powerpoint-presentatie - aegon...waarmee een monitor van deze eigenschappen onder het nederlands...

FinQ 2017

Monitor van financieel bewustzijn en financiële vaardigheden van Nederlanders

Aegon

AuteursJorn LingsmaIrene Zondervan

18-9-2017

Projectnummer

2

Achtergrond van de FinQ monitor

FinQ - FinQ 2017 | Aegon | Project B1478

Nederlanders in staat stellen bewuste keuzes te maken over hun financiën, nu en in de toekomst. Dat is de missie van Aegon.

Om invulling te geven aan deze missie is Aegon in 2015 gestart met een monitor van het financieel bewustzijn en de financiële vaardigheden van Nederlanders. Deze monitor moet inzicht geven in hoe financieel bewust Nederland is en op welke manier dit verder verbeterd kan worden. Een dergelijk instrument is nieuw voor de Nederlandse markt en zal jaarlijks het financiële bewustzijn en de financiële vaardigheden van Nederlanders in kaart brengen zodat ook ontwikkelingen kunnen worden gevolgd. Hiervoor heeft Aegon Motivaction de opdracht gegeven kwantitatief onderzoek te doen naar het financieel bewustzijn en de financiële vaardigheden van Nederlanders. Voor de inhoudelijke begeleiding van het onderzoek, vanuit de wetenschap en vanuit de financiële voorlichting, is een expertgroep samengesteld. In deze expertgroep zaten vertegenwoordigers van Universiteit van Tilburg, Universiteit Maastricht, Stichting Weet Wat je Besteedt en Aegon. In samenwerking met de expertgroep is een instrument ontwikkeld waarmee een monitor van deze eigenschappen onder het Nederlands publiek in meerdere kan worden uitgevoerd.

In deze rapportage doet Motivaction verslag van de ontwikkeling van het meetinstrument voor deze monitor en de uitkomsten van de tweede meting onder een landelijk representatieve steekproef van 1.482 respondenten.

Achtereenvolgens beschrijven we:

• De totstandkoming van de FinQ-score: de onderliggende factoren van financieel bewustzijn en financiële vaardigheid

• De ontwikkeling van de FinQ-score en de onderliggende factoren in de tijd (totaal en subdoelgroepen). Aangezien de factoren in 2016 zijn aangepast, beperken we ons tot een vergelijking met de vorige meting.

In de bijlage gaan we in op de methodologische opzet van het onderzoek.

3

FinQ | Vijf onderliggende factoren


• Geld later (voorheen: Pensioenactief)Weten hoe je pensioen geregeld is en financieel goed voorbereid zijn op pensionering

• Geld straks (voorheen: Sparen)Bewust en structureel geld apart zetten

• Behoefte aan controle Financiën op orde willen hebben en het beheersen van uitgaven en risico’s

• Geldregelhekel*Uitstelgedrag en desinteresse in geldzaken. De weerzin om je financiën te regelen.

• Geld nu (voorheen: Financieel uit balans)*Meer uitgaven dan inkomsten hebben

* Draagt negatief bij aan totaalscore. Deze factoren zullen in deze rapportage verder omgecodeerd worden weergegeven, zodat een hoge score op deze factoren bijdraagt aan een hoge FinQ score

Het meetinstrument voor de monitor van het financieel bewustzijn en de financiële vaardigheden Nederland is ontwikkeld door verkennende analyses van opvattingen en overtuigingen van consumenten op het gebied van financiën. Deze maat, de FinQ-score, is opgebouwd uit de onderstaande 5 factoren, psychologische en attitude-factoren. Deze factoren zijn gebaseerd op 29 stellingen over financiën.

Kennis, houding en gedrag Psychologisch

4

Financieel bewustzijn is stabiel


100

100

100

99,6

100,1

98,6

FinQ3 2017

78,6

78,6

FinQ2 2016

FinQ Totaal

100

100

100

99,6

99,2

101,3

Geldregelhekel

Behoefte aan controle

Geld nu

Geld straks

Geld later

Ontwikkeling FinQ-score

Psy

cho

logi

sch

Att

itu

de

De FinQ-score is in 2017 nagenoeg gelijk gebleven; van 100 tot 99,6.

Als we kijken naar de onderliggende factoren, zien we dat vooral de behoefte aan controle onder Nederlanders licht is afgenomen. Daarnaast zijn Nederlanders vaker bezig met geld voor later. De andere factoren scoren vergelijkbaar met de vorige meting.

