practical lean accounting thai version - sample
TRANSCRIPT
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
The Holistic Operational Strategy Series on Lean Enterprises
เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
ผลตโดย อ.ไอ.สแควร สำนกพมพ
Authorized translation from English language edition published by Productivity Press, part of Taylor & Francis Group LLC.Thai translation rights © 2009 by E.I.Square Publishing Company Limited. All rights reserved.
ลขสทธภาษาไทย : บรษท อ.ไอ.สแควร พบลชชง จำกด แตเพยงผเดยว หามลอกเลยนแบบไมวาสวนหนงสวนใดของหนงสอเลมน นอกจากไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษร
m บรรณาธการบรหาร บญจรตน สหฤทดำรงm กองบรรณาธการ ธรกร เกยรตบรรลอ, กนกพร กลนเจาะ, สนทร ศรลงกา, จนทน สถรสถาพร m การตลาด/ขาย รตนา อศวประสทธกล, ทพยสคนธ จอกรบ, อญชนา ตาอน, พชรนทร ชนหนงm ออกแบบปก [email protected] ออกแบบรปเลม องสนา ชตรตน
จดจำหนาย : บรษท อ.ไอ.สแควร พบลชชง จำกด
เลขท 143/2 ซอยลาดพราว 94 ถนนลาดพราว แขวงวงทองหลาง เขตวงทองหลาง กรงเทพฯ 10310
พมพ : บรษท ส.เอเซยเพรส (1989) จำกด
หากหนงสอเลมนผลตไมไดมาตรฐาน อาท หนากระดาษสลบกน หนาซำ หนาขาดหาย สำนกพมพยนดรบผดชอบเปลยนใหใหม
หากตองการซอจำนวนมากเพอใชในการฝกอบรม สงเสรมการขาย หรอเปนของขวญ กรณาสอบถามราคาพเศษได
ยนดนอมรบความเหนหรอคำตชม
ตดตอ : [email protected]
โทรศพท 0 2539 3373, 081 923 4122 โทรสาร 0 2539 3379
www.eisquare.com
ขอมลบรรณานกรม มาสเกลล, ไบรอน เอช.
เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting.
-- กรงเทพฯ : อ.ไอ.สแควร สำนกพมพ, 2552.
480 หนา.
1. วสาหกจธรกจ-การเงน. 2. การบญช.
3. การจดการอตสาหกรรม. I. บรซ แบคคาเลย, ผแตงรวม.
II. สมชาย ศภธาดา, ผแปล. III.ชอเรอง.
657 ISBN 978-616-7062-00-6
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 56 55 54 53 52
เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accountingแปลจาก Practical Lean Accounting : A Proven System for Measuring and Managing the Lean Enterprise เขยนโดย Brian H. Maskell & Bruce Baggaleyแปลโดย สมชาย ศภธาดา บรรณาธการเลม ดร.วทยา สหฤทดำรง
E .I. SQUARE PUBLISHING
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
จากบรรณาธการผมไดมโอกาสนำเสนอหนงสอแนวคดการจดการในหลายรปแบบมากวา 40
เลมโดยมหนงสอภายใตแนวคดแบบลนประมาณ 15 เลม แตกยงรสกวายงไมเตมอม ในความรความเขาใจในเรองลน รสกวายงเรยนรมากขนเทาใดกยงพบวามเรองลนในมตหรอมมมองอนอกมากขนเทานน และขณะเดยวกนตลาดหนงสอและวงการธรกจ ในระดบโลกกยงมการนำเสนอแนวคดทเกยวกบลนในแงมมตางๆ มากขน ตลอดเวลาทผมไดมโอกาสศกษาแนวคดแบบลนและไดถายทอดแนวคดนสวงการธรกจและอตสาหกรรม ผมรสกวาแนวคดแบบลนนนมมตทถกขยายขอบเขตออกไปทงในแนวลกและแนวกวาง อกทงยงมความเชอมโยงกบแนวคดการจดการอนๆ อยางเหนไดชด เพราะวาแนวคดการจดการใดๆ กตามนน ตางกมงเนนในการสรางคณคาใหกบลกคาทงสน เพราะคณคาทลกคาตองการเปนเปาหมายทสำคญของการจดการธรกจ
Taiichi Ohno ไดกลาวไวในหนงสอทเขาไดเขยนเมอป 1978 ถงระบบการผลตแบบโตโยตา (Toyota Production System : TPS) ซงถอไดวาเปนตนกำเนดของแนวคดแบบลนวา “การผลตแบบโตโยตาจะใชไมไดผล นอกเสยจากวาจะถกใชเปนระบบการจดการทวทงองคกร ระบบการผลตแบบโตโยตาไมใชอะไรบางอยางทถกใชแคในการผลตเทานน ความเชอทวาเปนวธทางการผลตเทานนเปนความคดพนฐานทผดพลาด” จากคำกลาวของ Ohno ทำใหผมตองกลบไปอานหนงสอและเอกสารในอดตทเกยวกบตนกำเนดของการผลตแบบโตโยตาใหละเอยดและมากขนเพอศกษาใหลกซงกวาเดม ผมเชอวาเราไมสามารถเรยนรในเรองใดเรองหนงจากหนงสอเลมเลกๆ ราคา ไมแพงสกเลมหรอสองเลม ในทางกลบกน กวาทโตโยตาจะประสบความสำเรจไดนนตองอานหนงสอและเรยนรจากเรองราวประสบการณทงทสำเรจและความลมเหลวของตวเองและผอนมากมาย เพอนำแนวคดตางๆ มาบรณาการเปนแนวคดการผลตแบบ โตโยตาเพอการจดการธรกจทวทงองคกร
เมอแนวคดการผลตแบบโตโยตาหรอแนวคดแบบลนไมไดถกนำเสนอเพอการผลตเทานน แตเปนแนวคดทมผลกระทบตอทกสวนขององคกรธรกจหรอวสาหกจ มม-มองของลนในดานบญชหรอตนทนจงเปนอกมมมองหนงทนาสนใจ เพราะเปาหมาย ของการนำเอาแนวคดระบบการผลตแบบโตโยตาหรอแนวคดแบบลนมาใช คอการลดตนทนนนเอง แตการนำเอาแนวคดแบบลนมาปฏบตใชอยางไมมความเขาใจในความเปนระบบขององคกรธรกจหรอวสาหกจ แทนทจะสรางผลกำไร กลบไดผลทไมกำไร
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
ไมใชเพราะวา แนวคดแบบลนไมไดผลหรอใชไมได แตเปนเพราะผทนำเอาแนวคดแบบลนไปใชไมไดใหความสำคญตอ “ความเปนระบบ” ขององคประกอบตางๆ ขององคกรธรกจ ทานประธานกรรมบรหารบรษทโตโยตา Fujio Cho ไดกลาวไววา “บรษททดหลายบรษทพยายามทจะนำเอาไคเซนมาปฏบตใช รวมทงมการนำเอาเครองมอของ TPS มาใชงานดวย แตประเดนทสำคญคอ จะตองทำใหองคประกอบทงหมดนนเปนระบบ (System) ดวย”
เราคงมองระบบในมมเดยวไมได แตตองมองหลายๆ มม รวมทงพจารณาถงผลกระทบหรอปฏสมพนธขององคประกอบขององคกรธรกจดวย การนำแนวคดแบบลน มาปฏบตใชสงผลกระทบในหลายดาน ซงมหลายประเดนทมกถกมองขามหรอยงไมตระหนกถง เชน มผลกระทบในเชงลบจากการลดสนคาคงคลง ผลของรายการธรกรรมทางบญชทมมากขนจากการผลตในชดการผลตทเลกลง ผลของรอบเวลาการผลตท เรวขนและมทรพยากรวางลง เปนตน การมองการนำแนวคดแบบลนมาปฏบตใชอยางมความเขาในความเปนระบบขององคกรธรกจเปนสงจำเปน เพราะวาถงแมคณจะนำเครองมอลนมาประยกตใชอยางถกตอง แตกอาจไมบรรลวตถประสงคทตงใจไว คอ ไมทำกำไร มงานเพมในจดอนซงเปนความสญเปลาและเปนภาระ นนอาจเปนเพราะคณมองขามความสมพนธหรอปฏสมพนธระหวางองคประกอบขององคกรธรกจ
หนงสอ “เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting” ตอบคำถามเรองตางๆ ขางตน หนงสอเลมนไมไดเขยนถงแนวคดแบบลนทวๆ ไปทมกกลาวถงการนำเอาเครองมอตางๆ ของแนวคดแบบลนมาใช หรอกลาวถงเรองราวของการลดความสญเปลา ทงไมใชเรองของการทำฝายบญชใหเปนลน แตเปนเปนวธการจดการธรกจในรปแบบใหมทมพนฐานอยบนหลกการลนและวธการแบบลน หรอกลาวไดวาเปนหนทางการกาวสวสาหกจแบบลน (Lean Enterprise) ดงทกลาวถงในหนงสอ “แนวคดแบบลน (Lean Thinking)”
ผมหวงวาหนงสอ “เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting” จะเปนบนไดอกขนสำหรบการเรยนรอกมตหนงเกยวกบลน แมวาทานอาจอานเลมอนๆ เกยวกบลนมาแลว ผมมนใจวาหนงสอเลมนจะเปนอกเลมทเตมองคความรเรองลนทไมมวนจบแกผอานครบ
ดร.วทยา สหฤทดำรง สถาบนวทยาการโซอปทาน มหาวทยาลยศรปทม
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
คำนำผเขยนหนงสอเลมนเปนผลมาจากการทำงานรวมกบบรษทตางๆ มาเปนเวลาหลายป
ในการนำวธการทรงพลงทพลกวฒนธรรมของการผลตและวธคดแบบลนมาใชงาน
เราเรมทำงานกบสงทเปนทร จกกนวาการบญชแบบลนในชวงปลายทศวรรษ 1980
และตนทศวรรษ 1990 ขณะทกำลงชวยเหลอเหลาบรษททมวสยทศนในการนำวธการ
แบบลนมาใชงาน (สมยนนยงเรยกวา การผลตแบบทนเวลาพอด [Just-in-Time Manu-
facturing]) ไมนานนกเรากไดพบวาระบบบญชและการวดผลของพวกเขาเปนอปสรรค
ทขดขวางความสำเรจอย
ในสมยนน แทบไมมใครพจารณาเรองการเปลยนแปลงระบบบญชเพอสนบสนน
วธการผลตแบบใหมเลย พวกเราคนหนงไดทำงานรวมกบ 3 บรษททไดยกเลกโครงการ
ลนทกำลงจะประสบความสำเรจ เพยงเพราะวาการปรบปรงเหลานน “ไมมผลตองบกำไร
ขาดทน” ผบรหารดานการเงนของพวกเขาเหมาเอาเองวา ถาการปรบปรงจากลนนนดตอ
บรษทจรง กจะตองมผลเชงการเงนในระยะสนทวดได เมอไมมผลประโยชนเหลาน
เกดขน ผบกเบกลนทง 3 รายนจงยกเลกความพยายามไป
ในชวงไมกปมาน มความสนใจและการยอมรบเรองการบญชแบบลนมากขน
มาก บรษทสวนใหญทไดนำแนวคดแบบลนมาใชจะพบวาระบบการเงนและระบบควบคม
ของตนเองมความสญเปลา (Waste) อยมากและขาดประสทธผล พวกเขาตองการมวธ
ทใชการไดจรงเพอควบคมธรกจ โดยไมใชแนวคดเรองระบบการคดตนทนและวดผลทม
ความสญเปลามาก กนเวลา และชนำไปในทางทผด เราไดพบวาเมอบรษทตางๆ เรมตน
การเปลยนแปลงไปสลนและไดวาดแผนผงสายธารคณคา (Value Stream Mapping) ของ
ตนเอง ไดจดผงการทำงานแบบเซลล (Cell) และเรมทำใหการผลตของตนเองมการไหล
พวกเขาจะอยากรวธการรกษาผลของความพยายามเหลาน และจะเกดคำถามตางๆ อยาง
เชน:
- มมาตรวดสมรรถนะแบบใดบางทสามารถทดแทนมาตรวดปจจบนทดเหมอน
วาจะขดแยงกบการปรบปรงจากลน
- มแนวทางการคดตนทนทเปนลนไหม ทไมเรยกรองใหเราตดตามการผลต
ซงไหลผานโรงงานอยางรวดเรวภายในไมกชวโมงหรอไมกวน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
- เราจะเขาใจประโยชนทางดานการเงนของโครงการลนของเราไดอยางไร
ในหลายกรณ พวกเขาไมรคำตอบของคำถามเหลาน การบญชแบบลนยงไม
มเสนทางทผานการพสจนใชงานจนถงปจจบน เราเสาะหาเสนทางทพสจนแลวใน
หนงสอเลมน
เราถกเราบอยๆ ใหเปลยนชอ การบญชแบบลน (Lean Accounting) เปนชอ
อน ผคนบอกวาพวกเขาสบสนเพราะคดวาการบญชแบบลนเปนเพยงแคการนำหลกการ
แบบลนมาใชกบฝายทเกยวของกบหนาทงานบญชในองคกร อยางไรกตาม เมอเขาได
เรยนรมากขน พวกเขาจะพบวาการบญชแบบลนเปนวธการจดการธรกจในรปแบบใหมท
มพนฐานอยบนหลกการลนและวธการแบบลน หลกการเหลาน ทประกาศไวอยางชดเจน
ในหนงสอ แนวคดแบบลน (Lean Thinking) ของ Jim Womack และ Dan Jones1 ถก
นำไปใชอยางแขงขนในดานการบญช การวดผล และการจดการธรกจ เมอวธการใหมๆ
เหลานเรมอยตวภายในองคกรแลว ผลลพธทไดจะแตกตางออกไปมาก กลาวคอมวธการ
จดการ ควบคม และวดผลของวสาหกจไดแบบลน
ในแงหนง การบญชแบบลนไมใชเรองใหม เพราะวธการดานการเงน การบญช
การวดผล และการจดการทอธบายในหนงสอเลมนถกนำมาใชงานหลายปแลว แตการ
ใชงานจะอยนอกเหนอจากโลกของการผลตแบบทเปนอสระ วธการเหลานถกนำมาปรบ-
ปรงใหมและดดแปลงเพอรองรบความตองการขององคกรแบบลน การผสานหลกการ
ของลนและวธการของลนเขาดวยกนกบวธการดานการบญชทไดพสจนใชงานมาแลว
ภายในบรบทใหม คอ สงททำใหการบญชแบบลนเปนไดอยางทกวนน ผลลพธทไดคอ
วธการดำเนนธรกจแบบลนทแตกตางออกไปอยางสนเชง การบญชแบบลนไมใชแค
การนำวธคดแบบลนมาใชกบระบบบญช แตเปนโครงสรางการจดการขององคกร
แบบลน
ในหนงสอเลมน เราไดพยายามนำเสนอวธการของการบญชแบบลนแบบ
ทนสมย ในรปแบบของการใชงานไดจรง เราไมอางวาหนงสอเลมนจะเปนคำตอบสดทาย
สำหรบหวขอเรองน เพราะในปจจบนมนวตกรรมและการเปลยนแปลงเกดขนมากมาย
อยางไรกตาม เรานำเสนอบทเรยนทเราไดเรยนรเกยวกบวธการจดการและควบคมบรษท
1James P. Womak และ Daniel T. Jones, Lean Thinking: Banish Waste and Create Wealth in Your Corporation, (New York:
Simon & Schuster 1996). (ฉบบภาษาไทยโดย อ.ไอ.สแควร สำนกพมพ)
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
แบบลนไวแลวในหนงสอเลมน ความตงใจของเราคอการกลาวถงวธการทพสจนใชงาน
แลวอยางละเอยดมากพอทบคลากรฝายบญชและผสนบสนนเรองลนจะนำไปใชงานได
ดวยตนเอง
เราหวงวาผทใชหนงสอเลมนจะตอยอดเครองมอทเราไดนำเสนอไวขณะทนำ
ไปใชงานในองคกรของตนเอง และจะแบงปนประสบการณของพวกเขากบชมชนผใชงาน
การบญชแบบลน เราหวงวาหนงสอเลมนจะฟมฟกและจดประกายใหชมชนนกคดและ
นกปฏบตเรองลนในดานการเงน เวบไซตของเรา www.maskell.com เปนแหลงทรพยากร
ทเปนทนยมสำหรบผสนใจเรองการบญชแบบลน เราวางแผนทจะรวบรวมกรณศกษา
และตวอยางไวบนเวบไซตใหมากกวาเดม ซ งจะเสรมขอมลท อย ในหนงสอเลมน
นอกจากนน เรายงไดจดการประชมโตะกลมการบญชแบบลน (Lean Accounting
Roundtable) ซงออกแบบไวใหเปนการประชมทผใชชวยเหลอผใช การประชมโตะกลม
เหลานชวยใหความรแกมอใหมและใหแนวทางสำหรบกลมทอยบนเสนทางการบญชแบบ
ลนอยแลว
ดวยโครงการรเรมเหลาน และโครงการของกลมอนๆ ในแวดวงเดยวกน เราหวงทจะ
นำการบญชแบบลนใหไลตามการผลตแบบลนไดทน และปฏวตการบญช การควบคม
และการจดการธรกจในศตวรรษท 21
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
กตตกรรมประกาศ
หนงสอเลมนเปนผลมาจากการทำงานหลายปในดานการผลตแบบลนและการ
บญชแบบลน และเราเปนหนบคลากรหลายรอยคนททำงานอยในบรษทลกคาของเรา
อยางมหาศาล วธการบญชแบบลนทไดนำเสนอในหนงสอเลมน ถกกอขนมาบนรากฐาน
การทำงานอยางหนก ความคดสรางสรรค และความเตมใจในการสรางนวตกรรมของพวก
เขา บคคลเหลานคงมมากเกนกวาทเราจะระบชอแตละคนได แตคงตองแสดงความชนชม
กบ Mr. Fred Garbinski ซงเปนผอำนวยการฝายจดการตนทนท Parker Hannifin Cor-
poration เขาเปนนกคดและนกปฏบตในนวตกรรมการจดการดานการเงนมาเปน
เวลานาน และการทำงานรวมกบเขาในชวงเวลา 3 ปทผานมาไดชวยปรบปรง “ผลตภณฑ”
และขยายขอบเขตความคดของเรา นอกจากนเขายงไดชวยเราพฒนาวธการทยดหยน
และใชการไดจรง ซงเปนสงทจำเปนในการสนบสนนบรษทขามชาตทมความหลากหลาย
อยางเชน Parker
เรายงขอขอบคณ Maura May จากสำนกพมพ Productivity Press ทอดทน
ตลอด 5 ปทผานมา ขณะทเรารวมกนจดทำหนงสอเลมน ขอขอบคณบรรณาธการ
ของเรา Emily Pillars และบคลากรฝายการผลตและบรรณาธการคนอนๆ ท Productivity
Press ดวย
ขอขอบคณ Susan Lilly เปนพเศษ ทเปนเสาหลกขององคกรทปรกษาของเรา
BMA Inc. ความสามารถทหลากหลาย ความกระตอรอรน การทมเททำงาน และความ
เตมใจอยางอารมณดทจะทำงานหนกกวาปกตของคณไดมสวนชวยเปนอยางมากและ
ฉดเราออกจากวกฤตหลายครง ขอบคณครบ Susan
Brian Maskell และ Bruce Baggaley
BMA Inc.
Cherry Hill, NJ
อเมล: [email protected]
เวบไซต: www.maskell.com
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
สารบญบทนำ 15
✤ เสนทางการพฒนา 15
✤ การจดการตามสายธารคณคา 17
✤ วสาหกจแบบลน 19
✤ วธการใชหนงสอเลมน 20
บทท 1 การบญชแบบลนสำคญอยางไร 23
✤ ตนทนมาตรฐานกอใหเกดพฤตกรรมทผดไดอยางไร 25
✤ เราจำเปนตองแสดงผลกระทบทางการเงนจากการปรบปรงแบบลน 28
✤ เราตองมวธทดกวาในการทำความเขาใจตนทนผลตภณฑ 29
✤ เราจำเปนตองมวธการวดผลการปฏบตงานลนในรปแบบใหม 31
✤ เราตองกำจดความสญเปลาจากกระบวนการและระบบดานบญช 33
✤ เราตองมวธการตดสนใจทดขน 34
✤ เราตองเนนธรกจของเราทคณคาในมมมองของลกคา 35
✤ บทสรป 36
บทท 2 เสนทางการพฒนาสการบญชแบบลน 39
✤ เสนทางการพฒนา 40
✤ การเรมตนกบการบญชแบบลน 51
✤ บทสรป 52
บทท 3 การวดสมรรถนะเซลลการผลต 55
✤ การวดผลแบบดงเดมมปญหาอยางไร 55
✤ การวดผลเซลลแบบลนทถกตอง 56
✤ ชดมาตรวดสมรรถนะของ BMA Inc. สำหรบชวงเรมตน 57
✤ การรายงานผลแตละชวโมงของวน 57
✤ การรายงานผลการผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรก 65
✤ การรายงาน WIP ตอ SWIP 69
✤ คาประสทธผลของอปกรณปฏบตการ 72
✤ มาตรวดสนบสนนแบบอนๆ ในเซลล 78
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
✤ การนำเสนอขอมล 81
✤ การทำใหมาตรวดสมรรถนะของเซลลใชการได 83
✤ เซลลและฝายงานทไมเกยวของกบการผลต 85
✤ บทสรป 87
บทท 4 ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน 89
✤ ปญหา 89
✤ การสรางกลองคะแนน 91
✤ การจดการกำลงการผลต 109
✤ การสรางรายไดจากการผลตแบบลน 112
✤ บทสรป 119
บทท 5 การยกเลกธรกรรมทสญเปลา 121
✤ จะตองมอะไรแลวบาง 123
✤ ธรกรรมของเซลล 125
✤ การตดตามแรงงาน 127
✤ ตนทนวตถดบ 130
✤ การตดตามสนคาคงคลง 131
✤ บทสรป 132
บทท 6 การบญชการเงนแบบลน 133
✤ มมมองใหมเกยวกบการควบคมการบญชภายใน 133
✤ การกำจดความสญเปลาออกจากกระบวนการบญชการเงน 135
✤ บทสรป 142
บทท 7 การจดการตามสายธารคณคา 143
✤ สายธารคณคาคออะไร 143
✤ สายธารคณคาแตละประเภท 145
✤ เพราะเหตใดจงตองเนนทสายธารคณคา 146
✤ เพราะเหตใดจงตองจดการธรกจผานทางสายธารคณคา 147
✤ การปรบปรงอยางตอเนอง 150
✤ เสนทางการพฒนาสการเปนองคกรสายธารคณคาแบบลน 151
✤ ปญหาและประเดนตางๆ 153
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
✤ เราจะระบสายธารคณคาไดอยางไร 156
✤ เราจำเปนตองเปลยนผงองคกรหรอไม 164
✤ พฒนาแผน 166
✤ บทสรป 166
บทท 8 มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา 169
✤ จดประสงคของมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาคออะไร 169
✤ ทมปรบปรงอยางตอเนองของสายธารคณคา 170
✤ การวดผลสายธารคณคาและการควบคมกระบวนการของสายธารคณคา 172
✤ มาตรวดของสายธารคณคาแตกตางจากมาตรวดแบบดงเดมอยางไร 172
✤ กลองคะแนน 174
✤ ยอดขายตอคน 175
✤ การจดสงตรงเวลา 177
✤ เวลาจากทารบถงทาสง 179
✤ การผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรก 182
✤ ตนทนเฉลยตอหนวย 184
✤ จำนวนวนของลกหนคงคาง 188
✤ มาตรวดสนบสนน 189
✤ การนำเสนอขอมล 190
✤ การทำใหมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาใชการได 192
✤ บทสรป 194
บทท 9 การคดตนทนสายธารคณคา 195
✤ การคดตนทนมาตรฐานแบบดงเดมมปญหาอยางไร 196
✤ การคดตนทนของสายธารคณคาทำงานอยางไร 199
✤ สาเหตททำใหการคดตนทนของสายธารคณคาเรยบงาย 204
✤ เราจะนำวธการคดตนทนตามสายธารคณคามาใชงานไดอยางไร 205
✤ เราจะจดการกบตนทนภายนอกสายธารคณคาไดอยางไร 207
✤ เราจะรตนทนของผลตภณฑไดอยางไร 207
✤ งบกำไรขาดทนของสายธารคณคาและโรงงาน 211
✤ บทสรป 213
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
บทท 10 การใชกลองคะแนน 215
✤ รายงานสมรรถนะของสายธารคณคา 217
✤ การแสดงผลการปรบปรงจากลน 219
✤ การแสดงผลกระทบของยทธศาสตรและแผนงาน 221
✤ บทสรป 222
บทท 11 การคำนวณตนทนผลตภณฑ – คณสมบตและคณลกษณะ 225
✤ สงทขบเคลอนตนทนในสายธารคณคาแบบลน 227
✤ วธการใชคณสมบตและคณลกษณะ 228
✤ ประโยชนของการคดตนทนตามคณสมบตและคณลกษณะ 241
✤ บทสรป 241
บทท 12 การยกเลกธรกรรมทสญเปลาเพมเตม 243
✤ การตดตามแรงงาน 245
✤ ตนทนวสด 253
✤ การตดตามสนคาคงคลง 256
✤ บทสรป 257
บทท 13 การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน 259
✤ จดประสงคของการวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงนแบบลน 260
✤ การวางแผนการเงนแบบลน 261
✤ การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงนแบบลน 262
✤ การวางแผนอปสงคของสายธารคณคา 267
✤ การวางแผนปฏบตการของสายธารคณคา 274
✤ การประชมวางแผน SOFP 289
✤ การประชม SOFP ของผบรหาร 297
✤ รปแบบอนๆ ในเรองเดยวกน 298
✤ การทำใหเกดจรง 299
✤ บทสรป 302
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
บทท 14 บญชการเงนแบบลน 2 305
✤ ความกาวหนาในดานอนๆ ของการบญชแบบลน 307
✤ บทบาทของนกบญช 323
✤ บทสรป 325
บทท 15 วสาหกจแบบลน 327
✤ วสาหกจแบบลนคออะไร 327
✤ วฒนธรรมแบบลน 331
✤ วธการลนแบบใด ทสนบสนนวสาหกจแบบลนในวงกวาง 334
✤ อะไรคอสาเหตททำใหวสาหกจแบบลน เขมงวดกบตนเอง 338
✤ บทสรป 339
บทท 16 การกำหนดตนทนเปาหมาย 341
✤ การกำหนดตนทนเปาหมายทำงานอยางไร 342
✤ การกำหนดตนทนเปาหมายนำไปใชทใด 343
✤ ขนตอนทตองดำเนนการมอะไรบาง 345
✤ หลงจากขนท 3 347
✤ ตวอยางของการกำหนดตนทนเปาหมายท ECI: ขนท 1 ถง 3 348
✤ การทำความเขาใจเกยวกบคณคาในมมมองของลกคา 353
✤ ตวอยางของการกำหนดตนทนเปาหมายท ECI: ขนท 4 ถง 6 355
✤ การคำนวณตนทนเปาหมาย 361
✤ ตวอยางของการกำหนดตนทนเปาหมายท ECI: ขนท 7 ถง 9 364
✤ การขบเคลอนไปสคณคาในมมมองของลกคา 367
✤ ตวอยางของการกำหนดตนทนเปาหมายท ECI: ขนท 10 ถง 12 370
✤ บทสรป 378
บทท 17 การขยายสายธารคณคา ออกไปภายนอกกำแพงขององคกร 379
✤ ทบทวนเกยวกบสายธารคณคาแบบลน 379
✤ ภาพของสายธารคณคาแบบขยาย 381
✤ การพจารณาคณคาและตนทนภายในบรษทของเราเอง 385
✤ ตวอยางของการขยายสายธารคณคาอยางมประสทธผล 389
✤ บทสรป 394
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
บทท 18 การวนจฉยการบญชแบบลน 395
✤ ทบทวนเสนทางการพฒนา 395
✤ การใชเครองมอวนจฉย 400
✤ บทสรป 400
บทท 19 ผงเชอมโยงการวดผลสมรรถนะ 403
✤ โครงสรางของมาตรวดสมรรถนะ 403
✤ การสรางชดมาตรวดสมรรถนะเบองตน 410
✤ ขนตอนการสรางมาตรวดสมรรถนะในบรษทของคณเอง 413
✤ บทสรป 419
บทท 20 ตารางเสนทางการพฒนา ในการยกเลกธรกรรม 421
✤ วธการใชตารางเสนทางการพฒนา 422
✤ ผงกระบวนการในการยกเลกธรกรรม 428
✤ บทสรป 431
บทท 21 การวเคราะหตนทนสายธารคณคา 433
✤ การวเคราะหตนทนสายธารคณคาคออะไร 435
✤ การคำนวณ VSCA 436
✤ ขนท 1: นยามสายธารคณคา 438
✤ ขนท 2: วเคราะหกำลงการผลต 443
✤ สถานะอนาคต 454
✤ ขนท 3: จำลองสถานการณการใชกำลงการผลต 461
✤ บทสรป 461
บทท 22 การวาดแผนผงสายธารคณคา 463
✤ แผนผงสายธารคณคากบการบญชแบบลน 464
✤ เพมขนตอนของสายธารคณคาในแผนผงสายธารคณคา 465
✤ สารสนเทศในกลองขอมล 466
✤ บทสรป 470
เกยวกบผเขยน 471
เกยวกบผแปล 472
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
15บทนำ
แตละบรษทนนอยกนคนละระดบขนของการบญชแบบลนและแงมมอนๆ ของ
การคดแบบลน วธการบญชแบบลนทเหมาะสมสำหรบแตละบรษทจะแตกตางกนออก
ไปตามวฒภาวะของบรษทนนๆ ในการผลตแบบลนและประเดนปญหาทพวกเขาเผชญ
อย การบญชแบบลนนนมเสนทางการพฒนา (Maturity Path) อย เมอคณเตบโตม
วฒภาวะมากขนในแนวคดแบบลน วธการบญชแบบลนทเพมขนมาจะมประโยชน
หนงสอเลมนสามารถอานไดตงแตตนจนจบ แมจะไมไดถกเขยนขนมาแบบ
นน จดเรมตนในการเขยนหนงสอเลมนคอ การวนจฉยการบญชแบบลน (Lean Ac-
counting Diagnostic) ซงหาไดจากไฟลทสามารถดาวนโหลดไดจากเวบไซต http://
publishing.eisquare.com/download (ผใช = 7062006 รหสผาน = EI-0053) การ
วนจฉยนถกออกแบบมาเพอชวยคณในการประเมนความคบหนาของบรษทคณใน
ดานการบญชแบบลน และพฒนาแผนการนำแนวทางการปรบปรงจากลนมาใชงาน
และบทท 18 มคำแนะนำการใชแบบวนจฉยการบญชแบบลนดวย
เสนทางการพฒนา
ขณะทคณพจารณาแบบวนจฉยการบญชแบบลน คณจะพบ 3 คอลมนทชอวา
“การนำรองลน” “การจดการตามสายธารคณคา” และ “วสาหกจแบบลน” ในหนงสอเลมน
เราเรยกคอลมนเหลานวา “ระดบในเสนทางการพฒนา”
บรษทสวนใหญจะเรมตนเสนทางลนโดยการสรางเซลลการผลตแบบลนเพอนำ-
รอง ซงเรยกวา “การนำรองลน” ในแบบวนจฉย พวกเขาจะกระตอรอรนกบการผลตแบบลน
และเขารวมบางการฝกอบรม พวกเขาจะไดเรยนรวธการวาดแผนผงสายธารคณคา (Value
Stream Map) และวธการออกแบบเซลลการผลต (Production Cell) ทไหลไดราบรนกวา
ปฏบตการปจจบนของพวกเขามาก พวกเขาจะเรมนำเซลลแบบลนมาใชในโรงงาน เซลล
บทนำ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
16 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
เหลานใชการผลตเปนชดขนาดเลก (Small Batch) วธการไหลและการดง งานทเปน
มาตรฐาน และวธการของลนแบบอนๆ เซลลเหลานจะมผลสำเรจอยางเหนไดชดและ
ทกคนตางยนดกบการปรบปรงดานปฏบตการทเกดขน
วธการบญชแบบลน 4 วธตอไปนทเปนเรองจำเปนสำหรบบรษททอยในขนแรกๆ
ของวธการคดแบบลน:
D การวดสมรรถนะเซลลการผลต (บทท 3)
D ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน (บทท 4)
D การยกเลกธรกรรมทสญเปลา (บทท 5)
D การบญชการเงนแบบลน (บทท 6)
การวดสมรรถนะของเซลลใหมทใชแนวทางแบบลนเปนสงทจำเปนสำหรบการ
ตดตามและควบคมการไหลในการผลตแบบใหม ถาคณใชมาตรวดแบบเดมกบเซลล
เหลาน มาตรวดจะเปนอปสรรคตอความสำเรจของเซลลลนเหลาน และผลกใหผคน
กลบไปตามแนวทางเดมของตน ถาคณตงใจจะใหผลของการปรบปรงเชงการปฏบต-
การในเซลลสงผลออกมาในผลกำไรขาดทนหรอผลเชงการเงน คณนาจะผดหวง
ผลประโยชนสวนใหญของการปรบปรงดวยลนไมไดชวยปรบปรงผลการเงนในระยะ
สน คณตองหาวธการอนในการประเมนผลเชงการเงน
การเรมยกเลกระบบควบคมททำจากรายการธรกรรมของบรษทไมมคำวาสาย
เกนไป ระบบแบบนมความสญเปลาเกดข นมหาศาลและเพมตนทนใหกบองคกร
ในขนแรกๆ ของลน เราคงไมสามารถปรบเปลยนอะไรไดมาก แตคณสามารถเรมยกเลก
การรายงานผลอยางละเอยดโดยสวนใหญในเซลลแบบลน และ (อาจ) ปลอยสนคา
คงคลงไดโดยอตโนมตตามจำนวนหนวยทดำเนนการจนเสรจสนแลว (หรอกลาวอก
อยางหนงวาเปนการแจงขอมลยอนหลง) แทนทจะปอนขอมลดวยมออยางเหนดเหนอย
นอกจากนน คณยงสามารถนำแนวคดเดยวกนนไปใชกบกระบวนการบญชการเงนและ
กำจดความสญเปลาในสำนกงานบญชไดเชนกน การทำเชนนจะทำใหเวลาบางสวนของ
บคลากรวางลงและสามารถนำมาใชกบการปรบปรงลนในสวนอนๆ ทมความสำคญ
มากกวา เชน การบญชแบบลน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
17บทนำ
การจดการตามสายธารคณคา
เมอเซลลลนประสบความสำเรจแลวในขนตน บรษทสวนใหญจะเรมรบรวา
แนวคดแบบลนมอะไรมากกวาแคการปรบเปลยนในระดบพนทปฏบตงาน พวกเขาเรมรบรวา
ทกอยางทพวกเขาทำเพอสรางคณคาและบรการลกคานนไดรบผลจากวธการของลน
ทจรงแลว การปรบปรงในเซลลอาจไมมผลจรงๆ ตอการบรการสำหรบลกคาหรอตนทน
ของปฏบตการเลย ปญหาตางๆ มกเคลอนยายจากเซลลทปรบปรงแลวไปยงขนตอน
ตอไปในกระบวนการ ขนตอไปในเสนทางการพฒนา คอการรบรวาคณจะตองเปลยน
แปลงและปรบปรงทงสายธารคณคา ไมใชแคเซลลการผลตระดบพนทปฏบตงาน
การจดการสายธารคณคานนเปนวธการดำเนนธรกจทแตกตางจากเดมมาก
โครงสรางของแตละฝายถกเปลยนแปลงไปอยางมนยสำคญ บทบาทของบคลากรใน
องคกรกเปลยนแปลงไปดวย วฒนธรรมของธรกจเปนสงทกำกบการเปลยนแปลงเชนน
เมอแนวคดของการจดการสายธารคณคาเรมเปนรปเปนรางภายในบรษท จำเปนตองม
การเปลยนแปลงบางดานเกดขน คอ:
D การวดสมรรถนะของสายธารคณคา (บทท 8)
D การคดตนทนสายธารคณคา (บทท 9)
D กลองคะแนนและการวเคราะหตนทนสายธารคณคาและความสามารถของ
สายธารคณคา (บทท 10)
D การตดสนใจเกยวกบลน (บทท 9)
D การยกเลกธรกรรมอยางถอนรากถอนโคน (บทท 12)
D วธการใหมๆ ในการวางแผนและการทำงบประมาณ (บทท 13)
จะตองมการวดผลใหมๆ สำหรบสายธารคณคาแตละสายของบรษท และผ-
จดการสายธารคณคาตองรบผดชอบการปรบปรงมาตรวดเหลาน บทบาทของผจดการ
สายธารคณคานนกวางกวาแคการผลต หนาทงานยงรวมไปถงการเพมรายไดจากสาย-
ธารคณคา การกำจดความสญเปลา การสรางคณคาใหลกคาเพมขนและการหาเงน
ใหกบบรษท
จำเปนตองมการรายงานผลทางดานการเงนในรปแบบใหมเพอสนบสนนความ
พยายามดานสายธารคณคาเหลาน การคดตนทนสายธารคณคาเปนสงททำไดงาย
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
18 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ใหขอมลการจดการทดเยยมและทนทวงท รวมทงยกเลกความจำเปนของระบบการคด
ตนทนและระบบการจดการดานบญชท ซบซอนซ งเปนตวถวงของบรษทสวนใหญ
การคดตนทนของสายธารคณคาเปนเรองทเขาใจไดงายมาก สงททำใหแตกตางจาก
ระบบบญชแบบดงเดม (ทมการปนสวน การคดคาโสหยการผลตเขางาน และการ
รายงานผลความแตกตาง) กลาวคอ การคดตนทนสายธารคณคาเปนการทำบญชตนทน
โดยตรงของสายธารคณคาแบบเรยบงาย ทกคนในบรษทสามารถเขาใจได
การคดตนทนสายธารคณคาจะนำไปสแนวทางอนๆ อกหลายแนวทาง ตนทน
มาตรฐาน (Standard Cost) ของผลตภณฑจะถกยกเลกไป เพราะตนทนจะถก
รวบรวมและรายงานตามสายธารคณคา ไมใชตามผลตภณฑ อยางไรกตาม บรษท
สวนใหญทำการตดสนใจวนตอวนโดยใชตนทนมาตรฐาน ดงนน จงตองมวธการใหมๆ
สำหรบการใหขอมลเพอทำการตดสนใจแบบลน เชน ความสามารถในการทำกำไรจาก
คำสงซอของลกคา การตดสนใจผลตเองหรอซอ การพจารณาเหตผลสนบสนนผลตภณฑ
การโอนระหวางบรษท ฯลฯ
ถาเราตองจดการตามสายธารคณคา เราตองวางแผนและคดงบประมาณ
สำหรบสายธารคณคาแตละสาย ไมใชแตละแผนก การทำเชนนจะนำไปสการเรมทำการ
วางแผนการขาย ปฏบตการและการเงน (Sales, Operations, and Financial Planning)
ซงแผนและงบประมาณจะมการทบทวนใหมทกเดอนใหทนตอเหตการณและใชงานได
เสมอ การวางแผนสายธารคณคาแบบพลวตนเปนเบองหลงททรงพลงในการนำยทธ-
ศาสตรแบบลนมาใชงาน
การแนะนำการคดตนทนของสายธารคณคาและวธการตางๆ ทเกยวของ ชวย
ใหเรายกเลกธรกรรมตางๆ ออกจากกระบวนการธรกจของบรษทไดแบบถอนรากถอน-
โคน การทำเชนนชวยลดทงเวลา ความพยายาม และเงนทน และชวยใหบคลากรมเวลาวาง
ทจะปรบปรงอยางตอเนองตามแนวทางของลนไดอยางมประโยชน แทนทจะใชเวลาปอน
ขอมลเขาระบบคอมพวเตอรดวยขอมลทมกจะลาชา มกสงผลเสย และใหขอมลชนำ
ไปในทางทผด
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
19บทนำ
วสาหกจแบบลน
คณลกษณะขอหนงของวสาหกจแบบลน (Lean Enterprise) คอการมงเนนท
ลกคา หลกการขอแรกในวธคดแบบลนเนนไปทการสรางคณคา (Value) ใหแกลกคา
การใชหลกการกำหนดตนทนเปาหมาย (Target Costing) ทอธบายในบทท 16 ทำให
หลกการนเปนปจจยหลกทผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงและปรบปรงทวทงองคกร
การกำหนดตนทนเปาหมายเรมตนดวยการทำความเขาใจวาอะไรเปนสงทสรางคณคา
ใหแกลกคาและรเรมโครงการการเปลยนแปลงแบบบรณาการเพอทำการตลาด ขาย
ออกแบบ ผลต และสนบสนนผลตภณฑและบรการทสรางคณคาใหแกลกคามาก
ขนเร อยๆ ไปพรอมกบการสรางรายไดและกำไรทสงมากขนมากใหแกบรษท ไมม
“ไมกายสทธ” ใดทจะชวยใหธรกจประสบความสำเรจไดในทนท แตเมอนำหลกการ
กำหนดตนทนเปาหมายมาใชงานอยางถกตอง โดยเนนทคณคาของลกคา ใหทกอยาง
เปนลน และมความสามารถในการทำกำไร จะทำใหองคกรกลายเปนวสาหกจแบบลน
อยางเตมขน
คณลกษณะขอท 2 ของวสาหกจแบบลน คอ ลกษณะธรรมชาตทรวมไมรวมมอ
กน วสาหกจแบบลนเลอกทจะประสานงานกบลกคา ผจดสงวตถดบ และหนสวนธรกจ
ภายนอกรายอนๆ ใหมากทสดเทาทจะทำได การรวมมอกนแบบนนำไปสการใชงานแผนผง
สายธารคณคาระดบมหภาค ทไมไดครอบคลมแคปฏบตการของบรษท แตครอบคลม
ปฏบตการของลกคา ผจดสงวตถดบ และหนสวนภายนอก ขอบเขตทกวางขนทำใหตอง
ใชเครองมอททรงพลง อยางเชน การวเคราะหตนทนและความสามารถในการทำกำไร
เพอใหไดประโยชนสงสดจากวธการของลนสำหรบทวทงบรษทและหนสวนคคาทกราย
แทนทจะแคเจรจาตอรองราคากบลกคา วสาหกจแบบลนจะทำงานรวมกบลกคาอยางเปด
กวางเพอปรบปรงการไหล ลดความสญเปลา และเพมคณคา ทกฝายตางไดผลดกวาเดม
แทนทจะ “บบ” ผจดสงวตถดบใหไดราคาทตำลงและไดรบการบรการทดขน วสาหกจ
แบบลนจะทำงานรวมกบผจดสงวตถดบเพอกำจดความสญเปลา ปรบปรงการไหล และ
สรางคณคาเพมมากขน เมอใชวธน ทกฝายจะไดผลดกวาเดม โดยเฉพาะลกคา
วธการบญชแบบลนทพฒนามากขน มดงน:
D การกำหนดตนทนเปาหมาย (Target Costing) (บทท 16)
D การขยายขอบเขตของสายธารคณคาใหไกลกวา “กำแพงรว” ขององคกร
(บทท 17)
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
20 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
วธการใชหนงสอเลมน
แมวาบางคนไดประโยชนจากการอานหนงสอเลมนตงแตตนจนจบ แตหนงสอ
เลมนถกออกแบบมาใหอานตามการวนจฉยการบญชแบบลน (Lean Accounting
Diagnostic) แนวทางทดทสดคอการทบทวนสถานะปจจบนของบรษทคณในดานการ
บญชแบบลนแลวอานบททเกยวของกบหวขอทคณรสกวาเปนประโยชนตอคณมากท
สดในตอนน
เราไดแนบตารางทโยงแตละสวนของแบบวนจฉยเขากบบทตางๆ ในหนงสอ
เลมน คำแนะนำบางสวนในแบบวนจฉยไมไดรวมอธบายไวในหนงสอเลมน หวขอ
เหลานถกพจารณาแลววาเกนขอบเขตของหนงสอเกยวกบการบญชแบบลนจงไมได
อธบายไว หวขอเหลานเปนหวขอทอธบายไวในหนงสอชนเยยมอกหลายเลมทหาได
ทวไป เราไดหมายเหตขอมลทไมไดอธบายไวในเชงอรรถของบทนและระบหนงสอ
อางองทแนะนำสำหรบผทสนใจศกษาหวขอเหลานเพมเตม
ใหทมงานลนของคณใชแบบวนจฉยและเนอหาในบททเกยวของตลอดเวลาขณะ
ทบรษทกำลงแปลงสภาพสการบญชแบบลน แสดงขอมลตรวจสอบและความคบหนาใน
สวนทเกยวของไวเปนระยะๆ เพอจะไดเปนเครองมอสำคญหนงในการเปลยนแปลงน
นอกจากนน คณสามารถดาวนโหลดไฟลตางๆ ทบรรจเครองมอซงสนบสนน
วธการบญชแบบลนไดจากเวบไซต http://publishing.eisquare.com/download
ซ งจะมแมแบบไฟล Excel และขอมลท เสร มกรณศ กษาการวเคราะหต นทน
สายธารคณคาของ ECI ทอธบายในหนงสอ คณสามารถนำขอมลของคณเองมาใชกบ
ไฟลแมแบบแตละไฟลได
โปรดตดตามเวบไซตของ BMA Inc. (www.maskell.com) เพอขอมลกรณศกษา
อนๆ เพมเตม และแนวคดใหมๆ ในการปรบปรงการบญชแบบลนของคณ ขณะทคณ
กำลงดำเนนไปบนเสนทางแหงลน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
21บทนำ
1สำหรบเนอหาทเขาใจไดเกยวกบการใชวธการ “ออกแบบการทดลอง” (Design of Experiments : DOE) เราขอแนะนำหนงสอ ชนเยยมโดย Mark J. Anderson และ Patrik I. Whitcomb ชอ DOE Simplified, Practical Tools for Effective Experimentation Productivity Inc., Portland, Oregon 2000 2หวขอเกยวกบความแปรปรวนเชงสถตนนอยนอกขอบเขตของหนงสอเลมน เราขอแนะนำผอานใหอางองหนงสอชนเยยมทมอยหลาย เลมเกยวกบหวขอน เลมหนงทเราคดวาอานไดงายทสดเขยนโดย Stephen R. Schmidt, Mark J. Kiemele และ Ronald J. Berdine ชอ Knowledge Based Management, Unleashing the Power of Quality Improvement. Air Academy Press & Associates, Colorado Springs, CO, 1998 หนงสอทดอกเลม ทเปนเชงวชาการมากกวาแตยงอานไดงาย เขยนโดย Donald J. Wheeler ชอ Understanding Variation, the Key to Managing Chaos. SPC Press, Knoxville, Tennessee, 1993
หวขอของแบบวนจฉย
หวขอยอยของแบบวนจฉย(ถาม)
เรมนำรองลนแลว
การจดการตามสายธาร
คณคา
วสาหกจแบบลน
บญชการเงน บทท 6 บทท 14 บทท 14
บญชการปฏบตการ
บทท 5บทท 20
บทท 12บทท 20
บทท 12
บญชการจดการ
การจดเรยงเปาหมายดานลน บทท 19 บทท 19 บทท 161
บทท 8บทท 10
การทำงบประมาณและการวางแผน บทท 6 บทท 13 บทท 13
การจดการกบความสามารถในการทำกำไรของผลตภณฑ
บทท 4บทท 9บทท 11
บทท 16
สนบสนนการแปลงสภาพสลน
บทบาทของบคลากรฝายการเงน บทท 6 บทท 14 บทท 14
บทท 4บทท 8บทท 10บทท 21
การมอบอำนาจใหและการเรยนร บทท 3 บทท 8 บทท 13
ผลประโยชนดานการเงนจากการเปลยนแปลงสลน
บทท 4บทท 21
บทท 4บทท 21
การจดการธรกจแบบลน
บทท 7บทท 8บทท 9บทท 10
บทท 7บทท 8บทท 9บทท 10
บทท 15บทท 11บทท 16
บทท 15บทท 16บทท 17
การรบรผลงานและการใหรางวล บทท 3 บทท 8 บทท 15
วดผลสมรรถนะ บทท 3
การปรบปรงอยางตอเนอง บทท 4บทท 21
บทท 16บทท 17
บทท 13
การจดองคกรตามสายธารคณคา บทท 7
คณคาสำหรบลกคาและการกำหนดตนทนเปาหมาย
บทท 15
บทท 162
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
23การบญชแบบลนสำคญอยางไร
บทท 1
การบญชแบบลนสำคญอยางไร
วชาการบญชดลกลบ มกฎกตกาจำนวนมากท ตรวจตราโดยผ สอบบญช
และหนวยงานกำกบดแลทงหลาย หากไมมหลกฐานมากเพยงพอวากฎทใชอยไมได
แสดงภาพทางเศรษฐกจทแทจรงแลว วธการบญชจะไมมการเปลยนแปลง อยางไร
กตาม มบรษทจำนวนมากขนกำลงตงคำถามเกยวกบความถกตองเหมาะสมของระบบ
บญชตนทนในปจจบนสำหรบการดำเนนการผลตแบบลน บรษทเหลานกำลงคนหา
วธการบญชท สอดคลองกบสมมตฐานภายใตการเปลยนแปลงขนานใหญทเกดข น
ในการปฏบตการผลตทกวนน ซ งไมเหมอนกบสมมตฐานของการผลตแบบดงเดม
อกตอไป ดงนนเราจงเรมคำถามพนฐานเพอการอภปรายวา “การบญชแบบลนสำคญ
อยางไร” เจตนาคอแสดงใหเหนวาปญหาทรายแรงจะเกดขน เมอบรษทใชวธการ
ผลตแบบลนแตยงคงใชการบญชตนทนแบบดงเดม ในบทถด ๆ ไปจะไดอธบายวธการ
บญชทสนบสนนการผลตแบบใหม
เหตผลทการบญชแบบลนมความสำคญนนเปนไปทงดานบวกและลบ เหตผล
ดานบวกทสนบสนนคอการบญชแบบลนนน:
D ใหสารสนเทศทดกวาสำหรบการตดสนใจแบบลน และนำไปสรายไดและ
ความสามารถในการทำกำไรทเพมสงขน
D ชวยลดเวลา ตนทน และความสญเปลาโดยยกเลกธรกรรมและระบบท
สญเปลา
D ทำใหเหนถงความเปนไปไดในประโยชนเชงการเงนจากความคดรเรมในการ
ปรบปรง และเนนไปยงยทธศาสตรท จำเปนตอการบรรลผลประโยชน
ดงกลาว
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
24 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting
D จงใจใหมการปรบปรงแบบลนในระยะยาวโดยขอมลและสถตทเนนเรอง
ลนเปนหลก
D กลาวถงคณคาในมมมองของลกคาโดยตรง จากการเช อมโยงมาตรวด
สมรรถนะการปฏบตงานเขากบตวผลกดนการสรางคณคาและขบเคลอน
การเปลยนแปลงใหเกดคณคานสงสด
สวนเหตผลดานลบสมพนธกบขอบกพรองของระบบบญช ระบบการควบคม
และการประเมนผลแบบดงเดม ระบบเดมใชการไมไดสำหรบบรษททใชแนวคดแบบลน
ทงยงเปนอนตราย ไมใชเพราะวาระบบเดมเปนวธการทำงานทผด แตเปนเพราะระบบ
เดมถกออกแบบมาเพอสนนสนนการผลตครงละมากๆ (Mass Production) การผลตแบบ
ลนและวธแบบลนอนๆ นนขดแยงกบกฎการผลตครงละมากๆ ซงเมอนำระบบการบญช
แบบดงเดมมาใช จงเกดความขดแยงขน
ปญหาทเกดจากระบบบญช ระบบการควบคม และการประเมนผลแบบดงเดม
มดงตอไปน:
D จงใจใหใชกระบวนการทไมใชแบบลน เชน การผลตครงละจำนวนมากๆ และ
ทำใหสนคาคงคลงเพมขน
D เปนการสญเปลา เพราะระบบเดมมงานทไมจำเปนในการเกบและวเคราะห
ขอมลจำนวนมาก การจดทำรายงานทไมมประโยชน ตลอดจนกอภาระงาน
ทไมเพมคณคา
D ตนทนมาตรฐาน (Standard Cost) สามารถเปนอนตรายตอกจการแบบ
ลนเพราะตนทนมาตรฐานองจากวธการผลตครงละมากๆ ในขณะทการ
ผลตครงละมากๆ เนนหลกการประหยดจากขนาด (Economies of Scale)
ผานการผลตเปนเวลายาวนาน สวนการผลตแบบลนเนนผลตผลตภณฑ
ทละชน จงไมเปนทแปลกใจวาวธการบญชแบบดงเดมนอาจตดสนใจจาง
ผอนผลต แทนทจะทำการผลตชนสวนบางชนเอง นอกจากนน วธการบญช
แบบดงเดมซบซอนและยงยากในการสรางรายงาน ทำใหเกดความเขาใจผด
ในเรองตนทนและผบรหารตดสนใจผดพลาดในหลายเรองทเปนประเดน
สำคญ อาท จะผลตเองหรอซอ ความสามารถในการทำกำไรจากคำสงขาย
รวมถงเหตผลสนบสนนการผลตสนคาหรอบรการลกคา และอนๆ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
25การบญชแบบลนสำคญอยางไร
การบญชแบบลนจะทำใหม:
m การวดสมรรถนะการปฏบตงานแบบลน แทนทการวดสมรรถนะแบบ
ดงเดม
m วธการประเมนผลกระทบเชงการเงนจากการปรบปรงกระบวนการผลต
แบบลน
m วธการในการทำความเขาใจตนทน ตนทนผลตภณฑ และตนทนสายธาร
คณคาทดขน
m วธในการกำจดความสญเปลาจำนวนมากออกจากระบบบญช ระบบการ
ควบคมและการวดผลแบบดงเดม
m เวลาทประหยดไดสำหรบบคลากรฝายการเงนเพอนำไปใชในการปรบ
ปรงแบบลน
m วธการใหมในการตดสนใจสำหรบผบรหารเกยวกบการตงราคา การ
วเคราะหความสามารถในการทำกำไร การตดสนใจวาจะผลตเองหรอ
ซอ เหตผลสนบสนนการผลตสนคาหรอบรการลกคา
m วธการเนนใหธรกจดำเนนการสรางคณคาสำหรบลกคา
ตนทนมาตรฐานกอใหเกดพฤตกรรมทผดไดอยางไร
กระบวนการผลตตามทแสดงในภาพท 1.1 แสดงเครองจกรขนรปเหลกกลาทผลต
อปกรณอตสาหกรรม กอนทจะมการปรบปรงการผลตแบบลนนน บรษทแหงนผลตชด
(Batch) ละ 2,500 หนวย ผานกระบวนการผลต 4 ขนตอน ทใชเวลานำ (Lead Time)
6 สปดาห และมจำนวนวนในสนคาคงคลง 25 วนกอนจะจำหนาย ดวยอตราการสงมอบ
ตรงเวลา 82% ตนทนมาตรฐานตอหนวยคอ 21.50 เหรยญสหรฐฯ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
27การบญชแบบลนสำคญอยางไร
ธรรมดาใชเวลาสนกวาในเครอง CNC และขนาดของชดกลดลงเหลอราวๆ 250 หนวย
เซลลการผลตแบบใหมเปนไปตามภาพท 1.2
ผลลพธนาประทบใจ เวลานำ (Lead Time) ลดลงเหลอ 2 วน จำนวนวนสนคา
คงคลงลดจาก 25 เหลอ 5 วน และอตราการสงมอบของตรงเวลาเกอบสมบรณแบบ
แตเมอดตวเลขตนทนจะใหภาพทแตกตางออกไป กลาวคอ ตนทนมาตรฐานเพมขน!
เมอบรษทนเหนตวเลข พวกเขาตดสนใจยกเลกเซลลการผลตแบบลนและกลบไป
ใชวธการผลตแบบดงเดม เพยงเพราะวาตนทนการผลตสนคาเพมขน นไมใชการตดสนใจ
ทถกตอง ตนทนจรงไมไดเพมขน ปญหาคอระบบตนทนมาตรฐานใหขอมลทผดพลาด
เกยวกบตนทนผลตภณฑ
ปญหาแบบนเกดขนไดครงแลวครงเลา เมอบรษทเรมแนะนำระบบการผลตแบบ
ลน วธการบญชตนทนมาตรฐานใหขอมลสารสนเทศททำใหหลงผดไดงาย ทำใหผบรหาร
ตดสนใจผดพลาด
บรษททเรมใชวธการผลตแบบลนสะดดเขากบปญหาเหลานเกอบทกบรษท ม
การปรบปรงวธกระบวนการทำงานอยางขนานใหญ แตมการปรบปรงตวเลขการเงนเพยง
เลกนอย หรอไมมเลย บอยครงทตวเลขการเงนแสดงวาแยลงในขณะทการเปลยนแปลง
แบบลนกำลงดำเนนไปในทางด
ตนทนมาตรฐานผดหรอ?
