odlomakHomer Ilijada (odlomak pevawe)Biblija iz Starog zaveta; Legenda o potopu; Iz Novog za-

veta; Jevan|eqe po Mateju Stradawe i vaskresewe Hristovo

SREDWOVEKOVNA KWI@EVNOST (11)

Po~eci slovenske pismenosti; zna~aj rada ]irila i Meto-dija i wihovih u~enika. Najstarija slovenska pisma (glagoqica,}irilica); staroslovenski jezik i recenzije staroslovenskog jezi-ka; najstariji spomenici ju`noslovenske kulture (Ba{~anska plo-~a, Samuilov natpis, Briìnski spomenici, Miroslavqevo jevan-|ewe); me|usobne veze i uticaji pisane i usmene kwièvnosti.

Sava Nemawi} (Sv. Sava): @itije sv. Simeona (odlomak) Bolest i smrt sv. Simeona

Jefimija: Pohvala knezu LazaruDespot Stefan Lazarevi}: Slovo qubveUsmeno predawe o sv. Savi narodne pesme, pri~e i legende

(izbor)

NARODNA (USMENA) KWI@EVNOST (11)

Narodna (usmena) kwièvnost: pojam, bitne odlike, osnovneteme i motivi, umetni~ka vrednost i zna~aji (sinteza).

Narodna poezija i wen zna~aj u ìvotu i istoriji srpskognaroda.

Srpska djevojka narodna pesmaKneèva ve~era narodna pesmaMarko pije uz ramazan vino narodna pesmaDioba Jak{i}a narodna pesmaRopstvo Jankovi} Stojana narodna pesmaBoj na Mi{aru narodna pesma

HUMANIZAM I RENESANSA (11)

Humanizam i renesansa u Evropi i kod nas i glavni pred-stavnici pojam, osobenosti, zna~aj.

Fran~esko Petrarka: Kanconijer (izbor soneta)Viqem [ekspir: Romeo i JulijaMigel de Servantes: Don Kihot odlomak[i{ko Men~eti}: Prvi pogledXore Drì}: Gor~ije àlosti jesu li gdi komuMarin Drì}: Novela od Stanca

BAROK I KLASICIZAM (6)

Barok i klasicizam i wihovi glavni predstavnici u Evropii kod nas pojam, osobenost, zna~aj.

Ivan Gunduli}: Osman (odlomci iz i pevawa)Molijer: Tvrdica

LEKTIRA (5)

Dante Aligijeri: Boànstvena komedija odlomak iz Pa-kla, pevawe Paolo i Fran~eska

Danilo Ki{: Rani jadiIzbor iz poezije savremenih pesnika prema izboru u~enika

i nastavnika D. Radovi}, M. Anti}, Q. Simovi} i dr.

KWI@EVNOTEORIJSKI POJMOVI

Na navedenim delima ponavqaju se, pro{iruju, usvajaju i si-stematizuju osnovni kwièvnoteorijski pojmovi.

Lirsko, epsko, dramsko pesni{tvo.Lirske (ènske) i epske (juna~ke) pesme. Epski junak.Epska poezija u prozi: pripovetka, novela, roman; jednostav-

niji oblici epske proze: mit, predawe, bajka, pri~a, ìtije ì-votopis, biografija pohvala, slovo.

Dramska poezija odlike, podela: tragedija, komedija, dramau uèm smislu re~i. Farsa. Drama i pozori{te. Dramski junak.

Stih i proza: metrika, heksametar, deseterac, cezura.Sredstva umetni~kog izraàvawaEpitet, pore|ewe, personifikacija, hiperbola, gradacija,

antiteza, metafora, lirski paralelizam. Simbol. Humanizam, re-nesansa, petrarkizam, barok, klasicizam.

B. JEZIK (25 ~asova)

OP[TI POJMOVI O JEZIKU (2)

Jezik kao sredstvo komunikacije osnovni pojmovi.Osnovni pojmovi o kwièvnom standardnom jeziku. Wegov

nacionalni i kulturni zna~aj. Odnos kwièvnog jezika i dijalek-ta. Kwièvno-jezi~ka kultura i wen zna~aj.

Srpski jezik mesto u porodici slovenskih jezika. Nare~ja srpskog jezika. Kwièvni jezici na srpskom jezi~-

kom podru~ju do HH veka.

JEZI^KI SISTEM I NAUKE KOJE SE WIMA BAVE (5)

Jezik kao sistem znakova.Fonetika i fonologija. Glasovi i foneme. Slog. Prozodija. Morfologija. Re~i i morfeme. Vrste morfema. Morfolo-

gija u uèm smislu promena re~i. Gra|ewe re~i.Sintaksa. Re~enica kao jezi~ka i komunikativna jedinica.Leksikologija. Lekseme. Leksi~ki fond re~nik, leksika.Gramatike i re~nici srpskog jezika i na~in wihove upotrebe.

FONETIKA (8)

Glasovni i fonolo{ki sistem srpskog kwièvnog jezika(ponavqawe i utvr|ivawe sistematizacije glasova i fonema i wi-hovih karakteristika).

Morfologija. Morfofonolo{ke alternacije i wihova ulo-ga u promeni i gra|ewu re~i. Alternacije u srpskom kwièvnomjeziku pro{irivawe i utvr|ivawe ranije ste~enog znawa. Pravo-pisna re{ewa.

Akcenatski sistem srpskog kwièvnog jezika i wegovoobeleàvawe. Klitike proklitike i enklitike. Kontrastiraweakcenatskog sistema kwièvnog jezika i regionalnog dijalekta gde je to potrebno. Sluèwe re~nikom za utvr|ivawe pravilnogakcenta.

PRAVOPIS (10)

Osnovni principi pravopisa srpskog kwièvnog jezika.Pravopisi i pravopisni priru~nici i sluèwe wima.

Pisawe velikog slova.

V. KULTURA IZRA@AVAWA (14 ~asova)

USMENO IZRA@AVAWE (7)

Artikulacija glasova, kwièvna akcentuacija, melodija re-~enice, ja~ina, visina tona, boja glasa, tempo izgovora, pauza lo-gi~ka i psiholo{ka i wihova izraàjna funkcija. Akcenat, re~i,



grupe re~i, re~enice smisaonica. Otklawawe nestandardne ak-centuacije iz u~eni~kog govora.

Izraàjno ~itawe i kazivawe napamet nau~enih kra}ih pro-znih i dijalo{kih tekstova. Recitovawe stihova.

Kori{}ewe gramofonskih plo~a, zvu~nih zapisa i magneto-fonskih traka u podsticawu, proceni i snimawu izraàjnog ~ita-wa, kazivawa i recitovawa.

Stilske ve`beFunkcionalni stilovi; razgovorni kwièvno-umetni~ki

jezik.

PISMENO IZRA@AVAWE (7)

Pravopisne ve`be.Pisawe velikog slova.Stilske ve`beSaìmawe pismenog sastava uz poja~avawe wegove informa-

tivnosti, otklawawe suvi{nih re~i i neprikladnih izraza.Doma}i pismeni zadaci (~itawe i analiza na ~asu).êtiri pismena zadatka godi{we.


A. KWI@EVNOST (72 ~asa)

PROSVETITEQSTVO (5)

Prosvetiteqstvo reformatorski pokret u Evropi: kult ra-zuma, progresa, prirodnog prava, ose}ajnosti, verska tolerancija.Geopoliti~ki i duhovni okviri srpskog naroda Velika seobaSrba. Izme|u sredwovekovnih i modernih pojava u kwièvnosti barokne tendencije: G. St. Venclovi}, Z. Orfelin. Kwièvnostepohe prosvetiteqstva (sentimentalizam, klasicizam).

Dositej Obradovi}: Pismo Haralampiju; @ivot i prikqu-~enija ( deo)

Jovan Sterija Popovi}: Tvrdica

ROMANTIZAM (32)

Romantizam u Evropi i kod nas (pojam, osobenosti, zna~aj,glavni predstavnici). Poetika romantizma: odnos prema tradicijii prosvetiteqstvu; odlike stila, ànrova i motivsko-tematskihtendencija, razvoj lirike, drame tragedije i me{anih oblika.