5

Financieel bewustzijn is toegenomen onder Nederlanders met een modaal inkomen en in de leeftijd 25 t/m 34 jaar


Er is nog altijd een duidelijk verband tussen leeftijd en de mate waarin met financieel bewust en vaardig is. Naarmate men ouder is scoort men hoger. Dit kan een effect zijn van leeftijd; men heeft meer tijd gehad om kennis en ervaring op te doen over financiële zaken. Op hogere leeftijd is de kans dat men ooit een complexere financiële handeling, zoals een erfenis ontvangen, verandering van baan of hypotheek afsluiten, heeft verricht groter.

We zien vooral bij de groep 25 t/m 34 jarigen en Nederlanders met een modaal inkomen een toename in het financieel bewustzijn. Bij de groep 65 t/m 75 jarigen zien we juist een daling in het financieel bewustzijn. Deze daling wordt vooral veroorzaakt door de toenemende hekel aan het regelen van financiële zaken en het feit dat men minder bewust geld spaart.

80 85 90 95 100 105 110 115 120

Mannen

Vrouwen

18 t/m 24 jaar

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 t/m 64 jaar

65 t/m 75 jaar

Hoog

Midden

Laag

Beneden modaal

Modaal

Boven modaal

FinQ 2016

FinQ 2017

Geslacht

Leeftijd

Opleidingsniveau

Inkomen

6

Toenemende hekel aan het regelen van geld zaken


Op totaal niveau hebben Nederlanders geen sterke aversie tegen het bijhouden van de financiën. Jongeren t/m 34 jaar hadden de sterkste hekel aan het regelen van hun financiële zaken, maar dat is nu onder de groep 25 t/m 34 jaar juist afgenomen.65-plussers hebben de minste hekel aan het regelen van hun financiën, hoewel dat nu wel sterk is afgenomen.

85 90 95 100 105 110

Mannen

Vrouwen

18 t/m 24 jaar

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 t/m 64 jaar

65 t/m 75 jaar

Hoog

Midden

Laag

Beneden modaal

Modaal

Boven modaal

FinQ 2016

FinQ 2017

Geslacht

Leeftijd

Opleidingsniveau

Inkomen

Psychologisch Geldregelhekel

7

Nederlanders hebben minder behoefte aan controle over hun financiën


85 90 95 100 105 110

Mannen

Vrouwen

18 t/m 24 jaar

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 t/m 64 jaar

65 t/m 75 jaar

Hoog

Midden

Laag

Beneden modaal

Modaal

Boven modaal

FinQ 2016

FinQ 2017

Geslacht

Leeftijd

Opleidingsniveau

Inkomen

Jongeren t/m 24 jaar en hoog opgeleiden hebben de minste behoefte aan controle en 65-plussers juist meer.

We zien dat de behoefte aan controle vooral onder laagopgeleiden en de groep 45 t/m 54 jarigen sterk is afgenomen.

Behoefte aan controlePsychologisch

8

Nederlanders zijn nog altijd financieel in balans


Nederlanders zijn, naar eigen inschatting, financieel goed in balans. De jongere leeftijdsgroepen, tot 54 jaar, zijn vaker financieel uit balans dan gemiddeld. 55 t/m 75-jarigen zijn het meest in balans.

Laagopgeleid zijn in 2017 vaker financieel uit balans dan hoogopgeleide Nederlanders. In 2016 was dit nog andersom.

85 90 95 100 105 110

Mannen

Vrouwen

18 t/m 24 jaar

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 t/m 64 jaar

65 t/m 75 jaar

Hoog

Midden

Laag

Beneden modaal

Modaal

Boven modaal

FinQ 2016

FinQ 2017

Geslacht

Leeftijd

Opleidingsniveau

Inkomen

Geld nu Attitude

9

Nederlanders van 25 t/m 44 jaar onderscheiden zich in spaargedrag


Waar in 2016 de verschillen op opleidingsniveau kleiner waren, is het spaargedrag per opleidingsniveau nu juist weer groter geworden en op het niveau van 2015.

Jongeren t/m 24 geven minder vaak aan dat zij bezig zijn met geld voor straks en sparen minder dan ouderen.

Gemiddeld zijn Nederlanders in gelijke mate bezig met geld voor straks als in 2015 en 2016. Vooral Nederlanders met een (boven) modaal inkomen zijn bezig met geld voor straks.