ตนทนมาตรฐาน (Standard Cost) เปนวธการทดสมบรณแบบใน
การคำนวณตนทนผลตภณฑสำหรบบรษทท ม งใชวธการผลตท ผลตคร งละ
มากๆ การคดตนทนมาตรฐานมพนฐานอยบนสมมตฐานเกยวกบกระบวนการ
ผลต ขอสมมตฐานเหลานเปนจรงสำหรบบรษทผผลตแบบดงเดมทผลตเปนชด
และมแถวคอย (Batch and Queue) เพราะวาการผลตแบบดงเดมสนบสนน
การดำเนนการผลตตอเนองนานๆ เพอใหเกดการประหยดจากขนาด ในทางกลบ
กน การผลตแบบลนมงผลตทละช น และผลตผลตภณฑเม อลกคาตองการ
เทานน ตนทนมาตรฐานมแนวโนมทำใหผลตมากเกนไป ทำใหเกดสนคาคงคลง
สวนเกนและทำใหการไหลของการผลตแยลง ซงตรงกนขามกบเปาหมายของ
การผลตแบบลน
ตนทนมาตรฐานไมใชวธการทผด แตไมเหมาะสมสำหรบการผลตแบบลน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
29การบญชแบบลนสำคญอยางไร
ลดปรมาณการผลตทสมพนธกบการลดระดบสนคาคงคลงลง การลดสนคาคงคลงทเกดขน
เพยงครงเดยวตอนเรมตนนทำใหตวเลขกำไรขนตนตดลบ
นคอประเดนปญหาทพบบอยเมอนำวธการผลตแบบลนมาใช ในระยะสน ม
ผลการปรบปรงดานการเงนเพยงเลกนอย และการลดสนคาคงคลงอยางทนททนใดสงผล
ดานลบตอความสามารถในการทำกำไร วธการบญชแบบดงเดมไมสามารถแสดงผล
ประโยชนดานการเงนของการผลตแบบลน เราจำเปนตองมวธการทดกวาในการระบผล
กระทบดานการเงนจากการปรบปรงดวยลน1
เราตองมวธทดกวาในการทำความเขาใจตนทนผลตภณฑ
บรษทหนงไดสรางเซลลแบบลนโดยเฉพาะเพอผลตผลตภณฑ A เซลลนสามารถ
ผลตสนคาได 10 ช น/ช วโมง และตนทนรวมของกระบวนการผลต (รวมตนทนการ
สนบสนนและโสหยทงหมดแลว) เทากบ 580 เหรยญสหรฐฯ /ชวโมง ตนทนวตถดบเทากบ
42 เหรยญสหรฐฯ ตอชน ตนทนของผลตภณฑ A จะเปนเทาใด? ตนทนตองเทากบ
100 เหรยญสหรฐฯ ตอหนวย (42+58) เนองจากตนทนแปลงสภาพเทากบ 580 เหรยญ
สหรฐฯ / 10 หนวยทผลตได/ชวโมง
บรษทนเปดตวผลตภณฑแบบท 2 คอ ผลตภณฑ B เขาไปในเซลลน ผลตภณฑ
A และผลตภณฑ B สามารถสลบกนผลตไดภายในเซลลน อตราการผลตยงคงเทากบ 10
งบกำไรขาดทน : เหรยญสหรฐฯ
สถานะปจจบน กอนลน สถานะอนาคต หลงลน การปรบปรงจากลน
รายได 216,200 216,200 -
ตนทนการผลต 121,043 119,000 (2,043)
ตนทนวตถดบ 71,944 71,944 -
การลดสนคาคงคลงท
เกดเพยงครงเดยว
- 12,243 -
ตนทนโสหยการผลต 20,000 20,000 -
ตนทนรวม 212,987 223,187 10,200
กำไรขนตน 3,213 (6,987) (10,200)
1บทท 4 “ผลประโยชนดานการเงนจากการปรบปรงดวยลน”
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
31การบญชแบบลนสำคญอยางไร
2บทท 9 “การคดตนทนสายธารคณคา” บทท 11 “การคำนวณตนทนผลตภณฑ – คณสมบตและคณลกษณะ”
องคกรทเปนลนจะไมใชตนทนมาตรฐานในการตดสนใจวนตอวนหรอสปดาหตอ
สปดาห ขอมลตนทนจะถกโยงเขากบการไหลของผลตภณฑผานสายธารคณคา เมอมการ
นำวธการผลตแบบลนมาใชเตมท องคกรกไมไดเปน Job Shop และตนทนของงานการ
ผลตและผลตภณฑแตละแบบจะไมมความหมายอกตอไป สายธารคณคาจะเปนเหมอน
โรงงานทผลตตามกระบวนการ และวธการคดตนทนระบบตนทนชวง (Process Costing)
จะเปนประโยชนมากกวาการคดตนทนงาน (Job Costing) แบบดงเดม2
เราจำเปนตองมวธการวดผลการปฏบตงานลนในรปแบบใหม
การวดสมรรถนะการปฏบตงานดานการบญชแบบดงเดมนำไปสพฤตกรรมทไม
เปนลน ผผลตหลายรายใชมาตรวดทเกยวของกบประสทธภาพดานแรงงานและการใช
ประโยชนจากอปกรณ การวดผลเหลานจะทำใหเราทำการผลตมากขน มการสะสม
สนคาคงคลง และเพมขนาดของชดการผลต (Batch Size) ปญหาจะเลวรายไปกวาเดม
อกเมอนำขอมลชดเดยวกนนไปคำนวณหาผลแตกตางดานการเงนทตองนำมาถกเถยง
อภปรายในการประชมตนทนประจำเดอน
หลายๆ บรษทเนนทการคดตนทนคาโสหยการผลต การทำเชนนชนำใหหวหนา
งานการผลตและพนกงานปฏบตงานผลตผลตภณฑจำนวนมากเกนไปเชนกน พวกเขาอาจ
ไมเขาใจเรองการคดตนทนคาโสหยอยางเตมท แตพวกเขารวาจะกนพวกนกบญชตนทน
ใหไมมาสนใจพวกเขาไดโดยการผลตใหมากขนและสะสมสนคาคงคลง เหตการณเฉพาะ
เชนนมกเกดในตอนปลายเดอน และมกมสวนทำใหเกดการเรงเขนผลตภณฑใหพนๆ โรงงาน
ในชวงเวลาสดทายไมกวนตอนปลายเดอนนนๆ ซงเปนการสญเปลาและไมเปนการทำงาน
แบบลน
ผลตภณฑ A ผลตภณฑ B
ตนทนมาตรฐาน = 90.06 เหรยญสหรฐฯ
- แรงงาน 17 นาท @ 24.23 เหรยญสหรฐฯ /ชวโมง =
6.87 เหรยญสหรฐฯ
- โสหย ท 600% = 41.19 เหรยญสหรฐฯ
- วตถดบ = 42 เหรยญสหรฐฯ
ตนทนมาตรฐาน = 109.84 เหรยญสหรฐฯ
- แรงงาน 24 นาท @ 24.23 เหรยญสหรฐฯ /ชวโมง =
9.69 เหรยญสหรฐฯ
- โสหย ท 600% = 58.15 เหรยญสหรฐฯ
- วตถดบ = 42 เหรยญสหรฐฯ
ตนทนจรง = 100 เหรยญสหรฐฯ ตนทนจรง = 100 เหรยญสหรฐฯ
ตนทนมาตรฐานตำเกนไป ตนทนมาตรฐานสงเกนไป
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
32 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting
การวดผลแบบดงเดมยงมจดออนรายแรงอยอก 3 ขอ ขอแรก มนลาชาเกนไป
โดยสวนใหญแลวการวดผลจะไดขอมล ณ ตอนสนเดอน ขอท 2 โดยหลกแลวเปนการ
วดผลเชงการเงน การวดผลเชงการเงนมกเหมาะกบบคลากรฝายการเงนและผจดการ
ระดบอาวโสของบรษท แตมประโยชนจำกดมากสำหรบการปรบปรงกระบวนการ การ
สรางคณคาแกลกคา และการกระตนบคลากรใหมงสเปาหมายดานลน ขอท 3 มนซบซอน
เกนไป คนสวนใหญไมเขาใจมาตรวดเหลานและทำใหเกดการประชมทกนเวลานานไมเกด
ประโยชน ทงยงนำไปสความหงดหงดและตงเครยดภายในบรษท
การวดสมรรถนะการปฏบตงานภายในองคกรแบบลนเปนแกนกลางในการ
ควบคมและปรบปรงธรกจ องคกรแบบลนจะใชมาตรวดสมรรถนะการปฏบตงานทเรยบ
งายและออกแบบมาเปนอยางดเพอชวยในการควบคมดานปฏบตการและดานการเงน ชวย
กระตนบคลากรไปสพฤตกรรมแบบลน ชวยกำกบและรเรมการปรบปรงอยางตอเนอง และ
ชวยใหมทศทางการจดการและการตดสนใจไดอยางชดเจน
ผผลตทเปนลนตองวดสมรรถนะการปฏบตงานใน (อยางนอยทสด) 3 ระดบ
ของธรกจ คอ
D วดผลเซลลการผลต
D วดผลสายธารคณคา
D วดผลระดบบรษทหรอระดบโรงงาน
การวดผลควรไมมากนก และมาตรวดเหลานตองเนนทประเดนปญหาเกยวกบ
ลนทเราตองการใหบคลากรสนใจ การวดผลระดบเซลล3 สวนใหญถกออกแบบมาเพอ
สนบสนนบคลากรฝายปฏบตการใหดำเนนการเรองทตองทำใหสำเรจไดภายในวนน
กลาวคอ สรางผลตภณฑทมคณคา อยางตรงเวลา โดยสอดคลองกบความตองการของ
ลกคา มาตรวดเหลานตดตามไดดวยสายตา (สวนใหญเตมขอมลโดยบคลากร ไมใช
เครองจกร) และตดตามถๆ (สวนใหญเปนรายชวโมง) และเปนมาตรวดซงเนนความสนใ จ
ไปทความตองการปจจบนทนทในการสรางคณคาใหแกลกคา
3บทท 3 “การวดผลปฏบตงานของเซลล”
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
35การบญชแบบลนสำคญอยางไร
ใจวาจะผลตเองหรอซอ การเปดตวผลตภณฑใหม การเรยงลำดบความสำคญในการ
ปรบปรง เหตผลสนบสนนผลตภณฑ และความสามารถในการทำกำไรจากลกคา
เมอการบญชแบบลนเรมคบหนาและระบบบญชตนทนและบญชการจดการแบบ
ดงเดมเรมสลายตวไปเพราะความสญเปลาของมน โดยมากเราจะยกเลกตนทนมาตรฐาน
ไปเพอใชวธการคดตนทนทเรยบงายและมประโยชนมากกวา แตฝายบรหารจะตดสนใจ
เรองทเปนกจวตรไดอยางไรโดยปราศจากขอมลแบบเดม?
วธการบญชแบบลนสำหรบการตดสนใจมศนยกลางอยทความเขาใจการไหล
ของการผลตผานทางสายธารคณคา6 และผลจากการตดสนใจเหลานตอความสามารถ
ในการทำกำไรและกำไรสวนเกนของสายธารคณคา ตนทนของสายธารคณคาสามารถ
เขาใจไดอยางชดเจนเพราะคำนวณดวยวธทเรยบงายตามสามญสำนก แทนทจะใชคา
ตางๆ อยางเชน อตรากำไรจากตนทนมาตรฐานทจอมปลอม เราจะเนนไปทการพจารณา
วาการเปลยนแปลงทตระเตรยมไวกอนเหลานมผลกระทบตอความสามารถในการ
ทำกำไรและกำไรสวนเกนในสายธารคณคาทงระยะสนและระยะยาวอยางไร วธการ
ตดสนใจเหลานไมไดใหคำตอบทเรยบงาย การตดสนใจทงหมดนตองใชวจารณญาณ
ทางธรกจและความเขาใจยทธศาสตรของบรษทในมมกวาง วธการบญชแบบลนเพยง
ชวยใหแงมมดานการเงนสำหรบการตดสนใจเหลาน แตมนใหขอมลทเรวและใชไดงาย
โดยเนนจดสนใจไปยงสงทถกตอง และชวยใหความรเชงการเงนจากมมมองของแนวคด
แบบลน7
เราตองเนนธรกจของเราทคณคาในมมมองของลกคา
หลกการขอแรกในแนวคดแบบลน8 คอ คณคาในมมมองของลกคา แตบรษท
สวนใหญมระบบการบญชเนนไปทตนทนภายในองคกร การบญชแบบลนเนนไปทคณคา
ในมมมองของลกคา ขอมลสารสนเทศการเงนจะองอยกบสายธารคณคา เราใชวธการ
ตางๆ อยางเชน ตนทนเปาหมาย (Target Cost)9 และมาตรวดสมรรถนะการปฏบตงาน
6หลายๆ องคกรมสายธารคณคาอนๆ เพมเตมอกทไมใชสายธารคณคาดานการผลต แมวาหนงสอเลมนจะเนนทการผลตแบบลน แต
หลกการบญชแบบลนสามารถนำไปใชไดกบสายธารคณคาดานการพฒนาผลตภณฑใหม การขายและการตลาด กระบวน
การดานบรการ และดานอนๆ โดยไมแตกตางกน7บทท 9 “การคดตนทนสายธารคณคา”8Womack, James & Jones, Lean Thinking, Simon & Schuster, September 1996 (ฉบบภาษาไทยโดย อ.ไอ. สแควร
สำนกพมพ)
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
36 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting
ทใสใจกบคณคาแทนทจะคดแตเรองตนทน เมอองคกรมวฒภาวะกบการผลตแบบลน
และวธการคดแบบลนมากขน เราจะเขาใกลจดทสามารถขบเคลอนธรกจและกระบวน-
การปรบปรงไดดวยความเขาใจวาเราสรางคณคานขนมาอยางไร
สงนหมายความวาขอมลตนทนเปนเรองไมสำคญในการบญชแบบลนใชไหม
คำตอบคอไมใช ขอมลตนทนมความสำคญเชนกน และทจรงแลว เราจำเปนตองมขอมล
ตนทนทดกวาขอมลจากระบบการบญชและระบบการจดการบญชแบบดงเดม อยางไร
กตาม เรารบรวาสวนสำคญสวนหนงในการเปลยนวฒนธรรมมาสองคกรแบบลน คอ
การเปลยนจากการคดเรอง “ตนทน” มาคดเรอง “คณคา”
บรษททผลตครงละมากๆ ไดเนนการลดตนทนมาเปนเวลานานแลว ความเชอ
สำคญของการผลตในปรมาณมาก คอ “ตงกองใหสงและผลตใหถกไว” แตความเชอสำคญ
ในการคดแบบลน คอ การเพมคณคาแกลกคาใหไดมากทสดและกำจดความสญเปลา10
การบญชแบบลนถกออกแบบมาเพอจดการกบประเดนเหลาน
บทสรป
เมอองคกรเปลยนจากการผลตครงละมากๆ มาสการผลตแบบลน ระบบบญช
การควบคม และการวดผลจำเปนตองเปลยนแปลง การผลตแบบลนและแนวคดแบบลน
ไมสามารถยงยนไดในระยะยาวถาหากไมมการเปลยนแปลงระบบเหลาน ระบบบญชแบบ
ดงเดมมพนฐานอยบนกฎและหลกการผลตครงละมากๆ และแนวคดแบบลนเปนสงท
ละเมดกฎเหลาน ระบบบญชแบบดงเดมบนทอนเสนทางสการเปนองคกรแบบลนเพราะ
สงเสรมพฤตกรรมทไมเปนแบบลนในทกระดบขององคกร
เพอเอาชนะปญหาเหลาน เราจะตองนำวธการตางๆ ทประกอบกนเปนการบญช
แบบลนมาใช ดวยพนฐานบนหลกปฏบตดานการบญชทผานการพสจนและยอมรบแลว
การบญชแบบลนเปนสงทเรยบงายและเขาใจไดงายสำหรบทกคนในองคกร และชวยใหม
ระบบการควบคมธรกจทหยงรากลงในแนวคดแบบลน
การบญชแบบลนชวยจดการความตองการดงตอไปน:
9 บทท 16 “การกำหนดตนทนเปาหมาย”10บทท 16 “การกำหนดตนทนเปาหมาย” บทท 17 “การขยายสายธารคณคาออกไปนอกกำแพงขององตกร” บทท 21 “การวเคราะห
ตนทนสายธารคณคา”
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
37การบญชแบบลนสำคญอยางไร
D ทดแทนมาตรวดแบบดงเดมดวยมาตรวดการปฏบตงานแบบลนทกระชบ
ซงกระตนพฤตกรรมแบบลนในทกระดบขององคกร และกอเกดการปรบปรง
ในแนวทางลนอยางตอเนอง มาตรวดเหลานสะทอนยทธศาสตรดานลนของ
บรษท และเปนพนฐานการควบคมดานปฏบตการและการเงนของบรษท
D ระบถงผลกระทบเชงการเงนของการปรบปรงดานลนและกำหนดยทธศาสตร
ในการทำใหเกดประโยชนดงกลาวสงสด
D ชวยใหมวธการเขาใจตนทนผลตภณฑและตนทนของสายธารคณคาทดขน
และใชขอมลตนทนเหลานผลกดนการปรบปรง ชวยใหตดสนใจไดดขน และ
สงเสรมความสามารถในการทำกำไร
D ประหยดเงนโดยการกำจดความสญเปลาปรมาณมหาศาลจากระบบบญช การ
ควบคม และวดผล
D ทำใหบคลากรฝายการเงนมเวลาวางมากข นเพ อสามารถทำงานกบ
ประเดนสำคญเชงยทธศาสตร การปรบปรงดานลน และการเปนตวแทน
การเปลยนแปลง (Change Agent) ภายในองคกร
D เนนธรกจไปยงคณคาทสรางสรรคเพอลกคา
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
39เสนทางการพฒนาสการบญชแบบลน
บทท 2
เสนทางการพฒนาสการบญชแบบลน
การนำวธการบญชแบบลนมาใชจะเปลยนแปลงกระบวนการดานบญช การ
ควบคม และการวดผลของบรษทสวนใหญแบบถอนรากถอนโคน การบญชแบบลนสราง
วธการทแตกตางจากเดมมากในการจดการและควบคมองคกรสบเนองจากการเปลยน
วธคดแบบเดมททำการผลตแบบครงละมากๆ มาสวธคดแบบลน การเปลยนแปลง
เหลานตองทำอยางรอบคอบ แมวากจการตองการเปลยนไปสการผลตแบบลนและวธคด
แบบลนอยางรวดเรว แตความเปนจรงกคอ องคกรสวนใหญตองใชเวลามากพอสมควร
ในการเปลยนแปลง
การบญชแบบลนไมใชสงทอยเปนเอกเทศ แตจำตองอาศยการคดแบบลนและ
วธการผลตแบบลน การบญชแบบลนใชไดผลตอเมอกระบวนการแบบลนมเสถยร-
ภาพและอยภายในการควบคม สถานการณนมลกษณะเดยวกบปญหา “ไกหรอไข”
อยางไหนมากอน การบญชแบบลนไมเพยงอาศยการผลตแบบลนแตยงอำนวยความ
สะดวกแกการผลตแบบลนดวย เราตองนำการบญชแบบลนมาผสมผสานขนานไป
กบการเปลยนแปลงสการผลตแบบลนและทำการเปลยนแปลงสลนในดานอนๆ
กระบวนการควบคมแบบดงเดมยงคงจำเปนตามวตถประสงคทออกแบบมา
เพอรกษาการควบคมการดำเนนงานและการควบคมทางการเงนของธรกจ ดงนนการ
ยายกระบวนการเหลานออกเรวเกนไปเปนความผดพลาด และแสดงถงความไมรบผด-
ชอบ เรายงจำเปนตองมการควบคมทางการเงนอยตอไป
การผลตแบบลน (และกรรมวธลนรปแบบอน) มสวนในการกำจดความจำเปน
ของกระบวนการทางบญชดงเดม เพราะวาการผลตแบบลนทำใหการดำเนนงานอยภายใต
การควบคม ยกตวอยางเชน ถาหากธรกจมสนคาคงคลงจำนวนมากและมรอบเวลา
ในการผลต (Production Cycle Time) ยาวนาน กรณนจำเปนอยางยงทตองมวธการ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
40 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
บนทกสนคาคงคลงอยางละเอยดและถกตอง ในเมอวธการแบบลนทำใหระดบสนคา
คงคลงลดลงและมรอบเวลาการผลตรวมส นลง บตร Kanbans ระบบดง (Pull
System) งานทเปนมาตรฐาน (Standardized Work) และการวดสมรรถนะการปฏบต
งานเปนการสรางระบบการควบคมการดำเนนงานแลวอยในตว จงไมจำเปนทตองม
การควบคมทางการเงนแยกตางหาก และการบนทกสนคาคงคลงในรายละเอยดจง
ไมจำเปนอกตอไป อยางไรกด กวาทการควบคมการดำเนนงานดงกลาวจะเกดขนและ
มเสถยรภาพ เรายงคงจำเปนตองมธรกรรมแบบดงเดมอย
เสนทางการพฒนา
การรบรวามเสนทางการพฒนาสำหรบการนำการผลตแบบลนมาใชงานอยาง
ประสบความสำเรจนนมประโยชนมาก บรษทสวนใหญจะเรมตนดวยการฝกอบรมใน
ระดบหนง ตามดวยการเรมตนเซลลแบบลนหรอกระบวนการเพอนำรอง เมอโครงการ
นำรองเรมใชการไดดแลว วธการเหลานจะถกนำมาใชกบทงโรงงานและสวนอนๆ ของ
ธรกจ เมอเวลาผานไป บรษทเรยนรทจะนำวธคดแบบลนมาใชกบทกแงมมของธรกจ
ขณะทกำลงเตบโตมวฒภาวะเปนองคกรแบบลนอยางเตมตว
แนนอนวาการเดนทางบนเสนทางลนนนไมมทสนสด และแบบจำลองทเรยบ
งายในการนำวธการผลตแบบลนและวธคดแบบลนมาใชงานไมเพยงพอ นอกจากนน
ทกบรษทตางมเอกลกษณเฉพาะตว ดงนนการเปลยนแปลงขนพนฐานเหลานยอมใชวธ
ทแตกตางกน แบบจำลองทเรยบงายตอไปนเปนวธการทมประสทธผลในการจดการกบ
การเปลยนแปลงทจำเปนเพอทำใหการบญชแบบลนเปนจรงขนในองคกร
ขนตอนในเสนทางการพฒนาจดเปน 5 สวนในหนงสอเลมน
บทนำของการบญชแบบลน บทท 1 และบทท 2 ปภาพการบญชแบบลน
การเรมตนกบการบญชแบบลน บทท 3 - บทท 6 แนะนำขนตอนแรกในเสนทางการพฒนา
การจดการตามสายธารคณคา บทท 7 - บทท 14 อธบายขนตอนท 2 ในเสนทางการพฒนา
วสาหกจแบบลน บทท 15 - บทท 17 อธบายขนตอนท 3 ในเสนทางการพฒนา
เครองมอของการบญชแบบลน บททายๆ คอ บทท 18 - บทท 22 ชวยอธบายวธการหลกๆ
ในการบญชแบบลนอยางลกซงมากขน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
41เสนทางการพฒนาสการบญชแบบลน
ชวงของ “การเรมตน” ออกแบบมาเพอบรษททอยในชวงแรกๆ ของการคดแบบ
ลนและมโครงการนำรองบางโครงการแลว บททเกยวกบ “การจดการสายธารคณคา”
ใหขอมลเกยวกบการเปลยนแปลงและปรบปรงแบบถอนรากถอนโคนทบรษทจำเปน
ตองทำเพอนำวธการคดแบบลนไปใชในวงกวางมากขน บททเกยวของกบวสาหกจ
แบบลนเนนทแงมมทซบซอนมากขนในการบญชแบบลน
ภาพท 2.1
การพฒนาทง 3 ประเภทนนไมสามารถทจะแยกแยะจากกนไดอยางชดเจน
มากนก แตตารางตอไปนแสดงนยามกวางๆ ทเราใชในหนงสอเลมน การทแตละสวน
ของบรษทเดยวกนอยในชวงของการพฒนาคนละชวงเปนเรองปกตธรรมดา เชนเดยวกบ
การทโรงงานผลตหรอสำนกงานเดยวกนแตอยในชวงของการพฒนาคนละชวง วตถประสงค
ของเสนทางการพฒนาคอการยำใหแนใจวามการนำการบญชแบบลนมาเรมตนใชอยาง
ถกตองและมระเบยบ และการควบคมดานการเงนยงดำรงอยตลอดเวลา
เสนทางการพฒนา – ขนท 1
ขณะทองคกรอยในขนแรกๆ ของการผลตแบบลน การเปลยนแปลงระบบบญช
การควบคม และวดผลในขนพนฐานนนไมใชเรองฉลาดเลย อยางไรกตาม เราสามารถ
ทำการเปลยนแปลงทสำคญและกำจดความสญเปลาเพอสนบสนนเซลลแบบลนและ
ทมงานปรบปรงได
มาตรวดสมรรถนะการปฏบตงานแบบใหมเปนสงทจำเปนสำหรบเซลลการ
ผลต นอกจากนน มาตรวดใหมๆ ยงเปนสงทจำเปนสำหรบฝายทไมเกยวของกบการผลต
ทสนบสนนเซลลเหลานดวย การวดผลเหลานมจำนวนไมมากและเรยบงาย การวดผล
สะทอนใหเหนประเดนหลกๆ ในวธการคดแบบลน คอ การทำงานตาม Takt Time งาน
ทเปนมาตรฐาน การไหล และการวดผลเหลานเปนการถกแสดงใหเหน ทนเวลา และ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
42 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
มงเนนใหมการดำเนนการ จดประสงคหลกของการวดผลในระดบเซลล คอ การสนบสนน
บคลากรฝายการผลตใหทำสงทตองทำในวนน มาตรวดสมรรถนะการปฏบตงานของ
เซลลไดอธบายไวในบทท 3
เมอเรมตนโครงการนำรองลน ผลของการปรบปรงอยางมนยสำคญในรายงาน
การเงนของบรษทยงไมสามารถเหนไดอยางมนยสำคญ อาจมสนคาคงคลงทลดลงบาง
การผลตแบบลน คณลกษณะของการผลตแบบลน การบญชแบบลน
เซลลการผลตแบบลนนำรอง - มเซลลแบบลนซงประสบความสำเรจแลว
- การฝกอบรมอยางเขมขนเกยวกบ
หลกการลน
- การไหล การดง Kanban
- การปรบเปลยนเครองจกร
(Changeover) อยางรวดเรวและ SMED
- งานทเปนมาตรฐาน
- คณภาพ ณ จดกำเนดและการตรวจสอบ
ดวยตนเอง
การเรมตนกบการบญช
แบบลน
การผลตแบบลนแพรในวงกวาง - การผลตแบบเซลลในวงกวางทวทงโรงงาน
ดวยงานทเปนมาตรฐานและการไหล
แบบทละชน
- การใชระบบการจดการดวยสายตา
(Visual System) อยางกวางขวาง
- ฝกอบรมและสรางทมการปรบปรงอยาง
ตอเนอง
- โครงการรบรองผจดสงวตถดบขนตน
และการดงดวย Kanban จากผจดสง
วตถดบบางราย
- จดการการผลตตามสายธารคณคา
- กระบวนการตางๆ อยภายใตการควบคม
โดยปกตแลวจะมการใช SPC บางบางสวน
- งานระหวางกระบวนการ (WIP) และสนคา
สำเรจรปคอนขางตำและคงท
การจดการตาม
สายธารคณคา
วธคดแบบลนนำไปประยกต
ใชทวทงองคกรและกบ
หนสวนขององคกร
- บรษทจดองคกรตามสายธารคณคา
- มการรวมมอกบลกคา ผจดสงวตถดบ
และหนสวนอยางกวางขวาง
- การปรบปรงอยางตอเนองเปนวถ
การดำเนนงานปกต
- วธคดแบบลนถกนำมาประยกตใชทวทง
องคกร
วสาหกจแบบลน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
46 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ปกตแลว เราสามารถสรางตารางแบบงายๆ เพอจะโยงตนทนของผลตภณฑภายใน
สายธารคณคาเขากบคณสมบตหลกๆ จำนวนหนงได บทท 11 “การคำนวณตนทน
ผลตภณฑ” อธบายถงวธการใชคณสมบตและคณลกษณะเพอคดตนทนผลตภณฑ
ในขนท 2 ของเสนทางการพฒนาการบญชแบบลน เรายงขยายการวเคราะห
ตนทนสายธารคณคาดวย เพอใหทมสายธารคณคาเขาใจอยางชดเจนวาตนทนและ
คณคาเกดขนทจดใด เราบรณาการกระบวนการวางแผนดานการเงนเขากบกระบวน-
การวางแผนการขายและการปฏบตการภายในบรษทเพอใหเราไมตองบรหารโรงงาน
โดยอาศยงบประมาณทไมจรงและไมทนตอเหตการณอกตอไป แตใหมแผนดำเนนการ
เพยงชดเดยวทปรบปรงผลทกเดอน เพอใหบรรลผลทางยทธศาสตรของบรษท นอกจาก
น น เรายงสามารถกำจดความสญเปลาจากธรกรรมไดมากขนกวาเดมอกดวยเม อ
กระบวนการในสายธารคณคาอยภายใตการควบคมแลว ประเดนเหลานอธบายอยในบทท
12 “การยกเลกธรกรรมทสญเปลา”
การเปลยนแปลงทางการบญชแบบลน
ระหวางเสนทางการพฒนาลน ในชวง “การจดการตามสายธารคณคา”
การผลตแบบลน การบญชแบบลน
- การผลตแบบเซลลในวงกวางทวทงโรงงานดวยงาน
ทเปนมาตรฐานและการไหลแบบทละชน
- การใชระบบการจดการดวยสายตา
(Visual System) อยางกวางขวาง
- ฝกอบรมและสรางทมการปรบปรงอยางตอเนอง
- โครงการรบรองผจดสงวตถดบขนตน และ
การดงดวย Kanban จากผจดสงวตถดบบางราย
- จดการการผลตตามสายธารคณคา
- กระบวนการตางๆ อยภายใตการควบคม
โดยปกตแลวจะมการใช SPC บางบางสวน
- งานระหวางกระบวนการ (WIP) และสนคาสำเรจรป
คอนขางตำและคงท
- การวดสมรรถนะการปฏบตงานในระดบสายธาร
คณคาและระดบโรงงานหรอบรษท
- มาตรวดสมรรถนะการปฏบตงานแบบบรณาการ
สะทอนถงยทธศาสตรทางธรกจของบรษท
- ใชบญชตนทนทางตรงจากสายธารคณคาทดแทน
ระบบตนทนมาตรฐาน
- การวดสมรรถนะการปฏบตงานของสายธารคณคา
และขอมลตนทนสายธารคณคาชวยผลกดนใหเกด
การปรบปรงอยางตอเนอง
- ขยายการวเคราะหตนทนสายธารคณคาเพอทำ
ความเขาใจวาตนทนเกดขนทจดใด และ
คณคาอยทจดใด
- ใชคณสมบตและคณลกษณะเมอจำเปนตองคำนวณ
ตนทนผลตภณฑ
- การวางแผนการเงนถกบรณาการเขากบการวางแผน
การขายและการปฏบตการ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
49เสนทางการพฒนาสการบญชแบบลน
และกระบวนการของบรษท เพอตอบสนองหรอบรรลขอเรยกรองของลกคาทตองการ
คณคาเพมเตม
การกำหนดตนทนเปาหมายเปนวธการททรงพลงในการนำวธคดแบบลนมาใช
กบธรกจของบรษทในทกแงมม การกำหนดตนทนเปาหมายจำเปนตองมการบรณาการ
ระหวางการตลาด การขาย การออกแบบผลตภณฑ การผลต วศวกรรม การจดซอ
และสวนอนๆ ทำใหทกคนในสายธารคณคาหนมาสนใจทการสรางคณคาใหแกลกคา
กระบวนการในสายธารคณคาจะถกเปลยนแปลงเพอตอบสนองหรอสรางคณคาให
ลกคาเกนกวาทคาดหวง และเพอสรางผลกำไรและกระแสเงนสดทมากเปนพเศษ การ
กำหนดตนทนเปาหมายอธบายอยในบทท 16
วสาหกจแบบลนทพฒนามวฒภาวะแลวจะรบรวาสายธารคณคาของบรษทม
ขอบเขตขยายกวางไกลกวากำแพงสเหลยมของบรษท แมวาจะยงมการปรบปรงทตอง
ทำตอเนองอกมาก แตความสญเปลาสวนใหญภายในบรษทไดถกกำจดไปแลว
ในตอนน เราเรมพดถงการจดการกบความสญเปลาภายนอกบรษทไดแลว
เสาหลกขององคกรแบบลนคอระดบความรวมมอทลกซงขององคกรกบองคกรบคคล
การเปลยนแปลงทางการบญชแบบลน
ระหวางเสนทางการพฒนาลน ในชวง “วสาหกจแบบลน”
การผลตแบบลน การบญชแบบลน
- บรษทจดองคกรตามสายธารคณคา
- มการรวมมอกบลกคา ผจดสงวตถดบ และหนสวน
อยางกวางขวาง
- การปรบปรงอยางตอเนองเปนวถการดำเนนงาน
ปกต
- วธคดแบบลนถกนำมาประยกตใชทวทงองคกร
- ใชการกำหนดตนทนเปาหมายเพอเขาใจคณคาใน
มมมองของลกคา และผลกดนกระบวนการปรบปรง
อยางตอเนอง
- ใชการกำหนดตนทนเปาหมายในการออกแบบ
ผลตภณฑ เพอเชอมโยงคณคาในมมมองของ
ลกคาเขากบการดำเนนงานของธรกจ และการ
ออกแบบผลตภณฑ/กระบวนการ
- การวาดแผนผงสายธารคณคาและตนทนสายธาร
คณคาขยายออกไปภายนอกบรษท ถงผจดสง
วตถดบ ลกคา และหนสวนภายนอก
- กระบวนการจดซอและควบคมสนคาคงคลงสวน
ใหญถกกำจดออกไปเมอวตถดบถกดงเขามาทกวน
มการบนทกวตถดบเปนคาใชจาย และไมไดตดตาม
วตถดบเหมอนแตกอน
- กจกรรมการลงบญชทเปนกจวตรประจำสวนใหญ
เปนอตโนมต หรอมการจดจางใชบรการจาก
ภายนอก
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
52 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
บทสรป
การเรมตนแนะนำการบญชแบบลนภายในองคกรหมายถงการเปลยนแปลง
ระบบการบญช การควบคม และการวดผลขององคกรแบบถอนรากถอนโคน การเปลยน
แปลงเหลานตองกระทำอยางรอบคอบ เพราะวาระบบทมอยถกใชเพอควบคมปฏบต
การของบรษทในดานการเงน เปนสงสำคญทตองธำรงรกษาการควบคมการเงนทด
ไวในขณะทกำลงกำจดกระบวนการบญชเพอการบรหารตนทนและวดผลปฏบตงาน
แบบดงเดม ความสำเรจในการนำการผลตแบบลนมาใชงาน (และวธการแบบลนแบบ
อนๆ) เปนรากฐานของการบญชแบบลน เมอสามารถควบคมกระบวนการการปฏบต
การของบรษทไดดวยแนวคดแบบลน เรากสามารถเรมสลายกระบวนการควบคมและ
วดผลดานการเงนทไมจำเปนออกไปได
ในชวงทองคกรเพงเรมตนแปลงสภาพไปสลน วธการขนตนของการบญชแบบ
ลน (ดงทไดอธบายในบทท 3 - บทท 6) เปนแนวทางทเหมาะสม บรษททมแนวคดแบบ
ลนทกาวหนามากกวานนและมวธการผลตแบบลนเกอบทวทงโรงงานจะพรอมสำหรบ
การเปลยนแปลงจากการบญชแบบลนในระดบพนฐานไดมากกวา ตามทไดอธบาย
ไวในสวนของการจดการสายธารคณคา (บทท 7 - บทท14) สำหรบองคกรแบบลนท
พฒนามวฒภาวะแลว คงตองการพฒนาการบญชแบบลนไปไกลมากกวานนอก และ
ใชวธการตางๆ ทไดอธบายในเนอหาสวนทเกยวของกบวสาหกจแบบลนภายในหนงสอ
เลมน (บทท 15 - บทท 17)
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
53เสนทางการพฒนาสการบญชแบบลน
เสน
ทาง
การพ
ฒน
าการ
บญ
ชแบ
บลน
โครง
การน
ำรอง
ลน-
มเซล
ลแบบ
ลนซง
ประส
บควา
มสำเ
รจแล
ว-
การฝ
กอบร
มอยา
งเขม
ขนเก
ยวกบ
หลกก
ารลน
- กา
รไหล
การ
ดง
Kanb
an-
การป
รบเป
ลยนเ
ครอง
จกร
(Cha
ngeo
ver)
อยาง
รวดเ
รวแล
ะ SM
ED-
งานท
เปนม
าตรฐ
าน-
คณภา
พ ณ
จดก
ำเนด
และก
ารตร
วจสอ
บดวย
ตนเอ
ง
- มก
ารวด
สมรร
ถนะก
ารปฏ
บตงา
นดาน
ลนใน
เซลล
การผ
ลต-
คำนว
ณผล
กระท
บทาง
การเ
งนจา
กการ
ปรบป
รงดว
ยลน
- ยก
เลกธ
รกรร
มดาน
ปฏบต
การอ
อกไป
เปนจ
ำนวน
มาก
- ยก
เลกก
ารรา
ยงาน
ผลแต
กตาง
และก
ารวด
สมรร
ถนะก
ารปฏ
บตงา
นแบบ
ดงเด
มในร
ปแบบ
อน-
กำจด
ความ
สญเป
ลาจา
กกระ
บวนก
ารทา
งบญ
ชการ
เงน
- ระ
บสาย
ธารค
ณคา
สายห
ลกๆ
ของบ
รษท
- ระ
บตวผ
ลกดน
หลกข
องตน
ทนแล
ะสมร
รถนะ
การป
ฏบตง
าน
การจ
ดการ
ตาม
สายธ
ารคณ
คา-
การผ
ลตแบ
บเซล
ลในว
งกวา
งทวท
งโรง
งานด
วยงา
นทเป
นมาต
รฐาน
และ
ก
ารไห
ลแบบ
ทละช
น-
การใ
ชระบ
บการ
จดกา
รดวย
สายต
า (V
isua
l Sys
tem
) อยา
งกวา
งขวา
ง-
ฝกอบ
รมแล
ะสรา
งทมก
ารปร
บปรง
อยาง
ตอเน
อง-
โครง
การร
บรอง
ผจดส
งวตถ
ดบขน
ตน แ
ละกา
รดงด
วย K
anba
n จา
ก
ผจด
สงวต
ถดบบ
างรา
ย-
จดกา
รการ
ผลตต
ามสา
ยธาร
คณคา
- กร
ะบวน
การต
างๆ
อยภา
ยใตก
ารคว
บคม
โดยป
กตแล
วจะม
การใ
ช SP
C
บ
างบา
งสวน
- งา
นระห
วางก
ระบว
นการ
(WIP
) และ
สนคา
สำเร
จรปค
อนขา
งตำแ
ละคง
ท
- กา
รวดส
มรรถ
นะกา
รปฏบ
ตงาน
ในระ
ดบสา
ยธาร
คณคา
และร
ะดบโ
รงงา
นหรอ
บรษ
ท-
มาตร
วดสม
รรถน
ะการ
ปฏบต
งานแ
บบบร
ณาก
ารสะ
ทอนถ
งยทธ
ศาสต
รทาง
ธรกจ
ของบ
รษท
- ใช
บญชต
นทนท
างตร
งจาก
สายธ
ารคณ
คาทด
แทนร
ะบบต
นทนม
าตรฐ
าน-
การว
ดสมร
รถนะ
การป
ฏบตง
านขอ
งสาย
ธารค
ณคา
และข
อมลต
นทนส
ายธา
รคณ
คาชว
ยผลก
ดน
ใหเ
กดกา
รปรบ
ปรงอ
ยางต
อเนอ
ง-
ขยาย
การว
เครา
ะหตน
ทนสา
ยธาร
คณคา
เพอท
ำควา
มเขา
ใจวา
ตนทน
เกดข
นทจด
ใด
และค
ณคา
อยทจ
ดใด
- ใช
คณสม
บตแล
ะคณ
ลกษ
ณะเ
มอจำ
เปนต
องคำ
นวณ
ตนทน
ผลตภ
ณฑ
-
การว
างแผ
นการ
เงนถ
กบรณ
าการ
เขาก
บการ
วางแ
ผนกา
รขาย
และก
ารปฏ
บตกา
ร
วสาห
กจแบ
บลน
- บร
ษทจ
ดองค
กรตา
มสาย
ธารค
ณคา
- มก
ารรว
มมอก
บลกค
า ผจ
ดสงว
ตถดบ
และ
หนสว
นอยา
งกวา
งขวา
ง-
การป
รบปร
งอยา
งตอเ
นองเ
ปนวถ
การด
ำเนน
งานป
กต
- วธ
คดแบ
บลนถ
กนำม
าประ
ยกตใ
ชทวท
งองค
กร
- ใช
การก
ำหนด
ตนทน
เปาห
มายเ
พอเข
าใจค
ณคา
ในมม
มองข
องลก
คา แ
ละผล
กดนก
ระบว
นการ
ป
รบปร
งอยา
งตอเ
นอง
- ใช
การก
ำหนด
ตนทน
เปาห
มายใ
นการ
ออกแ
บบผล
ตภณ
ฑ เพ
อเชอ
มโยง
คณคา
ในมม
มองข
องลก
คา
เขา
กบกา
รดำเ
นนงา
นของ
ธรกจ
และ
การอ
อกแบ
บผลต
ภณฑ
/กระ
บวนก
าร-
การว
าดแผ
นผงส
ายธา
รคณ
คาแล
ะตนท
นสาย
ธารค
ณคา
ขยาย
ออกไ
ปภาย
นอกบ
รษทถ
งผจด
สง
วต
ถดบ
ลกคา
และ
หนสว
นภาย
นอก
- กร
ะบวน
การจ
ดซอแ
ละคว
บคมส
นคาค
งคลง
สวนใ
หญถก
กำจด
ออกไ
ปเมอ
วตถด
บถกด
งเขา
มา
ทก
วน ม
การบ
นทกว
ตถดบ
เปนค
าใชจ
าย แ
ละไม
ไดตด
ตามว
ตถดบ
เหมอ
นแตก
อน-
กจกร
รมกา
รลงบ
ญชท
เปนก
จวตร
ประจ
ำสวน
ใหญ
เปนอ
ตโนม
ต หร
อมกา
รจดจ
างใช
บรกา
รจาก
ภ
ายนอ
ก
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
55การวดสมรรถนะเซลลการผลต
บทท 3
การวดสมรรถนะเซลลการผลต
การผลตแบบลนและกระบวนการลนรปแบบอนๆ นน ใชมาตรวดสมรรถนะ
การปฏบตงานทคอนขางแตกตางกน เซลลแบบลนจะตองมงท Takt Time ของลกคา
อตราการไหล ความมประสทธผลของงานทเปนมาตรฐาน และเสถยรภาพของระบบดง
และการไหลแบบทละชน การวดผลแบบดงเดมจะเนนไปทประสทธภาพ อตราการใชงาน
เครองจกร การคดคาโสหยการผลตเขางาน ฯลฯ มาตรวดทใชมความแตกตางกน
เพราะวาเราตองการกระตนใหเกดเปาหมายทแตกตางกน
การผสมผสานการผลตแบบลนเขากบวธการวดผลแบบดงเดมเปนเรองผดพลาด
เพราะผปฏบตงานและหวหนางานจะถกดงจาก 2 ทศทางทตางกน การฝกอบรมดาน
ลนเนนใหพวกเขาม งท Takt Time ขณะทมาตรวดแบบดงเดมของพวกเขาม งไป
ทชวโมงทำงานและการมประสทธภาพ เมอมาตรวดแบบดงเดมถกนำมาผสมเขากบ
ปฏบตการแบบลน การเปลยนแปลงจากลนกจะไมสามารถบรรลวตถประสงคได
การวดผลแบบดงเดมมปญหาอยางไร
D การวดผลแบบดงเดมกระตนพฤตกรรมทไมเปนลน เชน การผลตดวยขนาด
ชดขนาดใหญและการเพมสนคาคงคลง ซงทำลายการไหลและทำใหรอบ
เวลายาวนานขน
D ผลการวดถกสงเขามาชาเกนกวาจะเปนประโยชนได และประกอบไปดวย
ขอมลการเงนเปนหลก รายงานแบบดงเดมมกเนนทประสทธภาพของ
บคลากร อตราการใชงานของเคร องจกร และผลแตกตาง อยางเชน
แรงงาน (ผลแตกตางอตราคาจางและประสทธภาพ) การใชวตถดบ
การคดคาโสหยการผลต ในบรษทสวนใหญ รายงานเหลานจะรายงาน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
56 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ทกเดอน และจะมการใชเวลาไปมากกบการอธบายผลแตกตางทเกดขน
ในบางกรณจะมรายงานฉบบอนๆ ทใหขอมลประจำวน แตมนมสวนชวย
สนบสนนเปาหมายดานลนของบรษทเพยงนอยนด
D มาตรวดเหลานใชเวลาในการเกบขอมลอยางสญเปลามาก การเตรยม
รายงานเหลานทำใหตองเกบขอมลอยางละเอยดเกยวกบจำนวนชวโมง
แรงงานตอการผลต และเวลาเครองจกรตองานและขนตอนของงาน การ
จายวตถดบ ของเสย และอนๆ ธรกรรมทสญเปลาเหลานไมไดชวยใหได
รายงานทเปนประโยชน
D เมอเรากาวสการผลตแบบลน ภาระเรองการเกบขอมลจะเลวรายมากขนอก
ถาเราผลตดวยขนาดชดทเลกลง เรากจะมจำนวนใบสงผลตทเพมมากขน ซง
ทำใหตองตดตามมากขน รายงานผลแรงงานมากขน รายงานเวลาเครองจกร
มากขน และมความสญเปลาเพมมากขน หลายๆ องคกรพยายาม “เอาผกช
มาโรยหนา” โดยการเปลยนธรกรรมเหลานใหเปนอตโนมต แตการทำเชนนน
เปนเพยงการสรางความสญเปลาขนมา “โดยอตโนมต” เทานน
การวดผลเซลลแบบลนทถกตอง
D มาตรวดผลเซลลแบบลนนนมจำนวนไมมากและมงไปทประเดนของการ
ผลตแบบลน ซงชวยกระตนเปาหมายดานลนของบรษท
D ขอมลถกรวบรวมและใชงานภายในเซลล และนำเสนอใหเหนไดดวยสายตา
พนกงานปฏบตงานและหวหนางานจะไดรบขอมลทถกตองในเวลาทถกตอง
ในรปแบบทพวกเขาสามารถเขาใจและใชงานไดอยางงายดาย
D การเกบขอมลและการรายงานสามารถทำไดอยางรวดเรว งายดาย และอย
ในรปทใชงานได ในกรณสวนใหญจะไมจำเปนตองเกบขอมลและรายงาน
ผลแบบซบซอน โดยปกตแลวขอมลจะเกบโดยบคลากรในเซลลและรายงาน
ไวบนไวทบอรดหรอกระดานทอานไดดวยสายตาภายในเซลลนนเอง
D มาตรวดถกพฒนาขนมาโดยตรงจากยทธศาสตรธรกจของบรษท และชวย
กระตนบคลากรใหทำยทธศาสตรนนใหสำเรจได
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
66 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
จดประสงคเบองตน 2 ขอในการสรางมาตรฐานใหกบงาน คอ การยำใหแนใจวา
ผลตภณฑถกผลตอยางถกตองและเปนไปตามรอบเวลาการผลตของเซลล พนกงานปฏบต
งานในเซลลถกฝกอบรมใหทำกระบวนการผลตเหลานตามงานทเปนมาตรฐาน ดวยวธน
ผลตภณฑจะถกผลตขนมาอยางสมบรณแบบตงแตครงแรกและดวยอตราทถกตอง2
การรายงาน FTT ของเซลลจะแสดงรอยละของผลตภณฑทผลตจากเซลลโดย
ทไมจำเปนตองแกไขงาน ซอมแซม หรอตดเปนของเสยเลย ถาทำตามงานมาตรฐาน
การผลตผลตภณฑจะถกตองตงแตครงแรก และ FTT จะเปน 100%
อยางไรกตาม ยงมสาเหตอนๆ อกททำใหตองถอวาเปนของเสยและแกไขงาน
ยกตวอยางเชน วตถดบและสวนประกอบอาจมขอบกพรอง แตการตดเปนของเสย การ
แกไขงาน และการซอมบำรงสวนใหญเกดขนเพราะพนกงานปฏบตงานไมทำตามงานทเปน
มาตรฐาน (Standardized Work) หรอทำตามไดอยางไมครบถวน
เราจะวดผลการผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรกไดอยางไร
FTT = จำนวนหนวยทงหมดทไดผลต – งานทถกปฏเสธหรอตองแกไข
จำนวนหนวยทงหมดทไดผลต
ถาปรมาณการผลตในชวงเวลา 1 ชวโมง เทากบ 40 หนวย และม 3 หนวยทตอง
แกไข คา FTT จะเทากบ 92.5% ซงคำนวณจาก 37/40 เพราะม 37 หนวยทผลตไดอยาง
ถกตองตงแตครงแรก
รอยละของ FTT อาจคำนวณไดจากสถานงานมากกวา 1 จดภายในเซลลนน
ยกตวอยางเชน เซลลอาจมสถานงาน 3 สถาน ซงตดตามคา FTT ในแตละสถาน ถา FTT
ของสถานงาน 1 เทากบ 90% ของสถานท 2 เทากบ 95% และทสถานท 3 เทากบ 85%
คา FTT สำหรบเซลลทงกลมจะเปนผลมาจากการคณคา FTT ทง 3 คา
2ขอมลเพมเตมเกยวกบงานทเปนมาตรฐาน หาอานไดใน Rick Harris และ Mike Rother, Creating Continuous Flow, LEI 2001
หรอ Larry Rubich และ Madelyn Watson, Implementing World Class Manufacturing, WCM Associates 1998
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
68 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
สาเหตหมายเลข 1 ททำให FTT ลมเหลว
สาเหตททำใหการรายงานผล FTT ลมเหลวซงเกดขนบอยทสด คอ การใชขอมล
รายงานผลไปกลาวโทษหรอวจารณพนกงานปฏบตงาน พนกงานเปนผรวบรวมขอมล
ของตนเองภายในกระบวนการ ถาพวกเขารสกวาการรายงานผลอยางแมนยำจะทำให
พวกเขาถกวจารณหรอลงโทษ พวกเขากจะปลอมแปลงตวเลขรายงานผลเหลานน
การสรางสภาพแวดลอมทไมมการกลาวโทษกนและกนในระดบพนทปฎบตงาน
(และสวนอนๆ ในสายธารคณคา) เปนสงทจำเปนมาก เพราะขอมลจะตองถกตองและ
ทนสมย จดประสงคของขอมลไมใชการพพากษาคนอน แตอยทการคนหาปญหาและ
ประเดนทตองแกไข แมวาจะมบางคนทำผด โดยสวนใหญแลวความผดนนกเปนผลมา
จากปญหาภายในกระบวนการ ตวอยางเชน การฝกอบรมไมเพยงพอ การขาดวธการ
ปองกนขอผดพลาด หรอการบนทกเปนเอกสารทไมพอเพยง ยำอกครงวาการคดแบบลน
จำเปนตองมรปแบบการจดการทแตกตางจากเดมมาก ซงเราตดตามกระบวนการ
(ไมใชบคลากร) และมองปญหาวาเปนโอกาสในการปรบปรง
มาตรวดทางเลอกอนๆ นอกจากการใช FTT
การวดผลคณภาพนนทำไดหลายวธดวยกน บางองคกรตดตามผลตภณฑทถก
ปฏเสธในรปของจำนวนตอลานชน (Parts per Million) บางบรษทกตดตามคณภาพหรอ
มลคาของวตถดบของเสย ปรมาณผลผลต (Yield) กเปนวธทนยมอกวธหนงในการวด
คณภาพของผลตภณฑ โดยเฉพาะในกรณทกำลงผลตผลตภณฑทผลตแบบตอเนอง
แมวาการวดผลคณภาพประสบความสำเรจบอยๆ แตมกพจารณาผลลพธ
ของกระบวนการภายในเซลล การวดผลการผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรกไมได
ถกออกแบบใหวดผลทงความสำเรจของกระบวนการในการผลตชนสวนหรอผลตภณฑ
ทดเพยงอยางเดยว แตเปนการวดเพอบงชความสามารถของงานทเปนมาตรฐานดวย
ประเดนทสำคญทสดไมใชเพยงแคจำนวนทถกผลตอยางสมบรณแบบ แตเปนจำนวน
ทถกผลตอยางสมบรณแบบ “ตงแตครงแรก” โดยไมตองทำงานเพมเตมใหสญเปลา
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
69การวดสมรรถนะเซลลการผลต
การรายงาน WIP ตอ SWIP
การรายงาน WIP ตอ SWIP จะแสดงระดบสนคาคงคลงในเซลล WIP (Work
in Process) คอ งานระหวางกระบวนการ และ SWIP (Standard Work in Process) คอ
จำนวนงานระหวางกระบวนการ (ทกำหนดไวเปน) มาตรฐาน เซลลตางๆ ถกออกแบบให
เกบสนคาคงคลงปรมาณหนงไว สนคาคงคลงนมกพจารณาไดจากจำนวน Kanban
ระหวางศนยการทำงานแตละศนยในเซลล จดประสงคของ Kanban เหลานคอการเปน
“กนชน” ปองกนกระบวนการการผลตในเซลลจากความลาชาหรอจากปญหา และยงเปน
ตวกระตนใหผลตและรกษาการไหลทละชนไว (ภาพท 3.5)
ภาพท 3.5 แผนผงแสดงสนคาคงคลงมาตรฐานของเซลลการผลต
วธการใช Kanban ทมอยหลากหลายรปแบบเปนรากฐานของระบบดงแบบลน
ถา Kanban ใชการไมได ระบบดงภายในสายธารคณคากจะลมเหลว กลาวคอ รอบเวลา
การผลตจะยาวนานขน อตราการผลตจะลดลง และกระบวนการตางๆ กจะขาดเสถยรภาพ
การรกษาระบบดงใหมประสทธผลเปนสงทสำคญมาก
เราวดผล WIP ตอ SWIP เพอตดตามความสำเรจของระบบดง ถาสนคา
คงคลงจรงภายในเซลลเทากบ WIP มาตรฐานทไดออกแบบไวสำหรบเซลลนน แสดงวา
ระบบดงกำลงทำงานเปนปกต แตถาสนคาคงคลงสงขนมากหรอตำกวาทไดออกแบบ
ไวมากๆ ระบบดงกกำลงลมเหลว WIP ตอ SWIP เปนมาตรวดของระบบดง
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
73การวดสมรรถนะเซลลการผลต
จะลมเหลว เมอคณเรมตนใชมาตรวดเหลาน ใหใช OEE ทเครองจกรทเปนคอขวด (หรอ
ทเปนขอจำกด)
เมอระบบวดผลของคณไดพฒนามากขนแลว และบคลากรใชมาตรวดนอยางเปน
ประจำในงานประจำของตนเอง คณกจะสามารถขยายการใชงาน OEE ไปยงเครองจกร
อนๆ ภายในเซลลได
เรานยมใช OEE เพอสนบสนนโครงการบำรงรกษาทวผลแบบทกคนมสวนรวม
(Total Productive Maintenance : TPM) TPM เปนวธทเปนทางการเพอใหมนใจวาม
การบำรงรกษาเครองจกรในการผลตอยางถกตองแลว TPM ยกหนาทรบผดชอบเรอง
การบำรงรกษาใหกบพนกงานปฏบตงานประจำเครองจกร แทนทจะเปนฝายบำรงรกษา
ของบรษท พนกงานประจำเครองจกรจะใช OEE ตดตามขดความสามารถในการผลตของ
เครองจกรเหลานและดำเนนการบำรงรกษาเชงปองกนเพอใหแนใจวาเครองจกรของตนเอง
สามารถผลตผลตภณฑไดตรงเวลาและตามคณภาพทตองการเสมอ
เราจะวดผล OEE ไดอยางไร
การคำนวณ OEE ตองใชขอมล 3 สวนดวยกน คอ ความพรอมใชงาน (Availability)
ของเครองจกร สมรรถนะของเครองจกร และคณภาพของผลตภณฑ
OEE เปนผลลพธจากปจจยทง 3 คาน
OEE = ความพรอมใชงาน * ประสทธภาพดานสมรรถนะ * คณภาพ
ในการตดตามคาความพรอมใชงาน เราตองตดตามปรมาณเวลาทเครองจกร
ไมไดทำงานขณะทมนควรจะพรอมใชงาน ถาเครองจกรไมไดทำงานในเวลาทเปนทตองการ
กจะถอวาเครองจกรนนไมพรอมใชงาน พนกงานประจำเครองจกรจะตดตามชวงเวลาท
หยดทำงานและสาเหตทกอใหเกดปญหานน ความพรอมใชงานของเครองจกรคอรอยละ
ของเวลาทเครองจกรนนพรอมและทำงานไดในเวลาทตองการ
ความพรอมใชงาน = (เวลาทงหมด – เวลาทหยดทำงาน)
เวลาทงหมด
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
74 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ถาการผลตแตละกะเทากบ 8 ชวโมง (480 นาท) และเครองจกรหยดไป 4 ครง
ในระหวางกะ โดยเวลาทหยดไปทงหมดเทากบ 40 นาท ดงนน
ความพรอมใชงาน = (480 – 40)/480 = 440/480 = 91.67%
ประสทธภาพของสมรรถนะจะเกยวของกบอตราการผลตของเครองจกร เครอง-
จกรอาจออกแบบมาใหผลตท 100 หนวย/ชวโมง แตถามนทำงานท 90 หนวย/ชวโมง
ประสทธภาพดานสมรรถนะของมนจะเทากบ 90% อตราการผลตในอดมคตไมจำเปน
ตองเทากบอตราการผลตสงสดของเครองจกรนน อตราการผลตในอดมคตคออตราการ
ผลตทเราไดออกแบบไวใหเครองจกรนนทำงานในเซลลน บอยครงทอตรานจะชากวา
อตราการผลตสงสด เพราะวาเราจะตองใชเครองจกรนใหสอดคลองกบรอบเวลาทจำเปน
ในการผลตตาม Takt Time ของลกคา
ประสทธภาพดานสมรรถนะ = อตราการผลตจรง / อตราการผลตในอดมคต
ประเดนอนๆ เชน การสญเสยความเรว การสญเสยเนองจากการหยดเดน
เครองทไมไดบนทกไวหรอการหยดชะงกเลกนอย หรอผลลพธจากอปกรณทางตนนำและ
ความพรอมใชงาน
D เวลาปฏบตงาน / เวลาทพรอมใชงานสทธ
