Türkiye’de Eğitim: İmam

Hatipleşme, Beklentiler ve Memnuniyet

Araştırması Raporu22.11.2019

2

Okullara Göre ve Öğrenci Başına Bütçe

OECD tarafından yıllık olarak yayımlanan Bir Bakışta Eğitim 2019 raporuna göre, OECD genelinde yükseköğretim öncesi

eğitim kademeleri için öğrenci başına yapılan harcama 9.357 dolar iken, Türkiye’de bu harcama 4.505 dolar olarak

gerçekleşmektedir. Bu harcama ortalamalarına okul kademeleri açısından baktığımızda da, OECD ortalaması ile

Türkiye’nin öğrenci başına yaptığı harcamalar arasındaki uçurumun bazı kademelerde daha da derin olduğu görülüyor.

Örneğin, OECD Raporu’nda TÜİK’in 2017 Eğitim Harcamaları Araştırması verileri ile bir karşılaştırma yapılmaktadır. Buna

göre en büyük uçurum ilköğretim düzeyinde yapılan harcamalar arasındaki farklılıktır. OECD ülkeleri İlköğretimde öğrenci

başına 8.631 ABD Doları harcama yaparken, Türkiye 1.591 ABD Doları harcama yapmaktadır. Bu yaklaşık 5,5 katlık bir

farka işaret etmektedir. Diğer yandan Türkiye ile diğer OECD ülkeleri arasında kademeler bazında eğitim harcamaları

farklılıkları giderek de artmaktadır.

Eğitim Reformu Girişimi(2019), Eğitimin Yönetişimi ve Finansmanı, Eğitim İzleme Raporu 2019, ,s.23. https://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2010/01/EIR_E%C4%9Fitimin_Y%C3%B6netisimi_ve_Finansman%C4%B1.pdf

A.g.e., s.25OECD(2019), Bir Bakışta Eğitim: https://tedmem.org/download/bir-bakista-egitim-2019?wpdmdl=3129&refresh=5df012c74e8181576014535

3

Eğitimde Fırsat Eşitsizliği

1.099

1.361

1.597

1.961

2.671

3.2863.394

500,0

1.000,0

1.500,0

2.000,0

2.500,0

3.000,0

3.500,0

2012-2013 2013-2014 2014-2015 2015-2016 2016-2017 2017-2018 2018-2019

4

İmam Hatip Ortaokulu Sayısı

İmam Hatip Okulları

Öğretim Yılı Ġmam Hatip Ortaokulu Sayısı

2012-2013 1.099

2013-2014 1.361

2014-2015 1.597

2015-2016 1.961

2016-2017 2.671

2017-2018 3.286

2018-2019 3.394

*Din Öğretimi Genel Müdürlüğü’ne bağlı, İmam Hatip Ortaokulu ve İmam Hatip Lisesi bünyesinde yer alan İmam Hatip Ortaokulları toplamı ve toplam öğrenci sayıları. Veriler, MEB Örgün Eğitim

İstatistiklerinden derlenmiştir: http://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64

94.467

240.015

385.830

524.295

651.954

723.108761.785

500,0

100.500,0

200.500,0

300.500,0

400.500,0

500.500,0

600.500,0

700.500,0

5

İmam Hatip Ortaokulu Öğrenci Sayısı

İmam Hatip Okulları

Öğretim Yılı Ġmam Hatip Ortaokulu

Öğrenci Sayısı

2012-2013 94.467

2013-2014 240.015

2014-2015 385.830

2015-2016 524.295

2016-2017 651.954

2017-2018 723.108

2018-2019 761.785

*Din Öğretimi Genel Müdürlüğü’ne bağlı, İmam Hatip Ortaokulu ve İmam Hatip Lisesi bünyesinde yer alan İmam Hatip Ortaokulları toplamı ve toplam öğrenci sayıları. Veriler, MEB Örgün Eğitim

İstatistiklerinden derlenmiştir: http://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64

450 456537

854

1.0171.149

1.408

1.604 1.623

0,0

200,0

400,0

600,0

800,0

1.000,0

1.200,0

1.400,0

1.600,0

1.800,0

2.000,0

6

İmam Hatip Lisesi Sayısı

İmam Hatip Okulları

Öğretim Yılı ĠHL Sayısı

2002-2003 450

2007-2008 456

2011-2012 537

2013-2014 854

2014-2015 1.017

2015-2016 1.149

2016-2017 1.408

2017-2018 1.604

2018-2019 1.623

*Veriler, MEB Örgün Eğitim İstatistiklerinden derlenmiştir: http://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64

