poster presentation) -...

1025 การประชมวชาการน าเสนอผลงานวจยระดบชาต

เครอขายบณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฏภาคเหนอ ครงท 18 และล าปางวจย ครงท 4

การน าเสนอผลงานวจยโปสเตอร (Poster Presentation)



ปจจยการไมจดท าบญชครวเรอนของประชาชนในเขตพนทหมบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก

Factors that disable the household accounting for people who reside in the village of Baan Lai Tha Moo 3 District Mae La Mard, Mae La Mard.

Tak province นงลกษณ จวจ* ทพยวรรณ ศบญนนท

สาขาวชาการบญช คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร แมสอด *Corresponding author. E-mail:[email protected]

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค 1) เพอศกษาปจจยทมผลตอการไมจดท าบญชครวเรอน 2) เพอศกษาสภาพปญหาการสงเสรมการท าบญชครวเรอน และ 3) เพอศกษาแนวทางการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนใหกบประชาชน ในเขตพนทหมบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก ประชาชนทใชในการศกษา คอ ประชาชนบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก ทเขารวมโครงการบรการวชาชพสชมชน จ านวน 50 คน กลมตวอยางทใชในการศกษาวจยครงน คอ ประชาชนบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก จ านวน 30 คน ใชวธการสมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง เครองมอทใชในการวเคราะหขอมล คอ แบบสอบถาม การสนทนากลม และแบบสมภาษณ ผลการศกษาพบวา จากการศกษาปจจยการไมจดท าบญชครวเรอนทง 4 ดาน ไดแก 1) ปจจยดานการรบร 2) ปจจยดานอาชพ 3) ปจจยดานการศกษา และ 4) ปจจยดานสงคม พบวามปญหาหลกทท าใหไมสามารถจดท าบญชครวเรอนมากทสด คอ ปจจยในดานการรบร โดยเฉพาะเรอง ประชาชนสวนใหญไมมโอกาสในการเขารบการฝกอบรมจดท าบญช ขาดความรความเขาใจในการจดท าบญชครวเรอน ผลการใชแนวทางพฒนาการสงเสรมการจดท าบญชครว เรอนใหกบกลมตวอยาง ท าใหกลมตวอยางสามารถท าบญชไดอยางถกตองเพมมากขนซงเกดจากการมสวนรวมของกลมตวอยาง ท าใหกลมตวอยางมสวนรวมในการคดการตดสนใจ เกดการวางแผนการท างานรวมกน เพอแกปญหาชมชนดวยตวเอง คณะผวจยไดเปนผกระตน แนะน าสงเสรม สามารถสรปไดวา การพฒนาการจดท าบญชครวเรอนนนจะพยายามเปลยนแปลงความคด ทศนคตและพฤตกรรมของกลมตวอยางใหดขนกวาเดม โดยสรางความรสกวาทกคนจะมสวนชวยในการพฒนาชมชนโดยผานกระบวนการรวมกลม พฒนาความร และการสรางแรงบนดาลใจเพอใหบรรลผลส าเรจของการวจย ค าส าคญ : บญชครวเรอน, ปจจยสาเหต, การสงเสรม



Abstract This research aims to provide educational purpose 1) To study the factors that disable the household accounting. 2) To study the problems household accounting encouragement. And 3) To study encourage people about household accounting for people who reside in the village of Baan Lai Tha Moo 3 District Mae La Mard, Mae La Mard. Tak province. The population used in the study is people who reside in the village of Baan Lai Tha Moo 3 District Mae La Mard, Mae La Mard. Tak province participating in community service programsin the number of 50 person. The representative sample is from people who reside in the village of Baan Lai Tha Moo 3 District Mae La Mard, Mae La Mard. Tak province in the number of 30 representatives. The instruments used for data analysis were questionnaires group discussions and interviews. The outcome indicates from the study that there are four main reasons why people do not want to prepare household account. 1) Factor of acknowledgement. 2) Factor of occupation. 3) Factor of education and 4) Factor of social. It is found that there is one main reason why people don’t prepare the household account regards factor of acknowledgement. Especially, most people don’t have a chance to participate in the training of household accounting with a lack of understanding of it. The guideline is to develop the encouragement of household accounting for the representative sample. It helps them to better understand and prepare the account correctly with the participation. It allows the representatives to participate the decision, togetherness in planning, and to solve community problems. Researchers encourage, recommend, and promote the household accounting. In conclusion, the development of household accounting shall change attitude of people, thinking and behavior of the sample in the positive trend in the atmosphere of every individual take part of helping the community through integration process, knowledge development, and inspiration in order to achieve the success of this research. Keywords: Household Accounting, Cause Factor, encourage บทน า จากสภาวะปญหาสงคมการใชเงนของประชาชนของประเทศไทยภายใตความเปลยนแปลงตาง ๆ เกดการยงคด ปญหาการใชเงนโดยทไมมการวางแผน การน าเงนในอนาคตมาใชลวงหนา จนท าใหคนไทยเกดปญหาเงนไมพอใชและหนสนตามมา ซงปญหานไดทวคณขนในทก ๆ วน การจะด ารงชวตใหอยรอดภายใตสงคมในปจจบน แนวทางหนงทประชาชนไทยควรยดถอ คอการพงตนเอง รจกความพอประมาณ



และไมประมาท ตามแนวปรชญา “เศรษฐกจพอเพยง”ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงมองเหนถงความส าคญของการสรางภมคมกนใหกบตวเอง รจกความพอมพอกน พอมพอใช ค านงถงหลกเหตผล และการประมาณตนเอง พรอมกบทรงเตอนสตประชาชนคนไทยไมใหประมาท โดยเฉพาะการใชจายเงนอนเปนปจจยส าคญในการด าเนนชวต (ส านกขาวแหงชาต กรมประชาสมพนธ ,2557) ในปจจบนเศรษฐกจของประเทศไทยไดเกดปญหาเกยวกบเศรษฐกจตกต า ความเสยงจากการลงทน และประชาชนใชเงนทขาดความยงคด ขาดการวางแผน ซงผวจยไดศกษาและไดแนวคดวาการแกปญหาจากสงเหลานนาจะใชความพอเพยงเปนหลกในการด ารงชวตนนกคอ การท าจดบญชครวเรอน เปนอกหนงวธทท าใหสามารถควบคมรายรบและรายจายไดเปนอยางด ท าใหชาวบานสามารถบนทกขอมลและเรยนรขอมลทงรายไดหรอรายจายทกอยางทคนในครอบครวใชจายไป โดยการจดบนทกทกวนแลวน ามาวเคราะหมาประมวลผลท าใหสามารถรสถานการณทแทจรงของการใชจายภายในภาคครวเรอน การบญชครวเรอนจงเปนแนวคดส าคญของรฐบาลในการขบเคลอนระบบเศรษฐกจพอเพยง เปนจดเรมตนในการผลกดนใหผท าบญชครวเรอน เรยนรทจะเลอกใชเสนทางชวตทเหมาะสม (เกศสดา สทธสนตกล ,2550) น ามาซงความสมดลในครอบครว สรางความเขมแขง และมนคงดานการพงพาตนเองของครอบครวและชมชน และทส าคญเปนรากฐานส าคญของการพฒนาทยงยน จงเหนไดวาการจดท าบญชครวเรอนในเรองรายรบและรายจายกคอ วถแหงการเรยนรเพอพฒนา 3 ชวต ตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนนเอง เพราะปรชญาเศรษฐกจพอเพยงคอ ปรชญาชวตทถกตองเหมาะสมพอด สอดคลองถกตองตามกฎธรรมชาต ทมทงความเปนเอกภาพและดลยภาพอยเสมอ (ประชาไท,2550) คณะผวจยลงพนทศกษาขอมล ณ ชมชนบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก จ านวนประชาชนทศกษาทงหมด 50 คน จากทมหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชรเคยจดโครงการบรการวชาการและวชาชพใหกบชมชน โดยมวตถประสงคเพอใหประชาชนสามารถจดท าบญชครวเรอนไดอยางถกตองและตอเนอง อกทงยงมการสงเสรมอาชพเพอสรางรายไดเสรมใหกบชมชน และไดมการตดตามผล ซงพบวา ประชาชนทจดท าบญชครวเรอนมจ านวนนอย สวนใหญไมมการจดท าบญชครวเรอน และบางสวนมการจดท าบญชครวเรอนแต ไมตอเนอง จากการลงพนทไปศกษากยงพบวา ประชาชนยงไมสามารถวางแผนการใชจายเงนทจ าเปนได ยงประสบกบปญหารายจายมากกวารายรบ ยงมการใชจายทฟมเฟอย เชน การซอหวย การเลนการพนน การดมสรา ฯลฯ เปนตน

ดงนน คณะผวจยจงสนใจทจะศกษาเกยวกบปจจยการไมจดท าบญชครวเรอนของประชาชนบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก เพอหาแนวทางการแกไขปญหา โดยชใหเหนถงความส าคญและประโยชนทไดรบของการจดท าบญชครวเรอน ซงจะท าใหประชาชนรจกการบรหารจดการเงนและการวางแผน สามารถวางแผนทางการเงนใหเหมาะสมระหวางรายจายและรายรบ การตดรายจายทไมจ าเปนออกไปซงจะเปนการสรางลกษณะการประหยด การอดออม รวมทงเพอสรางตามเขาใจภายในครวเรอน เพอจดเรมตนในการผลกดนใหประชาชนจดท าบญชครวเรอน ซงจะน ามาซงความสมดลในครอบครวและชมชน ตลอดจนเปนการสรางรากฐานทเขมแขงในการพฒนาประเทศไทยในอนาคตตอไป โดยใชหลกแนวคด“เศรษฐกจพอเพยง” ปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลท 9 ทรง



พระราชทานพระราชด ารชแนะแนวทางทางการด าเนนชวตและการปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชนจนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศใหด าเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเพอใหกาวทนตอยคโลกาภวฒน การเปลยนแปลงตาง ๆ ทอาจเกดขน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2552) วตถประสงคของการวจย 2.1 เพอศกษาปจจยทมผลตอการไมจดท าบญชครวเรอนของประชาชน ในเขตบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก 2.2 เพอศกษาสภาพปญหาการสงเสรมการท าบญชครวเรอนของประชาชน ในเขตพนทหมบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก 2.3 เพอศกษาแนวทางการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนใหกบประชาชน ในเขตพนทหมบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก วธด าเนนการวจย

ขอบเขตดานเนอหา 1. การศกษาคนควาครงน ผวจยมงศกษาปจจยการไมจดท าบญชครวเรอน และสภาพปญหาการ

สงเสรมการท าบญชครวเรอน ของประชาชนในเขตพนทหมบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก

2. ผวจยมงวเคราะหหาแนวทางการจดท าบญชครวเรอนและศกษาผลการใชแนวทางพฒนาการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนใหกบประชาชน ในเขตพนทหมบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก

ประชาชนและกลมตวอยาง ประชาชนทใชในการศกษา คอ ประชาชนหมบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแม

ระมาด จงหวดตาก ทเขารวมโครงการบรการวชาชพสชมชน วนท 18 พฤศจกายน 2558 จ านวนทงหมด 50 คน

กลมตวอยางทใชในการศกษา คอ ประชาชนบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก มจ านวน 30 คน ก าหนดกลมตวอยางโดยใชวธเฉพาะเจาะจง ส าหรบผทไมจดท าบญชครวเรอน จากการเขารวมโครงการบรการวชาชพสชมชน

เครองมอทใชในการวเคราะหขอมล มดงน 1. แบบสอบถาม ซงมลกษณะค าถามแบบปลายปด (Close-ended questions) และค าถามแบบ

ปลายเปด (Open-ended questions) แบงออกเปน 4 สวนดงน



สวนท 1 คอ ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา สถานภาพ อาชพ และรายไดตอเดอน

สวนท 2 คอ ปจจยทมผลตอการไมจดท าบญชครวเรอนของประชาชน จ านวน 4 ดาน คอ ปจจยทางดานการรบร ปจจยทางดานอาชพ ปจจยทางดานการศกษา และปจจยทางดานสงคม

สวนท 3 สภาพปญหาการสงเสรมการท าบญชครวเรอน ลกษณะแบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ผตอบ

แบบสอบถามสามารถเลอกตอบได 5 ระดบ โดยมการก าหนดน าหนกคะแนนและแปลความหมาย ดงน คาคะแนน 5 หมายถง ระดบมากทสด

คาคะแนน 4 หมายถง ระดบมาก คาคะแนน 3 หมายถง ระดบปานกลาง คาคะแนน 2 หมายถง ระดบนอย คาคะแนน 1 หมายถง ระดบนอยทสด

การแปลความหมายของคะแนน ผวจยไดก าหนดเกณฑส าหรบการวดความคดเหนของประชาชน โดยน าคาเฉลย (mean) เปนตวชวดไดก าหนดเกณฑดงน (บญชม ศรสะอาด,2553)

คะแนนเฉลย 4.51-5.00 หมายถง ปจจยปญหาอยในระดบมากทสด คะแนนเฉลย 3.51-4.50 หมายถง ปจจยปญหาอยในระดบมาก

คะแนนเฉลย 2.51-3.50 หมายถง ปจจยปญหาอยในระดบปานกลาง คะแนนเฉลย 1.51-2.50 หมายถง ปจจยปญหาอยในระดบนอย คะแนนเฉลย 1.00-1.50 หมายถง ปจจยปญหาอยในระดบนอยทสด

สวนท 4 คอ ปญหาและแนวทางแกไขปญหาในการไมจดท าบญชครวเรอนมลกษณะค าถามแบบปลายเปด (Open-ended questions) สามารถแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะ

2. การสนทนากลมระหวางกลมผน าชมชนและกลมตวอยางเพอวเคราะหหาแนวทางรวมกนในการแกไขปญหาและการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนใหกบประชาชนในเขตพนทหมบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแม-ระมาด จงหวดตาก

3. แบบสมภาษณผลการใชแนวทางการพฒนาการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนของประชาชน ในเขตพนทหมบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก

วธการเกบขอมล ขนตอนท 1 ลงพนทศกษาขอมลจากชมชนและประชาชนบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก ศกษาจากประชาชนท เคยเขารวมโครงการบรการวชาชพสชมชนวนท 18 พฤศจกายน 2558 จ านวนทงหมด 50 คน และคดเลอกประชาชนทไมจดท าบญชครวเรอนอยางตอเนอง จ านวน 30 คน มาเปนกลมตวอยาง เพอศกษาปจจยการไมจดท าบญชครวเรอน และสภาพปญหาการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนของกลมตวอยาง



ขนตอนท 2 ศกษาเอกสารขอมลและงานวจยทเกยวของกบปจจยการไมจดท าบญชครวเรอน เพอจดท าแบบสอบถามใหอาจารยทปรกษาและผเชยวชาญตรวจสอบแบบสอบถามการวจย (IOC) เพอหาคาความเทยงตรงของแบบสอบถาม หรอคาสอดคลองระหวางขอค าถามกบวตถประสงค จากนนลงพนทแจกแบบสอบถามใหแกประชาชนกลมตวอยางประชาชนบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก จ านวน 30 คน

ขนตอนท 3 น าขอมลทเกบรวบรวมทงหมดไดจากแบบสอบถามมาวเคราะหขอมลโดยใชเครองคอมพวเตอรโปรแกรม SPSS (Statistical Package For the Social Sciences)แลวน ามาขอมลมาวเคราะหผลการศกษา

ขนตอนท 4 การสนทนากลมกบกลมผน าชมชนและกลมตวอยาง เพอหาขอสรปเชงนโยบายรวมกนในการจดท าแผนการพฒนาการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนใหกบประชาชนในเขตพนทบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก

ขนตอนท 5 จดท าแบบสมภาษณและน าไปศกษาผลการใชแนวทางการการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนใหกบประชาชนในเขตพนทหมบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก

การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมล เปนการน าขอมลทเกบรวบรวมทงหมดไดจากแบบสอบถาม จะน ามาวเคราะห

ขอมล ผวจยวเคราะหโดยใชเครองคอมพวเตอรโปรแกรม SPSS (Statistical Package For the Social Sciences) ในการประมวลผล คอ สวนท 1 การวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม โดยใชวธการประมวลผลโดยหาคารอยละ (Percentage) สวนท 2 และสวนท 3 การวเคราะหปจจยทมผลตอการไมจดท าบญชครวเรอนและสภาพปญหาการสงเสรมการท าบญชครวเรอน โดยใชวธการประมวลผลวเคราะหโดยหาคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน สวนท 4 ปญหาและแนวทางแกไขปญหาในการไมจดท าบญชครวเรอนวเคราะหผลเชงพรรณนา สวนการสนทนากลมและแบบสมภาษณผวจยใชหลกการวเคราะหเชงเหตเชงผลและบรรยายในรปแบบพรรณนา ผลการวจย

1. ปจจยการไมจดท าบญชครวเรอนของประชาชนในเขตบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก จากการศกษาขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม พบวา

ตารางท 1 แสดงคารอยละขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

รายการ จ านวน(ราย) คดเปนรอยละ

เพศ ชาย 10 33.30

หญง 20 66.70




รวม 30 100.00 อาย

21-30 ป 8 26.70

31-40 ป 10 33.30 41-50 ป 11 36.70

51-60 ป 1 3.30 รวม 30 100.00

สถานภาพสมรส

โสด 10 33.30 สมรส 19 63.30

หยาราง 1 3.30

รวม 30 100.00 ระดบการศกษา

ประถมศกษา 9 30.00 มธยมศกษาตอนตน 1 3.30

มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช.หรอเทยบเทา 9 30.00

ปรญญาตร 8 26.70 รวม 30 100.00

อาชพ

รบราชการ 3 10.00 พนกงานเอกชน 2 6.70

พนกงานภาครฐ 2 6.70

คาขาย 6 20.00 เกษตรกร 8 26.70

รบจาง 7 23.30 ไมไดท างาน 2 6.70

รวม 30 100.00

รายได ต ากวา 5,000 บาท 8 26.70

5,001 - 10,000 13 43.30

10,001 - 20,000 4 13.30




20,001 - 30,000 5 16.70 40,000 ขนไป 0 0

รวม 30 100.00

จากตารางท 1 ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ เปนเพศหญง จ านวน 20 ราย คดเปนรอยละ 66.70 อยในชวงอาย 41-50 ป จ านวน 11 ราย คดเปนรอยละ 36.70 สวนใหญมสถานภาพสมรสจ านวน 19 ราย คดเปนรอยละ 63.30 จบระดบการศกษาสวนใหญในระดบประถมศกษา และมธยมศกษาตอนปลาย/ปวช.หรอเทยบเทา จ านวนอยางละ 9 ราย คดเปนรอยละ 30.00 สวนมากประกอบอาชพหลกคอการเกษตรกรรม จ านวน 8 ราย คดเปนรอยละ 26.70 ไดรบรายไดจ านวน 5,001-10,000 บาท คดเปนรอยละ 43.30 ตามล าดบ