D เวลาทพรอมใชงานสทธ = เวลาทไดกำหนดใหผลตทงหมด - เวลาหยด
เดนเครองจกรตามสญญา
D เวลาปฏบตงาน = เวลาทพรอมใชงานสทธ - เวลาหยดเดนเครองจกร
D เวลาหยดเดนเครองจกรตามสญญา โดยปกตถกกำหนดจากสญญา
สหภาพแรงงาน ขอกำหนดของทองถน หรอนโยบายฝายบรหาร
D เวลาหยดเดนเครองจกรเกดขนเพราะเครองจกรเสย การตดตงและ
ปรบแตง การเสยเวลาเนองจากเครองมอ การปรบเปลยนเครองจกร
และการหยดทไมรายแรงจากเรองอนๆ ทมการบนทกไว
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
81การวดสมรรถนะเซลลการผลต
การนำเสนอขอมล
มาตรวดสมรรถนะของเซลลควรแสดงผลไวในเซลลและดแลรกษาโดยพนกงาน
ประจำเซลล กระดานมาตรวดสมรรถนะ (ภาพท 3.9) เปนองคประกอบมาตรฐานของ
เซลลแบบลน กระดานนมพนทแสดงมาตรวดสมรรถนะปจจบน อยางเชน รายงาน
แตละชวโมงของวน การผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรก และคาอนๆ นอกจากนน
กระดานนยงมพนทสำหรบการรายงานปญหาและประเดนทพนกงานในเซลลกำลงประสบ
อยดวย ปญหาเหลานถกเขยนไวบน Flip Chart หรอกระดานไวทบอรด และเราสามารถ
แบงปญหาออกไดเปน 2 ประเภท คอ ปญหาทสามารถแกไขไดโดยทมประจำเซลล (Can
Do Problems) และปญหาทตองการความชวยเหลอจากผอน (Need Help Problems)
กระดานรายงานการวดสมรรถนะยงอาจแสดงขอมลอ นๆ ดวย อยางเชน
แผนภมงานมาตรฐาน ขอมลโครงการปรบปรงอยางตอเนองของเซลล แผนผงกระบวนการ
และขอมลอนๆ เกยวกบกระบวนการของเซลล
การตดลอใหกบกระดานรายงานการวดสมรรถนะจะเปนประโยชน เพอจะให
สามารถเคลอนยายไดเมอผงของเซลลเปลยนไป นอกจากนนการทสามารถยายเขาไปใน
หองประชมหรอหองของการปรบปรงอยางตอเนองเมอตองพดคยเกยวกบขอมลกเปน
ประโยชนดวยเชนกน
ภาพท 3.9 กระดานแสดงมาตรวดสมรรถนะของเซลลทวไป
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
82 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
กระดานเหลานจะเปนจดศนยรวมความสนใจของเซลลเพราะมนชวยใหขอมล
ททมของเซลลตองใชในการตดตามความคบหนาของตวเองและบนทกประเดนและปญหา
ทตองแกไข กระดานเหลานยงมความสำคญสำหรบหวหนางานและผจดการดวย เพราะพวก
เขาสามารถพจารณาสถานะของเซลลและประเดนทตองการความสนใจเรงดวนไดโดยการ
มองเพยงแวบเดยว
โดยปกตแลว เซลลแบบลนจะมการประชมทม 10 นาทกอนทจะเรมงานแตละ กะ
การประชมนจดเพ อทบทวนสมรรถนะจากวนกอน พดคยเก ยวกบปญหาทระบบน
กระดาน มอบหมายบคลากรเพอแกไขปญหา และตดสนใจเกยวกบการเปลยนแปลงท
จำเปน การประชมนยงอาจเปนโอกาสทจะพดคยเกยวกบตารางกำหนดการผลตและ
ความคบหนาของโครงการปรบปรง
บางบรษทพบวาการตดตามประเดนและปญหาทระบไวบนกระดานรายงานการ
วดสมรรถนะเปนสงทมประโยชน ภาพท 3.10 แสดงวธทบรษทหนงไดใชรายงานความ
คบหนาของกระบวนการแกไขปญหาเหลาน
ภาพท 3.10 กระดานแสดงผลทแสดงจำนวนปญหาทไดรบการแกไขไปแลว
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
83การวดสมรรถนะเซลลการผลต
การทำใหมาตรวดสมรรถนะของเซลลใชการได
การผลตแบบลนจะใชมาตรวดสมรรถนะในรปแบบทแตกตางจากการผลตแบบ
ดงเดม ในการผลตแบบลน วตถประสงคของการวดผลในเซลลคอการชวยเหลอทมของ
เซลลในการผลตผลตภณฑใหไดตาม Takt Time ของลกคา จดทเนนคอการไหล งานท
เปนมาตรฐาน การดง และความตรงตอเวลา เพอจะใหมาตรวดเหลานใชการไดกจะตอง
จดการดวยมมมองแบบลน กลาวคอ:
1. หวหนางานและผจดการตองใชมาตรวดเหลานตดตามความคบหนาบนพนท
ปฏบตงาน ผจดการและหวหนางานทมหนาทรบผดชอบระดบพนทปฏบตงานโดยตรงตองหา
ขอมลจากกระดานการวดสมรรถนะ วศวกร บคลากรฝายบำรงรกษา บคลากรฝายสนคา-
คงคลงและวางแผนการผลต นกบญช และคนอนๆ ตองหาขอมลมาจากกระดานการวด
สมรรถนะดวยเชนกน
การทำเชนนเปนวธการใหมในการจดการธรกจ บคลากรทมหนาทเกยวของ
กบการผลตหรอสนบสนนการผลตโดยตรงจะตองเดนตรวจตราในระดบพนทปฏบตงานเปน
ประจำและบอยๆ ในแตละวน การทำเชนนคอการใชหลกการจดการดวยสายตา ในการใช
หลกการจดการดวยสายตาเราจะตองสงเกตขอมลอยางเปนประจำและอยางเปนระบบ
บคลากรฝายปฏบตการจะรในไมชาวาขอมลนถกนำมาใชหรอไม ถาพวกเขาพบ
วาประเดนของพวกเขาไมไดรบการแกไข และขอมลของพวกเขาไมไดถกนำมาใชงาน
พวกเขาจะเลกรายงานผลและกลบไปทำงานในเซลลดวยวธแบบดงเดม พวกเขาจะรวา
ผจดการของตนไมไดทำอยางทพดเกยวกบการผลตแบบลนและการจดการดวยสายตา
2. กำจดมาตรวดอนๆ มาตรวดทพจารณาไดดวยสายตาจะตองเปนมาตรวดแบบ
เดยวทถกนำมาใชในเซลล ถามการรายงานผลดานการจดการในเซลลดวยรปแบบอนๆ
เชน รายงานทมาจากระบบบญชตนทน แนวโนมทจะเกดขนกคอ พนกงานจะใชมาตรวด
แบบเกาทคนเคยแทนทจะใชมาตรวดดานลน
การยกเลกมาตรวดแบบอนๆ ออกจากเซลลเปนเรองทสำคญมาก อาจมความเปน
ไปไดทบรษทของคณยงใชระบบบญชตนทนแบบดงเดมทมการรายงานผลความแตกตาง
(Variance Report) และรายงานแบบอนๆ อยในชวงตน บคลากรฝายการเงนยงอาจ
จำเปนตองใชรายงานเหลาน แตพวกเขาไมควรแสดงใหใครเหน เซลลจะตองดำเนนการ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
85การวดสมรรถนะเซลลการผลต
พนฐานทใชโดยทมปรบปรงสายธารคณคาอยางตอเนอง การเกบขอมลและสรปลงใน
สเปรดชตหรอฐานขอมลเปนวธทเปนประโยชน พนกงานปฏบตงานสามารถทจะทำเชนนได
แตโดยปกตแลว คนทำจะเปนวศวกรฝายการผลตหรอนกบญชภายในสายธารคณคา
เซลลและฝายงานทไมเกยวของกบการผลต
ในบทน เราไดอธบายเกยวกบมาตรวดสมรรถนะสำหรบเซลลการผลต อยางไร
กตาม ยงมเซลลอยอกมากมายในสายธารคณคา นนคอเซลลและฝายงานทไมเกยวของ
กบการผลตทมความสำคญตอความสำเรจของสายธารคณคา เซลลและฝายงานเหลาน
กตองใชมาตรวดสมรรถนะเชนกน
วธแบบเดยวกบทใชกบเซลลการผลตกใชไดกบเซลลทไมเกยวของกบการผลตได
ดวยเชนกน ทงตวมาตรวดเองและวธการเกบรวบรวมขอมลอาจแตกตางกน แตแนวทาง
ดานลนนนเหมอนกน ยกตวอยางเชน เซลลของการปอนขอมลคำสงซอ กระบวนการปอน
ขอมลคำสงซอมรอบเวลาไหม กระบวนการปอนขอมลคำสงซอมงานทเปนมาตรฐานไหม
กระบวนการปอนขอมลคำสงซอมสนคาคงคลงไหลผานกระบวนการไหม
ถาคำตอบของคำถามทกขอคอ ใช กจะม Takt Time ของกระบวนการปอนขอมล
คำสงซอดวย ถาลกคาสงสนคา 800 ชน/วน และกะการทำงานแตละกะนาน 8 ชวโมง
คา Takt Time ของผลตภณฑจะเทากบ (8 * 3600) / 800 = 36 วนาท ถาจำนวนเฉลย
ของคำสงเทากบ 25 Takt Time ของการปอนขอมลคำสงซอกจะเทากบ (8 * 3600) /
(800 /25) = 900 วนาทหรอ 15 นาท เราจะตองปอนขอมลคำสงซอทกๆ 15 นาทของชวโมง
เราสามารถใชวธทคลายกบรายงานแตละชวโมงของวนเพอตดตามความสำเรจของรอบ
เวลาของเซลลเพอใหสอดคลองกบ Takt Time ของลกคา เราอาจจะไมตดตามในทกชวโมง
และชวงเวลาครงวนอาจเหมาะสมด แตวธการยงคงเหมอนเดม
เราสามารถใชและควรใชงานทเปนมาตรฐานสำหรบกระบวนการปอนคำสงซอ
และควรใชมาตรวดการผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรก (หรอคาอนๆ ทคลายคลงกน)
เพอตดตามความมประสทธผลของกระบวนการและของงานทเปนมาตรฐาน อาจม
ความเปนไปไดทเราจะหาปญหาเกยวกบคำสงซอไมพบจนถงชวงปลายของกระบวน-
การ แตเราสามารถประเมนจำนวนคำสงซอทปอนไดถกตองตงแตครงแรกโดยไมมการ
ผดพลาดหรอแกไข
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
87การวดสมรรถนะเซลลการผลต
ถาคณเปนผควบคมการเงนหรอเปนบคลากรฝายการเงนในปฏบตการแบบ
ลนทเพงเรมตน คณจะตองตดตามมาตรวดสมรรถนะระดบเซลลเหมอนกบเปนวธการหลก
วธหนงของคณในการยำใหแนใจวาควบคมธรกจในดานการเงนไดแลว บคลากรฝายการ
เงนยงจะตองใชเวลาพอควรบนพนทปฏบตงานและในสวนอนๆ ของบรษททสนบสนน
สายธารคณคา พวกเขาจะตองพจารณามาตรวดสมรรถนะอยางเปนประจำ
บคลากรฝายการเงนจะใชมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา5 เพอประเมน
ระดบของการควบคมธรกจ นอกจากนน บคลากรฝายการเงนยงจะเปนสมาชกทม
สวนรวมแขงขนในทมการปรบปรงสายธารคณคาอยางตอเนองดวย กระบวนการของการ
ปรบปรงอยางตอเนองกเปนกลไกควบคมเบองตนของธรกจดวยเชนกน6
บทสรป
บรษทสวนใหญจะเรมตนบนเสนทางการผลตแบบลนโดยการนำเซลลการผลต
แบบลนมาใช นคอขนแรกในเสนทางการพฒนาการผลตแบบลน ในขนแรกๆ ของลนน
ระบบบญช การควบคม และการวดผลตองมการเปลยนแปลงหลายอยางเกดขนรวมถง:
D มาตรวดสมรรถนะแบบใหมสำหรบเซลลการผลตแบบลน
D การยกเลกธรกรรมทสญเปลาเปนจำนวนมากออกจากเซลล
D วธการวดผลและทำความเขาใจเกยวกบผลกระทบทางดานการเงนของการ
ปรบปรงดานลนทไดนำมาใชงาน
ในบทน เราไดระบมาตรวดสมรรถนะสำหรบเซลลการผลตแบบลนจากชด
มาตรวดสมรรถนะของ BMA สำหรบชวงเร มตนแลว มาตรวดเหลาน ไมไดมจด
ประสงคทจะเปนระบบการวดผลทสมบรณแบบ แตมนถกนำมาพสจนใชงานแลวใน
ปฏบตการแบบลนหลายแหง และเปนจดเรมตนทดสำหรบระบบวดผลในดานลน มาตร
วดเหลานแสดงอยในตารางท 3.2
5อานเนอหาเพมเตมไดในบทท 8 เกยวกบการวดสมรรถนะและการเงนของสายธารคณคา6อานเนอหาเพมเตมไดในบทท 12 เกยวกบกระบวนการปรบปรงอยางตอเนองในฐานะทเปนวธการเบองตนในการควบคม
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
89ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน
บทท 4
ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน
โดยทวไปแลว การผลตแบบลนจะกอใหเกดผลประโยชนเชงปฏบตการทนาทง
แตบรษทตางๆ มกพบวาผลประโยชนเชงการเงนไมไดเกดขนตามมาดวยในระดบเดยวกน
ในบทน เราจะพจารณาการวดผลและการจดการผลประโยชนเชงการเงนจากมมมองเชง
ปฏบตการเพอคาดการณผลจากการปรบปรงดานลนตอผลลพธทางเชงการเงน หลายๆ ทม
ไมสามารถตอบคำถามนไดอยางนาพงพอใจ เพราะการบญชแบบดงเดมไมไดใหขอมล
ทจำเปน แนวทางการวดผลทไดอธบายในบทนเปนวธททมงานสามารถสอสารกบฝาย
บรหารระดบสงเกยวกบผลกระทบจากลนทนาจะเกดขน แนวทางนยงชวยใหมโครงสราง
สำหรบการประเมนผลประโยชนทางดานการเงนจากยทธศาสตรทางเลอกในการฉวย
ประโยชนจากขดความสามารถเชงปฏบตการทเพมขน บทนแบงออกเปน 4 สวน คอ:
D ปญหา
D การสรางกลองคะแนน
D การจดการกำลงการผลต
D การสรางรายไดจากการผลตแบบลน
ปญหา
เมอนำลนมาใชในบรษท ผบรหารและพนกงานตางคาดหวงทจะไดเหนผล
การปรบปรงเชงการเงนทจบตองได บอยครงทไมมผลการปรบปรงเชงการเงนเกดขน
ในระยะส น และบางคร งกลบเกดผลตรงกนขามดวย เหตการณเชนน กอใหเกด
คำวจารณจากผบรหารทผดหวง อยางเชน “เราเหนผลจากการปฏบตการทมหศจรรย
มาก แตมนไมปรากฏผลใหเหนในงบการเงนเลย ถาลนดจรง ทำไมจงไมสงผลไปยงงบ
กำไรขาดทน”
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
90 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ปญหานมตนตอมาจากมมมองทแตกตางกนระหวางฝายปฏบตการและฝาย
การเงน
เราตองสรางภาษาทเชอมทง 2 กลมเขาดวยกน บคลากรฝายปฏบตการเหน
ผลลพธดงตอไปน:
D เวลานำทสนลง
D คณภาพทปรบปรงดขน - มการทงของเสยและการแกไขงานใหมนอยลง
D การจดสงตรงเวลาดขน
D ใชพนทโรงงานนอยลง
D การหมนเวยนสนคาคงคลงสงขน
พวกเขากลาวอางอยางถกตองวา การบรรลผลลพธเหลานชวยใหบรการสนอง
ความตองการของลกคาไดดขน จงมการเตบโตเพมขนและมความสามารถในการทำ
กำไรมากขน บอยครงทลนชวยใหบรษทลดปรมาณงานคาง และผลลพธนสะทอนออก
มาทความพงพอใจของลกคาซงเพมขน
มมมองดานการเงนสำหรบขอมลชดเดยวกนนแตกตางออกไปอยางสนเชง
มมมองของพวกเขาคอ การเปลยนแปลงจากลนชวยใหมศกยภาพในการปรบปรงเชงการ
เงน แตถาไมสามารถลดตนทนหรอไมสามารถเพมรายได ภาพดานการเงนกไมมการ
เปลยนแปลง การทฝายปฏบตการสามารถทำงานตงแตรบคำสงซอไปจนถงจดสงไดใน
เวลาทลดเหลอเพยง 1 ใน 4 ไมมความสำคญใดๆ ผลดานการเงนโดยทวไปจากขนแรกๆ
ของการใชลน มดงน:
D รายไดเทาเดม ถงแมวาอาจมปรมาณงานคางลดลงซงทำใหไดรายไดเขามา
เรวขน
D ตนทนสวนใหญไมเปลยนแปลง ถงแมวาตนทนจากการทำงานลวงเวลา
และการทงเปนของเสยอาจลดลงเลกนอย
D กำไรจากการดำเนนงานอาจลดลง เนองจากผลกระทบจากการทสนคา
คงคลงทมตอตนทนขาย
D กระแสเงนสดจากการดำเนนงานอาจเพมขน เนองจากสนคาคงคลงลดลง
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
93ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน
โปรดสงเกตขอมลทง 3 ประเภททไดเขยนเปนรายการไวในแถบดานซายมอ คอ
เชงปฏบตการ กำลงการผลตของทรพยากร และเชงการเงน เราจะกลาวถงเชงปฏบตการ
และเชงการเงนกอน
เชงปฏบตการ
ม 6 รายการในหมวดน คณจะไดอานขอมลเพมเตมเกยวกบมาตรวดเหลานมากขน
ในบทท 8 “มาตรวดสมรรถนะสายธารคณคา” เราจะอธบายนยามของแตละมาตรวด
เพอเสรมสรางความเขาใจของคณ
D จำนวนวนจากทารบถงทาสง (Dock-to-Dock Days) คอ จำนวนเวลาตงแต
การรบวตถดบไปจนถงการจดสงผลตภณฑสำเรจรปใหแกลกคาจงเปน
ทมาของชอน คานคำนวณไดโดยการหารจำนวนชนของชนสวนควบคม
ในโรงงาน (วตถดบ งานระหวางกระบวนการ และสนคาสำเรจรป) ดวยอตรา
เฉลยของการผลตผลตภณฑปลายทางในสายธารคณคานนในรปจำนวน
ผลตภณฑตอวน ชนสวนควบคมจะถกใชกบแตละขนตอนของการผลต และ
จะออกจากสายธารคณคาในรปของผลตภณฑสำเรจรป ชนสวนควบคม
ทวไปคอแผนวงจร โครงผลตภณฑ และชดเครองยนต
D การผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรก (First Time Through) คอ มาตรวด
ดานคณภาพ คานคำนวณจากรอยละของหนวยทงหมดทผานสายธารคณคา
ตงแตครงแรก โดยไมตองซอมแซม แกไขหรอทงเปนของเสย บอยครงทคาน
ถกเรยกวา ผลผลตทผานตงแตครงแรก (First Pass Yield) เนองจากวา
เราวดผลคานสำหรบสายธารคณคา มนจงเปนผลลพธจากการวดผลทจด
ประเมนแตละจดในสายธารคณคาตลอดทงสาย
D การจดสงตรงเวลา (On-Time Shipment) จะวดจากจำนวนผลตภณฑท
ถกตองซงไดจดสงในวนทถกตองและตามคำสงซอทถกตอง คานคำนวณ
จากรอยละของปรมาณคำสงซ อของลกคาท ไดจดตารางกำหนดการไว
และจดสงไดตามตารางกำหนดการนนจรงๆ
D พนทโรงงาน (Floor Space) คอ พนทตารางฟตทสายธารคณคาใช รวมถง
สวนของการผลตและพนทซงจดสรรใหกบวตถดบ งานระหวางกระบวนการ
และสนคาคงคลงของสนคาสำเรจรป
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
101ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน
ภาพ
ท 4
.1 แ
ผนผง
สถาน
ะปจจ
บน
ของส
ายธา
รคณ
คาขอ
ง C
ontro
llers
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
102 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
กระบวนการดงทเปนอยมขอผดพลาดอยบางจด คอ:
D ยงเปนระบบผลกทมสนคาคงคลงอยมาก
D รอบเวลาของกระบวนการยงไมสมดล
D ยงมการตรวจสอบและแกไขงานอยมาก
D เวลาการจดสงไมมเสถยรภาพและการผลตถกเรง
กลองคะแนนสำหรบสถานะปจจบนสะทอนใหเหนถงปญหา
สถานะอนาคตของ ECI
ภาพท 4.2 แสดงแผนผงสายธารคณคาสำหรบสถานะอนาคตของ Electronic
Components ทไดวางแผนไว
การเปลยนแปลงบางดานจากสถานะปจจบนนนเหนไดชดเจน คอ:
D เวลาการไหลผานสายธารคณคาถกลดลงจาก 20.5 เหลอ 4.5 วน
ระบบ Kanban ถกนำมาใชเพอดงความตองการของลกคาผานทางสายธาร
คณคา แทนทจะจดตารางกำหนดการใหกบศนยงานและผลกงานเขาสแตละศนย
D รอบเวลาในเซลล Hand Load/Wave Post ลดลงเหลอ 6 นาท จาก 12 นาท
โดยการออกแบบเซลลใหมอกครง ซงทำใหงานไหลไดอยางราบรน
D คณภาพปรบปรงดข นมาก โดยลดอตราการปฏเสธในเซลลทดสอบและ
แกไขงานจาก 50% เหลอ 3% โดยการนำวธการตรวจสอบดวยตนเอง
และการปรบปรงอยางตอเนองมาใชในเซลล SMT และ Hand Load/Wave
Post
D มการเจรจาตกลงกบผจดสงวตถดบใหมอกครง ซงชวยใหผจดสงวตถดบ
รายหลกจดสงให “ซเปอรมารเกต” ดานหนาเซลล SMT ทกวน โดยตอบสนอง
คำสง Kanban จากเซลล แทนทจะจดสง 2 ครงตอสปดาหจากใบขอซอ
วตถดบจากระบบ MRP
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
104 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
D เซลล SMT สามารถลดเวลาปฏบตการจาก 2 กะ เหลอ 1 กะ โดยเปนผลมา
จากโครงการรเรม ผลลพธหลงจากนนคอ จำนวนคนในเซลลลดลงจาก 8 คน
เหลอ 4 คน บคลากรทลดลง 4 คนถกถายโอนไปยงสายธารคณคาอนๆ
ผลลพธเชงปฏบตการของโครงการรเรมลนเหลานนาทงมาก:
D จำนวนวนจากทารบถงทาสง ลดลงจาก 20.5 วน เหลอ 4.5 วน
D การผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรกดขนจาก 48% เปน 96%
D การจดสงตรงเวลาเพมจาก 90% เปน 99%
D พนทโรงงานทใชลดลงจาก 34,000 ตารางฟต เหลอ 17,000 ตารางฟต
อยางไรกตาม ไมปรากฏผลลพธเชงการเงนเกดขนเลย ตามทแสดงในงบกำไร
ขาดทนของบรษท ทจรงแลว แมวาจะมผลการปรบปรงเชงปฏบตการทนาทง แตตนทน
กลบเพมขนแทนทจะลดลง ซงสงผลใหกำไรขนตนลดลง 1,055 เหรยญสหรฐฯ
ดวยผลเชนนน รองประธานฝายขายของ ECI จงบนวาเขาไมสามารถเพมราคา
เพอใหชดเชยตนทนจากลนทเพมขน รองประธานฝายการเงนไดบนเกยวกบการปนสวน
ตนทนคงทซงนอยเกนไปเนองจากการผลตทลดลง และแสดงความสงสยออกมาดงๆ
วาเขาจะอธบายความสามารถในการทำกำไรทลดลงอยางฉบพลนใหแกธนาคารและ
นกลงทนไดอยางไร CEO ไดสงใหรองประธานฝายปฏบตการแกไขปญหาดวยลนเพอ
ใหกำไรเพมขน ไมใชลดลง
เรองทนาเศราคอ ผลกำไรของ ECI ลดลงเนองจากวธทบรษทใชคำนวณตนทน
ขาย วธน กำหนดโดยหลกการบญชท ยอมรบท วไป (Generally Accepted Ac-
counting Principles : GAAP) เพอจบคตนทนผลตภณฑในชวงเวลาเดยวกนกบ
รายไดจากการขายผลตภณฑเหลานน ตนทนทอยในสนคาคงคลงปลายงวดจะจบคเขา
กบยอดขายในรอบระยะเวลาถดไป ถงแมวาจะมวธอนๆ ในการคำนวณตนทนสนคา
ขายภายใต GAAP กยงคงมหลายๆ บรษททคำนวณตนทนขายดวยวธการน โดยการหา
จากสตรดงตอไปน:
สนคาคงคลงตนงวด + ซอวตถดบ + ตนทนการแปลงสภาพ - สนคาคงคลงปลายงวด
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
106 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
สนคาคงคลงปลายงวดของ ECI ลดลงไป 44,505 เหรยญสหรฐฯ เนองจาก
โครงการรเร มลน (58,502-13,997) และทำใหกระแสเงนสดเพมข นดวย ในขณะ
เดยวกน มนสงผลลบตอกำไร ดงแสดงในตารางท 4.5 น:
ชวงท 1 ชวงท 2 หมายเหต
สนคาคงคลงตนงวด 58,502 58,502 การจดซอลดลง
การจดซอวตถดบ 512,160 477,160 ลดลง 35,000
ตนทนการแปลงสภาพ 189,866 181,416 พนกงาน SMT ในกะท 2
ถกถายโอนไปทำหนาทอน
760,528 717,078
ตนทนการขาย
วตถดบ 512,160 477,160
ตนทนการแปลงสภาพ 189,866 225,921
สนคาคงคลงปลายงวด 58,502 13,997
ตนทนการขายเพมขน 1,055
(58,502+512,160+189,866-58,502) - (58,502+477,160+181,416-13,997)
ตารางท 4.5 ผลกระทบตอตนทนขายจากการลดสนคาคงคลง
เนองจาก ECI ลดการจดซอจากผจดสงวตถดบในชวงระหวางเดอน 35,000
เหรยญสหรฐฯ ผลกระทบทเกดขนกบตนทนการขายจงตำกวายอดทงหมดซงเทากบ 44,505
เหรยญสหรฐฯ ดงทจะเกดขนหากไมไดดำเนนการเชนนน
ดงนน ฝายจดการของ ECI จงลงเลใจ ดเหมอนวา ผลลพธเชงปฏบตการและเชง
การเงนจะรายงานเรองราวทแตกตางกน
เพอจะขจดปญหาของการบญชแบบดงเดม ซงเกดจากวธการทบรษทใชคำนวณ
ตนทนขายตามมาตรฐาน GAAP เพอใหไดงบการเงน เราจะขจดผลจากการเปลยน-
แปลงดานสนคาคงคลงไดโดยการรวมคาใชจายดานวตถดบและตนทนการแปลงสภาพ
ทงหมดเขาดวยกนเพอจดการสายธารคณคา ผลลพธทไดจะขจดผลเชงลบของการลด
สนคาคงคลงทเกดขนกบตนทน ทงหมดนถกแสดงไวในกลองคะแนนของสถานะอนาคต
ในตารางท 4.6
โปรดสงเกตวาภาพเชงการเงนนนปรบปรงดขนจากทแสดงในงบการเงนของ
บรษท การจดซอวตถดบทลดลงเนองจากการลดสนคาคงคลงไป 44,505 เหรยญสหรฐฯ
นนมผลโดยตรงกบกำไรของสายธารคณคา มากยงไปกวานน ผลการลดตนทนการแปลง
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
107ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน
สภาพไป 8,450 เหรยญสหรฐฯ กถกสะทอนออกมาดวยเชนกน ตนทนปฏบตการทลดลง
เหลาน ถกสะทอนออกมาในผลกระทบดานกระแสเงนสดของลน แทนท จะแสดง
ผลกำไรทลดลงแบบบนทกดวยวธการบญชแบบดงเดม เรากลบแสดงผลทเพมขนมาก
ถง 43,450 เหรยญสหรฐฯ! อยางไรกตาม สงทไมไดสะทอนออกมาคอการปรบปรงดาน
ลนมผลอยางไรตอตนทนการแปลงสภาพนอกเหนอไปจากแคการลดการทำงาน 1
กะในเซลล SMT
เพอจะเขาใจผลกระทบทลกซงมากขน เราตองเขาใจตวเลขตนทนการแปลง
สภาพในสถานะอนาคต ถงแมวาปรมาณทรพยากรทถกใชงานไมไดเปลยนแปลงระหวาง
สถานะปจจบนและสถานะอนาคต แตวธการใชงานนนไดเปลยนไปอยางมาก ดงท
แสดงในภาพท 4.3
ภาพท 4.3 กำลงการผลตทพรอมใชงานเพมมากขนเนองจากลน
การใชงานทรพยากรไดเปลยนจากลกษณะแบบไมมผลตภาพในสถานะปจจบน
มาเปนลกษณะแบบพรอมใชงานในสถานะอนาคต ลนไดทำใหกำลงการผลตของทรพยากร
วางเพมขนมาก ขณะท ECI ยงจายคาใชจายเทาเดม แตระบบบญชถอวารายจายเหลาน
เปนรายจายทจำเปนในการผลตผลตภณฑทไดขายในชวงเวลานน แตในความเปนจรง
รายจายบางสวนเปนคาใชจายทไมจำเปน! มทรพยากรจำนวนมากพอสมควรทพรอม
นำไปใชงาน (ในสถานะอนาคต) ในสวนอ น เพ อขยายงานหรอกำจดออกไป (ถา
ไมมวธการท ดกวาน น) และขอมลท เตมในกลองคะแนนนชวยเช อมโยงระหวาง
ฝายปฏบตการและการเงน ซงทำใหทงบรษทมงหาวธการทจะนำทรพยากรเหลานไปใชงาน
ได เพราะมนไดรบการทำใหวางลงโดยลนแลว และเปลยนปญหาจากประเดนเชงปฏบตการ
ไปเปนประเดนเชงยทธศาสตร อยางไรกตาม ECI จะตองเรยนรเสยกอนวาจะคำนวณหา
กำลงการผลตของทรพยากรทไดรบการทำใหวางโดยลนไดอยางไร
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
111ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน
การวเคราะหกำลงการผลตทวางลง
ผลจากการวเคราะหตามแนวทางทระบไวในบทท 21 ทำใหทรพยากรมกำลง
การผลตทวางลง ดงทแสดงในตารางท 4.7
ตารางท 4.7 บทสรปของทรพยากรทวางลงในสถานะอนาคตทไดวางแผนไว
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
113ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน
ทางเลอกท 1: การกำจดทรพยากร
ผลกระทบทเกดขนกบสายธารคณคาจากทางเลอกนแสดงอยในตารางท 4.8
ตนทนตอเดอนสำหรบพนกงาน 1 คน โดยรวมสทธประโยชนของพนกงานดวย เทากบ 2,135
เหรยญสหรฐฯ ดงนนทมงานจงไดสรางกลองคะแนนในตารางท 4.8 ตามทางเลอกน
โปรดสงเกตวาผลกำไรของสายธารคณคาจะเพมขน 76,633 เหรยญสหรฐฯ ยอด
ขายตอพนกงานจะเพมขน 13,356 เหรยญสหรฐฯ ซงสงมาก โดยเปนผลลพธมาจากการ
ลดเงนเดอนได 19.5 คน คอ 41,633 เหรยญสหรฐฯ และตนทนเฉลยตอหนวยจะลดลงไป
35.21 เหรยญสหรฐฯ โดยเปนผลมาจากการใชทางเลอกน
ทางเลอกท 2: การขยายธรกจ
ในทางเลอกน ทมงานไดพจารณาความเปนไปไดหลายทางดวยกน
ภาพท 4.4 ทางเลอกตางๆ ในการใชกำลงการผลตทวางลงสำหรบสายธารคณคา Electronics
ทมงานรบรวาพวกเขาไมควรประเมนทกทางเลอกจากมมมองดานการผลตเพยง
ดานเดยว พวกเขาจงรวบรวมฝายขายและการตลาด ฝายวศวกรรม การเงน จดหา และ
ทรพยากรบคคล รวมถง CEO ดวย พวกเขาใหเหตผลวาทรพยากรทงหมดนจำเปนสำหรบ
การประเมนปรมาณธรกจทสามารถสรางขนมาเพอใชทรพยากรทวางลง มการประเมน
ความเปนไปไดหลายทางดวยกน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
119ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน
หลงจากดำเนนการตามทางเลอกท 2 กำลงการผลตทพรอมทำงานในเซลล
SMT และเซลลทดสอบและแกไขงานกถงขดจำกดไมสามารถเตบโตได ดงทแสดงในตาราง
ท 4.12
บทสรป
บทนไดนำเสนอวธการคดเกยวกบผลกระทบของลนตอผลลพธเชงการเงนของ
ธรกจ เราไดนำเสนอกลองคะแนนทเปนแนวทางพจารณาผลลพธเชงปฏบตการควบค
ไปกบผลลพธเชงการเงน และประเมนแนวทางดำเนนการอนๆ ทเปนทางเลอก เรายง
ไดนำเสนอวธการพจารณากำลงการผลตทวางลงจากโครงการลน เพอใหผ จดการ
ของบรษทสรางแผนการนำไปใชท เหมาะสม และทายท สด บทนไดนำเสนอยทธ-
ศาสตรทวไปจำนวนหนงสำหรบการนำกำลงการผลตทวางลงมาใชงาน แนวทางการ
วเคราะหท ไดนำเสนอไวในสวนน เปนแนวทางท ทมงานลนควรใชเพ อประเมนผล
ประโยชนเชงการเงนของโครงการลนและกจกรรม Kaizen ทงหมด แนวทางนควรได
รบการทบทวนเปนระยะๆ เพอประเมนวาผลลพธเปนไปตามแผนทไดวางไวต งแต
เร มโครงการหรอไม สดทายคอ ควรมการพจารณาทบทวนในชวงระยะหลกๆ ของ
การขยายผลลนทกครง เพอใหแนใจไดวาไดใหความสนใจกบทางเลอกตางๆ ในการใช
กำลงการผลตทจะวางลงอนเปนผลมาจากการปรบปรงของชวงนนๆ
ตารางท 4.11 การเปรยบเทยบทางเลอกในการใชกำลงการผลตทวางลง
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
121การยกเลกธรกรรมทสญเปลา
บทท 5
การยกเลกธรกรรมทสญเปลา
กระบวนการสำคญกระบวนการหนงในความเปนลนคอการยกเลกธรกรรม
ระบบ และการควบคมทสนบสนนกระบวนการผลตแบบเปนชด (Batch) ของบรษททไมม
ความจำเปนอกตอไป ยกตวอยางเชน ผผลตแบบดงเดมจะจดตารางกำหนดการจายใบ
สงงาน (Work Order) และตดตามแรงงานและวตถดบทจะใชในใบสงงานอยางละเอยด
ดงนน ฝายบรหารจงสามารถประเมนความคบหนาของงานไดทกงาน โดยเทยบกบงบ
ประมาณและกำหนดการ การตดตามอยางละเอยดเชนนนเปนสงทจำเปนสำหรบการ
ควบคมกระบวนการผลตทอาจใชเวลาเปนสปดาหหรอเปนเดอนในการผลตผลตภณฑ
ในทางกลบกน ผผลตแบบลนใชเวลาเพยงไมกวนหรอไมกสปดาหในการผลตผลตภณฑ
และพงพา Kanban และวธการดงรปแบบอนๆ เพอควบคมการไหลของผลตภณฑผาน
โรงงาน ตามอปสงคจากลกคา การใชระบบการตดตามแบบดงเดมตอไป ขณะทเปลยน
การผลตมาเปนรปแบบใหมแลวทำใหเกดความสญเปลา ดงนน บรษททกำลงพฒนาสลน
จำเปนตองมวธการพจารณาชวงเวลาทเหมาะสมในการยกเลกระบบ ธรกรรม และการ
ควบคมทไมจำเปนออกไป
บรษททมงสลนอาจพบดวยวามปรมาณธรกรรมเพมขนมาก บางดานทอาจม
ธรกรรมเพมขน คอ:
D ใบสงซอ รายงานการรบผลตภณฑ และใบแจงหนสำหรบการจดสง “รายวน”
จากผจดสงวตถดบ
D ระบปรมาณใบสงงานและตวสำหรบชดงาน เพอจดการจำนวนชดทมมากขน
เพราะจำนวนชดมขนาดเลกลง และการไหลของชนสวนเปนแบบทละชน
D จำนวนเอกสารการจดสงและใบแจงหนแกลกคาเพอประมวลผลการจดสง
ประจำวนใหลกคา มจำนวนเพมมากขน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
122 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ดงนน บรษทแบบลนตองจดการและควบคมลนดวยวธการทไมใชการสราง
ธรกรรมดวยกระดาษหรอคอมพวเตอรสำหรบทกครงทมการเคลอนยายวตถดบหรอม
การแปรรประหวางกระบวนการผลต ไมเชนนน งานในการสรางและประมวลผลธรกรรม
เพอควบคมการผลตจะกลายเปน “ดอกเหด” แมวาการผลตจะกลายเปนลนแลวกตาม
นคอสาเหตทเรากลาววา สำหรบการบญชแบบลนแลว ธรกรรมทมากนเปรยบเหมอนกบ
สนคาคงคลงในการผลตแบบลน ธรกรรมเปนความสญเปลาแทๆ และโดยสวนใหญแลว
มไวเพอควบคมกระบวนการผลตทไมสามารถควบคมได
ในบทท 2 เราไดกลาวถงเสนทางการพฒนา (Maturity Path) ของการบญชแบบ
ลน โดยไดระบวาเมอลนกาวหนามากขน การควบคมธรกรรมอยางละเอยดซงเปนสง
ทจำเปนสำหรบระบบการผลตแบบดงเดม จะไมมความจำเปนอกตอไป เราไดแนบภาพ
รวมจากบทท 2 ไวดงน:
การผลตแบบลน คณลกษณะของการผลตแบบลน การบญชแบบลน
เซลลการผลตแบบลนนำรอง - มเซลลแบบลนซงประสบความสำเรจแลว- การฝกอบรมอยางเขมขนเกยวกบ หลกการลน- การไหล การดง Kanban- การปรบเปลยนเครองจกร (Changeover) อยางรวดเรวและ SMED- งานทเปนมาตรฐาน- คณภาพ ณ จดกำเนดและการตรวจสอบ ดวยตนเอง
การเรมตนกบการบญชแบบลน
การผลตแบบลนแพรในวงกวาง - การผลตแบบเซลลในวงกวางทวทงโรงงาน ดวยงานทเปนมาตรฐานและการไหล แบบทละชน- การใชระบบการจดการดวยสายตา (Visual System) อยางกวางขวาง- ฝกอบรมและสรางทมการปรบปรงอยาง ตอเนอง- โครงการรบรองผจดสงวตถดบขนตน และการดงดวย Kanban จากผจดสง วตถดบบางราย- จดการการผลตตามสายธารคณคา- กระบวนการตางๆ อยภายใตการควบคม โดยปกตแลวจะมการใช SPC บางบางสวน- งานระหวางกระบวนการ (WIP) และสนคา สำเรจรปคอนขางตำและคงท
การจดการตามสายธารคณคา
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
123การยกเลกธรกรรมทสญเปลา
บทนเกยวของกบคำถามทวา ควรยกเลกธรกรรมทไมมความจำเปนในชวงใด
เพ อใหไมสญเสยการควบคมธรกจ และกระบวนการพจารณาวาควรยกเลกอะไร
บาง คำถามเหลานจะไดรบคำตอบจากแตละระยะของเสนทางการพฒนา บทน
จะกลาวถงธรกรรมประเภททจะยกเลกไดในระยะการเรมตน (Getting Started Phase)
ขณะทบรษทยงอยในชวงนำรองกบเซลลยอยแบบลนอย แตยงไมมการนำลนมาใชกบ
ทงสายธารคณคาหรอทงโรงงาน ในบทท 12 “การยกเลกธรกรรมทสญเปลาเพมเตม”
เราจะไดพจารณาการเปลยนแปลงทสามารถทำไดเมอการผลตแบบลนถกนำมาใชใน
วงกวางแลวและบรษทดำเนนงานตามสายธารคณคา สดทายแลว ในบทท 17 “การ
ขยายสายธารคณคาออกไปภายนอกกำแพงขององคกร” เราจะไดพจารณาหวขอนจาก
มมของบรษททเปนลนแบบเตมตวซงไดเผยแพรลนไปเกนกวาขอบเขตโรงงาน และรวม
ไปถงฝายขายและการตลาด ผจดสงวตถดบ และลกคา
บทนจะกลาวถงประเดนของระยะการเรมตน โดยแบงออกเปน 3 สวน คอ:
D วธแบบ “จะตองมอะไรแลวบาง”
D ธรกรรมของเซลล
D การตดตามแรงงาน ตนทนวตถดบ การตดตามสนคาคงคลง
จะตองมอะไรแลวบาง
บรษทตางๆ มกถามวาจะรไดอยางไรวาไมจำเปนตองใชธรกรรมตางๆ ทสนบสนน
ระบบทพวกเขามอยแลวอกตอไป คำตอบกคอ เมอกระบวนการลนของพวกเขาทำใหธรกรรม
นนหมดความจำเปนสำหรบการควบคมกระบวนการผลต กสามารถยกเลกธรกรรมนน
ออกไปได เพอจะรองรบธรกรรมทกประเภท คำถามทเหมาะสมจงนาจะเปนดงนจาก
การผลตแบบลน คณลกษณะของการผลตแบบลน การบญชแบบลน
วธคดแบบลนนำไปประยกตใชทวทงองคกรและกบหนสวนขององคกร
- บรษทจดองคกรตามสายธารคณคา- มการรวมมอกบลกคา ผจดสงวตถดบ และหนสวนอยางกวางขวาง- การปรบปรงอยางตอเนองเปนวถ การดำเนนงานปกต- วธคดแบบลนถกนำมาประยกตใชทวทง องคกร
วสาหกจแบบลน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
127การยกเลกธรกรรมทสญเปลา
D การควบคมสนคาคงคลงและการประเมนมลคาสนคาคงคลง ซงตดตามสนคา
คงคลงทงหมดอยางละเอยด ตงแตการรบเขาจนถงการใชงานหรอการทง การ
เคลอนทของวตถดบทกครงจะเกดรายการธรกรรม ธรกรรมทงหมดจะแสดง
อยในรปตนทนมาตรฐาน
D ความถกตองแมนยำของรายการสนคาคงคลง นนคอ การนบสนคาคงคลง
ทงหมดประจำป
กระบวนการเหลานเปนกระบวนการทมธรกรรมมากทสด และเปนธรกรรมทตอง
เนนในแตละขนของลน เพอกำจดธรกรรมทไมจำเปน
การตดตามแรงงาน
กอนหนาทบรษทตางๆ จะไดนำการผลตแบบลนมาใชงาน พวกเขาจะบนทก
แรงงานทงหมดทเกดขนในแตละขนของกระบวนการผลตลงในใบสงงาน (Work Order)
เอกสารนจะเดนทางไปกบงาน ผานกระบวนการผลต และบนทกงานทไดทำตามชวงเวลา
ชวโมงการทำงานสะสมในใบสงงานจะเปนพนฐานในการพจารณาตนทนของผลตภณฑ
ตามสาเหตทไดระบในสถานการณลนแบบ “กอน” และ “หลง” ทไดนำเสนอ
ไปแลวในตอนตน ใบสงงานในฐานะทเปนวธพจารณาสถานะของคำสงซอของลกคา
มต การเรมตนใชลน นำรองดานลนแลว
ระบบทใชสายตา
(Visual System)
- ไมมระบบทใชสายตาเลย
โดยพนฐานแลว ใชเพยงกระดาษ
กระดาษ และกระดาษ
- ใชใบสงงาน MRP และรายงาน
แบบเฉพาะกจ (Ad hoc Report)
- มาตรวดทใชมความสำคญและเหนไดดวย
สายตา
- มกระดานวดผลในเซลล
- แสดงมาตรวดในเวลาจรง
- การแสดงผลเรยบงายและเขาใจไดงาย
ขอมลวศวกรรม - มบญชรายการวสด
(Bills of Material : BOM) หลายระดบ
- การจดเสนทางและบญชรายการวสด
ไมแมนยำ
- บญชรายการวสดและการจดเสนทางเรยบ-
งายและแมนยำ
- ฝายวศวกรรมมหนาทรกษาใหบญชรายการ
วสดและเสนทางงานถกตองแมนยำ
องคกรและ
การควบคม
- องคกรแบงตามหนาทแตละฝาย
- ใชทมปรบปรงอยางตอเนองประจำ
ฝายและไดผลจำกด
- ไดบงชสายธารคณคาแลว
- เรมใหความรเกยวกบสายธารคณคา
- สรางสายธารคณคาบางสาย
- ปรบปรงอยางตอเนองสการเปนองคกรใน
สายธารคณคา คอ มการระบผซอผวางแผน
ในสายธารคณคาแลว
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
128 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
จะมความสำคญนอยลงเมอมการนำลนมาใช ดวยสาเหตเดยวกน ใบสงงานในฐานะ
ของเอกสารตนทนจะมความสำคญนอยลงเมอเวลานำของการผลตสนลง สนคาคงคลง
ระหวางกระบวนการจะลดลงจนถงระดบทตำมาก และรอบเวลาในการผลตจะแนนอน
มากขน ภายใตสภาพแวดลอมแบบน ตนทนของผลตภณฑจะพจารณาไดจากการไหลของ
การผลต มากกวาจะพจารณาจากผลรวมทรพยากรทใชเขากบสนคาแตละชน ดงนน เมอ
มการนำลนมาใช เราจะเปลยนจากการตดตามแรงงานตามงานแตละขนตอนในใบสง
งานการผลต มาเปนการยกเลกใบสงงานไปทงหมด ดงนน เปาหมายหนงทสำคญสำหรบ
การบญชแบบลนคอการเลกตดตามชวโมงแรงงาน อยางไรกตาม เราไมสามารถเปลยน
แปลงเรองนไดในขนตอนเดยว โดยเฉพาะเมอเรานำลนมาใชกบเซลลในการนำรองเทานน
ระบบบญชทมอยไมสามารถปรบใหเลกตดตามแรงงานในแตละเซลลไดแบบครงๆ กลางๆ
ผลกคอ ถาไมเปลยนแปลงระบบการบญชของทงโรงงาน กตองไมเปลยนแปลงเลย ม
แนวทางหนงทสมเหตสมผลสำหรบการดำเนนการเรองน และหวใจหลกอยทการตดสนใจใน
สงทตองเตรยมเพอจะดำเนนการขนตอไป ลองพจารณาความกาวหนาในการตดตาม
แรงงานตามรายการดงตอไปน:
หมายเลข การดำเนนการ สงทจะตองมพรอมอยแลว
1 - ยกเลกการตดตามงานในแตละขน เปลยนมา
ตดตามเฉพาะจดเรมและจดสนสด
- เสนทางการทำงานของแรงงานและบญช
รายการวสด (BOM) ทถกตองแมนยำ
2 - ยกเลกการตดตามแรงงานอยางละเอยด
- ทำใหการจดสรรแรงงานเปนแบบอตโนมต โดย
การคดยอนกลบโดยใชตนทนแรงงาน
มาตรฐานและการผลตจรง
- เสนทางการทำงานของแรงงานและบญช
รายการวสดทถกตองแมนยำ
3 - คดคาโสหยแบบยอนกลบหรอปนคาโสหย
ตามสดสวน
- ยกเลกการตดตามอยางละเอยด และ
การรายงานผลความแตกตาง
- ใชมาตรวดสมรรถนะระดบเซลลในเซลล
นำรอง และรายงานแตละชวโมงของวน
4 - คดตนทนแรงงานและโสหยในการสรปตนทน
ทางตรงของสายธารคณคา อยานำตนทน
เหลานไปคดกบผลตภณฑแตละแบบหรอ
งานผลตแตละงาน
- การนำมาใชงานตองรอความเปนลนคบหนา
กอน ตามทกลาวถงในบทท 12
5 - ยกเลกใบสงงานและเอกสารตดตามการผลต
รปแบบอนๆ
- การยกเลกตองรอความเปนลนคบหนากอน
ตามทกลาวถงในบทท 12
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
129การยกเลกธรกรรมทสญเปลา
โปรดสงเกตความกาวหนา ขนตอนแรกคอการคงใบสงงานไว แตยกเลกการ
ตดตามงานแตละขน กลาวคอ เปลยนมาตดตามการเรมและการสนสดเทานน ความหมาย
คอจะตองสามารถควบคมแตละขนตอนระหวางจดเร มและจดสนสด ขอเรยกรอง
ทจำเปนทสดคอบญชรายการวสด (BOM) และเสนทางสำหรบผลตภณฑทแมนยำและ
ทนสมย ในโลกอดมคต เราคงตองการความแมนยำ 100% แต 80% กนาพอใจแลว
เพราะจะชวยใหแนใจไดวาชวโมงแรงงานในตนทนมาตรฐานเปนคาทถกตองแลว
ขนท 2 คอ การเปลยนแปลงวธการคดตนทนเขาใบสงงาน โปรดสงเกตวาเรายง
มใบสงงานอย แตเราไมไดตดตามตนทนของใบสงงานแตละใบสงอกตอไปแลว เราใช
ระบบตนทนทเรยกวาการคดตนทนแบบยอนกลบ (Backflush) ตรรกะคอ เมอเรารวา
เราไดผลตผลตภณฑตามใบสงงานแลว เรากรเชนกนวาเราใชเวลาเทากบเวลามาตรฐาน
ในการผลตชนสวนตามอตรามาตรฐานตอชวโมง ดงนน เมอรวาใบสงงานไดถกดำเนน-
การเสรจแลว เรากสามารถใชตนทนการคำนวณจากตนทนมาตรฐานได อยางไรกตาม
เรายงตองบนทกตนทนการทำงานลวงเวลาอย
สดทาย เราจะตองรายงานผลความแตกตางในขนตนๆ ของลนใหเรวทสดเทา
ทจะทำได ในบทท 3 เราไดแสดงแลววา การวดผลสมรรถนะของโรงงานตามความ
แตกตางระหวางตนทนจรงและตนทนมาตรฐาน ทำใหจดสนใจอยทการเพมประสทธ-
ภาพการใชงานทรพยากรแตละสวน โดยสละเปาหมายทางดานลนไป ในโรงงานแบบ
ดงเดม การวดประสทธภาพการใชงานของแรงงานและเคร องจกรไมใชเร องแปลก
ความแตกตางของประสทธภาพและปรมาณนจะเปรยบเทยบตนทนของการผลตจาก
ปรมาณจรงเทยบกบปรมาณทไดวางแผนไว เม อปรมาณจรงมคาตำกวา ความ
แตกตางเหลานจะแสดงผลวาสมรรถนะไมนาพงพอใจ ดวยคาความแตกตางเหลาน
ฝายจดการสามารถพจารณาไดวาโรงงานมประสทธภาพมากเพยงใดระหวางชวงเวลา
หนงๆ (ซงโดยปกตเทากบ 1 เดอน) แลวจงสำรวจสาเหตททำใหมสมรรถนะตำกวา
มาตรฐาน และดำเนนการแกไขตามทเหมาะสม คาความแตกตางเหลานมประโยชน
สำหรบการควบคมโรงงานการผลตแบบดงเดมทผลตแบบครงละมากๆ และชวยให
แนใจไดวาเครองจกรราคาแพงถกนำมาใชงานมากทสดแลว อยางไรกตาม เมอนำมา
ใชกบโรงงานแบบลน สงนบนทอนความสำเรจของลนเพราะมนสรางแรงจงใจใหผลต
สนคาคงคลงสวนเกน ซงขดแยงกบเปาหมายของลน ซงกคอ การกำจดสนคาคงคลง
ดงนน สำหรบบรษทแบบลน การเลกวดผลสมรรถนะของโรงงานโดยใชคาความแตกตาง
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
132 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
และสนคาสำเรจรป จะมการปอนขอมลธรกรรมของการรบเขา การสงจาย การปรบ
เปลยน และการใชงานวตถดบในรปแบบอนๆ ความสญเปลาทแทจรงเชนนสามารถ
กำจดออกไปไดในระหวางขนแรกๆ ของลน โดยการใชวธการคดตนทนแบบยอนกลบ
(Backflush) ดงทไดอธบายในหวขอเรอง “การตดตามแรงงาน” ขางตน
อยางไรกตาม ยงเหลอปญหาเร องความมนใจในความถกตองแมนยำของ
ยอดคงเหลอในบญชสนคาคงคลง เมอมหลกประกนมากขน เพราะบญชรายการวสด
(BOM) และเสนทางทจะใชคดยอนกลบมความแมนยำด เรากสามารถใช “ตวอยาง”
(Sample) ความแมนยำของกระบวนการน ได แทนท จะนบสนคาคงคลงท งหมด
แนวทางนเปนทร จกในชอของการนบแบบวนรอบ (Cycle Counting) และมวตถ-
ประสงคคอการทดสอบความแมนยำของกระบวนการผลตทกอใหเกดยอดคงเหลอ
สนคาคงคลง เนองจากวา เราเพยงแคใช “ตวอยาง” มาพจารณา จงไมใชวธทดสำหรบ
การแกไขสนคาคงคลงซงเกดขนจากกระบวนการทบกพรอง อยางไรกตามการนบแบบ
วนรอบผสมผสานเขากบโครงการปรบปรงอยางตอเนองทมประสทธผลจะเปนวธท
มประสทธผลในการเผยสาเหตของปญหาเหลาน และทำการแกไข มหลายบรษทท
นบชนสวนชนเดยวกนในรอบแตละรอบ เพอใหสามารถวดความมประสทธผลของ
การปรบปรงทไดกระทำไป
บทสรป
ในบทนเราไดกลาวถงยทธศาสตรการยกเลกธรกรรมทเหมาะสมในชวงระหวาง
ขนแรกๆ ของลน ระหวางทกำลงนำเซลลนำรองมาใชงาน จากการคดแรงงานและวตถดบ
แบบยอนกลบ (Backflush) ทำใหสามารถลดจำนวนธรกรรมไดมาก สงทตองมคอบญช
รายการวสด (BOM) และเสนทางงานทถกตองแมนยำ รวมถงบนทกการทงชนงานเปน
ของเสย การแกไขงาน และการทำงานลวงเวลา ในบทท 12 และ 17 เราจะอธบายเกยวกบ
การยกเลกธรกรรมเพมมากขนอก ซงสามารถทำไดเมอถงลนขนทกาวหนาแลว
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
133การบญชการเงนแบบลน
บทท 6
การบญชการเงนแบบลน
ในบทท 5 เราไดอธบายประเดนเรองการยกเลกธรกรรมการปฏบตการเมอนำการ
ผลตแบบลนมาใช บทนจะอธบายเรองนเพมเตม โดยเฉพาะเรองธรกรรมดานการเงน
ในบทนเราจะอธบายหวขอตางๆ ทเปนพนฐานของการบญชการเงนแบบลน
หวขอแรกคอ ทกธรกรรมเปนความสญเปลา และสวนสำคญในการสราง
ประโยชนจากลนคอ การยกเลกธรกรรมและหนาทสนบสนนอยางรตวเมอลนทำใหมน
หมดความจำเปน เรากลาววา “อยางรตว” เพราะวาถาไมมความมงเนนตงใจรวมกน
หนาทและธรกรรมสนบสนนทสญเปลาจะหยดการไหลของผลตภณฑตลอดสายธาร-
คณคา
ดงนน หวขอท 2 จงเปนการทำใหความจำเปนของธรกรรมทควบคมดานการเงน
หมดไปโดยสรางการควบคมโดยตรงจากการปฏบตการ เรากำลงหาระบบการควบคมเดยว
ทมแกนจากการควบคมการปฏบตการ
มมมองใหมเกยวกบการควบคมการบญชภายใน
การควบคมการบญชภายใน หมายถง กรอบโครงสรางดานปฏบตการโดย
รวมของนโยบาย หลกปฏบต ระบบ ปรชญาการจดการ คานยม และกจกรรมททำให
แนใจไดวาองคกรสามารถบรรลวตถประสงคสำคญ ปกปองสนทรพย จดการความเสยง
และสนองขอเรยกรองทางกฎหมาย ดงเดมแลว บรษทตางๆ พงพาการตรวจสอบธรกรรม
อยางละเอยดเพอใหแนใจวามการอนมตทถกตอง มการบนทกอยางแมนยำ และรายงาน
ธรกรรมทงหมดกบผจดสงวตถดบและลกคา ธรกรรมเหลานรวมถง คำสงซอ บญชรายได