Poetika romantizma Viktor Igo:Predgovor Kromvelu odlomak

Aleksandar Sergejevi~ Pu{kin: Ciganin, Evgenije Owegin odlomci

[andor Petefi: Sloboda svetaHenrih Hajne: LorelajVuk Stafanovi} Karaxi}: reformator jezika i pravopisa

(iz Predgovora Srpskom rje~niku), sakupqa~ narodnih umotvori-na (O podjeli i postawu narodnih pjesama); kwièvni kriti~ar ipolemi~ar (Kritika na roman Qubomir u Jelisijumu); pisac istori~ar, biograf (@itije Hajduk-Veqka Petrovi}a)

Qudevit Gaj: Proglas Danica Ilirska (odlomak)Petar Petrovi} Wego{: Gorski vijenac Branko Radi~evi}: Kad mlidijah umreti, \a~ki rastanak ]ura Jak{i}: Ve~e, Pono}Jovan Jovanovi} Zmaj: \uli}i, \uli}i uveoci, Jututunska

narodna himnaLaza Kosti}: Me|u javom i med snom, Santa Maria della SaluteKonstantin Miladinov: Tuga za jugomIvan Maùrani}: Smrt Smail-age êngi}a France Pre{ern: Sonetni venacAvgust [enoa: Seqa~ka buna

REALIZAM (30)

Realizam u Evropi i kod nas (pojam, osobenosti, zna~aj, glavnipredstavnici). Poetika realizma: odnos prema stvarnosti, oslonacna pozitivisti~ku sliku sveta, dominacija proze, obele`je kwièv-nog lika motivisanost, tipi~nost, individualnost i realisti~-kog stila. Realizam u Evropi poetika realizma (Balzak: Predgo-vor Qudskoj komediji odlomak). Poetika realizma u srpskoj kwi-èvnosti (Svetozar Markovi}: Pevawe i mi{qewe odlomak).

Onore de Balzak: î~a Gorio Nikolaj Vasiqevi~ Gogoq: RevizorGi de Mopasan: Dva prijateqa novelaJakov Igwatovi}: Ve~iti mladoèwa

Milovan Gli{i}: Glava {e}eraLaza Lazarevi}: VetarRadoje Domanovi}: DangaStevan Sremac: Zona Zamfirova Branislav Nu{i}: Narodni poslanikSimo Matavuq: PovaretaVojislav Ili}: Grm; Sivo, sumorno nebo; TibuloAnte Kova~i}: U registraturi Detiwstvo Ivice Ki~mano-

vi}aJanko Kersnik: Seqakova smrt

LEKTIRA (5)

Lav Nikolajevi~ Tolstoj: Ana Karewina ili Rat i mirIvo Andri}: Most na @epi i druge pripovetkeDragoslav Mihailovi}: Kad su cvetale tikve



Lirska poezija osobenost kwièvnog roda; lirska pesma;kompoziciona struktura lirske pesme; kwièvno-umetni~ki pe-sni~ki jezik: slikovitost konkretnost, emocionalnost, simbo-li~nost, preobraàj zna~ewa, ritmi~nost i harmoni~nost; versi-fikacija, sistemi versifikacije, trohej, jamb, daktil; stih; stro-fa; rima.

Realisti~ka pripovetka i roman.Romanti~no, realisti~no, humoristi~no, satiri~no, gro-

teskno.Sredstva umetni~kog izraàvawa (stilske figure): metafo-

ra, personifikacija, alegorija, ironija, sarkazam, asindet, poli-sindet, anafora, epifora, simploha, onomatopeja, aliteracija,asonanca, igra re~ima.

Pismo, autobiografija, sonet, sonetni venac.Lirsko-epska poezija (balada, romansa, poema).


KWI@EVNI JEZIK (5)

Standardizacija (postanak i razvoj) kwièvnog jezika ipravopisa (HH i HH vek).

Kwièvnojezi~ke varijante. Funkcionalni stilovi.Osnovni principi jezi~ke kulture. Priru~nici za negovawe

jezi~ke kulture i na~in wihovog kori{}ewa.

MORFOLOGIJA (U U@EM SMISLU) (10)

Vrste re~i. Promenqive i nepromenqive re~i.Imenice. Imeni~ke kategorije (pade` i broj; rod). Vrste

imenica. Osnovno o deklinaciji imenica.Pridevi. Pridevske kategorije (rod, broj, pade`, vid, ste-

pen pore|ewa). Vrste prideva. Osnovne karakteristike deklina-cije i komparacije prideva.

Zamenice. Imeni~ke zamenice: li~ne zamenice; neli~neimeni~ke zamenice (zamenice: ko, {to itd.). Pridevske zamenice.Osnovno o promeni zamenica.

Brojevi: glavni i redni brojevi. Vrste glavnih brojeva: os-novni brojevi, zbirni brojevi, brojne imenice na ica (dvojica,trojica itd.).

Glagoli. Neprelazni, prelazni i povratni glagoli. Podelaglagola po vidu. Morfolo{ke glagolske kategorije: vreme i na-~in; lice i broj (i rod kod oblika koji razlikuju mu{ki, ènskii sredwi rod); stawe (aktiv i pasiv); potvrdnost/odri~nost.Osnovno o konjugaciji (glagolske vrste, li~ni i neli~ni oblici,oblici pasiva).

Prilozi. Vrste priloga.Pomo}ne re~i: predlozi, veznici i re~ce. Uzvici.

PRAVOPIS (5)

Sastavqeno i rastavqeno pisawe re~i. Pravopisni znaci.Skra}enice. Rastavqawe re~i na kraju retka.



Pri~awe doga|aja i doìvqaja (prikazivawe ose}awa).Opisivawe bi}a, predmeta, radwi, pojava (ta~no, verno, sa-

èto).



Samostalno izlagawe u funkciji interpretacije kwiè-vnog teksta. Uo~avawe jezi~kih postupaka i stilogenih mesta kwi-èvnog teksta ~itawem i obrazlagawem. Dijalog u funkciji ob-rade teksta.

Izraàjno kazivawe napamet nau~enih lirskih pesama ikra}ih monolo{kih tekstova. Dosledno usvajawe ortoepske normei usvajawe ve{tine govora.

Stilske ve`beFunkcionalni stilovi; nau~ni.


Pravopisne ve`be: pisawe brojeva i odri~nih oblika gla-gola. Pisawe skra}enica.

Pismeni sastavi.Izrada plana pismenog sastava, usavr{avawe teksta; pisawe

poboq{ane verzije pismenog sastava (uno{ewe novih podataka,otklawawe bezna~ajnih pojedinosti).

êtiri {kolska pismena zadatka.



MODERNA (29)

Moderna u evropskoj i jugoslovenskim kwièvnostima.Poetika moderne (impresionizam i simbolizam).[arl Bodler: AlbatrosAnton êhov: Ujka VawaBogdan Popovi}: Antologija novije srpske lirikeAleksa [anti}: Pretprazni~ko ve~e; Ve~e na {koquJovan Du~i}: Zalazak sunca; JablanoviMilan Raki}: Iskrena pesma; DolapVladislav Petkovi} Dis: Tamnica; Mo`da spavaSima Pandurovi}: SvetkovinaVladimir Nazor: [uma spavaBora Stankovi}: Ko{tana; Ne~ista krv Jovan Skerli}: O Ko{taniPetar Ko~i}: Mra~ajski protoIvan Cankar: Kraq Betajnove

ME\URATNA I RATNA KWI@EVNOST (30)

Evropska kwièvnost u prvim decenijama HH veka (pojam,osobenosti i zna~aj); manifest futurizma, ekspresionizma i nad-realizma; kwièvni pokreti i struje u jugoslovenskim kwièvno-stima izme|u dva rata (ekspresionizam, nadrealizam, socijalnakwièvnost). Ratna kwièvnost.

Vladimir Majakovski: Oblak u pantalonamaFrederiko Garsija Lorka: Romansa mese~arkaRabindrant Tagore: GradinarMilutin Boji}: Plava grobnicaDu{an Vasiqev: ôvek peva posle rataMilo{ Crwanski: Sumatra, Seobe Ivo Andri}: Ex PontoMom~ilo Nastasijevi}: Tuga u kamenuTin Ujevi}: Svakida{wa jadikovkaKosta Racin: Bera~i duvanaIsak Samokovlija: Rafina avlijaVeqko Petrovi}: Sala{arRastko Petrovi}: Qudi govoreIsidora Sekuli}: Gospa Nola Miroslav Krleà: Gospoda GlembajeviDobrica Cesari}: OblakOskar Davi~o: Hana ( pesma)Ivan Goran Kova~i}: JamaAco [opov: O~iJure Ka{telan: Svijetli{ u tmini

LEKTIRA (10)

Izbor lirike evropske moderne: Rilke, A. Blok, Apoliner.Izbor iz me|uratne poezije: D. Maksimovi}, R. Petrovi}.Ernest Hemingvej: Starac i moreIvo Andri}: Na Drini }uprijaMihail A. [olohov: Tihi Don odlomci



LirikaModerna lirska pesma (struktura). Pesma u prozi.StihJedanaesterac, dvanaesterac, slobodan stih. Sredstva kwi-

èvnoumetni~kog izraàvawa (stilske figure): metonimija, si-negdoha, paradoks, aluzija, apostrofa, retorsko pitawe, inverzija,elipsa, refren.

EpikaOblici umetni~kog izraàvawa: pri~awe (naracija), opisiva-

we (deskripcija), dijalog, monolog, unutra{wi monolog, doìvqenigovor, pi{~ev komentar, kazivawe u prvom, drugom i tre}em licu.

