pr- gi 106 arrasate-arantzazu erromesbidea › wp-content › uploads › 2018 › 0… · mendu...
TRANSCRIPT
natura bideak rutas naturales
Arrasateko UdalaAyuntamiento de Mondragon
PR-Gi 106 ARRASATE-ARANTZAZU
ERROMESBIDEA538000
538000
539000
539000
540000
540000
541000
541000
542000
542000
543000
543000
544000
544000
545000
545000
546000
546000
547000
547000
548000
548000
549000
549000
550000
550000
551000
551000
552000
552000
4759
000
4759
000
4760
000
4760
000
4761
000
4761
000
4762
000
4762
000
4763
000
4763
000
4764
000
4764
000
4765
000
4765
000
4766
000
4766
000
4767
000
4767
000
4768
000
4768
000
PR-G
i 106
PR-G
i 106
PR-Gi 106
PR-Gi 106
PR-Gi 106
PR-Gi 106
Bakue
Naparrena baserriaNaparrena baserria
Asuela
Santa Barbaraparkea
Santa Barbaraparkea
Andramarizuriermita
Andramarizuriermita
OÑATI
ARETXABALETA
ESKORIATZA
Arantzazukosantutegia
Arantzasukosantutegia
Uratsondo iturriaUratsondo iturria
Santa AgedaSanta Ageda
Santa EulaliaSanta Eulalia
Itxaropeneko Andra Maria
Oroerreka
Txae
taer
reka
Deba erreka
Zapataerreka
Errekabarreneta
Katalatzaerreka
Errekaurkulueta
Asubeazpierreka
Aramaioko errekaAramaioko erreka
Aramaioko erreka
Asuelako errekatxoa
Oroerreka
Txae
taer
reka
Deba erreka
Zapataerreka
Errekabarreneta
Katalatzaerreka
Errekaurkulueta
Asubeazpierreka
Aramaioko errekaAramaioko erreka
Aramaioko erreka
Asuelako errekatxoa
BEDOÑA
ZALDIBAR
URIBARRI
GESALIBAR
SAN ANDRES
OtxiagaOtxiaga
MurugainMurugain
LarragainLarragain
SantaagedatxSantaagedatxBakueko tontorraBakueko tontorraBakuetxikiko puntaBakuetxikiko punta
MANDOAIN
MURUGAIN
MU
RU
GA
IN
KURTZETXIKI
KURTZETXIKI
416
489531
425446
Arrasateko UdalaAyuntamiento de Mondragon
2
natura bideak rutas naturales
PR-Gi 106 Arrasate-Arantzazu. Erromesbidea
PE
RF
ILA
Bide hau erabiltzen dute Arrasateko erromesek, Arantzazuko amaren eguna, irailaren 9a, pasa eta hurrengo domekan, goizean goiz irten eta goiz erdirako Arantzazuko Santutegira ailegatzeko. Aretxabaletako eta Eskoriatzako erromesek, behin Urkuluko urtegira helduta, bide bera jarraitzen dute.
MID
E
P R - G i 1 0 6 A R R A S A T E - A R A N T Z A Z U . E R R O M E S B I D E A
23
12
5h 55’
972 m
16,8 km
Zeharkaldia
467 m
Zailtasuna desplazamenduanEgin beharreko esfortzua
Ingurune naturalaren gogortasunaOrientazioa ibilbidean
Denbora
Igoera desnibela
Distantzia horizontala
Ibilbide mota
Jaitsiera desnibela
Ibilbidearen maila teknikoa eta fisikoa neurtzeko metodoa. Zailtasun maila da 1etik 5era, txikienetik handienera.
Arrasateko UdalaAyuntamiento de Mondragon
3
natura bideak rutas naturales
PR-Gi 106 Arrasate-Arantzazu. Erromesbidea
IBIL
BID
EA
RE
N A
ZA
LP
EN
AK
MA
PA
• (A) Etxaluze. Ibilbidea hasten da Etxaluzen, informazio panelaren aurrean. Leku honetatik bideak jarraitzen du Etxaluze atzetik Bedoñarako errepideraino (GI 3554). Gurutzatzen du errepidea eta jarraitzen du bidegorritik; 300 metrora hartzen du ezkerrerantz. Bidea pasatzen da Etxaburu baserriaren aurretik, eta gero pinudian gora egiten du Urialde baserriraino. Bidegurutzean eskumara Iturriaga baserriaren albotik doa, eta Aretxabaletan jarraitzen du Larrino elizaterako mendi bidea, topo egin arte Larrino elizateko GI4132 errepidearekin. Leku horretan ibilbideak bat egiten du PRGi 97 Eleizgarai bidea ibilbidearekin.