บญชลกหนและการรบเงนจากลกคา การจดซอ บญชเจาหนและการชำระเงนคนแก
ผจดสงวตถดบ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
134 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ระบบควบคมดานการเงนสวนใหญจะพงพาการตรวจสอบธรกรรมทมาจาก
กระบวนการเชงปฏบตการเพอใหแนใจไดวามนมความถกตองแมนยำและสอดคลอง
กบนโยบายของบรษท หลกการขอหนงในการควบคมดานการบญช คอ ตนทนของการ
ควบคมควรจะเปนสดสวนกบความเสยงทกำลงควบคม ความเสยงทมความหมายคอ
ความเปนไปไดรวมทจะเกดขอผดพลาดทสำคญและโอกาสทขอผดพลาดนนจะหลด
รอดการตรวจจบไปไดเพอจะรบมอกบความเสยงน บรษทตางๆ จงไดจดวางระบบการ
รบรองและตรวจสอบธรกรรมทงหมดททำกบบรษทภายนอก ไมวาธรกรรมจะใหญหรอ
เลก หรอมความเสยงจากขอผดพลาดมากนอยเพยงใด
การทลนเนนการปรบงานใหเปนมาตรฐาน เนนทการลดจำนวนผจดสงวตถดบ
และการเนนทความสมบรณแบบ การไหลของงาน และการมอบอำนาจใหบคลากรแกไข
ปญหา ไดเปลยนแปลงกระบวนทศนทเกยวของกบการควบคม การเปลยนแปลงนแสดง
อยในภาพตอไปน
ควบคมโดยการตรวจสอบ ควบคมโดยการปองกน
ปรมาณธรกรรมตำ
ปรมาณธรกรรมสง แบบดงเดม
ลน
ภาพท 6.1 การเปลยนการควบคมธรกรรมในหนาทการเงนแบบลน
ในทำนองเดยวกบทโครงสรางการควบคมดวยสายตาชวยทำใหความจำเปนของ
ธรกรรมในการควบคมงานระดบพนทปฏบตงานหมดไป การเนนทการจดสงใหแกพนท
ปฏบตงานทกวนจำเปนตองใหผจดสงวตถดบจดสงตามคำสงอยางเชอถอไดและดวย
คณภาพ 100% การรบรองผจดสงวตถดบรายหลกไมกรายซงจดสงตามคำสงซอทครอบคลม
ชวงเวลาระยะหนง (Blanket Order) จะชวยลดความเสยงของการเกดขอผดพลาดในการ
สงมอบ และชวยลดความเสยงจากจำนวนผจดสงวตถดบดวยเชนกน การลดปรมาณ
ใบแจงหนอยางมากโดยการให “บตรเครดต” แกพนกงานระดบพนทปฏบตงานซอสนคา
ช นเลกๆ แทนทจะออกคำสงซ อและใบแจงหนสำหรบการจดซอแตละครง สภาพ
แวดลอมแบบลนจง “ผลก” การควบคมออกมาจากฝายบญชลงมาทระดบพนปฏบตงานท
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
135การบญชการเงนแบบลน
มธรกรรมเกดขน และสรางใหการควบคมอย “ใน” ตวกระบวนการเอง แทนทจะพยายาม
ตรวจสอบการควบคมหลงจาก “ผาน” กระบวนการมาแลว
การกำจดความสญเปลาออกจากกระบวนการบญชการเงน
อยางไรกตาม เราสนใจความสญเปลาทสามารถกำจดออกไปไดในระหวาง
ขนแรกของการพฒนาลน กอนการรบรองผจดสงวตถดบ และกอนทจะมการควบคม
สนคาคงคลงและการจดหาในวงกวางจาก Kanban เราตองกำจดความสญเปลาเพอ
“ปลอย” นกบญชใหเปนอสระจากการตรวจสอบธรกรรมและงานธรการทเปนกจวตร
เพอใหสามารถมสวนรวมกบการปรบปรงจากลนซงจะเรมตนเมอจดการเปนสายธาร
คณคาแลว เน องจากวา การควบคมจรงในสายธารคณคาแบบลนเกดขนทระดบ
พนทปฏบตงาน นกบญชควรสนบสนนบคลากรระดบพนทปฏบตงานในการนำการ
ควบคมเหลานมาใชงาน และควรมสวนรวมในการทำใหมนใจวาการควบคมถกนำมาใช
และทำงานไดตามทวางแผนไว แผนภมตอไปนจะแสดงการเปลยนแปลงทตองการจาก
การใชบคลากรฝายบญชซงมหนาทลงบญชเปนหลก ใหมามสวนในการควบคมกระบวน-
การควบคมลน ดงทไดอธบายไวขางตน
การลงบญช 70%
การลงบญช 30%
งานธรการ 20%
งานธรการ 10%
การปรบปรงดวยลน
ภาพท 6.2 การเปลยนบทบาทของบคลากรฝายบญช
- บคลากรฝายบญชและการเงนมบทบาทสำคญในองคกรแบบลน
- พวกเขาจะกลายเปนผกระตนใหเกดการเปลยนแปลงในทมงานลน
- เพอใหทำหนาทเหลานได พวกเขาตองมเวลามากขน
- การยกเลกการลงบญชทสญเปลาทำใหมเวลาเพม
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
142 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
บทสรป
บทนไดใหภาพรวมของการเปลยนแปลงทจะเกดขนกบองคกรในสวนการเงน
ขณะทบรษทกาวสลน เราสามารถยกเลกงานในปจจบนของฝายนไดมาก โดยถอวาเปน
ความสญเปลา อยางไรกตาม มนจะเปลยนแปลงวธคดของฝายการเงนเกยวกบงาน
ของฝายตนเองไปมากและยงเปลยนลกษณะธรรมชาตของตวงานดวย นนคอ จากผ-
ตรวจสอบและผประเมนงานของฝายปฏบตการมาเปนหนสวนเตมรปแบบในฐานะสมาชก
ของทมงานลน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
143การจดการตามสายธารคณคา
บทท 7
การจดการตามสายธารคณคา
สายธารคณคาคออะไร
สายธารคณคา (Value Stream) เปนตวแทนของทกอยางทเราทำเพอสราง
คณคาใหลกคา หลกการขอแรกของแนวคดแบบลนเกยวของกบคณคาในมมมองของ
ลกคา1 เรามงเนนสรางคณคาปรมาณมหาศาลใหแกลกคา หลกการขอท 2 ของแนวคด
แบบลนคอ เราทำงานตามสายธารคณคาเสมอ
สายธารคณคาทวๆ ไปจะเตมเตมคำสงซอของลกคาโดยผานกระบวนการดงท
แสดงในภาพท 7.1
สายธารคณคานนมเกยวของกบสงอนๆ ทมากกวาแคกระบวนการผลต ใน
แผนภาพ การผลตเปนเพยงขนตอนหนงในกระบวนการทงหมดของการบรการลกคา
และการสรางคณคา อยางไรกตาม มหลายกระบวนการทสนบสนนขนตอนของการ
ผลต บางบรษทพลาดโดยการนยามสายธารคณคาของตนเองไวแคบเกนไป กลาวคอ
รวมเอาแตขนตอนการผลต การรวมทกสงทจำเปนตอการสรางคณคาใหกบลกคาไวใน
สายธารคณคาเปนเรองทสำคญ
อกเร องทสำคญคอ ควรรวมกระบวนการอนๆ ทมากกวาแคสงทเกดขนใน
โรงงานผลตดวย องคกรทมคลงสนคาสำเรจรปมกรวมคลงสนคาเขาไปในสายธาร
คณคาดวย คลงสนคาอาจอยนอกเหนอการควบคมของพนกงานโรงงาน แตมนม
สวนสงเสรมทงคณคาลกคาและความสญเปลา ในทำนองเดยวกน ถามปฏบตการ
ดงวตถดบจากโรงงานอกแหงในองคกรเดยวกน ผ จดสงวตถดบจากภายในบรษท
1Womack, James P. และ Jones, Daniel T., Lean Thinking: Banish Waste and Create Wealth in Your Corporation, New
York: Simon & Schuster 1996 หนา 16-19 (ฉบบภาษาไทย โดย อ. ไอ. สแควร สำนกพมพ)
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
144 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
รายนกจะรวมเปนสวนหนงของสายธารคณคาดวยถาคณทำงานผานผกระจายสนคา
อาจจำเปนตองรวมผกระจายสนคาไวเปนสวนหนงของสายธารคณคาดวย เพอใหมอง
เหนการไหลผานไปจนถงลกคารายสดทาย
องคกรทมการผลตแบบลนและแนวคดแบบลนทพฒนามวฒภาวะแลว จะ
ขยายความเขาใจของตนเองเกยวกบสายธารคณคาไปไกลกวาแคขอบเขต “กำแพง”
ขององคกร พวกเขาจะรวมผจดสงวตถดบและลกคาเขาในสายธารคณคาของตนเองดวย
การทำเชนนชวยใหพวกเขาเขาใจเรองตางๆ ตวอยางเชน ลกคาของพวกเขาใชผลตภณฑ
อยางไรเพอสรางคณคาใหแกลกคาของเขาอกตอหนง การเขาใจการไหลของสายธาร
คณคาทมขอบเขตกวางกวานน (ซงพวกเขาเปนเพยงสวนเดยวเทานน) จะชวยใหพวกเขา
ทำงานกบลกคา ผจดสงวตถดบ และองคกรภายนอกประเภทอนๆ ได เพอกำจดความ
สญเปลาและปรบปรงการไหลตลอดทงสายธารคณคา
องคกรทเปนลนจำเปนตองจดการสายธารคณคา บรษทอาจถกแบงยอยเปน
หลายฝาย และสายธารคณคาจะไหลผานฝายตางๆ เหลาน องคกรทแบงเปนฝายมกเปน
อปสรรคของการปรบปรงดวยลน เราจำเปนตองบงชสายธารคณคาและมงทำงานเพอ
ปรบปรงและปรบแตงสายธารคณคาสความสมบรณแบบมากขน
ขาย
ทำใบแจงหน
เกบเงนสด
การสนบสนนหลงการขาย
ปอนคำสงซอ
จดสงผลตภณฑใหลกคา
ปรบแตงผลตภณฑ
ผลตผลตภณฑ
จดตารางกำหนดการ
จดซอวตถดบ
วางแผนการผลตขนถายวตถดบ
บำรงรกษา
วศวกรรมการผลต
บญชตนทน
ประกนคณภาพ
บรการลกคา
ภาพท 7.1 โครงสรางสายธารคณคาแบบทวไป
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
145การจดการตามสายธารคณคา
สายธารคณคาแตละประเภท
ในบรษทททำการผลต สายธารคณคาสวนใหญจะเปนสายธารคณคาของการ
เตมเตมคำสงซอ (Order Fulfillment) สายธารคณคาเหลานรบคำสงซอมาจากลกคาและ
จดสงผลตภณฑเพอเตมคำสงซอเหลาน อยางไรกตาม ยงมสายธารคณคาประเภทอนๆ
อกดวย ภาพท 7.2 เปนขนตอนแรกทดในการบงชประเภทของสายธารคณคา
สายธารคณคาแบบเตมเตมคำสงซอจะจดหาผลตภณฑปจจบนใหลกคา
ปจจบนบอยครงทไมจำเปนตองใชฝายขายและการตลาดในกระบวนการเตมเตมคำสงซอน
เพราะสายธารคณคาจะไหลจากการปอนคำสงไปจนถงการรบเงน และอาจมการบรการ
หลงการขายดวย
สายธารคณคาทเกยวของกบผลตภณฑใหมใหลกคารายใหม เปนสายธาร
คณคาของการพฒนาผลตภณฑใหม สายธารคณคานจะรวมกระบวนการดานการตลาด
วศวกรรมการออกแบบ วศวกรรมการผลต การกำหนดตนทนเปาหมาย ฯลฯ ถงแมวา
สายธารคณคานจะไมไดเปนสายธารคณคาดานการผลต แตกนำประเดนดานลนมาใช
ไดเชนเดยวกน กลาวคอ คณคา การไหล ความสญเปลา การทำงานเปนทม ความรบผดชอบ
ทอธบายไดและการมงสความสมบรณแบบ
หาลกคาใหม พฒนาผลตภณฑใหม
เตมเตมคำสงซอ พฒนาลกคา
ผลตภณฑปจจบน ผลตภณฑใหม
ลกคาใหม
ลกคาปจจบน
ภาพท 7.2 ประเภทของสายธารคณคา
สายธารคณคาทเกยวของกบการหาลกคาใหมๆ สำหรบผลตภณฑปจจบน
และผลตภณฑใหมสำหรบลกคาปจจบนจะโยงใยสมพนธกบการขายและการตลาด
กระบวนการเหลานแตกตางไปจากการเตมเตมคำสงซอ และในบางองคกรอาจถอวาเปน
สายธารคณคาคนละสาย
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
146 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
แผนภาพนถกปรบใหเรยบงายเกนจรง แตเปนจดเรมตนทดสำหรบการบงช
ประเภทสายธารคณคาในองคกรของคณ แผนภาพนยงสามารถขยายใหรวมสายธาร
คณคาของการบรการสำหรบบรษททใหบรการดวย นอกเหนอไปจากผลตภณฑทางกาย-
ภาพ
เพราะเหตใดจงตองเนนทสายธารคณคา
เราเนนทสายธารคณคาเพราะวานคอจดททำใหเกดรายได เราสรางคณคาให
ลกคาผานสายธารคณคา จงสรางรายไดใหกบบรษทของเราโดยผานทางสายธารคณคา
เราสรางคณคาและสรางรายไดดวยความพยายามของบคคลากรจากหลายๆ ฝาย จด-
ประสงคเบองตนสำหรบนกคดแบบลน คอ การเนนทกระบวนการสายธารคณคาอยางไม
หยดหยอน เมอเราไดปรบกระบวนการสายธารคณคาใหสมบรณแบบ เราจะสรางคณคา
ใหลกคาไดมากขนและหารายไดไดมากขน
คณคานนถกสรางขนมาในกระบวนการตางๆ ของสายธารคณคา ซงกเปนจด
ทมความสญเปลาดวยเชนกน เราเนนทสายธารคณคา เพราะวาเราจะไดบงชความ
สญเปลาและสรางแผนปฏบตการเพอกำจดมนได มเวลาทสญเปลาไปมากเมอบรษท
ปรบปรงฝายเดยวหรอกระบวนการเดยวซงไมมผลกระทบโดยรวมตอธรกจ เพยงเรา
จดการกบความสญเปลาตลอดทงสายธารคณคาเทานน เราจงสามารถกำกบความพยา-
ยามในการปรบปรงของเราไดอยางถกตอง เราจะตองวาดแผนผงสายธารคณคา บงช
ความสญเปลาและอปสรรคของการไหล2 และเรมตนการปรบปรงเพอกำจดความสญเปลา
และเพมการไหลในสายธารคณคา นเปนแนวทางเดยวทเราจะสรางคณคาและรายรบ
ไดมากขน
สวนหนงในเรองนคอเรองของสงทเรามองเหน ถาเราไมมภาพทชดเจนวาวตถ-
ดบ ขอมล และกระแสเงนสดไหลผานองคกรอยางไร เรากคงบงชสวนทจำเปนตองทมเท
เพอปรบปรงไดยาก เราเนนทสายธารคณคาและวาดแผนผงสายธารคณคาเพอให
สามารถเหนการไหลและบงชอปสรรคของการไหลในสายธารคณคา3
2การไหลในสายธารคณคาม 3 ประเภท คอ การไหลของวตถดบในทางกายภาพ การไหลของขอมลสารสนเทศ และการไหลของเงน
การปรบปรงดานลนจะตองปรบปรงการไหลทง 3 แบบ3นคอสาเหตทหนงสอ Learning to See หรอ “เรยนรเพอใหมองเหน” มชอน หนงสอเลมนเกยวกบการวาดแผนผงสายธารคณคาและ
ปรบปรงดวยลน เพอทจะทำเชนนได เราจะตอง “มองเหน” ประเดนปญหาใหไดอยางถกตองกอน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
153การจดการตามสายธารคณคา
ปญหาและประเดนตางๆ
วธการสรางสายธารคณคาไมใชการตดสนใจทเหนไดชดเจนเสมอในชวงแรก
เรมกบการผลตแบบลน มกมประเดนและปญหาจำนวนหนงเกดขนบอย บางขอกสามารถ
จดการและแกไขได บางขอกไมสามารถจดการไดจนกวาจะหาวธการแกไขในระยะ
ยาวได
เราไมจำเปนตองแกไขปญหาทงหมดเพอจะกาวไปขางหนา กฎของลนขอ
หนงคอเราตองเดนไปขางหนาทละกาว ถาคณรอจนกระทงไดถกเถยงและแกไขทกแนวทาง
คณคงไมมวนไดเรม! สายธารคณคากเปนเชนน การสรางสายธารคณคาทดสมบรณ
แบบเปนสงทเกดขนไดยาก แตนนกไมควรทำใหคณเลกลมการสรางสายธารคณคาทด
บคลากรทอยในสายธารคณคามากกวา 1 สาย
ในบางคร ง เราไมสามารถจดบคลากรทกคนตามสายธารคณคาท แบงได
เหมอนเชนในโรงงานแบบลนทการจดเครองจกรเฉพาะใหสายธารคณคาแตละสายคง
เปนไปไมไดจรง บอยครงทสายธารคณคาจำเปนตองแบงกนใชอปกรณขนาดใหญ เชน
แทนพมพทมราคาแพงและเคลอนยายไดยาก ในคำเรยกของการผลตแบบลน เครองจกร
ขนาดใหญเชนน ถกเรยกวา “อนสาวรย” ภายนอกโรงงานกม “อนสาวรย” ดวย
เชนกน ยกตวอยางเชน เปนเรองปกตทจะจดองคกรฝายขายและการตลาดตามภม-
ศาสตรหรอตามตลาด แทนทจะจดตามตระกลผลตภณฑของสายธารคณคา จำเปน
ตองจดการ “อนสาวรย” ของฝายบรการเหมอนกบ “อนสาวรย” ทางกายภาพในโรงงาน
กฎทวไปคอการรบรวาคณไมสามารถสรางแนวทางลนทสมบรณแบบไดตงแตชวงแรก
แตกสามารถหาวธเพอจำกดปญหาตางๆ ได
ถาบคลากรฝายขายไมสามารถรวมอยในสายธารคณคา บางทอาจรวมฝายการ
ตลาดได ฝายการตลาดอาจรบบทบาทการพฒนาผลตภณฑไดโดยการใชตระกลผลต-
ภณฑของสายธารคณคา บางทบคลากรฝายขายและการตลาดบางคนอาจถกมอบหมาย
ใหทมเทความสนใจกบตระกลผลตภณฑของสายธารคณคาได
เราจำเปนตองมการประสานงานอยางใกลชดมากขนระหวางบคลากรฝายขาย
และการตลาด กบบคลากรฝายผลตและพฒนาผลตภณฑ เราสามารถทำเชนนได
โดยการใชวธการวางแผนการขายและปฏบตการ (Sales and Operation Planning)
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
165การจดการตามสายธารคณคา
ภาพท 7.5 ตารางการตดสนใจของบรษทแหงหนงสำหรบองคกรสายธารคณคา
องคกรทแบงเปนฝาย
แบงเปนฝายจดเปน
เมทรกซเขากบสายธารคณคา คดตนทนและ
มาตรวดแบบดงเดม
แบงเปนฝาย จดเปน
เมทรกซเขากบสายธารคณคา คดตนทนและ
มาตรวดของสายธารคณคา
จดองคกรตามสายธารคณคา จด
เปนเมทรกซโดยมผจดการแตละฝาย คด
ตนทนของสายธารคณคา
จดองคกรตามสายธารคณคา พรอม
ม “โคช” ผเชยวชาญ
จดองคกรตามสายธาร
คณคา
วตถประสงคคว
ามสำ
คญ
บคลากรทำงานรวมกนเพอเพมคณคาในมมมองของลกคา
บงชความสญเปลาและปรบปรงการไหลผานทางสายธารคณคา
ปรบปรงอยางตอเนองเพอขยายธรกจและเพมความสามารถในการทำกำไร
คดตนทนแบบเรยบงาย มความหมาย ความสญเปลาตำ และเขาใจได
มาตรวดสมรรถนะเนนทการปรบปรงอยางตอเนอง
ใหความรผเชยวชาญในแตละดานของสายธารคณคา
รบผดชอบการบรรลเปาหมายของบรษทแบบลนอยางชดเจน
นำไปใชไดงาย
5
5
5
3
5
3
5
1
5
5
20 0
1
1
3
3
22
3
3
1
1
1
1
1
47
5
5
3
3
3
89
5
5
5
65
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
166 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
พฒนาแผน
เมอคณบรรลขนตอนเหลานแลว ทมงานของคณควรมภาพทชดเจนเกยวกบ
สายธารคณคา คณอาจไดนยามสายธารคณคาหลกเพยงสายเดยว ซงกไมเปนไร
เพราะคณพรอมพอสำหรบการเรมกระบวนการแลว ขนตอนสดทายคอการพฒนาแผน
เพอเปลยนแปลงจากวธการจดการแบบปจจบนมาสการจดการดวยสายธารคณคาแบบ
ลน การทำเชนนหมายถงการนำมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคามาใชงานและย
กเลกโครงสรางองคกรทแบงเปนฝายใหหมดไป มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา
และเครองมออนๆ ในการจดการสายธารคณคาจะอธบายอยในบทท 8, 9 และ 10
บทสรป
องคกรแบบลนจะจดการธรกจของตนเองตามสายธารคณคา สายธารคณคาคอ
จดทมการสรางคณคาและรายได และสายธารคณคาเปนจดทสามารถบงชและกำจด
ความสญเปลาและความลาชาไดดวยเชนกน มการมอบหมายทมงานปรบปรงอยาง
ตอเนองตามสายธารคณคา เพราะการปรบปรงดวยความเขาใจเรองคณคาและการไหล
เปนสงทสำคญ เราจะตองมทมบคลากรภายในสายธารคณคาแตละสายทมความตงใจ
เดยวคอการขยายขอบเขตของสายธารคณคา เพมคณคาในมมมองของลกคากำจด
ความสญเปลา และผลลพธทไดคอ สรางรายไดเพมขนอก
เมอการผลตแบบลนของบรษทเร มพฒนามวฒภาวะมากขนภายในบรษท
การจดการตามสายธารคณคากจะมความสำคญเพมขนเรอยๆ มาตรวดสมรรถนะจะ
รายงานตามสายธารคณคา จะมการแตงตงผจดการสายธารคณคา ผจดการเหลาน
ตองรบผดชอบผลกำไรและขาดทนของสายธารคณคา ยทธศาสตรการเตบโตและการ
ปรบปรงจะมศนยกลางอยทสายธารคณคา สายธารคณคาจะทำใหฝายบรหารเหนองคกร
ไดอยางกระจางชดมากขน
การเปลยนแปลงสการจดการตามสายธารคณคาเปนอกสวนหนงบนเสนทาง
การพฒนาวฒภาวะความเปนลน ระหวางทการปรบปรงลนยงจำกดอยทเซลลนำรอง
กยงไมตองเปลยนแปลงดานการจดการ อยางไรกตาม เมอการผลตแบบลนและโครง-
การรเรมลนอนๆ แพรหลายมากขนในโรงงาน เราจะเรมจดการตามสายธารคณคา เรา
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
167การจดการตามสายธารคณคา
ไมจำเปนตองสลายฝายตางๆ ของบรษท เพราะสามารถใชการจดการแบบเมทรกซทให
บคลากรทำงานในสายธารคณคาแตยงรายงานขนตรงกบผจดการฝาย อยางไรกตาม
เมอเวลาผานไป ทกฝายจะเหนไดชดวาการจดองคกรใหมตามสายธารคณคาเปนวธทด
ทสดสำหรบปฏบตการแบบลน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
169มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา
บทท 8
มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา
เราไดกลาวถงมาตรวดสมรรถนะทจำเปนสำหรบเซลลการผลตแบบลนแลวใน
บทท 3 ในบทนเราจะกลาวถงมาตรวดสมรรถนะทจำเปนสำหรบสายธารคณคาทงสาย
โดยปกตแลว มาตรวดสมรรถนะในระดบเซลลจะรายงานทกชวโมงและทกวน มาตรวด
สมรรถนะสายธารคณคามกรายงานผลเปนรายสปดาหและจะแสดงใหเหนวาสายธาร
คณคาบรรลถงเปาหมายดานสมรรถนะหรอไม
จดประสงคของมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาคออะไร
จดประสงคของมาตรวดสมรรถนะของเซลลคอการสนบสนนทมของเซลลใน
การบรการลกคาในวนน สวนจดประสงคของมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาคอ
การรเรมการปรบปรงอยางตอเนองในสายธารคณคา
การปรบปรงอยางตอเนองและการมงส ความสมบรณแบบเปนเร องจำเปน
สำหรบแนวคดแบบลน บรษทลนทกบรษทใชวธการตางๆ ในการกระตนการปรบปรง
กระบวนการของบรษท การปรบปรงอยางตอเนองนทำไดดทสดเมอปรบปรงผานทาง
สายธารคณคา ผจดการสายธารคณคาและทมสายธารคณคามหนาทรบผดชอบการ
ปรบปรงสมรรถนะของสายธารคณคา ความสญเปลาภายในกระบวนการของสายธาร
คณคาจะเหนไดอยางชดเจนในแผนผงสายธารคณคา ทมสายธารคณคาจะตองเพม
คณคาใหลกคา กำจดความสญเปลาภายในสายธารคณคา และเพมรายไดใหกบสายธาร
คณคา
การเลอกมาตรวดสมรรถนะสำหรบสายธารคณคาควรเนนไปทการปรบปรง
มาตรวดจะตองแสดงความสามารถของสายธารคณคาในการสรางคณคาใหแกลกคา
อยางมประสทธผล มาตรวดจะตองกระตนทมสายธารคณคาใหปรบปรงสมรรถนะ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
171มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา
ระยะสน (นอยกวา 2 หรอ 3 เดอน) โครงการเหลานจะจดการกบประเดนทเฉพาะ
เจาะจงของสายธารคณคาซงจะอยภายในอำนาจหนาทของทมสายธารคณคา และ
มนกมประเดนตางๆ อยมาก แมวาแตละโครงการอาจมจดประสงคในการปรบปรงทเลก
นอย แตผลรวมของโครงการเหลานชวยปรบปรงสายธารคณคาอยางตอเนองและอยาง
มนยสำคญ
ประเภทของการปรบปรงอยางตอเนอง
ทมของเซลลถกเรยกรองใหทำการปรบปรงอยางตอเนองในเซลลของ
ตนเอง โดยทวไปแลว การปรบปรงเหลานถกจำกดอยท เซลลและไดรบการ
กระตนจากความจำเปนทตองปรบปรงมาตรวดสมรรถนะของเซลล การปรบ-
ปรงเหลานอาจออกแบบมาเพอแกไขปญหาทเกดขนในการผลต หรอเพอเพม
ความมประสทธผลโดยรวมของเซลล
ทม CI ของสายธารคณคาจะทำงานรวมกนในโครงการตางๆ ทออกแบบ
มาเพอปรบปรงความมประสทธผลและการไหลของสายธารคณคาทงสาย โครง-
การเหลานเปนโครงการแบบขามสายงาน ซงโดยปกตแลวจะอยภายใตอำนาจ
ของทมสายธารคณคา การปรบปรงเหลานจะนำโดยคนในกระบวนการหรอใน
เซลลเองและทม CI จะเปนทมปรบปรงถาวร โดยปกตแลว มนจะสงผลใหเกด
การเปลยนแปลงเลกๆ นอยๆ เปนจำนวนมาก ทเมอมาประกอบกนแลวจะเปนการ
ปรบปรงครงใหญ
โครงการปรบปรงอนๆ จะรเรมโดยฝายบรหารระดบสงหรอโดยทมลนท
อยภายนอกสายธารคณคา โดยปกตแลว โครงการแบบนจะเปนการปรบปรงแบบ
กาวกระโดดครงใหญทใชวธปรบปรงดวย Kaizen-blitzและจะทำจนสำเรจโดย
ทมเฉพาะกจ แมวา “Kaizen-blitz” จะนำมาใชอยางแพรหลายในแวดวงการ
ผลตแบบลน แตมนดเหมอนเปนคำทขดแยงกนเอง เพราะ “Kaizen” ในภาษาญปน
สอถงการปรบปรงอยางตอเนองทละนอยและ “Blitz” หมายถงโครงการมงเนนท
เขมขน ดงนน Kaizen-blitz จงเปนโครงการเรงดวนทเขมขน โดยปกตแลวจะกน
เวลานอยกวา 1 สปดาห และมจดประสงคอยทการบรรลเปาหมายของโครงการ
Kaizen ทมระยะไกลกวานนแตนำมาทำใหสำเรจในชวงเวลาทสนกวามากๆ ผ
ประสานงานดานลนหรอผเชยวชาญคนอนมกเปนผนำทมททำ Kaizen-blitz
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
172 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาถกออกแบบเพอนำทางทม CI ของสายธาร
คณคาในความพยายามทจะปรบปรงอยางตอเนอง
การวดผลสายธารคณคาและ
การควบคมกระบวนการของสายธารคณคา
มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาเปนกลไกควบคมเบองตนภายในบรษท
มนไมเพยงแตขบเคลอนกระบวนการปรบปรงอยางตอเนองเทานน แตยงชวยใหแนใจ
ไดวาสามารถแกไขสถานการณทอยนอกเหนอการควบคมได ทมของผเชยวชาญจาก
ทม CI จะพจารณาผลลพธของมาตรวดสมรรถนะอยางใกลชดและรเรมแผนปฏบตการ
เพอแกไขปญหาและปรบปรงกระบวนการตางๆ สปดาหละ 1 ครง
กลไกควบคมเปนดงน: ผลลพธจรงถกนำมาเปรยบเทยบกบผลลพธทตองการ
และมการดำเนนการเพอใหไดผลลพธสอดคลองกบความคาดหวงทมตอกระบวนการ
ถามปญหารายแรงเกดขนทเกนอำนาจหรอความสามารถของทม CI ปญหาเหลานจะ
ถกยกระดบขนสผบรหารระดบสง บคลากรฝายบญชและการเงนจะสนใจเรองระดบการ
ควบคมภายในกระบวนการธรกจเปนอยางมาก มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาและ
กระบวนการปรบปรงอยางตอเนองเปนกญแจสำคญตอการตดตามและรกษาการควบคม
มาตรวดของสายธารคณคา
แตกตางจากมาตรวดแบบดงเดมอยางไร
บางมาตรวดทใชกบสายธารคณคาแบบลนจะคลายกบทใชในองคกรการผลต
แบบดงเดม ความแตกตางอยทวธการใชมาตรวดเหลาน บรษทผผลตแบบดงเดมโดย
สวนใหญจะวดผลทงโรงงานผลต (แทนทจะวดตามสายธารคณคา) และมกรายงาน
ผลลพธเปนรายเดอน (แทนทจะเปนรายสปดาห) บรษทผผลตแบบดงเดมโดยสวนใหญ
จะใชมาตรวดเหลานประเมนขดความสามารถและทกษะของทมบรหารโรงงาน มาตรวด
แบบเดยวกนนจะถกใชกบทกโรงงาน เพอใหเปรยบเทยบผจดการโรงงาน และสรางการ
แขงขนระหวางโรงงาน
มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาแบบลนถกออกแบบเพอรเรมการปรบปรง
อยางตอเนอง ไมใชเพอตดสนความมประสทธผลของผจดการ มาตรวดเหลานมกรายงาน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
186 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ภาพท 8.2 ตนทนโดยตรงของสายธารคณคาโดยสรป
แรงงานการผลต วสดการผลต สนบสนนการผลต ตนทนเครองจกร
สนบสนนการปฏบตการ
สงอำนวยความสะดวกและการบำรงรกษา
ตนทนอนๆ ของสายธารคณคา
สายธารคณคา
แรงงานทงหมด วสด เครองจกร บรการสนบสนน และสงอำนวยความสะดวกอนๆ ทเกยวของกบสายธารคณคาโดยตรง มการปนสวนนอยมากหรอไมมเลย
ตนทนพนกงาน
ตนทนเครองจกร
การดำเนนการภายนอก
ตนทนอนๆ
ตนทนวสด
ตนทนสายธารคณคา
ตนทนการแปลงสภาพ
จำนวนหนวยทไดจดสง
ตนทนเฉลยของผลตภณฑ
ตนทนเฉลยของการแปลงสภาพ
$34,130
$3,230
$3,441
$6,713
$60,125
$107,639
$47,514
3,000
$35.88
$15,84
ภาพท 8.3 การคำนวณตนทนเฉลยของสายธารคณคา
มบรษทแบบลนจำนวนมากทใชวธการปรบเรยบตารางกำหนดการ (Level
Scheduling) เพอใหการไหลของการผลตผานสายธารคณคาราบเรยบขน เมอใชแนวทาง
น การไหลของสายธารคณคาจะถกบงคบใหมสวนผสมของการผลตทคงเสนคงวา และ
ตนทนเฉลยของผลตภณฑกจะใชการได
ถาสายธารคณคามสวนผสมของผลตทหลากหลาย และ/หรอ ผลตภณฑถก
ออกแบบมาโดยเฉพาะและผลตในจำนวนนอยๆ กอาจมความจำเปนทจะปรบเรยบคา
ตนทนเฉลยเปนปกตโดยนำสวนผสมของผลตภณฑมารวมพจารณา คณสมบตและ
คณลกษณะตามทไดอธบายในบทท 11 ในการคำนวณตนทนผลตภณฑจะถกนำมา
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
194 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
บทสรป
ในบทน เราไดนำเสนอชดมาตรวดสมรรถนะเรมตนของสายธารคณคาจาก
BMA Inc. เราไมไดกลาวไดวามาตรวดเหลานเปนมาตรวดสมรรถนะทดทสดสำหรบ
สายธารคณคา แตมาตรวดชดนผานการพสจนใชงานในองคกรลนหลายองคกรแลว
เราไดสรปเกยวกบชดมาตรวดเรมตนไวดงน:
มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา
วดผลอะไร หลกการลน
ยอดขายตอคน ผลตภาพของสายธารคณคา โดยแสดงในรป
ของปรมาณยอดขายททำไดตอคน ยอดขาย
ทงหมดจะถกหารดวยจำนวนคนในสายธาร
คณคา
เพมคณคาทสรางขนดวยทรพยากร
เทาเดมหรอนอยลง
การจดสงตรงเวลา ความสามารถของสายธารคณคาในการจด
สงผลตภณฑใหลกคาไดในวน (หรอเวลา) ท
ลกคารองขอ เปนรอยละของบรรทดคำสง
ซอทจดสงไดในวนทถกตอง
ทำใหทกกระบวนการในสายธาร
คณคาอยภายใตการควบคม
เวลาจากทารบถงทาสง ปรมาณสนคาคงคลงทงหมดในสายธาร
คณคา โดยแสดงดวยจำนวนวนหรอชวโมงท
ตองใช มคาเทากบปรมาณสนคาคงคลง
ทงหมดหารดวยอตราการจดสงผลตภณฑ
เพมอตราการไหลของวสดผาน
สายธารคณคา
การผลตไดตามคณภาพ
ตงแตครงแรก
ความสามารถของสายธารคณคาในการผลต
ผลตภณฑและใหบรการไดอยางสมบรณ
แบบทกๆ ครง มคาเทากบผลลพธของ FTT
ทงหมดทคำนวณในแตละขนตอนของ
กระบวนการสายธารคณคา
ผลตตามมาตรฐานงานทกครง ในทก
กระบวนการของสายธารคณคา
ตนทนเฉลยของผลตภณฑ ตนทนรวมของสายธารคณคา หารดวย
จำนวนผลตภณฑทไดจดสงใหลกคา
ลดปรมาณทรพยากรทจำเปนตอง
ใชในการผลตและขายผลตภณฑ
อยางตอเนอง
จำนวนวนของ
ลกหนคงคาง
ยอดหนทลกคาตองชำระ โดยแสดงในหนวย
วนของการจดสง มคาเทากบยอดหนทงหมด
ทลกคาตองชำระสำหรบผลตภณฑทจดสง
จากสายธารคณคา หารดวยมลคายอดขาย
ทจดสงเฉลย
เพมอตราของกระแสเงนสดทไหล
ผานสายธารคณคา
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
195การคดตนทนสายธารคณคา
บทท 9
การคดตนทนสายธารคณคา
การคดตนทนสายธารคณคานำมาใชเมอการผลตแบบลนของบรษทเรมพฒนา
มวฒภาวะ ซงชวยลดความสญเปลาไดเพราะวามนยกเลกธรกรรมสวนใหญในการ
ทำบญชตนทน การคดตนทนของสายธารคณคาชวยใหไดขอมลทเปนประโยชนและ
ทนเวลาใหกบสมาชกทมสายธารคณคา การคดตนทนของสายธารคณคาเปนสงทเรยบ-
งาย ทกคนสามารถเขาใจไดวาขอมลการเงนมาจากไหนและมความหมายวาอยางไร การ
คดตนทนสายธารคณคาไมจำเปนตองตดตามธรกรรมใหเกดความสญเปลา เนองจาก
วาขอมลการเงนถกเกบและรายงานในแบบฟอรมสรปของสายธารคณคาแตละสาย เรา
จงไมพยายามทจะรายงานตนทนจรงของงานผลตแตละงานเหมอนระบบตนทนมาตรฐาน
ตนทนสายธารคณคาจะถกรายงานทกสปดาหโดยใชขอมลตนทนทลาสด
เราไมมความจำเปนตองใชรายงานหรอคดตนทนแรงงานหรอโสหยการผลต
แบบยอนกลบ (Backflush) อกตอไป เราคงจำไดจากบทท 5 วาการคดตนทนยอนกลบ
ใชเพอปลอยสนคาคงคลงและคดตนทนในใบสงผลตโดยไมจำเปนตองตดตามแรงงาน
วสด เครองจกร และทรพยากรโสหยดวยมอและนำมาเทยบกบใบสงงาน ขณะททรพยากร
ผานกระบวนการผลต การคดตนทนยอนกลบทำไดโดยการคณจำนวนผลตภณฑทผลต
ดวยตนทนมาตรฐานของทรพยากรทตองใชในการผลตเมอผลตเสรจแลว แทนทจะ
ตดตามขณะทปนสวนตนทนเหลานน การทำเชนนชวยลดจำนวนธรกรรมทตองใชในการ
เกบขอมลตนทนมาตรฐาน ในขนตนๆ ของการผลตแบบลน บรษทสวนใหญจะคดตนทน
งานการผลตแบบยอนกลบ เพอใหบนทกขอมลสนคาคงคลงลาสด และเพอคดตนทนให
กบงานการผลต ตนทนเหลานจะรวมถงตนทนวสด แรงงาน และโสหย ถาตนทนมาตร-
ฐานเทยงตรงการคดตนทนยอนกลบจะประมาณตนทนของผลตภณฑทผลตไดคอน
ขางสมเหตผล อยางไรกตาม เมอบรษทกาวหนาไปกบการผลตแบบลนมากขน พวกเขาจะ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
196 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ใช Kanban และระบบแบบดงแบบอนๆ แทนใบสงงาน เพออนมตและควบคมการผลต
ณ จดน การคดตนทนเนนผลตภณฑทใชการคดตนทนมาตรฐานสามารถทดแทนไดดวย
การคดตนทนเนนกระบวนการ ซงเรยกวาการคดตนทนของสายธารคณคา เมอเรมคด
ตนทนของสายธารคณคาแลว เรากเลกคดตนทนแรงงานและโสหยการผลตแบบยอน
กลบได เราไมจำเปนตองใชมนอกตอไปเพราะไมไดเกบตนทนตามงานการผลตอกตอไป
แตเกบตนทนสำหรบสายธารคณคาทงสายแทน ดงนน เราจงใชธรกรรมจำนวนไมมากใน
การสนบสนนการคดตนทนของสายธารคณคา (หวขอนยงกลาวถงในบทท 5 และ 12 ดวย)
การคดตนทนของสายธารคณคายงชวยใหขอมลดวาตนทนมาตรฐานแบบ
ดงเดม ขอมลตนทนของสายธารคณคาจะแสดงตนทนจรงของสายธารคณคา ขอมลน
ไมไดผดเพยนหรอยงยากจากการปนสวนคาโสหยการผลตเลย ขอมลตนทนเฉลยจากการ
คดตนทนประจำสปดาหของสายธารคณคาชวยใหเรามมาตรวดสมรรถนะการปฏบตงาน
หลกของสายธารคณคา และยงนำมาใชผลกดนการปรบปรงในสายธารคณคาไดอกดวย
ขอมลตนทนของสายธารคณคาสามารถนำมาใชในการตดสนใจวนตอวนไดดวย
ความพรอมและความนาเชอถอ ขอมลนจะถกโยงเขากบประเดนตางๆ อยางเชน ความ
สามารถในการทำกำไรของคำสงซอหรอสญญา การตดสนใจระหวางจะผลตเองหรอ
ซอ เหตผลสนบสนนผลตภณฑ ฯลฯ
ใครๆ กสามารถเขาใจการคดตนทนของสายธารคณคาได ปญหาหนงของการ
คดตนทนมาตรฐานแบบดงเดมคอมเพยงไมก คนในบรษททเขาใจตนทนและเขาใจ
วธการคำนวณจรงๆ การคดคาโสหยการผลตเขางานเปนสงทมคนเขาใจนอยมาก แมวาจะ
เปนสงทผลกดนพตกรรมของหลายๆ คนกตาม การคดตนทนของสายธารคณคาไมม
ปรศนาหรอความซบซอนใดๆ เลย มนเปนสงทเขาใจไดงาย และจงเปนประโยชนสำหรบ
บคลากรทวทงสายธารคณคาและทวบรษท
การคดตนทนมาตรฐานแบบดงเดมมปญหาอยางไร
วธหนงทจะตอบคำถามนไดคอการตอบวา การคดตนทนมาตรฐานแบบดงเดม
ไมไดมปญหาอะไร มนถกออกแบบเพอสนบสนนวธการผลตแบบครงละมากๆ ซงเปน
วธทผผลตสญชาตอเมรกนและประเทศอนๆ ใชงานดวยความสำเรจมาตลอดศตวรรษ
ท 20 การคดตนทนมาตรฐานเปนวธทใชการไดดภายในบรบทนน ปญหาจะเกดขน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
204 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
สาเหตททำใหการคดตนทนของสายธารคณคาเรยบงาย
การคดตนทนของสายธารคณคาเปนสงทเรยบงายเพราะเราไมไดเกบขอมล
ตนทนจรงตามงานการผลตหรอผลตภณฑโดยละเอยด เราจะเกบขอมลตนทนสำหรบ
สายธารคณคาทงสายและสรปขอมลตนทนนเปนรายสปดาห เราไมไดเกบขอมลตนทน
แรงงานทางตรงโดยการตดตามหรอคำนวณชวโมงการทำงานแบบยอนกลบ หรอคด
ชวโมงแรงงานทใชไปในการผลตผลตภณฑ เราแครวมคาจางและผลประโยชนทางตรงท
ไดจายใหคนททำงานในสายธารคณคา ซงขอมลสวนนมาจากระบบเงนเดอน
นอกจากนน ตนทนวสดยงสรปเปนรายสปดาหดวยเชนกน เมอสนคาคงคลง
ของบรษทอยในระดบตำและอยภายใตการควบคมแลว ตนทนวสดของสายธารคณคา
จะเทากบตนทนวสดทไดจดซอเพอสายธารคณคานน การจดซอทงหมดจะถกจดสรรไป
ทศนยตนทนของสายธารคณคา เชนเดยวกบ คาใชจายสำหรบครภณฑ เครองมอ และตนทน
อนๆ ตนทนเหลานจะถกจดสรรใหกบศนยตนทนของสายธารคณคา หรอหามาจาก
กระบวนการบญชเจาหน
ความเรยบงายอกดานหนงของการคดตนทนสายธารคณคาคอการลดศนย
ตนทน เราไมจำเปนตองมศนยตนทนระดบฝายจำนวนมากๆ ทแตกยอยตามตนทน
แตละสวนอก เพราะเราจะเกบขอมลตนทนสำหรบสายธารคณคาแตละสายแทน และ
แตละสายธารคณคากมศนยตนทนเพยงไมกศนย
ขอมลบนงบการเงนของสายธารคณคาเปนขอมลจรงซงประกอบไปดวยสงท
เกดขนจรงๆ ภายในสปดาหนน (หรอเดอนนน) รายไดกเปนจำนวนจรงตามใบแจงหน
สำหรบผลตภณฑทผลตในสายธารคณคานน ตนทนแรงงานคอสงทถกใชไปกบแรงงาน
จรงๆ เชนเดยวกบตนทนวสดและตนทนอนๆ
การยกเลกการปนสวนคาโสหยการผลตหมายความวาขอมลทไดไมไดซบซอน
เพมขนจากการทมตนทนทอยนอกเหนอการควบคมของผจดการสายธารคณคาไปปนสวน
โดยไมจำเปน ขอมลแบบนชวยใหไดตนทนและกำไรทแทจรงซงเปนทเขาใจไดสำหรบ
บคลากรททำงานในสายธารคณคาและผจดการของพวกเขา
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
207การคดตนทนสายธารคณคา
เราจะจดการกบตนทนภายนอกสายธารคณคาไดอยางไร
ในบทท 7 ซงเกยวกบการจดการสายธารคณคา เราไดอธบายไปวา มบางคนใน
โรงงานหรอองคกรทไมไดทำงานในสายธารคณคา บคคลเหลานเปนผททำหนาทซงไม
เกยวของกบบสายธารคณคา (ยกตวอยางเชน บญชการเงน เปนตน) หรองานของพวก
เขาครอบคลมขามสายธารคณคาทกสาย (ยกตวอยางเชน การสนบสนน ISO9000 หรอ
ISO14000) ตนทนและคาใชจายทเกยวของกบงานเหลานทอยนอกเหนอสายธารคณคา
จะไมไดปนสวนเขากบสายธารคณคา โดยถอวาเปนตนทนในการรกษาธรกจ ตนทน
เหลานถกนำมาจดทำงบประมาณและควบคม แตไมไดนำมาปนสวน
เราไมจำเปนตองใชระบบตนทนเตมททงหมด จดประสงคของการคดตนทน
สายธารคณคาคอการใหขอมลตนทนในสวนทเกยวของ แมนยำ และเขาใจไดแกผท
กำลงจดการสายธารคณคา การแบกรบตนทนทงหมดทเกดขนภายนอกสายธารคณคา
ไมไดชวยใหขอมลทเปนประโยชนตอการจดการหรอปรบปรงกระบวนการของสายธาร
คณคาเลย
ตนทนนอกสายธารคณคาจะมคานอยอยางหลกเลยงไมได เพราะงานสวนใหญ
ขององคกรจะเกยวของกบสายธารคณคา ตนทนเหลานจะรายงานอยในงบกำไรขาด-
ทนของโรงงานหรอของบรษทในรปของตนทนรองรบ (Sustaining Cost หรอตนทนอนๆ
ทคลายกน) และบคลากรในสวนเหลานจะรบผดชอบการกำจดตนทนและการปรบปรง
กระบวนการ
เราจะรตนทนของผลตภณฑไดอยางไร
ถาตนทนถกเกบและรายงานตามสายธารคณคา และมการคำนวณตนทนเฉลย
ของผลตภณฑ เราจะไมรตนทนของผลตภณฑแตละชนด สงทตองถามคอ “ทำไมจง
จำเปนตองใชตนทนผลตภณฑ”
โดยปกตแลว เหตผลในการใชตนทนมาตรฐานมดง:
D การตดสนใจเกยวกบการกำหนดราคา
D สวนตางกำไรของสายผลตภณฑ (Product Line) และคำสงซอของลกคา
D มาตรวดสมรรถนะของโรงงาน (โดยใชมาตรวดประสทธภาพ การวดอตรา
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
213การคดตนทนสายธารคณคา
บทสรป
เมอบรษทมการผลตแบบลนทพฒนามวฒภาวะแลว บรษทนนจะเปลยนจาก
การทนำแนวคดแบบลนมาใชกบแตละเซลลการผลต มาเปนการพจารณาการไหล
ทงหมดในสายธารคณคา เมอบรษทเปลยนมาสการจดการสายธารคณคา วธการคด
ตนทนสายธารคณคาทเรยบงายกจะเปนประโยชนมากกวาระบบมาตรฐานหรอการคด
ตนทนจรงโดยละเอยดแบบดงเดม
การคดตนทนของสายธารคณคาเปนสงทเรยบงาย เพราะขอมลตนทนถกรวบ
รวมในรปของขอมลสรปจากทงสายธารคณคาและเกบรวบรวมเปนรายสปดาห (หรอ
รายเดอน) ตนทนของสายธารคณคาแทบจะไมมการปนสวนตนทนเลยเพราะตนทน
ทงหมดของสายธารคณคาถกนำมาคดโดยตรงการคดตนทนสายธารคณคาชวยใหขอมล
ดกวาเพราะขอมลนนเปนขอมลโดยตรงและขอมลจรงจากสายธารคณคา ตนทนของ
สายธารคณคาเปนสงทเขาใจไดงายเพราะวธการเกบขอมลและการคำนวณตนทนเปนแบบ
เรยบงายทใครๆ กสามารถเขาใจได
การคดตนทนสายธารคณคาชวยใหเรามมาตรวดสมรรถนะทดเยยม และชวย
ใหเรามงบกำไรขาดทนสำหรบแตละสายธารคณคา งบกำไรขาดทนของสายธารคณคา
จะถกนำมารวมกนเพอใหไดงบกำไรขาดทนรวมของทงโรงงานหรอทงบรษท
เราสามารถยกเลกการใชตนทนมาตรฐานเพอเปล ยนมาใชตนทนสายธาร
คณคาได เพราะเราไมจำเปนตองใชตนทนมาตรฐานสำหรบการตดสนใจเรองตางๆ
เชน ความสามารถในการทำกำไรจากคำสงซอ การตดสนใจวาจะผลตหรอซอ หรอการ
ประเมนมลคาของสนคาคงคลง การตดสนใจเหลานจะตดสนใจโดยอางองความสามารถ
ในการทำกำไรโดยรวมของสายธารคณคา
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
215การใชกลองคะแนน
บทท 10
การใชกลองคะแนน
ตลอดหนงสอทงเลมน เราไดนำเสนอขอมลของสายธารคณคาในรปของกลอง
คะแนน แนวคดนนาดงดดแกลกคาของเรา เพราะมนนำเสนอเปาหมายของลนและ
ขอมลหลกทชวยทกคนรวาสายธารคณคากำลงเคลอนไปสเปาหมายเหลานหรอไม ใน
รปแบบทกระชบ การนำเสนอจดมงหมาย (Goal) และเปาหมาย (Target) ในรปแบบ
เดยวกนชวยใหองคกรแบบลนในทกระดบเขาใจความมประสทธผลของลนและสงท
จำเปนตองทำเพอปรบปรง
ในบรษทแบบลน เกอบทกคนในสายธารคณคาใชกลองคะแนน ซงทำใหทก
คนมองเหนภาพเดยวกนและมภาษาเดยวกนในการคยกนเรองสมรรถนะของลน
D ผจดการสายธารคณคาใชกลองคะแนนเพอวางแผนและประเมนการปรบปรง
จากลน
D ทมปรบปรงสายธารคณคาแบบตอเนองจะใชกลองคะแนนเพอออกแบบ
โครงการปรบปรงและกจกรรม Kaizen ซงจะเกดผลลพธสงสดในดานการ
เงนและปฏบตการ
D ผจดการโรงงานและผจดการฝายจะใชกลองคะแนนเพอทำความเขาใจเกยว
กบแผนการปรบปรงสายธารคณคาและประเมนสมรรถนะ
D ผบรหารคนอนๆ ใชกลองคะแนนเปนพนฐานในการกระตนผลกระทบทอาจ
เกดขนจากแผนการวางตลาดผลตภณฑและแผนการลงทน
กลองคะแนนนนมจดประสงคอยหลายขอดวยกน รวมถง:
D การรายงานสมรรถนะของสายธารคณคาประจำสปดาห
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
218 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ตารา
งท 1
0.2
ตวอย
างขอ
งกลอ
งคะแ
นน
ทใช
เพอต
ดตาม
สมรร
ถนะป
ระจำ
สปดา
หขอ
งสาย
ธารค
ณคา
ผลลพ
ธเชง
การเ
งน
สปดา
หกอ
น4
ตลาค
ม
หน
วยตอ
คน
36.1
6 42
.05
51.3
9
กา
รจดส
งตรง
เวลา
98
.00%
94
.00%
98
.00%
จำ
นวนว
นจาก
ทารบ
ถงทา
สง
23.5
8 20
.50
16.5
0
กา
รผลต
ไดตา
มคณ
ภาพต
งแตค
รงแร
ก 46
%
42%
50
%
ตน
ทนเฉ
ลยขอ
งผลต
ภณฑ
$3
88.4
6 $3
48.6
6
$3
16.9
1
จำ
นวนว
นของ
ลกหน
คงคา
ง 34
.5
37.0
35
.0
มผ
ลตภา
พ 10
.8%
10
.8%
24
.7%
ไม
มผลต
ภาพ
54.8
%
54.8
%
23.4
%
กำ
ลงกา
รผลต
ทพรอ
มใชง
าน
34.4
%
34.4
%
51.9
%
รา
ยได
$1,1
01,1
44
$1,2
80,4
00
$1,4
08,4
40
ตน
ทนวส
ด $4
62,4
80
$512
,160
$5
35,2
07
ตน
ทนกา
รแปล
งสภา
พ $2
50,4
35
$231
,884
$2
08,6
96
กำ
ไรขน
ตนขอ
งสาย
ธารค
ณคา
$3
88,2
28
$536
,356
$6
64,5
37
สปดา
หน
11
ตลา
คมสป
ดาห
ถดไป
18 ต
ลาคม
23 ต
ลาคม
สถาน
ะอน
าคตท
ได
วางแ
ผนไว
31
ธน
วาคม
เชงปฏบตการ กำลงการผลต เชงการเงน
การใ
ชกำล
งกา
รผลต
แสดง
ประ
วตขอ
งสม
รรถน
ะให
นาน
หลา
ยสป
ดาห
ม
ากท
สดเท
าทจะ
ทำไ
ดแส
ดงสถ
านะอ
นาค
ตทได
วางแ
ผนไว
ตา
มแผ
นเช
งยท
ธศาส
ตรขอ
งสาย
ธารค
ณคา
การว
ดผลเ
ชงป
ฏบ
ตการ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
222 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
บทสรป
บทนไดอธบายเครองมอรายงานผลสายธารคณคาซงชวยใหม “ภาษากลาง”
สำหรบพนกงานทกคนทมสวนเกยวของกบลน กลองคะแนนนนพสจนตวเองแลววาม
ความยดหยนสงมากในการรายงานผลเกยวกบปฏบตการในสายธารคณคา ผลกระทบ
ของการปรบปรงจากลนทไดวางแผนไว และผลกระทบของการเปลยนแปลงเชงยทธ-
ศาสตรของธรกจ บรษทแบบลนจะพบวาขอบเขตทครอบคลมของกลองคะแนนชวยเปน
โครงสรางเชอมโยงทดในการประเมนความมประสทธผลของลนจากหลากหลายมมมอง
ตารางท 10.6 การใชกลองคะแนนในการหาเหตผลสนบสนนผลตภณฑ
สายธารคณคาปจจบน
ยกเลกผลตภณฑ“สวนตางกำไรตำ”
เปดตวผลตภณฑใหม
ม.ค. 03 ม.ย. 03 ก.ย. 03
หนวยตอคน 466 395 505
การจดสงตรงเวลา 92 99 99
เวลาจากทารบถงทาสง – จำนวนวน 15 7 9
การผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรก 65 75 75
ตนทนเฉลยตอหนวย $112.75 $120.94 $109.23
จำนวนวนของลกหนคงคาง 42 35 35
มผลตภาพ 24% 18% 28%
ไมมผลตภาพ 63% 35% 42%
กำลงการผลตทพรอมใชงาน 13% 47% 30%
รายไดประจำเดอน $10,667 $9,866 $12,800
ตนทนวสด $3,758 $3,185 $4,073
ตนทนการแปลงสภาพ $2,547 $2,547 $2,547
กำไรขนตนของสายธารคณคา $4,362 $4,124 $6,180
กำลง
การผ
ลตเช
งการ
เงน
เชงป
ฏบ
ตการ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
223การใชกลองคะแนน
เชงปฏบตการ กำลงการผลต เชงการเงน
ตารา
งท 1
0.7
การใ
ชกลอ
งคะแ
นน
เพอป
ระเม
นกา
รเป
ดตวผ
ลตภ
ณฑ
ใหม
จำน
วนคน
เพม
เตม
จำน
วนเค
รองจ
กรเพ
มเต
ม
ตนท
นวส
ดตอห
นวย
หน
วยตอ
คน
1.52
1.
54
1.63
1.
80
1.98
2.
16
2.59
กา
รจดส
งตรง
เวลา
10
0%
100%
10
0%
100%
10
0%
100%
10
0%
จำ
นวนว
นจาก
ทารบ
ถงทา
สง
6.00
6.
00
6.00
5.
00
5.00
4.