Nu de economische crisis voorbij lijkt te zijn, is Nederland niet meer alleen bezig om financieel te overleven en durven we ook wat meer vooruit te kijken. Dit geldt vooral voor Nederlanders van 25 t/m 44 jaar en hoogopgeleiden.

95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105

Mannen

Vrouwen

18 t/m 24 jaar

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 t/m 64 jaar

65 t/m 75 jaar

Hoog

Midden

Laag

Beneden modaal

Modaal

Boven modaal

FinQ 2016

FinQ 2017

Geslacht

Leeftijd

Opleidingsniveau

Inkomen

Geld straksAttitude

10

Nederlanders zijn meer met hun pensioen bezig dan in 2016


Met name mannen en Nederlander met een modaal of boven modaal inkomen zijn meer bezig met geld voor later.

85 90 95 100 105 110 115 120

Mannen

Vrouwen

18 t/m 24 jaar

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 t/m 64 jaar

65 t/m 75 jaar

Hoog

Midden

Laag

Beneden modaal

Modaal

Boven modaal

FinQ 2016

FinQ 2017

Geslacht

Leeftijd

Opleidingsniveau

Inkomen

Geld laterAttitude

11

Klanten van Aegon hebben een hoger financieel bewustzijn dan Nederland gemiddeld


De FinQ-score onder klanten van Aegon is het afgelopen jaar toegenomen van 100,9 naar 101,4.

Klanten van Aegon zijn vooral vaker met geld voor later bezig en minder met geld voor nu.

94 96 98 100 102 104 106

FinQ

Geldregelhekel


Geld nu

Geld straks

Geld later

Klanten AEGON 2016 (n=115) Klanten AEGON 2017 (n=163)

12FinQ - FinQ 2017 | Aegon | Project B1478

Geluksmodule

13

Gelukkig zijn lijkt sterk samen te hangen met het financiële bewustzijn; hoe financieel bewuster, hoe gelukkiger men is


24%

9%

6%

19%

16%

6%

24%

34%

22%

26%

34%

44%

5%

7%

19%

1%

1%

4%

Lage FinQ-score (n=494)

Gemiddelde FinQ-score (n=494)

Hoge FinQ-score (n=494)

Kan je met een rapportcijfer aangeven in hoeverre je jezelf als een gelukkig mens ziet (1= heel ongelukkig, 10= heel gelukkig )? ()

1 t/m 5 6 7 8 9 10 Heel gelukkig

6,5

7,1

7,7

Om zeker te zijn dat er een verband is tussen financieel bewustzijn en geluk is een regressieanalyse uitgevoerd. Wat we zien is dat geluk voor 10% wordt verklaard door de demografische kenmerken en als we vervolgens FinQ toevoegen komt er vervolgens nog 7% verklaarde variantie bij komt. De conclusie is dat inkomen, regio en FinQ significant samen hangen met geluk, maar dat er met 17% nog een hoop te verklaren over blijft. Er is dus een (onafhankelijk) samenhang tussen FinQ en geluk. En leeftijd en opleiding spelen hangen niet significant samen met geluk.

14

NL’ers met een hoge FinQ-score geven vaker aan dat zij iemand zijn die veel geluk in het leven heeft


44%

38%

30%

19%

16%

6%

24%

34%

22%

26%

34%

44%

5%

7%

19%

1%

1%

4%




Kan je met een rapportcijfer aangeven in hoeverre je iemand bent die veel geluk heeft (1= nooit geluk, 10= altijd geluk)?

1 t/m 5 6 7 8 9 10 Altijd geluk

5,4

5,8

6,2

15

Zij zijn ook gelukkig met de verschillende aspecten in het leven


6,4

6,1

5,4

6,8

6,6

6,4

7,3

6,7

6,5

7,5

7,1

6,8

7,7

7,4

7,3

8,0

7,6

7,3

De liefde

Je werk

Je inkomen

Je huis

De sociale contacten die je hebt

Jouw gezondheid

Kan je met een rapportcijfer aangeven in hoeverre je gelukkig bent met de volgende aspecten in je leven (1= heel ongelukkig, 10= heel gelukkig?

Lage FinQ-score Gemiddelde FinQ-score Hoge FinQ-score

NL’ers met een laag financieel bewustzijn zijn aanzienlijk minder gelukkig met hun inkomen

16

NL’ers met een hoge FinQ-score voelen zich over het algemeen gezonder en fitter…


27%

18%

14%

19%

16%

6%

24%

34%

22%

26%

34%

44%

5%

7%

19%

1%

1%

4%

Lage FinQ-score

Gemiddelde FinQ-score

Hoge FinQ-score

Kan je met een rapportcijfer aangeven in hoeverre je jezelf gezond voelt (1= helemaal niet gezond, 10= heel gezond)?

1 t/m 5 Helemaal niet gezond 6 7 8 9 10 Heel gezond

6,3

6,8

7,3

32%

25%

18%

19%

16%

6%

24%

34%

22%

26%

34%

44%

5%

7%

19%

1%

1%

4%

Lage FinQ-score


Hoge FinQ-score

Kan je met een rapportcijfer aangeven in hoeverre je jezelf fit voelt (1= helemaal niet fit, 10= heel fit)?

1 t/m 5 Helemaal niet fit 6 7 8 9 10 Heel fit

6,0

6,4

6,9

17

… en leven aanzienlijk bewuster dan NL’ers met een laag financieel bewustzijn


35%

36%

28%

28%

36%

24%

51%

41%

59%

33%

32%

32%

41%

43%

43%

55%

59%

74%

25%

28%

36%

48%

48%

49%

60%

71%

81%

Ik eet en drink waar ik zin in heb, tenslotte leef je maar een keer

Ik durf best een gokje te wagen

Geld maakt niet gelukkig

Elke dag streef ik een gezonde leefstijl na

Ik sport regelmatig

Ik kies bewust een levensstijl, waarmee ik gezond oud word

Geen geld maakt ongelukkig

Men beschouwt mij in het algemeen als een gelukkig mens

In het algemeen vertrouw ik op mijn intuïtie

In hoeverre ben je het eens of oneens met de volgende stellingen? (% Top2)

Hoge FinQ-score Gemiddelde FinQ-score Lage FinQ-score

18

NL’ers met een hoog financieel bewustzijn hebben meer controle over hun leven dan NL’ers met een lage FinQ-score


6%

3%

1%

4%

2%

1%

9%

7%

1%

38%

23%

9%

27%

30%

28%

14%

30%

39%

2%

6%

21%

Lage FinQ-score


Hoge FinQ-score

Hoe financieel gezond verwacht je te zijn op het moment dat je met pensioen gaat (1= helemaal niet gezond, 7= heel gezond)?

1 Helemaal niet gezond 2 3 4 5 6 7 Heel gezond

8%

2%

0%

5%

2%

1%

14%

5%

2%

27%

18%

7%

35%

36%

22%

10%

29%

41%

2%

8%

28%

Lage FinQ-score


Hoge FinQ-score

Kan je aangeven hoe financieel gezond je je op dit moment voelt (1= helemaal niet gezond, 7= heel gezond)?

1 Helemaal niet gezond 2 3 4 5 6 7 Heel gezond

19

Mensen met een hoog financieel bewustzijn geven minder vaak aan dan mensen met een laag financieel bewustzijn dat zij bereid zijn risico’s te nemen


48%

52%

50%

59%

70%

68%

44%

37%

35%

18%

20%

22%

16%

14%

16%

24%

20%

15%

17%

20%

18%

10%

12%

11%

14%

25%

22%

7%

7%

7%

7%

3%

3%

6%

9%

14%

2%

1%

1%

2%

3%

4%

1%

1%

2%

5%

2%

8%

2%

9%

6%

7%

5,4

5,2

5,0

4,7

4,1

3,8

5,4

5,7

5,9

Lage FinQ-score


Hoge FinQ-score

Lage FinQ-score


Hoge FinQ-score

Lage FinQ-score


Hoge FinQ-score

Kan je aangeven in hoeverre je iemand bent die bereid is om... (0 = Helemaal niet bereid en 10 =Heel erg bereid):

0 t/m 5 6 7 8 9 10 Heel erg bereid Weet ik niet

Risico's in het algemeen te nemen

Financiële risico's te nemen

Nu iets op te geven om er vervolgens in de toekomst meer van te profiteren

20

Nederlanders met een hoog financieel bewustzijn eten vaker bewust minder vlees


4%

21%

67%

7%

4%

21%

73%

2%

3%

27%

67%

2%

Ik ben een vegetariër

Ik ben een flexitariër (ik eetbewust minder vlees)

Ik ben een vleeseter

Weet niet/geen mening

Wat is op jou van toepassing?




27%

18%

8%

6%

7%

9%

3%

6%

2%

2%

3%

55%

41%

32%

11%

10%

8%

7%

2%

1%

1%

1%

0%

36%

40%

34%

8%

9%

10%

7%

2%

1%

1%

1%

2%

37%

Staatsloterij

Nationale Postcode Loterij

Krasloten

BankGiro Loterij

VriendenLoterij

Lotto

Casinospelen (online en/of offline)

Speel-/fruitautomaatspellen

Toto

Lucky Day

Sportwedden/live wedden op wedstrijden

Geen van deze

Aan welke van de onderstaande betaalde kansspelen heb je in de afgelopen 12 maanden

deelgenomen?

Lage FinQ-score (n=494) Gemiddelde FinQ-score (n=494) Hoge FinQ-score (n=494)

Opvallend is dat mensen met een hoog financieel bewustzijn aanzienlijk vaker meespelen met de Staatsloterij (34% vs. 18%) en de Nationale Postcode Loterij (40% vs. 27%)

21FinQ - FinQ 2017 | Aegon | Project B1478

22

NL’ers met een lage FinQ-score hebben weinig financiële doelen voor zichzelf gesteld


11%

10%

15%

1%

4%

4%

4%

25%

2%

0%

2%

20%

20%

22%

19%

3%

3%

5%

8%

8%

3%

0%

1%

8%

29%

24%

10%

7%

6%

6%

4%

4%

2%

0%

6%

Ik heb meerdere financiële doelen waar ik momenteel voor spaar

Ik spaar voor een bedrag voor onvoorziene uitgaven

Ik heb geen financieel doel

Ik spaar om te zorgen voor een goed pensioen

Ik spaar om een mooie reis te kunnen gaan maken

Ik spaar voor mijn kind(eren)

Ik spaar voor mijn huis: verhuizen of verbouwen zou heel mooi zijn

Ik zou het al fijn vinden als ik überhaupt zou kunnen sparen

Ik spaar voor een heel leuk financieel doel dat hier nog niet bij staat

Ik spaar momenteel voor een sabbatical

Financiële doelen... Dat staat inderdaad nog op mijn wishlist

Geen van deze

Welke uitspraak over financiële doelen past het best bij jou?

Laag (n=494) Midden (n=494) Hoog (n=494)

23

Financieel bewustzijn lijkt voor een deel bij de opvoeding te zijn meegegeven


79%

73%

66%

63%

69%

35%

32%

20%

91%

88%

79%

77%

78%

29%

21%

12%

92%

89%

81%

81%

78%

24%

18%

11%

Ik heb in mijn opvoeding geleerd dat je zo min mogelijk moet lenen

Mijn ouders/verzorgers hebben mij de waarde van geld goed bijgebracht

Bij ons thuis werd vroeger altijd zuinig aan gedaan

Bij ons thuis werd vroeger veel aandacht gegeven aan het leren omgaan metgeld

Het hebben van bijbaantjes werd bij ons vroeger altijd gestimuleerd

Bij ons thuis werd vroeger wat minder op de kleintjes gelet

Mijn ouders/verzorgers kochten (bijna) altijd alles wat ik graag wilde hebben

Mijn ouders/verzorgers konden wat minder goed met geld omgaan

In hoeverre zijn de onderstaande stellingen op jou van toepassing? (% Top2)


24

Over het algemeen denken NL’ers met een hoge FinQ-score dat zij een hoger huishoudinkomen hebben dan gemiddeld


17%

10%

6%

31%

25%

17%

33%

37%

37%

12%

22%

33%

2%

2%

4%

6%

4%

3%




Hoe denk je dat jouw huishoudinkomen is vergeleken met het gemiddelde Nederlandse huishouden?

Veel lager Lager Ongeveer gelijk Hoger Veel hoger Weet niet

25

Nederlanders met een lage FinQ-score zijn het minst in balans


35%

53%

12%

6%

52%

43%

2%

33%

66%

Mijn financiën zijn minder in balans dan bij de meeste anderen

Mijn maandelijkse inkomsten en uitgaven zijn meestal in balans

Vergeleken met de gemiddelde Nederlander zijn mijn maandelijkse geldzaken goedin balans

In welke van de volgende beschrijvingen herken jij jezelf het meest?