71.100

129.274

268.245

474.096

546.443 555.870

634.406

514.806 498.002

0,0

100.000,0

200.000,0

300.000,0

400.000,0

500.000,0

600.000,0

700.000,0

7

İmam Hatip Lisesi Öğrenci Sayısı

İmam Hatip Okulları

*Veriler, MEB Örgün Eğitim İstatistiklerinden derlenmiştir: http://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64

Öğretim Yılı ĠHL Öğrenci Sayısı

2002-2003 71.100

2007-2008 129.274

2011-2012 268.245

2013-2014 474.096

2014-2015 546.443

2015-2016 555.870

2016-2017 634.406

2017-2018 514.806

2018-2019 498.002

8

Okullara Göre Öğrenci Başına Bütçe (2018)

1.673

4.326

6.153

7.504

12.707

0,0

2.000,0

4.000,0

6.000,0

8.000,0

10.000,0

12.000,0

Okul öncesi İlköğretim Genel ortaöğretim Mesleki ve teknik ortaöğretim İmam-hatip liseleri

Tablo için bkz: https://www.egitimreformugirisimi.org/egitim-reformu-girisimi-kamu-butcesinin-daha-dusuk-orani-mebe-ayriliyor/

14,9 16,2

24,6 25,8 26,528,3

36,9

49,453,4

58,2

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

9

Okul Türlerine Göre Lisans Yerleşme Başarı Oranları

O K U L T Ü R ÜTOPLAM

LĠSANS

YERLEġEN

BAġARI

YÜZDESĠ

ĠMAM HATĠP LĠSELERĠ 243.380 36.256 14,9%

ÖZEL LĠSE 2.081 338 16,2%

ASKERĠ LĠSE 764 188 24,6%

ÖĞRETMEN LĠSELERĠ 15.305 3.955 25,8%

ÖZEL TEMEL LĠSE 162.613 43.088 26,5%

ANADOLU LĠSESĠ (Y.DĠLLE

ÖĞR.YAPAN RESMĠ L.) 639.017 180.988 28,3%

YABANCI DĠLLE ÖĞRETĠM YAPAN

ÖZEL LĠSE 107.737 39.801 36,9%

FEN LĠSESĠ 41.201 20.361 49,4%

ÖZEL FEN LĠSESĠ 12.703 6.779 53,4%

SOSYAL BĠLĠMLER LĠSESĠ 7.838 4.561 58,2%

https://istatistik.yok.gov.tr/

1. Profil

11

Metodoloji

Araştırmanın amacı, velilerin çocuklarının eğitiminden memnuniyetini ölçümlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir.

Zamanlama : 17 – 21 Ekim 2019

Veri toplama yöntemi : CATI (Bilgisayar Destekli Telefon ile Anket)

Örneklem : %95 güven aralığında %4 hata payı ile 600 görüşme

Örnekleme yöntemi : 2018-2019 İlkokul, Ortaokul, Lise öğrenci kotası ve NUTS1 bölge kotası ile

Ortalama görüşme süresi : 5 dakika

1,0

18,0

51,0

24,3

4,21,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65 ve üstü

12

Baz: Tüm katılımcılar #600

Katılımcı Cinsiyeti % Katılımcı Yaşı %

Kadın; 49,8

Erkek; 50,2

Profil

13Baz: Tüm katılımcılar #600

Çocuğun Cinsiyeti %

Kız; 49,0

Erkek; 51,0

Profil

31,2

35,0

33,8

1. Sınıf - 4. Sınıf (İlkokul)

5. Sınıf - 8. Sınıf (Ortaokul)

9. Sınıf - 12. Sınıf (Lise)

Çocuğunuz kaçıncı sınıfa gitmektedir? %

91,7

94,7

93,8

86,7

8,3

5,3

6,2

13,3

Toplam

1. Sınıf - 4. Sınıf (İlkokul)

5. Sınıf - 8. Sınıf (Ortaokul)

9. Sınıf - 12. Sınıf (Lise)

Devlet okulu Özel okul

Çocuğunuzun devam ettiği okul türünü öğrenebilir miyim?

Baz: Tüm katılımcılar #600

Sosyoekonomik Statü %

Katılımcının Eğitim Durumu % Hane Halkı Reisinin Eğitim Durumu % A; 5,7

B; 16,8

C1; 30,2

C2; 29,2

D; 11,3 E; 6,8

14

Profil

3,5

33,2

13,2

16,7

10,2

4,8

0,5

15,5

2,5

İlkokul Terk

İlkokul Mezunu

Ortaokul Mezunu

Lise Mezunu – Normal

Lise Mezunu – Meslek

Üniversite Mezunu – 2 Yıllık, Yüksekokul

Üniversite Mezunu – Açıköğretim

Üniversite Mezunu – 4 yıllık

Lisansüstü (Yüksek Lisans, Doktora vb.)