50
4.50
กา
รผลต
ไดตา
มคณ
ภาพต
งแตค
รงแร
ก 80
%
80%
85
%
85%
85
%
85%
85
%
ตน
ทนเฉ
ลยขอ
งผลต
ภณฑ
$3
,481
$3
,480
$3
,278
$2
,985
$2
,831
$2
,497
$2
,092
จำ
นวนว
นของ
ลกหน
คงคา
ง 42
42
42
42
37
37
37
มผ
ลตภา
พ 29
%
33%
38
%
34%
36
%
41%
50
%
ไม
มผลต
ภาพ
54%
52
%
55%
35
%
33%
33
%
33%
กำ
ลงกา
รผลต
ทพรอ
มใชง
าน
17%
15
%
7%
31%
31
%
26%
17
%
รา
ยได
$466
,670
$4
72,6
70
$502
,568
$5
62,4
61
$630
,170
$7
14,1
32
$834
,172
ตน
ทนวส
ด $1
72,0
85
$175
,385
$1
78,6
85
$181
,935
$1
84,6
86
$187
,101
$1
89,1
60
ตน
ทนกา
รแปล
งสภา
พ $1
19,5
84
$119
,584
$1
19,5
84
$142
,584
$1
42,5
84
$152
,593
$1
58,0
84
กำ
ไรขน
ตนขอ
งสาย
ธารค
ณคา
$1
75,0
01
$177
,701
$2
04,2
99
$237
,942
$3
02,9
00
$374
,438
$4
86,9
28
RO
S ขอ
งสาย
ธารค
ณคา
37
.50%
37
.60%
40
.65%
42
.30%
48
.07%
52
.43%
58
.37%
5
2
1
3
2
1
$3
,300
$3
,330
$3
,250
$2
,750
$2
,325
$2
,150
ปจจ
บน
6 เด
อน1
ป
18 เ
ดอน
2 ป
30
เดอ
น3
ป
01
510
1520
30จำ
นวน
ทเพ
มเต
มตอ
เดอน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
225การคำนวณตนทนผลตภณฑ –
คณสมบตและคณลกษณะ
บทท 11
การคำนวณตนทนผลตภณฑ –
คณสมบตและคณลกษณะ
ในบทท 9 เราไดแสดงใหเหนแลววาจะคำนวณตนทนเฉลยของสายธารคณคา
และตดสนใจในเรองการจดการโดยใชตนทนนนไดอยางไร แนวทางนพจารณาผล
กระทบของการตดสนใจดานการจดการทเกยวกบการกำหนดราคาของคำสงซอ การ
ตดสนใจผลตหรอซอ และการตดสนใจอนๆ ทเก ยวของกบความสามารถในการทำ
กำไรของผลตภณฑ การตดสนใจเหลานมพ นฐานอยท ผลกระทบของทางเลอกตอ
กระแสเงนสดกำไรของสายธารคณคา กอนและหลงการเปลยนแปลงในการตดสนใจ
นน วธการตดสนใจแบบน (ทมพนฐานอยบนผลกระทบโดยรวมตอกำไรของสายธาร
คณคา) แตกตางจากวธการแบบดงเดมทมพนฐานอยทความสามารถในการทำกำไรของ
ผลตภณฑแตละแบบ เพราะจะพจารณาผลกระทบจากตนทนจรงของสายธารคณคา
ตอความสามารถในการทำกำไรของการตดสนใจธรกจใดกตาม วธการแบบดงเดมจะเนน
ไปทผลตภณฑตามสมมตฐานของการคดตนทนมาตรฐาน สมมตฐานเหลาน (โดย
เฉพาะวธการปนสวนคาโสหยการผลต) ทำใหไดตนทนทชนำไปในทางทผดและไมแมนยำ
ซงนำไปสการตดสนใจธรกจทผดพลาด สำหรบการตดสนใจธรกจสวนใหญ การเนนไป
ทตนทนของผลตภณฑแตละแบบทไดผลตจะนำไปในทางทผดและไมเปนประโยชน
การตดสนใจเหลานจะตดสนใจไดอยางดทสดเมอพจารณาความสามารถในการทำกำไร
ของสายธารคณคาทงสาย ไมใชแตละคำสงซอ หรอแตละรายการธรกรรม
อยางไรกตาม มบางคร งท การร ขอมลบางอยางเก ยวกบตนทนของแตละ
ผลตภณฑเปนสงทมประโยชน ยกตวอยางเชน การโอนผลตภณฑจากฝายหนงหรอ
สถานทแหงหนงไปยงอกฝายหนงหรออกแหงหนง จำเปนตองใชราคาโอน (Transfer
Price) โดยปกตแลว การสงออกจำเปนตองใชตนทนผลตภณฑในการสำแดงราคา
ของผลตภณฑบนเอกสารการสงออก
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
226 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
การมองไปไกลกวาเพยงแครายงานตนทนของผลตภณฑ เราจำเปนตองตอบ
ประเดนคำถามดงตอไปนดวย:
D มคณสมบตของผลตภณฑขอใดบางทกอใหเกดตนทน
D คณสมบตแตละขอเพมตนทนของผลตภณฑมากนอยเพยงใด
D คณสมบตเหลานเก ยวของกบการตดสนใจดานการออกแบบผลตภณฑ
อยางไรบาง
D คณสมบตเหลานมสวนเกยวของกบคณคาทลกคาเหนในผลตภณฑของ
เราอยางไรบาง
D มคณสมบตขอใดบางทเราตองดดแปลงหรอปรบปรงเพอเพมคณคาใหแก
ลกคาของเรา
เปนไปไดนอยมากทบรษทตองหาคำตอบใหกบคำถามเหลานในทกๆ วน หรอ
ในทกๆ เดอน ประเดนเบองหลงคำถามเหลานเปนประเดนเชงยทธศาสตร และโดย
สวนใหญแลวจะนำมาพจารณาเพยงปละครง กระนนกตาม ในการตอบคำถามเชง
ยทธศาสตรเหลาน เราจำเปนตองใชขอมลทละเอยดมากกวาทตนทนเฉลยของผลต-
ภณฑทกแบบทสายธารคณคาจะใหได เราจำเปนตองเขาใจสงทกอใหเกดตนทนในสาย
ธารคณคา
บางบรษทจดการกบปญหาเหลานโดยการใชระบบการคดตนทนมาตรฐาน
วธนมปญหาแฝงอย ซงไดอธบายไวอยางละเอยดแลวในบทท 9 บรษทอนๆ ไดพฒนา
ระบบการคดตนทนตามฐานกจกรรม (Activity-based Costing) เพอชดเชยปญหา
ในการปนสวนคาโสหยการผลตใหกบผลตภณฑตางๆ ซงใชกจกรรมสวนทเปนโสหยการ
ผลตแตกตางกน ยกตวอยางเชน ผลตภณฑทจำเปนตองมการออกแบบสรางเพมเตมกจะ
มกจกรรมวศวกรรม ในขณะทผลตภณฑทไมมกจะไมตองมกจกรรมเพมเตม แมวาวธการ
นจะเปนประโยชนในบางบรบท แตมนเรยกรองใหเกบและรกษาขอมลเกยวกบผลตภณฑ
ทกแบบทบรษทไดผลต กจกรรมททำ และปรมาณของแตละกจกรรม วธนตองใชขอมล
ธรกรรมและระบบสนบสนนเปนอยางมาก เนองจากวาวตถประสงคขอหนงของการบญช
แบบลนคอการยกเลกธรกรรม เราจงสงเสรมวธทใหผลลพธไดเหมอนกนโดยไมจำเปน
ตองเกดธรกรรมเพมเตม
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
227การคำนวณตนทนผลตภณฑ –
คณสมบตและคณลกษณะ
เราใชตนทนตามคณสมบตและคณลกษณะเพอคำนวณตนทนของผลตภณฑ
เม อตองการ การคดตนทนตามคณสมบตและคณลกษณะรบร วาสายธารคณคา
ถกออกแบบมาตามกระบวนการทใชรวมกนในการผลตผลตภณฑทคลายคลงกน ดงนน
สงเดยวทจำเปนคอการนยามวาผลตภณฑแตละแบบแตกตางจากปกตอยางไรบาง
และทำความเขาใจวามนแตกตางจากคาเฉลยอยางมนยสำคญมากเพยงใด
ในบทนเราจะอธบายการคำนวณตนทนผลตภณฑในสายธารคณคาซงมบาง
ผลตภณฑตองทำมากกวาผลตภณฑอนๆ เราจะอธบายการนยาม “คณสมบต” และ
“คณลกษณะ” ซงกอใหเกดตนทน และวธการใชคณสมบตและคณลกษณะเพอดดแปลง
ตนทนเฉลยของสายธารคณคา
สงทขบเคลอนตนทนในสายธารคณคาแบบลน
สายธารคณคาแบบลนแตกตางจากการผลตแบบดงเดมอยางเหนไดชด เพราะ
มนเปนกระบวนการชดหนงตามทไดนยามไวซงผลตภณฑทคลายคลงกนไหลผาน ใน
การผลตแบบดงเดม ผลตภณฑแตละแบบจะมเสนทางเฉพาะผลตภณฑ สำหรบลน
ผลตภณฑทมเสนทางการผลตทคลายคลงกนจะจบกลมเขาดวยกนเปนสายธารคณคา
การจบกลมนทำใหกระบวนการคดตนทนเรยบงายขนมาก เพราะวาแทนทจะคดตนทน
ของผลตภณฑแตละแบบในหลายๆ เสนทาง เราสนใจเพยงแคตนทนของสายธารคณคา
ทงสายธาร
ปจจยเบองตนทผลกดนตนทนของผลตภณฑในสายธารคณคาคออตราการ
ไหลของผลตภณฑแตละแบบ ยกตวอยางเชน ผลตภณฑทผลตในอตรา 10 หนวย/
ชวโมง จะมตนทนการแปลงสภาพของผลตภณฑเปน 2 เทาของผลตภณฑทผลตใน
อตรา 20 หนวย/ชวโมง โดยปกตแลว อตราการไหลผานสายธารคณคาจะกำหนดจาก
อตราการไหลของผลตภณฑผานปฏบตการทเปนคอขวด (Bottleneck) ภายในเสนทาง
การไหลของสายธารคณคา
ดงทไดอธบายไวในบทท 9 ตนทนเฉลยของผลตภณฑจะเทากบตนทนรวมของ
สายธารคณคาหารดวยจำนวนหนวยทไดจดสงในระหวางชวงเวลานน ซงจะถกจำกด
ดวยจำนวนหนวยทสามารถผลตผานปฏบตการทเปนคอขวด ภาพท 11.1 แสดงตวอยาง
หนง
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
228 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ภาพท 11.1 รอบเวลาในสายธารคณคา
เมอพจารณารอบเวลาของแตละกระบวนการ เราจะเหนไดวากระบวนการท
เปนคอขวดคอปฏบตการเจาะ ซงใชเวลา 12 นาท ดงนน โดยการหารรอบเวลานนจาก
60 นาท เราจะเหนไดวาเซลลนผลตผลตภณฑได 5 หนวย/ชวโมง (60 นาท หารจาก
12 นาท/หนวย) โดยทวไปแลว จำนวนหนวยสงสด (Y) ท ผลตไดในแตละเซลล
(หรอสายธารคณคา) ในชวงเวลาหนงๆ (X) เมอกำหนดปฏบตการคอขวดนนผลตไดท
อตรา Z หนวยตอชวงเวลา (Z) สามารถคำนวณไดดวยสมการน: Y=X/Z การทปฏบตการ
อนๆ ใชเวลานอยกวา ไมไดมความสำคญใดๆ เลย เพราะเซลลหรอสายธารคณคา จะ
ทำงานไดเรวทสดเทากบปฏบตการทชาทสด (หรอทเปนคอขวด)
แตถาผลตภณฑทกแบบใชเวลาทคอขวดเทากบ 12 นาทพอด เวลาเฉลยท
เทากบ 12 กจะถกตองสำหรบผลตภณฑแตละแบบและทกๆ แบบ อยางไรกตาม
ในกรณสวนใหญ ผลตภณฑในสายธารคณคาไมไดมรอบเวลาทปฏบตการคอขวด
เทากน ผลตภณฑตางๆ จะใชเวลาทปฏบตการคอขวดมากหรอนอยกวาคาเฉลยขนอย
กบคณสมบตของมน ในตวอยางของเรา มบางผลตภณฑทกนเวลานอยแค 9 นาท และ
บางผลตภณฑกนเวลานานถง 15 นาท เปาหมายหลกของการคดตนทนตามคณสมบต
และคณลกษณะคอการทำความเขาใจวาคณสมบตแตละแบบของผลตภณฑใชทรพยากร
ทเปนคอขวดแตกตางกนอยางไร
วธการใชคณสมบตและคณลกษณะ
ทมบญชแบบลนท ECI ตองการคดตนทนตามคณสมบตและคณลกษณะเพอ
พจารณาตนทนของผลตภณฑ พวกเขาเชอวาตนทนเฉลยของสายธารคณคาไมสามารถ
สะทอนความจรงทวาบางสวนประกอบตองใชเวลาผลตมากกวาแบบอนๆ มขนตอน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
241การคำนวณตนทนผลตภณฑ –
คณสมบตและคณลกษณะ
ประโยชนของการคดตนทนตามคณสมบตและคณลกษณะ
บรษทแบบลนพบวา หลงจากทพวกเขาทำใหความจำเปนในการใชตนทนมาตร-
ฐานเพอวดสมรรถนะและวดมลคาของสนคาคงคลงหมดไป พวกเขาไดพบวาวธการ
คดตนทนตามคณสมบตและคณลกษณะเปนแนวทางทเรยบงายและทำไดงายกวา
การใชระบบการคดตนทนมาตรฐานแบบดงเดมมาก ดงนนคำถามจงอยทวา พวกเขา
จำเปนตองคงรกษาและใชงานระบบราคาแพงเพอคำนวณตนทนผลตภณฑหรอไม
โดยเฉพาะเมอไมไดใชตนทนผลตภณฑในกระบวนการตดสนใจแลว หลายๆ บรษทกำลง
พบวาพวกเขาไมตองการทำเชนนถามทางเลอกอน การคดตนทนตามคณสมบตและ
คณลกษณะเปนทางเลอกอนทนำไปใชได
เหตผลสำคญอกขอในการใชวธการคดตนทนผลตภณฑแบบน คอ หลกการคด
ตนทนเชอมโยงใกลชดกบคณคาในตลาดไดมากกวา กลาวคอ เชอมโยงกบคณสมบต
ทลกคาเหนวามคณคา เชนเดยวกบคณสมบตทลกคาเหนวาไมมคณคา การเชอมโยง
ทงตนทนและคณคาเขากบคณสมบตและคณลกษณะทำใหเครองมอนมสวนชวยบรษท
ในการพฒนาแบบผลตภณฑทปรบปรงคณคาในสวนทมคณคาตอลกคาสง และลด
ตนทนในสวนทมคณคาตอลกคาตำกวา ทายทสดแลว ตารางความสมพนธระหวางตนทน
ผลตภณฑกบคณสมบตและคณลกษณะของผลตภณฑแสดงใหเขาใจวาคณสมบต
ของผลตภณฑเชอมโยงกบตนทนของผลตภณฑอยางไร และทำไมกำลงการผลตจงม
ประโยชนตอพนกงานขายในการเจรจาตอรองราคาผลตภณฑ
บทสรป
ในบทน เราไดอธบายวาการคดตนทนตามคณสมบตและคณลกษณะสามารถ
ใชเพอปรบแตงตนทนเฉลยของสายธารคณคาตามคณสมบตและคณลกษณะของผลต-
ภณฑทผลตในสายธารคณคาไดอยางไร ปจจยเบองตนทเปนตวกำหนดตนทนของ
ผลตภณฑคอการใชทรพยากรคอขวดในสายธารคณคาโดยผลตภณฑทมคณสมบตและ
คณลกษณะตางๆ ซงเปนตนเหตในการใชเวลาของทรพยากรคอขวดมากกวาหรอนอย
กวาปกต การทำความเขาใจวาคณสมบตแตละแบบใชงานคอขวดอยางไรชวยใหเราคด
ตนทนกบกลมผลตภณฑทใชทรพยากรคอขวดมากกวาใหสงขน และคดตนทนตำลง
สำหรบผลตภณฑทใชทรพยากรคอขวดนอยกวา
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
243การยกเลกธรกรรมทสญเปลาเพมเตม
บทท 12
การยกเลกธรกรรมทสญเปลาเพมเตม
ในบทท 5 เราไดกลาวถงความสำคญของการยกเลกกระบวนการและธรกรรมท
ถกสรางขนเพอสนบสนนกระบวนการผลตแบบเปนชดเมอกลไกควบคมของการผลต
แบบลนใชการไดแลว บทนนไดอธบายกรอบโครงสรางการประเมนสงทสามารถยกเลก
ได และไดใหรายการของสงทบรษทเปลยนแปลงไดขณะกำลงเรมตนบนเสนทางลน
การนำเซลลนำรองมาใชและการทดลองกบกระบวนการตามแนวคดแบบลน
ในบทน เราจะพจารณาสงทสามารถขจดออกไปไดในขนตอไปบนเสนทางการ
พฒนาการบญชแบบลน โดยทเนนไปทการจดการสายธารคณคา ดงทเราไดกลาวถงใน
บทท 7 แลววา สายธารคณคานนรวมทกอยางทเราทำเพอสรางคณคาใหกบลกคา ใน
ทางปฏบต สายธารคณคานยามจากการทผลตภณฑเคลอนผานกระบวนการผลตท
คลายคลงกน เราจะวดความมประสทธผลของสายธารคณคาในการไหล การดง ความ
สมบรณแบบ และการสรางคณคา ดวยมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา แลวใช
ขอมลนนขบเคลอนการปรบปรงอยางตอเนอง การเปลยนมาสการจดการสายธารคณคา
จากตนชนปลายเปนหมดหมาย (Milestone) สำคญในการแปลงสภาพไปสลน และมน
ชวยใหเปลยนแปลงกระบวนการบญชและการควบคมไดอยางมนยสำคญ ตารางท
12.1 แสดงใหเหนสงทไดเปลยนแปลงในขนนเมอเทยบกบขนแรก
เราจะเหนไดจากภาพนวา สายธารคณคาแบบลนกลายเปนคณลกษณะหลกไป
แลว ในสายธารคณคาแตละสายมการผลตแบบเซลลในวงกวาง นหมายความวา
แตละเซลลเชอมตอกนจากตนชนปลายในสายธารคณคาเพอใหเกดเสนทางการไหลของ
การผลต มการใชระบบการควบคมดวยสายตาอยางกวางขวาง และสำหรบจดประสงค
ของเรา ระบบทโดดเดนคอระบบการดงทมประสทธผลทควบคมการไหล ในขนน ไมม
ความจำเปนตองใชใบสงงานในการเรมและควบคมการผลตอกตอไป ดงนนระบบ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
244 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
วางแผนและจดตารางกำหนดการในระดบพนทปฏบตงานของ MRP ทงระบบ จงไมไดม
ประโยชนอกตอไป การใชงานระบบเหลานนตอไปในขณะทมระบบการควบคมดวย
สายตาพรอมอยแลวจะบนทอนความคบหนาของลน กระบวนการตางๆ อยภายใตการ
ตารางท 12.1 แตละขนในเสนทางการพฒนาของการผลตแบบลน
การผลตแบบลน คณลกษณะของการผลตแบบลน การบญชแบบลน
เซลลการผลตแบบลนนำรอง - มเซลลแบบลนซงประสบความสำเรจแลว
- การฝกอบรมอยางเขมขนเกยวกบ
หลกการลน
- การไหล การดง Kanban
- การปรบเปลยนเครองจกร
(Changeover) อยางรวดเรวและ SMED
- งานทเปนมาตรฐาน
- คณภาพ ณ จดกำเนดและการตรวจสอบ
ดวยตนเอง
การเรมตนกบการบญช
แบบลน
การผลตแบบลนแพร
ในวงกวาง
- การผลตแบบเซลลในวงกวางทวทงโรงงาน
ดวยงานทเปนมาตรฐานและการไหล
แบบทละชน
- การใชระบบการจดการดวยสายตา
(Visual System) อยางกวางขวาง
- ฝกอบรมและสรางทมการปรบปรงอยาง
ตอเนอง
- โครงการรบรองผจดสงวตถดบขนตน
และการดงดวย Kanban จากผจดสง
วตถดบบางราย
- จดการการผลตตามสายธารคณคา
- กระบวนการตางๆ อยภายใตการควบคม
โดยปกตแลวจะมการใช SPC บางบางสวน
- งานระหวางกระบวนการ (WIP) และสนคา
สำเรจรปคอนขางตำและคงท
การจดการตาม
สายธารคณคา
วธคดแบบลนนำไปประยกต
ใชทวทงองคกรและกบ
หนสวนขององคกร
- บรษทจดองคกรตามสายธารคณคา
- มการรวมมอกบลกคา ผจดสงวตถดบ
และหนสวนอยางกวางขวาง
- การปรบปรงอยางตอเนองเปนวถ
การดำเนนงานปกต
- วธคดแบบลนถกนำมาประยกตใชทวทง
องคกร
วสาหกจแบบลน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
245การยกเลกธรกรรมทสญเปลาเพมเตม
ควบคมแลว อตราการผลต การไหล คณภาพ และอปสงคทวทงสายธารคณคาลวนม
ความแปรผนนอยทสด สนคาคงคลงทเปนงานระหวางกระบวนการและสนคาสำเรจรป
อยภายใตการควบคม และอยในระดบตำและคงท ทายทสดแลว เราจะเหนวามความ
พยายามทจะขยายลนกลบไปในสายธารคณคาเพอใหรวมถงผจดสงวตถดบ มการ
รบรองผจดสงวตถดบและการดงวสดและสวนประกอบดวย Kanban บางสวน ในขนน
เราสามารถทำการเปลยนแปลงครงใหญและปรบใหระบบควบคมการผลตเรยบงายมาก
ขนได เราสามารถตดตามการเปลยนแปลงเหลานไดโดยการใชรปแบบเดยวกบทได
แนะนำในบทท 5
บทนถกแบงออกเปนหวขอ ดงน:
การตดตามแรงงาน
ตนทนวสด
การตดตามสนคาคงคลง
การตดตามแรงงาน
เปาหมายของขนนคอการยกเลกการใชใบสงงาน (Work Order) บรษทแบบ
ดงเดมจะใชใบสงงานเพอเปาหมายหลายดานดวยกน รวมถงการเรมการผลต การ
ตดตามการผลต การรายงานเมอผลตเสรจ การรายงานของเสย การใหขอมลเชงเทคนค
แกพนกงานปฏบตงาน การรายงานสมรรถนะ และการเกบขอมลตนทน ขอมลตนทนนน
จะรวมตนทนวสด ตนทนแรงงาน และตนทนทางตรงสวนอนๆ ตนทนทางตรงเหลาน
(โดยเฉพาะตนทนแรงงาน) ยงเปนปจจยผลกดนการคดคาโสหยกบงานการผลตดวย
เชนกน งานทงหมดนเปนงานทสญเปลาและไมจำเปนสำหรบกระบวนการผลตแบบลน
สวนใหญ
นอกเหนอจากการเปนสงทสญเปลาแลว ใบสงงานยงเปนแงมมทเหนไดชด
ทสดของการผลตแบบผลก ระบบ MRP (หรอระบบทคลายกน) จะใชใบสงงานเพอจด
ตารางกำหนดการผลต และผลกงานเหลานนผานโรงงาน องคกรแบบลนจะเรมการผลต
โดยการดงจากความตองการของลกคาในทนท ไมวาจะโดยทางคำสงซอของลกคา บตร
Kanban หรอวธการดงแบบอนๆ ทเหนไดดวยสายตา เมอมระบบดงพรอมใชงาน
และกระบวนการตางๆ อยภายใตการควบคมอยางพอประมาณแลว กไมมความจำเปน
✤
✤
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
246 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ตองใชใบสงงานเพอตดตามและควบคมในระดบพนทปฏบตงานอกตอไป ภาพท 12.1
แสดงการใชใบสงงานในระบบการผลตแบบผลกดงเดม
เราเหนไดวา ใบสงงานเปนเอกสารทควบคมทกๆ แงมมของการผลตในระบบ
การผลตแบบดงเดม เปนเอกสารทถกใชเพอเรมการผลตจากฝายวางแผนและจดตาราง
กำหนดการ ใบสงงานจะเคลอนทไปพรอมกบงานทเปนชด (Batch) บนพนทปฏบตงาน
และจะเกบขอมลเกยวกบเวลาและวสดทใชไปกบงานการผลต ตนทนแรงงานจะถกนำ
มาจดสรรใหกบงานตามรหสพนกงานในใบสงงาน เมองานสำเรจ จะมการคดตนทน
วสดและแรงงานดวยวธการคดตนทนมาตรฐาน (Standard Costing) จากนน ตนทน
มาตรฐานจะถกนำไปเทยบกบตนทนจรงทคดกบใบสงงานเพอจะพจารณาวาไดทำงาน
นนโดยมผลกำไรหรอไม เมองานสำเรจ ใบสงงานจะถกปดไปพรอมตนทนและจำนวน
ผลตภณฑจะบนทกเปนสนคาคงคลงของสนคาสำเรจรป ในระหวางนน บรษทสามารถ
เหนใบสงงานขณะทมนดำเนนผานกระบวนการผลตได จงสามารถตอบการสอบถาม
ของลกคาและคนอนๆ เกยวกบความคบหนาได จากมมของกระบวนการผลต (ซงอาจ
ใชเวลาหลายสปดาหหรอหลายเดอนกวาจะสำเรจได) การทสามารถตดตามงานไดโดย
ภาพท 12.1 การใชใบสงงานในการผลตแบบดงเดม
กอนทำลน
การกระจาย สนคา
การคดบญชตนทน (การคดตนทนผลตภณฑ)
การวางแผน (MRP) (S&OP)
การประเมน มลคาสนคาคงคลง
เทคโนโลยสารสนเทศ
การตดตาม แรงงาน
การบรการลกคา
ระดบพนทปฏบตงาน
ใบสงงาน
ปดใบสงงานเพอนำผลตภณฑ เขาสผลตภณฑสำเรจรป
จำนวนหนวย ทเดนทางไปพรอมกบชด
การผลต
มลคา WIP และการพยายาม
ควบคมสนคาคงคลง
ไมใชงาน
คณคาเพมตาม รหสพนกงานปฏบตงาน
เรองยงยาก
เรมตนการผลต
ขอมลทงหมดปอนเขา บญชแยกประเภททวไป
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
250 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
งานระหวางกระบวนการทโอนไปเปนตนทนการขาย ดงนน ระบบ Kanban ทใชการไดด และการผลตทไหลอยางปรบเรยบแลวเปนปจจยสำคญสำหรบการคดตนทนโดยตรงกบสายธารคณคา
เนองจากวาการคดตนทนโดยตรงกบสายธารคณคา จะคดตนทนทงหมดกบสายธารคณคาแบบโดยตรง การจดสรรพนกงานและเครองจกรกบสายธารคณคาอยางเฉพาะเจาะจงจงเปนเรองทมความสำคญมาก ไมเชนนน จะตองปนสวนตนทนระหวางสายธารคณคาหลายสาย เราไดพบวา เปนเรองยากสำหรบบางบรษททจะจดสรร พนกงานสนบสนนกบสายธารคณคา ขณะทเพงเรมตนสายธารคณคาแบบลน ดงทเรา
ไดอธบายในบทท 9 วา มพนกงานหลายคนททำงานในสายธารคณคามากกวา 1 สาย
ตารางท 12.2 การยกเลกใบสงงานเพอตดตามแรงงาน
หมายเลข การดำเนนการ สงทจะตองมอยพรอมแลว
1 - ยกเลกการตดตามงานในแตละขน เปลยนมา
ตดตามเฉพาะการเรมและการสนสด
- เสนทางการทำงานของแรงงานและบญช
รายการวสด (BOM) ทถกตองแมนยำ
2 - ยกเลกการตดตามแรงงานอยางละเอยด
- ทำใหการจดสรรแรงงานเปนแบบอตโนมต โดย
การคดยอนกลบโดยใชตนทนแรงงาน
มาตรฐานและการผลตจรง
- เสนทางการทำงานของแรงงานและบญช
รายการวสดทถกตองแมนยำ
3 - คดคาโสหยแบบยอนกลบหรอปนคาโสหย
ตามสดสวน
- ยกเลกการตดตามอยางละเอยด และ
การรายงานผลความแตกตาง
- ใชมาตรวดสมรรถนะระดบเซลลในเซลล
นำรอง และรายงานแตละชวโมงของวน
4 - คดตนทนแรงงานและโสหยในการสรปตนทน
ทางตรงของสายธารคณคา อยานำตนทน
เหลานไปคดกบผลตภณฑแตละแบบหรอ
งานผลตแตละงาน
- นยามสายธารคณคา
- มองคกรสายธารคณคาพรอมแลวหรออย
ระหวางการวางแผน
- สนคาคงคลงอยในระดบตำและคงเสนคงวา
มากกวา 12 รอบ
- กระบวนการตางๆ อยภายใตการควบคม
- ควบคมดวย Kanban ไดด
- ปรบเรยบความตองการในการผลต
5 - ยกเลกใบสงงานและเอกสารตดตามการผลต
รปแบบอนๆ
- ใช Kanban และระบบการความคมดวย
สายตาอยางกวางขวาง
- งานมาตรฐาน
- การควบคมกระบวนการเชงสถต (SPC)
กลาวถงในบทท 5
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
256 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
การตดตามสนคาคงคลง
หวขอสวนนจะอธบายเรองการยกเลกการใชระบบบญชสนคาคงคลงทบนทก
แบบตอเนอง (Perpetual Inventory) บรษทผผลตสวนใหญจะเกบบนทกอยางละเอยด
เกยวกบสนคาคงคลงทจดซอ งานระหวางกระบวนการ และผลตภณฑสำเรจรปทพวก
เขาผลต และทจรงแลว กระบวนการวางแผนการผลตและวสดแบบ MRP จำเปนตองใช
ขอมลสนคาคงคลงทแมนยำ
ในบทท 5 เราไดอธบายเรองการยกเลกงานบางสวนทเกยวของกบบนทกบญช
สนคาคงคลงทบนทกแบบตอเนองเหลาน โดยการคดสนคาคงคลงแบบยอนกลบ ธรกรรม
ทจำเปนตองทำเพอเบกวสดใหกบงานการผลตจะไมทำโดยมอและทำทละงานอกตอ
ไป แตระบบจะทำโดยอตโนมตเมอชดงานถกจดสรรไปสพนทปฏบตงาน หรอตอนทผลต
ผลตภณฑเสรจแลว ถาบญชรายการวสด (BOM) มความแมนยำและรายงานเกยวกบ
ของเสยไดอยางมประสทธผล การคำนวณสนคาคงคลงแบบยอนกลบกสามารถระบยอด
ของบญชสนคาคงคลงทบนทกแบบตอเนองได
เมอเรมใชวธการผลตและการจดซอแบบลนกบสายธารคณคา ระดบสนคา
คงคลงกจะลดลงเปนอยางมาก และวธการตางๆ (อยางเชน ระบบแบบดงและ Kanban)
จะทำใหระดบสนคาคงคลงอยภายใตการควบคมทเหนไดดวยสายตาเปนอยางด เมอ
สนคาคงคลงอยในระดบตำและอยภายใตการควบคม กไมมความจำเปนอกตอไปทจะ
ตดตามสนคาคงคลงสวนนบนระบบคอมพวเตอร เราสามารถยกเลกการบนทกบญช
สนคาคงคลงแบบตอเนอง และเลกใชวธการพจารณาสนคาคงคลงแบบยอนกลบซงเปน
สงทจำเปนในการรกษายอดสนคาคงคลงใหถกตองแมนยำ เพราะสนคาคงคลงอยภาย
ใตการควบคมทเหนไดดวยสายตาแลว
บรษทแบบดงเดมโดยสวนใหญจะใชระบบการบนทกบญชสนคาคงคลงแบบ
ตอเนองและวธการคดตนทนมาตรฐานเพอวดมลคาสนคาคงคลงในงบดล เมอสนคา
คงคลงอยในระดบตำและควบคมได วธการนจะถกทดแทนดวยวธการวดมลคาสนคา
คงคลงทเรยบงายกวานน ความสำคญของมลคาสนคาคงคลงจะหายไปเพราะมนมคา
นอยกวาเดมมาก ซงทำใหเรามความยดหยนมากขนในเรองของการพจารณามลคาของ
สนคาคงคลง เปนเรองปกตสำหรบบรษทแบบลนทจะคดตนทนวสดเปนคาใชจายเมอรบ
เขาและปรบยอดตอนปลายเดอนแบบงายๆ เพอนำมลคาสนคาคงคลงมาแสดงในงบดล
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
257การยกเลกธรกรรมทสญเปลาเพมเตม
มลคาสนคาคงคลงนนคำนวณไดจากมลคาจำนวนวนของสนคาคงคลงภายในสายธาร
คณคา มาตรวดน (จำนวนวนจากทารบถงทาสง หรอ Dock-to-dock) เปนมาตรวดทมก
นำมาใชเปนมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา และมลคาของสนคาคงคลงสามารถ
คำนวณไดจากจำนวนวนของวตถดบ จำนวนวนของ WIP และจำนวนวนของสนคา
สำเรจรป
การยกเลกการบนทกบญชสนคาคงคลงแบบตอเนองนนทำใหการนบแบบวน
รอบ (Cycle Counting) หมดความจำเปนไป หลายๆ บรษทจะเปลยนจากการนบสนคา
คงคลงทงหมดประจำปมาเปนการนบแบบวนรอบททำเปนปกต จดประสงคของการนบ
แบบวนรอบคอการรกษาความถกตองแมนยำของขอมลสนคาคงคลง เมอเปลยนมาใช
วธการคดตนทนตามสายธารคณคา ระบบแบบดง และเสนทางการไหลผานสายธาร
คณคา สนคาคงคลงจะลดตำลงและอยภายใตการควบคม เราจะสามารถยกเลกการ
บนทกบญชสนคาคงคลงแบบตอเนองของสนคาสวนใหญได และยกเลกการนบแบบวน
รอบไดดวยเชนกน
บทสรป
ในบทน เราไดอธบายเกยวกบการยกเลกการใชใบสงงานและการตดตาม
แรงงาน วสด และสนคาคงคลงในสายธารคณคาลน โดยทวไปแลว สงทจำเปนคอการ
นยามสายธารคณคาและบรษทจะตองกำลงเปลยนแปลงสการจดองคกรตามสายธาร
คณคา และมระบบแบบดงทควบคมการผลต เมอถงจดน บรษทสามารถเปลยนจากการ
ควบคมการผลต และการคดตนทนตามใบสงงานไปสการใชระบบแบบดงอยางสมบรณ
แบบ การคดบญชตนทนจะเรยบงายขนไดมากเมอคดตนทนโดยตรงกบสายธารคณคา
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
259การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน
บทท 13
การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน
ปฏบตการการผลตแบบลนเปนปฏบตการทมการวางแผนเปนอยางด มบางคน
เขาใจผดวากระบวนการทรวดเรวและตอบสนองไดดจะทำงานกนแบบเฉพาะกจเพอ
ตอบสนองความตองการของลกคาในระยะสน ความเขาใจนไมมสวนใดทถกตองเลย
ความยดหยนทแทจรงมพนฐานอยบนการวางแผนทเปนเลศ
อกสาเหตหนงททำใหบางคนรสกวาปฏบตการแบบลนเปนปฏบตการทไมมการ
วางแผนลวงหนา คอ พวกเขาไมเหนฝายวางแผนขนาดใหญทมระบบสารสนเทศท
ซบซอน บรษทแบบลนไมจำเปนตองใชระบบวางแผนและจดตารางกำหนดการทำงานท
ซบซอนเพราะวาโครงสรางของสายธารคณคาถกสรางขนมาเพอรองรบการไหลของ
งานทไดวางแผนไวแลวกอนทจะรบคำสงซอ เมอคำสงซอมาถง การจดตารางกำหนด
การตามทไดสรางไวในระบบแบบดงกจะเขามาจดการแทน ไมมความจำเปนทจะจด
ตารางกำหนดการอยางละเอยดหรอวางแผนคำสงอยางละเอยดเพราะตวปฏบตการเอง
ถกวางแผนไวอยางดแลว
กระบวนการวางแผน (ทมกเปนกจกรรมททำทกเดอน) ชวยใหสายธารคณคา
แบบลนทำงานไดอยางมระเบยบและยดหยน เมอถงเวลาทจำเปนตองใชตาราง
กำหนดการอยางละเอยดของระดบพนทปฏบตงาน สายธารคณคากถกวางแผนและ
จดการไวแลว แนวทางทมการวางแผน การไหลทมการออกแบบเปนอยางด และระบบ
แบบดงจะชวยใหไดปฏบตการผลตทมความยดหยนสงมากและสามารถทำการผลตได
เปนอยางด
สงนหมายความวาปฏบตการแบบลนจะไมเกดเรองประหลาดใจหรอวกฤตเลย
หรอ แนนอนวาจะมเรองประหลาดใจและมวกฤตเกดขนได แตปญหาตางๆ ทเกดขน
ในปฏบตการทมการวางแผนเปนอยางดจะสามารถแกไขไดอยางรวดเรวกวามาก
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
260 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting
กระบวนการวางแผนปฏบตการประจำเดอนเปนสงทขาดไมไดสำหรบโรงงานแบบลนทม
ประสทธผล
จดประสงคของการวางแผนการขาย
ปฏบตการ และการเงนแบบลน
จดประสงคของการวางแผนลนคอการคาดการณความตองการในอนาคตของ
ลกคา และพจารณากำลงการผลตทจำเปนในการตอบสนองความตองการเหลานและ
สรางความยดหยนเพอจะรองรบสงทไมไดคาดการณไว องคกรแบบลนจะวางแผน
สำหรบชวงเวลาระยะปานกลาง โดยปกตแลวจะวางแผนลวงหนา 9, 12 หรอ 18 เดอน
แผนเหลานจะถกนำมาใชในระยะสนเพอพจารณารอบเวลาการผลตทจำเปน เพอให
ตารางกำหนดการราบเรยบ และเพอวางแผนพนกงานและอปกรณทตองใช
ในชวงเวลาระยะกลาง การวางแผนนถกใชเพอบงชเวลาทตองใชทรพยากรเพม
เตมและจดหาทรพยากรเหลานดวยวธทดทสด โดยปกตแลว องคกรแบบลนจะเพม
ทรพยากรทละนอย แทนทจะซออปกรณขนาดใหญซงออกแบบมาเพอรองรบความ
ตองการในระยะยาว (ซงไมแนนอน)
สงทอยเบองหลงการวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงนแบบลน (Lean
Sales, Operations, and Financial Planning : SOFP) คอ การทำงานเปนทม เปน
เวลาหลายปแลวทบรษทผผลตแบบดงเดมตองแบกรบผลเสยจากการขาดความรวมมอ
ระหวางพนกงานทจำเปนตอความสำเรจขององคกร ตวอยางเชน ไมใชเรองแปลกเลยท
จะเหนความรวมมอเพยงนอยนดระหวางฝายขายและการตลาดกบปฏบตการการผลต
โดยปกตแลว สงทจะพบคอความเปนปรปกษกนมากกวาจะเปนความรวมมอ ทกคนเลง
เหนวาฝายขายและการตลาด ฝายวศวกรรมผลตภณฑ ปฏบตการการผลต และฝาย
อนๆ ในองคกรจำเปนตองทำงานรวมกนอยางใกลชดและประสานงานกนเพอใหบรษท
ประสบความสำเรจ แตความรวมมอนกเกดขนไดยาก
บรษทแบบลนจะเลงเหนความสำคญของสายธารคณคา สายธารคณคาทเตม
เตมคำสงซอจะเรมตนดวยกระบวนการขายเสมอ ซงนำไปสการตอบรบคำสงซอ การ
ผลตผลตภณฑ การจดสงและการออกใบแจงหนสนคา และการรบเงนสดจากลกคา
การวางแผนและประสานงานทกแงมมของสายธารคณคาเปนสงทสำคญอยางยงเพอให
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
263การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน
ปจจยนำเขาและผลลพธเบองตนของกระบวนการ SOFP แสดงอยในภาพท
13.1 บคลากรฝายขายและการตลาดจะพยากรณยอดขายทคาดการณไว สำหรบชวง
12 เดอนถดไป1 บคลากรฝายพฒนาผลตภณฑจะใหขอมลเกยวกบผลตภณฑใหมและ
การเปลยนแปลงในการออกแบบ บคลากรฝายผลตจะนำเสนอขอมลเกยวกบกำลงการ
ผลตทพรอมใชงานจากสวนของการผลตและลอจสตกสทงหมดในสายธารคณคา และ
บคลากรฝายการเงนจะนำเสนอขอมลการเงนโดยละเอยด ผลลพธของกระบวนการ
SOFP คอ แผนการดำเนนการแบบบรณาการสำหรบสายธารคณคาแตละสาย และ
สำหรบองคกรในวงกวาง แผนการดำเนนการฉบบนทไดตกลงกนแลวนจะสะทอนใหเหน
ยทธศาสตรธรกจของบรษท และชวยใหบคลากรฝายขาย บคลากรฝายผลตภณฑใหม
บคลากรฝายปฏบตการ และพนกงานสนบสนน มคำสงการทำงานในระยะสนและระยะ
ยาว
SOFP เปนกระบวนการทเปนแบบแผนซงดำเนนการตามตารางกำหนดการท
เขมงวดในทกๆ เดอน แมวางานโดยละเอยดสวนใหญจะทำโดยผจดการระดบกลาง
ภายในสายธารคณคา ผบรหารระดบสงขององคกรกมสวนรวมอยางตนตวกบการตดสน
ใจและการอนมตแผนการ กระบวนการ SOFP แบบทวไปแสดงอยในภาพท 13.2
1ขอบเขตของระยะเวลาในการวางแผนจะอธบายในภายหลง แตสำหรบตวอยางน เราจะใชระยะเวลา 12 เดอน
ภาพท 13.1 การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
267การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน
2. SOFP จะตองเปนกระบวนการทจดขนอยางเปนแบบแผนเพอใหกลายเปน
สวนหนงทเปนธรรมชาตในการจดการสายธารคณคา
การวางแผนอปสงคของสายธารคณคา
การวางแผนอปสงคจะทำโดยบคลากรฝายขายและการตลาดทรบผดชอบ
ตระกลผลตภณฑ (Product Family) ภายในสายธารคณคา จะตองมยอดพยากรณ
สำหรบแตละตระกลผลตภณฑสำหรบแตละเดอนในกรอบเวลาการวางแผน ตระกล
ผลตภณฑทใชในการวางแผนอปสงคคอกลมของผลตภณฑทมคณลกษณะในการผลต
ทคลายคลงกน สายธารคณคาถกนยามไววาเปนกลมของผลตภณฑทมเสนทางการไหล
ในการผลตคลายกน หลายๆ สายธารคณคาจะมตระกลผลตภณฑเพยงตระกลเดยว
ขณะทบางสายธารคณคาจะม 2-3 ตระกล การนยามตระกลผลตภณฑในสายธาร
คณคาและการหายอดพยากรณของแตละตระกลผลตภณฑเปนเรองทสำคญมาก
เพอจดประสงคของ SOFP การมจำนวนตระกลผลตภณฑเพยงไมกตระกลเปน
เรองสำคญ ยอดพยากรณของตระกลผลตภณฑคออปสงคประจำเดอนทคาดการณไว
สำหรบทกผลตภณฑภายในตระกลผลตภณฑ ซงแสดงในรปของจำนวนหนวยหรอ
รายการ ยอดพยากรณอปสงคของตระกลผลตภณฑจะแมนยำมากกวายอดพยากรณ
ของแตละผลตภณฑภายในตระกลเสมอๆ
สำหรบการพยากรณยอดขาย บคลากรฝายขายและการตลาดจะพบความยาก
ลำบากในการพยากรณอปสงคของผลตภณฑแตละแบบ การคำนวณเพอพยากรณ
ผลตภณฑทงตระกลเปนแนวทางทแมนยำและทำไดงายกวามาก SOFP ไมจำเปนตอง
ใชยอดพยากรณของแตละผลตภณฑ ยอดพยากรณทใชเปนยอดพยากรณของตระกล
ผลตภณฑ ยอดพยากรณคอจำนวนหนวยทคาดการณวาจะขายไดในเดอนนนสำหรบ
ตระกลผลตภณฑนน
กรอบเวลาการวางแผน
คำถามขอนไมมคำตอบทถกตองทสด: “กรอบเวลาการวางแผนควรครอบคลม
อนาคตไกลเพยงใด” อยางไรกตาม กฎทวไปคอการกำหนดกรอบเวลาการวางแผนให
ไกลทสดเทาทจำเปน ถาจะตองลงทนเงนทนครงใหญ หรอกลาวไดวา ถาตองใชเวลา 9
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
268 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting
เดอนในการเปลยนแปลงผลผลตจากการผลตซงจำเปนตองใชอปกรณใหมและบคลากร
ใหมอกมาก กรอบเวลาการวางแผนกจะตองไมนอยกวา 9 เดอน
จดประสงคของ SOFP คอการคาดการณความตองการทางธรกจในอนาคต
และสรางแผนแบบขามสายงานทมระเบยบเพอสนองความตองการเหลาน ดงนน เรา
ตองมองไปในอนาคตใหไกลมากพอทจะสรางและดำเนนการตามแผนเหลานไดอยางม
ประสทธผล ในบรษทสวนใหญ เวลา 12 เดอนเปนกรอบเวลาการวางแผนทด บาง
บรษทจำเปนตองใชกรอบเวลาการวางแผนทไกลกวานน บางบรษทกสามารถวางแผน
ในกรอบเวลาทสนกวานนไดถากระบวนการของพวกเขามความยดหยนมากกวา
ยงเรามองอนาคตไกลมากเพยงใด ยอดพยากรณทไดจะแมนยำนอยลงเทานน
เปนเรองปกตทบรษทจะพยากรณเปนรายเดอนสำหรบอนาคตอนใกล และพยากรณเปน
รายไตรมาสสำหรบชวงระยะยาว ยกตวอยางเชน พวกเขาอาจมยอดพยากรณรายเดอน
สำหรบชวง 6 เดอนขางหนาและยอดพยากรณรายไตรมาสสำหรบอก 12 เดอน กรอบ
เวลาทงหมดจะเทากบ 18 เดอน แตชวงเวลาการพยากรณจะเปลยนแปลงไปตามกรอบ
เวลา
ใครเปนผรบผดชอบการคำนวณยอดพยากรณ
คำตอบทชดเจนสำหรบคำถามขอน คอ บคลากรทรอปสงคในอนาคตของ
ลกคาเปนอยางดทสดควรเปนผทคำนวณยอดพยากรณ ในความเปนจรง คนกลมน
มกเปนบคลากรฝายขายและการตลาดเสมอ พวกเขาเปนกลมคนในสายธารคณคาท
ปฏสมพนธกบลกคามากทสด และเปนกลมทศกษาคณคาทไดสรางใหลกคาผานทาง
ผลตภณฑและการบรการของบรษทมากทสด พวกเขารจงหวะของตลาดและกำลงนำ
แผนการตลาดมาใชงานเพอเพมยอดขายและความสามารถในการทำกำไร บคลากร
ฝายขายและการตลาดเปนกลมทพรอมสำหรบการคำนวณยอดพยากรณเหลานมาก
ทสดแลว
สาเหตอกขอทสนบสนนใหบคลากรฝายขายและการตลาดเปนผรบผดชอบ
การพยากรณ คอ พวกเขาจะเปนผรบผดชอบการขายใหบรรลระดบเหลาน ผลลพธหนง
จาก SOFP คอ แผนการขายและการตลาดทดำเนนการโดยบคลากรฝายขายและ
การตลาด เปนการสมเหตสมผลดทจะใหบคลากรทตองรบผดชอบผลลพธเปนผทมสวน
ในการเตรยมขอมลสำหรบการทำแผนดวย
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
296 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting
การไดลวงหนากอนสนเดอน อาจมเรองประหลาดใจอยบาง เพราะในทกเดอนจะม
การนำผลลพธทคาดหวงสำหรบแตละเดอนของ 12 เดอนถดไปมาดำเนนการและ
พจารณา
ในระยะยาว รายงานการเงนรวมจะถกนำมาใชในรปของงบประมาณของบรษท
งบประมาณนไดรบการอนมตจากผจดการระดบสงและจะมการปรบตอเนองใหทนสมย
ทกๆ เดอน การทำเชนนจะแกไขปญหาจากการจดทำงบประมาณประจำปแบบดงเดม
ขอมลทไดมาเปนขอมลปจจบนและใชการได ไมมกระบวนการทซบซอนและกนเวลา
นาน เพราะงบประมาณใหมเปนผลลพธของกระบวนการวางแผนประจำเดอน กระบวน-
การคดงบประมาณไมใชกระบวนการเชงการเงนเพยงอยางเดยว มนพฒนาขนมาจาก
แผนการดำเนนการในเชงปฏบตการทเปนไปไดจรงทบรษทหรอโรงงานกำลงนำมาใช
บรษทสวนใหญยงคงทำงบประมาณรายปตามทจำเปนตอการรายงานตอนาย
ธนาคาร ผถอหน และคนอนๆ อยางไรกตาม กระบวนการทกนเวลาและสญเปลาทใชใน
การทำงบประมาณเหลานจะถกขจดออกไป เนองจากมขอมลงบประมาณทใชการได
แลวในทกๆ เดอน ผลลพธของการประชมวางแผน SOFP จะรวมถง:
สเปรดชต SOFP ฉบบปรบใหมสำหรบสายธารคณคาแตละสาย
คำแนะนำสำหรบการดำเนนการในระยะสนสำหรบสายธารคณคาแตละ
สาย
กำหนดตารางกำหนดการการเปดตวผลตภณฑใหม และคำอธบายวาจะ
สอดคลองกบแผนการอยางไร
โครงการปรบปรงแบบตอเนองดวยลนในระยะสน
รายงานการเงนและงบประมาณแบบปรบตอเนอง (Rolling Budget)
สำหรบสายธารคณคาแตละสายและของบรษท
ประเดนและคำแนะนำทรอการตดสนใจของทมผบรหาร
วาระการประชม SOFP ของผบรหาร
✤
✤
✤
✤
✤
✤
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
297การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน
การประชม SOFP ของผบรหาร
จดประสงคของการประชม SOFP ของผบรหารคอเพอใหผจดการระดบสง
ของบรษทไดพจารณาแผนและงบประมาณ เพอทำการตดสนใจในสวนทอยนอกเหนอ
ขอบเขตการตดสนใจของทมสายธารคณคา และเพออนมตใหผจดการสายธารคณคา
(และคนอนๆ) ดำเนนการตามแผน
กจกรรมดงตอไปนเปนกจกรรมปกตในการประชม SOFP ของผบรหาร:
พจารณาธรกจโดยภาพรวม
พจารณากลองคะแนนประจำสปดาหของสายธารคณคา โดยเฉพาะมาตร-
วดสมรรถนะเชงปฏบตการ
พจารณาการเปดตวผลตภณฑใหม และโครงการรเรมทางดานการขาย
และการตลาด
พจารณาสเปรดชต SOFP ของสายธารคณคาแตละสาย ยอมรบขอแนะนำ
ของทมสายธารคณคาหรอแกไขขอแนะนำเหลานน
พจารณายอดพยากรณการเงนและงบประมาณของบรษท
อนมตหรอเปลยนแนวทางการตดสนใจในการวางแผนระยะยาว
กญแจสำคญของการประชม SOFP ของผบรหารคอการประชมใหสนๆ ถาการ
ประชมกนเวลามากกวา 90 นาทหรอถง 2 ชวโมง แสดงวากระบวนการ SOFP กำลง
ทำงานไดไมด งานจรงๆ และการตดสนใจหลกๆ จะเสรจสนในชวง 2 สปดาหทผานมา
แลวในการประชมวางแผน SOFP การประชม SOFP ของผบรหารควรกระชบ และ
เปนการประชมเพอตดสนใจ
ใครควรเขารวมการประชม SOFP ของผบรหารบาง
ประธานการประชมจะเปนประธานบรษท หรอผมตำแหนงอาวโสทสดในทนน
บคลากรทเขารวมจะรวมถง ทมผบรหารของบรษท ผจดการสายธารคณคา บคลากร
ฝายขายและการตลาดระดบอาวโส บคลากรฝายพฒนาผลตภณฑใหมระดบอาวโส
บคลากรทเปนตวแทนของฝายสนบสนน ซงอาจรวมถงฝายจดซอ ทรพยากรบคคล การ
เงน และสวนอนๆ
✤
✤
✤
✤
✤
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
298 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting
ในบางครง ประธานบรษทจะปฏเสธการรบหนาทเปนประธานการประชม
วางแผน สาเหตกคอ ในอดตกลมคนททำการวางแผน (เชน ผวางแผนตารางกำหนดการ
ผลต) จะเปนพนกงานระดบตำกวานน ประธานบรษทเชอวาเวลาของเขาจะไมเกด
ประโยชนสงสดเมอตองทำงานทตำตอยเชนนน SOFP ไมใชการวางแผนการผลต
แตเปนการวางแผนและจดสรรงบประมาณใหปฏบตการธรกจทงหมด ถาประธานไม
รสกวาจำเปนตองจดการประชม 2 ชวโมงทจดขนเดอนละครงเพอพดคยกนเกยวกบ
สงทบรษทจะขาย สงทบรษทจะผลต ผลตภณฑและโครงการดานการตลาดใหมๆ ทจะ
นำมาใช และเงนทบรษทจะหาได ประธานบรษทคนนนคงเขาใจผด SOFP เปนสวนท
ขาดไมไดในวสาหกจแบบลน และการมสวนรวมอยางตนตวของประธานบรษทเปนสงท
จำเปนตอความสำเรจของ SOFP
ผลของการประชม SOFP ของผบรหาร
โดยเบองตนแลว การประชม SOFP ของผบรหารเปนการประชมเพอตดสนใจ
ผลลพธคอแผนการดำเนนงานสำหรบบรษททไดตกลงกนแลว และการมอบอำนาจให
ผจดการสายธารคณคา ทมฝายขายและการตลาด ทมพฒนาผลตภณฑใหม และกลม
อนๆ ในการดำเนนการตามแผน การตดสนใจบางเรองจะเปนกจกรรมเชงยทธวธใน
ระยะสนเพอสนองความตองการของลกคา บางเรองจะเปนการตดสนใจเชงยทธศาสตร
ในระยะยาว การตดสนใจระยะยาวบางเรองจะไมไดตดสนใจอยางเดดขาดในการ
ประชมนน จดประสงคขอหนงของ SOFP คอ การชใหเหนประเดนปญหาเรองตางๆ ลวง
หนาเปนเวลานาน เพอใหสามารถใชความคดพจารณาและวางแผนในเรองเหลานได
ผลลพธเชงกายภาพของการประชม คอ บนทกการประชมทบนทกผลการตด-
สนใจในเรองตางๆ ขอมลสวนน (หรอสวนใหญ) จะถกถายทอดไปไวบนกระดาน
วางแผนทเหนไดดวยสายตาในโรงงานหรอสำนกงาน เพอใหทกคนเหนแผนการดำเนน
งานฉบบปจจบนของบรษทได
รปแบบอนๆ ในเรองเดยวกน
บรษททมขนาดเลกอาจไมตองจดการประชม SOFP ของผบรหารแยกออกมา
เปนอกประชมหนง ผบรหารสามารถมสวนรวมในการประชมวางแผน SOFP หรอสวน
หลงๆ ของการประชมได ไมมความจำเปนทจะจดการประชมเพมเตมอก ถาบคคลหลกๆ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
299การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน
มสวนรวมในการประชมวางแผน SOFP แลว
องคกรขนาดใหญกวานนมกมผประสานงาน SOFP ซงมหนาทอำนวยการ
กระบวนการ SOFP ตำแหนงนไมไดเปนงานเตมเวลา แตสำหรบบรษททมขนาดใหญ
และซบซอน คงไมสามารถขาดบคลากรทจะดงทมตางๆ เขามารวมกน ยำใหแนใจวาม
ขอมลตางๆ พรอมใชงานแลว ควบคมสเปรดชต ฝกอบรมบคลากร กำหนดวาระการ
ประชม และแสดงผลขอมลผลลพธได
องคกรขนาดใหญมกจะใชอนทราเนตของบรษทถายทอดขอมลระหวางทม
บคลากรแตละทม สเปรดชตทงหมดจะนำไปแสดงบนอนทราเนต และนจะเปนวธหลก
ในการสอสาร แนนอนวาแนวทางแบบนเปนประโยชน แตเรองสำคญทตองระลกไวคอ
วสาหกจแบบลนจะรกคบไดดวยการจดการดวยสายตา (Visual Management) การ
ประชม SOFP ครงหลกไมควรจะแสดงขอมลบนจอคอมพวเตอร แตแสดงดวยขอมล
ทเหนไดดวยสายตา แนวทางในอดมคตคอการตดสเปรดชตทถายเอกสารขยายขนาด
ใหญทกำแพงหองประชม เพอใหบคลากรสามารถยนอยขางหนาบอรดนและถกเถยงกน
ได สงทนาจะเปนประโยชนคอการใหบางคนใชคอมพวเตอรบนทกการเปลยนแปลงและ
หาคำตอบจากการสมมตสถานการณ (What-if) แบบทนท แตแนวทางการสอสารหลก
ควรเปนการสอดวยสายตา
บรษทผผลตหลายๆ รายยงมสายธารคณคา (หรอสวนของสายธารคณคา) ท
เปนปฏบตการบรการเพยงอยางเดยวดวย บรการเหลานอาจรวมถงการบำรงรกษาและ
ซอมบำรง การฝกอบรม การใหคำปรกษา หรอปฏบตการอนๆ ทไมใชการผลต เรา
สามารถเพมกระบวนการเหลานเขาในกระบวนการ SOFP ไดอยางงาย หนวยการวดผล
จะไมใชหนวยหรอชน แตจะเปน (ตวอยางเชน) งานการบำรงรกษา กำลงการผลตจะ
เปนเวลาของพนกงาน แทนทจะเปนปรมาณผลผลตจากเครองจกร แตโดยหลกแลว
กระบวนการจะเหมอนเดม และสามารถรวมเขากบกระบวนการ SOFP ไดคอนขางงาย
การทำใหเกดจรง
การนำ SOFP มาใชงานใหประสบความสำเรจไมใชเรองงาย สำหรบบรษท
สวนใหญ มนเปนกระบวนการใหมทแตกตางจากเดม ซงเรยกรองใหพวกเขา
เปลยนแปลงวธการทำงานของตวเอง ในความเปนจรง ทกบรษทจะทำ SOFP ในรป-
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
300 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting
แบบใดรปแบบหนงอยแลว คำถามกคอ บรษททำกระบวนการนไดดเพยงใด โดยปกต
แลว กระบวนการทเทยบเทากบ SOFP จะดำเนนการไดคอนขางแย การวางแผนระยะ
สนจะวางแผนแยกกนในแตละฝาย ซงกมกเปนทสงสยจากฝายอนๆ การวางแผนระยะ
ยาวมาจากงบประมาณรายปและการประชมเฉพาะกจ มโอกาสนอยมากทบรษทแบบ
ดงเดมจะมแผนระยะสนและระยะยาวทเปนทเขาใจกนด สอสารกนในวงกวาง และได
ตกลงรวมกนแลว
นอกจากนน SOFP ยงเรยกรองใหบคลากรวางแผนและผกพนตวเองกบแผน
นนอยางทไมเคยทำมากอนดวย การทำเชนนเรยกรองใหพนกงานพยากรณยอดขาย
พยากรณยอดการผลต การเปดตวผลตภณฑใหม และเตรยมขอมลตางๆ ทจะนำมา
พจารณาในทกเดอน บคลากรบางคนจะไมสบายใจกบการผกพนตวเองและการตรวจ
สอบโดยละเอยดแบบน
SOFP เรยกรองใหบคลากรทำงานรวมกนโดยการประสานงานกนขามขอบเขต
ของฝายหรอแผนก แนนอนวานเปนองคประกอบทสำคญของวสาหกจแบบลน ความ
สามารถในการทำงานขามสายงานในทงสายธารคณคาเปนหลกการขอหนงในแนวคด
ของลน อยางไรกตาม กลบมหลายบรษทและแมแตองคกรลนทประสบความสำเรจ
หลายองคกรทไมสามารถสรางสายธารคณคาทสมบรณแบบได เราจำเปนตองสรางความ
รวมมอในสายธารคณคานนโดยผานทางกระบวนการ SOFP บรษททอยในขนแรกๆ
ของการผลตแบบลนมกพบวาการสรางความรวมมอในสายธารคณคาในรปแบบนเปน
สงททำไดยาก และบางคนจะตอตานความเขมงวดของกระบวนการ SOFP ดวย
เมอไดกลาวเชนนไปแลว เรามวธในการนำ SOFP มาใชงานทผานการพสจน
ใชงานมาแลว และเมอนำมาใชจะมโอกาสความสำเรจเกอบ 100% นอกเหนอจากการ
วางแผน ความมงมน และความทมเทแลว กญแจสความสำเรจขออนๆ มดงน:
โครงการรเรมของผบรหารระดบสง ผบรหารระดบสงจะตองผกพนทมเท
กบกระบวนการ SOFP เนองจากการวางแผนนจะไมประสบความสำเรจถา
ประธานบรษทและทมผบรหารไมไดทมเทเตมท เชนเดยวกบวธการอนๆ
ของวสาหกจแบบลน
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
302 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting
พยายามสรางองคกรของสายธารคณคา ไมวาจะโดยการจดการแบบ
เมทรกซ (Matrix Management) หรอการจดองคกรใหม ในหลายกรณ
(แมแตในระยะยาวกตาม) จะมแงมมบางดานของสายธารคณคา (เชน
ฝายขาย) ทไมไดบรณาการเขากบสายธารคณคาหลกอยางสมบรณแบบ
กระบวนการ SOFP จะตองอยเหนอปญหาเหลาน และการวางแผนทงหมด
จะตองวางแผนตามสายธารคณคา โดยเฉพาะในกรณทยงไมไดนยาม
สายธารคณคาในองคกรไวอยางดนก การวางแผนจะตองยดตามสายธาร
คณคาอยางเขมงวด
การปรบปรงแบบตอเนอง บรษทสวนใหญจะประหลาดใจเมอนำ SOFP
มาใชและพบวาพวกเขามขอมลและการประสานงานดมากเพยงใดภายใน
ปฏบตการ การขาย การพฒนาผลตภณฑใหม และปฏบตการดานการเงน
การเปลยนแปลงสงเหลานไมสามารถเกดขนไดอยางรวดเรว เราตองมอง
SOFP วาเปนวธการปรบปรงอยางตอเนอง (CI) และเปนกระบวนการ
วางแผนแบบขามสายงาน แตละขนตอนและการประชมทกครงจะตองม
องคประกอบของ CI แมแตการประชม SOFP ของผบรหารกควรมวาระ
สดทายเปนชวงททมไดวจารณกระบวนการเพอปรบปรง
บทสรป
การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน (Sales, Operations and
Financial Planning : SOFP) เปนสวนทสำคญของการผลตแบบลนและวสาหกจ
แบบลน ความยดหยนและการเนนทคณคาของลกคา ซงเปนเรองจำเปนสำหรบองคกร
แบบลนทประสบความสำเรจ ไมสามารถเกดขนไดแบบบงเอญ แตตองมาจากการ
วางแผนและประสานงานทรอบคอบในทงสายธารคณคา
SOFP เปนกระบวนการวางแผนประจำเดอนทมแบบแผนซงออกแบบมาเพอ
ประสานงานปฏบตการขายและการตลาดใหเขากบปฏบตการผลตและลอจสตกส
กระบวนการพฒนาผลตภณฑใหม และปฏบตการเพมคณคาหรอปฏบตการสนบสนน
ในบรษท โดยปกตแลว กรอบเวลาการวางแผนจะเทากบ 9, 12 หรอ 18 เดอน และออก
แบบมาสำหรบทงการวางแผนระยะสนและระยะยาวเพอใหสนองอปสงคของลกคาได
อยางเตมทและเพอใหบรรลจดประสงคเชงยทธศาสตรและการเงนของบรษทได
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
303การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน
กระบวนการ SOFP จะทำใหการทำงบประมาณประจำปทวนวายหมดความจำเปน และ
ทดแทนดวยงบประมาณประจำเดอนทปรบตอเนอง (Rolling Budget)
ผลลพธจากกระบวนการ SOFP (ซงไดรบการสนบสนนและนำโดยประธาน
บรษท) เปนแผนการดำเนนงานแบบขามสายงานระหวางฝายขาย ฝายปฏบตการ และ
ฝายการเงนทดำเนนการโดยผจดการสายธารคณคาและคนอนๆ ในบรษท แผนการ
ดำเนนงานจะปรบปรงใหมและปรบแตงทกเดอนเพอใหบรษทตอบสนองความตองการ
ทเปลยนแปลงของลกคาและการเปลยนแปลงในตลาดได รายงานการเงนจากกระบวน-
การ SOFP จะชวยใหขอมลสนเดอนทใชการไดและทำใหการปดงบสนเดอนเปนเรอง
ทมความสำคญนอยลง
SOFP เปนกระบวนการวางแผนประจำเดอนทเนนใหเกดการดำเนนการ ซงนำ
ทกคนมาทำงานรวมกนในแผนทมการประสานงานกนเพอสรางคณคาอยางมากมาย
หแกลกคา ปรบปรงใหกระบวนการของบรษทมความเปน “ลนมากขน” อยางตอเนอง
และนำยทธศาสตรของบรษทมาปฏบตจรงในทกๆ เดอน SOFP ทเปนแนวทางทพบ
ทวไปในโครงการลนสวนใหญ เปนสงทนำไปใชไดยากเพราะตองมการเปลยนแปลง
ระดบพนฐานคอนขางมาก มวธการทผานการพสจนใชงานมาแลวในการนำ SOFP มา
ใชงาน ถาเราทำตามวธการนำไปใชงานอยางมแบบแผนในชวง 6 ถง 12 เดอนเรากจะ
ประสบความสำเรจ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
305บญชการเงนแบบลน 2
บทท 14
บญชการเงนแบบลน 2
ในบทท 6 เราไดกำหนดโครงสรางในการจดการการเงนตามสายธารคณคา
นอกจากนน เรายงไดพจารณากระบวนการบญชแบบทมธรกรรมเปนจำนวนมาก ตง
คำถามพนฐานเกยวกบสาเหตทตองใชกระบวนการเหลานน และไดถามวาเปาหมาย
เหลานควรจะไดมาโดยหนทางทไมตองใชแรงงานมากนกหรอไม อยางเชน:
การอนมตและตกลงใหดำเนนการตอ ความเสยงจากความผดพลาดจะ
เปนอยางไร ถาไมจำเปนตองอนมตอกตอไป
บญชเจาหน (Accounts Payable) เราจะสามารถทำใหความจำเปนของการ
ดำเนนการใบแจงหนของผจดสงวตถดบหมดไปไดอยางไร หรอจะ
สามารถเลกใชใบแจงหนนไดอยางไร ในสถานการณแบบน การชำระคา
วสดทใชในการผลตจะทำโดยอตโนมตเมอการผลตวนนนเสรจสน วสดท
ตองใชในการผลตผลตภณฑทไดจดตารางกำหนดการไวสำหรบวนนนจะ
จดสงโดยตรงไปทสายการผลต โดยผจดสงวตถดบทนาเชอถอกอนทจะเรม
ตนการทำงานวนนน เมอสนสดวน ผจดสงวตถดบแตละรายจะไดรบชำระ
เงนโดยอตโนมต (ทางระบบอเลกทรอนกสหรอดวยเชค) ตามบญชรายการ
วสด (BOM) ของผลตภณฑทกำลงผลต จากมมมองของหนาทดานการ
บญช แนวทางแบบนจะทำใหความจำเปนในการจบเทยบใบรบสนคา คำสง
ซอ และใบแจงหนของผจดสงวตถดบในบญชเจาหนใหตรงกนหมดไป
แนวทางเพอจะใหเปาหมายนบรรลผลทไดนำเสนอแลวในบทท 6 สามารถ
สำเรจไดในไมกขนตอนดงตอไปน:
- ขนท 1: ลดจำนวนผจดสงวตถดบโดยการยกเลกผจดสงวตถดบหลาย
รายทนำสงโภคภณฑชนดเดยวกน ผจดสงวตถดบรายทเหลอจะกลาย
✤
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
306 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
เปนผจดสงวตถดบรายหลกทไดรบมอบหมายใหนำสงโภคภณฑประเภท
นน ขนตอนนโดยตวของมนเอง มผลทำใหจำนวนใบแจงหนทไดรบม
จำนวนนอยลงมาก ขนตอนนสามารถทำไดในระหวางชวงการนำรอง
ของการนำการผลตแบบลนมาใชงาน
- ขนท 2: ทำสญญาหลกในการสงซอ (Master Purchase Agreement)
กบผจดสงวตถดบรายหลกๆ ทกราย สญญาหลกในการสงซอจะระบ
จำนวนโดยประมาณของโภคภณฑทตองการในปหนา ราคา และเงอนไข
ทผจดสงวตถดบจะไดรบแจงเกยวกบความตองการในการจดสงตาม
คำสงซอหลกฉบบน ขนตอนนจะทำใหความจำเปนในการตองออกใบ
สงซอในทกๆ ครงทตองการใหจดสงหมดไป ซงจะชวยลดปรมาณงานใน
ฝายจดซอ นอกจากนน มนยงชวยใหสามารถแนบราคาในคำสงซอหลก
ไวในแฟมหลกของผคา เพอใหการเทยบกนได 3 ทางระหวางคำสงซอ
ผรบ และใบแจงหน ลดลงเปนแคการเทยบกน 2 ทางระหวางใบรบและ
ใบแจงหน ขนตอนนกสามารถดำเนนการใหสำเรจไดในระหวางชวงการ
นำรอง
- ขนท 3: รบรองผจดสงวตถดบรายหลกทกรายตามความสามารถใน
การทำตามมาตรฐานโดยวดตามคณภาพ ซงจะชวยใหแนใจไดวาผจดสง
วตถดบเหลานสามารถจดสงไดตรงตามสเปค จดสงไดตรงเวลา และตาม
ปรมาณทตองการ การรบรองไมสามารถเรมตนไดจนกวาจะแตงตงผจด-
สงวตถดบรายหลก เราตงสมมตฐานไววากระบวนการรบรองผจดสง-
วตถดบเสรจสนไปแลวในระหวางชวงนำรอง
ผงบญชสามารถปรบใหเรยบงายมากขนได การยกเลกบญชแยกประเภททวไป
ซงตองวเคราะหและกระทบยอด จะทำใหการปดงบสนเดอนมประสทธภาพมากขนได
การปรบปรงเพอเพมประสทธภาพจะดำเนนการในระหวางชวงการนำรองลน
เนอหาบทนจะดำเนนตอมาจากตอนจบของบทท 6 ซงไดกลาวถงโครงการท
สามารถดำเนนการใหเสรจสนไดในระหวางชวงแรกของลน โครงการรเรมตางๆ ในบทน
เปนโครงการทตองจำเปนตองรอใหกระบวนการลนพฒนามากขนกอน บทนตงสมมต-
ฐานไววาโครงการรเรมลนดงตอไปนอยในระหวางการดำเนนการหรอไดเสรจสนไปแลว:
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
313บญชการเงนแบบลน 2
รายการนยงมตอไดอก ในตวอยางขางตนจะมบญชแยกประเภทอาจมากถง
670 บญชสำหรบหนาทของการผลต ในบางบรษท ตนทนของแตละฝายจะถกจดการ
โดยฝายนนเอง ในบางบรษท ตนทนสวนทไมเกยวของกบการผลตจะถกปนสวนไปท
ฝายผลต เพอจดประสงคดานงบการเงน ตนทนของแตละฝายจะนำมารวมกน สำหรบ
ตนทนทางตรง (คอ ฝายททำการผลต) และตนทนทางออมหรอฝายสนบสนนสวนอนๆ
ทงหมด จะมการพจารณายอดของวตถดบ งานระหวางกระบวนการ และสนคาคงคลง
ของสนคาสำเรจรป ณ ปลายงวด ตนทนสนคาขาย (Cost of Goods Sold) จะคำนวณ
โดยการเพมหรอลดยอดแตกตางระหวางสนคาคงคลงตนงวดและสนคาคงคลงปลาย
งวดไปจนถง (หรอจาก) ยอดตนทนทางตรงและทางออมของฝายในชวงเวลานน ถายอด
สนคาคงคลงปลายงวดตำกวายอดตนงวดของป จะมการบวกผลตางเขาไป แตถามาก
กวากจะหกลบผลตางนน
เพอแสดงใหเหนภาพ:
ตนทนสนคาขาย = (ตนทนทางตรงของฝาย + ตนทนทางออมของฝาย)
+ (สนคาคงคลงตนงวด - สนคาคงคลงปลายงวด)
สดทายแลว จะมการบนทกตงยอดคาสนคาซงอยในระหวางการจดสง (In
Transit) เพมเตมตอนปลายปเขากบสนคาคงคลงและ/หรอบญชเจาหนตามความ
เหมาะสม จะมการจดเตรยมงบการเงนและนำเสนอใหทงโรงงานหรอแตละฝายไดเหน
โดยเปรยบเทยบคาจรงกบงบประมาณในสวนประกอบตางๆ ของตนทนการขาย
ระบบทไดอธบายไปขางตนเปนระบบทเหมาะสมสำหรบบรษททมเวลานำ
(Lead Time) ยาวนาน มงานระหวางกระบวนการ และสนคาคงคลงของสนคาสำเรจรป
ทผนผวน ยอดเหลานมคานอยลงมากสำหรบระบบทมเวลานำในการผลตนอยกวา 1
สปดาหและมยอดสนคาคงคลงอยในระดบตำและมเสถยรภาพ จากทเราไดเหนมาแลว
วาบรษทแบบลนรายน ควรจดองคกรและจดการตามสายธารคณคาภายในโรงงานหรอ
ฝาย
การสะสมตนทนจะดำเนนการตามสายธารคณคา ดงทแสดงในตารางท 14.1
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
315บญชการเงนแบบลน 2
งบกำไรขาดทนตามสายธารคณคาทถกสรางขนมาสำหรบแตละฝายหรอ
โรงงานจะมหนาตาคลายดงตารางท 14.2 น
เราเหนไดวาไมมการแบงระหวางตนทนทางตรงและทางออม ตนทนทงหมดท
ไมใชการจดซอวสด (วตถดบ) จะรวมอยในหวขอ “ตนทนการแปลงสภาพ” ตนทนเหลาน
จะบงชตามสายธารคณคา
บรษทแบบลนบางบรษทเลอกทจะแสดงรายละเอยดมากกวานในงบกำไร
ขาดทนและอาจแบงตนทนออกเปน ตนทนการจดหา ตนทนการผลต ตนทนการกระจาย
สนคา และตนทนการบรหาร เปนตน การจดกลมตนทนเหลานอาจชวยใหเขาใจโครง-
สรางตนทนขององคกรทกำลงเปลยนแปลงขณะทองคกรพฒนามากขนบนเสนทาง
การพฒนาของวสาหกจแบบลน
ตารางท 14.2 การนำเสนองบการเงนของฝาย/โรงงานตามสายธารคณคา
รายได $1,280,400 $2,048,640 $0 $3,329,040
ตนทนวสด $512,160 $614,592 $12,766 $1,139,518
ตนทนการแปลงสภาพ $184,380 $313,445 $678,574 $1,176,399
กำไรของสายธารคณคา $583,860 $1,120,603 ($691,340) $1,013,123
ROS ของสายธารคณคา 45.60% 54.70%
สนคาคงคลงของงวดกอน
สนคาคงคลงงวดปจจบน
การเปลยนแปลงของสนคาคงคลง
$44,355 $44,355
$27,943 $27,943
$1,788,549
$1,252,432
-$536,117
$438,287
13%
ตนทนพนกงาน
คาใชจาย
กำไรขนตนของฝาย
ROS ของฝาย
Electronic Components, Inc.