จากการศกษาปจจยการไมจดท าบญชครวเรอนของประชาชนบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก จากการวเคราะห 4 ปจจย ดงน

1. ปจจยดานการรบร

ตารางท 2 ปจจยสาเหตของการไมจดท าบญชครวเรอนดานการรบร

รายการ x S.D. คาแปล 1. ทานไมมโอกาสในการเขารบการฝกอบรมการจดท าบญชครวเรอน

4.36 0.66 มากทสด

2. ทานไมเขาใจวาบญชครวเรอนคออะไร 3.73 0.73 มาก 3. ทานขาดความรความเขาใจในการจดท าบญชครวเรอน

3.96 0.71 มาก

4. ทานไมเชอมนวาไดประโยชนจากการจดท าบญชครวเรอน

3.73 0.73 มาก

รวม 3.94 0.70 มาก

จากตารางท 2 พบวาปจจยสาเหตของการไมจดท าบญชครวเรอนดานการรบร ภาพรวมอยในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 3.94 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.70 เมอมองปจจยเปนรายขอ สวนใหญทานไมมโอกาสในการเขารบการฝกอบรมการจดท าบญชครวเรอน มคาเฉลยเทากบ 4.36 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.66 ซงอยในระดบมากทสด รองลงมาทานไมเขาใจวาบญชครวเรอนคออะไร มคาเฉลยเทากบ 3.73 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.73 ซงอยในระดบมาก สวนทานขาดความรความเขาใจในการจดท าบญชครวเรอน มคาเฉลยเทากบ 3.96 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.71 ซงอยในระดบมาก และทานไมเชอมนวาไดประโยชนจากการจดท าบญชครวเรอน มคาเฉลยเทากบ 3.73 สวนเบยงมาตรฐาน 0.73 ซงอยในระดบมากตามล าดบ



2. ปจจยดานอาชพ ตารางท 3 ปจจยสาเหตของการไมจดท าบญชครวเรอนดานอาชพ

รายการ x S.D. คาแปล

1. การท าบญชครวเรอนไมจ าเปนตอการประกอบอาชพ 3.50 0.77 มาก 2. ทานไมมแรงจงใจในการวางแผนการจดท าบญชครวเรอน ในการเพมรายไดในครอบครว

3.60 0.77 มาก

3. การจดท าบญชครวเรอนไมจ าเปนตอการลดรายจายทฟมเฟอยได

3.53 0.73 มาก

4. ในการประกอบอาชพของทานสงผลตอการไมมเวลาในการจดท าบญชครวเรอน

3.50 0.57 มาก

รวม 3.53 0.71 มาก

จากตารางท 3 พบวาปจจยสาเหตของการไมจดท าบญชครวเรอนดานอาชพ ภาพรวมอยในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 3.51 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.71 เมอมองปจจยรายขอ สวนใหญแลวการท าบญชครวเรอนไมจ าเปนตอการประกอบอาชพ มคาเฉลยทากบ 3.50 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.77 ซงอยในระดบมาก รองลงมาทานไมมแรงจงใจในการวางแผนการจดท าบญชครวเรอนในการเพมรายไดในครอบครว มคาเฉลยเทากบ 3.60 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.77 ซงอยในระดบมาก สวนการจดท าบญชครวเรอนไมจ าเปนตอการลดรายจายทฟมเฟอยได มคาเฉลยเทากบ 3.53 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.73 ซงอยในระดบมาก และในการประกอบอาชพของทานสงผลตอการไมมเวลาในการจดท าบญชครวเรอน มคาเฉลยเทากบ 3.50 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.57 ซงอยในระดบปานกลางตามล าดบ

3. ปจจยดานการศกษา ตารางท 4 ปจจยสาเหตของการไมจดท าบญชครวเรอนดานการศกษา


1. ปญหาดานการเขยนหนงสอเองไมได จงท าใหไมสามารถจดบนทกหรอจดท าบญชครวเรอนได

3.50 0.82 ปานกลาง

2. ปญหาการอานหนงสอไมออกท าใหไมสามารถจดท าบญชครวเรอนไดอยางถกตอง

3.50 0.77 ปานกลาง

3. ทานคดวาวธการบนทกบญชยงยากและมความซบซอน

4.20 0.55 มาก

4. ทานไมสามารถวเคราะหรายการรายรบ–รายจาย และน ามาจดท าบญชครวเรอนได

3.73 0.78 มาก

รวม 3.73 0.73 มาก



จากตารางท 4 พบวาปจจยสาเหตของการไมจดท าบญชครวเรอนดานการศกษา ภาพรวมอยในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 3.73 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.73 เมอมองปจจยเปนรายขอ สวนใหญแลวปจจยสาเหตมาจากคดวาวธการบนทกบญชยงยากและมความซบซอน มคาเฉลยเทากบ 4.20 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.55 ซงอยในระดบมาก รองลงมาสามารถวเคราะหรายการรายรบ–รายจาย และน ามาจดท าบญชครวเรอนได มคาเฉลยเทากบ 3.73 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.73 ซงอยในระดบมาก และปญหาดานการเขยนหนงสอเองไมไดและการอานหนงสอไมออกท าใหไมสามารถจดท าบญชครวเรอนไดอยางถกตอง มคาเฉลยเทากน เทากบ 3.50 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.82/0.77 ซงอยในระดบปานกลาง ตามล าดบ

4. ปจจยดานสงคม

ตารางท 5 ปจจยสาเหตของการไมจดท าบญชครวเรอนดานสงคม


1. ผน าชมชนไมใหความใสใจ หรอสนบสนนใหมการจดท าบญชครวเรอนในชมชน

3.63 0.55 มาก

2. ไมมผตรวจสอบ ดแลความถกตองในการจดท าบญชครวเรอน

3.86 0.62 มาก

3. ไมไดรบการสงเสรมและสนบสนนจากหนวยงานภาครฐหรอหนวยงานทเกยวของในการจดท าบญชครวเรอน

3.63 0.61 มาก

4.ไมไดรบค าปรกษาและค าแนะน า เมอเกดปญหาในการจดท าบญชครวเรอนจากหนวยงานทเกยวของ

3.90 0.71 มาก

รวม 3.75 0.62 มาก จากตารางท 5 พบวาปจจยสาเหตของการไมจดท าบญชครวเรอนดานสงคมภาพรวมอยในระดบ

มาก มคาเฉลยเทากบ 3.75 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.62 เมอมองปจจยเปนรายขอ สวนใหญแลวไมไดรบค าปรกษาและค าแนะน า เมอเกดปญหาในการจดท าบญชครวเรอนจากหนวยงานทเกยวของ มคาเฉลยเทากบ 3.90 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.71 ซงอยในระดบมาก รองลงมาไมมผตรวจสอบ ดแล ความถกตองในการจดท าบญชครวเรอน มคาเฉลยเทากบ 3.86 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.62 ซงอยในระดบมาก และผน าชมชนไมใหความใสใจ หรอสนบสนนใหมการจดท าบญชครวเรอนในชมชนรวมถงไมไดรบการสงเสรมและสนบสนนจากหนวยงานภาครฐหรอหนวยงานทเกยวของในการจดท าบญชครวเรอน มคาเฉลยเทากนเทากบ 3.63 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.55/0.62 ซงอยในระดบมาก ตามล าดบ



2. สภาพปญหาการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนของประชาชนในเขตบานไหลทา หมท 3 ต าบล แมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก จากการศกษา พบวา กลมตวอยาง ไมจดท าบญชครวเรอนเพราะมความรสกวายงยากและเปนภาระ เพราะวาจะตองท างานนอกบานและในบานทเปนกจวตรประจ าวนอยแลว อกทงมความรสกวาการท าบญชนนเปนเรองยาก เพราะกล มตวอยางบางคนนนไมสามารถทจะเขยนหนงสอไดตองพงพาลกหลาน และจากการศกษาพบวากลมตวอยางสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกร มรายจายมากกวารายได รวมถงไมมแรงผลกดนในการเพมรายได ลดรายจาย และการออม

3. แนวทางการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนของประชาชนในเขตบานไหลทา หมท 3 ต าบล แมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก จากการสนทนากลม พบวา ปญหาหลกทท าใหไมสามารถจดท าบญชครวเรอนได มทงหมด 3 ประเดนและมแนวทางการแกไขปญหา ดงน

ประเดนท 1 ประชาชนบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก ไมมความรความเขาใจในการจดท าบญชครวเรอน และมความซบซอนยงยากมากเกนไป เพราะประชาชนสวนใหญมการศกษานอย แนวทางแกไขปญหาคอ การจดอบรมใหความรในเรองการจดท าบญชครวเรอนทถกตองใหแกประชาชนและมหนวยงานทเกยวของตรวจสอบความถกตองของการจดท าบญชครวเรอน

ประเดนท 2 ประชาชนบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกร มรายจายมากกวารายได รวมถงไมมแรงผลกดนในการเพมรายได ลดรายจาย และการออม แนวทางในการแกไขคอ การสรางแรงผลกดนหรอแรงจงใจใหแกประชาชน โดยอาจจะมการจดประกวดการจดท าบญชครวเรอนและมอบรางวลส าหรบผทจดท าบญชครวเรอน ทสามารถลดรายจาย มการออม และการเพมรายไดภายในครอบครว

ประเดนท 3 ประชาชนบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก บางครอบครวมปญหาทางดานการอานหนงสอไมออก เขยนหนงสอไมคลองและคดวาวธการจดท าบญชครวเรอนมความยงยากซบซอน จงท าใหไมมการจดท าบญชครวเรอน แนวทางในการแกไข คอ ใหบคคลในครอบครวปลกฝงการจดท าบญชครวเรอนใหแกบตรหลาน โดยใหบคคลภายในรวมกนจดท าบญชครวเรอน เพอทจะทราบถงรายรบรายจาย รวมถงสงเสรมการอดออม การเพมรายได และอยากใหมแบบฟอรมสมดบญชครวเรอนทเขาใจงายไมซบซอน เพอใหเกดความเขาใจแกประชาชน

ผลการใชแนวทางพฒนาการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนใหกบประชาชนในเขตบานไหลทา หมท 3 ต าบล แมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก จากการศกษาวจย คณะผวจยไดจดอบรมใหความรในเรองการจดท าบญชครวเรอนทถกตองใหแกประชาชนโดยมเขารวมอบรมโครงการในรปแบบทเหมาะสมมากขน ซงมผเขารวมโครงการ ทงหมด 30 คน มการประเมนความรความเขาใจ และมอาจารย และนกศกษาโปรแกรมวชาการบญชของมหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร แมสอด ด าเนนการตดตาม ตรวจสอบความความถกตองของการจดท าบญชครวเรอน โดยผลการวจยพบวา



ตารางท 6 ผลการประเมนความร ความเขาใจในการจดท าบญชครวเรอน ระดบคะแนน กอนเขาอบรม หลงการอบรม ผลการประเมน

ต ากวา รอยละ 70 12 7 หลงการอบรมมผไดคะแนนผานเกณฑ

เพมขน จ านวน 5 คน รอยละ 70 ขนไป 18 23

รวม 30 30 หมายเหต : เกณฑการประเมนจะตองมระดบคะแนนอยางนอยรอยละ 70 จงจะผานเกณฑมความรความเขาใจในการเขารวมอบรม

จากตารางท 6 ผลการอบรมพบวา มผผานเกณฑไดคะแนนรอยละ 70 ขนไป จ านวน 23 คน จากกอนการพฒนา จ านวน 18 คน แสดงใหเหนวาผลการพฒนามผผานเกณฑเพมขน 5 คน

จากการศกษาแนวคดของกลมตวอยาง พบวา ผลการใชแนวทางพฒนาการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนใหกบกลมตวอยาง ท าใหกลมตวอยางสามารถท าบญชไดอยางถกตองเพมมากขนซงเกดจากการมสวนรวมของกลมตวอยาง ท าใหกลมตวอยางมสวนรวมในการคดการตดสนใจ เกดการวางแผนการท างานรวมกน เพอแกปญหาชมชนดวยตวเอง คณะผวจยไดเปนผกระตน แนะน าสงเสรม

จากการวจยสามารถสรปไดวา การพฒนาการจดท าบญชครวเรอนนนจะพยายามเปลยนแปลงความคด ทศนคตและพฤตกรรมของกลมตวอยางใหดขนกวาเดม โดยสรางความรสกวาทกคนจะมสวนชวยในการพฒนาชมชนโดยผานกระบวนการรวมกลม พฒนาความร และการสรางแรงบนดาลใจเพอใหบรรลผลส าเรจของการวจย สรปและอภปรายผล

สรปผลการวจย 1. ปจจยการไมจดท าบญชครวเรอนของประชาชนบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอ

แมระมาด จงหวดตาก จากการศกษาจากปจจยทง 4 ดาน ไดแก ดานการรบร ดานอาชพ ดานการศกษา และดานสงคม ซงผลการศกษาพบวา ดานการรบรมคามากทสด ภาพรวมอยในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 3.94 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.70 โดยเฉพาะการไมมโอกาสในการเขารบการเขาฝกอบรมการจดท าบญชครวเรอน

2. สภาพปญหาการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนของประชาชนในเขตบานไหลทา หมท 3 ต าบล แมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก พบวา กลมตวอยางไมจดท าบญชครวเรอน เพราะมความรสกวายงยาก และเปนภาระ เพราะวาจะตองท างานนอกบานและในบานทเปนกจวตรประจ าวนอยแลว อกทงมความรสกวาการท าบญชนนเปนเรองยาก เพราะกลมตวอยางบางคนนนไมสามารถทจะเขยนหนงสอไดตองพงพาลกหลาน และจากการศกษาพบวากลมตวอยางสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกร มรายจายมากกวารายได รวมถงไมมแรงผลกดนในการเพมรายได ลดรายจาย และการออม



3. แนวทางการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนของประชาชนในเขตบานไหลทา หมท 3 ต าบล แมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก จากการศกษาประเดนปญหาและแนวทางแกไขปญหาในการไมจดท าบญชครวเรอน เรยงตามล าดบความส าคญ จ านวน 3 ประเดน ดงน ประเดนท 1 กลมตวอยางไมมความรความเขาใจในการจดท าบญชครวเรอนและมความซบซอนยงยากมากเกนไป เพราะประชาชนสวนใหญมการศกษานอย แนวทางแกไขปญหาคอ การจดอบรมใหความรในเรองการจดท าบญชครวเรอนทถกตองใหแกประชาชนและมหนวยงานทเกยวของตรวจสอบความถกตองของการจดท าบญชครวเรอน

ประเดนท 2 กลมตวอยางสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกร มรายจายมากกวารายได รวมถงไมมแรงผลกดนในการเพมรายได ลดรายจายและการออมในครวเรอน แนวทางในการแกไขคอ การสรางแรงผลกดนหรอแรงจงใจใหแกประชาชน โดยอาจจะมการจดประกวดการจดท าบญชครวเรอนและมอบรางวลส าหรบผทจดท าบญชครวเรอน ทสามารถลดรายจาย มการออม และการเพมรายไดภายในครอบครว

ประเดนท 3 กลมตวอยางบางครอบครวมปญหาทางดานการอานหนงสอไมออก เขยนหนงสอไมคลองและคดวาวธการจดท าบญชครวเรอนมความยงยากซบซอน จงท าใหไมมการจดท าบญชครวเรอน แนวทางในการแกไขคอ ใหบคคลในครอบครวปลกฝงการจดท าบญชครวเรอนใหแกบตรหลาน โดยใหบคคลภายในรวมกนจดท าบญชครวเรอน เพอทจะทราบถงรายรบรายจาย รวมถงสงเสรมการออม การเพมรายได และอยากใหมแบบฟอรมสมดบญชครวเรอนทเขาใจงายไมซบซอน เพอใหเกดความเขาใจแกประชาชน

จากการศกษาแนวคดของกลมตวอยาง พบวา ผลการใชแนวทางพฒนาการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนใหกบกลมตวอยาง ท าใหกลมตวอยางสามารถท าบญชไดอยางถกตองเพมมากขนซงเกดจากการมสวนรวมของกลมตวอยาง ท าใหกลมตวอยางมสวนรวมในการคดการตดสนใจ เกดการวางแผนการท างานรวมกน เพอแกปญหาชมชนดวยตวของเคาเอง คณะผวจยไดเปนผกระตน แนะน าสงเสรม สามารถสรปไดวา การพฒนาการจดท าบญชครวเรอนนนจะพยายามเปลยนแปลงความคด ทศนคตและพฤตกรรมของกลมตวอยางใหดขนกวาเดม โดยสรางความรสกวาทกคนจะมสวนชวยในการพฒนาชมชนโดยผานกระบวนการรวมกลม พฒนาความร และการสรางแรงบนดาลใจเพอใหบรรลผลส าเรจของการวจย

อภปรายผล จากการวจยเรอง ปจจยการไมจดท าบญชครวเรอนของประชาชนในเขตพนทบานไหลทา หมท 3

ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก ผวจยอภปรายผลในประเดน ดงตอไปน 1) จากการศกษาปจจยการไมจดท าบญชครวเรอนทง 4 ดาน ไดแก 1) ปจจยดานการรบร 2)

ปจจยดานอาชพ 3) ปจจยดานการศกษา และ 4) ปจจยดานสงคม พบวามปญหาหลกทท าใหไมสามารถจดท าบญชครวเรอนมากทสด คอ ปจจยในดานการรบร โดยเฉพาะเรอง ประชาชนสวนใหญไมมโอกาสในการเขารบการฝกอบรมจดท าบญช ขาดความรความเขาใจในการจดท าบญชครวเรอนและสงผลตอความเชอมน และประโยชนทจะไดรบจากการท าบญชครวเรอน ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ ยพา สะรโณ (2557) ไดศกษาปจจยทมผลตอการท าบญชครวเรอน กรณศกษาหมบานทงนอย ต าบลหนกอง อ าเภอเมอง