DramaDrama u uèm smislu (osobine): moderna drama (psiholo-

{ka, simbolisti~ka, impresionisti~ka); dramska situacija; scen-ski jezik vizuelni i akusti~ni scenski znakovi; publika, glu-mac, gluma, reìja, lektor, scenograf.


GRA\EWE REÎ (5)

Osnovni pojmovi o izvo|ewu (derivaciji) re~i. Va`niji mo-deli za izvo|ewe imenica, prideva i glagola.

Osnovni pojmovi o gra|ewu sloènica. Polusloènice.Pravopisna re{ewa.

LEKSIKOLOGIJA (SA ELEMENTIMA TERMINOLOGIJEI FRAZEOLOGIJE) (6)

Zna~ewski (semanti~ki) i formalni odnosi me|u leksema-ma: sinonimija; antonimija; polisemija i homonimija; metafo-ri~na i metonimijska zna~ewa.

Stilska vrednost leksika i funkcionalni stilovi; poetskaleksika, varijantska leksika, dijalektizmi i regionalizmi, arha-izmi i istorizmi; neologizmi; àrgonizmi; vulgarizmi poveza-ti sa upotrebom re~nika.

Re~i iz stranih jezika i klakovi doslovne prevedenice,odnos prema wima. Re~nici stranih re~i. Razumevawe najva`nijihprefiksa i prefiksoida i sufiksa i sufiksoida poreklomiz klasi~nih jezika.

Osnovni pojmovi o terminologiji i terminima. Terminolo-{ki re~nici.

Osnovni pojmovi o frazeologiji i frazeolo{kim jedinica-ma. Stilska vrednost frazeolo{kih jedinica. Kli{ei i pomodniizrazi.

SINTAKSA (5)

Sintaksi~ne jedinice; re~enica u {irem smislu (komunika-tivne re~enice) i re~enice u uèm smislu (predikatske re~eni-ce); re~i (leksem i morfosintaksi~ke re~i); sintagme imeni~-ke, pridevske, prilo{ke i glagolske.

Osnovne konstrukcije i wihovi modeli, predikatske re~e-nice: subjekatsko-predikatska konstrukcija, reakcijske konstruk-cije, s pravim i nepravim objektom, kopulativne i semikopulativ-ne konstrukcije, s imenskim i dopunskim predikativom. Prilo-{ke odredbe. Bezli~ne re~enice.

Imeni~ke sintagme. Tipovi atributa. Apozitiv i apozicija.

PRAVOPIS (4)

Transkripcija re~i iz stranih jezika (osnovni principi iprimeri). Ve`be na ~asu.



Kazivawe i recitovawe napamet nau~enih kwièvnoumet-ni~kih tekstova.

Stilistika. Funkcionalni stilovi: publicisti~ki.


Stilistika. Leksi~ka sinonimija i vi{ezna~nost re~i, iz-bor re~i preciznost. Poja~avawe i ublaàvawe iskaza: obi~no,ublaèno i uve}ano zna~ewe re~i; prenesena zna~ewa re~i figu-rativna upotreba imenica, glagola i prideva.

Pismene ve`beNovinarska vest, ~lanak, izve{taj, intervju, komentar i dr.

Prikaz kwièvno-scenskog ili filmskog dela. Uve`bavawe teh-nike izrade pismenih sastava.

Doma}i pismeni zadaci (~itawe i analiza na ~asu).êtiri pismena zadatka.





PROUÂVAWE KWI@EVNOG DELA (10)

SMISAO I ZADACI PROUÂVAWA KWI@EVNOSTI

Stvarawe kwièvnoumetni~kog dela i prou~avawe kwièv-nosti (stvarala~ki, produktivni i teorijski odnos prema kwi-èvnoj umetnosti).

îtalac, pisac i kwièvno delo. Recepcijski primala~kiodnos prema kwièvnosti.

Dela za obraduVasko Popa: Kaleni}Desanka Maksimovi}: Traìm pomilovawe izborBranko Miqkovi}: Poeziju }e svi pisatiBranko ]opi}: Ba{ta sqezove bojeVladan Desnica: Proqe}a Ivana Galeba odlomci

SAVREMENA KWI@EVNOST (35)

Bitna obele`ja i najzna~ajniji predstavnici evropske i ju-goslovenske kwièvnosti

Alber Kami: StranacLuis Borhes: êkawe kratka pri~aSamjuel Beket: êkaju}i GodoaStevan Rai~kovi}: Kamena uspavankaMiodrag Pavlovi}: RekvijemVesna Parun: Ti koja ima{ nevinije rukeBlaò Koneski: VeziqaEdvard Kocbek: Re~i umiruIvo Andri}: Prokleta avlijaMe{a Selimovi}: Dervi{ i smrtMihajlo Lali}: Lelejska goraDobrica ]osi}: KoreniAntonije Isakovi}: Kroz grawe neboRanko Marinkovi}: Ruke novelaDanilo Ki{: Enciklopedija mrtvihDu{an Kova~evi}: Balkanski {pijun

LEKTIRA (15)

Viqem [ekspir: HamletFjodor M. Dostojevski: Zlo~in i kazna ili Bra}a KaramazoviMilorad Pavi}: Hazarski re~nikIzbor iz svetske lirike HH veka Odn, Sezar, Prever, Pa-

sternak, Ahmatova, Cvetajeva, Brodski, Sengor, Sajfers.Izbor iz savremene jugoslovenske kwièvnosti B. [}epa-

novi}, M. Be}kovi} i dr.Izbor kwièvnih kritika i eseja I. Sekuli}, B. Mihajlo-

vi}, P. Xaxi}, M. Pavlovi}, N. Milo{evi}, S. Luki}.


Na navedenim delima ponavqaju se, pro{iruju, usvajaju i si-stematizuju kwièvnoteorijski pojmovi.

LirikaLirsko izraàvawe: stvarala~ke mogu}nosti posredovawa

jezika izme|u svesti i zbiqe; asocijativno povezivawe raznorod-nih pojmova; sugerisawe; podsticawe i upu}ivawe; ~itao~eva reak-cija; jedinstvo zvukova, ritmova, zna~ewa i smisla.

EpikaStrukturni ~inioci proznog kwièvnoumetni~kog dela:

objektivno i subjektivno pripovedawe; fiktivni pripoveda~; po-merawe pripoveda~kog gledi{ta; sveznaju}i pripoveda~; tok sve-sti; umetni~ko vreme; umetni~ki prostor; na~elo integracije.

Tipovi romana: roman lika, prostora, stepenasti, prstena-sti, paralelni; roman toka svesti; roman esej; defabuliziranroman.

DramaStruktura i kompozicija drame; antidrama; anti-junak.Drama i pozori{te; radio, televizija, film.Putopis. Esej. Kwièvna kritika.


SINTAKSA (13)

Pade`ni sistem. Pojam pade`nog sistema i predlo{ko-pa-de`nih konstrukcija. Osnovne imeni~ke, pridevske i prilo{ke

vrednosti pade`nih odnosno predlo{ko-pade`nih konstrukcija.Predlo{ki izrazi.

Kongruencija: definicija i osnovni pojmovi; gramati~ka isemanti~ka kongruencija.

Sistem zavisnih re~enica. Tri osnovna tipa vrednosti za-visnih re~enica: imeni~ke, pridevske i prilo{ke zavisne re~e-nice. Glavne vrste zavisnih re~enica: izri~ne (sa upravnim i ne-upravnim govorom), odnosne, mesne, vremenske, uzro~ne, uslovne,dopunske, namerne, poredbene i posledi~ne. Vezni~ki izrazi.

Sistem nezavisnih re~enica. Obave{tajne, upitne, zapoved-ne, èqne i uzvi~ne re~enice.

Osnovni pojmovi o negaciji.Glagolski vid.Glagolska vremena i glagolski na~ini osnovni pojmovi.

Vremenska i modalna zna~ewa li~nih glagolskih oblika: prezen-ta, perfekta, krweg perfekta, aorista, imperfekta, pluskvamper-fekta, futura, futura drugog, kondicionala (potencijala) i im-perativa. Glagolski prilozi. Infinitiv.

Naporedne konstrukcije (koordinacija). Pojam neposrednogodnosa. Obeleàvawe neposrednog odnosa. Glavni tipovi napo-rednih konstrukcija: sastavne, rastavne, suprotne, iskqu~ne, za-kqu~ne i gradacione.

Raspore|ivawe sintaksi~kih jedinica osnovni pojmovi.Informativna aktualizacija re~enice i na~in wenog obeleàva-wa osnovni pojmovi. Komunikativna kohezija.

PRAVOPIS (5)

Interpunkcija.



Retorika; razgovor, kratak monolog. Govor. Odnos izme|ugovornika i auditorija. Ve`be javnog govorewa pred auditoriju-mom (upotreba podsetnika; improvizovano izlagawe; kori{}ewemikrofona).


