Seksueel misbruik

Tessa Vanderspeeten

Inleiding Classificatie van plegers van seksueel misbruik van kinderen• Klinische classificaties De ‘Massachusetts Treatment Center Child Molester Typology’ Classificatie van plegers van seksueel misbruik van vrouwen• Klinische classificaties De ‘Massachusetts Treatment Center Rapist Typology’ Een kritische beschouwing van de MTC – typologieën Recente ontwikkelingen• Hechting• Beschrijvende modellen Conclusie

Inhoudstafel

Classificatie van pedoseksuelen en

verkrachtersSiegfried Koeck, Dirk De Doncker en Daan Van Beek

Seksueel misbruik jongeren en volwassenen

Overzicht invloedrijke classificatiesystemen afgelopen 40 jaar

Evolutie van klinische naar empirische methodologie

Classificatiesystemen Knight en Prentky

Twee recente ontwikkelingen: • Hechting• Beschrijvende modellen

Classificatie van pedoseksuelen en

verkrachters

Plegers seksueel misbruik op systematische wijze

bestudeerd => van een klinische naar een empirische benadering

Publicaties van Kopp en uit fenomenologische hoek=> 4 typen van plegers van seksueel misbruik van kinderen kwamen naar voren

Swanson: onderscheidde pedofiel en situationeel type

Cohen, Seghorn en Calmas: bevestigen dit verschil=> respectievelijke naam: gefixeerd, regressief en

nu ook agressief type

Classificatie van plegers van seksueel misbruik van kinderen

Klinische classificaties

Groth en Burgess: hadden andere beschrijving

Navolging Cohen en collega’s: onderscheid tussen gefixeerd en regressief patroon pedofilie + bijkomende

theoretische assumptie

Onderscheid tussen ‘sex pressure offenses’ en ‘sex force offenses’ => hiertoe behoren 2 subcategorieën: ‘enticement’ en ‘entrapment’

Classificatie van plegers van seksueel misbruik van kinderen

Klinische classificaties

Conclusie Vermelde publicaties grote weerslag op indeling van

plegers van seksueel misbruik van kinderen

In het bijzonder: Onderscheid tussen gefixeerd en regressief type

Drietal kritiekpunten:• Ontbreekt verantwoording keuze criteria• Onduidelijkheid typering van plegers van incest• Ontbreken van een empirisch gefundeerde classificatie voor

plegers van seksueel misbruik van kinderen

Classificatie van plegers van seksueel misbruik van

kinderenKlinische classificaties

Ontwikkeld vanuit empirisch wetenschappelijk onderzoek

Resultaat van statistische toetsing van belangrijkste discriminerende variabelen aangetroffen in de literatuur

‘Child molester’: iemand bij wie de seksuele vergrijpen gericht zijn tegen slachtoffers < 16 jaar

Classificatie vereist een beoordeling van criteria verdeeld over 2 assen

Marshall: merkte op onderscheid van 24 verschillende subtypen leidt tot ondervertegenwoordiging van bepaalde categorieën

Prentky: argumenteerde validiteit wordt ondersteund door onderzoeksbevindingen

De ‘Massachusetts Treatment Center Child Molester

Typology’

Psychiater Karpman: onderscheidde 3 typen

verkrachters• Explosieve verkrachter• Sadistische verkrachter• Agressieve, antisociale verkrachter

Gebhard et al.: onderscheidde dezelfde 3 typen + 3 anderen

• Type psychiatrische patiënt• Type met de dubbele moraal• Type dronken verkrachter

Vanaf jaren 70’ macht en boosheid steeds meer beschouwd als primaire motieven van verkrachters

Classificatie van plegers van seksueel misbruik van

vrouwenKlinische classificaties

Amir: 2 nieuwe typen verkrachter• ‘rape as role expressive act’• ‘rape as role supportive act’

Cohen en collega’s: onderscheiden seksueel type & agressief/sadistische type

Groth en Birnhaum zien verkrachting als ‘pseudoseksuele daad’