สายธารคณคา
ผลตภณฑController
ผลตภณฑ Vertical
การพฒนาผลตภณฑ
ใหม
งานธรการและโสหย
งบกำไรขาดทนของฝาย
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
316 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
การใชเกณฑเงนสดในการบนทกคาใชจาย
กญแจสวนท 2 ในการปดบญชอยางรวดเรว คอ การยกเลกการใชเกณฑคงคาง
หรอเกณฑสทธ (Accrual Basis) ณ สนงวดและเปลยนมาใชเกณฑเงนสด (Cash
Basis) ผลในทางปฏบตของการทำเชนน คอ การตดคาโสหยทงหมดเปนคาใชจาย
สำหรบงวด ซงกคอชวงเวลาทเกดตนทนนน การบญชแบบดงเดมจะคดตนทนแรงงาน
และโสหยกบผลตภณฑทผลตและแบกรบตนทนไวในสนคาคงคลงจนกวาจะขาย
ผลตภณฑได ซงเปนเวลาทจะนำตนทนมาจบคกบรายไดทเกยวของ วธการบญชแบบน
เปนสงทกำหนดโดยหลกการบญชทยอมรบทวไป (GAAP) เพอการจบคระหวางรายได
และคาใชจายทเกยวของ ผลของหลกการนคอมธรกรรมจำนวนมากทมความซบซอน
เพอตดตามการเคลอนไหวของสนคาคงคลงในโรงงานตามทเราไดกลาวถงมาโดย
ตลอดหนงสอเลมน ทงยงสงผลใหตองทำใหมนใจวาสนคาคงคลงในชวงสนงวดบญช
มความถกตองดวย เพอจะไดออกงบการเงนไดอยางถกตองแมนยำ โดยปกตแลว การ
ทำเชนนจะทำใหตองปรบปรงงบการเงนเนองจากไดพบความแตกตางระหวางยอดสนคา
คงคลงในคลงสนคาของบรษทและทปรากฏอยบนบญชของบรษท การลดเวลาทตองใช
ในการปดบญชสนงวดจะตองพจารณาวธการลดความซบซอนของระบบบญชสนคา
คงคลงแบบทใชกนอยในปจจบน
แนวทางของเราคอการขจดการบญชสนคาคงคลงไปทงหมดและปรบยอดใน
ชวงปลายงวดเพอรองรบการเปลยนแปลงของสนคาคงคลงจากงวดหนงไปอกงวดหนง
การปรบยอดนจะปรบในระดบของงบกำไรขาดทนของฝาย ดงทแสดงในตารางท 14.2
งบกำไรขาดทนทไดแสดงไวคำนวณโดยใชเกณฑเงนสด นหมายความวาตนทนทงหมด
ของการผลตถกคดเปนคาใชจายเมอเกดขน และไมมสวนใดทบนทกเปนสนคาคงคลง
ยอดทแสดงวาเปนตนทนวสดและตนทนการแปลงสภาพจะเทากบเงนสดจรงทไดใชจาย
ไปสำหรบวสดและแรงงานในการผลตระหวางชวงเวลานน โดยอาจยกเวนคาเสอมราคา
ของเครองจกร ซงมกรวมอยในตนทนการแปลงสภาพ รายงานการเงนนแสดงใหเหนวา
ในระหวางงวดน สนคาคงคลงลดลงไป 536,117 เหรยญสหรฐฯ ดงนน จงมการปรบคา
เทากบจำนวนนเพอลดกำไรจากเกณฑเงนสดใหเปนกำไรจากเกณฑคงคาง 438,287
เหรยญสหรฐฯ ยอดทปรบจากเกณฑเงนสดเปนเกณฑคงคางถกคำนวณโดยใชจำนวน
หนวยของสนคาคงคลงทลดลงจากตนงวดจนถงตอนสนงวดในสายธารคณคาแตละสาย
นำคานนมาคณดวยตนทนเฉลยตอหนวยทไดผลตในสายธารคณคาแตละสาย แลวจง
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
319บญชการเงนแบบลน 2
เพอลดโอกาสทจะเกดขอผดพลาดนน ยกตวอยางเชน ขอผดพลาดและความสญเปลา
นนมโอกาสเกดขนมากกวาในกระบวนการผลตซงพนกงานไมสามารถหาเครองมอได
เพราะมพนทการทำงานทรก แนวทางแบบลนเพอแกไขปญหาน เปนทรจกกนในชอ 5ส.
และเปนการทำความสะอาดพนททำงานและมจดจดเกบทแนนอนสำหรบเครองมอ
ทกชน เพอจะไดไมวางผดทผดทาง แนวทางแบบลนมงทจะขจดสาเหตรากเหงาของ
เงอนไขปญหา ในขณะทแนวทางการควบคมดานการบญชแบบดงเดม คอ การเพม
ระดบของการตรวจสอบเพอตรวจจบขอผดพลาดใหไดมากขน
ภาพท 14.1 การกำจดความสญเปลาออกจากกระบวนการบญชการเงน
บญชแบบดงเดม ตรวจสอบปจจยนำเขา
แกไขขอผดพลาด
ลน ปองกนกระบวนการจากขอผดพลาด
แกไขสาเหตรากเหงาของปญหา
ภาพท 14.2 แบบจำลองในการควบคม 2 แบบ
ผลลพธของแนวทางในการควบคมกระบวนการแบบดงเดมแสดงอยในภาพ
ท 14.3
กระบวนการทไดแสดงไวคองบประมาณประจำเดอนและรายงานการเงนทถก
ใชในการจดการวาองคกรจะบรรลผลลพธทตองการไดอยางไรในบรษทแบบดงเดม
ผลลพธจะถกวดผลโดยหนวยองคกร (Organization Unit) แตละหนวย ผลทเบยงเบน
จากงบประมาณจะถกแสดงเปนผลแตกตางในรายงานงบประมาณ/ผลลพธจรง โดย
ปกตแลว นยสำคญตองมคำอธบาย และการเปลยนแปลงทจำเปนตอการแกไขปญหา
ตองมการเตรยมการและรองขอเปลยนแปลงระบบ และรอการอนมตของฝายบรหาร
ควบคมโดยการตรวจสอบ ควบคมโดยการปองกน
ปรมาณธรกรรมตำ
ปรมาณธรกรรมสง แบบดงเดม
ลน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
320 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
กอน เมอไดรบการอนมตแลว การเปลยนแปลงเหลานนจงจะะถกนำมาใชงาน
แนวทางนมปญหาอย 4 ขอดวยกน คอ:
1. วงจรปอนกลบจากจดทเกดปญหาและจดททำการแกไขยาวเกนไป ลอง
พจารณาความลาชาในภาพท 14.3 เราจะตงสมมตฐานไววาปญหานเกดขนในวนท 15
ของเดอน และรายงานถกจดทำขนในวนท 15 ของเดอนถดไป นหมายความวามความ
ลาชา 30 วนระหวางการเกดปญหาและการตรวจจบผลของมน โดยปกตแลว การ
วเคราะหสาเหตทกอใหเกดความเบยงเบนนจะใชเวลาตงแต 2 สปดาหจนถง 1 เดอน
โดยตงสมมตฐานไววาทกคนสามารถพจารณาไดวาตนเหตคออะไรหลงจากผานไป 45
วน การเตรยมผลการวเคราะหและกรณตวอยางทางธรกจเพอแกไขปญหาอาจใชเวลา
อก 60 วน หรอนานกวานนถาตองรอฝายบรหารระดบอาวโสอนมตเงนทน และการ
แกไขปญหาอาจใชเวลาอก 60 วน ดงนนสำหรบตวอยางน วงรอบทงหมดตงแตการ
เกดปญหาจนถงจดทแกไขปญหานนได คอ 6 เดอน รอบการควบคมทางบญชทไดแสดง
ไวในตวอยางนนานเกนไปสำหรบบรษททมงหวงจะเปนลน
งบประมาณ ผลลพธประจำเดอน
2 เดอน 2 เดอน 1 เดอน
หนวยองคกร
แกไขปญหา ขอการอนมตเพอ การเปลยนแปลง
อธบายความ เบยงเบน
ภาพท 14.3 กระบวนการควบคมแบบดงเดม
2. พนฐานในการประเมนสมรรถนะการปฏบตงานตามหนวยองคกรเปนสงทจะ
ชวยบงชปญหาทมผลตอสมรรถนะของหนวยนน แตไมใชสำหรบระบบโดยรวม ยก
ตวอยางเชน ถาหนวยทใชวดผลของฝายประกอบขนสดทายคอการทำไดตามงบ
ประมาณ สาเหตททำใหมตนทนเกนงบประมาณอาจเกดขนจากฝายอนทไมไดอยในการ
ควบคมของผจดการฝายการประกอบขนสดทาย การแกไขปญหาในฝายประกอบขน
สดทายจะไมชวยปรบปรงสมรรถนะการปฏบตงานของระบบโดยรวมเลย เราจำเปน
ตองพจารณาจากมมของระบบโดยรวม เพอปรบปรงสมรรถนะการปฏบตงานของระบบ
โดยรวม
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
322 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ทจรงแลว หวใจของกระบวนการควบคมในการจดการสำหรบบรษทแบบลน
กคอการวดผลเชงปฏบตการและกระบวนการปรบปรง ถาทำกระบวนการนไดด ผลลพธ
เชงการเงนกจะแสดงผลออกมาเอง เพราะความสนใจถกเพงไปทสาเหตตนตอของ
สมรรถนะเชงการเงน
การเปลยนแปลงจากการมงควบคมผลลพธหรอผลผลต มาเปนสาเหตของ
สมรรถนะในเชงโครงสรางถกนำมาแสดงไวในตวอยางในตารางท 14.3
ตวอยางสวนใหญไดอธบายแลวในบทกอนๆ ของหนงสอเลมน ดงนนจงไม
จำเปนตองอธบายแตละตวอยางใหละเอยด ณ ทน คณสามารถอานบทท 5 และ 11 ท
เกยวของกบการยกเลกธรกรรมเพอจะทำความเขาใจเพมเตมเกยวกบแนวทางทการควบ-
คมปฏบตการลนแตกตางจากการควบคมในสภาพแวดลอมของการผลตแบบครงละ
มากๆ แบบดงเดม อยางไรกตาม จดประสงคของตวอยางเหลานคอการชใหเหนผลทยง
ใหญของการเปลยนแปลงจดทตองมงสนใจตามทไดแนะนำไว ระบบบญชแบบดงเดมท
พงพากลไกควบคมแบบเกา ไมมประสทธผลพอสำหรบบรษทแบบลน
มาตรฐาน/เปาหมาย ผลลพธประจำชวโมง/วน เซลล/สายธารคณคา
ทำใหเปนมาตรฐาน
วดผล
นำไปใชงาน
การดำเนนการในทนท/ การดำเนนการประจำสปดาห
เลอก
รวบรวมขอมล
สาเหตรากเหงา
วดผล
ภาพท 14.4 กระบวนการควบคมแบบลน
วธแกไข
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
323บญชการเงนแบบลน 2
บทบาทของนกบญช
บทบาทของนกบญชในบรษทแบบลนตองเปลยนแปลงจากเดม ถานกบญชยง
คงมความสำคญตอไป เมอการควบคมถกฝงเขาไปในการปฏบตการของเซลลแบบลน
และสายธารคณคาโดยไมตองทบทวนรายการธรกรรมและรายงานของฝายบญชแลว
นกบญชทสนใจความมประสทธผลของกระบวนการควบคมตองเขามามสวนรวมในการ
ปฏบตการดวย ดงทเราไดระบแลววา กระบวนการควบคมหลกๆ ในบรษทแบบลนจะ
ตองจดการกบประเดนดงตอไปน:
มาตรวดระดบเซลลมประสทธผลหรอไมในการยำใหแนใจไดวาสงทจะตอง
ทำภายใน 1 ชวโมงเพอสนอง Takt ของลกคาเสรจตามนนจรง
- มการทำรายงานแตละชวโมงของวนหรอไม
- มการตดตามผลลพธหรอไม ในแงของโครงการรเรมระดบเซลล เพอทำ
ใหสมรรถนะของเซลลสอดคลองกบ Takt
- มาตรวดระดบเซลลมสวนเชอมโยงกบปจจยวกฤตสความสำเรจ (Critical
Success Factors : CSF) ในการบรรลเปาหมายของสายธารคณคา
หรอไม ปจจยวกฤตสความสำเรจของเซลลมสวนเกยวของกบมาตรวด
สนบสนนทมการตดตามเปนประจำหรอไม
✤
ระบบ/ประเดน การบญชแบบดงเดม ลน
ความถกตองแมนยำ
ของการผลต/
สนคาคงคลง
- ใบสงงาน
- การตดตามการผลต
- การนบสนคาคงคลงแบบวนรอบ
- Kanban
- สญญาณภาพทเหนดวยตา
- 5 ส.
การจดหา - การอนมตคำสงซอ
- การเปรยบเทยบ 3 ดานในบญชเจาหน
- ผจดสงวตถดบรายหลก
- คำสงซอหลก
- การรบรองผจดสงวตถดบ
คณภาพของ
ผลตภณฑ
- การตรวจสอบโดยละเอยด
- การแกไขงานหรอของเสย
- งานทเปนมาตรฐาน
- การไหลแบบไหลทละชน
การควบคมตนทน
การผลต
- ตนทนมาตรฐาน
- รายงานผลความแตกตาง
- การวเคราะหความแตกตาง
- CSF และมาตรวดของเซลล/
สายธารคณคา
- การวเคราะหหาสาเหตรากเหงา
ตารางท 14.3 ตวอยางของการควบคมการบญชแบบดงเดมและแบบลน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
325บญชการเงนแบบลน 2
โดยเสรมความเชยวชาญดานการเงนและการบญชใหกบทกษะดานอนๆ ของทมปฏบต
การ
ทจรงแลว นกบญชจำเปนตองมสวนรวมในทกดานของการบญชแบบลน กลาว
คอ ในการคดตนทน การนำการพจารณาคณสมบตและคณลกษณะมาใชงาน การ
กำหนดตนทนเปาหมาย รวมถงเขามามสวนรวมในกระบวนการควบคม อยางไรกตาม
นกบญชจะตองมสวนรวมในระดบของสายธารคณคาดวย ไมใชเฉพาะทระดบโรงงาน
ฝาย หรอบรษทเทานน นกบญชจะตองใกลชดกบการปฏบตการมากกวาทเปนอย
บทสรป
ในบทนเราไดกลาวถงการเปลยนแปลงทอาจเกดขนในหนาทดานการเงนการ
บญชระหวางระยะการจดการสายธารคณคาของการนำการผลตแบบลนมาใชงาน การ
เปลยนแปลงเหลานเปนการเปลยนแปลงทแพรหลายและเหนชด โดยมขอบเขตตงแต
หนาทฝายบญชเจาหน การปรบผงบญช การเปลยนแปลงแบบจำลองการควบคมของ
บรษท และการเปลยนแปลงบทบาทของนกบญชอยางขนานใหญ
การเปลยนแปลงทงหมดนเปนสงคกคามตอโครงสรางของฝายบญชแบดงเดม
รวมถงเปนภยตอนกบญชผทไมสามารถหรอไมยนยอมปรบตวเขากบขอเรยกรองใหมๆ
เปนหนาทของผอำนวยการฝายบญชทมวสยทศนทจะเตรยมองคกรใหพรอมสำหรบ
การเปลยนแปลงอยางรนแรงทจำเปนตองเกดขน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
327วสาหกจแบบลน
บทท 15
วสาหกจแบบลน
วสาหกจแบบลนคออะไร
เมอเวลาผานไป องคกรทนำลนมาใชจะกลายเปนวสาหกจแบบลน วสาหกจ
แบบลนนนไมมนยามทเฉพาะเจาะจง แตมคณลกษณะเฉพาะอยอยางนอย 3 ขอดวย
กน:
วธการแบบลน
วฒนธรรมแบบลน
ความสมพนธแบบลน
วสาหกจแบบลนไมใชสงทสรางไดอยางรวดเรว ตองมการเปลยนแปลงใน
ระดบพนฐานเกดขนภายในองคกรนน และระหวางองคกรกบหนสวนธรกจ การเปลยน-
แปลงเหลานใชเวลานานและตองใสใจอยางรอบคอบ
เวลาทบรษทหนงๆ เรมตนนำการผลตแบบลนมาใชงาน บรษทนนจะสราง
เซลลการผลตแบบลนและมการปรบปรงเชงปฏบตการ นเปนผลของการนำวธการแบบ
ลนมาใชในระดบพนทปฏบตงาน เมอบรษทนนปรบปรงมากขนและวธการแบบลนถกใช
อยางแพรหลายทวองคกร กจะเกดความจำเปนทจะตองปรบเปลยนวฒนธรรมของธรกจ
ในระดบพนฐานมากขน วธการแบบลนไมใชสงทยนอยไดโดยตวของมนเอง แตถก
พฒนาขนมาภายในวฒนธรรมแบบลน วฒนธรรมแบบลนจะตองไดรบการยอมรบ หาก
จะใหแนวคดแบบลนเฟองฟ
บรษททกาวหนาในดานวธการแบบลนและกำลงนำวฒนธรรมแหงแนวคดแบบ
ลนมาใชงาน จะตองกาวเขาสความสมพนธแบบรวมมอกนและพงพาอาศยซงกนและกน
✤
✤
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
328 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
กบผจดสงวตถดบ ลกคา และหนสวนธรกจ การเปลยนแปลงทางดานวฒนธรรมเหลาน
จะชวยใหองคกรเปดกวางตอการพฒนาวสาหกจแบบลน ซงเลงเหนความจำเปนสำหรบ
การไหลแบบลนและการประหยดจากลนทขยายไปไกลกวากำแพง 4 ดานของบรษท
และครอบคลมทงสายธารคณคาระดบมหภาคทประกอบไปดวยลกคาและผจดสง
วตถดบ ความเขาใจแบบครอบคลมเกยวกบวธการกำจดความสญเปลาและการเพม
คณคา คอสงทจะแยกระหวางบรษททประสบความสำเรจในการผลตแบบลนกบ
วสาหกจแบบลน วสาหกจแบบลนจะนำแนวคด วฒนธรรม และวธการของลนมาใชทว
ทงองคกรและขยายออกไปไกลยงสายธารคณคาซงใหญกวาซงบรษทเปนเพยงแคสวน
หนงในสายธารคณคานน
สภาษตเรองคนหวานลน
มบางคนทเปรยบเทยบแนวคดแบบลนในแงมมเหลานกบสภาษตเรอง
คนหวานเมลดพช (จากพระคมภรภาคพนธสญญาใหม พระธรรมมทธว บท
ท 13) ในบรษทสวนใหญ หลกการและความคดในแนวคดแบบลนจะตกลง
บนพนทเตมไปดวยหนและจะไมเกดการเปลยนแปลงใดๆ บางบรษทพยายามนำ
วธการของลนมาใช แตไมตองการเปลยนแปลงวฒนธรรมของบรษทในระดบ
พนฐาน เมอมการเปลยนแปลงจากลนเกดขน มนกจะขดแยงกบวฒนธรรมของ
ธรกจ และการเปลยนแปลงจากลนกจะเหยวเฉาและตายไป ในองคกรอนๆ
เมลดพนธของแนวคดแบบลนไดรบการยอมรบดมาก มนถกนำมาใชงานอยาง
รอบคอบและระมดระวง แลวกจะเกดผลลพธทนาทง แตการปรบปรงจากลนก
ลมเหลว เมอพวพนโยงใยอยในความวนวายจากความสมพนธกบผจดสงวตถดบ
และลกคา
บรษททเจรญรงเรองจากลน คอ บรษททมเมลดพนธของลนตกอยบน
ดนทด พวกเขาเปลยนวธการของตนเอง เปลยนวฒนธรรมของตนเอง และ
เปลยนแปลงความสมพนธกบลกคา ผจดสงวตถดบ และหนสวนธรกจรายอนๆ
บรษทเหลานจะกลายเปนยกษใหญในเรองความเปนเลศ การเจรญเตบโต และ
ความสามารถในการทำกำไร
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
329วสาหกจแบบลน
วธการแบบลน
งานเขยนสวนใหญเกยวกบลนจะเนนทวธการแบบลน เปนเรองสำคญมากท
บคลากรในบรษทจะใชวธการเพอสรางการไหลของวสด ขอมลสารสนเทศ และเงน ใน
แบบทเปนลน วธการอยางเชน การปรบเปลยนเครองจกรอยางรวดเรว (Quick
Changeover) เซลลการผลต (Production Cell) ซเปอรมารเกตระดบพนทปฏบตงาน
(Shop Floor Supermarkets) Kanban, TPM และการไหลทละชน ลวนเปนสงทมความ
สำคญในการสรางการไหลทเปนลนในระดบพนทปฏบตงาน วธการอยางเชน การจดการ
ดวยสายตา(Visual Management) การออกแบบผลตภณฑแบบลน การปอนคำสงซอ
แบบลน และวศวกรรมแบบลน ลวนเปนเรองสำคญตอการทำใหขอมลสารสนเทศไหล
อยางรวดเรว มประสทธผล โดยตรง และแมนยำ1 วธการของการบญชแบบลน การ
ยกเลกธรกรรมตางๆ ลอจสตกสแบบลน และการจดซอแบบลน เมอมาประกอบกบรอบ
เวลาทสนมากๆ จงเปนสงสำคญททำใหกระแสเงนสดไหลไดอยางรวดเรว
แมวาวธการของการผลตแบบลนและแนวคดแบบลนจะเปนองคประกอบท
ขาดไมไดของความสำเรจ แตมนไมใชเรองราวทงหมด มอยหลายองคกรทเหนความม
ประสทธผลของวธการแบบลนและพยายามนำมาใชงาน แตไมยนยอมเปลยนแปลง
วฒนธรรมตามทจำเปนในการทำใหวธการเหลานประสบความสำเรจ องคกรเหลานอาจ
พบความสำเรจในระยะสน แตกจะเปนแคชวงสนๆ องคกรเหลานจะบอกวาพวกเขาลอง
การผลตแบบลนแลว แตมนไมเหมาะกบธรกจประเภทของเขา ในดานหนง คำพดนกม
สวนทเปนความจรง วธการแบบลนไมเหมาะสมสำหรบบรษททใชแบบจำลองธรกจของ
การผลตครงละมากๆ แบบดงเดมของโลกตะวนตก วธการแบบลนไมใชสงทอยโดยตว
ของมนเองได แตเปนสงทสรางอยบนวฒนธรรมแบบลน
1 มหนงสอเกยวกบเครองมอการผลตแบบลนทดเยยมอยมากมาย รายการดงตอไปนเปนเพยงตวอยางของหนงสอทแนะนำ Lean Thinking Jim Womack และ Dan Jones, Simon & Schuster, NY; พมพครงท 1, 1996, Value Stream Management Don Tapping และ Tom Shuker, Productivity Press, NY; 2002), Quick Changeover Productivity Development Team, Productivity Press, NY; 1996, OEE for Operators Productivity Development Team, Productivity Press, NY; 1999, Kaizen for the Shopfloor Productivity Development Team, Productivity Press, NY: 2002 (ทงหมดทกลาวถงขางตน มฉบบภาษาไทยโดย อ.ไอ.สแควร สำนกพมพ) และยงขอแนะนำหนงสอตอไปนดวย Learning to See John Shook และ Mike Rother, The Lean Enterprise Institute, MA; 1999, Lean Machines Richard McCormack, Publishers & Producers; 2002, Creating Continuous Flow Mike Rother และ Ed Harris, The Lean Enterprise Institute, MA; 2001, Implementing World Class Manufacturing Larry Rubich และ Madelyn Watson, WCM Associates, 1998, Creating Mixed Model Value Streams Kevin Duggan, Productivity Press, NY; 2002, 5S for Operators Hiroyuki Hirano และ Productivity Development Team, Productivity Press, NY; 1996
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
330 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
วฒนธรรมแบบลน
แนวคดแบบลนจะเปลยนองคประกอบหลายๆ สวนของการผลตแบบดงเดม
กลบไปในทางตรงขาม องคประกอบเหลานรวมถงประเดนเชงปฏบตการ อยางเชน
ขนาดชดการผลต ประสทธภาพของการใชทรพยากร การจดตารางกำหนดการ
ผลต การจดผงโรงงาน การจดซอ และเรองอนๆ แนวคดแบบลนยงเปลยนการจดการ
ของบรษทดวย การบรการลกคาและปรบปรงกระบวนการจะถกมอบหมายอำนาจให
บคลากรในระดบลางขององคกร จดทเนนคอการเพมคณคาใหลกคา การกำจดความ
สญเปลา และการปรบปรงการไหล แทนทจะลดตนทนเพยงอยางเดยว การปรบปรง
จะเปนการปรบปรงทผลกดนดวยเรองเวลา เพอใหการเปลยนแปลงทกเรองมผลทำให
กระบวนการเรวขน บรษทแบบลนจะจดการตามสายธารคณคาแทนการจดการตาม
ฝาย ดงนนสวนทเนนคอการไหลทมประสทธผลไปถงลกคา
มการเนนไปทความตองการของลกคาทแผไปถงการออกแบบผลตภณฑ การ
ออกแบบกระบวนการ การผลต บรการตางๆ และการสนบสนน คำถามเกยวกบคณคา
ในมมมองของลกคา ความสญเปลา และการไหลเกดขนเสมอๆ หนาทรบผดชอบในการ
ปรบปรงกระบวนการและการสรางคณคาใหลกคามากขนเปนของทกคนในบรษท และ
การปรบปรงอยางตอเนองนเปนทรบรกนวาเปนการบากบนสความสมบรณแบบอยาง
ไมรจบ การเปลยนแปลงเหลานมขอบเขตไกลกวาการนำวธการแบบลนหรอเครองมอ
ของลนมาใช เพราะมนคอการเปลยนแปลงวฒนธรรมของธรกจ
การเปลยนแปลงวฒนธรรมไมใชสงทเกดขนไดอยางรวดเรว การเปลยนแปลง
เหลานมผลตอวธคดของผจดการและพนกงานทกคนในบรษท การเปลยนแปลงเหลาน
เรยกรองใหทกคนทำสงทแตกตางจากเดมในทกๆ วน การเปลยนแปลงวฒนธรรม
จำเปนตองใชวธการวดผลความสำเรจในรปแบบใหมๆ เพราะปจจยผลกดนความสำเรจ
ในเรองทสำคญแตกตางไปจากเดม
การเปลยนแปลงวฒนธรรมจะเรมตนเมอผจดการขององคกรเรมทำสงทแตก-
ตางไปจากเดม มนไมใชสงททำไดโดยการพดเพยงอยางเดยว แตเปนสงทตองทำทกวน
โดยการตดสนใจและกจกรรมของพวกเขา เมอบคลากรในองคกรเหนผจดการของตวเอง
ทำอยางทพดเทานน พวกเขาจงจะรบรถงการเปลยนแปลงภายในบรษทได ยกตวอยาง
เชน การจดการดวยสายตาจะใชไดผลเมอผจดการอยนอกสำนกงานของตนเองและ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
334 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ความสมพนธแบบหนสวนทถกสรางขนมาโดยองคกรแบบลนกบลกคาและ ผจดสงวตถดบของพวกเขา ไมไดหยดอยแคทการไหลของผลตภณฑในปฏบตการเทานน องคกรแบบลนจะออกแบบผลตภณฑและบรการรวมกบลกคาและผจดสงวตถดบของพวกเขา ความรวมมอในการออกแบบผลตภณฑจะชวยใหไดผลตภณฑทออกแบบด ขนและบรการลกคาปลายทางไดดขน และยงชวยใหไดกระบวนการทมประสทธผลสงมาก ชวยสรางคณคาใหลกคามากขน และมตนทนตำลงอยางมนยสำคญ ความรวมมอและความเปนหนสวนกบลกคาและผจดสงวตถดบเปนสญลกษณสำคญของวสาหกจแบบลน
ความสมพนธแบบหนสวนเหลานมกมขอบเขตไกลกวาผจดสงวตถดบและลกคาทางตรง องคกรแบบลนมกเปนหนสวนกบบรษทอนๆ เพอจะสรางคณคาใหลกคาของตวเอง หนสวนเหลานไมจำเปนตองเปนการรวมทนกนตามกฎหมายทซบซอน บรษทตางๆ มกเรมตนอยางไมเปนทางการและรกษาความสมพนธนตอไปเรอยๆ ขณะทยงสามารถบรการลกคาหรอตลาดทตนไดรบมอบหมายไดอย บรษทเสมอนเหลานเปนตวอยางของความยดหยนทวสาหกจแบบลนตองใชเพอบรการความตองการของลกคาและสรางคณคามากขนและมากขนเรอยๆ
วธการลนแบบใด
ทสนบสนนวสาหกจแบบลนในวงกวาง
แนนอนวาวสาหกจแบบลนกใชวธการแบบลนทคลาสสคดวยเชนกนในการผลต การออกแบบผลตภณฑ ลอจสตกส การบญช และการบรหาร นอกจากนน ผ-จดการภายในวสาหกจแบบลนยงไดทำงานอยางหนกเพอใหบรรลถงการเปลยนแปลงวฒนธรรมทสนบสนนความสำเรจในระยะยาวของวธการแบบลนเหลาน การปรบปรงอยางตอเนองโดยการมระดบของการมสวนรวมสงเปนสวนหนงทขาดไมไดในวฒน- ธรรมแบบลน ผนำของวสาหกจแบบลนพยายามอยางหนกในอนทจะสรางความสมพนธในรปแบบทถกตองกบลกคา ผจดสงวถดบ และหนสวนของตน
ยงมวธอนๆ อก 3 วธทวสาหกจแบบลนนำมาใช คอ:
การยกเลกธรกรรมแบบลนระหวางหนสวน
การวาดแผนผงในระดบมหภาค (Macromapping)
การกำหนดตนทนเปาหมาย
✤
✤
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
339วสาหกจแบบลน
ทำนองทวาเมอแกไขปญหาหนงไดแลวและฉลองกบปญหานนแลว ยงมปญหาเพมอก
3 ขอทจะปรากฏออกมา
บางคนจะรสกวาองคกรเหลานถอมตนแบบไมนาจะเปน เมอไดไปเยยมวสาห-
กจแบบลน พวกเขาคดผด ความถอมตนในทนมาจากการรบรวา แมจะกาวมาไดไกล
เพยงใดแลว แตยงมหนทางทตองกาวไปอกไกลกวานนกอนทจะบรรลความสมบรณ
แบบ การมงแสวงหาความสมบรณแบบกลายเปนความหลงไหลทบรษทแบบดงเดม
หรอแมบรษททเพงเรมตนบนเสนทางลนไมเขาใจ การมงแสวงหาความสมบรณแบบคอ
สงททำใหวสาหกจแบบลนดนรนอยเปนประจำเพอปรบปรงเพมเตม
บทสรป
เพอจะใหบรษทไดชอวาเปนวสาหกจแบบลน บรษทนนจะตองกาวไปไกล
กวาการนำวธการของลนมาใชงาน และจะตองกาวไปไกลกวาการสรางวฒนธรรมของ
การคดแบบลน แตละบรษทจะตองสรางแนวคดแบบวสาหกจแบบลน คณลกษณะของ
แนวคดแบบวสาหกจแบบลนรวมไปถง:
การใชวธการของลนอยางแพรหลายในทกแงมมของธรกจ
วฒนธรรมแบบลนทฝงรากลกและสนบสนนเครองมอของลนและผทใชงาน
เครองมอเหลานน
ความเขาใจเกยวกบสายธารคณคาในวงกวาง ซงนำไปสความสมพนธแบบ
หนสวนทใกลชดกบลกคา ผจดสงวตถดบ และหนสวนธรกจรายอนๆ
ความหลงไหลกบความสมบรณแบบ ซงนำไปสแนวทางทดเหมอนเปนการ
วพากษตนเองเพอมงไปสการปรบปรงอยางตอเนองอยางไมรจบ
✤
✤
✤
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
341การกำหนดตนทนเปาหมาย
บทท 16
การกำหนดตนทนเปาหมาย
จดประสงคของการกำหนดตนทนเปาหมายคอการขบเคลอนวสาหกจดวย
คณคาทสรางขนเพอลกคา คณคาในมมมองของลกคาคอหลกการขอแรกในแนวคด
แบบลน บรษทแบบลนจำเปนตองเขาใจคณคาทพวกเขาสรางใหลกคาอยางลกซง และ
เขาใจวามนมผลตอความสามารถในการทำกำไรของสายธารคณคาอยางไร ขณะท
บรษทแบบดงเดมขบเคลอนธรกจของตนองตามตนทนและสวนตางกำไร องคกรแบบลน
เนนทคณคาทสรางเพอลกคาและความสามารถในการทำกำไรของสายธารคณคา
การกำหนดตนทนเปาหมายมกระบวนการตอเนองขามสายงานอยชดหนงซง
ออกแบบเพอใหบรรลจดประสงคดงตอไปน:
กำหนดคณคาทบรษทสรางใหลกคา
พจารณาตนทนสงสดของผลตภณฑภายในสายธารคณคา องตามคณคาท
ไดสรางสำหรบลกคาและความคาดหวงของบรษทเกยวกบความสามารถใน
การทำกำไรของสายธารคณคา
สรางแผนการดำเนนการแบบขามสายงานซงใชงานไดจรง เพอเพมคณคาท
ไดสรางใหลกคา และเพอใหบรรลความสามารถในการทำกำไรของสายธาร
คณคาตามระดบทตองการ
บรษททเรมตนใชวธการกำหนดตนทนเปาหมายเปนครงแรกมกจะเหนวา
กระบวนการนเปนการวเคราะหและขนตอนตางๆ ทตอเนองกน อยางไรกตาม เมอ
เวลาผานไป จะเหนไดชดวาสงททรงพลงทสดของการกำหนดตนทนเปาหมายคอ
แนวทางแบบขามสายงานในองคกรซงเนนในเรองลน เพอการกำหนดราคา การทำการ
ตลาด การออกแบบ และปฏบตการ เมอการกำหนดตนทนเปาหมายทำงานไดอยางม
ประสทธผลแลว สายธารคณคาของบรษท ตงแตการขายและการตลาดไปจนถงการ
✤
✤
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
342 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
เกบเงนและขนตอนหลงจากนนมงทการสรางคณคาในมมมองของลกคาและการสราง
ความสามารถในการทำกำไร การกำหนดตนทนเปาหมายเปนเครองมอททรงพลงใน
การบรณาการกจกรรมการปรบปรงตลอดทวทงสายธารคณคา
การกำหนดตนทนเปาหมายไมใชกจกรรมททำครงเดยวจบ กระบวนการจะถก
ทำซำและปรบปรงใหมตลอดอายขยของผลตภณฑและสายธารคณคา ในแนวทางน
ความสนใจของทกคนจะอยทคณคาในมมมองของลกคาและความสามารถในการทำ
กำไรของสายธารคณคา จะมการสรางแผนการดำเนนการเพอการปรบปรงแบบลน
ตลอดทวทงสายธารคณคา
การกำหนดตนทนเปาหมายทำงานอยางไร
การกำหนดตนทนเปาหมายเรมตนทลกคา เราตองทำความเขาใจสงทสราง
คณคาใหกบลกคาทเราตองการบรการ คณคานไมไดเกดขนมาดวยตวผลตภณฑเพยง
อยางเดยว แตยงเกดขนโดยบรการทเราจดหาใหและแงมมอนๆ ของธรกจเราทเปนการ
เพมคณคา เมอเรารคณคาทเราไดสรางใหแกลกคาแลว เราสามารถคำนวณตนทนท
ยนยอมใหเกดได (Allowable Cost) ซงกคอราคาขายหกลบดวยรอยละของกำไรท
ตองการจากผลตภณฑนน รอยละของกำไรทตองการจะถกกำหนดตามแผนธรกจโดย
รวมของบรษท เพอใหประสบความสำเรจ เราตองขายผลตภณฑในราคาซงตอบสนอง
ความตองการของลกคาในดานคณคา และไดสวนตางกำไรทสนองความตองการของ
บรษทในการทำกำไร
เมอกำหนดตนทนทยนยอมไดแลว เราสามารถเปรยบเทยบตนทนนกบตนทน
เฉลยในปจจบนของสายธารคณคาและประเมนความแตกตางได ความแตกตางน
ถกเรยกวา ความแตกตางของตนทน (Cost Gap) ถาตนทนเฉลยของสายธารคณคา
สงกวาตนทนทยนยอมได เราตองพฒนาการปรบปรงดวยลนเพอใหตนทนจรงสอดคลอง
กบตนทนทยนยอมได และใหราคาสอดคลองกบคณคาทเรากำลงสรางใหลกคา
ผลลพธของกระบวนการกำหนดตนทนเปาหมายคอแผนปฏบตการทใชงานได
จรง แผนปฏบตการมกรวมถงการเปลยนแปลงรปแบบการทำการตลาดและขาย
ผลตภณฑ เปลยนแปลงตนทนวสดของผลตภณฑ เปลยนแปลงการออกแบบผลตภณฑ
และเปลยนแปลงในการปฏบตการและลอจสตกสทเราใชนำผลตภณฑไปสตลาด ผล
กระทบทางปฏบตของการกำหนดตนทนเปาหมายจะแพรกระจายไปทวทงสายธารคณคา
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
343การกำหนดตนทนเปาหมาย
การกำหนดตนทนเปาหมายนำไปใชทใด
การกำหนดตนทนเปาหมายถกนำมาใชเมอเปดตวสายธารคณคาใหมๆ เมอ
เปดตวผลตภณฑใหมในสายธารคณคาเดม และสำหรบผลตภณฑปจจบนในสายธาร
คณคาปจจบน
การเปดตวสายธารคณคาใหม
เมอบรษทคาดหวงทจะเพมผลตภณฑใหมและ/หรอสนองตลาดใหมๆ บรษท
จะแนะนำสายธารคณคาใหมตลาดเหลานอาจเปนตลาดทแบงตามภมภาคหรอตาม
เซกเมนตของตลาด ชวงเวลานเปนชวงเวลาในอดมคตทจะใชการกำหนดตนทนเปา-
หมาย เพราะวาการออกแบบผลตภณฑและการออกแบบกระบวนการผลตทำไปได
พรอมกน เราออกแบบเพอใหรองรบคณคาในมมมองของลกคาและตนทนเปาหมาย
สำหรบกระบวนการทมประสทธผลสงในการสรางคณคา
ภาพท 16.1 ภาพรวมของการกำหนดตนทนเปาหมาย
ตนทนทยนยอมได
ตนทนสายธารคณคาปจจบน
วศวกรรมคณคา
ตนทนเปาหมาย
การปรบปรงอยางตอเนอง
คณคาในมมมองของลกคา
คณสมบตและคณลกษณะของผลตภณฑ, บรการ และประเดนอนๆ ทเพมคณคา
ยทธศาสตรของบรษท และคณคาของผถอหน
ตามกระบวนการและกระบวนการยอย
การถมชวงความแตกตาง
ความสามารถในการทำกำไรทตองการ
ความแตกตางของตนทน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
353การกำหนดตนทนเปาหมาย
เราจะเหนไดวา ลกคาไมไดพงพอใจกบผลตภณฑอยางเตมท มนมขนาดใหญ
เกนไป ใชงานไมงาย และตดตงไมงาย จากหวขอดานซายของแผนภาพ เราจะเหนไดวา
มประเดนท ECI ถอวามความสำคญแตไมสอดคลองกบความตองการของลกคา ยก-
ตวอยางเชน ความยดหยน ความเหนของทมเกยวกบประเดนเหลานอยทดานลางของ
แผนภาพ
ประเดนเหลานทำใหเกดการแลกเปลยนความคดเหนกนอยางมากในทมกำหนด
ตนทนเปาหมาย ความเหนของบคลากรจากฝายขายและการตลาด คอ พวกวศวกร
ออกแบบไดออกแบบผลตภณฑไวยากเกนไป ผลตภณฑมขนาดใหญกวาทตองการและ
ใชงานไดยากกวาทตองการ เพราะวศวกรออกแบบไดเพมความยดหยนมากกวาทลกคา
ตองการ วศวกรออกแบบยงไดสรางผลตภณฑใหมความนาเชอถอมากกวาทผเชยวชาญ
ฝายขายเหนวาจำเปน
การทำความเขาใจเกยวกบคณคาในมมมองของลกคา
3 ขนตอนแรก (ภาพท 16.6) ของการกำหนดตนทนเปาหมาย ถกออกแบบมา
เพอการทำความเขาใจเกยวกบความตองการของลกคา 3 ขนตอนตอไปถกออกแบบ
มาเพอระบความตองการเหลานน เราจะตองกำหนดตวเลขทแนชดใหกบขอมลเชง
คณภาพทไดมาจากขนท 1, 2 และ 3 ผลลพธของ 3 ขนตอนตอไปคอการพจารณา
คณคาทไดสรางโดยผลตภณฑและบรการทเรากำลงทำงานอย
เขาใจความตองการของลกคา
- ลกคาคอใคร- จบคความตองของลกคาเขากบคณสมบตของผลตภณฑ- ความพงพอใจของลกคา
เขาใจคณคาในมมมองของลกคา
- รายละเอยดขอกำหนดทสนองความตองการของลกคา- การใหนำหนกแกคณคาในมมมองของลกคา- คณคาในมมมองของลกคาสำหรบผลตภณฑและบรการ
ตนทนเปาหมาย- คณคาและคณสมบต/คณลกษณะ- ตนทนเปาหมายของผลตภณฑ/บรการ- ตนทนเปาหมายของสวนประกอบหลก
ขบเคลอนไปสคณคาในมมมองของลกคา
- คณคา vs. ตนทนในสายธารคณคา- ทำกระบวนการใหสอดคลองกบ ตนทนเปาหมาย- การปรบปรงแบบตอเนอง
ภาพท 16.6 การทำความเขาใจเกยวกบคณคาในมมมองของลกคา
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
357การกำหนดตนทนเปาหมาย
ภาพ
ท 1
6.7
การร
ะบคว
ามตอ
งการ
ของล
กคา
ความ
ตองก
ารขอ
งลกค
า จะ
วดผล
อยาง
ไร
รายล
ะเอย
ด ขอ
กำห
นดข
องลก
คา
ความ
สำเร
จ ใน
ปจจ
บน
ห
มาย
เหต
แนวค
ดใน
การเ
พม
คณคา
ใหลก
คา
ขนาด
เลก
ขนา
ดทาง
กายภ
าพ
ลก 2
.50”
กว
าง 1
.84”
สง
5.2
5”
ลก 4
.10”
กว
าง 1
.89”
สง
5.2
5”
ตองต
ดสน
ใจเล
อกอ
ยางใ
ดอยา
งหน
งระ
หวาง
ขนาด
และฟ
งกชน
หรอไ
ม สา
มารถ
ลดขน
าดได
โดยเ
อามอ
เตอร
ระบา
ยควา
มรอ
นออก
ไป
การ
ทำเช
นนจะ
ตองเ
ปลยน
ประเ
ภทชป
และร
ะบบร
ะบาย
ความ
รอนท
ดขน
งายต
อ กา
รใชง
าน
การร
บรขอ
งลกค
า เส
ยบแล
วใชง
าน
ปรบ
Dip
-sw
itch
ยกเล
กการ
ใช D
ip-s
witc
h เพ
อการ
ปรบ
แตง
การไ
มใช
D
ip-s
witc
h จะ
ชวยล
ดขน
าดขอ
งผล
ตภณ
ฑแล
ะทำใ
หมนเ
รยบง
ายมา
กขน
เร
าจะต
องสร
างคว
ามยด
หยนใ
นรปแ
บบอน
แทน
เชอถ
อได
เวลา
เฉลย
กอนล
มเหล
ว (M
TBF)
50
,000
ชวโ
มง
400,
000
ชวโม
ง ถา
เราล
ดระด
บควา
มนาเ
ชอถอ
ทไดอ
อก-
แบบ
ไวใน
ปจจ
บน
เราจ
ะลดร
าคาห
รอขน
าดได
หรอไ
ม
การถ
อดมอ
เตอร
ระบา
ยควา
มรอน
จะทำ
ให M
TBF
ลดลง
แตก
ยงสง
กวาค
วามต
องกา
รของ
ลกคา
มควา
มยดห
ยน
ความ
สามา
รถใน
การต
อ ปร
ะสาน
กบผล
ตภณ
ฑ
Hom
e Au
tom
atio
n
หลาก
หลาย
ประเ
ภท
ทำงา
นกบ
step
mot
or,
cont
rolle
r หรอ
เค
รองใ
ชไฟ
ฟาใ
นบาน
ไดทก
แบบ
ทำตา
มเกณ
ฑทต
องกา
รได
แลว
เราจ
ะมคว
ามยด
หยนแ
ละคว
ามสา
มารถ
ในกา
รตอป
ระสา
นไดเ
ทาเด
มโด
ยไมใ
ช D
ip-s
witc
h ได
หรอไ
ม
เราส
ามาร
ถมคว
ามยด
หยนแ
ละคว
ามสา
มารถ
ในกา
รตอป
ระสา
นไดเ
ทาเด
มโด
ยการ
ปรบ
แตงด
วยซอ
ฟตแว
ร แต
จะปร
บแตง
ดวยซ
อฟตแ
วรได
อยาง
ไร
ในเม
อไมม
หนาจ
อหรอ
แปนพ
มพ
ตดตง
ไดงา
ย เว
ลาใน
การต
ดตงโ
ดย
วศวก
รตดต
ง 10
นาท
โดยว
ศวกร
ทว
ไป
20 น
าทโด
ยวศว
กร
ผเชย
วชาญ
กา
รตดต
งทาง
กายภ
าพทำ
ไดอย
างรว
ดเรว
แต
จำเป
นตอง
ใชเว
ลาปร
บแตง
ผลตภ
ณฑ
เข
ากบร
ะบบ
สวตช
ซอฟต
แวรแ
บบเร
ยบงา
ยจะล
ดเวล
าการ
ตดตง
และท
ำใหง
ายขน
ช
างเท
คนคท
วไปส
ามาร
ถทำไ
ดใน
10
นาท
แบตเ
ตอรแ
บบ
ประจ
ใหมไ
ด อา
ยของ
แบตเ
ตอรแ
ละ
เวลา
ในกา
รอดป
ระจใ
หม
อายก
ารทำ
งาน
4
ชวโม
งและ
เวลา
การ
อดปร
ะจให
ม 1
ชวโม
ง
อายก
ารทำ
งาน
6 ชว
โมงแ
ละเว
ลา
อดปร
ะจให
ม 1
ชวโม
ง
จะทำ
ใหแบ
ตเตอ
รมขน
าดเล
กลงไ
ดหรอ
ไม จ
ะมตน
ทนเพ
มเตม
หรอไ
ม เว
ลากา
รอด
ประ
จให
มม
ความ
สำคญ
ตอลก
คามา
กเพย
งใด
จำเป
นตอ
งทดล
องชป
แบบป
ระหย
ดพลง
งานแ
ละทด
ลองไ
มใชม
อเตอ
รระบ
ายคว
ามรอ
น
ทง 2
เรอง
นมผล
ตออา
ยการ
ทำงา
นของ
แบตเ
ตอร
มเวล
านำส
น จำ
นวนว
น 5
วน
10 ว
น เว
ลานำ
ทนาน
กวาท
ลกคา
ตองก
าร
ทำให
เสยค
ณคา
ไปมา
กเทา
ใด?