จงหวดราชบร พบวา ปจจยดานคาใชจายเปนปจจยหลกทมผลตอการจดท าบญช ผตอบแบบสอบถามมคาใชจายในแตละวนทตองจายมากกวารายรบจงเปนสาเหตทท าใหไมมการจดบนทกรายการตาง ๆ และเนองจากผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนหนจงมความจ าเปนตองน าเงนมาใชจายในครอบครวในระหวางทยงไมมรายรบ ซงสาเหตการไมจดท าบญชครวเรอนของประชาชนในแตละพนทอาจจะไมเหมอนกนเนองจากการใหความส าคญ การเลงเหนถงประโยชนทจะไดรบ และสภาพแวดลอมความเปนอยของแตละครวเรอน จงท าใหปญหาการจดท าบญชครวเรอนมประเดนปญหาทแตกตางกนของแตละครวเรอน

2) สภาพปญหาการสงเสรมการจดท าบญชครวเรอนของประชาชนในเขตบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก สวนใหญไมมความรความเขาใจในการจดท าบญชครวเรอนและบญชครวเรอนมความยงยากซบซอนเกนไป มแนวทางในการแกไขปญหาคอ การจดอบรมใหความรเรองการจดท าบญชครวเรอนทถกตองใหแกประชาชนและมหนวยงานทเกยวของตรวจสอบความถกตองของการจดท าบญชครวเรอน โดยใชเทคนคการสอนและรปแบบของสมดบญชครวเรอนทงายตอการบนทกขน กจะท าใหกลมตวอยางเขาใจมากยงขนและรสกไมยากมาก และตองใหหนวยงานของรฐหรอผน าหมบานตดตามการจดท าบญชครวเรอน ซงจะท าใหกลมตวอยางรสกวายงมการใหความสนใจตอการจดท าบญชครวเรอนนอยตลอดเวลา ท าใหเกดความสนใจตอการจดท าบญชครวเรอน

3) แนวทางการจดท าบญชครวเรอนของประชาชนในเขตบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด อ าเภอแมระมาด จงหวดตาก จากการวจยครงน จะเหนไดวาประชาชนสวนใหญมปญหาในดานการศกษาอยในระดบมากท าใหยงขาดความรความเขาใจเกยวกบการจดท าบญชครวเรอน จงมแนวทางแกไขปญหาคอ การจดอบรมเชงปฏบตการหรอประชาสมพนธใหความร ขนตอนในการจดท าบญชครวเรอนทถกตอง รวมถงประโยชนและความส าคญในการจดท าบญชครวเรอนแกประชาชนและมหนวยงานทเกยวของในการตรวจสอบความถกตองในการจดท าบญชครวเรอน ซ งสอดคลองกบทฤษฎของนวลจนทร สระทองทว (2552) ไดศกษาวจยเรอง การพฒนาการจดท าบญชครวเรอนของประชาชนต าบลทาเรอ อ าเภอบานนาเดม จงหวดสราษฎรธาน พบวาผลการศกษาสภาพการจดท าบญชครวเรอนในดานลกษณะบคคล ดานการบรหารจดการ ดานความร และดานเศรษฐกจ ยงตองการสงเสรมจากหนวยงานภาครฐ และผลการพฒนาการจดท าบญชครวเรอน ปฏบตการฝกอบรม และประเมนผลการจดท าบญชครวเรอน โดยมการบรรยายใหความรและท ากจกรรมตาง ๆ การท าทดสอบวดความรกอนฝกอบรมและหลงฝกอบรม พบวาผเขาฝกอบรมมความรความเขาใจมากขนและสามารถน าความรทไดไปปรบใชในชวตประจ าวนได ซงสอดคลองกบงานวจยของภาวนย ธนาอนวช ทไดศกษาวจยเรองบญชครวเรอนตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง เพอชวตทเพยงพอ (2556) พบวาถาประชาชนมความรทไดจากการอบรมการจดท าบญชครวเรอนจะชวยใหสามารถวางแผนการออมของตนเองและครอบครวได ซงใหระดบทศนคตเปนอนดบแรก ซงจะเหนไดวาถามความรแลวจะสามารถจดท าบญชครวเรอนไดและตองการการสงเสรมการกระตนใหมการจดท าเพอเปนการสรางจตส านกในการจดท าบญชครวเรอน เพอใหเปนประโยชนกบกลมตวอยางและผทสนใจตอไป



ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการท าวจยครงน

1. การสงเสรมและพฒนาการจดท าบญชครวเรอนควรสงเสรมและมการตดตามอยางเปนระยะ เพอท าใหกลมตวอยางเหนวามการใหความส าคญ

2. การอบรมการจดท าบญชครวเรอนควรจดเปนกลมเลก ๆ และมผดแลในการ พฒนาอยางเพยงพอ

ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป 1. การศกษาปจจยการไมจดท าบญชครวเรอนจากประชาชนในหลาย ๆ พนท เพอน ามาวเคราะห

แนวทางการแกไขปญหาไดอยางแทจรง 2. การศกษาวจยครงตอไปควรศกษาปจจยทสงผลกระทบตอการจดท าบญชครวเรอน เชน อาชพ

รายได และอาย เพอน าไปเปนแนวทางในการพฒนาปรบปรงกระบวนการวจยครงตอไป กตตกรรมประกาศ คณะผวจยขอขอบพระคณมหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชรทสนบสนนทนวจยในการศกษาครงนและประชาชนและผน าชมชนหมบานไหลทา หมท 3 ต าบลแมระมาด จงหวดตาก ในการใหขอมลการศกษาวจยตลอดจนความรวมมอในการเขารวมการสนทนากลมและการอบรมทกครง เพอใหงานวจยบรรลผลตามวตถประสงคและเปนประโยชนใหกบชมชนและสงคมตอไป

เอกสารอางอง เกศสดา สทธสนตกล. (2550). กาว กลา พลงผะหญาชมชน. เชยงใหม : สานกงานกองทนสนบสนนการ

วจย (สกว.). นวลจนทร สระทองทว. (2552). เศรษฐกจพอเพยง.[ออนไลน]. คนเมอ 9 ตลาคม 2559, จาก

http://tdc.thailis.or.th. (2559, กนยายน 5) บญชม ศรสะอาด.(2553). การวจยเบองตน. พมพครงท 7. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน. ประชาไท.(2550). “เศรษฐกจพอเพยง” กบ “การสถาปนาพระราชอ านาจ”: เสวนาทมหาวทยาลย

อบลราชธาน, 27 พฤศจกายน พ.ศ. 2550 ภาวนย ธนาอนวช .(2556). บญชครวเรอนตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง เพอชวตทเพยงพอ .

[ออนไลน]. คนเมอ 14 กนยายน 2559, จาก http://rdi.aru.ac.th/e_journal/pdf/157.pdf ยพา สะรโณ. (2557). บญชครวเรอน. คนเมอ 20 ตลาคม 2559, จาก http://tdc.thailis.or.th ส านกขาวแหงชาต กรมประชาสมพนธ. (2557). บญชครวเรอน วถการเรยนรเพอพฒนาชวต.[ออนไลน].

คนเมอ 2 กนยายน 2559, จาก http://www.thaihealth.or.th ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.(2552).แนวคด ปรชญาของเศรษฐกจ

http://www.thaihealth.or.th/



พอเพยง.[ออนไลน].คนเมอ 4 กนยายน 2559, จาก http://www.pidthong.org/philosophy.php#.V-CtHeuyNBc

http://www.pidthong.org/philosophy.php#.V-CtHeuyNBc



สภาพปญหาในการเรยนภาษาจนและแผนรบมอของนกศกษาทไมใชสาขาภาษาจน: ศกษาเฉพาะนกศกษาสาขาวชาการทองเทยวและการโรงแรม

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ล าปาง A Study on the Difficulties of on Chinese Learning of Non-Chinese Majors in

Thailand and the Countermeasure; A Study Specifically of Students Tourism and Hotel Learning of Rajamangala University of Technology

Lanna Lampang ภผา สปนราช(Phupa Supinrach)1* Xiong Zhu2

สาขาวชาการสอนภาษาจน คณะภาษาและวฒนธรรมจน มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต สมทรปราการ *Corresponding author. E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษา (1) สภาพทางสงคมของนกศกษา (2) สภาพปญหาในการเรยนภาษาจนและแผนรบมอของนกศกษาทไมใชสาขาภาษาจน (3) ความคดเหนและแผนรบมอของนกศกษาทไมใชสาขาภาษาจน กลมตวอยางคอนกศกษาหลกสตรศลปศาสตรบณฑตสาขาวชาการทองเทยวและการโรงแรม คณะบรหารธรกจและศลปศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ล าปาง จ านวน 20 คน เครองมอทใชเปนแบบสอบถามแบบปลายเปดและปลายปด และการสมภาษณแบบไมมโครงสราง สถตทใชวเคราะหขอมลไดแก คารอยละ มชฌมเลขคณต และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน จากผลการวจยพบวา (1) สภาพปญหาในการเรยนภาษาจนและแผนรบมอของนกศกษาทไมใชสาขาภาษาจนไดแก ภาษาจนเปนวชาทสาขาวชาฯ จดใหนกศกษาเรยนมใชความตองการของนกศกษา เมอเรยนในหองเรยนจงรสกเฉยๆ กบวชาน เมออยทบานไมไดฝกฝนภาษาจน ภาษาจนนนนบวายาก สวนทยากคอไวยากรณ ค าศพทและพนอน นกศกษาไมไดอานหนงสอภาษาจนเลมอนนอกจากหนงสอเรยน อปสรรคในการเรยนภาษาจนคอฟงไมออก แปลไมได ไมกลาพด เขาชนเรยนเพอเรยนใหจบและไมไดน าไปใชประโยชน และนกศกษาคดวาคงไมไดใชภาษาจนในการท างาน (2) ความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาและแผนรบมอของนกศกษาทไมใชสาขาภาษาจน 3 ดานไดแกดานครผสอน ดานระยะเวลาการเรยน ดานนกศกษา พบวาคอนขางมปญหามากทสดคอไมมพนฐานภาษาจนและเขาชนเรยนสาย แผนรบมอไดแกการปรบพนฐานภาษาจนกอนเรยนและการฝกความมวนยใหกบนกศกษาในการเขาชนเรยนโดยผสอนเขาสอนทนทเมอถงเวลาเรยนแลวเชคชอ ผใดมาสายใหบนทกวามาสาย ค าส าคญ : การเรยน การสอน ภาษาจน แผนรบมอ สาขาการทองเทยวและโรงแรม



Abstract The objectives of this research are: 1) to study on social condition of students 2)

to study on problems of Chinese language learning and response plan of non-Chinese program students; 3) to study on opinions and response plan of non-Chinese program students. The sample group was consisted of 20 students under Bachelor of Arts Program in Tourism and Hotel, Faculty of Business Administration and Liberal Arts, RajaMangala University of Technology Lanna, Lampang. Research tool was open and closed ended questionnaire and unstructured interview. Statistics used for analyzing data were percentage, arithmetic mean and Standard Deviation. The results revealed that: 1) Most students were female with the average age of 22 years. They were studying in the 3rd year of bachelor degree; 2) Problems of Chinese language learning and response plan of non-Chinese Program students was that Chinese learning subject were type of program that was considered as compulsory program that with no direct demand of students leading to lacking of home review and practice. In addition, they also thought that Chinese language was difficult on grammar, directions and Pinyin. Moreover, they did not read others besides textbooks. The obstacles of Chinese language learning were inabilities to listen, translate and speak Chinese language, i.e., they just learned Chinese to complete program’s requirements and they thought that they would have no opportunity to use Chinese language in working; 3) Opinions on conditions and response plan of non-Chinese program students were consisted of 3 dimensions including teachers, learning duration, and students. It was found that students had the most problems, i.e., students had no foundation on Chinese language and they were always late for attending class. The response plan of these problems was improving foundation of Chinese learning before starting Chinese language learning and practicing students on class attending, i.e., teacher had to attend the class immediately and check students’ names immediately for checking absence and late attending of students. Keywords: learning, teaching, Chinese language, response plan, Tourism and Hotel



บทน า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 - 2559) ไดเนนการพฒนา

คณภาพของคนไทยใหมภมคมกนตอการเปลยนแปลง มการเรยนรสผการปฏบตอยางตอเนอง มการสงสมทนทางปญญา โดยเฉพาะสงเสรมการใชภาษาไทยอยางถกตองควบคกบการเรยนภาษาสากลทเหมาะสม และภาษาประเทศเพอนบาน ตลอดจนการเรยนรวฒนธรรมและสรางความเขาใจวถชวตของคนในกลมประเทศอาเซยน เพอรองรบการเปนประชาคมอาเซยน (ราชกจจานเบกษา, 2554) นอกจากนกณฑกา พชรชานนท และบลลงก โรหตเสถยร (2556) กลาววา ภาษาจนมความส าคญ เนองจากเปนภาษาทมการใชอยางแพรหลายไปทวโลก รวมถงประเทศไทย ซงมผทมเชอสายจนจ านวนมาก อกทงปจจบนภาษาจนถกใชเพอการตดตอธรกจกบนกธรกจจนทใชภาษาจน และจากการทรฐบาลไดประกาศสงเสรมใหสถานศกษาจดการเรยนการสอนภาษาจนเมอ 8-9 ปกอนจนถงปจจบนมผสนใจเรยนมากกวา 700,000 คน ท าใหภาษาจนเปนภาษาทมผเรยนเปนอนดบสองรองจากภาษาองกฤษ และมการจดท าแผนพฒนาการเรยนการสอนภาษาจนขนโดยมมาตรการตางๆ เชน การพฒนาหลกสตรใหมความตอเนองโดยรวมมอกบหนวยงานภาครฐและเอกชน อาทเชน มหาวทยาลย สถาบนขงจอ Hanban และมาตรการเพมประสทธภาพการด าเนนงานพฒนาการด าเนนงาน พฒนาการเรยนการสอนภาษาจน โดยการส ารวจความตองการเรยนของผเรยน การจดการเรยนการสอนภาษาจนตามความพรอมและบรบทของสถานศกษาโดยใหผเรยนเลอกเรยนตามความตองการและความสนใจ นอกจากนสรพร ไตรจนทร (2557) รายงานวา การรวมตวกนเปนประชาคมอาเซยน (Asean community) ประเทศไทยมการตดตอสอสารระหวางประชาชนในภมภาคอาเซยนและภาษาทใชเปนภาษากลางคอภาษาองกฤษ ดวยเหตผลนจงไดมการสงเสรมใหคนไทยเรยนรภาษาทสองและภาษาทสาม เพอสรางโอกาสเรยนรภาษาตางประเทศ ปจจบนการเรยนการสอนภาษาตางประเทศคอนขางเปดกวางและเสร และทส าคญทศทางในอนาคตมการคาดการณวาประเทศจนจะเปนมหาอ านาจทางเศรษฐกจโลกแทนทประเทศสหรฐอเมรกาในปครสตศกราช 2020 ดงนนภาษาจนจงเปนภาษาทสามทนาสนใจและนาจบตามองมากทสด นรศ วศนานนท (2559) กลาววานโยบายสงเสรมการสอนภาษาจนระดบอดมศกษา มส านกคณะกรรมการอดมศกษา กระทรวงศกษาธการคอยก ากบดแลและสนบสนนสงเสรมการจดการเรยนการสอนภาษาจน ดานต าราหรอหนงสอแบบเรยนสวนใหญใชของประเทศจน บางแหงเรยบเรยงขนเอง ดานผสอน ผสอนมจ านวนเพมขนทงคณวฒและวชาการ ดานผเรยน ผเรยนสวนใหญมพนฐานมาจากมธยมศกษามาแลว 3 ปแตไมไดเปนการเรยนตอยอด ผเรยนตองเรมเรยนใหมไมไดเชอมโยงตอจากระดบมธยมศกษา ดานความรวมมอสถาบนอดมศกษามความรวมมอกบสถาบนอดมศกษาในประเทศจน ใหทนการศกษา เปนตน ดงนนหลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาการทองเทยวและการโรงแรม มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ล าปาง ไดเลงเหนความส าคญของภาษาจน จงไดบรรจวชาภาษาจนเขาไวในหลกสตรจ านวน 5 วชาเพอใหนกศกษาไดเลอกเรยนไดแกวชาภาษาจนพนฐาน ภาษาจนเพอการสอสาร ภาษาจนเพอการอาชพ ภาษาจนเพอธรกจ และภาษาจนเพอการทองเทยว แตการเรยนการสอนภาษาจนในสาขาวชาการทองเทยวและการโรงแรมพบวายงมปญหาหลาย



ประการเชน อาจารยผสอนมวฒการศกษาอนไมไดจบวฒการศกษาการสอนภาษาจน ขาดต าราเรยนทเหมาะสมในการเรยน วธการสอนทไมตอบสนองความตองการของผเรยน ท าใหนกศกษาไมสนใจเรยน และไมสามารถน าความรทไดรบไปใชประโยชน ดงนนผวจยจงมความตองการศกษาสภาพปญหาในการเรยนภาษาจนและแผนรบมอของนกศกษาทไมใชภาษาจน: ศกษาเฉพาะนกศกษาสาขาวชาการทองเทยวและการโรงแรมของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ล าปาง เพอเปนแนวทางในการพฒนาหลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาการทองเทยวและการโรงแรมของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ล าปางตอไป วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาสภาพสงคมของนกศกษาสาขาวชาการทองเทยวและการโรงแรม มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ล าปาง

2. เพอศกษาสภาพปญหาในการเรยนภาษาจนและแผนรบมอของนกศกษาทไมใชสาขาภาษาจน: ศกษาเฉพาะนกศกษาสาขาการทองเทยวและการโรงแรมของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ล าปาง

3. เพอศกษาความคดเหนและแผนรบมอของนกศกษาสาขาวชาการทองเทยวและการโรงแรม มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ล าปาง วธการด าเนนการวจย การวจยครงนมวธการด าเนนการวจยเกยวกบประชากร กลมตวอยาง เครองมอทใชในการวจย การเกบขอมลและการวเคราะหขอมล ดงรายละเอยดตอไปน ประชากรและกลมตวอยางในการศกษาครงนคอนกศกษาหลกสตรการทองเทยวและการโรงแรมทเรยนวชาภาษาจนพนฐาน ภาษาจนเพอการสอสาร ภาษาจนเพอการอาชพ ภาษาจนธรกจ และภาษาจนเพอการทองเทยว ปการศกษา 2560 จ านวน 20 คน การวจยครงนเปนการวจยแบบส ารวจ (survey research) เครองมอทใชเปนแบบสอบถามแบบปลายเปดและปลายปด และการสมภาษณแบบไมมโครงสราง เกบรวบรวมขอมลระหวางเดอน มกราคม -เดอนกมภาพนธ 2561 การวเคราะหขอมล โดยใชสถตคารอยละ คามชฌมเลขคณต และคาเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจย จากการศกษาสภาพปญหาในการเรยนภาษาจนและแผนรบมอของนกศกษาทไมใชสาขาภาษาจน: ศกษาเฉพาะนกศกษาสาขาวชาการทองเทยวและการโรงแรม มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ล าปาง ปรากฏผลดงน



1. ผลการศกษาสภาพสงคมของนกศกษาสาขาวชาการทองเทยวและการโรงแรม มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ล าปาง พบวา นกศกษาสวนใหญเปนเพศหญงรอยละ 70 มอายระหวาง 20-21 ป รอยละ 65 อายสงสด 24 ป และนกศกษาเรยนชนปท 3 รอยละ 75

2. ผลการศกษาสภาพปญหาในการเรยนภาษาจนและแผนรบมอของนกศกษาทไมใชสาขาภาษาจน: ศกษาเฉพาะนกศกษาสาขาการทองเทยวและการโรงแรมของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ล าปาง พบวา ดานความชอบภาษาจน พบวานกศกษาชอบภาษาจนรอยละ 60 รองลงมาคอไมชอบภาษาจนรอยละ 40 ดานระยะเวลาทเรยนภาษาจน พบวาเรยนภาษาจนมาแลว 1 -2 ปสงทสดรอยละ 35 รองลงมาคอ เรยนครงปถง 1 ป รอยละ 25 ดานพนฐานการเรยนภาษาจน กอนเขามาเรยนมหาวทยาลย เคยเรยนตอนชนมธยมมากทสดรอยละ 45 รองลงมาคอไมเคยเรยนมากอนรอยละ 40 ดานจ านวนรายวชาภาษาจน สาขาทเรยนมรายวชาภาษาจน 4 รายวชา รอยละ 95 รองลงมาคอมรายวชาภาษาจน 3 วชา รอยละ 5 ดานจ านวนชวโมงทเรยน พบวามจ านวนชวโมงเรยน 3 ชวโมงตอสปดาห มากทสดรอยละ 85 รองลงมาคอจ านวนชวโมงเรยน 2 ชวโมงตอสปดาห รอยละ 15 ดานการวดผลการสอบ HSK สาขาไมตองสอบวดผล HSK มากทสดรอยละ 90 รองลงมาคอตองสอบวดผล HSK ระดบ 1 และ 2 รอยละ 10 ดานเหตผลทเรยนภาษาจนพบวาเปนเงอนไขของมหาวทยาลย รอยละ 75 รองลงมาคอชวยเหลอในการเรยนในสาขาวชา รอยละ 15 ดานการเรยนรของนกศกษา พบวานกศกษาตงใจฟงและใหความส าคญกบอาจารยผสอนมากทสด รอยละ 80 รองลงมาคอดละครจนและฟงเพลงจน รอยละ 15 ดานความตงใจท าการบาน เมอมการบานนกศกษาตงใจท าการบานมากทสดคอ รอยละ 55 รองลงมาคอลอกการบานของเพอน รอยละ 20 ดานปฏกรยาเมออยในคาบเรยนวชาภาษาจน นกศกษามปฏกรยาคอมค าถามเกยวกบเนอหาทเรยนมากทสดคอ รอยละ 50 รองลงมาคอนงฟงอาจารยสอนเทานน รอยละ 30 ดานความสนใจภาษาจน นกศกษามความรสกเฉยๆ กบวชาภาษาจนรอยละ 75 รองลงมาคอ รสกไมแนใจวาสนใจวชาภาษาจนหรอไม รอยละ 20 ดานการฝกฝนภาษาจน เมออยทบานพบวานกศกษามเวลากจะฝกฝนภาษาจน รอยละ 50 รองลงมาคอ ไมแนใจรอยละ 50 ดานความยากของภาษาจน นกศกษาคดวามความยาก รอยละ 50 รองลงมาคอมความยากมาก รอยละ 45 ภาษาจนสวนทยากทสดพบวายากทกสวน (พนอน ไวยากรณ ค าศพท) รอยละ 50 รองลงมาคอดานไวยากรณ รอยละ 35 ดานการอานหนงสอภาษาจนเลมอน นกศกษาไมอานหนงสอภาษาจนเลมอนเลยนอกจากหนงสอเรยนมากทสดรอยละ 80 รองลงมาคออานเปนบางเวลา รอยละ 20 ดานความชอบวธการสอนภาษาจน นกศกษาชอบวธการสอนแบบใหอาจารยผสอนอธบายพรอมใหนกศกษาปฏบตตาม เมอเรยนในหองเรยนมากทสดรอยละ 45 รองลงมาคอใหเลนเกมเกยวกบวชาทอาจารยสอน รอยละ ดานอปสรรคในการเรยนภาษาจน พบวานกศกษาฟงไมออก มากทสดรอยละ 45 รองลงมาคอเนอหาในการเรยนยากเกนไป รอยละ 40 ดานแรงจงใจในการเรยนภาษาจน สงทเปนแรงจงใจในการเรยนภาษาจนของนกศกษาคอ เพ อการงานทดในอนาคต มากทสดรอยละ 75 รองลงมาไดแกตองเรยนเพราะจ าเปนและตองการเรยนใหจบ รอยละ 15 ดานปญหาทพบในการเรยนภาษาจน เมอนกศกษาเรยนภาษาจนปญหาทพบคอฟงอาจารยสอนไมเขาใจมาก



ทสดรอยละ 45 รองลงมาไดแกนกศกษาไมมพนฐานภาษาจนมากอน รอยละ 35 ดานความรสกในวนทมเรยนวชาภาษาจน เมอนกศกษาทราบวาวนนมเรยนวชาภาษาจน นกศกษามความรสกวาแคไปเรยนกพอแลวเพราะปกตไมไดน าวชานไปใชแตอยางใดมากทสด รอยละ 75 รองลงมาคออยากไปเรยนมาก รอยละ 10 ดานปจจยทท าใหนกศกษาไมอยากเรยนภาษาจน ไดแก สาขาวชาของนกศกษาไมจ าเปนตองใชภาษาจนในการท างาน มากทสดคอ รอยละ 45 รองลงมาคอวธการสอนภาษาจนของอาจารย รอยละ 35

3. ผลการศกษาดานความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาในการเรยนภาษาจนและแผนรบมอของนกศกษาทไมใชภาษาจน: ศกษาเฉพาะนกศกษาสาขาการทองเทยวและการโรงแรมของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ล าปาง มดงนคอ 3.1 ดานอาจารยผสอน - วชาภาษาจนมอาจารยผสอน 2 คนดงน ผสอนคนท 1 มวฒการศกษาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาการสอนภาษาจน เรมสอนทนครงแรกยงไมมประสบการณ ผสอนคนท 2 มวฒการศกษาดานการทองเทยวและการโรงแรม เคยอบรมการเรยนการสอนมาจากประเทศจน เขยน พด สอสารภาษาจนไดด - อาจารยมภาระการสอน 30 ชวโมงตอสปดาห โดยอาจารยคนหนงสอนเฉพาะภาษาจนเพยงอยางเดยว สวนอาจารยอกทานหนงสอนทงวชาภาษาจนและวชาทางดานการทองเทยวและโรงแรม - ดานวตถประสงคของการเปดสอนรายวชาภาษาจนของหลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาการทองเทยวและโรงแรมพบวาวชาภาษาจนเปนวชาเลอกในกลมวชาภาษาตะวนออก 3 หนวยกต มใหเลอกทงหมด 5 วชาคอ ภาษาจนพนฐาน ภาษาจนเพอการสอสาร ภาษาจนเพอการอาชพ ภาษาจนเพอธรกจและภาษาจนเพอการทองเทยว - ดานการสนบสนนจากผบรหาร ผบรหารไดใหการสนบสนนในเรองสงสนบสนนการเรยนรภาษาจนเปนอยางด เชน สนบสนนวสดอปกรณ ครภณฑตางๆ ในการเรยนการสอน เพมอตราก าลงโดยเพมอาจารยผสอนทมวฒการศกษาดานภาษาจนโดยตรงในสาขาวชาชพ - ดานเอกสาร ต าราเรยน ทใชในประกอบการเรยนการสอนนน อาจารยผสอนไดผลตเอกสารประกอบการสอนขนตามค าอธบายรายวชาทก าหนดไวในหลกสตรศลปศาสตรบณฑต และมการคนควา ตรวจเอกสารเพมเตมจากเอกสาร ต ารา ทงในและตางประเทศ - ดานการจดกจกรรมการเรยนการสอน นอกเหนอจากการเรยนในชนเรยนแลว ผเรยนยงไดรวมกจกรรม ประเพณตางๆ ของจนทจดขนในมหาวทยาลย เชน เทศกาลตรษจน เทศกาลสารทจน เทศกาลไหวพระจนทร นอกจากนมกจกรรม การประกวดรองเพลงจน เดนแฟชนโชวชดประจ าชาตจน ประกวดเขยนตวอกษรจน ดวยพกนจน และการแสดงละครจน - ดานสอประกอบการเรยนการสอนวชาภาษาจน สวนใหญอาจารยผสอนใชซดภาพยนตรจน ขอมลจากเวบไซต การฝกออกเสยงพนอน (PIN YIN) การฝกสนทนาภาษาจนในเวบไซตตางๆ สอการ



สอนแบบของจรงไดแก ภาพสถานททองเทยว ภาพวด โบราณสถานตางๆ เอกสารการแนะน าสถานททองเทยวของบรษททวร - ดานการวดผลและประเมนผลการเรยนวชาภาษาจนพบวา มการวดผล ประเมนผล โดยการทดสอบยอยทายบท สอบกลางภาค สอบปลายภาค งานมอบหมาย ทกษะการน าเสนอ การตอบค าถาม การสอสารในชนเรยน พฤตกรรมการเรยนและพฒนาการหลงเรยน รวม 100 คะแนน - ดานความตองการความชวยเหลอ มความตองการอาจารยผสอนทมวฒการศกษา ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาจนธรกจ หรอ สาขาการสอนภาษาจนโดยตรง 3.2 ดานระยะเวลาเรยน - รายวชาภาษาจน สาขาวชาการทองเทยวและการโรงแรม ก าหนดใหเรยน 3 ชวโมงตอสปดาห ตอเนองกน ซงนานเกนไป ท าใหนกศกษาเกดความเบอหนาย ความตงใจเรยนลดลง ไมมสมาธในการเรยน นกศกษากมหนากมตากดโทรศพทมอถอ เขาออกหองเรยนโดยไมขออนญาต บางคนไปเขาหองน า ออกไปดมน า ออกไปคยโทรศพท บางครงออกไปนาน 10-20 นาท คยกนในชนเรยนขณะอาจารยสอนอยทหนาชน ท าใหผสอนตองหยดสอนกอนครบเวลาสอน สงผลกระทบตอนกศกษาคนทมความตงใจเรยน จงมความคดเหนวาการเรยน 3 ชวโมงตอเนองกนนนนานเกนไป 3.3 ดานนกศกษา นกศกษาสาขาวชาน สวนใหญไมมพนฐานในการเรยนภาษาจน ท าใหนกศกษาไมสามารถพดภาษาจนได การเรยนในหองอาจารยจะพดใหฟงกอนแลวใหนกศกษาพดตาม บางครงนกศกษาพดตามไมได ดานการเขยนกเปนไปในท านองเดยวกน เนองจากนกศกษาไมเคยฝกฝนภาษาจนมากอน ชวงเวลาทเรยนนานเกนไป 3 ชวโมงตอครงตอสปดาห ท าใหเกดความเบอหนาย และท าใหไมอยากเรยนภาษาจน นกศกษามาเรยนไมตรงเวลา มาสาย เชน เรมเรยน 8.00 น. แตมาเรยนเวลา 9.00 น. บาง 10.00 น. บาง เมอผเรยนมาสายท าใหอาจารยและเพอนทมาตรงเวลาตองเสยเวลารอนกศกษาทมาสาย ท าใหเสยเวลามาก นกศกษาทมาตรงเวลากเสยความรสกและเกดความเบอหนาย แบบเรยนภาษาจนทใชเรยนไมมความตอเนองของเนอหา เชนวชาภาษาจนเพอการสอสารจะเนนพดบทสนทนาเปนเรองๆ ไป เชน บทสนทนาเรองการถามเสนทาง การทองเทยว การจองโรงแรม และการสงอาหารเปนตน ดานการใหการบาน เนองจากอาจารยผสอน 2 คนมวธการสอนทแตกตางกน อาจารยผสอนคนหนงจะใหการบานแตใหผเรยนท าใหเสรจภายในเวลาทเรยนในหองเรยนนน สวนอาจารยอกคนหนงจะเนนวธการสอนและตอบค าถามภายในหอง บางครงมการทดสอบหลงจากเรยนเสรจแลวในชวโมงเรยนนน เชนใหฝกพด ฝกเขยน แตงประโยคจากค าศพท เปนตน สรปและอภปรายผล ดานสภาพปญหาในการเรยนภาษาจนและแผนรบมอของนกศกษาทไมใชภาษาจน : ศกษาเฉพาะ นกศกษาสาขาวชาการทองเทยวและการโรงแรม มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนาล าปาง สรปและอภปรายผลไดวา นกศกษามความรสกเฉยๆ กบวชาภาษาจน เพราะวชาภาษาจนไมได



เปนวชาบงคบ เปนเพยงวชาเลอก 3 หนวยกต ไมใชวชาเอกนกศกษาจงไมใหความส าคญ นกศกษารสกวาภาษาจนยาก และดานไวยากรณยากทสด สอดคลองกบวชญา มขธนสมบต (2560) รายงานวา ไวยากรณจนมสวนส าคญอยางมากตอการเรยนการสอนวชาภาษาจนพนฐาน ครและนกเรยนในประเทศไทยน าต าราไวยากรณมาใชเปนขอมลอางองทส าคญส าหรบการเรมตนเรยนรภาษาจน สอดคลองกบนภา บ ารงศลป (2560) กลาววาในเรองของการอานหนงสอภาษาจนนนนอกจากหนงสอเรยนแลวนกศกษาไมไดอานหนงสอภาษาจนเลมอนเลย อาจเปนเพราะวานกศกษาไมชอบภาษาจนจงไมสนใจการอานหนงสอจนเลมอน การอานเฉพาะหนงสอเรยนกเพอใหสามารถเรยนใหผานเทานน แตกตางกบฉววรรณ คหาภนนท (2542) รายงานวาการอานมความส าคญตอชวตมนษยตงแตเกดจนถงวยชรา การอานมประโยชนในการพฒนาตนเองคอพฒนาการศกษา พฒนาอาชพ พฒนาคณภาพชวต ท าใหเปนคนทนสมย ทนตอเหตการณ ท าใหเกดความรทกษะตางๆ การอานหนงสอจะท าใหเกดความรทกษะตางๆ นอกจากนจะท าใหเกดการสะสมประสบการณความร และค าศพทตางๆ เพมมากขน ในดานวธการสอนภาษาจนนกศกษาชอบใหผสอนอธบายพรอมใหนกศกษาปฏบตตามซงสอดคลองกบพวงพร แซค (2555) รายงานวา ภาษาจนถอเปนภาษาตางประเทศหนงทตองใชหลกการและเทคนคการสอนเพอใหผเรยนเกดการเรยนรและเขาใจภาษาไดดยงขน ครผสอนควรมเทคนคการสอนทดจะท าใหนกเรยนชอบดงนคอ ครไมควรสอนเรวหรอชาเกนไป ใชภาษากายในการชวยอธบายศพทหรอชวยในการสอสาร ครควรเปนผแนะน าฝกใหนกเรยนคนหาศพทในพจนานกรม ฝกใหอานบทเรยนและค าศพท คอยปรบเสยงเมอผเรยนออกเสยงไมถกตองและชมเชยผเรยนเวลาผเรยนอานออกเสยงไมถกตอง หากจกรรมนนทนาการมาชวยในการจดการเรยนการสอน และใชสถานการณจ าลองในการฝกใหผเรยนพด และสรางบรรยากาศทสอถงความเปนจนทงในหองเรยนและหองท างานครผสอนภาษาจนหรอมมมภาษาจนทแสดงถงวฒนธรรมจน สวนอปสรรคในการเรยนภาษาจนคอ นกศกษาฟงไมออก อาจเปนเพราะวานกศกษาสาขาการทองเทยวและการโรงแรม มพนฐานการเรยนภาษาจนมานอยมาก จงฟงไมคอยออก และไมเปดใจยอมรบในการเรยนภาษาจน แตกตางกบวรากร แซพนและคณะ (2560) ปญหาการเรยนการสอนภาษาจนของโรงเรยนมธยมศกษาในจงหวดยะลา พบวาจดออนในการเรยนภาษาจนของนกเรยนมากทสดคอทกษะการพด รองลงมาคอทกษะการเขยนและการอาน และแตกตางจากศภชย แจงใจ (2552) รายงานวา อปสรรคในการเรยนภาษาจน ของผเรยนสาขาวเทศธรกจจนและสาขาจนศกษา คณะวเทศศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตภเกตนนพบวาผเรยนมปญหาการเขยนภาษาจนมากทสด รองลงมาคออกษรจน สวนการฟงภาษาจนมปญหานอยทสด ปญหาทพบในการเรยนภาษาจนคอฟงอาจารยไมเขาใจ ไมมพนฐานภาษาจนมากอน ศภชย แจงใจ (2552) กลาววาท กษะด า นก า ร ฟ ง ขอ งผ เ ร ย นส าข า ว เ ทศธ ร ก จ จ น และส าข าจ น ศ กษ า คณะว เ ทศศ กษ า มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตภเกต มปญหานอยทสด และแตกตางจากปทตตา กจศรบญ (2548) รายงานวาทกษะการพดภาษาจนของนกศกษาระดบปรญญาตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอมปญหานอยทสดและทกษะการพดมส าคญในชวตประจ าวน ส าหรบในวนทมเรยนภาษาจนนกศกษาคดวาแคไปเรยนใหครบเวลาเทานน ไมไดตงใจเขาเรยนเพราะตองการเรยน และมความรสกวา