• (B) Larrino auzoa. Errepidea jarraituz Larrino elizatean San Kristobal parrokia dago. Inguru horretan bista apartaz gozatu daiteke; Korueta, Aozaratza eta Areantzako elizateak, Kurtzebarri, Hiruatx, Orkatzategi mendiak. Errepidez, Leixalde, Intsusia eta Zuatzu baserrien albotik iristen da Urkulu urtegira. Hor elkartzen dira Aretxabaletako, Eskoriatzako eta Arrasateko Erromesbideak.
• (C) Urkulu urtegia. Urtegia inguratzen duen bidea egiten du, eta presa igarotakoan ezkerraldera egiten du, aldapa gogor eta luze baten gora.
538000
538000
539000
539000
540000
540000
541000
541000
542000
542000
543000
543000
544000
544000
545000
545000
546000
546000
547000
547000
548000
548000
549000
549000
550000
550000
551000
551000
552000
552000
4759
000
4759
000
4760
000
4760
000
4761
000
4761
000
4762
000
4762
000
4763
000
4763
000
4764
000
4764
000
4765
000
4765
000
4766
000
4766
000
4767
000
4767
000
4768
000
4768
000
PR-G
i 106
PR-G
i 106
PR-Gi 106
PR-Gi 106
PR-Gi 106
PR-Gi 106
Bakue
Naparrena baserriaNaparrena baserria
Asuela
Santa Barbaraparkea
Santa Barbaraparkea
Andramarizuriermita
Andramarizuriermita
OÑATI
ARETXABALETA
ESKORIATZA
Arantzazukosantutegia
Arantzasukosantutegia
Uratsondo iturriaUratsondo iturria
Santa AgedaSanta Ageda
Santa EulaliaSanta Eulalia
Itxaropeneko Andra Maria
Oroerreka
Txae
taer
reka
Deba erreka
Zapataerreka
Errekabarreneta
Katalatzaerreka
Errekaurkulueta
Asubeazpierreka
Aramaioko errekaAramaioko erreka
Aramaioko erreka
Asuelako errekatxoa
Oroerreka
Txae
taer
reka
Deba erreka
Zapataerreka
Errekabarreneta
Katalatzaerreka
Errekaurkulueta
Asubeazpierreka
Aramaioko errekaAramaioko erreka
Aramaioko erreka
Asuelako errekatxoa
BEDOÑA
ZALDIBAR
URIBARRI
GESALIBAR
SAN ANDRES
OtxiagaOtxiaga
MurugainMurugain
LarragainLarragain
SantaagedatxSantaagedatxBakueko tontorraBakueko tontorraBakuetxikiko puntaBakuetxikiko punta
MANDOAIN
MURUGAIN
MU
RU
GA
IN
KURTZETXIKI
KURTZETXIKI
416
489531
425446
539000 540000 541000 542000 543000 544000 545000 546000 547000 548000 549000
4761
000
4760
000
4766
000
4765
000
4764
000
4763
000
4762
000
4767
000
4768
000
A
C
B
D
E
Arrasateko UdalaAyuntamiento de Mondragon
4
natura bideak rutas naturales
PR-Gi 106 Arrasate-Arantzazu. Erromesbidea
INT
ER
ES
GU
NE
AK
• Bedoña auzoa: bista dotoreak, Udalatx, Anboto eta Aloñamendi. Erdigunean, Santa Eulalia parrokian nabarmendu daitezke leiho erromanikoa eta barnealdeko zurezko gangak. Alboan, berriz, Mendibitzu baserria, non jaio zen Juan Arana Ezpeleta, “Loramendi”, eta hor dago olerkari lirikoaren oroitarria.
• Larrino auzoa: elizatea dago Urkulu urtegiaren goialdean. Hamasei baserri ditu eta elizatearen erdigunean dago San Kristobal parrokia. Hiru aldare ditu, erdian San Kristobalena. Aipatzekoa da sakristian dagoen irudia, Errosarioko Amarena. Bestalde, ezin aipatu barik utzi kokalekua eta inguruko paisaia: Urkulu urtegia eta Kurtzebarri, Udalatx, Hiruatx, Orkatzategi, Aloñamendi.