เราจ
ะ ลด
เวลา
นำให
เหลอ
5 ว
นไดอ
ยางไ
รและ
เมอใ
ด
โครง
การล
นของ
เราจ
ะทำใ
หเวล
านำล
ดลงเ
หลอต
ำกว
า 5
วนภา
ยใน
12
เดอน
เว
ลานำ
ทสนก
วา 5
วน
มสวน
เพมค
ณคา
หรอไ
ม
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
358 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ขอเสนอแนะทประนประนอม คอ การสรางความยดหยนโดยการใชซอฟตแวร
แทนทจะใช Dip-switch จะชวยแกไขปญหาเหลาน แตจะกอใหเกดปญหาใหม กลาว-
คอทำอยางไรใหมสวนตอประสาน (Interface) กบซอฟตแวรทเรยบงายโดยไมทำให
ผลตภณฑมขนาดใหญและซบซอนมากขน
ประเดนสำคญอกประเดน คอ เวลานำ (Lead Time) ลกคาไดนยามไววาชวง
เวลานำทสน คอ นอยกวา 5 วน กระบวนการปจจบนสามารถตอบสนองไดภายในเวลา
นำ 10 วน ผเชยวชาญดานปฏบตการในทมรสกมนใจวาจะสามารถนำการปรบปรงจาก
การผลตแบบลนมาใชกบสายธารคณคาเพอลดเวลานำใหเหลอนอยกวา 5 วนได
ขนท 5: การใหนำหนกแกคณคาในมมมองของลกคา
ราคาปจจบนของผลตภณฑถกกำหนดไวท 425 เหรยญสหรฐฯ ลกคากำลง
มองหาราคาสงสดท 350 เหรยญสหรฐฯ อยางไรกตาม ทมกำหนดตนทนเปาหมายเชอ
วาหากทำการเปลยนแปลงตามทพวกเขาเสนอ คณคาในมมมองของลกคาจะอยท 400
เหรยญสหรฐฯ ตอหนวย
เราจะเหนไดจากภาพท 16.8 วา ทมไดตดสนใจเพมความยดหยนดวยซอฟต-
แวรแทน Dip-switch และฮารดแวรอนๆ ความงายตอการใชงานจะเกดจากการปรบ
แตงซอฟตแวรใหเขากบการใชงานมาตรฐาน และการยอมใหตงโปรแกรมใหมไดโดยการ
ใชรโมตโทรทศน ซงหาไดทวไปในครวเรอนสวนใหญ
ทมงานตางตนเตนกบการเปลยนแปลงแบบและแนวทางนวตกรรมในการทำให
ความงายตอการใชงานและมความยดหยน บคลากรฝายขายและการตลาดในทมตาง
มนใจวาจะวางขายผลตภณฑนไดทราคา 400 เหรยญสหรฐฯ
ขนท 6: คณคาในมมมองของลกคาสำหรบผลตภณฑและบรการ
ทมกำหนดตนทนเปาหมายไดใหคณคาของผลตภณฑใหกบแตละขนของสาย-
ธารคณคาโดยการเตมตารางทแสดงในภาพท 16.9 ใหเตม แถวดานลางแสดงใหเหน
ปรมาณคณคาทไดสรางในแตละขนของสายธารคณคา เราจะเหนไดวาคณคาสวนใหญ
เกดขนในการสนบสนนของฝายวศวกรรมการผลต วศวกรรมการออกแบบ สนบสนนเชง
เทคนค ฯลฯ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
361การกำหนดตนทนเปาหมาย
ภาพท 16.10 การเปรยบเทยบระหวางตนทนและคณคาในสายธารคณคา
ในตอนน ทมมความเขาใจเกยวกบคณคาและตนทนทแตละขนของสายธาร
คณคาแลว ภาพท 16.10 แสดงใหเหนความแตกตาง เราจะพจารณาเรองนอยาง
ละเอยดมากขนในขนท 10
การคำนวณตนทนเปาหมาย
เมอรคณคาของผลตภณฑในมมมองของลกคาแลว เราสามารถคำนวณตนทน
ตอไปได ในหลกการแลวเรองนไมใชเรองยาก ตนทนของผลตภณฑคอคณคาหรอมลคา
หกลบดวยกำไรทตองการ
แนวคดแบบลนจะพลกเกอบทกอยางใหกลบตาลปตรเมอเทยบกบแนวคดแบบ
ดงเดม บรษทแบบดงเดมจะคำนวณตนทนจากลางขนบน ตนทนจะรวมจากบญช
รายการวสด (BOM) และรวมตนทนของวสดทงหมด บรษทแบบดงเดมจะพจารณาตาม
เสนทางการผลตเพอคำนวณตนทนแรงงานและตนทนเครองจกร และจะบวกคาโสหย
การผลตเผอไวเปนรอยละของตนทน และกจะไดตนทนของผลตภณฑ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
362 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
เขาใจความตองการของลกคา
- ลกคาคอใคร- จบคความตองของลกคาเขากบคณสมบตของผลตภณฑ- ความพงพอใจของลกคา
เขาใจคณคาในมมมองของลกคา
- รายละเอยดขอกำหนดทสนองความตองการของลกคา- การใหนำหนกแกคณคาในมมมองของลกคา- คณคาในมมมองของลกคาสำหรบผลตภณฑและบรการ
ตนทนเปาหมาย- คณคาและคณสมบต/คณลกษณะ- ตนทนเปาหมายของผลตภณฑ/บรการ- ตนทนเปาหมายของสวนประกอบหลก
ขบเคลอนไปสคณคาในมมมองของลกคา
- คณคา vs. ตนทนในสายธารคณคา- ทำกระบวนการใหสอดคลองกบ ตนทนเปาหมาย- การปรบปรงแบบตอเนอง
ในแนวคดแบบลน เราจะนำมลคาของผลตภณฑมาหกลบดวยกำไรทเรา
ตองการ แนวทางนเปนแนวทางทเรยบงาย ตรงไปตรงมา และเนนทลน คำถามตอไป
คอ เราจะผลตผลตภณฑดวยตนทนเทานไดหรอไม ขนท 7, 8 และ 9 จะกลาวถง
ประเดนเหลาน
ขนท 7: คณคาและคณสมบต/คณลกษณะ
เมอเรากาวจากขนท 6 มาสขนท 7 เรากำลงกาวจากคณคามาสเรองของตนทน
6 ขนแรกถกออกแบบมาเพอใหเราไดเขาใจอยางลกซงเกยวกบคณคาทผลตภณฑและ
บรการของเราไดสรางใหลกคาทเราไดระบไว เมอเรากาวถงขนท 7-9 เราจะสนใจตว
ตนทนเปาหมายเอง นนคอ เราสามารถมตนทนเทาใดในสายธารคณคา เพอจะสนบ-
สนนกลมผลตภณฑหรอผลตภณฑน
ขนท 7 เปนขนตอนสำหรบเฉพาะกรณการเพมผลตภณฑในสายธารคณคาทม
อยแลว เราจำเปนตองพจารณาคณสมบตและคณลกษณะของผลตภณฑเพอจะ
พจารณาวาผลตภณฑนมความเกยวของอยางไรกบผลตภณฑอนๆ ภายในสายธาร
คณคา เราตองทำความเขาใจวาการเพมผลตภณฑใหมนจะมผลอยางไรตอตนทนเฉลย
ของทกผลตภณฑทผลตโดยสายธารคณคานน และออกแบบผลตภณฑในรปแบบท
จะทำใหการเพมผลตภณฑใหมนชวยเพมความสามารถในการทำกำไรของสายธาร
คณคา ถาผลตภณฑใหมใชกำลงการผลตในทรพยากรทเปนคอขวดอยแลวสงมาก การ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
367การกำหนดตนทนเปาหมาย
การขบเคลอนไปสคณคาในมมมองของลกคา
ขนตอนทายๆ ของกระบวนการกำหนดตนทนเปาหมายคอขนตอนทสำคญ
ทสดและสรางสรรคทสด นคอชวงทยทธศาสตรทใชการไดจรงถกนำมาใชงานเพอทำ
ใหตนทนสายธารคณคาสอดคลองกบตนทนเปาหมาย ผลลพธคอแผนโดยละเอยดทม
กจกรรมสำหรบทกคนในสายธารคณคา ตงแตฝายขายและการตลาด ไปจนถงฝาย
วศวกรรม และผานทกการปฏบตการ สวนผสมของกจกรรมเหลานคอยทธศาสตรทจะ
สรางคณคาเพมมากขนสำหรบลกคา และสรางกำไรในระดบทเหมาะสมแกบรษท
3 ขนตอนสดทายจะเปนกระบวนการทตองทำซำๆ (ภาพท 16.13) จะมการ
ทบทวนตนทนปจจบน สรางแผนเพอลดตนทน ปรบขอมลตนทนใหม และพจารณา
ทบทวนตนทนอกครง กระบวนการทสรางสรรคนจะดำเนนตอไปจนกวาชวงความแตก-
ตางของตนทนจะหมดไป
การดำเนนงานตามแผนการดำเนนการนอาจใชเวลาหลายเดอน เปนเรอง
ปกตถาจะวาดแผนผงสถานะอนาคต (Future State) ของสายธารคณคา ซงแสดงให
เหนสายธารคณคาอยางทจะเปนเมอไดทำการเปลยนแปลงแลว และกระบวนการใหมๆ
พรอมใชงาน กระบวนการกำหนดตนทนเปาหมายจะกลายเปนหนงในตวขบเคลอน
หลกการทผลกดนการปรบปรงสำหรบสายธารคณคาทงสาย
ภาพท 16.13 การขบเคลอนดวยคณคาในมมมองของลกคา
เขาใจความตองการของลกคา
- ลกคาคอใคร- จบคความตองของลกคาเขากบคณสมบตของผลตภณฑ- ความพงพอใจของลกคา
เขาใจคณคาในมมมองของลกคา
- รายละเอยดขอกำหนดทสนองความตองการของลกคา- การใหนำหนกแกคณคาในมมมองของลกคา- คณคาในมมมองของลกคาสำหรบผลตภณฑและบรการ
ตนทนเปาหมาย- คณคาและคณสมบต/คณลกษณะ- ตนทนเปาหมายของผลตภณฑ/บรการ- ตนทนเปาหมายของสวนประกอบหลก
ขบเคลอนไปสคณคาในมมมองของลกคา
- คณคาvs.ตนทนในสายธารคณคา- ทำกระบวนการใหสอดคลองกบ ตนทนเปาหมาย- การปรบปรงแบบตอเนอง
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
373การกำหนดตนทนเปาหมาย
โครงการรเรมปรบปรง กระบวนการ ในสายธารคณคา
ผลประโยชน
เพมกระบวนการขายผานเวบเปนอกหนง กระบวนการปอนคำสงซอ โดยชวยใหลกคาสงสนคาทางอนเทอรเนตได
ฝายบรการลกคา ระบบสารสนเทศ
ทำใหตนทนของกระบวนการบรการลกคาลดลง ทำใหกระบวนการปอนคำสงซอ ทงหมดเรยบงายขน และเหนไดชดขนสำหรบลกคา
ออกแบบผลตภณฑใหมอกครงเพอไมตอง ปรบแตงฮารดแวรทซบซอน และแนะนำการ ปรบแตงดวยซอฟตแวร
วศวกรรมการออกแบบ จดซอ เซลลการผลต (SMT และ Hand Load) ประกนคณภาพ
เพมคณคาสำหรบลกคา ลดตนทนวสด ปรบใหการผลตเรยบงายขน ผลตภณฑ มคณภาพดขน ของเสยลดลง การตรวจสอบ/ทดสอบงายขน
ทำงานกบผจดสงวตถดบในปจจบนเพอ ลดตนทนของวสดขาเขาโดยการใชวธการ ของลน เวลานำทสนลง และระบบแบบดง ยกเลกการจดซอแบบผลกจาก MRP ทำให ภาชนะบรรจเปนมาตรฐาน
จดซอ ตนทนวสดลดลง สนคาคงคลงลดลง การบรการจากผจดสงวตถดบดขน สนคาลาสมยและของเสยลดลง และมกระบวนการทเรยบงายมากขน
ทำการปรบปรงภายในเซลล SMT เพอ ลดความสญเปลา จดตารางเวลาใหสมดล และขจดตนทนการทำงานลวงเวลา
เซลล SMT ตนทนลดลง เวลานำลดลง สนคาคงคลง ลดลง งานทเปนมาตรฐาน และการใช กำลงการผลตไดอยางสมดล
ทำการปรบปรงกระบวนการภายในเซลล ประกอบเพอลดความสญเปลาและจดตารางเวลาใหสมดล จดการฝกอบรมขามสายงานภายในเซลล
ประกอบและ Burn-in ตนทนลดลง เวลานำลดลง สนคาคงคลงลดลง งานทเปนมาตรฐาน การใชกำลง การผลตทสมดล และมความยดหยน เพมขน
ยกเลกธรกรรมตางๆ (โดยใชแนวทางของ เสนทางการพฒนา) ในการจดซอ วางแผน การผลต ควบคมระดบพนทปฏบตงาน จดสง รบเขา จดทำใบแจงหน และควบคม สนคาคงคลง
จดซอ เซลลการผลต จดสง บญช และระบบ สารสนเทศ
ลดตนทน ทำใหพนกงานมเวลามากขน ยกเลกรายงาน ลดการประชมทสญเปลา ขจดขอมลชนำทผด
เรมแนะนำการคดตนทนสายธารคณคา สมาชกทมสายธารคณคาทกคน โดยเฉพาะ ฝาย บญช ระบบสารสนเทศ และฝายจดการ
ยกเลกธรกรรม ปรบใหกระบวนการ เรยบงายมากขน ใหขอมลเกยวกบตนทน ทแมนยำ ทำใหนกบญชมเวลามากขน
ขยายขอบเขตของการสนบสนนเชงเทคนค เพอสนบสนนผลตภณฑ ZX12 และใชซอฟตแวรปรบแตง เพมชวโมงการทำงาน และขยายความลกของกระบวนการสนบสนนเชงเทคนคเพอเพมคณคาในมมมองลกคา เรมโครงการดานการผลตทมพนฐานอยท ความยดหยนและความงายของการใชงาน ของตระกล ZX12 เนนไปทการสนบสนน เชงเทคนคของบรษทและนวตกรรมของ ผลตภณฑ
สนบสนนเชงเทคนค ขายและการตลาด บรการลกคา สนบสนนเชงเทคนค
ใหคณคาเพมเตมแกลกคาในรปแบบทเปนเอกลกษณสำหรบ BMA Inc. เพมยอดขาย เพมสวนแบงตลาด เพม ชอเสยงของบรษท และเพมคณคาใน มมมองของลกคา
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
378 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
บทสรป
การกำหนดตนทนเปาหมายเปนเครองมอททรงพลงสำหรบการปรบปรงดวย
ลน กระบวนการของการกำหนดตนทนเปาหมายจะบรณาการสายธารคณคาทงสาย
เขาดวยกนและมงความสนใจของทงทมใหอยทความจำเปนของการขบเคลอนธรกจ
จากคณคาในมมมองของลกคา แมวาการกำหนดตนทนเปาหมายจะเปนเครองมอทม
แบบแผนซงออกแบบมาเพอนำสมาชกทมจากความเขาใจเกยวกบคณคาในมมมอง
ของลกคาไปสการสรางแผนการดำเนนการทใชงานไดจรง จดประสงคเบองตนของการ
กำหนดตนทนเปาหมายกคอการกระตนใหเกดการปรบปรงแบบขามสายงานภายใน
สายธารคณคา
การกำหนดตนทนเปาหมายจะเปนตว “ปดวงจร” ของการจดการตามสายธาร
คณคา โดยเรมทคณคาในมมมองของลกคาและจดการกบสายธารคณคาทงสาย รบร
ถงความจำเปนของการขยายธรกจและการสรางผลกำไรทสงเปนพเศษ นำไปสการ
ปรบปรงแบบขามสายงานในรปแบบททำไดจรง นบเปนกระบวนการทไมรจบในการมง
สความสมบรณแบบ บรษทลนจะกาวไปไกลกวาการปรบปรงแบบสมๆ และใชวธการ
กำหนดตนทนเปาหมายเพอกระตนการเปลยนแปลงแบบถอนรากถอนโคนและตอเนอง
ซงมงเปาหมายทการเพมคณคาในมมมองของลกคาและสรางรายไดใหเปนจำนวนมาก
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
379การขยายสายธารคณคา
ออกไปภายนอกกำแพงขององคกร
บทท 17
การขยายสายธารคณคา
ออกไปภายนอกกำแพงขององคกร
เนอหาจนถงตอนนไดกลาวถงสายธารคณคาเหมอนกบวาประกอบดวยเพยง
กจกรรมททำภายในกำแพง 4 ดานของโรงงานเราเทานน แตในมมกวางทสด สายธาร
คณคาประกอบไปดวยกจกรรมทงหมดตงแตการขดสนแรในดน การถลงแรวตถดบทจะ
ใชผลตผลตภณฑ ไปจนถงการจดสงผลตภณฑใหกบผบรโภคปลายทางทรานทองถน
ของเขา และอาจรวมถงการรไซเคลผลตภณฑหรอวสดอกดวย บรษทของเรามตำแหนง
อยจดใดจดหนงในสายธารคณคาทมขอบเขตกวางขวางน ในบทน เราจะขยายนยาม
ของเราใหครอบคลมถงผจดสงวตถดบทางตนนำและลกคาทางปลายนำของบรษท
จดประสงคจะเหมอนกบบทกอนๆ คอ ทำอยางไรทจะปรบรปรางและใหนยามความ
หมายกบการวดผล การจดการและการควบคมการสรางคณคาแบบลน ผจดสงวตถดบ
ของเรา ลกคาของเรา และองคกรของเราเอง ลวนมสวนชวยสรางคณคาใหกบประโยชน
ของลกคารายสดทาย
ทบทวนเกยวกบสายธารคณคาแบบลน
ตามทเราไดอธบายไวในชวงตนของหนงสอเลมน แนวคดแบบลนมหลกการ
พนฐานอย 5 ขอ ดงทแสดงไวในภาพท 17.1
คณคา: ลนนนเกยวกบการสรางคณคาใหลกคา การสรางคณคาหมายถงการ
ทำความเขาใจวาลกคาตองการอะไร ซงอาจแตกตางไปจากผลตภณฑทเรานำเสนออย
มาก การพจารณาคณคาจากมมมองของลกคาอยางจรงจง จะชวยเปนพนฐานใหกบ
การออกแบบผลตภณฑและการออกแบบกระบวนการทมประสทธผลมากขน
สายธารคณคา: คณคาจะจดสงโดยผานทางสายธารคณคา ซงจนถงจดน เรา
ไดนยามไววาเปนกจกรรมทงหมดทบรษทลนไดทำเพอสรางและจดสงผลตภณฑหรอ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
380 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
บรการ นบจากการรบคำสงซอ จนถงการจดสงไปถงมอของลกคารายถดไป บางกจกรรม
ทดเหมอนวาจะสรางคณคาจากมมมองของแตละบคคล อาจไมไดสรางคณคาในมมมอง
ของสายธารคณคาทมขอบเขตกวางกวานน ยกตวอยางเชน ความพยายามของเราในการ
ปรบปรงการไหลและลดสนคาคงคลงภายในบรษทของเรา อาจสงผลใหสนคาคงคลงของ
ลกคาและผจดสงวตถดบของเราสงขน ซงโดยสทธแลว ทำใหคณคาของสายธารคณคา
ในวงกวางลดลง การพจารณาสายธารคณคาในวงกวางขนและพจารณาตลอดเสน
ทางการไหลทงหมดจะนำไปสการประหยดทมากขน การไหลทดขน และคณคาทเพมขน
การไหลและการดง: แนวคดแบบลนเรยกรองใหงานไหลอยางราบรนจากการ
รเรมโดยการดงดวยอปสงคของลกคา การผลตทางดานตนนำไมควรจะเกดขนจนกวา
จะมการรองขอจากปฏบตการทางดานปลายนำ แนวคดแบบนขดแยงกบแนวคดแบบ
ดงเดมของการผลตครงละมากๆ ซงมงทจะผลตเปนชดขนาดใหญ เพอใหไดตนทน
ชนสวนตอหนวยตำทสด หลกการนยงนำไปใชกบสายธารคณคาทกวางกวานนไดดวย
เชนกน กลาวคอ ทจดเชอมตอระหวางผจดสงวตถดบและลกคาของเรา ซงการไหล
ภายในบรษทมกไดรบการขดจงหวะจากศนยกระจายสนคาและคลงรบสนคาขนาดใหญ
ความสมบรณแบบ: เราสามารถนยามความสญเปลาไดวาเปนทกสงทกอยาง
ทขดขวางการไหลของคณคาทราบรนผานสายธารคณคา นรวมถงวธการทลกคาใช
ผลตภณฑในสายธารคณคาของลกคาเองดวย กลาวคอ ผลตภณฑใชงานไดดเพยงใดใน
สายธารคณคาของเขา และมการไหลของการจดสงผลตภณฑสกระบวนการผลตของเขา
อยางราบรนเพยงใด นอกจากนนยงรวมไปถงความราบรนของผจดสงวตถดบในการ
ตอบสนองตออปสงคอกดวย เปาหมายของลนคอการสรางการไหลทตอเนองและ
สมบรณแบบตลอดทงสายธารคณคาตามการดงของลกคา ในตอนนเราจะขยาย
ขอบเขตใหครอบคลมถงผจดสงวตถดบและลกคาของบรษทแบบลนดวย
ภาพท 17.1 หลกการของลน
สายธารคณคา
คณคา การไหลและการดง
บคลากรทไดรบมอบอำนาจ ความสมบรณแบบ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
381การขยายสายธารคณคา
ออกไปภายนอกกำแพงขององคกร
การมอบอำนาจให: ลนเรยกรองใหบคลากรทกคนในสายธารคณคามง
ความสนใจไปทการรกษาระดบการไหลและกำจดความสญเปลา เพอใหบรรลเปาหมาย
น บคลากรจะตองไดรบขอมลทถกตองเกยวกบการไหลและความสญเปลาอยางทนเวลา
พวกเขาตองรวธการแกไขปญหาทขดขวางการไหลและกอใหเกดความสญเปลา พวก
เขาจะตองไดรบมอบอำนาจใหจดการแกไขปญหาเหลานและทำงานอยางตอเนองเพอ
ปรบปรงการไหลและกำจดความสญเปลา ความสามารถของลนในการทำใหมเวลาวาง
พรอมใชงานมากขนในรปแบบของการผลตหลก วศวกรรม ระบบบญช และทรพยากร
อนๆ ชวยสรางโอกาสในการนำทรพยากรเหลานไปใชเพอสรางคณคาของลกคาให
มากขนและมากขนอก การมงสความสมบรณแบบไมสามารถจะสำเรจไดโดยการ
ทำงานของผจดการเพยงอยางเดยว พนกงานทกคนตองมสวนรวมและไดรบมอบอำนาจ
ทจะบรการลกคา สรางคณคาเพมขน กำจดความสญเปลา และเพมความสามารถใน
การทำกำไร เมอพนกงานทไดรบมอบอำนาจเหลานทำงานรวมกนกบเพอนรวมงานทว
ทงสายธารคณคาในวงกวางจะกอใหเกดศกยภาพใหมททรงพลงสำหรบการปรบปรง
แบบถอนรากถอนโคน บทบาทของลนนอกกำแพง 4 ดานของโรงงานเกยวของกบการ
ทำใหบทบาททโดยปกตแลวเปนตวกำหนดขอบเขตระหวางองคกรของแตละบรษทไมม
เสนแบงทชดเจน
ภาพของสายธารคณคาแบบขยาย
เสนทางการไหลแบบดงเดมของสายธารคณคาประกอบไปดวยกระบวนการ
ของหนาทตางๆ ทตอเนองกน คอ
ฝายการตลาดพจารณาความตองการของลกคา
ฝายขายทำงานรวมกบฝายจดซอของลกคาเพอรบคำสงซอ
ฝายวศวกรรมออกแบบผลตภณฑและกระบวนการตามขอเรยกรองทไดรบ
จากฝายขาย
ฝายจดซอทำการจดหาวสดทจำเปนในการผลตผลตภณฑใหไดตามราย-
ละเอยดขอกำหนดทางวศวกรรม
ฝายการผลตทำการผลตผลตภณฑตามรายละเอยดขอกำหนดทไดรบจาก
ฝายวศวกรรม
✤
✤
✤
✤
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
382 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ฝายลอจสตกสรบวตถดบจากผจดสงวตถดบและจดเกบและจดสงผลตภณฑ
ฝายบรการสนบสนน เชน ฝายทรพยากรมนษย ฝายบญช และฝายระบบ
สารสนเทศทชวยจดหาการไหลของขอมลและการบรหารเพอการดำเนนการ
สายธารคณคา
แตเดม จดเชอมโยงหลกระหวางลกคาและผจดสงวตถดบจะเปนระหวางฝาย
ขายของบรษทผจดสงวตถดบและฝายจดซอของบรษทลกคา ดงทแสดงในภาพท 17.2
ซงแสดงตวอยางของบรษททเปนกรณศกษาของเรา (ECI) จดตดตอทมเพยงจดเดยวน
กอใหเกดปญหากบการไหลของขอมลระหวางบรษทลกคาและบรษทผจดสงวตถดบ
ปญหานจะรายแรงมากเปนพเศษในเสนทางการไหลของขอมลเกยวกบความตองการ
ของลกคาทถก “กรอง” โดยจดตดตอของฝายขาย กอนสงตอไปถงวศวกรซงจำเปนตอง
รอยางเฉพาะเจาะจงวาความตองการเหลานนเปนอยางไร สงทซบซอนกวานนอก คอ
กรณซงมเทคโนโลยหลกอยทผจดสงวตถดบซงอยทางตนนำของจดตดตอโดยตรง
เพอให ECI แกไขปญหาเกยวกบการไหลของขอมลเหลานได ECI จะตอง
มองบทบาทของตนภายในสายธารคณคาโดยรวมในรปแบบทแตกตางจากเดม แทนท
จะกรองขอมลโดยผานทางฝายขาย จะตองมเครอขายความสมพนธระหวางผจด-
สงวตถดบและลกคา เพอชวยใหเกดการแลกเปลยนขอมลอยางรวดเรวและโดยไมเกด
ตนทน ไมวาบคลากรอยทใดในลำดบชนของสายธารคณคา ดงนน วศวกรททำงานกบ
ผจดสงวงจรของ ECI อาจตองทำบทบาทหลกในการออกแบบผลตภณฑใหมของ
✤
✤
ภาพท 17.2 จดเชอมตอระหวางลกคา-ผจดสงวตถดบท ECI แบบดงเดม
วงจร/แผนวงจร สวนประกอบ อเลกทรอนกส ผลตภณฑไฟฟา
หนาทอนๆ หนาทอนๆ หนาทอนๆ
วศวกรรม ฝายขาย ฝายจดซอ วศวกรรม ฝายขาย ฝายจดซอ วศวกรรม
ฝายขาย ฝายจ
ดซอ ฝายขาย ฝา
ยจดซ
อ
ความตองการของลกคา
มการสงตอมากเกนไป
เทคโนโลยหลก
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
384 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ภาพท 17.3 สายธารคณคาแบบขยาย - หนาทซงผสมผสานเขาดวยกน
ตวอยางของการรวมมอมดงน:
ขจดสงทซำซอน
- สนคาคงคลงของสนคาสำเรจรปและวตถดบทบรษทผจดสงวตถดบและ
บรษทลกคา
- บญชเจาหนและลกหนทบรษทผจดสงวตถดบและบรษทลกคา โดย
เปลยนมาใชรปแบบการชำระเงนผานอเลกทรอนกสแทน
- ความสามารถในการออกแบบผลตภณฑ
- ระบบสารสนเทศทซำซอน โดยเปลยนมาบรณาการขามบรษท
- เจาหนาทฝายขายและจดซอทซำซอนกนในการดำเนนการคำสงซอ โดย
เปลยนมาใชบทบาทของการจดการความสมพนธสำหรบหนาทเหลาน
- ปรบใหลอจสตกสเรยบงายขนโดยการจดใหมการประกอบชนสวนของ
ผจดสงวตถดบรายหลกทศนยการผลตของลกคาเพมมากขนจากเดม
ปรบปรงการไหลของขอมลสารสนเทศโดยการจดเรยงหนาทใหสอดคลอง
กน นบจากลกคาของบรษทเราไปจนถงผจดสงวตถดบ
✤
✤
วงจร/แผนวงจรสวนประกอบอเลกทรอนกส
ผลตภณฑอเลกทรอนกส
- สนคาคงคลง- ลอจสตกส- ระบบสารสนเทศ- การดำเนนการคำสงซอ/ การจดหา- บญชลกหน/เจาหน- เทคโนโลย- ความสามารถหลก- การออกแบบผลตภณฑ- การสรางสวนประกอบ
- สนคาคงคลง- ลอจสตกส- ระบบสารสนเทศ- การดำเนนการคำสงซอ/ การจดหา- บญชลกหน/เจาหน- เทคโนโลย- ความสามารถหลก- การออกแบบผลตภณฑ- การสรางสวนประกอบ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
388 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ตนทนสง คณคาตำ หนาทนมคณคาตำและมตนทนแพง ควรจะ
พจารณากำจดออกไป ถาจำเปนตองคงไวกควรจะพจารณาการจดจาง
จากภายนอกสายธารคณคา
ตนทนสง คณคาสง ตำแหนงนสอถงแนวทางการดำเนนการทแตกตางกน
ขนอยกบวาอยดานบนหรอดานลางของเสนทแยงมม ถาอยดานบนของ
เสนทแยงมมกควรถอวากระบวนการนเปนความสามารถหลกของบรษทท
กำลงประเมน ถาอยดานลาง หมายความวาตนทนของการใหบรษททกำลง
ประเมนอยดำเนนการกระบวนการทมคณคาสงน มตนทนสงเกนไป สงท
ทำไดคอการใหสมาชกพนธมตรในสายธารคณคาทมความสามารถหลก
ดานนชวยจดการกระบวนการนแทน
ตนทนตำ คณคาตำ ตำแหนงนกสอถงแนวทางการดำเนนการทแตกตาง
กน ขนกบวาอยดานลางหรอดานบนของเสนทแยงมม เมออยดานบน
สมาชกของสายธารคณคาทมความสามารถหลกควรจะทำกระบวนการน
ถาอยดานลาง กควรขจดกระบวนการนหรอซอจากผจดสงวตถดบภายนอก
สายธารคณคา
เมอไดอธบายวธการไปแลว เรากพรอมทจะพจารณาวาจะนำไปใชงานอยางไร
ในบรษทหนงในสายธารคณคา เราจะใชตวอยางของ ECI เพอแสดงวธการขางตน
สำหรบ ECI ยทธศาสตรทตองใชนนชดเจนมาก ECI ควรทมกำลงในการ
สรางความเปนพนธมตรกบลกคา โดยมงไปทจดแขงของตนทเพมคณคา การออกแบบ
ผลตภณฑและกระบวนการ และในการประกอบขนสดทายและการสนบสนนเชงเทคนค
ECI ควรแสวงหาหนทางสรางโอกาสในการออกแบบผลตภณฑทเพมคณคารวมกน
ซงรวมเอาความสามารถเชงเทคนคทเปนเลศในการออกแบบสวนประกอบอเลกทรอนกส
และการประกอบของบรษท ในเรองน ECI ควรหาโอกาสทำหนาทการออกแบบหลกๆ
ใหกบพนธมตรและรวมสวนประกอบจากผจดสงวตถดบรายอนๆ เขากบสวนประกอบ
ของ ECI เพอทำใหกระบวนการประกอบของลกคาลดลง นเปนการใชประโยชนจาก
จดแขงดานการประกอบชนสวนอเลกทรอนกสของ ECI
ECI ควรหาแนวทางทจะจางผลตหรอจดซอแผนวงจรทมาพรอมวงจรบรรลแลว
ซงผลตโดยผจดสงวตถดบทมความสามารถหลกในเรองการบรรจแผนวงจร เพราะ 40%
✤
✤
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
394 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
บทสรป
ในบทนเราไดสำรวจกระบวนการสรางคณคาภายนอกบรษทลนโดยการขยาย
นยามของสายธารคณคา เมอองคกรพฒนาสวสาหกจแบบลน มมมองของพวกเขาตอ
สายธารคณคากจะขยายไปไกลกวากำแพง 4 ดานของตนเอง พวกเขาจะสรางความ
สมพนธทใกลชดกนและรวมมอกนกบผจดสงวตถดบ ลกคา และหนสวนอนๆ ทเปน
บคคลท 3 ความสมพนธเหลานนำไปสการสอสารระหวางเพอนรวมงานทใกลชดกน
มากขนในทวทงสายธารคณคา ซงนำไปสการกำจดความสญเปลา การไหลทปรบปรง
ดขน และคณคาของลกคาทเพมขน
เราไดแสดงใหเหนแลววาการวาดแผนผงสายธารคณคาในระดบมหภาคจะ
สามารถชวยในการระบจดทมการสรางคณคาภายในบรษท ผจดสงวตถดบ และลกคา
ดวยการทำงานรวมกน การปรบปรงและการประหยดอยางมนยสำคญเกดขนในสายธาร
คณคาทงสายและการไหลของผลตภณฑ ซงขจดความซำซอนของสนคาคงคลงและ
หนาท งานตางๆ ขจดอปสรรคทขวางเสนทางการไหลของขอมลระหวางบรษท และนำ
ทรพยากรของสายธารคณคามาใชงานใหเกดคณคาสงสดในกระบวนการผลต ออกแบบ
ลอจสตกสและบรหาร
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
395การวนจฉยการบญชแบบลน
บทท 18
การวนจฉยการบญชแบบลน
ในบทท 2 เราไดกลาวถงแนวคดของเสนทางการพฒนาการบญชแบบลน บท
ทเหลอของหนงสอเลมนจะนำเสนอวธการของการบญชแบบลนซงไดแนะนำไปแลว
เรองทเหลอทตองอธบายคอวธการเรมตนบนเสนทางการบญชแบบลน ซงหมายถงการ
ประเมนวากระบวนการบญชและกระบวนการควบคมของบรษทอยทจดใดบนเสน-
ทางการพฒนา และพฒนาขนตอนในการกาวตอไปจากจดน สงทจำเปนคอเครองมอ
การวนจฉย บทนจะกลาวถงเครองมอนซงถกสรางขนมาตามความตองการของบรษทท
ตองการรสถานะของตนเองบนเสนทางการพฒนาสการบญชแบบลน
ทบทวนเสนทางการพฒนา
เสนทางสการบญชแบบลนจะคขนานไปกบเสนทางของการผลตแบบลน ภาพ
ท 18.1 แสดงใหเหนความกาวหนาเปนขนสำหรบการผลตแบบลน
ภาพท 18.1 เสนทางการพฒนาการบญชแบบลน
เราไดอธบายขนตอนเหลานอยางละเอยดในบทท 2 และรายละเอยดของทง 3
ชวงเปนหวขอของบทกอนๆ แลว คำถามสำคญคอ:
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
396 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
1. สำหรบการเงนและการบญชแตละดาน เราอยทจดใด
2. จากจดนทเราอย เราตองการไปทจดใด
3. ขนตอนทตองดำเนนการเพอกาวจากจดทเราอยไปยงจดทเราตองการจะไป
มอะไรบาง
รปแบบดงกลาวชวยใหเรามแนวทางการวนจฉยทมแบบแผนในการพจารณา
คำถามเหลาน โดยวดวาแตละสวนของการบญชและการเงนอยทจดใดระหวางการ
จดการธรกจแบบดงเดมและการจดการธรกจแบบลน
ภาพรวมของเครองมอการวนจฉย
สงแรกทตองทำเมอจะเรมตนบนเสนทางของการบญชแบบลนคอการจดทำ
แผน เราตองการเขยนผงเสนทางทงหมดทจะกาวตามเสนทางการพฒนาสการจดการ
ธรกจแบบลน
การวเคราะหพนฐาน
การวนจฉย
การนำรองดวยเซลลลน
จดการตามสายธารคณคา
วสาหกจแบบลน
ภาพท 18.2 จดทำแผนดำเนนการสำหรบการบญชแบบลน
ดงทเราแสดงในภาพท 18.2 ขนแรกในการจดทำแผนการนคอการวเคราะห
พนฐานของจดทเราอย วธทดทสดในการหาขอมลนคอการใชเครองมอวนจฉยทครอบ
คลมทกดาน จากผลลพธของการวนจฉย เราอาจพบวาบรษทพรอมทจะกระโดดไปขาง
หนาแลวในบางดาน ขณะทจะตองเรมตงแตจดเรมตนในบางดาน แบบวนจฉยจะแบง
เสนทางการพฒนาออกเปน 4 ขน คอ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
399การวนจฉยการบญชแบบลน
ผานรายการบญชแรงงานและวสดหลายๆ ครงตามกระบวนการผลต มา
เปนการพงพากลไกควบคมดวยสายตา การมสนคาคงคลงคงทอยในระดบ
ตำ และมชวงเวลานำสนโดยการควบคมดวยการผลตแบบลน
การบญชการจดการ (Management Accounting) เปลยนจากการอง
ผลลพธ/ขอมลในอดตเพอวดผลและควบคมสมรรถนะ มาเปนการใชมาตร-
วดแบบคาดการณและองเหตและผล จากฝายมาสสายธารคณคา และจาก
ทองตนทนมาสการองคณคา
สนบสนนการแปลงสภาพสลน เปลยนจากมออาชพดานการเงนและ
รายงานการเงนจากการองทผลลพธ มาสผสนบสนนภายในของโครงการ
รเรมลนทนำทางโครงการปรบปรง ใหความรเรองความสญเปลาและ
ประโยชนของลน และใหขอมลในเวลาจรงททมปฏบตการนำไปดำเนนการได
✤
✤
ตารางท 18.4 การวนจฉยแตละดานของการบญชแบบลน
บญชเจาหนและการจดหา
บญชลกหน
การอนมตและการตกลงใหดำเนนการตอ
การปดบญชสนเดอน
ตนทนวสด
ตนทนแรงงานและโสหยการผลต
การตดตามสนคาคงคลง
การคดตนทนผลตภณฑ
การจดเรยงยทธศาสตรของบรษทใหสอดคลองกบเปาหมายของลน
มาตรวดสมรรถนะการปฏบตงาน
การจดทำงบประมาณและการวางแผน
การจดการความสามารถในการทำกำไรของผลตภณฑ
บทบาทของบคลากรการเงน
การปรบปรงอยางตอเนอง
การมอบอำนาจใหและการเรยนร
ประโยชนเชงการเงนของการเปลยนแปลงลน
องคกรสายธารคณคา
คณคาในมมมองของลกคาและการกำหนดตนทนเปาหมาย
การใหรางวลและการใหการยอมรบ
การบญชการเงน
การบญชการปฏบตการ
การบญชการจดการ
สนบสนนการแปลงสภาพสลน
การจดการธรกจ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
401การวนจฉยการบญชแบบลน
ภาพท 18.3 ภาพของผลลพธการวนจฉยโดยรวม
ตารางท 18.5 การกรอกแบบสอบถามวนจฉย
แบบสอบถามดานการบญชการควบคมและการวดผล
ขอแนะนำ1. อานสภาพองคกรทง 4 ลกษณะใหรอบคอบ ประโยคดานซายมอคอระดบ 1-2 ประโยคท 2 จะครอบคลมระดบ 3-4 ประโยคท 3 ครอบคลมระดบท 5-6 และประโยคดานขวามอคอระดบ 7-8 2. ประเมนลกษณะองคกรในสถานะปจจบนของคณเองอยางซอสตยตามประโยคทง 4 โดยทำเครองหมาย X (ทชอง 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8) บนตวเลขทสอถงสถานะปจจบนของคณไดอยางดทสด
ถาคณใชคอมพวเตอร เปลยนตวเลขทคณเลอกใหกลายเปน X ในแถว “ปจจบน” ถาคณทำการวเคราะหดวยมอ ใหเขยนตวเลขทสอดคลองกบตวเลอกของคณในชอง “ปจจบน” ทางดานขวามอ
3. เลอกวาคณตองการใหองคกรกาวไปถงจดใดในอนาคตทคาดการณไวอยางสมเหตสมผล โดยการทำ เครองหมาย O บนเกณฑ (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8) เปาหมายนควรจะนาทาทาย แตกสามารถเปนไปไดจรง
ถาคณใชคอมพวเตอร เปลยนตวเลขทคณเลอกใหกลายเปน O ในแถว “อนาคต” ถาคณทำการวเคราะหดวยมอ ใหเขยนตวเลขทสอดคลองกบตวเลอกของคณในชอง “อนาคต” ทางดานขวามอ
เพอใหเหนภาพ แผนผงดงตอไปนแสดงตวอยางการตอบโดยทวไปทใชได:
ปจจบน 1 2 X 4 5 6 7 8
อนาคต 1 2 3 4 O 6 7 8
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
403ผงเชอมโยงการวดผลสมรรถนะ
บทท 19
ผงเชอมโยงการวดผลสมรรถนะ
ในบทท 3 และ 8 เราไดอธบายถงมาตรวดหรอการวดผลชดหนงเพอใชเปน
ชดเรมตนสำหรบผผลตแบบลน เราไดนำเสนอมาตรวดเหลานในระดบเซลล สายธาร
คณคา และระดบโรงงานในรปของตวอยางมาตรวดประเภททสนบสนนเปาหมายลน
และทบรษทแบบลนเปนจำนวนมากพบวามาตรวดเหลานเปนประโยชนในการรกษา
โครงการลนของตน เราไมอาจกลาวอางไดวามาตรวดเหลานเปนมาตรวดทดทสด หรอ
เปนมาตรวดประเภทเดยวทใชได ชอวา “ชดเรมตน” สอวาบรษทจะดดแปลงมาตรวด
เพอเหมาะสมกบสถานการณเฉพาะของตน ในบทนเราจะพฒนาวธการและเหตผลใน
การปรบแตงมาตรวดเหลาน
บทนจะเนนไปทหวขอทวๆ ไปดงตอไปน:
โครงสรางของการวดผลสมรรถนะ
การสรางมาตรวดสมรรถนะชดเรมตน
ขนตอนการพฒนามาตรวดสมรรถนะในบรษทของคณ
โครงสรางของมาตรวดสมรรถนะ
ดงทเราไดยำหลายครงแลววา กระบวนการวดผลและควบคมแบบดงเดมไม
สามารถใชการในสภาพแวดลอมแบบลนได เพอจะคนหาวาควรวดผลอะไร เราตองคด
พจารณาเกยวกบกระบวนการวดผลและควบคม โดยนยามคณลกษณะของมาตรวดทด
และพฒนาหลกการชดหนงทสามารถแปลงมาเปนโครงสรางได จากนนจงสามารถนำ
โครงสรางนไปใชไดกบทกสถานการณ หวขอสวนนจะวางโครงสรางนออกมา
✤
✤
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
404 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
คำถามสำคญเกยวกบการวดผลและการควบคม
เพอจะใหเปนประโยชน โครงสรางของเราตองสนบสนนการตอบคำถาม
ดงตอไปน ทไดเขยนเปนรายการไวในภาพท 19.1
คำถามมดงน:
จะวดผลอะไร
จะวดผลถเพยงใด
จะควบคมอยางไร
✤
✤
✤
คำถามหลก
จะวดผลอะไร
จะวดผลถเพยงใด
จะควบคมอยางไร
- เปาหมายเชงยทธศาสตร เปาหมายของสายธารคณคา และของเซลล
- ปจจยขบเคลอนสมรรถนะ
- ความเรวของการเปลยนแปลง
- เวลาการตอบสนองของระบบตอการเปลยนแปลง
- ความจำเปนของการตอบสนองอยางรวดเรว
- เวลาการตอบสนองของระบบตอการเปลยนแปลง
ภาพท 19.1 คำถามหลกเกยวกบการวดผลและการควบคม
จะวดผลอะไร
จำเปนตองใชมาตรวดตดตามสมรรถนะของระบบทสมพนธกบสงทคาดหวง
ดงนน เราสามารถระบกฎทวไปไดวาจดประสงคของมาตรวดคอการตดตามสมรรถนะ
โดยเปรยบเทยบกบเปาหมายทไดกำหนดไวอยางเฉพาะเจาะจงสำหรบระบบนน เปา-
หมายควรจะระบผลลพธทเฉพาะเจาะจงและกรอบเวลาทตองการ ตวอยางของเปา-
หมายแบบดงกลาว คอ “ฉนวางแผนจะลดนำหนก 10 ปอนดภายใน 2 เดอน” นเปนเปา-
หมายทดเพราะมนระบอยางเฉพาะเจาะจงวาจะตองบรรลสงใดและเมอใด นอกจากนน
เรายงสามารถระบเปาหมายรอง เชน “ลด 5 ปอนดใน 1 เดอน” หรอ “ลด 1.25 ปอนด
กอนสนสปดาห” และอนๆ มาตรวดจะแสดงขอบเขตของเปาหมายทไดบรรลแลว คอ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
405ผงเชอมโยงการวดผลสมรรถนะ
ถาบอกวาจะตองทำอะไร และทำใหเสรจภายในเวลาใด เรากสามารถสรางมาตรวดเพอ
พจารณาวาเราไดบรรลเปาหมายนนหรอไม
องคกรแบบลนจะดำเนนการในรปของทม และจะไมดำเนนการเปนรายบคคล
มาตรวดของเราควรเนนไปทความสำเรจของทมในการบรรลเปาหมายเหลาน ทมท
เกยวของกนซงประกอบกนเปนองคกรแบบลนคอสายธารคณคาและเซลล อยางไร
กตาม เรายงไมไดนยามสงทควรจะวดผลอยางเตมท เพราะเรายงไมไดนยามสงทองคกร
พยายามจะบรรล เปาหมายเหลานจะถกกำหนดในยทธศาสตรของวสาหกจทโครงสราง
แบบลนกำลงทำงานอย ยทธศาสตรจะกำกบทศทางขององคกร มนจะนยามเปาหมาย
และมาตรวดระดบรองทงหมด ยกตวอยางเชน ยทธศาสตรอาจนยามการเตบโตของ
ยอดขายและสวนแบงตลาดในปทกำลงจะมาถงจากการขายผลตภณฑใหมใหลกคา
กลมเดม จากนน ยทธศาสตรนกจะนยามเปาหมายของสายธารคณคาแตละสายและ
เซลลแตละเซลลในบรษทนน
อยางไรกตาม เพอจะใหบรรลเปาหมาย การทำเพยงแคตดตามผลลพธทบรรล
เพยงอยางเดยวคงไมพอเพยง ทกทมจะตองประสบความสำเรจตามเปาหมายของ
ตนเอง ถาจะใหบรรลยทธศาสตรโดยรวม เหมอนเชนในกองทพ ทกๆ หนวยรบจะตอง
บรรลเปาหมายของตนเพอจะใหภารกจโดยรวมประสบความสำเรจ เมอยกตวอยางตอ
จากกรณการลดนำหนก ถาเราอยากใหแนใจไดวาจะลดนำหนกได 10 ปอนดภายใน 2
เดอนจรงๆ เรากจำเปนตองนยามสงทจะตองเกดขนเพอทำใหสามารถลดนำหนกไดจรงๆ
ผลลพธทไดคอสงทเราเรยกวาปจจยขบเคลอนสมรรถนะ ในกรณนปจจยทขบเคลอน
การลดนำหนกคอจำนวนแคลลอรทรบเขา หกลบกบปรมาณแคลลอรทเผาผลาญได
ผลลพธความแตกตางทไดจะกำหนดปรมาณและความรวดเรวของการลดนำหนก และ
ปจจยวกฤตสความสำเรจ คอ การลดอาหารและการออกกำลงกาย ถาผมตองการจะ
ลด 10 ปอนด ผมจะตองบงคบวนยในตารางเวลาประจำวนของผมใหเพยงพอทจะบรรล
เปาหมายการลดนำหนกได ยกตวอยางเชน ผมอาจตดสนใจวาโครงการลดนำหนกนน
หมายถงการวง 3 ไมลตอวนบนเครองวง และจำกดอาหารท 1,500 แคลลอรตอวน สง
เหลานถกเรยกวาปจจยวกฤตสความสำเรจ ซงเปนสงทขบเคลอนความสำเรจตามเปา-
หมายการลดนำหนกของผม และตองวดผลนเปนประจำ ซงสำหรบกรณตวอยางนคอ
วดผลทกวน เพอใหแนใจไดวาเปาหมายโดยรวมจะบรรลผล ดงนน เราจะตองวดทง
ผลลพธ (การลดนำหนก) และปจจยทขบเคลอนผลลพธนน หรอสาเหตททำใหนำหนก
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
406 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ลดลงได ถาเราตองการยำใหแนใจไดวาบรรลเปาหมายแลว ในกรณน เราสามารถ
ตรวจสอบนำหนกของเราไดทกสปดาหเพอตอบคำถามวา ความคบหนาของเราเปน
อยางไร เราวดผลการออกกำลงกายและปรมาณแคลลอรทกๆ วน คอ วนนเราไดวง 3
กโลเมตรหรอไม เราบรโภคมากกวา 1,500 แคลลอรหรอไม จากนน ถาเราเหนวาเรา
ไมไดอยบนเสนทางทจะบรรลเปาหมายของเรา เราสามารถเปลยนแปลงโครงการของ
เราได กลาวคอ อาจออกกำลงกายเพมขน บรโภคแคลลอรลดลง หรอทงค
ภาพท 19.2 แสดงสงทเราไดอธบายไวขางตนใหเหนอยางชดเจน นนคอ กระบวน-
การวดผลทเปนเหตและผลทนยามทงมาตรวดของผลลพธทตองการ และสาเหตหรอตวช
วดของผลลพธเหลานน
ปจจยนำเขา ผลลพธกระบวนการ
การควบคม/สาเหต
ภาพท 19.2 การวดผลและการควบคมทเปนเหตและผล
ตอนนเราจะหนมาพจารณาคำถามสำคญขอท 2 คอ จะวดผลถเพยงใด
จะวดผลถเพยงใด
เพอจะจดการกบประเดนน เราตองกลบไปอางองรปท 19.2 ความถของการ
วดผลจะพจารณาไดจากคณลกษณะของกระบวนการทเราตองการควบคมและเปา-
หมายตามคณลกษณะเหลานน ยกตวอยางเชน ถาเราตองการควบคมคณภาพของ
หนวยผลตภณฑทผลตจากกระบวนการผลตโดยมคาเผออยในกรอบทแคบมาก เราก
ตองตดตามหนวยทผลตใหมมาตรฐานตามเปาหมายบอยมากๆ อาจเปนทกๆ วนาท
และจากนนกปรบการควมคมการผลตเพอรกษาคณภาพไวภายในขอกำหนดนนๆ ใน
ทางกลบกน ถาเปาหมายของเราคอการบงชความมประสทธผลของระบบโดยรวมเพอ
เปนพนฐานในการบงชสาเหตรากเหงาของปญหาและเรมตนการเปลยนแปลงโครงสราง
การตดตามวดผลในชวงระยะเวลาทยาวนานกวานนอาจเหมาะสมกวา เชน ทก 1
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
412 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ภาพ
ท 1
9.6
การพ
ฒน
าชดม
าตรว
ดเรม
ตนสำ
หรบ
สายธ
ารคณ
คากา
รผลต
ทวๆ
ไป
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
413ผงเชอมโยงการวดผลสมรรถนะ
ทจรงแลว แผนผงนถกสรางขนมาในบรษทจรงๆ โปรดสงเกตวา ไมใชเรอง
แปลกทมาตรวดและปจจยวกฤตสความสำเรจจะเชอมโยงกบมากกวา 1 เปาหมาย/
มาตรวด ผงการเชอมโยงทคณสรางขนมาสำหรบบรษทของคณนาจะมลกษณะคลาย
กบภาพท 19.6 ในเรองน
ชดของมาตรวดทเปนผลลพธ
ผงการเชอมโยงมผลลพธเปนชดมาตรวดเรมตนซงแสดงในภาพท 19.7 เพอ
การอธบายเรองน ในภาพท 19.7 เราจะแสดงเฉพาะมาตรวดหลก รายการของมาตรวด
หลกและมาตรวดรองทครบถวนถกอธบายไวอยางครบถวนแลวในบทท 3 และ 8
ภาพท 19.7 ชดมาตรวดเบองตนสำหรบการผลตแบบลน
ขนตอนการสรางมาตรวดสมรรถนะในบรษทของคณเอง
หวขอสวนนจะแสดงขนตอนการสรางชดมาตรวดเบองตนสำหรบบรษทของคณ
วธการนใชไดกบทกบรษทในทกอตสาหกรรม ทง 11 ขนตอนแสดงอยในตารางท 19.1
เราจะอธบายแตละขนตอนในหวขอสวนทเหลอของบทน
ประเดนเชงยทธศาสตร
มาตรวดเชงยทธศาสตร
มาตรวดสายธารคณคามาตรวดเซลล/กระบวนการ
- เพมกระแสเงนสด
- เพมยอดขายและ
สวนแบงตลาด
- วฒนธรรมแหงการ
ปรบปรงอยาง
ตอเนอง
- การเตบโตของยอดขาย
- EBITDA
- จำนวนวนของสนคา
คงคลง
- การจดสงตรงเวลา
- ความพงพอใจของ
ลกคา
- ยอดขายตอพนกงาน
- ยอดขายตอคน
- การจดสงตรงเวลา
- เวลาจากทารบถงทาสง
- การผลตไดตามคณภาพ
ตงแตครงแรก
- ตนทนเฉลยตอหนวย
- จำนวนวนของลกหน
คงคาง
- การผลตในแตละ
ชวโมงของวน
- WIP ตอ SWIP
- การผลตไดตามคณภาพ
ตงแตครงแรก
- ความมประสทธผลของ
อปกรณปฏบตการ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
414 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
แมแบบซงแสดงในตารางท 19.2 ใชการไดดมากกบบรษทแบบลน คณสามารถ
นำไปขยายเพอตดฝาผนงเพอเปนเอกสารใชงานสำหรบทมงานได
เราจะมาพจารณาแตละขนตอน เราไดแบงขนตอนออกเปน 3 สวน ตามท
จดการกบยทธศาสตร กบสายธารคณคา และกบเซลล
ตารางท 19.1 ขนตอนการพฒนาชดมาตรวดสมรรถนะสำหรบบรษทของคณ
1. นยามยทธศาสตรธรกจ
2. นยามเปาหมายและวตถประสงคเชงยทธศาสตรของบรษท
3. นยามสายธารคณคา
4. นยามเปาหมายเชงยทธศาสตรทเกยวของกบสายธารคณคา
5. สงทเราตองทำไดดเพอจะบรรลเปาหมายสายธารคณคาเหลาน
6. นยามเปาหมายของสายธารคณคา
7. นยามมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา
8. พจารณามาตรวดสมรรถนะเหลานเทยบกบมาตรวดทใชงานอยในปจจบน
9. ปจจยวกฤตสความสำเรจ (CSF) ในระดบเซลลและกระบวนการ
10. เปาหมายและจดมงหมายของเซลลและกระบวนการ
11. มาตรวดของเซลลและกระบวนการ
12. พจารณามาตรวดสมรรถนะเหลานเทยบกบมาตรวดทใชงานอยในปจจบน
ตารางท 19.2 แมแบบของผงการเชอมโยง
สายธารคณคา
เปาหมายเชง
ยทธศาสตร
CSF ของ
สายธารคณคา
เปาหมายของ
สายธารคณคา