StilistikaFunkcionalni stilovi; administrativno-poslovni (molba,

àlba, poslovno pismo).Oblici pismenog izraàvawaPrikaz, osvrt, rasprava, kwièvne paralele, esej.PravopisInterpunkcija (ve`bawe).Doma}i pismeni zadaci sloènijih zahteva (~itawe i ana-

liza na ~asu).êtiri pismena zadatka godi{we.

NAÎN OSTVARIVAWA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Program srpskog jezika i kwièvnosti namewen je ~etvoro-godi{wem obrazovawu i vaspitawu u svim stru~nim {kolama, od-nosno muzi~kim i baletskim {kolama.

Zavisno od razreda i sadràja godi{wi fond ~asova ovogpredmeta raspore|en je tako da je za podru~je kwièvnost izdvoje-no oko 60 odsto ~asova, a za druga dva jezik i kultura izraàvawa oko 40 odsto ~asova.

U okviru tog fonda planirani sadràji se obra|uju sa 70odsto ~asova. Ostalih 30 odsto ~asova predvi|eno je za ponavqawe,utvr|ivawe, ve`bawe i sistematizovawe programa.

Ciq i zadaci ~ine celinu i ostvaruju se tokom ~etiri godi-ne, sistematski i kontinuirano, u svim predvi|enim programsko--tematskim podru~jima i vidovima rada.

Svi sadràji raspore|eni su po razredima, podru~jima,oblastima i temama uz primenu na~ela postupnosti, korelacije,integracije i primerenosti uzrastu.

Sadràji kwièvnosti konkretizovani su po razredima,segmentima (kwièvnost i lektira) a obuhvataju kwièvnoteorij-sko i kwièvnoistorijsko prou~avawe kwièvnoumetni~kih delai kwièvnosti ànrovski raspore|enih.

Podru~je jezik obuhvata izu~avawe jezika kao sistema. U sa-dràje ovog podru~ja ugra|eni su elementi op{te lingvistike ipravopisa.

Podru~je kultura izraàvawa obuhvata oblike i vrste uoblasti usmenog i pismenog izraàvawa (po razredima). U ovoj



oblasti planirane su govorne i pismene ve`be, doma}i zadaci ipismeni zadaci, koji treba da se rade naizmeni~no }irilicom ilatinicom.

Radi {to uspe{nije realizacije brojnih zahteva i sadràjaneophodna je i stalna saradwa nastavnika srpskog jezika i kwi-èvnosti sa nastavnicima drugih predmeta (istorije, srodnih op-{testru~nih i uèstru~nih predmeta), stru~nim saradnicima({kolskim bibliotekarom medijatekarom, pedagogom, psiholo-gom), i organima (stru~nim aktivima i ve}ima), roditeqima u~e-nika i me|uop{tinskom regionalnom prosvetno-pedago{komslu`bom (prosvetnim nadzornicima za srpski jezik i kwièv-nost); tako|e je korisna saradwa nastavnika i sa odre|enim in-stitucijama (narodna biblioteka, dom kulture, bioskop, lokalnenovine, radio-stanica i dr.).

Kvalitet i trajnost znawa, umewa, ve{tina i navika u~eni-ka umnogome zavise od principa, oblika, metoda i sredstava kojise koriste u obrazovno-vaspitnom procesu. Zbog toga savremenanastava srpskog jezika i kwièvnosti pretpostavqa ostvarivawebitnih zadataka i sadràja programa uz maksimalnu mogu}u misao-nu aktivnost u~enika (subjekata u nastavi), po{tovawe odre|enihdidakti~kih principa (posebno: svesne aktivnosti u~enika, nau~-nosti, primerenosti, postupnosti, sistemati~nosti i o~igledno-sti), kao i adekvatnu primenu onih nastavnih oblika, metoda, po-stupaka i sredstava ~ije su vrednosti utvrdile savremena praksa imetodika nastave srpskog jezika i kwièvnosti (pre svega: raznividovi grupnog i individualnog rada primereni mogu}nostimau~enika, metode dijalo{ka, tekstualno-grafi~ke demonstracijei samostalnih radova u~enika, sredstva uxbenici, priru~nici,razne vrste tekstova i grafi~kih prikaza, grafofolije, plo~e ikasete, nastavni i drugi filmovi, radio i televizijske emisije isl.). Izbor odre|enih nastavnih oblika, metoda, postupaka i sred-stava uslovqen je, pre svega, nastavnim sadràjem i ciqevima(obrazovnim, vaspitnim i funkcionalnim), koje treba ostvaritina jednom ~asu srpskog jezika i kwièvnosti.

Redovna nastava srpskog jezika i kwièvnosti izvodi se uspecijalizovanim u~ionicama kabinetima za ovaj predmet, kojitreba da budu opremqeni u skladu sa normativom za sredwe stru~-ne {kole. Delimi~no, ona se organizuje i u drugim {kolskim pro-storijama biblioteci-medioteci, ~itaonici, audiovizuelnoj sa-li i sl.

U nastavi srpskog jezika i kwièvnosti koriste se uxbeni-ci i priru~nici (koje odobrava ministar prosvete Republike Sr-bije) i bibliote~ko-informacijska gra|a od zna~aja za ostvariva-we zadataka i sadràja programa ovog predmeta, odnosno za siste-matsko osposobqavawe u~enika za samostalno kori{}ewe raznihizvora saznawa u nastavi i van we.

Ovaj program donosi izvesne promene i novine koje trebaimati u vidu prilikom planirawa globalnog i operativnog irealizacije predvi|enih zadataka i sadràja. Posebno su zna~ajneove promene i novine u programu: izmewen je nedeqni i godi{wifond ~asova u svim razredima sredwih stru~nih {kola kao i na-~in raspodele predvi|enog godi{weg fonda ~asova na pojedinesegmente programa; obezbe|en je adekvatniji odnos izme|u ~asovaobrade i drugih tipova ~asova; korigovani su ciq i zadaci nasta-ve, izmeweni su struktura i sadràji podru~ja kwièvnost i je-zik, u program je ukqu~en sadràj iz prou~avawa kwièvnog dela.Uvedena je oblast lektire, ukqu~eni su novi autori i naslovi, od-re|eni su osnovni kwièvnoteorijski pojmovi koji se usvajaju to-kom obrade odgovaraju}ih dela, stvoreni su preduslovi za kreativ-no ispoqavawe nastavnika i prilago|avawe vaspitno-obrazovnograda razli~itim situacijama u praksi, kao i za poja~avawe stvara-la~ke saradwe nastavnika i u~enika.

A. KWI@EVNOST

Ovo programsko-tematsko podru~je obuhvata dela iz jugoslo-venske i svetske kwièvnosti, koja su raspore|ena u kwièvnoi-storijskom kontinuitetu od starog veka do danas.

Od istorijskog kontinuiteta odstupa se samo u poglavquUvod u prou~avawe kwièvnog dela u razredu i Prou~avawekwièvnog dela u razredu, kao i u poglavqu Lektira u sva~etiri razreda.

Program razreda je za po~etak predvideo Uvod u prou~ava-we kwièvnog dela (kwièvnoistorijski pristup) kako bi seizbeglo naglo prelaèwe sa tematskog prou~avawa, karakteri-sti~nog za nastavu ovog predmeta u osnovnoj {koli, na prou~avaweistorije kwièvnosti, tj. izu~avawe kwièvnoumetni~kih dela uistorijskom kontekstu. Uz taj osnovni razlog treba imati u vidu i

druga preimu}stva ovakvog pristupa: nastavnik }e ste}i uvid ukwièvnoteorijska znawa koja su u~enici poneli iz osnovne {ko-le. Ta znawa }e se sistematizovati, pro{iriti i produbiti ~ime}e se ostvariti vaqaniji put za sloèniji i studiozniji pristupkwièvnim delima kakav zahteva program kwièvnosti u sred-wim stru~nim {kolama.

Profesor srpskog jezika i kwièvnosti u muzi~kim i ba-letskim {kolama treba da po|e od pretpostavke da je u~enik uosnovnoj {koli stekao osnovna znawa:

iz teorije kwièvnosti: tema, motiv, fabula, lik, karak-ter, struktura proznog kwièvnog dela, kwièvni rodovi i vrste,osnovna jezi~kostilska izraàjna sredstva, usmena i pismenakwièvnost, struktura lirske pesme, stih, strofa, rima, ritam,struktura dramskog dela, dijalog, monolog, dramska vrsta, drama ipozori{te, film, radio-drama, televizijska drama;

iz osnova scenske i filmske kulture: slika, re~, zvuk,filmska muzika, situacija, radwa, junaci filma, elementi film-skog izraza, filmske vrste, od sinopsisa do scenarija; film, te-levizija, kwièvnost sli~nost i razlike.

Sa ste~enim znawima, koja se u programu sredwih stru~nih{kola pro{iruju i produbquju, u~enik moè aktivno da u~estvujeu prou~avawu kwièvnog dela.