• Urkulu urtegia: urtegi honek paisai ederrak eskaintzen ditu. Jende asko hurbiltzen da ingurura, kirola egitera nahiz oinez ibilaldiak egitera. Azken urteotan bihurtu da hegaztien naturagune paregabea, Gipuzkoako garrantzitsuenetarikoa.
• Urrexola auzoa: Garaikoa baserrian bainuetxea egon zen XIX. mendearen bigarren erdialdean eta XX.aren hasieran; baserri atzeko iturri uretzak aprobetxatzen ziren. Oraindik ikusi ditzakegu jarduera haren aztarnak. Urrexolako Andre Mariaren parrokiak zurezko ganga dauka sabaian, eta horretaz gain, irudi, margolan eta bestelako elementu aipagarriak.
• (D) Urrexola auzoa. Pinudietan gora iristen da Urrexolagarai mendateraino. Han 1400eanedo gertatu zen gudu ospetsu bat oñatiarren eta leinztarren artean. Bidean aurrera doa, eta laster batean Urrexola auzoan goiko partean etxe multzo bat, Garaikoa, Antxieta eta Estañukoa baserriek osatzen dutena. Urrexolako Andre Mariaren parrokiara iritsi, eta bertan hasten dira Olateraino doazen porlanezko eskailerak, baina bidea doa Barrenetxe pareraino bakarrik. Han bideak egiten du Jaturabetik datorren kanalera, Jaturabeko makinetxe txikira ailegatu arte. Araotzeko errepidera iritsi, eta bideak egiten du ezkerrera eta beherantz. Zubia zeharkatzen du eta Arrikrutzeko benta zaharreko bidean doa, bat egin arte PRGi 3.004 ibilbidearekin.
• (E) Arrikrutz. Bideak alde batean uzten ditu Arrikrutzeko baserriak, eta gorantz eginda Arantzazuko galtzadan gora doa. Apur bat igo eta iristen da Kortakogaineko bidegurutzera. Galtzada zaharra hartzen du, Kortakogain eta Gesaltza baserrien artetik Soroandietaraino; hortik baserritik aurrera Zapiarbe igaro eta Zelaizabal jatetxea baino zerbait gorago hartzen du errepide nagusia. Errepidez bestalde, bideak gora egiten du, eta hortik gertu dago Santo Kristoaren ermita; aurrerago Arantzazuko Santutegia.
IBIL
BID
EAR
EN A
ZALP
ENA
K
Arrasateko UdalaAyuntamiento de Mondragon
5
natura bideak rutas naturales
PR-Gi 106 Arrasate-Arantzazu. Erromesbidea
INGU
RUKO
AUK
ERA
EZBE
RDIN
AK
• PRGi 96 ErregebideaBedoña• PRGi 97 Eleizgarai bidea • PRGi 103 Arrikrutz• PRGi 104 Kortagain• PRGi 105 Ezkutuko Arantzazu• AizkorriAratz Parke Naturala
INT
ER
ES
GU
NE
AK
• Kanala: kanalak Arrikrutz ingurua lotzen du Urrexolarekin; XX. mende hasieran zulatua Unión Cerrajera enpresak Aitzgainen ipar hegalean. Behean, troka sakonean ezkutaturik, Artixa erreka nabaritzen da. 12 urte lanean eman ostean, lanak amaitu zituzten 1922. urtean. Handik doazen urek hornitzen dute Olateko zentral hidroelek trikoa, eta hor sortutako energiak asetzen ditu industriaren beharrak.
• Arrikrutz: galtzada zaharren arteko bidegurutzea; hor daude baserri multzo historikoa eta benta lekua. Gainera, bertan daude ArrikrutzOñatiko koba ikusgarrien sarrera eta harrera etxea.
• Arantzazuko santutegia: Arantzazuko santutegia, zeina bihurtu den Gipuzkoako gune espiritual garrantzitsuena, euskal arte garaikidearen adierazgarririk esanguratsuena da. Basilikan, Sainz de Oiza eta Laorgak eraikitakoa, fatxadan daude Jorge Oteizaren Pietateren irudia goian eta apostoluak behealdean. Sarreran, ongi etorria ematen, Txillidaren ate paregabeak eta barnealdean, Lucio Muñozen erretaula eta Xabier Alvarez de Eulateren beirate ikusgarriak; txundituta uzteko modukoak. Ikustekoak dira, baita ere, Nestor Basterretxearen margolan koloretsuak kriptan.