มาตรวดของ
สายธารคณคา
CSF ของเซลล/
กระบวนการ
เปาหมายของเซลล/
กระบวนการ
มาตรวดของเซลล/
กระบวนการ
ยทธศาสตรทชดเจน
ขนแรกคอการทำใหยทธศาสตรของบรษทชดเจน บางบรษทมยทธศาสตรธรกจ
ทนยามไวอยางชดเจนและสอดคลองเปนอยางด บางบรษทสอเปาหมายของตวเองได
แยมาก โดยตอบคำถามอยางเชน:
พวกเขาวางแผนทจะเตบโตอยางไร - ผลตภณฑใด ตลาดใด
เปาหมายเชงการเงนทเฉพาะเจาะจงสำหรบการขาย กระแสเงนสด และ
รายไดเปนอยางไร
✤
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
419ผงเชอมโยงการวดผลสมรรถนะ
ใครจะเปนผรบผดชอบการรวบรวมขอมลและรายงานผลลพธ
สดทาย ควรจะพจารณาและปรบปรงแผนผงการเชอมโยงเปนระยะๆ โดย
เฉพาะเมอยทธศาสตรธรกจมการเปลยนแปลง
บทสรป
บทนไดนำเสนอโครงสรางการวดผลสมรรถนะทแสดงถงการเปลยนจดสนใจ
จากมาตรวดแบบดงเดม (คอ จากผลลพธในอดต) มาเปนแนวทางทเปนเหตเปนผลท
องผลในอนาคต จากนน เราไดนำเสนอโครงสรางนโดยการแสดงใหเหนวาจะใชงาน
อยางไรในการพฒนาชดมาตรวดเบองตนดงทไดอธบายไวในบทท 3 และ 8 ของหนงสอ
เลมน ทายทสด เราไดนำเสนอกระบวนการแบบทละขนตอนสำหรบการพฒนามาตรวด
ชดหนงขนมาสำหรบบรษทของคณโดยเฉพาะ
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
421ตารางเสนทางการพฒนา
ในการยกเลกธรกรรม
บทท 20
ตารางเสนทางการพฒนา
ในการยกเลกธรกรรม
ในบทท 5, 6, 11 และ 13 เราไดอธบายวาจะยกเลกธรกรรมออกจากกระบวน-
การธรกจของบรษทแบบลนไดอยางไร ธรกรรมทกประเภทลวนเปนความสญเปลา
กนเวลา และการกำจดมนไปอยางไมผอนปรนเปนสงทสำคญมากสำหรบการบญชแบบ
ลน โดยเฉพาะอยางยงในตอนตน อยางไรกตาม ธรกรรมนนมประโยชนเมอนำมาใชใน
การบญชแบบลน เราใชระบบตดตามทตดตามจากธรกรรมเพอรกษาการควบคมเชง
ปฏบตการและการเงนขององคกร เมอกระบวนการเหลานไมมเสถยรภาพและมแนวโนม
วาจะอยนอกเหนอการควบคม
เราไมไดสงเสรมใหยกเลกธรกรรมดวยความบาบนเพยงเพราะวามนเปนความ
สญเปลาแตอยางเดยว ธรกรรมควรจะถกยกเลกออกไปเมอหมดความจำเปนแลว
เทานน การเปลยนแปลงและการปรบปรงหลงจากทไดนำการผลตแบบลนมาใชงานจะ
ทำใหกระบวนการของบรษทอยภายใตการควบคม วธการ เชน รอบเวลาสนๆ การดง
ดวย Kanban มาตรวดสมรรถนะของเซลล มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา และ
การจดการดวยสายตา ลวนทำงานรวมกนเพอทำใหกระบวนการอยภายใตการควบคม
เมอกระบวนการตางๆ อยภายใตการควบคม ความจำเปนของธรกรรมกหมดไป เมอถง
จดนจงยกเลกธรกรรมออกไปได
ในบทท 5 เราไดกลาวถงสถานการณทสามารถกำจดธรกรรมได โดยการนำ
แนวทางทตงคำถามวาจะตองคงอะไรไวเพอใหแนใจไดวาจะควบคมกระบวนการเหลาน
ไดเปนอยางด หรอควบคมไดดขน เพอจะยกเลกธรกรรมตางๆ ออกไป เราตองตดสนใจ
วาจะคงเหลออะไรไวในกระบวนการปจจบนของเราบางเพอแสดงใหเหนวาธรกรรม
เหลานนหมดความจำเปนไปแลว ตารางเสนทางการพฒนาในการยกเลกธรกรรมถก
ออกแบบมาเพอตอบคำถามเหลานลวงหนากอนทจะทำการเปลยนแปลง
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
424 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ภาพ
ท 2
0.1
ตาร
างเส
นท
างกา
รพฒ
นาใ
นกา
รยกเ
ลกธร
กรรม
หน
าท 1
ประ
เภท
การเ
รมตน
กบลน
มกา
รนำร
องลน
การผ
ลตแบ
บลน
การจ
ดการ
สายธ
ารคณ
คาแบ
บลน
วสาห
กจลน
รอบ
เวลา
- 6-
12 เด
อน-
เพงเ
รมตน
เขาใ
จเกย
วกบแ
นวคด
เร
องลน
- ขน
าดชด
มขนา
ดเลก
ลง
- 4-
6 เด
อน-
มการ
วาดแ
ผนผง
สายธ
ารคณ
คา
แลว
- เร
มสรา
งการ
ไหลใ
นเซล
ลนำร
อง-
คอขว
ดลดล
ง
- 2-
3 เด
อน-
การผ
ลตทง
หมดเ
ชอมโ
ยงกน
เปน
ก
ารไห
ลทสม
ดล-
มระบ
บดงพ
รอมใ
ชงาน
- ผล
ตตาม
Tak
t Tim
e ขอ
งลกค
า
- 1-
2 เด
อน-
เซลล
ยงคง
ลดรอ
บเวล
าตอไ
ปอก
- กา
รผลต
ทงหม
ดเชอ
มโยง
กบ
Ta
kt T
ime
ของล
กคา
- 2
สปดา
ห-
ผจดส
งวตถ
ดบเช
อมโย
งเขา
กบ
Ta
kt T
ime
ของล
กคา
- กา
รบรก
ารลก
คาอย
ทระด
บ 10
0%
ระดบ
สนคา
คงคล
ง-
5 รอ
บ –
48 ว
น-
มสนค
าคงค
ลงขอ
งวถด
บ W
IP แ
ละ
สนค
าสำเ
รจรป
อยใน
ระดบ
สง-
แมวา
สนคา
คงคล
งจะส
ง แต
กไมใ
ช
สนค
าทลก
คาตอ
งการ
- 15
รอบ
– 1
6 วน
- ใช
Kan
ban
- ใช
ซเปอ
รมาร
เกตแ
ละชอ
ง FI
FO
- ใช
Kan
ban
ดงจา
กสวน
ภายใ
น
ทกส
วน-
ระบบ
ควบค
มดวย
สายต
า-
ไมใช
ซเปอ
รมาร
เกต
- มร
ะดบส
นคาค
งคลง
ณ จ
ด
ใชงา
นสมำ
เสมอ
- 24
รอบ
– 1
0 วน
- ดง
ตาม
Kanb
an จ
ากลก
คา-
48 ร
อบ -
5 ว
น-
ผจดส
งวตถ
ดบใช
การข
นสงแ
บบ
วงว
น (M
ilk-ru
n) แ
ละตด
ตามร
ะดบ
ส
นคาค
งคลง
- สน
คาคง
คลงท
งหมด
อยทจ
ดใชง
าน
Kanb
an
และก
ารดง
- M
RP-
ระบบ
ผลก
- ไม
มหรอ
มการ
ดงดว
ย Ka
nban
นอ
ยมาก
- เร
มตนใ
ช Ka
nban
ในเ
ซลล
- ใช
Kan
ban
กบผจ
ดสงว
ตถดบ
บ
างรา
ย-
ใชระ
บบดง
ในเซ
ลลนำ
รอง
- คอ
ขวดใ
นการ
ดงลด
ลง
- ระ
บบดง
ในทก
สวนข
ององ
คกร
- ใช
ระบบ
ดงกบ
ผจดส
งวตถ
ดบ
ทกร
าย-
ไมมก
ารผล
ตงาน
เปนช
ดอกต
อไป
- กา
รไหล
แบบท
ละชน
หรอร
ะบบ
ทเ
ทยบเ
ทา-
ดงดว
ย Ka
nban
จาก
ลกคา
- ม
Kanb
an ท
วองค
กร-
มระด
บการ
ผลตค
งท
- ใช
Kan
ban
กบผจ
ดสงว
ตถดบ
- ลก
คาดง
ไปจา
กเรา
- กา
รไหล
แบบท
ละชน
หรอร
ะบบท
เทยบ
เทา
- กา
รจดส
งถงโ
ดยตร
งถงเ
ซลลข
อง
ลกคา
- Ka
nban
จาก
ลกคา
ไปจน
ถงผจ
ดสง
วต
ถดบ
งาน
ทเป
นม
าตรฐ
าน-
ใชใบ
สงงา
น (W
I) แล
ะเสน
ทางก
าร
ทำง
านเพ
อคดต
นทนม
าตรฐ
าน-
ใชงา
นทเป
นมาต
รฐาน
- เร
มตน
5ส-
สายก
ารผล
ตสมด
ลกน
- เร
มกำจ
ดการ
ประก
อบยอ
ย
- คำ
สงงา
นแบบ
ภาพ
- งา
นมาต
รฐาน
ในทก
เซลล
-
พนกง
านได
รบกา
รฝกอ
บรมข
าม
สาย
งาน
- ไร
กระด
าษ-
งานม
าตรฐ
านทว
สายธ
ารคณ
คา
โดยร
วมถง
สวนท
ไมเก
ยวขอ
งกบ
กา
รผลต
ดวย
- ทม
ลนเป
นผตด
ตามส
มรรถ
นะ
- ระ
บบจด
การด
วยสา
ยตา
- กา
รปรบ
ปรงแ
บบตอ
เนอง
- สม
ดลสา
ยการ
ผลตต
าม T
akt T
ime
ขอ
งลกค
า
คณภ
าพขอ
งผจ
ดสงว
ตถดบ
- มผ
จดสง
วตถด
บหลา
ยราย
แตไ
ด
รบกา
รรบร
องเพ
ยงไม
กราย
- ไม
มระบ
บวดผ
ล-
การจ
ดสงข
องผจ
ดสงว
ตถดบ
เกด
ปญ
หาอย
บอยๆ
- ฝา
ยรบเ
ขาตร
วจสอ
บวสด
เกอบ
ทง
หมดท
เขาม
า-
ฝายต
รวจส
อบพบ
วาคณ
ภาพข
อง
ผจดส
งวตถ
ดบไม
แนนอ
น
- ได
ระบผ
จดสง
วตถด
บราย
หลกแ
ลว-
ลดจำ
นวนผ
จดสง
วตถด
บแลว
- ได
มโคร
งการ
รบรอ
งผจด
สงวต
ถดบ
- มผ
จดสง
วตถด
บบาง
รายท
ไดรบ
ก
ารรบ
รอง
- ไม
ตรวจ
สอบก
ารรบ
เขาจ
ากผจ
ดสง
วต
ถดบท
ผานก
ารรบ
รองอ
กตอไ
ป
- ผจ
ดสงว
ตถดบ
รายห
ลกทก
ราย
ได
รบกา
รรบร
อง-
ผจดส
งวตถ
ดบทผ
านกา
รรบร
องจด
ส
งโดย
ตรงไ
ปทจด
ใชงา
นได
99.5
%-
จดสง
บอยๆ
โดยใ
ช Ka
nban
- วด
ผลวา
ผจดส
งวตถ
ดบมห
นาท
ร
บผดช
อบคณ
ภาพ
- ผจ
ดสงว
ตถดบ
ทกรา
ยทผา
นการ
รบ
รอง
จดกา
รกบป
ระเด
นดาน
คณภา
พ-
จดกา
รสนค
าคงค
ลงโด
ยสาย
ธาร
ค
ณคา
- เป
ลยนแ
ปลงส
Six
Sig
ma
- จด
สงวส
ดโดย
ตรงไ
ปทจด
ใชงา
น-
ผจดส
งวตถ
ดบทไ
ดรบร
องเป
นบรษ
ท
ลนด
วยเช
นกน
- ผจ
ดสงว
ตถดบ
สวนใ
หญ ห
รอ
ทงห
มดผา
นการ
รบรอ
ง
- Si
x Si
gma
- ลก
คามส
วนรว
มในเ
รองค
ณภา
พ
ของ
ผจดส
งวตถ
ดบ-
ผจดส
งวตถ
ดบทก
รายเ
ปนลน
- ผจ
ดสงว
ตถดบ
ทกรา
ยผาน
การ
รบ
รอง
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
427ตารางเสนทางการพฒนา
ในการยกเลกธรกรรม
ภาพ
ท 2
0.3
ตาร
างเส
นท
างกา
รพฒ
นาใ
นกา
รกำจ
ดธรก
รรม
หน
าท 3
ประ
เภท
การเ
รมตน
กบลน
มกา
รนำร
องลน
การผ
ลตแบ
บลน
การจ
ดการ
สายธ
ารคณ
คาแบ
บลน
วสาห
กจลน
กำจด
การ
รายง
านแร
งงาน
- เน
องจา
กแรง
งานเ
ปน %
สวน
เล
กนอย
ของต
นทนผ
ลตภณ
ฑทง
หมด
จง
มการ
พจาร
ณาแ
บบยอ
นกลบ
อยบา
ง
สวน
และ/
หรอก
ารกำ
จดกา
รราย
งาน
ด
านแร
งงาน
- หล
ายๆ
หนวย
ยงใช
การร
ายงา
น
แรง
งานโ
ดยละ
เอยด
- มก
ารพจ
ารณ
าแรง
งานแ
บบยอ
น
กลบอ
ยบาง
สวน
- เร
มเลก
ใชบน
ทกแร
งงาน
โด
ยละเ
อยดไ
ปบาง
แลว
- เพ
อวตถ
ประส
งคใน
การช
ำระเ
งน
ใหใ
ชแรง
งานท
เปนเ
งนเด
อนหร
อ
ใชร
ายงา
นการ
ยกเว
นการ
ไมทำ
งาน
แ
ทนกา
รบนท
กการ
ทำงา
นเปน
ร
ายชว
โมง
- เพ
อวตถ
ประส
งคดา
นตนท
น ตน
ทน
แรง
งานท
งหมด
(ทาง
ตรงแ
ละ
ทาง
ออม)
จะถ
กนำไ
ปคดก
บเซล
ล
- รา
ยงาน
ขอยก
เวนล
ดลงน
อยทส
ด
เหลอ
เพยง
ทำตา
มกฎห
มายแ
รงงา
น-
แรงง
านทร
บเงน
เดอน
แบบไ
มม
ข
อยกเ
วน
กำจด
การ
ตดตา
มกา
รผลต
และ
สนคา
คงคล
ง
- ยง
คดตน
ทนวส
ดบาง
สวนแ
บบยอ
น
กลบ
- ยง
ดำเน
นการ
MRP
- ยง
นบแบ
บวนร
อบสำ
หรบป
ญหา
สน
คาคง
คลง
- ยก
เลกก
ารรบ
ตวเบ
กสนค
าคงค
ลง
และก
ารเค
ลอนท
ทเกย
วของ
โดย
กา
รสแก
นชนส
วนเม
อรบเ
ขา
(ผ
จดสง
วตถด
บจะใ
ชบาร
โคด)
- สร
างแผ
นการ
สำหร
บกระ
บวนก
าร
K
anba
n
- ระ
บบดง
เตมร
ะบบ
- รา
ยงาน
เฉพา
ะการ
ทงเป
นของ
เสย
- ให
ผจดส
งวตถ
ดบจด
การส
นคาค
งคลง
- สน
คาคง
คลงท
ใชงา
นไดห
ลากห
ลาย
แล
ะมมล
คาตำ
ถกคด
เปนค
าใชจ
าย
เมอจ
ดซอ
- สน
คาคง
คลงล
ดตำส
ด-
ยกเล
กการ
นบแบ
บวนร
อบ-
ไมมธ
รกรร
มในห
องจด
เกบส
นคาค
งคลง
- สน
คาคง
คลงถ
กจดส
งไปย
งจดท
ใชงา
น
- ระ
บบดง
ทสมบ
รณแบ
บจาก
ลกคา
ไป
จนถง
ผจดส
งวตถ
ดบ-
ทกอย
างเป
นตนท
นประ
จำงว
ด
กำจด
การ
รองข
อ คำ
สงซอ
กา
รรบ
เขา
และ
บญ
ชเจา
หน
- มค
ำสงซ
อแบบ
ครอบ
คลมช
วงเว
ลา
โดยม
กำหน
ดตาร
างเว
ลา-
นำ E
RS ม
าใชง
านเพ
อกำจ
ดใบแ
จง
หนแ
ละกา
รเปร
ยบเท
ยบกน
3 ท
าง-
นำ P
Car
d มา
ใชกบ
การจ
ดซอส
วนท
ไม
ใชสน
คาคง
คลงท
มมลค
าตำ
- นำ
การจ
ดซอแ
บบ E
DI ม
าใชง
าน-
สราง
ขอตก
ลงใน
ระยะ
ยาว
- ยก
เลกค
ำสงซ
อบาง
สวนด
วยระ
บบ
ดง
- ชำ
ระเง
นโดย
อตโน
มต ไม
มการ
ทำ
ใบแ
จงหน
และเ
ปรยบ
เทยบ
กน
3
ทาง
- ยก
เลกก
ารออ
กใบส
งซอบ
างสว
น
โดยก
ารใช
ระบบ
Kan
ban
- ไม
ใชใบ
แจงห
นรบเ
ขาอก
ตอไป
- กา
รจดซ
อผาน
ทางอ
นเทอ
รเนต
- กา
รรบร
องโด
ยอตโ
นมตเ
พมขน
ใน
ฐาน
ะของ
ผจดส
งวตถ
ดบแล
ะมกา
ร
ปลอ
ยงาน
ประจ
ำเดอ
นลดล
ง-
ขยาย
ผลกา
รจดซ
อผาน
อนเท
อรเน
ต
- คด
สนคา
คงคล
งแบบ
ยอนก
ลบแล
ะ
ชำร
ะเงน
ตามก
ารพจ
ารณ
าแบบ
ย
อนกล
บ-
ยกเล
กหนา
ทฝาย
รบเข
า-
ไมมค
ำสงซ
อเพร
าะใช
ระบบ
ดงอย
าง
สมบ
รณแบ
บ-
เพมก
ารใช
P C
ard
กบชน
สวนใ
น
สนค
าคงค
ลง (ม
ลคาต
ำ)-
ใหผจ
ดสงว
ตถดบ
เปนผ
จดกา
ร
สนค
าคงค
ลง-
เรมใ
ชคำส
งซอแ
บบคร
อบคล
มชวง
เว
ลา...
.
- เร
มใชค
ำสงซ
อแบบ
ครอบ
คลมช
วง
เวลา
กบชน
สวนแ
ตละห
มายเ
ลขโด
ย
มกา
รพจา
รณาร
าคาเ
ปนรา
ยป
- กล
มจดซ
อ กล
มวศว
กรรม
และ
กลม
บ
ญชล
วนเป
นสวน
หนงข
อง
สาย
ธารค
ณคา
- ชำ
ระเง
นตาม
การร
บเขา
(ไมม
ใบแ
จงหน
)
- กำ
จดหน
าทฝา
ยบญ
ชเจา
หนเพ
ราะ
จ
ำนวน
เชคท
ตองต
ดมจำ
กด-
กำจด
การร
บเขา
โดยใ
หผจด
สง
วตถ
ดบจด
สงโด
ยตรง
ถงจด
ใชงา
น-
ฝากส
นคาค
งคลง
ทจดใ
ชงาน
- ไม
มการ
คดตน
ทนยอ
นกลบ
“มงส
การจ
ดการ
สายธ
ารคณ
คาแบ
บลน
”
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
429ตารางเสนทางการพฒนา
ในการยกเลกธรกรรม
ภาพ
ท 2
0.4
แผน
ผงกร
ะบวน
การเ
พอแ
สดงร
ายกา
รธรก
รรม
แผน
ผงธร
กรรม
ของก
ารบ
ญชส
ายธา
รคณ
คา P
ro-B
o
จดซอ
ผจดส
ง
วตถด
บรบ
เขา
บญ
ชเจา
หน
วต
ถดบ
ขนท
1
ผลต
ขนท
2
แกไข
งาน
ขนท
3
ประ
กอบ
สนคา
คงคล
งขอ
งสน
คาสำ
เรจร
ป
ควบ
คม
การผ
ลตลก
คา
ประ
มาณ
ๆ 3
0 ธร
กรรม
ตองา
นแต
ละชด
คำสง
ซอแบ
บคร
อบคล
มชว
งเวล
า
สงไป
คำสง
ซอจด
สง
รบเข
า“ไ
มมกา
รตร
วจสอ
บ”
ยอมร
บ
ปฏเส
ธชำ
ระเง
น
รบเข
าเปน
วตถด
บ
ปลอย
ใบสง
งาน
1 ใบ
(ชด)
2 ใบ
(เครอ
งจกร
)
5 ใบ
(ตรว
จสอบ
)
ปรบป
รงใบ
สงงา
น
ปลอย
pr
o-bo
ใบสง
งาน
1 ใบ
(ชด)
2 ใบ
(ประ
กอบ)
3 ใบ
(ปรบ
แตง)
4 ใบ
(ตรว
จสอบ
)
5 ใบ
(บรร
จ)
ชดกา
รจด
สง
จดสง
Y
N
คลง
อปสง
ค
N
Y
N
Y
พจาร
ณาเ
ทยบ
3 ทา
งระห
วาง
ใบรบ
สนคา
ใบสง
ซอ แ
ละใบ
แจงห
น
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
431ตารางเสนทางการพฒนา
ในการยกเลกธรกรรม
ธรกรรมทจำเปนตองใชเพอใหกระบวนการของพวกเขาเองบรรลผลและตองตกใจเมอ
เหนความสญเปลานปรากฏตอหนาตอตาตนเอง
แผนผงกระบวนการเหลานสามารถแสดงวธการกำจดธรกรรมเหลานดวยภาพ
ภาพท 20.5 แสดงถงขนแรกของการยกเลกธรกรรมสำหรบผลตภณฑ Pro-Bo
บทสรป
ตารางเสนทางการพฒนาในการยกเลกธรกรรมชวยใหทมการบญชแบบลน
พฒนาแผนการดำเนนการในการกำจดธรกรรมได ทมงานจะเขยนตารางทแสดงขนตอน
ทงหมดในเสนทางการพฒนาการผลตแบบลน จากนน พวกเขาจะเพมวธการยกเลก
ธรกรรมหลกๆ ซงสามารถนำมาใชไดกบแตละขนของเสนทางการพฒนาลงไปในตารางน
จากนน ทมงานสามารถสรางแผนการดำเนนการโดยละเอยดทแสดงวาการเปลยนแปลง
ตางๆ เกดขนไดอยางไร และยกเลกธรกรรมไปไดอยางไร
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
433การวเคราะหตนทนสายธารคณคา
บทท 21
การวเคราะหตนทนสายธารคณคา
การวเคราะหตนทนสายธารคณคา (Value Stream Cost Analysis : VSCA)
เปนเครองมอสำคญของการบญชแบบลน VSCA แสดงใหเหนวาทรพยากรในสายธาร
คณคาถกใชไปอยางไร สำหรบแตละขนในสายธารคณคา มกำลงการผลตมากเทาใดท
ใชอยางมผลตภาพ ไมมผลตภาพ และขนตอนของสายธารคณคาขนนมกำลงการผลตท
พรอมใชงานมากเทาใด
แนวคดแบบลนเนนเรองการไหลของวสด ขอมล และเงนสดในสายธารคณคา
การไหลนจะขนอยกบปรมาณกำลงการผลตทมภายในสายธารคณคาและวธการใช
กำลงการผลตนน VSCA ชวยใหมวธทเรยบงายและใชไดจรงในการประเมนประเดน
เรองกำลงการผลตเหลานและใชขอมลนเพอขยายผลประโยชนของการผลตแบบลนและ
โครงการรเรมลนอนๆ ใหไดผลสงสด ผจดการสายธารคณคาจำเปนตองเขาใจวธการท
นำกำลงการผลตมาใชงานอยเสมอ รจดทเปนคอขวดในเสนทางการไหล และวธการใช
กำลงการผลตทจะสรางผลประโยชนเชงการเงนใหแกองคกรใหไดมากทสด VSCA ชวย
ใหมขอมลทจำเปนเหลาน
ตารางท 21.1 แสดงวธการทสามารถนำ VSCA มาใชงานไดบางวธ
การผลตแบบลนจะทำใหมทรพยากรจำนวนมากวางลงเพอสามารถนำมาใชใน
กจกรรมสรางคณคาได ความทาทายสำหรบฝายบรหารในบรษทแบบลนคอการมความ
สามารถคาดการณปรมาณทรพยากรทจะพรอมใชงานลวงหนามากพอทจะวางแผนการ
ใชงานเพอใหเกดผลตภาพได บอยครงทแนวทางเดยวทฝายบรหารทำคอการกำจด
ทรพยากรทวางเหลานน โดยทำใหบรษทสญเสยประโยชนมหาศาล หากสามารถนำ
ทรพยากรเหลานนมาใชงานในวธทสรางสรรคและมกำไร VSCA เปนเครองมอการ
วางแผนทสำคญ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
434 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
กลองคะแนนสำหรบ
การรายงานรายสปดาห
แสดงขอมลสรปของการใชกำลงการผลตของทงสายธารคณคา
กลองคะแนนสำหรบผลกระทบ
เชงการเงนของการปรบปรงลน
แสดงใหเหนวาการใชกำลงการผลตมการเปลยนแปลงอยางไรจากสถานะ
ปจจบนมาเปนสถานะอนาคต จากขอมลนจะไดยทธศาสตรทจะขยาย
ผลประโยชนเชงการเงนของการเปลยนแปลงเหลาน
กลองคะแนนของ
การเปลยนแปลงและการลงทน
เชงยทธศาสตร
(ตวอยาง) ขณะทกำลงวางแผนการลงทนเงนทนครงใหม กลองคะแนนจะแสดง
ใหเหนวากำลงการผลต ปฏบตการ และผลลพธเชงการเงนของสายธารคณคาจะ
เปลยนแปลงไปอยางไร
การคดตนทนตามคณสมบตและ
คณลกษณะ
ใช VSCA เพอพจารณาคอขวดในสายธารคณคา คอขวดจะเปนสงทจำกด
การไหลในสายธารคณคา และตนทนของผลตภณฑ
การกำหนดตนทนเปาหมาย ใช VSCA เพอระบจดในสายธารคณคาทการเปลยนแปลงจะมผลกระทบตอ
ตนทนรวมของสายธารคณคา
ผจดการสายธารคณคา (VSM) VSM จะตองเขาใจเกยวกบการไหลของวสด ขอมล และเงนสดในสายธารคณคา
ยกตวอยางเชน VSCA ถกใชเพอประเมนผลกระทบเชงการเงนและ
กำลงการผลตในการตดสนใจวาจะผลตหรอซอ
ทมปรบปรงอยางตอเนอง เราจำเปนตองใชขอมลกำลงการผลตเมอกำลงเลอกโครงการปรบปรง เพอจะ
เพมการไหล ทมจะตองทำงานเพอเพมกำลงการผลตในเซลลทเปนคอขวด
ผอำนวยการบญช แสดงการใชกำลงการผลตเชงการเงนลงในงบกำไรขาดทน
ลนแชมเปยน ใช VSCA เพอเลอกกจกรรมลนและพจารณาผลประโยชนเชงการเงนของ
การเปลยนแปลงทนำเสนอ
ฝายการตลาด ใชการวเคราะหกำลงการผลตเพอวเคราะห “กรณสมมต” และเพอปรบแตง
ยกตวอยางเชน การพจารณาสวนประสมผลตภณฑทเพมความสามารถ
ในการทำกำไรของสายธารคณคาใหมคาสงสดซงจะนำไปสการเปลยนแปลง
ในแผนการตลาด
การวางแผนการขาย ปฏบตการ
และการเงน
ใชขอมลกำลงการผลตเพอจบคผลผลตจากการผลตเขากบยอดขายทลกคา
ตองการ
ตารางท 21.1 หลากหลายวธการใช VSCA
จดประสงคของบทนคอการแสดงใหเหนอยางละเอยดวาจะคำนวณการวเคราะห
ตนทนสายธารคณคาอยางไร เราจะใชตวอยางของ ECI จากบทท 4 ประโยชนเชงการ
เงนของการผลตแบบลน เพออธบายแตละขนของกระบวนการน ตวอยางในบทท 4 ถก
นำมาใชเพอแสดงใหเหนวาจะใช VSCA ประเมนประโยชนเชงการเงนของการปรบปรง
ดวยลนไดอยางไร โดยการเปรยบเทยบการใชกำลงการผลตทแสดงอยในแผนผง
สถานะปจจบนของสายธารคณคาเทยบกบการใชกำลงการผลตในแผนผงอนาคตของ
สายธารคณคา ตวอยางทละเอยดนและการทดลองใชไฟลสเปรดชตสามารถดาวนโหลด
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
435การวเคราะหตนทนสายธารคณคา
ได จะชวยใหผอานเขาใจโดยกระจางวาการคำนวณ VSCA เปนอยางไร
การวเคราะหตนทนสายธารคณคาคออะไร
การวเคราะหตนทนสายธารคณคา (VSCA) เปนเครองมอทใชในการคำนวณ
ปรมาณการใชทรพยากรตามแผนผงสายธารคณคาทวาดขนมาโดยทมทกำลงนำการ
ผลตแบบลนมาใชงาน แผนผงสายธารคณคาจะแสดงการไหลของการผลตผานสายธาร
คณคาทกำลงศกษาอยและปจจยตางๆ ทมผลตออตราการไหล ปจจยเชน รอบเวลา
เวลาปรบเปลยนเครองจกร รอยละของของเสยและการแกไขงาน การผลตมากเกนพอด
และเวลาทหยดการทำงาน1 ฯลฯ จะเปนสงทกำหนดวากระบวนการผลตตองใชเวลา
เทาใดกวาจะเสรจสนกระบวนการกบผลตภณฑหนงๆ ปจจยเหลาน (ประกอบกบอป-
สงคประจำเดอน) จะเปนตวกำหนดปรมาณเวลารวมทบคลากรและเครองจกรตองใช
ไปกบกระบวนการ และขยายไปถงเวลาทตองใชในการดำเนนการผลตประจำเดอนของ
สายธารคณคา หนาทสำคญขอหนงของการผลตแบบลนคอทำใหบคลากรและเครอง-
จกรวางมากขนโดยการกำจดความสญเปลาทขดขวางการไหลของผลตภณฑ ขอมล
และเงนสด เปาหมายของ VSCA คอ การเปนเครองมอทเรยบงายสำหรบการแปลง
ขอมลในแผนผงสายธารคณคามาเปนขอมลปรมาณการใชงานทรพยากร การให VSCA
มพนฐานอยบนแผนผงสายธารคณคาจะชวยใหสมาชกฝายปฏบตการในทมงานลน
1คำบางคำอาจไมคนสำหรบผทไมใชผเชยวชาญดานการผลต นยามยอๆ มดงน:
- รอบเวลา (Cycle Time) คอ เวลาในหนวยวนาทในการดำเนนการกบผลตภณฑ 1 หนวยทศนยการทำงาน สำหรบศนยการ
ทำงานใดๆ กตาม บางผลตภณฑอาจผลตไดงายและบางผลตภณฑอาจยากกวานน ถาผลตภณฑมความซบซอนมากกวา
รอบเวลากจะยาวนานกวา
- เวลาปรบเปลยนเครองจกร (Changeover Time) คอ เวลาทตองใชในการเตรยมการผลตผลตภณฑอกแบบหนงในศนยการ
ทำงาน บอยครงทเวลาปรบเปลยนเครองจกรเปนสงทกำหนดขนาดชดทคมคา (Economic Batch Size) ถาเวลาปรบเปลยน
เครองจกรนานเกนไป กจำเปนตองใชขนาดชดขนาดใหญ ดงนน บรษทแบบลนสวนใหญจะผลกดนเพอลดเวลาปรบเปลยน
เครองจกรใหสนทสดเทาทจะทำได
- รอยละของของเสยและการแกไขงาน (Scrap and Rework Percentage) รอยละของของเสยคอสดสวนของชนสวนทงหมด
ทไดผลตทศนยการทำงานทมตำหนและตองทงไป รอยละของการแกไขงานจะเทากบสดสวนของชนสวนทงหมดทผลตทศนย
การทำงานทมตำหนแตสามารถซอมแซมแกไขเพอใหบรรลรายละเอยดมาตรฐานดานคณภาพได
- การผลตมากเกนพอด (Overproduction) คอ จำนวนชนสวนทไดผลตทศนยการทำงานในระหวางกะซงเกนกวาจำนวนทได
จดตารางเวลาไวสำหรบกะนน ในบรษทแบบลน ปรมาณทไดจดตารางกำหนดการผลตไวสำหรบศนยการทำงานจะเทากบ
ปรมาณทลกคาตองการ
- เวลาหยดทำงาน (Downtime) คอ เวลาทศนยการทำงานไมสามารถผลตไดเนองจากความผดพลาดของเครองจกรทตองรอ
การซอมแซมหรอเนองจากการขาดบคลากร
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
451การวเคราะหตนทนสายธารคณคา
นอกจากนน ยงเหนไดชดวามเรองอนๆ นอกเหนอจากการผลตผลตภณฑ และเรองอนๆ
เหลานจะกนเวลาของบคลากรสวนใหญในกระบวนการน
พจารณาตอไปยงกจกรรมอนๆ ของทมกระบวนการ
เรารจากประสบการณวายงมกจกรรมอนๆ อกนอกเหนอจากทแสดงในกลอง
ขอมลซงโดยปกตแลวจะดำเนนการโดยทมกระบวนการ การสอบถามของเราทำใหรวา
ทมงานใชเวลาบางสวนในการเคลอนยายวสดเขาและออกจากศนยการทำงาน ในกรณ
น บนทกการเบกจากสนคาคงคลงเปดเผยใหเรารวามการเบกทงหมด 60 ครงสำหรบ
ปฏบตการ Hand Post/Wave Post และโดยเฉลยแลวจะใชเวลา 1 ชวโมงทำหนาทน
การเคลอนยายจากปฏบตการกลบเขาสสนคาคงคลงของงานระหวางกระบวนการใช
เวลา 20 นาทและจะเคลอนยาย 1 ครงหลงจากดำเนนการงานชดไดครบ 100 ชดแลวใน
เดอนนน
นอกจากนน เราพบจากการสอบถามวาทมกระบวนการแตละทมใชเวลา 53
ชวโมงในระหวางเดอนเพอเขาประชม เขารวมการฝกอบรม และทำโครงการการปรบปรง
ซงถกนำมาพจารณาดวยทงหมดเพอใหไดภาพคราวๆ ของเวลาการทำงานในระหวาง
เดอน
ดงนน เมอมองจากบทสรปเกยวกบการใชเวลา (ตารางท 21.7) ทขอมลสวน
สดทายของคอลมน จะมเวลาทพรอมทำงานอย 1,650 ชวโมงในเดอนนน หรอ แตละคน
จาก 11 คนนนมเวลาทพรอมทำงานอย 150 ชวโมงในแตละเดอน จาก 1,650 ชวโมงนน
เวลา 1,693.8 ชวโมงถกใชไปกบงานทมผลตภาพและไมมผลตภาพ ขอมลนสอวาม
เวลา 43.8 ชวโมงมาจากการทำงานลวงเวลาหรอการทำงานของพนกงานชวคราว เพราะ
มเวลาทำงานมากกวาเวลาทพรอมทำงาน ดงนนจงไมมเวลาทไมไดถกใชในปฏบตการ
Hand Load/Wave Post ทจรงแลว ชวโมงการทำงานเพมเตมไดมาจากพนกงานทฝก
อบรมขามสายงานจากปฏบตการ SMT
ถายงจำได สงทเราตงใจจะทำ คอ การนยามจำนวนชวโมงทจะวางลงเมอโครง-
การลนเสรจสมบรณ ดงนน สงทเราสนใจมากๆ คอ การเปลยนแปลงของกำลงการผลต
ทพรอมใชงาน คอ จำนวนชวโมงทเปลยนจาก “ใชงาน” มาเปน “ไมมการใชงาน” โดย
เปนผลมาจากโครงการลน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
461การวเคราะหตนทนสายธารคณคา
ตารางท 21.11
ขนสดทายในการคำนวณกำลงการผลตทพรอมใชงาน คอ การเตรยมขอมล
สรปเกยวกบจำนวนชวโมงทวางลงและพรอมใชงานจาก VSCA แตละชดตาม
กระบวนการ ตารางท 21.12 แสดงขอมลสรปน โดยสรปวาจะทำใหบคลากรวางลงได
เทยบเทากบ 19 คนจากผลของกจกรรมลน
ถาคณตดตามการวเคราะหนอยางรอบคอบ คณกพรอมทจะทดลองทงหมดน
กบบรษทของคณแลว โดยใชสายธารคณคาของคณเองทคณตองการทำใหเปนลน คณ
ควรเตรยมไววาการวเคราะหนจะใชเวลาของคณและทมของคณ 2-3 วนกอนทจะทำ
กจกรรมนสำเรจ เพราะวธการเหลานไมใชสงทคนเคยสำหรบคณ แตเมอคณไดฝกฝน
และมประสบการณมากขน คณและทมของคณควรวเคราะหไดภายในชวงครงวนเทานน
หลงจากวเคราะหสถานะปจจบนและสถานะอนาคตเสรจแลว คณกพรอมทจะ
ดำเนนตอไปยงขนท 3 ของ VSCA คอ การจำลองสถานการณการใชกำลงการผลต
ขนท 3: จำลองสถานการณการใชกำลงการผลต
นคอสวนทสนกในกระบวนการ VSCA ตอนนคณสามารถใชขอมลทคณรวบ-
รวมมาในตารางท 21.11 เพอประเมนผลกระทบตอสายธารคณคาและความสามารถใน
การทำกำไรของบรษทตามทางเลอกหลายๆ แบบ จงใชจนตนาการของคณและดง
บคลากรจากทกฝายใหมสวนเกยวของ เพราะนเปนงานในเชงยทธศาสตร วธการ
ประเมนเรองนอยเกนขอบเขตของบทน เราไดใหโครงรางไวในบทท 4 แลว ภายใตหวขอ
ชอ การสรางรายไดจากการผลตแบบลน
บทสรป
เราไดมาถงชวงปลายของการอธบายเกยวกบการวเคราะหตนทนของสายธาร
คณคาซงเปนเครองมอในการประเมนปรมาณกำลงการผลตของทรพยากรทวางลงและ
พรอมใชงานโดยโครงการลน เราหวงวาเทคนคนจะเปนประโยชนสำหรบคณดงทไดเปน
ประโยชนมาแลวสำหรบบรษทแบบลนจำนวนนบไมถวนทไดใชประเมนผลประโยชน
เชงการเงนของโครงการลน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
463การวาดแผนผงสายธารคณคา
บทท 22
การวาดแผนผงสายธารคณคา
การวาดแผนผงสายธารคณคาเปนเครองมอพนฐานของการผลตแบบลนและ
วสาหกจลน เปาหมายของแผนผงสายธารคณคาคอการชวยใหเราเหนการไหลของวสด
ขอมลสารสนเทศ (และในบางกรณกการไหลของเงนสดดวย)ทไหลผานสายธารคณคา
บรษทแบบดงเดมมกมความเขาใจนอยเกยวกบการไหลของวสดหรอขอมลผานกระบวน-
การของตนเอง เพราะเสนทางทผลตภณฑและกระบวนการตางๆ ใชงานมความซบซอน
และแยกแยะไดยาก การวาดแผนผงสายธารคณคาเปนจดเรมตนของการผลตแบบลน
และเปนจดเรมตนของการบญชแบบลนดวยเชนกน
เปาหมายของบทนไมใชการอธบายวาจะวาดแผนผงสายธารคณคาอยางไร
มหนงสอดๆ อยหลายเลมแลวในเรองน1 เปาหมายของบทนคอการแสดงการใชแผนผง
สายธารคณคาภายในการบญชแบบลน และขอมลเพมเตมทจำเปนตองอยในแผนผงน
เพอใหภาพรวมของการบญชแบบลนครบถวน
เกอบทกแงมมของการบญชแบบลนจะเรมตนทแผนผงสายธารคณคา มาตรวด
สมรรถนะจะถกวดตลอดสายธารคณคาและเซลลการผลตในสายธารคณคา รวมถง
ขนตอนทไมเกยวของกบการผลตผลลพธเชงการเงนของการปรบปรงดวยลนถกคำนวณ
ขนจากแผนผงสถานะปจจบนและสถานะอนาคตของสายธารคณคา การคดตนทน
สายธารคณคาถกขบเคลอนตามสายธารคณคาตามทไดนยามไว การวเคราะหตนทน
และกำลงการผลตของสายธารคณคาจะใชขอมลทไดจากกลองขอมลในแผนผงสายธาร
คณคา การวางแผนการขายปฏบตการและการเงน (SOFP) จะทำโดยผานทางสาย-
1JohnShookและMikeRother,Learning to See,Publisher,LEI,MA,1999;KevinDuggan,Creating Mixed Model Value
Streams,ProductivityPress,NY,2002;DonTapping,Value Stream Management,ProductivityPress,NY,2002(ฉบบ
ภาษาไทยโดยอ.ไอ.สแควรสำนกพมพ)
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
464 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
ธารคณคาและแผนผงทเกยวขององคกรแบบลนจะใชแผนผงสายธารคณคาเปนเหมอน
เอกสารท“มชวต”(คอทนสมยอยเสมอ)ซงชวยใหปรบปรงไดอยางตอเนองและชวยการ
บญชแบบลนดวย
ตวอยางแบบงายของแผนผงสายธารคณคาแสดงอยในภาพท 4.1 แผนผงน
แสดงการไหลของการผลตสำหรบ ECI แผนผงนแสดงการไหลของผลตภณฑ สนคา
คงคลงและความสญเปลาอนๆทขดขวางการไหลนน นอกจากนนแผนผงนยงชวยใน
การรวบรวมขอมลเกยวกบแตละขนในสายธารคณคาโดยละเอยด ขอมลนจะรวมถง
สงตางๆ อยางเชน รอบเวลาของการผลต เวลาการปรบเปลยน (หรอตดตง) เครอง-
จกรอตราของเสย เวลาการหยดทำงานฯลฯ ขอมลเหลานมความสำคญมากเมอกำลง
ออกแบบการไหลทปรบปรงดขนในสายธารคณคา ภาพท 4.2 แสดงผลการออกแบบ
สายธารคณคาทปรบปรงใหมสำหรบสายธารคณคาของ ECI นไมใชการไหลแบบลน
ทสมบรณแบบ แตกแสดงผลการปรบปรงมากพอประมาณเมอเทยบกบแนวทางเดม
(สถานะปจจบน) การไหลของการผลตใชเวลาลดลงจาก 20 วนเหลอเพยง 4 วน การ
ปรบปรงนเหนไดจากเสนเวลา (TimeLine)ทดานลางของผงสถานะปจจบนและสถานะ
อนาคต กลองขอมลสรปดานขวามอของแผนผงสถานะปจจบนแสดงใหเหนวาตองใช
เวลา 20 วนในการใหวสดไหลผานสายธารคณคา แผนผงสถานะอนาคตแสดงใหเหน
วาการไหลใชเวลาลดลงเหลอ4วน
แผนผงสายธารคณคากบการบญชแบบลน
ความตองการเบองตน 3 ขอทสามารถสนองไดดวยการวาดแผนผงสายธาร
คณคาภายในการบญชแบบลนคอ
การรบรสายธารคณคา
การเพมขนตอนในสายธารคณคา
สารสนเทศในกลองขอมลทตองใชในการบญชแบบลน
มหลายบรษททไมสามารถรบรสายธารคณคาไดกระบวนการผลตของพวกเขา
ฝงแนนกบบคลากรททำงานในบรษทมากจนพวกเขาไมสามารถมองเหนอะไรทแตกตาง
ไปจากเดมไดแผนผงสายธารคณคาชวยใหคนเหนและเขาใจการไหลของการผลตและ
เหนวาผลตภณฑและกระบวนการของตวเองมการไหลอยางไร ความเขาใจทชดเจน
✤
✤
✤
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
465การวาดแผนผงสายธารคณคา
เกยวกบสายธารคณคาของบรษทเปนเรองสำคญสำหรบวสาหกจแบบลน และธรกจ
แบบลนทประสบความสำเรจจะถกจดการตามสายธารคณคา
ขณะทกำลงพจารณาเรองการบญชแบบลนจดเรมตนคอแผนผงสายธารคณคา
ของบรษท แผนผงเหลานแสดงระดบของขอมลเชงการเงนและปฏบตการทจำเปนตอง
ใชแผนผงนจะระบตำแหนงทตงของกระบวนการทเปนความสญเปลาสวนหลกๆแผนผง
ชวยอธบายเกยวกบขนาดและความซบซอนขององคกรและวธการไหลของขอมลจาก
หนวยหนงไปยงอกหนวยหนง ในการบญชแบบลน ตนทนทงหมดจะถกรวบรวมและ
รายงานตามสายธารคณคา การมแผนผงสายธารคณคาทนยามไวอยางดเปนสงทขาด
ไมได
แผนผงสถานะปจจบนของสายธารคณคาจะแสดงขอมลสายธารคณคาตาม
ทกระบวนการถกออกแบบไวในปจจบน แผนผงสถานะอนาคตของสายธารคณคาจะ
แสดงการไหลของกระบวนการดงทจะเปนในอนาคต เมอมการปรบปรงจากลนเพมขน
แลว แผนผงสถานะอนาคตของสายธารคณคาคอวสยทศนของบรษทเกยวกบอนาคต
เปาหมายหลกของการบญชแบบลนคอการสรางการปรบปรงอยางตอเนองไมรจบ
แผนผงสถานะอนาคตคอเปาหมายในทนทของการปรบปรงอยางตอเนองนน เราใช
แผนผงสถานะปจจบนและแผนผงสถานะอนาคตเพอระบวากำลงการผลตทพรอมใช
งานมการเปลยนแปลงอยางไรเมอมการปรบปรงดานลนและใชเพอพฒนายทธศาสตร
ในการใชกำลงการผลตทเพงจะพรอมใชงาน เพอใหเกดประโยชนเชงการเงนสำหรบ
องคกร
เพมขนตอนของสายธารคณคาในแผนผงสายธารคณคา
สายธารคณคาของบรษทสวนใหญจะจำกดตวเองอยทกระบวนการผลตเพยง
อยางเดยวหนงสอทเขยนเกยวกบการสรางแผนผงสายธารคณคากมกเปนเชนนน ใน
ความเปนจรงแลว ยงมหนาทอนๆ ทตองทำในการไหลของสายธารคณคาดวยเชนกน
หนาทเหลานรวมถงกระบวนการอยางเชนการบรการลกคาการแจงราคาการจดทำใบ
แจงหน การจดซอ การวางแผนการผลต ฯลฯ หนาทเหลานยงรวมถงปฏบตการสนบ-
สนนอยางเชนการบำรงรกษาการขนถายวสด งานวศวกรรมบญชลกหนบญชเจาหน
และการทำบญชตนทน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
470 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting
อยางไรกตาม เมอมหนาทเหลาน การบญชแบบลนกจำเปนตองรวมมนเขาไปดวย โดย
แสดงใหเหนวาเปนความสญเปลาทกำลงใชกำลงการผลตทมคาอย ซงนาจะนำกำลง
ผลตสวนนไปใชเพมคณคาขยายธรกจและเพมผลกำไรได
จะเปนประโยชน ถาเรารวมขอมลเหลานใหมากทสดเทาทจะทำไดไวในแผนผง
สายธารคณคา รวมกบขอมลรอบเวลาอตราการแกไขงานและขอมลอนๆทเกยวของ
เราไมตองการทำใหแผนผงนยงยากและซบซอนเกนไปแตเราตองการจะแสดงขอมลท
จำเปนใหมากทสดเทาทจะทำได
บทสรป
แผนผงสายธารคณคาเปนจดเรมตนของการบญชแบบลน เชนเดยวกบเปน
จดเรมตนของแงมมอนๆ ของลน มนชวยใหเราเหนการไหลของกระบวนการ เราใช
แผนผงสายธารคณคาเพอบงชสายธารคณคาทจะใชในการคดตนทนสายธารคณคาเรา
ใชขอมลทอยบนแผนผงสายธารคณคาในการคำนวณการวเคราะหสายธารคณคาท
จำเปนตอการทำความเขาใจเกยวกบตนทนของกระบวนการ การไหลของกระบวนการ
และการใชประโยชนจากสนทรพยของเรา
เพอจะใหแผนผงสายธารคณคาเปนประโยชนตอการบญชแบบลน แผนผงนน
จะตองสมบรณตองรวมขนตอนทไมเกยวของกบการผลตดวยและตองมขอมลกระบวน-
การทเหมาะสมแสดงอยในกลองขอมล
เกยวกบผเขยน
Brian H. Maskell มประสบการณมากกวา 25 ป ในอตสาหกรรมการผลต
การกระจายสนคา ในตำแหนงผบรหารหลากหลายบทบาท ตงแตการผลต สนคาคงคลง
บรการลกคา และพฒนาผลตภณฑ ในชวง 10 กวาปทผานมา เขาไดใหคำปรกษาแก
องคกรการผลตและการกระจายสนคาในหลากหลายประเทศ ทงในสหรฐอเมรกา
องกฤษ เมกซโก ออสเตรเลย อฟรกาใต และแถบยโรป โดยชวยบรษทตางๆ นำเทคนค
การผลตททนสมย ดวยแนวทางแบบลน การจดการลอจสตกสและโซอปทาน การบญช
แบบลน การจดการและการคดตนทนสายธารคณคา มาตรวดสมรรถนะในมมมองใหม
การปรบรอกระบวนการธรกจ ระบบสารสนเทศวสาหกจ และการบรหารคณภาพทวทง
องคกร (TQM)
เขามผลงานการเขยนหนงสอหลายเลม ไดแก “Performance Measurement
for World Class Manufacturing”, “Software and the Agile Manufacturer”, “New
Performance Measures”, “Making the Numbers Count”, “Putting Performance
Measurement to Work”, “Life’s Little Lean Accounting Instruction Book”, “The
Lean Business Management System” และ “Practical Lean Accounting”
ปจจบน เขาเปน President ของบรษททปรกษา BMA Inc. สหรฐอเมรกา และ
ยงเปน CPA, CIMA และ Fellow ของ The American Production & Inventory
Control Society ดวย
Bruce Baggaley เชยวชาญในการพฒนาระบบการวดสมรรถนะแบบลนและ
การบญชแบบลน รวมถง การพฒนาระบบสารสนเทศเชงปฏบตการและเชงการเงน
สำหรบการวางแผนและควบคม ประยกตใชหลกการจดการตามฐานกจกรรม (ABM) กบ
การปรบรอกระบวนการธรกจ เขามประสบการณในอตสาหกรรมอากาศยานและทหาร
สาธารณปโภค โทรคมนาคม เซมคอนดกเตอร และอตสาหกรรมบรการ และเคยรวม
งานเปนพารทเนอรในบรษททปรกษา KPMG โดยรบผดชอบการวางแผนเชงกลยทธ
และใหคำปรกษาการควบคมการบรหารกบบรษททปรกษา Coopers & Lybrand ทงยง
เคยเปน Professional Accounting Fellow ท The Securities & Exchange
Commission (กลต.) ของสหรฐอเมรกา
ปจจบน เขาเปน Senior Partner ของบรษททปรกษา BMA Inc. สหรฐอเมรกา
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
เกยวกบผแปล
อาจารย สมชาย ศภธาดา สำเรจการศกษาบญชบณฑต (เกยรตนยมอนดบหนง) มหาวทยาลยธรรมศาสตร และ Master in Professional Accounting (MPA) จาก University of Texas at Austin ประเทศสหรฐอเมรกา ปจจบนเปน รองคณบดฝายการเงนและวางแผน ผชวยศาสตราจารย ประจำภาควชาการบญช คณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร กรรมการของคณะกรรมการกำหนดมาตรฐานการบญช สภาวชาชพบญช และบรรณาธการวารสารวชาชพบญช
อาจารย สมชาย เปนทปรกษา นกวจย และวทยากรเกยวกบการบรหารตนทน แนวคดตนทนเพอการบรหาร การใชขอมลทางการบญชเพอการบรหารกลยทธ การบญชเกยวกบการรวมกจการและการจดทำงบการเงนรวม การบญชระหวางประเทศ จรยธรรมทางธรกจ Corporate Governance การพฒนาธรกจอยางยงยน และการบญชแบบลน
นอกจากน อาจารย สมชาย ยงเขยนบทความและหนงสอในหลากหลายหวขอ อาท “ตนทนคณภาพ : มมมองสำหรบผบรหาร” “ความคดสรางสรรค : กรณศกษา ประเทศญปน” “การบญชบรหารเชงกลยทธ” “ระบบบญชและการสอบบญชหนวย ท 5-6” (ตำราของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช) “การบญชชนสง” “การบรหารตนทนเชงกลยทธ” ฯลฯ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
ผมเชอวากลยทธทกอยางในโลกน ไมวาจะเปนเรองใดหรอดานใดนน ลวนสนบ- สนนกระบวนการธรกจ (Business Process) และกลยทธเหลานนยอมมความสมพนธ กนในรปแบบองครวม (Holistic) มใชแยกกนดำเนนงานหรอจดการแบบแยกระบบ
(Separated System) ซงในความเปนจรงแลว ใชแกปญหาไมได
ผมจงไดสรางกรอบความคดในการดำเนนงาน (Framework) ขนมา คอ Holistic Operational Strategy (HOS) โดยผมมองวา กจกรรมตางๆ ในองคกร นน เรมมาจาก วสยทศน (Vision) ของผนำองคกร หรอ CEO ทจะตองสราง กลยทธ (Strategy) หรอยทธศาสตรขององคกร และนำเสนอตอทกคนทมสวนไดสวนเสยใน องคกรดวย พนธกจขององคกร (Mission Statement)
Holistic operational strategy (Hos)
จากนนยทธศาสตรขององคกรจะถกนำมาแปรไปสการปฏบต (Deployment) เปนระดบการจดการในองคกร ซงแบงออกเปน 3 ระดบ คอ
1) ระดบกลยทธหรอยทธศาสตร (Strategic Level)
2) ระดบกลวธหรอยทธวธ (Tactical Level)
3) ระดบการปฏบตการ (Operational Level)
จากการทผมไดสงเกตขอปฏบตทดทสด (Best Practice) ของบรษทชนนำ ระดบโลก ผมไดจดเอากลยทธทางการจดการทมอยในปจจบนใสเขาไปใน Frame- work ของผมดงน
สำหรบระดบยทธศาสตร (Strategic) ผมมองวา Logistics และ Supply Chain Management จะตองเปนพนฐานทสำคญขององคกรทจะตองบงชใหได เพราะ กระบวนการลอจสตกสและโซอปทานถอไดวาเปนสวนสำคญของกระบวนการสราง- สรรคคณคาสำหรบลกคา จงตองนำมาพจารณาในระดบกลยทธน เนองจากเปนเรอง
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
ท เกยวกบโครงสรางขององคกรและผลตอบแทนในการลงทนคอนขางในระยะยาว (Long Term Planning)
สวนในระดบกลวธ (Tactical Level) ผมมองวา เรอง Lean Manufacturing และ Lean Enterprise จะถกนำมาใช เพราะเปนการวางแผนในระยะกลาง สวน ในระดบการปฏบตการ (Operational Level) นน Six Sigma และ Process Improvement จะถกนำมาใชในการลดความแปรปรวนและเพมความแมนยำของ
กระบวนการธรกจ
กจกรรมตางๆ ภายในองคกรจะถกเชอมโยงกนดวยขอมลสารสนเทศ (Infor- mation) ดงนน ERP (Enterprise Resource Planning) จงถกนำมาเพอใหทก กจกรรมประสานงานกนดวยขอมลขาวสารทถกตองและอยางรวดเรว (Real Time) เมอดำเนนงานแลวกจะตองมการวดสมรรถนะขององคกร ทงทางดานการเงนและ ดานทไมใชการเงนดวยแนวคดของ Balanced Scorecard เพอนำมาใชเพอประเมน- ผลแนวทางในการปรบปรงแผนกลยทธในรปแบบของแผนผงกลยทธ (Strategy Map) กจกรรมทกลาวมาทงหมดจะดำเนนการไดโดยการทำงานรวมกน (Collaboration) ของทกคนในองคกร ซงเปนการแบงปน (Sharing) ทงทรพยากร ความรผลประโยชน และความเสยหาย ทงน กจกรรมและผลลพธทกอยางท เกดภายในองคกรกจะตอง มการเชอมตอกนไปยงองคประกอบอนๆ ในโซอปทานดวย E - Business
กจกรรมขององคกรทงหมดจะตองผานเขาสกระบวนการจดการความร และการวศวกรรม (การสรางสรรค) ความร (Knowledge Management and Engineering) กระบวนการจดการตรงนมความสำคญมาก เพราะกจกรรมทงหมด จะตองถกนำไปปฏบตใชบนโครงสรางหลกขององคกร คอ คน (People) กระบวน- การ (Process) และเทคโนโลย (Technology) ทจะตองรองรบความตองการ ของลกคาทเปลยนแปลงไป การจดการความรจงเปนกลไกหนงทผลกดนใหเกดการ พฒนาปรบปรงอยตลอดเวลา
ทจรงแลว สวนตางๆ ใน Framework น เปนกจกรรมตางๆ ทมอยแลวใน องคกร ผมเพยงแตนำมาจดเรยงและสรางความสมพนธเบองตนเพอใหเหนภาพ ใหญ
แลวคณจะพบวา “ลน” นนเปนแคสวนหนงของ HOS ทผมนำเสนอเทานนเอง!!
ดร.วทยา สหฤทดำรง [email protected]
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING