Poul Kjærholm

Poul Kjærholm ontwierp volgens een uniek en gedisciplineerd ontwerpprincipe. Zijn werk was scan-dinavisch, niet omdat hij in scandinavie woonde, maar voornamelijk omdat hij de qualiteit en vaardigheid van het ambacht respecteerde. Ook was hij altijd opzoek naar originaliteit en universaliteit. Zijn werk was geinspireert op zowel de grieken en egyptenaren, als het werk van Bauhaus (Ludwieg Mies van de Rohe, Gerrit Rietveld)

Poul Kjærholm

Poul Kjærholm is geboren in 1929 in Øster Vrå in Denemarken.Op 15-jarige leeftijd gaat hij in de leer als timmerman bij Gronbech en volgt van 1949 tot 1952 een studie vormgeving & meubelmaken aan de Kunsthandværkerokolen in Kopenhagen. Dat toen der tijd nog ‘School of Arts, Crafts and Design‘ hete. Hij kreeg daar onder andere les van de beroemde Deense architecten Hans Wegner en Arne Jacobsen. Ook kreeg hij er er les van Jørn Utzon, de architect van het operagebouw in Sydney. Hij slaagt in 1952 met, nu nog beroemde stoel, de PK25. Na zijn studie geeft hij 4 jaar les aan deze school en studeert hij tegelijkertijd bij Prof. Erik Herløw en Prof. Palle Suenson.

In zijn jonge jaren brak Wegner internationaal door en kon hij de hulp van Kjærholm erg goed gebruiken in zijn atelier. Ze werkten een tijd samen. Dit verklaart meteen waarom de eerste ontwerpen van Kjærholm duidelijk door Wegner zijn beïnvloed.In 1959 werd Kjærholm docent aan het “Kongelige Dansk Kunstakademi” in Kopenhagen waar hij van 1973 tot aan zijn dood directeur van was en in 1976 professor werd.

Poul Kjærholm

Naast dat hij leraar was, startte Kjærholm een carrière als ontwerper. Deze carrière begon alleen weinig veelbelovend: zijn eerste opdrachtgever, de Deense meubelfabrikant Fritz Hansen, nam uiteindelijk geen enkel prototype in productie. Gelukkig ging het beter bij zijn vriend Ejvind Kold Christensen.

Poul Kjærholm was één van de designers die Denemarken op designvlak een internationaal gezicht gaf. Het werk van Kjærholm is geinspireerd door ideeën van de ‘International Style’, de Modern functionalistische Beweging en Bauhaus. De meubels van Mies van der Rohe, Le Corbusier en Charles en Ray Eames stimuleerden hem tot een industriële aanpak.

Hij gebruikte in zijn ontwerpen vaak staal in combinatie met materialen als leer, pitriet en canvas. Een opmerkeli-jke keuze binnen het ambachtelijke Denemarken waar vooral hout gebruikt werd. Uit respect voor de gebruikers van zijn meubels wilde hij voor zijn designmeubelen enkel de beste materialen en de beste afwerking gebruiken. De fijne metalen structuur maken zijn ontwerpen transparant en licht en dit versterkt de grafische lijnen van een ruimte.

Vanaf 1970 is het gehele werk van Poul Kjærholm toch nog ondergebracht bij Fritz Hansen. Tot op de dag van vandaag worden zijn meubelen daar geproduceerd.

Door de benaming van de meubels van Poul Kjærholm zijn deze gemakkelijk te herkennen: ze dragen allemaal zijn initialen PK.

Poul Kjærholms Meubels

‘Chair, a Simple Support’

PK Interieur

De benaming van Poul Kjærholm’s meubelen begint met zijn initialen. Namelijk, PK.

PK25

Deze stoel, die aangenaam zit, is ontworpen in 1951. In 1952 is hij ge-presenteerd ten behoeven van Kjaerholms afstudeerproject van zijn studie vormgeving & meubelmaken in Kopenhagen. De PK25 was een opmerkelijk ontwerp, omdat Deense ontwerpers vaak hout gebruikte in hun ontwerpen. Op de tentoonstelling in het Deense designmuseum trok de PK25 de aandacht van de meubelproducent Fritz Hansen. Poul Kjærholm werd een tijdje ingehuurd om te experimenteren met materialen. Het bedrijf bracht de PK25 in beperkte productie. Dit was het begin van Poul Kjærholms carriere. De PK25 is een stoel waarbij de poten en rugleuning uit 1 strook staal bestaat. Door 2 boorgaten en een aantal plooien is de PK25 ontstaan. Exclusief, minimalistisch en elegant, een typische ontwerp van kjærholm. Tegenwoordig wordt de stoel geproduceerd door Fritz Hansen. Hij maakt gebruik van 2 materialen. Matte Verchroomd staal en gevlochten touw. De verkoopprijs van dit meubel vandaag is 6.896,00 Euro

PK25 Detail

Pk25 Bouw Tekening

PK25

De Pk25 heeft een hele ontwikkeling doorge-maakt. Hiernaast staat een afbeelding van een prototype van de Pk25. vooral het frame is aangepast. Het frame is puurder van vorm geworden en hetbestaat nu per poot uit 1 geheel.

PK25 Prototype

PK25

PK25 Prototype

PK24

Pk24

Ontwerpjaar: 1965Materiaal: staal met pitriet of leer, hoofdkussen uit leer met contragewicht in staalAfmetingen: 87 x 155 x 67 cm

Door de eenvoudige curve en organische vorm herken je de PK24 al snel als een van de werken van Kjærholm. Inspiratie voor deze chaise lounge haalde Poul uit de Rococo periode en uit de Franse chaise lounge of long chair uit 1928 van Le Corbusier, Pierre Jeanneret en Charlotte Perriand. De PK24 is een uitermate goed voorbeeld van het principe van Kjærholm om te ontwerpen met elementen die onafhankelijk van elkaar waren. De hoofdonderdelen hebben consequent geen fysieke verbinding maar worden daarentegen bij elkaar gehouden door de zwaartekracht en door de wrijving tussen 2 delen. Naast PK24 noemde Poul deze chaise lounge ook wel de ‘Hammock Chair’, dit om te benadrukken dat het lichaam in principe opgehangen werd tussen 2 punten (Hammock is engels voor hangmat).

Pk24

LC4 Chaise Longue

Pk24

Kjærholm heeft de PK24 in eerste instantie ontworpen in een stalen frame met pitrieten bekleding. Pas later is de bekled-ing ook mogelijk gemaakt in leer. In allebei de versies zit een leren hoofdsteun die door een contragewicht van staal aan het hoofdeinde blijft hangen. Beide versies van de PK24 zijn momenteel in productie bij Fritz Hansen en kosten 10854 euro(bekleding pitriet) en 11826 euro(bekleding leer).

PK9In 1953 ontwierp Poul Kjærholm een stoel geinspireerd op de zigzag stoel van Gerrit Rietveld. Kjærholms vertaling van deze hoekige houten stoel, was een rondvormige stoel uitgevoerd uit draadstraal. Kjærholm brengt deze stoel nooit in productie, maar gebruikt deze stoel als voorstudie voor het ontwerpen van zijn Pk9. Echter, in 1960 brengt Verner Panton zijn ‘S’ stoel in productie. Deze door Thonet geproduceerde stoel is vrijwel een Kopie van de stoel die 7 jaar daarvoor ontworpen werd door Poul Kjærholm.

PK9 Protoype

Panton ‘S‘ ChairZigzag Stoel

Deze uit draadstaal opgebouwde stoel is een inspiratie geweest voor Poul Kjærholm. Hij gebruikte deze inspiratie voor het ontwerpen van de Outdoor furniture uit beton, Ontworpen voor Hjorring Municipality in 1954. En later voor het ontwerpen van de PK9.De PK 9 is een stoel met drie poten, ontworpen en geproduceerd in 1961. Deze drie poten zorgen voor een goede balans. De Pk9 is gemaakt van verchroomd staal en leer en wordt geproduceerd door Fritz Hansen. De verkoopprijs van dit meubel vandaag is 3.403,00 euro. De tafel PK 54 wordt aangeraden als tafel bij deze stoel.

PK9

PK Outdoor Furniture

Pk9

PK54, Omringd door PK9

PK91

Pk91

Ontwerpjaar: 1961Materialen: Verchroomd plaatstaal met leer of canvasAfmetingen: 60 x 45 x 37 cm

Inspiratie voor Pk91

Poul Kjærholm had veel interesse in de curves van Egyptische stoelen en vouwkrukken. Ook de goed ge-bouwde types van Grieken en Romanen spraken hem aan. Het was de schoonheid en directheid die hem hierin bezig hield.

Het Deense design heeft een groot scala aan vouwkrukken, voornamelijk de propellerkruk werd veel ge-bruikt. Met de PK 91 geeft Kjærholm een wending aan de evidente houten kruk, door te werken met staal en leer. De PK 91 is daardoor een van de drie meest bekende vouwkrukken. Door het gedraaide oppervlak van de poten krijgt de kruk een unieke en pakkende schoonheid, maar ook zorgt deze draaiing voor een vermindering van de hoeveelheid ruimte die de kruk inneemt in opgeklapte toestand. De kruk is vloeiend en gemakkelijk op teklappen. Het woord vouwkruk geeft meestal een goedkope indruk. Het is een eenvoudige ontwerp met een simpele en lichte constructie. Met deze kruk wist Poul te bereiken dat de vouwkruk een nieuwe en andere image kreeg.Het zitvlak van de kruk is gemaakt van twee aan elkaar gemaakte stukken leer, zodat het natuurlijk rek-ken van het leer geen invloed heeft op het functioneren van de kruk. Momenteel is de PK 91 in poductie bij Fritz Hansen en kost 2738 euro.