Zij onderkennen machtsverkenner 2 subtypen• ‘power reassurance type’• ‘power assertion type’

Beschrijven ook kwade verkrachter en sadistische verkrachter

Classificatie van plegers van seksueel misbruik van

vrouwenKlinische classificaties

Kritiekpunt:• Gemis aan empirische toetsing op betrouwbaarheid

en validiteit

Knight et al.: 4 typen verkrachters• Delicten compenserend gedrag• Delicten uit woede jegens vrouwen• Delicten op zeer bizarre, gewelddadige en

sadistische wijze• Delicten binnen algehele criminele levensstijl en

antisociale persoonlijkheidsstoornis

Classificatie van plegers van seksueel misbruik van

vrouwenKlinische classificaties

Knight & Prentky classificatiesysteem

opgebouwd rond 7 variabelen

Variabelen geoperationaliseerd in aantal gestandaardiseerde vragen

Onderscheiden 4 primaire motieven waaruit zij 9 typen verkrachters afleiden

De ‘Massachusetts Treatment Center Rapist

Typology’

Eerste 2 typen primair opportunistisch

gemotiveerd

Derde type primair motief: globale boosheid jegens mannen én vrouwen

Type 4 tot 7 primair seksueel gemotiveerd

Type 8 en 9 primair motief: wraak

9 typen verkrachters

Verreweg beste empirische toetsing

MAARKritische punten:

• Steekproef niet representatief voor populatie van plegers als geheel

• Beperkte therapeutische consequenties

• Exclusie van incestplegers

• Groot aantal gehanteerde begrippen inhoudelijk onvoldoende gedefinieerd

• Gehanteerde lijftijdscriteria auteurs komen in conflict met eigen definities

Een kritische beschouwing van de MTC – typologieën

Seksuele delinquentie: vanuit verschillende hoeken in verband

met problematische hechting

Bowly: definieerde hechtinggedrag verkrijgen of behouden van ‘moederfiguur’

Kim Bartholomew: hechtingsgedrag geoperationaliseerd en gelieerd aan intimiteit en misbruik binnen partnerrelatie

Hudson: kenmerken plegers van seksueel misbruik 3 groepen met problematische hechtingsstijlen

Recente ontwikkelingen

Hechting

Plegers die intimiteit wensen, maar angst voor

volwassenen

Plegers die intimiteit wensen, maar angst voor afwijzing

Plegers wil geen contact/emotionele betrokkenheid stelt zich vijandig op

3 groepen met problematische hechtingsstijlen

Cognitief gedragstherapeutische terugvalpreventiemodel Beschrijft hoe pleger tot delict gedrag komt

Ward, Hudson en Keenan: beschrijven 4 typen• Passief vermijdende type• Actief vermijdende type• Automatisch toenaderingstype• Expliciete toenaderingstype

Voortbouwend op hoofdtypes MTCR Beek: onderscheid tussen 3 scenario’s die plegers van seksueel geweld jegens vrouwen volgen

• Antisociale scenario• Seksualiserende scenario• Wraakzuchtig scenario

Recente ontwikkelingen

Beschrijvende modellen

Polaschek, Hudson, Ward & Siegert: studie van 24 plegers van seksueel

misbruik jegens vrouwen

Op basis van fenomenologische reconstructie Onderscheiden 21 stadia in het delictproces Verdeeld over 6 fasen• Achtergrondkenmerken• Doelvorming• Toenadering• Voorbereiding• Delict• Post-delict

Gedrag slachtoffer gelinkt aan verdere verloop delict

Afhankelijk van het doel dat pleger stelt 3 routes

Recente ontwikkelingen

Beschrijvende modellen

• Verhogen van positieve gemoedstoestand

• Ontsnappen aan negatieve gemoedstoestand

• Vergelding van een opgelopen krenking

Doel pleger: 3 routes

Bickley & Beech: postuleerden 6 factoren om

oordeel te vormen over classificatiesystemen

vooruitgang geboekt m.b.t. classificatiesystemen

Empirische en klinische benadering komen dichter bij elkaar

Conclusie

Einde