Prou~avawu kwièvnog dela dato je, tako|e, posebno mesto u razredu, kada su u~enici zreliji i sposobniji za upoznavaweslojevitije strukture kwièvnoumetni~kog dela i kwièvnih me-todologija.

Interpretativno-analiti~ki metodi~ki sistem je osnovnivid nastave kwièvnosti i wega treba primewivati prilikomupoznavawa u~enika sa izabranim kwièvnim delima koja su pred-vi|ena programom. Naravno, ne treba o~ekovati da se sva progra-mom predvi|ena dela obra|uju na nivou interpretacije kao najpo-trebnijeg analiti~ko-sinteti~kog pristupa kwièvnom delu. Na-stavnik treba da proceni na kojim }e delima raditi interpreta-ciju, a na kojim osvrt, prikaz ili, pak, problemsko-stvarala~kimetodi~ki sistem.

Nema sumwe da ovakav program kwièvnosti u muzi~kim ibaletskim {kolama povremeno traì i primenu eksplikativnogmetodi~kog sistema kada se mora ~uti nastavnikova re~, i to naj-~e{}e prilikom davawa informacija o epohama koje se prou~ava-ju, kao i u svim drugim situacijama u kojima nastavnik ne moè ra-~unati na u~enikova predznawa (na primer: osnovne informacijeo po~ecima pismenosti, da je wegov model pravilnog, ~istog i bo-gatog jezika kakvom treba da teè wegovi u~enici).

Kwièvna dela iz programa Lektire imaju ravnopravantretman s delima iz obaveznog programa kwièvnosti i obra|ujuse po istom metodi~kom sistemu. Treba napomenuti da se iz lekti-re koja je data po izboru u~enika i nastavnika ne moraju obraditisvi pisci, ve} kwièvno delo onog pisca za koje se opredequjuu~enici i nastavnik.

B. JEZIK

Program nastave jezika u muzi~kim i baletskim {kolamakoncipiran je tako da omogu}i u~enicima sticawe znawa i o jezi-ku kao dru{tvenoj pojavi i o jeziku kao sistemu znakova. Ciq je dau~enici, pored znawa o svom materwem jeziku, steknu i op{telin-gvisti~ka, odnosno sociolingvisti~ka znawa neophodna obrazova-nom ~oveku. Ova op{ta znawa su funkcionalno povezana sa nasta-vom materweg jezika. Glavni deo tih znawa obra|uje se u segmentuOp{ti pojmovi o jeziku (na po~etku programa za prvi i na krajuprograma za ~etvrti razred), kao i u uvodnom delu segmenta Kwi-èvni jezik (u prvom razredu) i segmentu Jezi~ki sistem i naukekoje se wime bave, ali se op{ti pojmovi obra|uju i tokom cele na-stave u vezi sa odgovaraju}im temama o srpskom kao materwem je-ziku. Insistirawem na jednom teorijski i metodi~ki vi{em ni-vou izu~avawa jezi~kih pojava daje se novi kvalitet nastavi kojaobuhvata i znawa s kojima su se u~enici sretali u osnovnoj {koli.Ova znawa, pored svoje op{teobrazovne vrednosti i zna~aja zaolak{awe i poboq{avawe nastave srpskog jezika, treba da poslu-è i lak{em savla|ivawu gradiva iz stranih jezika.

Deo programa Kwièvni jezik (prvi i drugi razred) vi-{estruko je zna~ajan. Wegovom realizacijom u~enici treba dasteknu znawa i izgrade odgovaraju}e stavove o srpskom kwièv-nom jeziku, o jezi~koj politici i toleranciji u Jugoslaviji i ozna~aju kwièvnojezi~ke norme i jezi~ke kulture. Ovaj deo pro-grama ukqu~uje i nastavu o razvoju kwièvnih jezika na srpskomjezi~kom podru~ju i posebno o postupku i funkcionalnom razvojumodernog srpskog kwièvnog jezika, {to je od posebnog zna~aja zanastavu kwièvnosti.



U segmentu programa posve}enog organizaciji i funkcio-nisawu jezi~kog sistema ne obra|uju se samo ~isto gramati~kiaspekti jezi~kog sistema ve} se obuhvataju i funkcionalni aspek-ti. Zato su, izme|u ostalog, u sintaksu uneti i elementi lingvi-stike teksta i gramatike. Poseban je zna~aj dat leksikologiji koja se nadovezuje na deo o tvorbi re~i i to ne samo da bi u~eni-ci stekli vi{a znawa o re~ni~kom blagu svoga jezika nego i da birazvili pravilan odnos prema raznim pojavama u leksici.

U obradi svih segmenata programa treba se nadovezati naznawa koja su u~enici stekli prilikom prethodnog {kolovawa.Me|utim, ovde nije re~ o prostom obnavqawu i utvr|ivawu ranijeste~enih znawa nego o dobijawu celovite slike o materwem jezikui, kao {to je ve} re~eno, o usvajawu jednog kvalitativno vi{egpristupa prou~avawu jezi~ke organizacije i jezi~kih zakonitosti.

Veoma je va`no da se nastava jezika poveè sa ostalim delo-vima ovog nastavnog predmeta. Naime, ova nastava pruà lingvi-sti~ka znawa koja }e biti podloga za tuma~ewe jezika i stila uokviru prou~avawa kwièvnih dela, s tim {to ova dela pruàju iodgovaraju}i materijal za uo~avawe estetske funkcije jezika. Sdruge strane, nastava jezika se mora povezati i sa nastavom kultu-re izraàvawa. Time }e lingvisti~ka znawa o akcenatskom si-stemu, gra|ewu re~i, leksikologiji, sintaksi itd., kao i prou~ava-we pravopisa doprineti da u~enici boqe i potpunije usvoje kwi-èvnojezi~ku normu i da poboq{aju svoje izraàjne sposobnosti.

V. KULTURA IZRA@AVAWA

Ve`be u usmenom izraàvawu u muzi~kim i baletskim {ko-lama treba da daju odre|eni stepen pravilne artikulacije, akcen-tuacije, intonacije, ritma i tempa u ~itawu i kazivawu lirskog,epskog i dramskog teksta. Primeri za ove ve`be uzimaju se iz sva-kodnevnog ìvota (pri~awe o vlastitim i tu|im doìvqajima, oizmi{qenim doga|ajima). Ove se ve`be realizuju u toku obradekwièvnog teksta na taj na~in {to }e nastavnik, direktor, svojim~itawem, govorewem, uz pomo} gramofonske plo~e ili magneto-fonskog snimka realizovati odgovaraju}e elemente pravilnogusmenog izraàvawa kako bi ih u~enici uo~ili. Ste~ena znawatransformi{u se u ve{tine i umewa na taj na~in {to u~enici in-terpretirawem kwièvnih tekstova nastoje da sami dostignu od-govaraju}i stepen ve{tine i umewa ove vrste. Ste~ene sposobno-sti se daqe uve`bavaju razli~itim oblicima usmenog izraàvawau~enika (izve{tavawe, raspravqawe, referisawe i dr.). Ve}inapredvi|enih oblika ove nastave neposredno se ukqu~uje u nastavukwièvnosti ili pripreme za izradu pismenih sastava.

U prvom razredu, delimi~no i u ostalim, veoma je uputno danastavnik u~enicima demonstrira metodologiju izrade pismenogsastava. U tom smislu korisno je kombinovati indukciju i deduk-ciju. Na odabranom uzorku (rasprava, izve{taj i dr.) treba anali-zirati wegovu kompoziciju, funkciju odeqaka i ostale elemente(primerenost stila i sl.). Zatim se u~enicima moè dati zadatakda pripreme gra|u o jednoj temi, ili da prikupqenu gra|u ne obli-kuju ve} da se to uradi na ~asu. Ve`ba u metodologiji izrade pi-smenog sastava na osnovu prikupqene gra|e trebalo bi da bude de-monstracija celokupnog postupka izrade pismenog sastava: od ana-lize teme, odre|ivawa wenog teì{ta, selekcije prikupqene gra-|e, rasporeda pojedinosti s gledi{ta dobre kompozicije, do obli-kovawa gra|e i rada na usavr{avawu teksta. Racionalizacija na-stave u ovom poslu postiè se na taj na~in {to }e uzorak tekstabiti u vezi s kwièvnim delom iz programa za odre|eni razred.

Okvirni broj ~asova koji je predvi|en za usmeno i pismenoizraàvawe ozna~ava ukupno vreme, a ne i broj ve`bi u toku na-stavne godine (preporu~uje se organizovawe ve}eg broja kra}ih ve-`bi s precizno odre|enim ciqevima).

Tokom nastavne godine u~enicima se daju pismeni zadaci (uskladu sa oblicima i vrstama navedenim u programu kulture izraà-vawa). Po pravilu, nastavnik je obavezan da pregleda i analizira za-datke svih u~enika. Odabrani zadaci (ne samo najuspe{niji) ~itajuse i komentari{u na ~asu (delu ~asa). Pored pismenih, u skladu sazahtevima programa, nastavnik daje u~enicima i druge vrste kon-kretnih doma}ih zadataka (usmenih, prakti~nih primerenih mogu}-nostima u~enika i wihovoj optere}enosti raznim obavezama).

Izrada {kolskog pismenog zadatka, po pravilu, traje jedan~as. Izuzetno, kada to pojedini oblici pismenog izraàvawa izi-skuju, izrada zadataka moè trajati i duè od jednog ~asa.

P R V I S T R A N I J E Z I K(peta, {esta, sedma i osma godina u~ewa)

CIQ I ZADACI

Ciq nastave stranih jezika je sticawe, pro{irivawe i pro-dubqivawe znawa i umewa u svim jezi~kim aktivnostima, upozna-

vawe kulturnog nasle|a stvorenog na datom stranom jeziku i ospo-sobqavawe za daqe obrazovawe i samoobrazovawe.

Zadaci nastave stranih jezika su da u~enici: usvoje govorni jezik u okviru novih 1.000 re~i i izraza

ukqu~uju}i i terminologiju zna~ajnu za datu struku, {to u tokuosam godina u~ewa jezika ~ini ukupan fond od 2.400 re~i i izra-za produktivno, a receptivno i vi{e;

neguju pravilan izgovor i intonaciju uz obra}awe posebnepa`we na one ritmi~ke i prozodijske sheme koje su bitne u usme-nom izraàvawu;

razumeju govor (neposredno i putem medija) i spontano seizraàvaju u okviru tema iz svakodnevnog ìvota i op{tih temastruke, uz iskazivawe li~nog stava i raspoloèwa;

ovladaju tehnikom informativnog ~itawa, razumeju sloè-nije jezi~ke strukture u tekstu i upoznaju osobenosti jezika struke~itawem tekstova vezanih za teme iz oblasti date struke;

daqe savla|uju osnove ortografije radi korektnog pisme-nog izraàvawa u okviru usvojene leksike i jezi~kih struktura;

razvijaju razumevawe pisanog teksta, pisawe rezimea, nala-za, izve{taja i osposobqavaju se za wihovu usmenu interpretaciju;

sti~u nova saznawa o karakteristikama zemaqa i naroda~iji jezik u~e, wihovog na~ina ìvota i obi~aja;

osposobqavaju se za vo|ewe razgovora o na{oj zemqi, we-nim prirodnim lepotama, kulturnim i istorijskim tekovinama;

{ire svoju op{tu kulturu, razvijaju me|ukulturnu saradwui toleranciju i svoje intelektualne sposobnosti;

osposobqavaju se za daqe obrazovawe i samoobrazovawe uoblasti jezika i struke kori{}ewem re~nika, leksikona i drugepriru~ne literature.

ZAJEDNI^KI DEO PROGRAMA

SADR@AJI PROGRAMA


OP[TA TEMATIKA

Iz ìvota mladih: nova sredina i drugovi; sportska takmi-~ewa.

Porodica i dru{tvo: spoqni izgled i osobine ~lanova po-rodice; ~lanovi porodice u ku}i i van we; situacije iz svakodnev-nog ìvota; odnosi u porodici i dru{tvu.

Iz savremenog ìvota i tekovina kulture i nauke naroda~iji se jezik u~i i na{ih naroda: prirodne lepote i za{tita ~o-vekove sredine; putovawe i kori{}ewe saobra}ajnih sredstava; izistorijske i kulturne pro{losti; zna~ajni kulturni centri; kul-turne manifestacije koje su postale tradicionalne; iz ìvota irada poznatih qudi; aktuelne teme od vaspitnog zna~aja.

STRU^NA TEMATIKA od do razreda obra|uje se u onomstranom jeziku koji je relevantan za odre|eni obrazovni profil.

Uvod u osnovnu terminologiju vezanu za struku.Sa uvo|ewem stru~ne tematike po~iwe se u drugom polugodi{tu.Za stru~nu tematiku se predvi|a do 10% od ukupnog godi-

{weg fonda ~asova.[kolski pismeni zadaci: po jedan pismeni zadatak u sva-

kom polugodi{tu.


OP[TA TEMATIKA

Iz ìvota mladih: zabavni i sportski ìvot; {kolovawe iobrazovawe.

Porodica i dru{tvo: ~lanovi porodice u dru{tvenom ì-votu; sredstva javnog informisawa; proslave, praznici; vremen-ski uslovi i prognoza vremena.

Iz savremenog ìvota i tekovina kulture i nauke naroda~iji se jezik u~i i na{ih naroda: teme iz savremenog ìvota;odabrani kulturno-istorijski spomenici; doga|aji iz ìvota irada poznatih stvaralaca; primeri qudske solidarnosti.

Op{te teme vezane za struku i prakti~an rad u struci.Za stru~nu tematiku se predvi|a do 15% od ukupnog godi-

{weg fonda ~asova.[kolski pismeni zadaci: po jedan pismeni zadatak u sva-

kom polugodi{tu.




OP[TA TEMATIKA

Iz ìvota mladih: druèwe; slobodno vreme.Porodica i dru{tvo: ìvot i obi~aji; pravila pona{awa u

raznim situacijama; odnos pojedinca prema ìvotnoj sredini.Iz savremenog ìvota i tekovina kulture i nauke naroda

~iji se jezik u~i i na{ih naroda: zbivawa u svetu; zna~ajni isto-rijski doga|aji; razni vidovi umetni~kog i nau~nog stvarala{tva;za{tita kulturnog blaga.

STRU^NA TEMATIKA

Op{te teme vezane za struku i prakti~an rad u struci.Za stru~nu tematiku predvi|a se do 20% od ukupnog godi-

{weg fonda ~asova.[kolski pisani zadaci: po jedan pismeni zadatak u svakom

polugodi{tu.

RAZRED(2 ~asa nedeqno, 64 ~asa godi{we)

OP[TA TEMATIKA

Iz ìvota mladih: problemi mladih danas; izbor zanimawai planovi za budu}nost; mladi i me|unarodna saradwa.

Porodica i dru{tvo: problemi savremene porodice.Iz savremenog ìvota i tekovina kulture i nauke naroda

~iji se jezik u~i i na{ih naroda: nove tehnologije i wihova pri-mena u raznim sferama ìvota; savremena dostignu}a nauke; me|u-narodne humanitarne organizacije i wihov zna~aj za dobrobit qu-di i mir u svetu; poznate li~nosti iz javnog i kulturnog ìvota.

STRU^NA TEMATIKA

Teme vezane za struku i prakti~an rad. Zna~ajna dostignu}a ustruci u na{oj zemqi i zemqi/zemqama ~iji se jezik u~i.

Za stru~nu tematiku predvi|a se do 25% od ukupnog godi-{weg fonda ~asova.

[kolski pismeni zadaci: po jedan pismeni zadatak u sva-kom polugodi{tu.

Komunikativne funkcije ( razred): obnavqawe, utvr-|ivawe i pro{irivawe onih komunikativnih jedinica sa kojima seu~enik upoznao u osnovnoj {koli; oslovqavawe poznate i nepozna-te osobe; iskazivawe dopadawa i nedopadawa, slagawe i neslagawesa mi{qewem sagovornika; traèwe i davawe dozvole; ~estitawei iskazivawe lepih èqa; pozivawe u goste, prihvatawe i nepri-hvatawe poziva; obave{tewe i upozorewe; predlagawe da se na{touradi; odobravawe ili neodobravawe ne~ijih postupaka; prigovo-ri, àlbe; izraàvawe ~u|ewa, iznena|ewa, uverenosti, pretpo-stavke ili sumwe; davawe saveta; iskazivawe simpatija, preferen-cije, sau~e{}a; izraàvawe fizi~kih tegoba, raspoloèwa.

ENGLESKI JEZIK

SADR@AJI PROGRAMA


. REÊNICA

Obnoviti re~eni~ne modele obuhva}ene programom za osnov-nu {kolu.

Red re~i u re~enici. Mesto priloga i prilo{kih odredbi. Pitawaa) WH questionsWhere are you going? How can we get there?b) Alternativna pitawaDid you take a bus or did you walk?v) U~tiva pitawa Would you open the window, please?g) Pitawa sa predlogom na krajuWhat are you looking for? Neupravni govora) Izjave bez promene glagolskog vremena (glagol glavne

re~enice u jednom od sada{wih vremena)Ill come as soon as I can. He says that he will come as soon as

he can.

b) Molbe, zahtevi, naredbeCome back! He told me to come back.Will you pass me the bread, please. He asked me to pass him

the bread.v) Pitawa sa promenom reda re~i bez promene glagolskog

vremena (glagol glavne re~enice u jednom od sada{wih vremena). Yes/No questionsHave you seen Mary? He wants to know if I have seen Mary. WH questionsWhere are you going? He asks me where I am going.