61%

32%

7%

30%

52%

18%

9%

33%

58%

Ik heb nog geen idee hoe mijn situatie er uit zal zien als ik met pensioen ga

Ik denk dat ik net zo goed weet hoe mijn financiële situatie er uitziet na mijnpensioen als de gemiddelde Nederlander

In vergelijking met de meeste mensen ben ik goed op de hoogte van mijn pensioen



26

NL’ers met een hoge FinQ-score houden hun geldzaken goed bij (zonder tegenzin)


20%

66%

13%

3%

51%

45%

1%

26%

73%

Ik heb een hekel aan het regelen van geldzaken. Mijn financiëleadministratie doen, stel ik daarom ook vaak uit

Geldzaken regelen is niet mijn hobby, maar ik probeer het netjes bij tehouden

Het regelen van geldzaken doe ik zonder tegenzin, ik houd mijnfinanciën goed bij



27

Behoefte aan financiële controle het laagst bij NL’ers met een lage FinQ-score


13%

54%

33%

4%

36%

60%

2%

15%

84%

Ik heb denk ik minder behoefte aan financiële controle dan degemiddelde Nederlander

Ik schat dat ik mijn financiële situatie net zo goed onder controle houdals de gemiddelde Nederlander

Ik heb de behoefte om mijn financiën goed onder controle te houden(houd risico's liever laag en financiën goed op orde)



28

NL’s met een laag financieel bewustzijn hebben moeite om rond te komen met hun huidige inkomen


10%

2%

1%

23%

13%

6%

45%

45%

33%

20%

35%

40%

3%

6%

20%




Het totale huishouden beschouwend, in hoeverre kun(nen) je/jullie met het huidige inkomen rondkomen?

Zeer moeilijk Moeilijk Niet moeilijk, niet makkelijk Makkelijk Zeer makkelijk

29

Excel-document vs. Ik houd het in mijn hoofd bij


2%

2%

32%

16%

10%

24%

65%

1%

14%

4%

3%

38%

17%

9%

19%

69%

2%

8%

5%

3%

28%

29%

17%

13%

74%

2%

6%

Digitaal huishoudboekje

Boekhoudprogramma

Mobiel bankieren app van de bank

In een zelfgemaakt Excel-document op de computer

Papieren kasboekje

Ik houd het in mijn hoofd bij

Internetbankieren

Anders, namelijk:

Ik gebruik geen hulpmiddelen

Welke hulpmiddelen gebruik je bij het overzicht houden over jouw inkomsten en uitgaven?


Opvallend is dat NL’ers met een hoog financieel bewustzijn overzicht houden over hun financiële situatie in een kasboekje en NL’ers met een laag financieel bewustzijn het overzicht vaker in hun hoofd bijhouden.

30

NL’ers met een hoge FinQ-score hebben meer mogelijkheden om financiële tegenvallers op te vangen


42%

62%

15%

23%

19%

7%

6%

25%

7%

20%

4%

54%

68%

10%

19%

8%

4%

0%

14%

8%

3%

3%

64%

67%

7%

14%

2%

0%

1%

9%

3%

3%

2%

Geld opnemen van een spaarrekening

Minder geld uitgeven/bezuinigen

Een of meerdere bezittingen verkopen of verpanden

Extra uren werken

Geld lenen van familie of vrienden

Familie of vrienden vragen of ze mij geld willen schenken

Een lening afsluiten

Rood staan op mijn betaalrekening

Betalen via mijn creditcard of winkelkredietkaart

Rekeningen later of niet betalen

Anders, namelijk:

Stel dat je in een situatie komt dat je meer uitgaven hebt dan inkomsten, wat zou je dan doen?


NL’ers met een hoge FinQ-score hebben een bewuste buffer om tegenvallers op te vangen.

NL’ers met een lage FinQ-score zoeken vaker andere manieren om financiële tegenvallers op te vangen

31

NL’ers met een lage FinQ-score hebben het afgelopen jaar aanzienlijk meer financiële maatregelen genomen


6%

16%

7%

50%

35%

22%

4%

5%

20%

20%

5%

4%

10%

4%

39%

21%

13%

7%

2%

8%

40%

2%

2%

8%

2%

34%

20%

13%

5%

1%

3%

46%

2%

Goedkoper wonen

Meer uren gaan werken

Een baan met hoger salaris zoeken

Zuiniger leven

Spaargeld gebruiken

Minder op vakantie gaan

Leningen (sneller) afbetalen

Een lening/krediet aflsuiten

Rood staan

Geen van deze


Welke van de volgende maatregelen heb je het afgelopen jaar genomen?