ภาษาจนไมไดมความส าคญ เรยนใหครบตามโครงสรางหลกสตรของมหาวทยาลยเทานน และไมอยากเรยนภาษาจน คดวาแคเรยนใหครบตามหลกสตรเทานน แตความเปนจรงแลวนนสาขาการทองเทยวและการโรงแรมนน เมอไปท างานจะไดมปฏสมพนธกบนกทองเทยว ลกคาตางๆ โดยเฉพาะลกคาชาวจน

ดานความคดเหนเกยวกบสภาพปญหาในการเรยนภาษาจนและแผนรบมอของนกศกษาทไมใชภาษาจน: ศกษาเฉพาะนกศกษาสาขาการทองเทยวและการโรงแรมของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ล าปาง สรปผลอภปรายผลไดดงน

ดานอาจารยผสอน มอาจารย 2 คน ผสอนคนท 1 มวฒการศกษาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาการสอนภาษาจน เรมสอนทนครงแรกยงไมมประสบการณ ผสอนคนท 2 มวฒการศกษาดานการทองเทยวและการโรงแรม เคยอบรมการเรยนการสอนมาจากประเทศจน เขยน พด สอสารภาษาจนไดด แผนรบมอคอ ใหอาจารยผทมประสบการณในการสอนเปนพเลยง สาธตการสอนใหดเปนตวอยาง เมอสอนบอยครงท าใหเกดประสบการณและการสอนมการพฒนาทดขน ผสอนมภาระการสอนคอนขางมากเฉลย 30 ชวโมงตอสปดาหตอคน แผนรบมอคอ ควรปรบลดภาระการสอนของอาจารยไมใหเกน 30 ชวโมงตอสปดาหเพอจะไดมเวลาเตรยมการสอนและมเวลาทบทวนบทเรยนใหกบนกศกษาทเรยนไมเขาใจ สอดคล องกบมหาวทยาลยเทคโนโลยลานนา (2555) กลาววา การคดภาระการสอน ก าหนดใหปฏบตงานสอนตามเกณฑมาตรฐานขนต า ดงนคอ งานดานการเรยนการสอนของอาจารยขนต าคอ 5 -7 ภาระงานเทากบ 20-28 ชวโมงตอสปดาห การสอนภาคทฤษฎมเกณฑดงนคอ สอนวชาทฤษฎ 1 คาบเทากบ 2 ชวโมง ดงนนเมอน าตารางสอนของอาจารยทงสองคนมาคดภาระการสอนแลวจะได 30 ชวโมง ซงมากเกนไป ท าใหไมมเวลาเตรยมการสอนและและไมมเวลาทบทวนบทเรยนใหกบนกศกษาทเรยนไมเขาใจ สอดคลองกบมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา (2552) กลาววา งานสอนใหมไมนอยกวารอยละ 45 ของภาระงานทงหมด ซงการสอนในระบบทวภาคอยางนอยตองมภาระสอนขนต าสองรายวชาตอ 1 ภาคการเรยน รายวชาละ 3 หนวยกต ดานสอประกอบการเรยนการสอนวชาภาษาจน สวนใหญอาจารยผสอนน าซดภาพยนตรจน น าขอมลจากเวบไซต แบบฝกการออกเสยงพนอน (PIN YIN) แบบฝกการสนทนาภาษาจนในเวบไซตตางๆ สอการสอนแบบของจรงไดแก ภาพสถานททองเทยว ภาพวด โบราณสถานตางๆ เอกสารการแนะน าสถานททองเทยวของบรษททวร แผนรบมอคอ อาจารยผสอนพยายามหาสอการสอนททนสมยเพมมากขน ซงอาจเปนสอของจรง ดานความตองการความชวยเหลอ สาขาฯ มความตองการอาจารยผสอนทมวฒการศกษาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาจนธรกจ หรอ สาขาการสอนภาษาจนโดยตรงเพมขน แผนรบมอคอ หากมอาจารยผสอนจบสาขาดงกลาวโดยตรง อาจท าใหการเรยนการสอนมประสทธภาพมากยงข น อาจเปนอาจารยชาวไทยทมประสบการณในการสอนหรออาจารยชาวจนทสอสารกบผเรยนไดด สวนระยะเวลาเรยนรายวชาภาษาจน ก าหนดไว 3 ชวโมงตอสปดาหตดตอกนซงนานเกนไป ท าใหนกศกษาเกดความเบอหนาย ความตงใจเรยนลดลง ไมมสมาธในการเรยน นกศกษากมหนากมตากดโทรศพทมอถอ เขาออกหองเรยนโดยไมขออนญาต ออกไปหองน าบาง ออกไปดมน าบาง ออกไปคยโทรศพทบาง บางครงออกไปนาน 10-20 นาท คยกนในชนเรยนขณะอาจารยสอนอยทหนาชน ท าใหผสอนตองหยดสอนกอนครบเวลา



สอน สงผลกระทบตอนกศกษาทมความตงใจมาเรยน ผสอนมความคดเหนวาการเรยน 3 ชวโมงตอเนองกนนนนานเกนไป แผนรบมอคอ ควรเรยนครงละ 1 ชวโมงเปนเวลา 3 ครงตอสปดาหนาจะเหมาะสมมากทสดเพราะท าใหนกศกษาไดฝกพด อาน เขยน ไดบอยครงขน ท าใหเกดทกษะเพมมากขน สอดคลองก บ Jiewfudao (2016) กลาววา การเรยนภาษาจนนน หากตองการพดภาษาจนไดเรว ควรมเวลาอยางนอยสปดาหละ 3 วนเชน จนทร 1 ชวโมง พธ 1 ชวโมง ศกร 1 ชวโมง เพอเรยนภาษาจนใหเขาใจดขน และทบทวนบทเรยนบอยๆ

ดานนกศกษา สวนใหญนกศกษาไมมพนฐานการเรยนภาษาจนมากอน นกศกษาไมสามารถพดภาษาจนได ตองการใหอาจารยพดใหฟงกอนแลวจงปฏบตตาม อกประการทส าคญคอนกศกษาเขาเรยนสายท าใหอาจารยและเพอนทมาตรงเวลาตองเสยเวลารอนกศกษาทมาสาย ท าใหเสยเวลา นกศกษาทมาตรงเวลากเสยความรสกและเกดความเบอหนาย แผนรบมอคอ ปรบพนฐานภาษาจนเมอเรมเขาเรยนมหาวทยาลย อาจจะปรบพนฐานประมาณ 20-30 ชวโมงกอนเรมเรยนจรง ปรบเวลาเรยนใหเปนครงละ 1 ชวโมง 3 ครงตอสปดาห อาจสงผลใหนกศกษามพฒนาการเรยนทดขนได และ เมอถงเวลาเรยนใหอาจารยเขาสอนตามเวลาถงแมนกศกษายงมาไมครบ จากนนเรมเชคชอเพอฝกใหนกศกษารบผดชอบและมวนย หากนกศกษาคนใดมาสายอาจารยสามารถเชคชอใหไดแตระบในใบเชคชอวามาสาย นกศกษากจะปรบปรงพฤตกรรมขอนได สอดคลองกบ Tatsarin (2560) กลาววา ดานกตกาในหองเรยนผสอนตองก าหนดกฏกตกาในหองเรยนใหชดเจนและแจงใหนกศกษาทราบตงแตคาบเรยนแรก เพอท าความเขาใจและตกลงกนระหวางผสอนและผเรยน เชนถาแตงกายไมถกตองตามระเบยบมหาวทยาลย จะไมใหทดสอบ ถาสวมรองเทาแตะมาเรยน ขอใหถอดวางไวหนาหอง และจะเชญนกศกษาออกจากหอง เมอนกศกษาพดคยเสยงดงรบกวนผอน หรอใชโทรศพทมอถอเลนเกมส หรอท ากจกรรมอนๆ ทไมเกยวของกบการเรยน อาจจดทนงส าหรบนกศกษาทเขาหองเรยนสาย เมอนกศกษาเหนวาถามาสายตองนงแยกกบเพอน จะปรบพฤตกรรมใหมาตรงเวลา และสงทส าคญทสดคอผสอนตองใชกฎกตกาอยางเสมอตนเสมอปลาย และใหความเทาเทยมกบนกศกษาทกคน

ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 1.1 น าผลการวจยทไดเสนอใหกบผบรหารหลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาว ชาการทองเทยวและการโรงแรมเพอทราบถงปญหาทพบและแกไขปญหาตอไป

2. ขอเสนอแนะในการด าเนนโครงการวจยครงตอไป 2.1 ควรมการวจยในหลกสตรการทองเทยวละการโรงแรมในมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ภาคเหนออก 4 แหงคอเชยงใหม เชยงราย ตากและนาน เพอเปรยบเทยบสภาพปญหาในการเรยนภาษาจนและแผนรบมอนกศกษาทไมใชสาขาภาษาจน: ศกษาเฉพาะนกศกษาสาขาการทองเทยวและการโรงแรม



กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ล าปาง ทใหความอนเคราะหในการเกบขอมลในการวจยครงน เอกสารอางอง กณฑกา พชรชานนท และ บลลงก โรหตเสถยร. (2556). ขาวส านกงานรฐมนตร 439/2556 แผนพฒนา

การเรยนการสอนภาษาตางประเทศ (เฉพาะภาษาจน). กรงเทพมหานคร: กระทรวงศกษาธการ ฉววรรณ คหาภนนท. (2542). การอานและสงเสรมการอาน (Reading and Reading Promotion).

กรงเทพมหานคร: ศลปาบรรณาคาร. นภา บ ารงศลป. (2560). การพฒนาชดกจกรรมเพอสงเสรมการออกอานเสยงค าศพทภาษาจนส าหรบ

นกเรยนชนประถมศกษาปท 5. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยธรกจบณฑตย).

นรศ วศนานนท. (2559). การศกษาสภาพการจดการเรยนการสอนภาษาจนระดบอดมศกษาในประเทศไทย. วารสารจนศกษา, 9(2), 263-286.

ปทตตา กจศรบญ. (2548). การวเคราะหความตองการการเรยนภาษาจนของนกศกษาระดบปรญญาตร. (วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ).

พวงพร แซค. (2555). กระบวนการจดการเรยนรและครผสอนภาษาจนในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงราย. (วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย).

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา. (2552). ขอบงคบมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนาเรองรายละเอยดภาระงานทางวชาการของผด ารงต าแหนงอาจารย ผชวยศาสตราจารย และ ศาสตราจารย.

เชยงใหม: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา. (2555). มคอ. 2 หลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาการทองเทยวและการโรงแรม. เชยงใหม: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา.

ราชกจจานเบกษา. (2554). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (2555-2559). เลมท 128 ตอนพเศษ 152 ง. 14 ธนวาคม 2554 กรงเทพฯ: ส านกพมพคณะรฐมนตรและราชกจจานเบกษา

วรากร แซพน, ภากร นพฤทธ, วราล รงบานจต, วรนาถ แซเซน, ชตมา ค าแกว. (2561). การศกษาสภาพและปญหาการเรยนการสอนภาษาจนของโรงเรยนมธยมศกษาในจงหวดยะลา. วารสารมหาวทยาลยราชภฏยะลา. 12(ฉบบพเศษ) 126-136.

วชญา มขธนสมบต. (2560). การวเคราะหเปรยบเทยบหนงสอไวยากรณจนในประเทศไทย: กรณศกษาหนงสอไวยากรณจนระดบตน ไวยากรณจนฉบบเปรยบเทยบและหลกไวยากรณจน. (วทยานพนธศกษา-ศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต).



ศภชย แจงใจ. (2552). ปจจยทสงผลตอการเรยนภาษาจนของผเรยนสาขาวเทศธรกจจนและสาขาจนศกษา คณะวเทศศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตภเกต. ภเกต: มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตภเกต.

สรพร ไตรจนทร. (2557). สภาพปญหาการเรยนการสอนภาษาจนในประเทศไทยยคปจจบนของนกเรยนระดบอาชวศกษา. วารสารวชาการมหาวทยาลยปทมธาน, 6(2), 195-199.

Jiewfudao. (2018, April 9). ภาษาจนพนฐาน 1. [Online Vedio]. สบคนจาก https://www.youtube.com/watch?v=l9YpExoyBhM.

Tatsarin. (2018, April 9). กจกรรมแลกเปลยนเรยนร หวขอควบคมชนเรยนอยางไรใหมประสทธภาพ. [เวบบลอก]. สบคนจาก http://www.hr.mut.ac.th/human/index2.php?option.com



นวตกรรมการก าจดขยะมลฝอยแบบมสวนรวมของชมชนของ องคการบรหารสวนต าบลแมสน

: กรณศกษาบานลมกลาง อ าเภอหางฉตร จงหวดล าปาง Innovation of Community Engagement in Waste Disposal of

MaesanSubdistrict Administrative Organization : A Case Study Ban LumKlang, TambonMaesan Amphurhangchat

Lampang Province. ฐฏกานต สรยะสาร(Titikarn suriyasarn)1* อษา โบสถทอง(Usa Bostong)2

จรประภา ค าราช(Chiraprapha Khamrach)3 จราภรณ พงศพนธพฒนะ(Jeeraporn Pongpanpattana) 4 กนกพร สนเทพ(Kanokporn Santep)5

1,4 สาขาวชาการบญช คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏล าปาง 2 สาขาวชาการจดการทวไป คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏล าปาง

3 สาขาวชาเศรษฐศาสตร คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏล าปาง 5 สาขาวชาอตสาหกรรมทองเทยว คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏล าปาง

*Corresponding author. E-mail:[email protected]

บทคดยอ

งานวจยน มวตถประสงคเพอศกษา 1)รปแบบการก าจดขยะมลฝอยของชมชนในปจจบน2)นวตกรรมการก าจดขยะมลฝอยของชมชนบานลมกลางแบบมสวนรวม 3)ปจจยทสงผลตอการน านวตกรรมการก าจดขยะมลฝอยของชมชน 4)ผลจากการน านวตกรรมมาใชในการก าจดขยะมลฝอยของชมชน และ5)การน านวตกรรมทไดจากการวจยไปใชในการก าหนดนโยบายการบรหารจดการขยะขององคการบรหารสวนต าบลแมสน ประชากรกลมตวอยางทใชในการวจย คอประชาชนทอาศยอยในบานลมกลาง จ านวน 70 คน เครองมอทใชในการเกบขอมลคอ แบบสอบถาม โดยเกบขอมลทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ จากการสมภาษณ การสนทนากลม การสงเกต และการประชมเชงปฏบตการ การวเคราะหขอมลเชงปรมาณใชสถตเชงพรรณนา ไดแก รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน สวนขอมลเชงคณภาพใชการวเคราะหเนอหา (content analysis) ผลการศกษาพบวา1) ประชาชนจดการขยะในครวเรอนโดยการจดการเองในแตละครวเรอน โดยการเผา การน าไปทงในแหลงตนน าคอ ล าน าแมสน สวนขยะพลาสตกมคนรบจางมาเกบภายในพนท 2) นวตกรรมการก าจดขยะมลฝอยของชมชนโดยการน าเสนอสงใหมการเปลยนแปลงคานยม ความเชอรปแบบเดมของชมชนในดานการมสวนรวมในการก าจดขยะประชาชนสวนใหญมความรความเขาใจวาขยะเปยกหมายถง เศษอาหาร เศษผก เปลอกผลไมมากทสด 3) ปจจยทสงผลตอการน านวตกรรมการก าจดขยะมลฝอยของชมชนพบวา ประชาชนมเจตคตเกยวกบการจดการมลฝอยโดยคดวาการจดการขยะควรเรมจากครวเรอนกอน ดงนนองคการบรหารสวนต าบลแมสน ควรมโครงการ/กจกรรมเกยวกบการคดแยกขยะมล



ฝอย 4) ผลจากการน านวตกรรมมาใชในการก าจดขยะมลฝอยของชมชนดานการมสวนรวมท ากจกรรมโครงการ มคาเฉลยสงทสด และรองลงมาไดแก ดานการมสวนรวมการวางแผนและตดสนใจ 5)ประชาชนใหความส าคญกบการมสวนรวมในการคนหาปญหา มการรวมวางแผนและด าเนนการแกไขปญหา โดยมรปแบบการด าเนนโครงการคอ กองทนพฒนาหมบานจากขยะมลฝอย ซงมผสงอายเปนแกนน าในการขบเคลอน เพอน าไปสการมสวนรวมการจดการขยะมลฝอยอยางยงยน ค าส าคญ: นวตกรรม , ขยะมลฝอย ,การมสวนรวม

Abstract This research aims 1)the community's waste disposal model, 2) the innovation of

solid waste disposal of Ban LumKlang community, 3) the factors influencing the introduction of community solid waste disposal innovations, 4)the effect of using innovations in community solid waste disposal and 5) the application of research innovation to the waste management policy of Tambon Administration Organization.Population sample used in the research consisted people living in the Ban Lumklang 70 members . The tool used to collect data was a questionnaire using quantitative and qualitative data collection by interview observation group discussions and workshops. Quantitative data analysis was used for descriptive statistics: percentage, mean, standard deviation.Use qualitative analysis content analysis.