. IMENI^KA GRUPA

1. ^lan Obnoviti i utvrditi upotrebu odre|enog i neodre|enog

~lana. Odre|eni ~lan uz imena godi{wih doba, obroka i naziva

dràva. The spring of 1957 was very warm. The breakfast we had yester-

day was very good. He lives in the USA. Neodre|eni ~lan u izrazima za vreme, koli~inu, meru i u

uzvi~nim re~enicama.50 miles an hour, 15 dinars a kilo, two pounds a yard,What a mess! Nulti ~lan uz imena sportova i igara i u izrazima go by

car/bas i dr.He plays volleyball. I enjoy travelling by plane.2. Imenice Mnoìna imenica obnoviti Kongruencija imenica sa glagolom u jednini news, inform-

ation, furniture, mathematics i dr.The news is on at ten oclock. Mathematics is a difficult subject. Zbirne imenice sa glagolom u mnoìni people, cattle, policeThere were a lot of people in the street. The cattle are sold. Sinkretizam jednine i mnoìne sheep, deer, trout i dr. Drugi nominali gerunda) U funkciji subjektaSwimming is my favourite sport.b) U funkciji objekta (posle glagola like, hate, start, stop i dr.). She likes cooking.3. Zameni~ki oblicia) Zamenice Obnoviti li~ne, pokazne, prisvojne, relativne i odri~ne

zamenice predvi|ene programom za osnovnu {kolu.. Uzajamno-povratne zamenice each other, one anotherMary and Peter see each other almost every day. People from dif-

ferent countries can hardly understand one another. IT uz kopulativne glagoleIt is raining. It is cold. Neodre|eno ONEI lost a friend but you gained one.b) Determinatori Neodre|eni determinatori some, anyThey want some paper. I dont have any bread left. There are so-

me French books over there. Odri~ni determinator noTheres no water in the glass. There are no eggs in the fridge. 4. PrideviObnoviti pore|ewe prideva.5. BrojeviDecimali, razlomci; osnovne ra~unske radwe.6. KvantifikatoriObnoviti many/much, a lot of/lots of, few/little

. GLAGOLSKA GRUPA

1. Glagoli VremeObnavqawea) The Present Perfect pro{iriti upotrebu prilo{kim od-

redbama lately, recently.b) The Present Perfect Continious She has been living in London for two years now.v) The Past PerfectWhen we came the train had already left. Na~inModalni glagolia) can /be able to, be allowed to/ zna~ewe mogu}nosti, dozvo-

le, voqe, zahteva.



Sorry, but I cant come tomorrow. You cant go swimming.I can mail the letter for you. Can you pass the bread, please? b) could zna~ewe zahteva i zna~ewe dozvoleCould you pass the bread, please? You could mail the letter for

me. Could I see your driving licence?v) must (have to, be obliged to) zna~ewe obaveze, potrebeYou must be there by ten. I have to go now. PasivPasivne konstrukcije za isticawe bezli~nosti i za navo|e-

we nau~nih ~iwenica.The new motorway has been opened to traffic. Oxygen is found in

the air. Dvo~lani glagoli (frazalni i predlo{ki)apply for, shout for, bring up i dr.2. PriloziPore|ewe prilogaNaj~e{}i frekventativi (often, usually, always)3. PredloziNajfrekventniji predlozi za orijentaciju u vremenu i pro-

storu.

. LEKSIKOLOGIJA I LEKSIKOGRAFIJA

a) DerivacijaObrazovawe prideva prefiksima il-, im-, ir-, un-, in- sufiksima -able, -ful, -less b) naj~e{}i idiomi i frazev) struktura i upotreba dvojezi~nih re~nika.


. REÊNICA

Red re~i u re~enici. Mesto direktnog i indirektnog objekta. Pitawa.a) Upitno-odri~na pitawaWhy hasnt he arrived yet?b) Idiomatska pitawa (R receptivno)Do you feel like (having) a cup of coffee?v) Tag questionsShes pretty, isnt she?g) Kratka pitawaWhen? Where? Who with? What about? Funkcionalni tipovi re~enicaa) Oblici koji imaju funkciju izjavaI feel very tired today.b) Oblici koji imaju funkciju pitawaYou are coming?v) Oblici koji imaju funkciju zapovestiGo away! Will you open the window, please? Slagawe vremenaI know that he likes /liked / will like you. Pogodbene re~enicea) RealneIll come if I can. b) PotencijalneI would write to you if I knew your address.v) Irealne (R)If I had seen him, I would have told him to come. Neupravni govora) Izjave sa promenom glagolskog vremena glagol glavne

re~enice u jednom od pro{lih vremenaI have been ill for a long time. She said that she had been ill for

a long time. b) Pitawa sa promenom reda re~i i promenom glagolskog

vremena (glagol glavne re~enice u jednom od pro{lih vremena) Yes/No questionsAre you coming with us? She asked me if I was coming with them.-WH questionsWhen did you see him? She wanted to know when I had seen him.

. IMENI^KA GRUPA

1. ^lan Generi~ki ~lanA horse is an animal. The telephone is a useful invention. ^lan uz nazive novina i ~asopisaVogue, The National Geographic Magazine, The New York Times Neodre|eni ~lan u izrazimabe at a loss, all of a sudden, in a short time, be in a hurry i dr.

Nulti ~lan uz nazive praznikaChristmas, May Day2. Imenice Zbirne imenice sa glagolom u jednini i mnoìni (family,

team i dr.).My family is a large one. My family are living in different parts of

the country. Adjektivalna upotreba imenicalove poems, a five pound note Genitiv merea miles distance, a days walk3. Zameni~ki oblicia) Zamenice Pokazne zamenice the former, the latterMary and Peter are the best pupils in class. The former is good at

languages and the latter is good at biology. Prisvojne zameniceThe book isnt mine. Povratne zamenice emfati~na upotrebaI did it myself.b) Determinatori Obnoviti nau~ene determinatore4. Pridevi Pridevi u nominalnoj funkciji the blind, the rich, the poor i dr.5. Brojevi Vremenski period sa odre|enim ~lanomthe forties, the fifties Prosti brojevi u funkciji rednih brojevapage three, act one i dr.6. Partitivni kvantifikatoria loaf of bread, a slice of lemon, a bottle of wine i dr.

. GLAGOLSKA GRUPA

1. Glagoli Vreme i aspekt glagola obnavqawe Na~inModalni glagoli sa infinitivom prezentaa) may, might zna~ewe mogu}nosti He may come today. We might go to the concert tonight.b) should zna~ewe obaveze, potrebeYou should do as he says.v) would zna~ewe verovatno}eThat would be his mother.g) ought to zna~ewe preporuke, obavezeYou ought to go now. Ought he to work so hard?Savezni na~in (R)I wish I were there. I wish I could help. PasivPasivne konstrukcije sa direktnim i indirektnim objektom.The book was given to her. She was given a nice present. Gerunda) posle prideva busy, worthShe is busy cleaning her flat. The book is worth reading.b) posle predlogaShe is fond of reading. She left without saying anything.-Causative have (get) (P)When did you have your hair cut? Dvo~lani glagoli frazalni i predlo{kitake off, give up, look after, take after i dr.2. Prilozi Mesto priloga u re~eniciHe went to the station by taxi.


a) derivacijaObrazovawe glagola prefiksima dis-, mis-, un- sufiksima -en, -ize, -fyb) naj~e{}i idiomi i frazev) struktura i upotreba jednojezi~kih re~nika.


. REÊNICA

Sloèna re~enicaa) nominalne klauzeThey all know that she wouldnt come.



b) relativne klauze restriktivneThe lady who/that was here yesterday has gone to London.I have lost the book which/that I bought this morning.Obratiti pa`wu na kontaktne re~enice (izostavqawe rela-

tivne zamenice u akuzativu). nerestriktivneMy brother Bob, whom you met yesterday, is coming with us. He

got lost on Snowdon, which was enveloped in fog.v) adverbijalne klauze za na~in i pore|ewe (R)She treats me as if I were a child. za mestoTell me where to go. za vremeCome as soon as you can.Inverzija iza neither, nor, soShe is a real beauty and so is her sister.I can t swim. Neither can Mary.I like reading. So does my brother.

. IMENI^KA GRUPA

1. ^lan Odre|eni ~lan u prilo{kim frazama, sa komparativom

proporcije, ispred imena zgrada, institucija.The book is on the table. The more I know him the less I like him.