32

NL’ers met een hoog financieel bewustzijn zijn bewuster bezig met hun financiële situatie


19%

62%

7%

11%

8%

64%

22%

6%

2%

55%

40%

3%

Ik leef nu, ik houd geen rekening met de toekomst

Ik houd rekening met de toekomst, maar kijk niet verder dan ongeveer 10jaar vooruit

Ik houd rekening met de toekomst, ik kijk langer dan 10 jaar vooruit


Welke van onderstaande uitspraken omschrijft het best in hoeverre jij bij het nemen van financiële beslissingen en het inschatten van risico's rekening houdt met de toekomst?


33

Bijlage


34

Introductie FinQ


FinQ – financieel bewustzijn monitor

In de eerste meting van de landelijke monitor van financieel bewustzijn en financiële vaardigheden is een meetinstrument ontwikkeld dat de naam FinQ heeft gekregen. Net als bij de breed bekende maat voor intelligentie, IQ, is de FinQ score een gestandaardiseerde score. Het gemiddelde onder de populatie is geïndexeerd op 100 met een

standaarddeviatie van 15. In de tweede meting in 2016 is het onderzoek herhaald om het instrument verder te ontwikkelen en om vergelijkingen over de tijd te kunnen maken.

De gestandaardiseerde score maakt het makkelijk om subgroepen te vergelijken of om aan de hand van een zelftest van te stellen hoe men scoort ten opzichte van anderen. Een score hoger dan 100 duidt op een bovengemiddeld niveau van financieel bewustzijn en financiële vaardigheid. Een score van 115 betekent dat iemand tot de hoogste 16% van de bevolking gerekend kan worden.

FinQ staat voor financieel quotiënt. Dit cijfer drukt

iemands financieel bewustzijn en financiële

vaardigheden uit.

35

FinQ – één maat voor vaardigheid en bewustzijn


De vijf gevonden schalen zijn samengenomen in één maat voor hoe financieel bewust en vaardig iemand is.

Deze geaggregeerde maat is het gemiddelde van de score op de vijf factoren. De antwoorden op de stellingen van de factoren “Geld nu” en “Geldregelhekel” zijn omgescoord, omdat deze factoren juist een eigenschap meten die het omgekeerde is van financieel bewust en vaardig.

Vervolgens hebben we de gemiddelden op de vijf dimensies gestandaardiseerd naar een gemiddelde van 100 en standaarddeviatie van 15. Op basis van een persoonlijke score op al deze 5 factoren wordt een totaalscore berekend. Deze totaalscore is op dezelfde wijze geschaald als de reguliere IQ test:

• <80 is laagbegaafd

• 100 is gemiddeld

• >120 is hoogbegaafd.

FinQ

Geldregelhekel


Geld nu

Geld straks

Geld later

-

+

-

+

+

36

Opzet – Vragenlijst


De opgestelde vragenlijst voor het pilot onderzoek is online afgenomen en bestond uit twee onderdelen.

• Deel 1: bruto lijst van 86 stellingen over financiën, verdeeld over de thema’s:

• Geld voor nu

• Geld voor later

• Bescherming van geld

De stellingen gingen over houding, gedrag en motivatie.

• Deel 2: Vragen over gedrag en houding; financiële situatie, gebruik financiële producten, controle over kosten.

De twee onderdelen van de vragenlijst werden door elkaar aangeboden om het invullen voor de respondent afwisselender te maken. De stellingen werden in random volgorde gepresenteerd om volgorde effecten te voorkomen op totaalniveau.

Achtergrondkenmerken, zoals leeftijd, geslacht en opleidingsniveau, waren al bekend van de respondenten.

37

Opzet veldwerk


Het veldwerk is online uitgevoerd in het respondentenpanel van Motivaction, StemPunt.