The results showed that: 1) people manage household waste by managing their own household, have burned, bring waste to the river was the source of water was Maesan Stream. In part of the waste was plastic waste, there were people employed in the area. 2) The innovation of waste disposal in Ban LumKlang community by offering something new, change of values, tradititional beliefs in community involvement in garbage disposal. Knowledge of waste management and waste separation, knowledge of most about wet waste was food waste, vegetable waste, fruit peel know most. 3) Factors affecting the adoption of waste disposal innovations of community found attitude of people of about solid waste management was waste management should start from the household. So if the TambonAdministrative Organization. There are projects / activities related to the separation of solid waste. 4) The result of using innovations in waste disposal of the community, participation in project activities have the highest mean. And secondary participation, planning and decision making. 5) the public attaches importance to the problem, planned and implement solutions. The project is a village development



fund from waste. Using the elderly werethe driving force. Contribute to sustainable waste management. Keywords: innovation, solid waste, participation บทน า

จากขอมลของกรมควบคมมลพษทไดท าการส ารวจปรมาณขยะมลฝอยทวประเทศจากองคกรปกครองสวนทองถนจ านวน 7,782 แหง ในป พ.ศ.2556 พบวาอตราการผลตขยะตอคนตอวนในป พ.ศ.2551 คดเปน 1.03 กโลกรมตอคนตอวน แตในป พ.ศ.2556 คดเปน 1.15 กโลกรมตอคนตอวน ซงมปรมาณทเพมขนอยางเหนไดชดส าหรบประเทศไทยมขยะมลฝอยในป พ.ศ.2556 รวม 26.77 ลานตน ซงมปรมาณทเพมขนจากป พ.ศ.2555 จ านวน 2 ลานตน และหากค านวณตามพนททเกดขยะมลฝอยจะพบวาอตราการเกดขยะมลฝอยกโลกรมตอคนตอวนในเขตเทศบาลนคร คดเปน 1.89 เทศบาลเมอง 1.15 เทศบาลต าบล 1.02 เมองพทยา 3.90 และองคกรบรหารสวนต าบล 0.91 โดยมประมาณขยะมลฝอยทถกก าจดแบบถกตองเพยงจ านวน 7.2 ลานตนหรอคดเปนรอยละ 27 ปรมาณขยะมลฝอยทก าจดแบบไมถกตองมจ านวน 6.9 ลานตน ปรมาณขยะมลฝอยทไมไดเกบขนตกคางในพนทจ านวน 7.6 ลานตน และปรมาณขยะมลฝอยทน ากลบมาใชประโยชนใหมจ านวน 5.1 ลานตน(กรมควบคมมลพษ, 2560) นอกจากนนผลการส ารวจยงพบวาจงหวดล าปางเปนจงหวดทมปญหาขยะมลฝอยสะสมเปนอนดบท 14 ของประเทศ โดยจงหวดสงขลาเปนจงหวดทมปญหาขยะมลฝอยสะสมมากทสด จะเหนไดวาปญหาขยะจงกอใหเกดปญหาดานสงแวดลอมทเกดจากการปนเปอนมลพษจากขยะสดน แหลงน า เปนแหลงเพาะพนธสตวทเปนพาหะน าโรค และสงผลตอภาวะโลกรอนจากกาซทเกดขนจากกองขยะมลฝอยปญหาขยะเปนปญหาทส าคญทสรางผลกระทบตอสงคม สงแวดลอมและเศรษฐกจตอประเทศเพมมากขนจนในป พ.ศ.2557จากรายงานสถานการณขยะมลฝอยชมชนของประเทศไทย(กรมควบคมมลพษ, 2560) กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดด าเนนการผลกดนใหการจดการขยะมลฝอยกลายเปนปญหาทเปนวาระแหงชาต และตองการปรบเปลยนพฤตกรรมเรองขยะจากทเคยเนนการก าจดทง มาเปนเนนเรองการลดการสรางขยะตงแตตนทาง โดยลดการใช (Reduce) น ามาใชซ า (Reuse) และการน ากลบมาใชใหม (Recycle) รวมถงการใชประโยชนการขยะ เพอท าใหเหลอมลฝอยทตองก าจดนอยทสด เชน การท าปย การสรางพลงงานทดแทนในครวเรอน ฯลฯ (ณฐนนท ฐตยาปราโมทยและคณะ,2560) ดงนนการก าจดขยะจงไมใชเปนหนาทของหนวยงานใดหนวยงานหนงหรอของคนใดคนหนง

ต าบลแมสนมพนททงหมด 73.90 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 46,188 ไร ประกอบดวย 9 หมบานไดแก บานปาเหยง หมท 1 บานลมกลาง หมท 2 บานหวทง หมท 3 บานแมสน หมท 4 บานโปงขวาก หมท 5 บานสมปอย หมท 6 บานปนเตา หมท 7 บานนาเงน หมท 8 และบานหวทงพฒนา หมท 9 และมครวเรอนจากขอมลทะเบยนราษฏร อ าเภอหางฉตร เมอป พ.ศ. 2559 ทงสนจ านวน 1,634 ครวเรอน มประชากรจ านวน 4,538 คน แยกเปนชาย 2,243 คน หญง 2,295 คน สวนใหญประกอบอาชพทางการ



เกษตร เชน ขาว ขาวโพด มนส าปะหลง และถวลสง เปนตน บรบทชมชนเปนแบบชนบท มล าน าทส าคญไดแก ล าน าแมยาว ล าน าแมปอน ล าน าแมสน(องคการบรหารสวนต าบลแมสน [ออนไลน],2560)

ปรมาณขยะทเกดขนในพนทต าบลแมสนโดยเฉลยตอวน ประมาณ 1.5 ตน (สมภาษณนายบญเนตร เตชะอน,2560) องคการบรหารสวนต าบลแมสนไดด าเนนการเกยวกบการจดการขยะโดยน าเตาเผาขยะมาทดลองใชในการจดการขยะของชมชน แตกไมสามารถด าเนนการไดอยางครอบคลมทงพนทต าบลแมสนเนองจากมขอจ ากดดานงบประมาณ การสงเสรมการคดแยกขยะในครวเรอนประชาชนสวนใหญ ไมใหความสนใจและความรวมมอเทาทควร และมองวาการจดการขยะเปนเรองของหนวยงานรฐ ส าหรบการจดการขยะในพนทต าบลแมสนในปจจบน สวนใหญหมบานด าเนนการจดการเอง ดวยวธการขดบอส าหรบน าขยะไปทงซงมปญหาตามมาคอ ในชวงฤดฝน น าฝนทตกลงมาในบอทงขยะท าใหน าดงกลาวซมลงสแหลงน าอปโภคบรโภค และแหลงน าการเกษตรของประชาชน ซงบางหมบานมบอทงขยะอยไกลจากชมชนคอนขางมาก จงเกดการลกลอบน าขยะไปทงในแหลงน า สงผลเสยตอแหลงน าและสตวน า การเผาในทโลงแจงกอใหเกดปญหามลภาวะทางอากาศ และน าขยะไปลกลอบทงในทสาธารณะท าใหเกดแหลงพาหะน าโรคตาง เชน หน แมลงสาบ เปนตน (สมภาษณนายกฤษภาพ เทพภาพ)

ปญหาขยะจงเปนเรองทตองเรงด าเนนการแกไขปญหาเนองจากสงผลกระทบตอมตทางเศรษฐกจทตองเสยคาใชจายในการก าจดขยะ และคารกษาพยาบาลส าหรบโรคทเกดจากพาหะน าโรคจากขยะ มตสงคมกอใหเกดความขดแยงของคนในชมชนหากมการลกลอบทงขยะในพนทของเพอนบาน และมตสงแวดลอมทกอใหเกดมลพษทางอากาศทเกดจากการเผา มลภาวะทางกลน และความสวยงามของพนท ปญหาขยะเปนเรองทหนวยงานรฐ หนวยงานเอกชนตางใหความส าคญในการจดการและแกไขปญหามาโดยตลอดหลายสบป แตไมสามารถจดการไดอยางมประสทธภาพ(กนตพชญ ใจบญ[ออนไลน], 2560) ดงนน จากความส าคญของปญหาดงกลาว คณะผวจยจงไดสนใจศกษาเกยวกบการมสวนรวมของชมชนตอการจดการขยะมลฝอยขององคการบรหารสวนต าบลแมสน กรณศกษา : บานลมกลาง อ าเภอหางฉตร จงหวดล าปาง เพอน าผลการศกษาไปเปนขอมลในการวางแผน ตดสนใจ และการด าเนนการจดการขยะมลฝอยขององคการบรหารสวนต าบลแมสน และใหเกดประสทธภาพในการบรหารจดการขยะของชมชนทยงยน วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษารปแบบการก าจดขยะมลฝอยของชมชนบานลมกลาง 2. เพอศกษานวตกรรมการก าจดขยะมลฝอยของชมชนบานลมกลางแบบมสวนรวม 3. เพอศกษาปจจยทสงผลตอการน านวตกรรมการก าจดขยะมลฝอยของชมชนบานลมกลาง 4. เพอศกษาผลจากการน านวตกรรมมาใชในการก าจดขยะมลฝอยของชมชนบานลมกลาง 5. เพอศกษาการน านวตกรรมทไดจากการวจยไปใชในการก าหนดนโยบายการบรหารจดการขยะ

ขององคกรบรหารสวนต าบลแมสน



วธด าเนนการวจย การวจยครงน เปนการวจยแบบผสมผสาน (Mixed Method) ดวยวธ การวจยเชงปรมาณ (Qualitative research) และการวจยเชงคณภาพ (Quantitative research) เพอศกษานวตกรรมการมสวนรวมของชมชนตอการจดการขยะมลฝอยขององคการบรหารสวนต าบลแมสน แนวทางและมาตรการในการจดการขยะมลฝอยของประชาชนในบานลมกลาง ต าบลแมสน อ าเภอหางฉตร จงหวดล าปางพนทการวจยคอ บานลมกลาง ต าบลแมสน อ าเภอหางฉตร จงหวดล าปางประชากรทใชในการศกษาครงน คอ ประชาชนทอาศยอยในบานลมกลาง ต าบลแมสน อ าเภอหางฉตร จงหวดล าปาง พ.ศ.2560 จ านวน 157 ครวเรอน มจ านวนประชากร 514 คน กลมตวอยางทใชในการเกบรวบรวมขอมลเชงปรมาณจ านวน 70 คน ไดแกประชาชนทอาศยอยในบานลมกลาง และเชงคณภาพ จ านวน 5 คนไดแก นายกองคการบรหารสวนต าบลแมสน ก านน ผใหญบาน อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน เปนการเลอกแบบเจาะจง (Purposive sampling) ระยะเวลาในการวจยอยระหวางเดอน สงหาคม 2560 – กรกฎาคม 2561 เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย เครองมอ 2 ชนดไดแก 1. เครองมอทใชในการเกบขอมลเชงปรมาณ คาความเชอถอรอยละ 90 จ านวน 70 คน (จากตารางส าเรจรปของ ทาโร ยามาเน) ประกอบดวย แบบสอบถามจ านวน 4 ตอน ไดแก ตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบความรความเขาใจในการจดการขยะและการคดแยกขยะ ตอนท 3แบบสอบถามเกยวกบความคดเหนเกยวกบนวตกรรมการมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอยของชมชน ตอนท 4 ค าถามปลายเปด 2. เครองมอทใชในการเกบขอมลเชงคณภาพ ประกอบดวย 2.1 แบบสมภาษณอยางไมเปนทางการ เปนเครองมอทใชในการสมภาษณ พดคยทวไปแตมจดมงหมายวาตองการขอมลเรองใด โดยท าการสมภาษณ นายกองคการบรหารสวนต าบล สมาชกองคการบรหารสวนต าบล ก านน ผใหญบาน ประชาชนเกยวกบการจดการมลฝอยทผานมา การสนบสนนจากหนวยงานอน ๆ การแกไขปญหามลฝอยในชมชน 2.2 การสงเกตแบบมสวนรวม เปนการสงเกตพรอมกบการมสวนรวม ในกจกรรมดานการจดการมลฝอย กบผเขารวมกจกรรม 2.3 การสงเกตแบบไมมสวนรวม ใชวธการสงเกตโดยตรง เกยวกบสภาพแวดลอมของชมชนพฤตกรรมการทงขยะของประชาชนในชมชน การมสวนรวมในการเขารวมกจกรรม 2.4 การประชมเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (A-I-C) ผวจยจดประชม เพอศกษาสภาพปญหาในการด าเนนงานการจดการมลฝอย และเพอเปนการกระตนใหเกดการตระหนกในปญหาและยงทราบถงการเปลยนแปลงทเกดขน และความรสกของกลมตวอยางทมตอการด าเนนการวจย โดยเนอหาใน



การสนทนาประกอบดวย วเคราะหสถานการณมลฝอยทงในอดต ปจจบนและอนาคต สาเหตของปญหาในชมชน ผลกระทบของปญหามลฝอย หนวยงานทเขามาด าเนนการจดการมลฝอย การสนบสนนหรอบรการตาง ๆ ในการจดการมลฝอย ปญหาและอปสรรคในการจดการมลฝอย แนวทางในการแกปญหาและแนวทางในการจดการมลฝอยในหมบานใหดขน เทคนคและวธการเกบขอมล ในการเกบขอมลคณะผวจยชแจงท าความเขาใจในการเกบขอมล เพอความเขาใจทถกตองและตรงกนกอนการเกบขอมล การเกบขอมลมดงตอไปน คอ 1. การเกบขอมลเชงปรมาณ 1.1 ใชขอมลทตยภม จากแหลงขอมลเอกสารของหนวยงานราชการทเกยวของโดยขอมลทเกบควรพจารณาความถกตองและนาเชอถอได 1.2 ใชแบบสอบถาม โดยการไปสอบถามกลมตวอยางทเขารวมการวจย ซงมการนดหมายไวลวงหนาและชแจงวตถประสงคของการด าเนนการและสรางความคนเคย ความเปนกนเองตอกลมตวอยางผทใหสอบถาม เพอใหไดขอมลตรงกบความเปนจรงและถกตองมากทสด 2. การเกบขอมลเชงคณภาพ ใชการสมภาษณและการประชมเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (A-I-C) แหลงขอมลคอ ผน าชมชน อาสาสมครชมชน ผมสวนไดสวนเสยและประชาชน โดยสอบถามขอมลเกยวกบสงคม วฒนธรรม การมสวนรวม และการด าเนนงานในการก าจดขยะมลฝอย ในเรองสถานการณขยะมลฝอยในหมบาน หนวยงานทเขามามสวนรวมในการสนบสนนหรอบรการตาง ๆ ปญหา อปสรรคในการด าเนนงาน แนวทางการแกไขปญหา ตลอดจนมาตรการและแนวทางในการจดการขยะมลฝอยใหดขน การวเคราะหขอมล 1. การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ ภายหลงจากไดท าการเกบรวบรวมขอมลเรยบรอยแลว ผ วจยไดท าการตรวจสอบความถกตอง และความสมบรณของแบบสอบถาม จากนนจงไดน าเอาขอมลมาเพอน าไปประมวลผลทางสถต โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอร เพอหาคาแจกแจงความถ คารอยละ และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 2. การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ ขอมลทไดจากการประชมเชงปฏบตการแบบมสวนรวมและการสนทนากลม น ามาตรวจสอบความถกตองของขอมล หลงจากตรวจสอบความถกตองแลวน ามาแยกออกเปนหมวดหมตามประเดนปญหา และท าการตความหมายจากขอมลทได ซงทงหมดนนเปนการวเคราะหเนอหาของขอมล (Content Analysis) เพอสรปและน าไปเชอมโยงความสมพนธในการท าการศกษา



สถตทใชในโครงการวจยน สถตทใชไดแก สถตบรรยาย ไดแกสถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistic) 1. การหาคาความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) โดยจะหาคารอยละจากสตรตอไปน (บญชม ศรสะอาด, 2545 : 97)

P = 100

Nf

เมอ P แทน คารอยละ f แทน ความถทตองการแปลงใหเปนคารอยละ N แทน จ านวนความถทงหมด

2. การหาคาเฉลย (Mean) (บญชม ศรสะอาด, 2545 : 98)

X = x

N เมอ X แทน คาเฉลยเลขคณต

X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด N แทน จ านวนประชากร

3. คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) (บญชม ศรสะอาด, 2545 : 98) เขยนแทนดวย S.D.

S.D. = (X - X)2 N เมอ S.D. แทน สวนเบยงเบนมาตรฐานของประชากร X แทน คะแนนแตละจ านวน X แทน คาคะแนนเฉลย N แทน จ านวนประชากร

แทน ผลรวมของขอมล เกณฑการวดคาเฉลยความคดเหน ใชการแบงระดบคะแนนแบบ Rating Scale ของ Likert ออกเปน 5 ระดบ เชนเดยวกน ดงน (บญชม ศรสะอาด, 2553 : 121) ระดบคะแนน ระดบความคดเหน 5 หมายถง มากทสด 4 หมายถง มาก 3 หมายถง ปานกลาง



2 หมายถง นอย 1 หมายถง นอยทสด และก าหนดเกณฑการแปลความหมายของคาเฉลยความคดเหน ในประเดนแตละดานดงนคอ คาเฉลย ระดบความคดเหน คาเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง มความคดเหนดวยมากทสด คาเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง มความคดเหนดวยมาก คาเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง มความคดเหนดวยปานกลาง คาเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง มความคดเหนดวยนอย คาเฉลย 1.00 – 1.50 หมายถง มความคดเหนดวยนอยทสด ความกวางของอนตรภาคชนของคาเฉลยมคาเทากบ 0.5ซงไดคามาจากการค านวณโดยการใชสมการทางคณตศาสตรดงน (Fisher อางถงในชชวาล เรองประพนธ, 2539, หนา 15) ความกวางของอนตรภาคชน = คะแนนสงสด – คะแนนต าสด จ านวนชน ผลการวจย ผลการวจยไดน าเสนอตามวตถประสงค ดงน 1. รปแบบการก าจดขยะมลฝอยของชมชนบานลมกลาง จากการสมภาษณเชงลก พบวาดานการจดการขยะในครวเรอนโดยการจดการเองแตละครวเรอน มทงการเผา การน าไปทงในแหลงทเปนตนน าของแมน าคอ ล าน าแมสน สวนขยะทเปนขยะพลาสตกมคนภายในพนทมารบจางเกบ 2. นวตกรรมการก าจดขยะมลฝอยของชมชนบานลมกลาง สามารถสรปไดดงภาพท 1

ภาพท 1 แสดงโมเดลนวตกรรมการก าจดขยะมลฝอยของชมชนบานลมกลาง 3. ปจจยทสงผลตอการการน านวตกรรมการก าจดขยะมลฝอยทไดจากแบบสอบถาม พบวากลม

ตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 60 มอายระหวาง 41 – 60 ป คดเปนรอยละ 60 ส าเรจการศกษาระดบประถมศกษาคดเปนรอยละ 91.4 มรายไดเฉลยตอเดอน นอยกวา 5,000 บาทคดเปน รอยละ 52.9 สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกร คดเปนรอยละ 74.3 จ านวนสมาชกในครวเรอนจ านวน

นวตกรรมการม

สวนรวมในการ

ก าจดขยะมล

ฝอย

ชาวบาน

อบต.แมสน

ผน า

ชมชน

มหาวทยา

ลยราชภฏ

ล าปาง



3 – 4 คน คดเปนรอยละ 98.6 และระยะเวลาในการอยอาศยในพนท 21 ปขนไป คดเปนรอยละ 44.3 โดยประชากรสวนใหญมความรความเขาใจในการจดการขยะและการคดแยกขยะ เปนดงน ตาราง 1 แสดงจ านวน รอยละเกยวกบความรความเขาใจในการจดการขยะและการคดแยกขยะ

ความรความเขาใจ ระดบความคดเหน ใช ไมใช ไมทราบ

1.ขยะหรอขยะมลฝอย หมายถงเศษกระดาษ เศษอาหาร เศษสนคา เศษวสด ถงพลาสตก ภาชนะใสอาหาร เถา มลสตว ซากสตว หรอสงอนใดทเกบกวาดจากถนน ตลาด ทเลยงสตวหรอทอน