The Empire State Building is in the USA. Odre|eni generi~ki ~lan ispred prideva (etnika) da ozna-

~i nacijuThe Germans wanted to defeat the British but they failed. Nulti ~lan uz geografska imena, ispred imenica bed, pri-

son, school, u paralelnim strukturama hand in hand, arm in arm i dr. Africa, England, Ben Nevis, Greenland, go to bed, go to school2. Imenice Pluralia tantumscissors, trousers i dr. Relativni pluralia tantum oblicijeans, glasses i dr. Sinkretizam jednine i mnoìnemeans, series, speciesThere has been an interesting series of concerts yesterday. There were several series of lectures at the university last year. Nebrojive imenice u funkciji brojivih imenica.Two coffees, please.3. Zameni~ki obliciZamenice Bezli~na upotreba li~nih zamenica mnoìne(we, you, they)They say she left for London a week ago. Op{ta li~na zamenica ONEOne never knows what may happen next. Neodre|ene zamenice (some, somebody, someone, something,

any, anybody, anyone, anything)Someone is knocking at the door. Ther was something very plea-

sing in her eyes. Some like it hot . Did you see anyone there? 4. Pridevi/adjektivali Komparativ jednakosti i komparativ nejednakostias + adjective + as; not so / as + adjective + asShe is as tall as her sister. He isnt so bad as you may think. Participia) kao adjektivalithe stolen money, the wounded soldier i dr.b) u nominalnoj funkcijiThe accused stood up.5. BrojeviOzna~avawe nule u razli~itim kontekstima u aritmetici: nought / naught, zero u sportu: nil / nothing; love (u tenisu) 0 u brojevima telefona, soba i dr.

. GLAGOLSKA GRUPA

1. Glagoli vreme Obnavqawe aspekta) The Present Perfect zna~ewe budu}nostiIll come as soon as I have finished reading the book.

b) The Future Perfect (P)I shall have written the letter by the time you come. Modalni glagolia) sa infinitivom perfektaHe ought to have done it by now. It must have been nine oclock

when I came back home.b) would / used to zna~ewe navike The old man would go every day to the park to feed the pigeons.

When we lived by the river, we used to go swimming every day. Gerunda) posle izrazaIts no use (crying), I cant help (laughing).b) posle glagola continue, go on, keep on, avoid, prefer i dr.She kept on talking for hours. She prefers reading to playing tennis. Objekat sa infinitivom (R)They want her to study medicine. Dvo~lani glagoli frazalni i predlo{kidrink up, give in, call on i dr.2. Prilozi Obnavqawe i utvr|ivawe Konverzija priloga i prodeva daily, early, fast, pretty i dr.It is a daily newspaper. It appears daily. Prilozi izvedeni sa ly, uz promenu zna~ewa.He works hard. He hardly works at all.3. Veznicieither....or, neither....nor


a) derivacija Obrazovawe imenica prefiksima co-, dis-, in-, mis-, over- sufiksima -dom, -ness, -ful, -ment, -tion, -thb) idiomi i frazev) struktura i kori{}ewe stru~nog re~nika, re~nika sino-

nima

. FONOLOGIJA

Pomerawe akcenta pri promeni vrste re~i (PERmit, perMIT)

RAZRED(2 ~asa nedeqno, 64 ~asa godi{we)

. REÊNICA

Adverbijalne klauzea) uzro~naSince we live by the river we can swim every day.b) namerna He left early in order to catch the 5 oclock train. Skra}ivawe klauza (R)a) vremenskih klauza (As I was) coming home I met an old friend of mine. After I have done my homework I went out for a walk. Having done my homework I went our for a walk.b) relativnih klauzaThe man (who is) sitting next to her is my best friend.

. IMENI^KA GRUPA

1. ^lan Pregled upotrebe ~lana ^lan ispred vlastitih imenaA Mr Smith is waiting for you. Is this the Mary we met last night? Odre|eni ~lan uz delove tela (u pasivu i posle predloga)She was red in the face. He was wounded in the leg.2. Imenice Obnavqawe, utvr|ivawe i sistematizacija mnoìne ime-

nica i slagawa imenica sa glagolom 3. Zameni~ki oblicia) Zamenice Neodre|ena li~na zamenica ONE PROP ONEThere are expensive shoes and there are cheap ones.b) Determinatori Obnavqawe i utvr|ivawe4. PrideviObnavqawe i utvr|ivawe upotrebe i pore|ewa prideva5. Brojevi Upotreba rednih brojeva Brojevi u funkciji imeniceHundreds of people were hurt in the earthquake.



. GLAGOLSKA GRUPA

1. Glagoli Vreme i aspekt obnavqawe Infinitiva) posle upitnih re~iI dont know how to solve the problem. Ive no idea which bus to take.b) posle pridevaI am glad to have met you. This bag is too heavy to carry. v) BE + infinitivThe train is to leave at 9.15. The two leaders are to meet in Moscow.g) BE ABOUT + infinitivThe plane is about to take off. Pasiv Obnavqawe i utvr|ivawe IT + passive verb + clause (P)It is said that..... It was decided to.... Dvo~lani glagoli (frazalni i predlo{ki)look up, call up i dr.2. PriloziObnavqawe i sistematizacija vrste priloga i mesta prilo-

ga u re~enici.3. PredloziSistematizacija predloga za vreme, pravac kretawa, mesto i

na~in.


a) derivacijaObrazovawe sloènica i deminutivaleaflet, gosling i dr.breakdown, ironing-board i dr.b) idiomi i frazev) enciklopedijski re~nici (op{ti i posebni).

FRANCUSKI JEZIK

SADR@AJI PROGRAMA


Jezi~ka gra|a savladana u osnovnoj {koli integri{e se sanovom gra|om i neprestano primewuje, pro{iruje i usavr{ava.

PASIVNE KONSTRUKCIJE

est + particip perfektaLa Bastille est prise en 1789.La Tour Eiffel est construite en 1889. ukazati na princip tvorbe ostalih oblika pasiva:Il a t / tait / lu prsidentElle sera / serait / recompense...

FINALNE REÊNICE sa upotrebom pour + inf.

INFINITIVNE REÊNICE tipa

Je le vois venir.

PITAWA:

Qui est-ce qui / queQu est-ce qui / queQue;

Qui est-ce qui ira au muse? Qu est-ce qui vous intresse aumuse? Qui est-ce que vous y avez rencontr? Qu est-ce que vous avezvu? Qui avez-vous vu? A qui vas-tu tlphoner? A mon .... A quoi pen-sez vous? De quoi sagit-il?

ODGOVORI

C est .... qui / que i druge ranije nau~ene konstrukcije.

INDIREKTNA PITAWA

Dis-moi quoi tu penses. Je te demande ce que tu penses. Savez-vous qui a invent ce remde?

NEGACIJA

pas du tout, non plus, personne, rienCe film ne me pla t pas du tout.

A moi non plus!Quelqu un est venu? Non, personne n est venu.

KAZIVAWE PRETPOSTAVKE

si + imperfekt / kondicional:Si nous tudions, nous russirions.

KAZIVAWE VREMENA

avant de ....quandAvant de partir il lui a donn son adresse. Quand l as tu recontr? Je l ai rencontr quand je suis rentr.

KAZIVAWE @EQE, VOQE, NAMERE

infinitivom:J aimerais (je voudrais) voir les chefs-d oeuvre du Louvre. Il faut lutter contre la pollution de l air et de l eau. Il travaille beaucoup pour gagner sa vie.

ODREDBE KVALITETA I KVANTITETA zna~ewe pridevazavisno od mesta

un homme pauvre le pauvre homme; un soldat brave un bravesoldat; un homme dge moyen le Moyen ge i sl.

ODREDBE ZA VREME

dani u nedeqi: prochain / dernier;il y a / dans;pendant / depuis;dimanche prochain, jeudi dernier; la semain dernire; lanne

prochaine. Le lundi et le jeudi il travaille jusqu cinq heures. Elle estsortie il y a vingt minutes. Elle revient dans une heure. Ce congrs auralieu dans dix mois ou dans un an ....

ODREDBE ZA NAÎN

Ie conduit predemment (de manire prudente) avec prudence.Elle parle franais couramment, sans difficult ....

ODREDBE ZA MERU I KOLIÎNU

une douzaine, une centaine, une livre, une foule de, un tas de, pasmal de, environ .... i sl.

Combien d lves ont vu cette mission! Une trentaine. / Environ30./ Il y a pas mal de livres ce sujet; j en ai lu plusieurs....

SLAGAWE VREMENA samo sa indikativom i to:

Prsent prsent (istovremena radwa)Prsent Pass compos (pre)Prsent Futur (posle)Il me dit qu elle part.Il me dit qu elle est partie.Il me dit qu elle partira.

IMENI^KA GRUPA

Slagawe determinanata i imenica u rodu i broju; razlike uizgovoru (gde postoje) i razlikovawe nastavaka u tekstu.

les dterminants interrogatifs exclamatifs relatifsQuel film avez-vous vu? Quel beau film! C est un artiste pour qui

les jeunes ont beaucoup de sympathie.les dterminants indfinis quelques, plusieurs, certains, autre, tout tous les pays; tou

pravilnik o nastavnom planu i programu za srednju muzičku Školu 1996 godine

Documents