2,8

29,7

14,0

16,2

11,5

5,2

0,8

16,8

3,0

İlkokul Terk

İlkokul Mezunu

Ortaokul Mezunu

Lise Mezunu – Normal

Lise Mezunu – Meslek

Üniversite Mezunu – 2 Yıllık, Yüksekokul

Üniversite Mezunu – Açıköğretim

Üniversite Mezunu – 4 yıllık

Lisansüstü (Yüksek Lisans, Doktora vb.)

62,5 37,5

Evet, benim Hayır, ben değilim

Eve en çok gelir getiren kişi yani hane halkı reisi siz misiniz? %

15Baz: Tüm katılımcılar #600

NUTS 1 Bölge Dağılımı %

Akdeniz 18,2

İstanbul27,3

Batı Marmara11,4

Ege4,5

Doğu Marmara9,1

Doğu Karadeniz2,3 Kuzeydoğu Anadolu

2,3

Batı Karadeniz5,7

Güneydoğu Anadolu9,1

Ortadoğu Anadolu2,3

Orta Anadolu4,5

Batı Anadolu11,4

Profil

Baz: Tüm katılımcılar n: 600

Çocuğunuzu istediğiniz okula gönderme şansınız olsaydı (puan ve adresten bağımsız) aşağıdaki okul türlerinden hangisine göndermek isterdiniz? %

16

Eğitimden Memnuniyet

36,7

17,8

17,0

11,0

10,0

7,5

(Devlet) Anadolu Fen Lisesi

Özel Anadolu Fen Lisesi

(Devlet) Anadolu Lisesi

Özel Anadolu Lisesi

(Devlet) İmam Hatip Lisesi

(Devlet) Anadolu Meslek Lisesi

[KATEGORİ ADI]; *DEĞE

R]

[KATEGORİ ADI]; *DEĞE

R]

54,5

28,0

10,0

7,5

Anadolu Fen Lisesi

Anadolu Lisesi

İmam Hatip Lisesi

Anadolu Meslek Lisesi

17

Baz: Tüm katılımcılar #600

Çocuğunuzun öğretmenleri ile görüşüyor musunuz? %

Evet; 84,3

Hayır; 15,7

Öğretmen

Çocuğunuzun öğretmenlerinden genel olarak ne derece memnunsunuz? %

X

1,7

3,5

16,8

52,2

25,8

Hiç memnun değilim

Memnun değilim

Ne memnunum ne memnun değilim

Memnunum

Çok memnunum

5,2

80,0

: 4,0 / 5

17,3

7,5

15,4

10,8

17,1

12,6

9,6

4,3

2,6

2,8

1-Tamamen kalitesiz

2

3

4

5

6

7

8

9

10-Çok kaliteli

Baz: Tüm katılımcılar n: 60018

Eğitimden Memnuniyet

Türkiye’deki eğitimi genel olarak düşündüğünüzde 1-Tamamen kalitesiz, 10-Çok kaliteli olmak üzere kaç puan verirsiniz?%

X

51,0

19,3

: 4,4 / 10

Baz: Tüm katılımcılar n: 600 19

Eğitimden Memnuniyet

Sizce Türkiye’de öğrenciler dünya standartlarında bir eğitim alıyor mu? %

Evet; 13,6

Hayır; 86,4

Sizce Türkiye’de eğitim almış bir genç dünyanın her yerinde iş bulabilir mi? %

Evet; 19,1

Hayır; 80,9

Baz: Tüm katılımcılar n: 600

20

Eğitimden Memnuniyet

Aşağıdaki ifadelerden hangisi sizin görüşünüze daha yakındır?

İmkanınız olsa aşağıdakilerden hangisini tercih edersiniz? %

41,9

58,1

27,2

72,8

20 yıl önce üniversiteden mezun olanlar bugüne göre çok daha yüksek ücretler alırlardı.

Bu yıl mezun olanlar 20 yıl önce üniversiteden yeni mezun olanlara göre çok daha yüksek ücret almaktadır.

Yüksek bir gelire sahip olmak.

Yüksek bir eğitime sahip olmak.

Bu araştırma Friedrich Ebert Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği’nin katkılarıyla yapılmıştır.