• Periode: oktober 2016

• Panel – Heel Nederland

• Propensity-sampling: bruto steekproef n = 3.994 Nederlanders 18 tot en met 75 jaar

• Netto steekproef : n = 1.021

• Representatief voor Nederlandse bevolking op de variabelen:

• Leeftijd

• Geslacht

• Opleidingsniveau

• Regio

• Waardenoriëntatie (Mentality-milieu)

38

Factor: Gelregelhekel


1. Ik heb een hekel aan het bijhouden van mijn financiën

2. Het liefst houd ik me helemaal niet met geld bezig

3. Het regelen van financiële zaken stel ik vaak uit

Betrouwbaarheid

Alpha = .733Interpretatie:GeldregelaversieOntwijkenGeen zinUitstellen(contra-indicatief voor FinQ)

Twee assen:Context – PsychologischNu - Later

39

Factor: Behoefte aan controle


1. Ik vind het belangrijk om controle te hebben over mijn financiële situatie

2. Het geeft mij voldoening om mijn financiële situatie op orde te hebben

3. Ik wil graag al mijn financiële risico's zo klein mogelijk houden

4. Het geeft mij een goed gevoel als ik mijn verzekeringen op orde heb

5. Ik vind het belangrijk om te weten hoeveel ik uitgeef

6. Ouders zouden hun kinderen beter moeten leren om met geld om te gaan

7. In het onderwijs moet meer aandacht komen voor omgaan met geld

Betrouwbaarheid

Alpha = .83

Interpretatie:Behoefte aan orde en controleFinanciële controleOp orde

Werktitel: Behoefte aan orde en controle


40

Factor: Geld nu


1. Ik had in het afgelopen jaar een mislukte automatische incasso wegens onvoldoende saldo

2. Ik sta elke maand rood op mijn betaalrekening

3. Ik heb in het afgelopen jaar geld geleend

4. De laatste maanden geef ik meer geld uit dan ik binnen krijg

5. Ik heb in het afgelopen jaar producten gekocht op afbetaling (gespreide betaling)

6. Ik neem regelmatig geld op van mijn spaarrekening om rekeningen te kunnen betalen

7. Ik heb in het afgelopen jaar een betalingsherinnering ontvangen

Betrouwbaarheid

Alpha = .82

Interpretatie:Gat in je portemonneeFinancieel gatUit balansOp te grote voetOp krediet / op de pof leven(contra-indicatief voor FinQ)


41

Factor: Geld straks


1. Ik zet elke maand geld opzij voor als ik onverwachte kosten heb

2. Ik ben het afgelopen jaar meer gaan sparen voor later

3. Ik spaar automatisch elke maand een bedrag

Betrouwbaarheid

Alpha = .672Interpretatie:Sparen


42

Factor: Geld later


1. Ik kan me een goede voorstelling maken van de hoogte van mijn inkomen na pensionering

2. Ik weet wat ik nodig heb aan inkomen na mijn pensionering

3. Ik ben financieel goed voorbereid op mijn pensionering

4. Ik heb mijn pensioen goed geregeld

5. Informatie over mijn pensioen lees ik goed door

Betrouwbaarheid

Alpha = .90

Interpretatie:ToekomstplannenKlaar voor laterPensioenbewustRetire readyPensioengoeroe/-ninja


43

Factor: Gelregelhekel


Geldregelhekel1. Ik heb een hekel aan het bijhouden van mijn financiën2. Het liefst houd ik me helemaal niet met geld bezig

Behoefte aan controle3. Ik vind het belangrijk om controle te hebben over mijn financiële situatie4. Het geeft mij voldoening om mijn financiële situatie op orde te hebben

Geld nu5. Ik had in het afgelopen jaar een mislukte automatische incasso wegens onvoldoende saldo6. Ik sta soms rood op mijn betaalrekening

Geld straks7. Ik zet elke maand geld opzij voor als ik onverwachte kosten heb8. Ik spaar automatisch elke maand een bedrag

Geld later9. Ik kan me een goede voorstelling maken van de hoogte van mijn inkomen na pensionering10. Ik ben financieel goed voorbereid op mijn pensionering

Wanneer we de 10 meest bepalende stellingen gebruiken voor het berekenen van de FinQ-score, valt de gemiddelde score iets hoger uit:

- Alle stellingen: 99,6- 10 stellingen: 99,8

Op doelgroep niveau zijn de verschillen van vergelijkbaarbare grootte.

Motivaction International B.V.Marnixkade 1091015 ZL Amsterdam

Postbus 152621001 MG Amsterdam

T +31 (0)20 589 83 83M [email protected]

www.motivaction.nl

powerpoint-presentatie - aegon...waarmee een monitor van deze eigenschappen onder het nederlands...

Documents