43 61.4

24 34.3

3 4.3

2.ขยะเปยกหมายถง เศษอาหาร เศษผก เปลอกผลไม 69 98.6

1 1.4

0 0.0

3.ขยะแหงหมายถง ขยะจ าพวกเศษกระดาษ พลาสตก เศษเหลก แกว กระปอง อลมเนยม

67 95.7

3 4.3

0 0.0

4.ขยะยอยสลาย หมายถง ขยะทเนาเสยหรอยอยสลายไดเรว สามารถน ามาหมกเปนปยได

68 97.1

1 1.4

1 1.4

5. ขยะมลฝอย ทกประเภท ควรเกบรวบรวมไวดวยกน 57 81.4

13 18.6

0 0.0

6. ขยะอนตรายหรอมลฝอยอนตราย หมายถง ขยะทมองคประกอบหรอปนเปอนวตถอนตรายชนดตาง ๆ

65 92.9

4 5.7

1 1.4

7. การแยกขยะอนตรายตาง ๆ กอนน าไปทงเปนสงจ าเปน 66 94.3

2 2.9

2 2.9

8. การคดแยกขยะชวยลดปรมาณการเกดขยะได 68 97.1

2 2.9

0 0.0

9.ขยะมลฝอยท าใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและเปนอนตรายตอมนษย

68 97.1

1 1.4

1 1.4

10. แกว พลาสตก โลหะเปนขยะทวไป 39 55.7

30 42.9

1 1.4

11. ถานไฟฉาย หลอดฟลออเรสเซนต แบตเตอร กระปองสเปรย เปนขยะอนตราย

67 95.7

2 2.9

1 1.4

12.ขยะยอยสลายเปนขยะทพบมากทสด 62 88.6

6 8.6

2 2.9

13.การแกไขปญหาขยะในชมชนเปนหนาทของหนวยงานราชการเทานน

32 45.7

37 52.9

1 1.4



ความรความเขาใจ ระดบความคดเหน ใช ไมใช ไมทราบ

14.การเกบรวบรวมขยะควรเกบรวบรวมไวใกลสถานทประกอบอาหาร 25 35.7

44 62.9

1 1.4

จากตาราง 1 พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความรความเขาใจในการจดการขยะและการ

คดแยกขยะดงน มความรความเขาใจเกยวกบขยะเปยกหมายถง เศษอาหาร เศษผก เปลอกผลไม มากทสด จ านวน 69 คน คดเปนรอยละ 98.6 รองลงมามความรความเขาใจวา ขยะยอยสลาย หมายถง ขยะทเนาเสยหรอยอยสลายไดเรว สามารถน ามาหมกเปนปยไดการคดแยกขยะชวยลดปรมาณการเกดขยะไดและขยะมลฝอยท าใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและเปนอนตรายตอมนษย จ านวน 68 คน คดเปนรอยละ 97.1

4. ผลจากการน านวตกรรมมาใชในการก าจดขยะมลฝอย ทไดจากแบบสอบถาม พบวาความคดเหนเกยวกบนวตกรรมการมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอยของชมชนเปนดงน

ตาราง2 แสดงคาเฉลย และ สวนเบยงเบนความคดเหนเกยวกบการน านวตกรรมมาใชแบบมสวนรวม

ตวแปร S.D. ร ะ ด บ ค ว า มคดเหน

1.ดานการมสวนรวมรบรสถานการณและสภาพปญหา 4.32 0.747 มาก 2.ดานการมสวนรวมการวางแผนและตดสนใจ 4.34 0.679 มาก 3.ดานการมสวนรวมท ากจกรรมโครงการ 4.43 0.661 มาก 4.ด านการมส วนร วมตรวจสอบและประเมนผลการด าเนนงาน

4.33 0.693 มาก

โดยรวม 4.35 0.695 มาก จากตาราง 2 พบวา นวตกรรมการมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอยของชมชนขององคการ

บรหารสวนต าบลแมสน ดานการมสวนรวมท ากจกรรมโครงการ มคาเฉลยสงทสดเทากบ 4.43 (S.D. = 0.661) และรองลงมาไดแก ดานการมสวนรวมการวางแผนและตดสนใจ มคาเฉลยเทากบ 4.34 (S.D. = 0.679)สวนดานการมสวนรวมรบรสถานการณและสภาพปญหา มคาเฉลยนอยทสดเทากบ 4.32(S.D. = 0.747) 5. การน านวตกรรมทไดจากการวจยไปใชในการก าหนดนโยบายการบรหารจดการขยะขององคกรบรหารสวนต าบลแมสน ทไดจากการสมภาษณเชงลก พบวา ผบรหาร เจาหนาท ไดตระหนกถงนวตกรรมของการมสวนรวมของประชาชนในการก าจดขยะมลฝอย ชมชนมสวนรวมในการพฒนานวตกรรม รวมคด รวมท า รวมประเมน และเปนผรบประโยชน



ภาพท 2 การประชมเชงปฏบตการแบบมสวนรวมของประชาชนบานลมกลาง

สรปและอภปรายผล ในการสรปผลการวจย คณะผวจยจะกลาวถงผลการศกษาตามวตถประสงคทไดด าเนนการสามารถสรปได ดงน 1. รปแบบการก าจดขยะมลฝอยของชมชนพบวาจดการขยะในครวเรอนโดยการจดการเองแตละครวเรอน มทงการเผา การน าไปทงในแหลงทเปนตน สวนขยะทเปนขยะพลาสตกมคนรบจางเกบ 2. นวตกรรมการก าจดขยะมลฝอยของชมชนบานลมกลางแบบมสวนรวมจดประชมระดมความคดเหนแบบมสวนรวม รวมคด รวมท าและรวมตดสนใจในการก าจดขยะมลฝอยของประชาชน ผน าชมชน องคการสวนปกครองทองถนและมหาวทยาลยเพอใหเกดการก าจดขยะมลฝอยอยางมประสทธภาพสอดคลองกบนยนา เดชะ (2557) ประชาชนตองมความรทตองการเพมเตมในดานวธการแยกขยะอยางถกวธมากทสด ความรเกยวกบมลฝอย เจตคตเกยวกบมลฝอย พฤตกรรมการจดการมลฝอยในครวเรอน การมสวนรวมในการจดการมลฝอย

3. ปจจยทสงผลตอการน านวตกรรมการก าจดขยะมลฝอยของชมชนโดยการใชแบบสอบถามพบวา กลมตวอยางสวนใหญ เปนเพศหญง มอายระหวาง 41 – 60 ป จบการศกษาระดบประถมศกษา มรายไดเฉลยตอเดอน นอยกวา 5,000 บาท อาชพ เกษตรกร จ านวนสมาชกในครวเรอนจ านวน 3 – 4 คน ระยะเวลาในการอยอาศยในพนท 21 ปขนไป ซงสอดคลองกบพศพร ทศนา (2558) ประชาชนทมเพศ อาย อาชพและระยะเวลาในการอยอาศย อยในชมชนทแตกตางกนการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยแตกตางกน สวนประชาชนทมระดบการศกษา รายไดและจ านวนสมาชกในครวเรอนแตกตางกนการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยไมแตกตางกน

ซงชมชนมความรความเขาใจในการจดการขยะและการคดแยกขยะดงน มความรความเขาใจเกยวกบขยะเปยกหมายถง เศษอาหาร เศษผก เปลอกผลไม มากทสด รองลงมามความรความเขาใจวา ขยะยอยสลาย หมายถง ขยะทเนาเสยหรอยอยสลายไดเรว สามารถน ามาหมกเปนปยไดการคดแยกขยะชวยลดปรมาณการเกดขยะไดและขยะมลฝอยท าใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและเปนอนตรายตอมนษยนอกจากนนประชาชนบานลมกลาง มเจตคตเกยวกบการจดการมลฝอยโดยคดวาการจดการขยะควรเรม



จากครวเรอนกอน ดงนนหากองคการบรหารสวนต าบลแมสน มโครงการ/กจกรรมเกยวกบการคดแยกขยะมลฝอยตองสรางทประชาชนกอน เพราะขยะในชมชนเกดจากประชาชนโดยเฉพาะเวลามเทศกาล หรอมงานบญตาง ๆ กจะเพมปรมาณขยะมากขน 4. ผลจากการน านวตกรรมมาใชในการก าจดขยะมลฝอยของชมชนจากแบบสอบถามพบวากลมตวอยางมความคดเหนเกยวกบนวตกรรมการมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอยของชมชน ดานการมสวนรวมรบรสถานการณและสภาพปญหา มการประชาสมพนธการบรหารจดการขยะมลฝอยของชมชนมากทสด รองลงมาไดแก มบทบาทในการมสวนรวมรบรสถานการณการบรหารจดการขยะมลฝอยซงตรงกบวรกาล อปนนท (2556) พบวาแนวทางการก าจดขยะมลฝอยควรมงเนนการลดปรมาณขยะมลฝอย ณ แหลงก าเนด โดยการสงเสรมและสนบสนนใหมการน าขยะมลฝอยกลบมาใชประโยชนใหไดมากทสด และด าเนนกจกรรมดานการลด คดแยก และใชประโยชนขยะมลฝอย ซงเนนการมสวนรวมของทกภาคสวนทงภาคประชาชน ภาคทองถน ภาคเอกชน และภาครฐสวนกลาง โดยสรางแรงจงใจทางเศรษฐกจตอไปโดยการใหความรแกประชาชน ผน าชมชนและภาคเครอขายทเกยวของ ท าใหเกดความรวมมอของภาคเครอขายอยางตอเนองโดยมกระบวนการดานการมสวนรวมการวางแผนและตดสนใจ มสวนรวมในการสรางความเขมแขงในชมชนมากทสด รองลงมาไดแก มสวนรวมในการวางแผนด าเนนการจดการขยะมลฝอยทเกดขนในชมชน ดานการมสวนรวมท ากจกรรมโครงการ การมสวนรวมในการใหความรวมมอในการคดแยกและลดการสรางขยะในครวเรอนและ การมสวนรวมในการประชาสมพนธหรอชกชวนใหรวมท ากจกรรมและการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมมากทสด ดานการมสวนรวมตรวจสอบและประเมนผลการด าเนนงานมผน าชมชนเปนแกนน าการด าเนนงานเกยวกบการคดแยกและการจดการขยะ มากทสด รองลงมาไดแก การน าผลของการประเมนผลไปแกไขเพอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลในการจดการขยะมลฝอยอยางเปนรปธรรม 5. การน านวตกรรมทไดจากการวจยไปใชในการก าหนดนโยบายการบรหารจดการขยะขององคกรบรหารสวนต าบลแมสน สามารถอธบายสรปเปนขนตอนดงน

5.1 ขนตอนการท าความเขาใจสถานการณและก าหนดเปาหมายรวมกนของประชาชน (A : Appreciation) จากกระบวนการดงกลาว พบวา สาเหตของขยะมลฝอยเกดจากประชาชนในชมชน ตงแตการทงขยะมลฝอยทไมถกตอง การคดแยกมลฝอยและการก าจดทไมถกตอง จะน าไปสการก าหนดเปาหมายและวสยทศนในการจดการขยะในชมชน เปาหมายคอสรางกองทนพฒนาหมบานจากขยะมลฝอย ภายใน 1 ปคอ พ.ศ.2561 5.2 ขนตอนการคดวธการหรอกจกรรมทท าใหบรรลเปาหมาย (I : Influence) จากกระบวนการดงกลาว พบวา ในการก าหนดแผนงานหรอนโยบาย จะตองมการวางแผน และการแสดงความคดเหนของประชาชนเพอทจะบรรลเปาหมายทวางไว โดยมการตงเกณฑในการเลอกปญหาเพอใหสอดคลองและสามารถปฏบตไดจรง 5.3 ขนตอนการก าหนดแผนปฏบตการและผรบผดชอบ (C : Control) จากกระบวนการดงกลาว พบวา ในการก าหนดแผนปฏบตการและผรบผดชอบจะตองเปนทยอมรบจากทกฝาย และ



กอใหเกดประโยชนสงสด เพอใหปญหาทเกดขนมการแกไขและตรงประเดน จากการจดท าโครงการ การขบเคลอนการจดการขยะดวยผสงอายเปนแกนน า ซงเปนเพยงหนงในแนวทางในการจดการขยะมลฝอยเพอเปนแนวทางเรมตนในการจดการขยะมลฝอยตอไป ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะจากผลการวจย 1.1 ควรมกจกรรมสงเสรมใหประชาชนมความรความเขาใจเกยวกบขยะมลฝอย เพอใหเกดความตระหนกในการจดการขยะมลฝอยทถกตอง 1.2 ควรมกจกรรมท าใหเกดการมสวนรวมของประชาชนในชมชนในการจดการขยะมลฝอยอยางยงยน 2. ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป ควรน าเอาเทคนค A-I-C ไปใชในกระบวนการดานอน ๆ เชน การท าแผนชมชนและการท าประชาคมหมบาน เพราะเปนกระบวนการทน าไปสการท าความเขาใจ ประเดนปญหา และสรางกระบวนการมสวนรวมในการคด วางแผน ด าเนนการ ตดสนใจ เพอแบงปนความรความเขาใจและการตดตามประเมนผล กตตกรรมประกาศ (ถาม) รายงานวจยฉบบน ส าเรจไดอยางสมบรณดวยความอนเคราะหอยางดยง ดวยทนอดหนนจากส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ ประจ าปงบประมาณ 2560 ขอขอบพระคณนายกองคการบรหารสวนต าบลแมสน เจาหนาทและประชาชนในบานลมกลาง ทใหขอคดเหนและขอเสนอแนะทเปนประโยชนอยางดยงกบคณะผวจยเปนอยางด รวมทงสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏล าปางทสนบสนนทนวจยในครงน อนง คณะผวจยขอขอบพระคณอธการบดและคณะผบรหารมหาวทยาลยราชภฏล าปางทใหการสนบสนนและเอออ านวยใหรายงานวจยฉบบน ส าเรจลลวงไปดวยด อกทงคณคาและประโยชนของงานวจยฉบบน คณะผวจยขอมอบใหแกพระคณบดา มารดา ตลอดจน ผทไดใหความชวยเหลอในการอนเคราะหขอมล แกผวจย เอกสารอางอง กรมควบคมมลพษ. (2560). รายงานสถานการณมลพษของประเทศไทย พ.ศ.2558. สบคนเมอวนท 18 สงหาคม 2560. จาก www.pcd.go.th/mgt/ThailandPollut2558_Form.pdf กนตพชญ ใจบญ. (2560). สารคด: เมอปลาจะกนดาว #15. สบคนเมอวนท 18 สงหาคม 2560 จาก https://greennews.html. ชชวาล เรองประพนธ. (2539). สถตพนฐาน . ขอนแกน : โรงพมพคลงนานาวทยา.

https://greennews.html/



ณฐนนท ฐตยาปราโมทย และคณะ. (2560). การก าจดขยะอนทรยดวยไสเดอนดนของชมชนต าบลไหลหน อ าเภอเกาะคา จงหวดล าปาง. การประชมวชาการและน าเสนอผลงานวจยระดบชาต ครงท 7 “มหาวทยาลยเพอรบใชสงคม..พลงขบเคลอนประเทศไทยสยค 4.0” คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา.วนท 6-7 กรกฎาคม 2560 หนาท 36-47.

นยนา เดชะ. (2557) . การมสวนรวมในการจดการมลฝอยของประชาชนในต าบลเสมด อ าเภอไชยา จงหวดสราษฎรธาน. การคนควาอสระวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการสงแวดลอม , บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน. พมพครงท 7. กรงเทพฯ. สวรยาสาสน. พศพร ทศนา. (2558) . การมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอยในเขตพนทเทศบาลนครพษณโลก. การคนควาอสระรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม.

วรกาล อปนนท. (2556). การศกษาแนวทางการก าจดขยะมลฝอยแบบมสวนรวมขององคการบรหารสวนต าบลโนนยอ อ าเภอชมพวง จงหวดนครราชสมา. การคนควาอสระวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต , บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร.



ปจจยทสงผลตอความเชอในพธกรรมแฝงทางพทธศาสนา : กรณศกษาเขตเทศบาลเมองเชยงราย อ าเภอเมองเชยงราย จงหวดเชยงราย

Factors that Effect to Buddhist Latent Ritual Belief : Study in Chiang Rai Municipality Area, Muang District, Chiang Rai Province

พสกร อนกาศ(Passagorn Ungard) 1* เสพบณฑต โหนงบณฑต(Sepbandit Hnongbundit) 2 อารณ สทธวงศ(Aroon Sitthivong) 3

1,2 สาขาวชารฐประศาสนศาสตร คณะสงคมศาสตร 3สงกด (สาขาวชาพระพทธศาสนา คณะพทธศาสตร

มหาวทยาลยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาลยสงฆเชยงราย) *Corresponding author. E-mail: [email protected]

บทคดยอ

พธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนาเปนอกหนงวธในการใหบรการสงคม เพอชวยเหลอใหพทธศาสนกชนไดรบความสบายใจ และเหมาะส าหรบการปฏบตเพอความจรรโลงในวถชวตของมวลมนษย แมไมใชพธกรรมทางพทธโดยแทจากพระไตรปฎก เพราะเกดจากการผสมผสานของศาสนาพราหมณกบพทธ แตกถอไดวามคณคาทางจตใจเปนอยางยง สามารถเขากบประชาชนไดทกระดบชนชน กอใหเกดกจกรรมทสบเนองสมพนธกนหลายกจกรรม

เทศบาลเมองเชยงรายมพธกรรมแฝงทเดนชด 4 กจกรรม คอ 1) พธสบชะตาหลวง 2) พธจดเทยนสะเดาะเคราะห 3) พธถวายตงเงนตงทอง และ 4) พธอาบน ามนตจนทรเพญ ซงเปนพธทไดรบการนยมและผลกดนใหเปนธรรมเนยมนยมทตองปฏบตกนสบมา ปจจยทสงผลตอความเชอและท าใหประชาชนในเทศบาลเมองเชยงรายเขารวมพธกรรมแฝงคอ ตองการปจจยพนฐาน 4 โดยมสาเหตมาจากความไมสบายกาย ไมสบายใจและหวงจะมชวตความเปนอยทดขนทางการงาน การเงน ความรกและความมสขภาพด ค าส าคญ : ปจจย ความเชอ พธกรรมแฝง พทธศาสนา

Abstract The Buddhism latent ritual is a factor to serve a society, for gaining peace in mind of Buddhist people and suited in prolonging of human life. Though, it is not the genuine ritual from the Tipitaka, but from the integration of Brahmas and Buddhism, it is also considered as the mind value which can be reached to all mankind and can lead to several of activities. Chiang Rai municipality has 4 crucial Buddhist latent rituals as; 1). Seubchataluang, 2). Chudthien sadorkhro, 3). Thawai Tung Ngern Tung Thong and 4).