Inspiratie voor Pk91

Pk91

PK91

PK22

PK22

Als meest verkochte stoel, bereikte de Pk22 het hoogtepunt van Poul Kjærholm’s carrière. De Pk22 is ontworpen in 1955, maar de inspiratie reikt terug naar het griekse klismos type(1000 v. Chr.). Het is een reïnterpretatie van de Barcelona Chair van Ludwieg Mies van de Rohe. Het onderstel is gemaakt van verchroomd staal. Het zit- en rugvlak van de Pk22 is bekleed met leer, pitriet of canvas en is gebogen in 1 curve. Deze curve is ranker en daardoor eleganter dan de Barcelona chair. Tegenwoordig wordt de Pk22 geproduceerd door Fritz Hansen. De prijs voor de Fauteuil is 2580 euro.

Klismos Stoel

Barcelona chair

Ludwieg Mies van de Rohe gebruikte het klis-mos type als inspiratie voor zijn barcelona chair. Later gebruikte Poul Kjærholm de barcelona chair als inspiratie voor zijn Pk22. De Pk22 is het duidelijkste voorbeeld van Kjærholm’s respect voor het Bauhaus.

Klismos Type

PK22

Het onderstel is opgebouwd uit vier secuur gebogen verchroomde-staal strips. Dit veroorzaakt 2 parallelle vlakken. Deze vlakken worden verbonden door 2 verchroomde staalstrips, haaks op de poten en onder het zitvlak.

Poul Kjærholm is een van de beroemste deense ontwerpers. tot op de dag van vandaag worden zijn meubelen nog verkocht. ook zijn visie op ontwerpen wordt nog steeds nagestreeft. Een goed voorbeeld hiervan zijn de ontwerpen van Studio teus.

Studio teus maakt ‘custom-made’ interieur, meubel -en lichtontwerpen. Het bedrijf is gevestigd in Haarlem (Nederland). Net als Kjærholm kijkt Studio teus naar de mogelijkheden van een materiaal. Er wordt inspiratie gehaald uit productietechnieken, ook kijkt men naar de eigenschappen van het desbetreffende materiaal en zoekt men uitersten daarin op. Op deze manier zijn al de ontwerpen van Studio teus, puur en eerlijk van vorm en materiaal. Ook streeft men ernaar, zonder dat de puurheid en eerlijkheid van het ontwerp daarin minder wordt, de constructie en montage zo min mogelijk te laten zien. Materialen waar studio teus veel mee werkt zijn: leer, RVS, gepoedercoat staal, en geanodiseerd aluminium. De meubels van Studio Teus zijn in productie bij Interieur Collectief Woerden.

Studio teus

De getoonde fauteuls zijn ontworpen in 2003 en 2005. De eerste fauteul, ontworpen in 2003, is vervaardigd uit een gepoedercoaten stalen framewerk en Textiel met polyuretan coating. Van dit meubel heeft Studio teus twee verschillende versies. Een versie met zilver poedercoat en witte zitting en een versie met goud poedercoat en bruine zitting

Deze fauteul is door Studio teus ontworpen in 2005, het framewerk is vervaardigd uit massief plaatalluminium wat waterjet gesneden is. Het aluminium is daarna geanodiseerd. Het plaatalluminium is zo gesneden dat de vormen in elkaar schuiven en zo een stevige constructie vormen. De herfstgroene lederen zitting is blind op dit onderstel bevestigd. De fauteul komt uit een serie waarin, in dezelfde stijl, ook een bank, eetkamerstoel en twee tafels zijn opgenomen.

Poul Kjærholm’s Tekeningen

PK91 Bouwtekening

PK25 Bouwtekening

PK9 Bouwtekening van Poot PK24 Bouwtekening

Bronvermelding

Litratuur 1. Poul Kjærholm Arkitektens Forlag 1999 Second Edition 2001 2. Scandinavian Furniture A source of classic design for the 21st century 2007 3. Danish Chair 1996

Internet 1. http://www.mastermeubel.be 2. http://www.designaddict.com 3. http://en.wikipedia.org 4. http://www.studioteus.nl 5. http://www.fritzhansen.com/

Internet 1. http://www.mastermeubel.be 2. http://www.designaddict.com 3. http://en.wikipedia.org 4. http://www.studioteus.nl 5. http://www.fritzhansen.com/