ArbnammonChanpen which are popular and recommended to continue. The factor that influence to the belief and participation in activities of Chiang Rai municipal people is the need of 4 basic factors; physical and spiritual illness, wishing to have better profession, finance, love and health. Keywords : Factor, Belief, Latent Ritual บทน า เมอพจารณาสภาพสงคมในปจจบนแลว ปฏเสธไมไดวาพธกรรมทแฝงมมากมายและหลากหลายรปแบบ โดยเฉพาะวฒนธรรมความเชอพธกรรมทางพทธศาสนาทมอยในชมชนเมองเพมขน พธกรรมของพระพทธศาสนาจรง ๆ มไมมากและไมลกลบซบซอนอะไร สามารถอธบายเหตผลและเปาหมายของพธกรรมนน ๆ ได แตพธกรรมทางศาสนาในสงคมไทยปจจบนมมากมาย โดยทวไปมกจะไมเขาใจในสาระและเปาหมายของพธกรรมวาท าเพออะไร จงปฏบตกนตามประเพณทสบ ๆ กนมา เมอไมทราบสาระของพธกรรม นาน ๆ เขากเลยทงสาระของพธกรรมไปคงปฏบตดวยความไมรไมเขาใจหรอเปลยนแปลงเจตนาดงเดมของพธกรรมไป ส าหรบความเชอทผดออกไปจากหลกค าสอนของพระพทธศาสนา อนไดแก การเชอปาฏหารย อ านาจดลบลดาลจากเทวดาหรอเทพเจาและสงศกดสทธนอกพระพทธศาสนา ความหมายของความเชอ พจนานกรมศพทสงคมวทยา องกฤษ – ไทย (2549) ใหความหมายเกยวกบความเชอไว 2 นยดวยกนคอ 1. การยอมรบขอเสนอขอใดขอหนงไดวาเปนความจรง การยอมรบเชนนโดยสารตถะส าคญแลวเปนการรบเชงพทธปญญา แมวาจะมอารมณสะเทอนใจเขามาประกอบรวมดวย ความเชอจะกอใหเกดภาวะทางจตขนในบคคลซงอาจจะเปนพนฐาน ส าหรบการกระท าโดยสมครใจของบคคลนนความเชอ อาจจะมพนฐานจากหลกฐานขอเทจจรงทเชอไดหรอมพนฐานจากความเดยดฉนทจากการนกรเอาเอง หรอจากลกษณะทท าใหเกดความเขาใจไขวเขวกได เพราะฉะนน ความเชอจงมไดขนอยกบความจรงเชงวตถวสยในเนอหาความเชอแปลกวตถารกได คนเราอาจจะกระท าการอยางแขงขนจรงจง หรออยางบาคลงดวยความเชอทผดไดเทาๆ กบทท าดวยความเชอทถกตอง อยางไรกด การท าทใชสตปญญาใด ๆ กตาม ยอมตองอาศยความเชออยดวยเสมอ แตสตปญญาเองนนอาจใชมาทดสอบความเชอและตรวจดความสมบรณถกตองพนฐานความเชอนนได 2. การยอมรบขอเสนอขอใดขอหนงวา เปนจรงโดยทยงมไดพสจนไดโดยวธการของวทยาศาสตร ธวช ปณโณทก (2522) กลาวถงความเชอไววา ความเชอ คอ การยอมรบอนเกดอยในจตส านกของมนษยตอพลงอ านาจเหนอธรรมชาต ทเปนผลดหรอผลรายตอมนษยนนๆ หรอสงคมมนษยนนๆ แมวาพลงอ านาจเหนอธรรมชาตเหลานน ไมสามารถทจะพสจนไดวาเปนความจรง แตมนษยในสงคมหนงยอมรบและใหความเคารพเกรงกลวสงเหลาน เรยกวาความเชอ ฉะนนความเชอจงมขอบเขตกวางขวางมาก ไมเพยงแตจะหมายถงความเชอในดวงวญญาณทงหลาย (belief in spiritual beings) ภตผ คาถาอาคม โชค



ลาง ไสยเวทตางๆ ยงรวมถงปรากฏการณธรรมชาตทมนษยยอมรบนบถอ เชน ตนไม (ตนโพธ ตนไทร) ปาเขา เปนตน มานต มานตเจรญ (2537) กลาววา “ความเชอ หมายถง เหนจรงดวย วางใจ ไวใจ มนใจ และนบถอ” ทศนย ทานตวณช (2523) กลาววา “ความเชอ” คอการยอมรบนบถอวาเปนความจรง หรอมอยจรง การยอมรบหรอการยดมนน อาจมหลกฐานเพยงพอทจะพสจนได หรออาจไมมหลกฐานทจะพสจนสงนนใหเหนจรงได” สนทร โคมน (2559) กลาววา “ความเชอเปนความนกคดยดถอ โดยทเจาตวจะรตวหรอไมกตาม เปนสงทสามารถจะศกษาและวดไดจากค าพดและการกระท าของคน” จากค าจ ากดความตาง ๆ ขางตน จงพอสรปความหมายของความเชอไววา “ความเชอ” หมายถง การยอมรบตาง ๆ วาเปนจรง มอยจรง และมอ านาจทจะบนดาลใหเกดผลดหรอผลรายตอการด า รงชวตของมนษย ถงแมวาสงนนจะไมสามารถพสจนไดวาเปนความจรงดวยเหตผล แตเปนทยอมรบกนในกลมชนหรอสงคม การเกดของความเชอ ชยพร วชชาวธ (2530) ไดกลาวถงสงทใชก าหนดความเชอของบคคล วายดหลกดงตอไปน 1. หลกความสงสย 2. หลกความรสก เปนการใชความรสกทเกดขนกบตนเปนหลกในการตดสนใจ 3. หลกเหตผล 4. หลกประจกษ ซงไดแกการรบรดวยประสาทสมผสของเราเอง การรบรเชนน ไดจากการรวบรวมขอมลในเชงวทยาศาสตร เชน การสงเกต การทดลอง การวจย นอกจากหลกทง 4 ประการทกลาวขางตนแลว สงทท าใหบคคลเกดความเชอในเรองตางๆนน ยงพจารณาไดจากการอบรมเลยงดของครอบครว การถายทอด ทางศาสนา จารต ขนบธรรมเนยม ประเพณ อทธพลของเพอนสนท อทธพลของกลม การไดรบประสบการณตรง การไดรบการศกษา การใหความรสกทถกตอง การโฆษณาชวนเชอจากสอมวลชน ความเชออาจจะเกดไดจากหลายปจจย ดงน 1) เกดจากประสบการณตรง เปนความเชอทบคคลไดประสบมาดวยตนเอง อาจจะดวยความบงเอญ เปนเรองของธรรมชาต หรอมผท าใหเกดขนกตาม ทงนอาจจะเปนจรงหรอไมเปนจรงกได 2) เกดจากการไดรบขาวสารตอๆ กนมา หรออางถงค าโบราณทยดถอกนมา หรอการโฆษณาชวนเชอ เปนความเชอทเกดจากการค ากลาวอางตอๆ กนมาก หรออางถงค ากลาวโบราณทเชอถอและยอมกนมา หรอใชสอตางๆ ในการโฆษณาชวนเชอ ซงสามารถโนมนาวใหผฟงเชอถอได



3) เกดจากการทไดปฏบตสบตอๆ กนมาของคนรนกอน เปนความเชอทเกดจาก พธกรรม หรอการปฏบตทท าสบตอกนมา อาจถอเปนเรองของวฒนธรรมและประเพณทางสงคม ซงสรางใหเกดความเชอในกลมคนไดงาย 4) เกดจากการนกคดเอาเองตามความรสกของตน เปนความเชอทคาดเดา หรอคดเอาเอง หรอรสกไปเอง อาจจะไมมขอมลใด ๆ มาสนบสนน ผท าการวจยจงสนใจทจะท าการศกษาถง “ปจจยทสงผลตอความเชอในพธกรรมแฝงทางพทธศาสนา : กรณศกษาเขตเทศบาลเมองเชยงราย อ าเภอเมองเชยงราย จงหวดเชยงราย” โดยผท าการวจยหวงวาผลของการวจยในครงนจะเปนประโยชนตอประชาชนบคคลทวไปทจะน าผลจากการวจยไปใชเปนแนวทางในการปรบพฤตกรรมความเชอ และเพอใหทราบถงปจจยทสงผลตอความเชอพธกรรมทางพทธศาสนา รวมทงเพอเปนแนวทางใหเกดความเชอทถกตอง โดยเอาความเชอไปตงทพระรตนตรย ถอเปนสรณะ ความเชอในกฎแหงกรรม เชอวาการกระท าตาง ๆ ส าเรจดวยการกระท าดวยตวของมนษยเอง หากท าถกตองตามเหตและผล ไมจ าเปนตองอาศยอ านาจภายนอก สงศกดสทธมาดลบนดาล หากสามารถปรบเปลยนแกไขใหมความเชอทถกตองตามหลกของพระพทธศาสนาแลว จะน าไปสการพฒนาจรยธรรม คอ ความรบผดชอบทงตอตนเองและสงคม เพราะเมอเชอในกฎแหงกรรม ยอมกอใหเกดความรบผดชอบตอการกระท าของตนเอง วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาปจจยทมผลตอความเชอและพธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนาของประชาชน ในเขตเทศบาล ต าบลเวยง อ าเภอเมองเชยงราย จงหวดเชยงราย 2. เพอวเคราะหคณคาของพธกรรมแฝงทางพทธศาสนา เขตเทศบาลต าบลเวยง อ าเภอเมองเชยงราย จงหวดเชยงราย วธด าเนนการวจย

1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรตวอยาง 1) พระสงฆ จ านวน 5 รป 2) คณะกรรมการวด จ านวน 5 คน 3) อบาสก อบาสกา กลมสวดมนตขามป 3 วด วดพระแกว วดพระสงห และวดเจดยอด วดละ 20 คน รวมจ านวน 60 คน และอบาสก อบาสกาประพฤตวตรจ าศลอโบสถ 5 วด ไดแก วดพระแกว วดพระสงห วดกลางเวยง วดเจดยอด และวดศรทรายมล วดละ 20 คน รวมจ านวน 100 คน รวมประชากรกลมตวอยางทงสน 170 คน 2. ขอบเขตเนอหา มงเนนศกษาปจจยทสงผลตอความเชอในพธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนา ของประชนชนในเขตเทศบาลเมองเชยงราย ไว 3 ประเดน ไดแก 1) ความเชอและพธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนา



2) ปจจยทมผลตอความเชอและพธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนา ของประชาชนในเขตเทศบาลเมองเชยงราย 3) คณคาของพธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนา ในเขตเทศบาลเมองเชยงราย 3. เครองมอทใชในการศกษาวจยและการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย 3.1 แบบสอบถาม (Questionnaires) สวนการศกษาวจยเชงปรมาณครงนใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล มลกษณะใหเลอกตอบและเขยนตอบ แบบสอบถามนไดแบงเปน 2 ตอน ตอนท 1) ขอมลสวนตวผตอบแบบสอบถาม และตอนท 2) ขอมลเกยวกบความคดเหนเกยวกบปจจยทสงผลตอความเชอในพธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนา : กรณศกษาเขตเทศบาลนครเมองเชยงราย อ าเภอเมองเชยงราย จงหวดเชยงราย ซงเปนค าถามเกยวกบระดบความคดเหนทมตอ 4 พธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนา ไดแก 1) พธสบชะตาหลวง 2) พธอาบน ามนตจนทรเพญ 3) พธจดเทยนสะเดาะเคราะห และ 4) พธถวายตงเงนตงทอง โดยค าถามแบงเปน 2 ประเดนใหญ ไดแก 1) ปจจยภายใน หมายถง ค าถามทระบถงความอยากม ความอยากเปน และความคาดหวง ทเปนภาวะปจจยภายในตวบคคล 2) ปจจยภายนอก หมายถง ค าถามทระบถงความศกดสทธของพธกรรม การเชญชวน และความเปนประเพณ ทเปนปจจยภายนอกตวบคคล ซงแบงระดบขนเพอจดอนดบความคดเหน (Rating Scale) ตามตวแปรทก าหนดไวโดยแบงขนระดบ 5 ขน ดงน ถาตอบ 5 หมายถง มความคดเหนในระดบปจจยทสงผลมากทสด ถาตอบ 4 หมายถง มความคดเหนในระดบปจจยทสงผลมาก ถาตอบ 3 หมายถง มความคดเหนในระดบปจจยทสงผลปานกลาง ถาตอบ 2 หมายถง มความคดเหนในระดบปจจยทสงผลนอย ถาตอบ 1 หมายถง มความคดเหนในระดบปจจยทสงผลนอยทสด 3.2 แบบสมภาษณเชงลก (In-Dept interview) สมภาษณแบบไมเปนทางการ (Informal interview) ผวจยสมภาษณเอง เพอใหไดขอมลละเอยดตรงกบวตถประสงคทก าหนดไว การสมภาษณไมก าหนดรปแบบมาตรฐาน (unstructured interview) ไมมการก าหนดขอค าถามอยางตายตว แตก าหนดไวเพยงกรอบหรอประเดนทสมภาษณ อาศยกรอบและแนวคดเปนปจจยส าคญในการตงประเดนค าถาม และไม เรยงล าดบค าถามกอนหลงเหมอนทก าหนดไวค าถามมลกษณะแบบปลายเปด และหากวาขณะทสมภาษณ พบปรากฏการณหรอประเดนปญหาใดทนาสนใจ จะท าการสมภาษณโดยละเอยดเพอใหไดค าตอบอยางชดเจน 4. การวเคราะหขอมล เมอไดมการศกษาในพนทวดทง 5 วด การทอดแบบสอบถาม การสมภาษณ และไดแบบสอบถามกลบคนมาแลว ผวจยด าเนนการวเคราะหขอมลตามขนตอนดงตอไปน



4.1 การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ มงเนนการวเคราะหโดยการสรปตามสาระส าคญดานเนอหาทก าหนดไว โดยวเคราะห รปแบบและกระบวนการจดการพธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนาทง 4 คอ 1. พธสบชะตาหลวง 2. พธอาบน าจนทร 3. พธจดเทยนสะเดาะเคราะห และ 4. พธถวายตง เงนตงทอง กระบวนการสอสารและการประชาสมพนธ กระบวนการเสรมสรางเครอขายในการเรยนร เพอกอใหเกดการเรยนรในชมชน เพอกอใหเกดประโยชนแกการพฒนาจตใจและปญญาของชมชน ศกษาสภาพปญหา อปสรรค ของการจดกจกรรมพธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนา รวมทงแนวทางการพฒนาการทองเทยวเชงกจกรรมประเพณ 4.2 การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ เนนการศกษาวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม ทไดเกบรวบรวมจากอบาสก อบาสกา 160 คน ตามโควตา โดยมขนตอนการศกษาวเคราะหขอมลดงน เลอกแบบสอบถามทมความสมบรณในการตอบไปวเคราะหขอมล โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป ตอนท 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบขอมลสวนตวของกลมตวอยาง เพศ อาย อาชพ การศกษา รายได จ านวนครงการเขารวมพธกรรมแฝง จ านวนครงความส าเรจหลงการเขารวมพธกรรมแฝง พธกรรมแฝงทเคยเขารวมปฏบต ความคาดหวงทนยมขอจากพธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนา ความส าเรจอนเนองมาจากพธกรรมแฝง เหตการณทท าใหเขารวมพธกรรมแฝง การเขารวมพธกรรมแฝงเพอใคร โดยท าการวเคราะหเพอหา คาความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) แลวน ามาเสนอในรปตารางประกอบค าบรรยาย ตอนท 2 เปนขอมลระดบความคดเหนของอบาสก อบาสกากลมตวอยาง เกยวกบปจจยทมผลตอความเชอในพธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนาทงปจจยภายในและภายนอก โดยท าการวเคราะหเพอหาคา

คะแนนเฉลย ( / Mean) คาความเบยงเบนมาตรฐาน (S.D. / Standard Deviation) เปนรายขอและรายดาน และเฉลยรวมทกดาน โดยมเกณฑในการพจารณาคาเฉลยของคะแนน เพอใหเหนระดบความคดเหนปจจยทมผลตอความเชอในแตละดาน จากกลมตวอยาง ซงไดก าหนดเกณฑการแปลความหมายไวดงน คะแนนคาเฉลย 4.21 - 5.00 หมายถงปจจยนนสงผลใหความเชอมากทสด คะแนนคาเฉลย 3.41 - 4.20 หมายถงปจจยนนสงผลใหความเชอมาก คะแนนคาเฉลย 2.61 - 3.40 หมายถงปจจยนนสงผลใหความเชอปานกลาง คะแนนคาเฉลย 1.81 - 2.60 หมายถงปจจยนนสงผลใหความเชอนอย คะแนนคาเฉลย 1.00 - 1.80 หมายถงปจจยนนสงผลใหความเชอนอยทสด น าขอมลสมภาษณมาวเคราะหเพอใหเหนคณคาทางจตใจ มลคาตอการจดกจกรรม และมลคาทางวฒนธรรมประเพณ การวเคราะห สงเคราะหขอมลโดยการเชอมโยงแนวคดทฤษฎทไดกลาวแลว เพอใหเหนชดความร กระบวนการ และแนวทางการสงเสรมกจกรรมพธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนา



สถตทใชในการวเคราะหขอมล (Statistics of analysis) ใชสถตในการวจย ไดแก คาความถ

(Frequency) คารอยละ (Percentage) คาคะแนนเฉลย ( / Mean) และคาความเบยงเบนมาตรฐาน (S.D. / Standard Deviation) ในการอธบายขอมลทวไปจากแบบสอบถาม ผลการวจย ผวจยขอน าเสนอผลการวจยตามวตถประสงคเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 ปจจยทมผลตอความเชอและพธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนาของประชาชน ในเขตเทศบาลต าบลเวยง อ าเภอเมอง จงหวดเชยงราย ตารางท 1 สรป คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน ค าถามปจจยภายใน คอ ความอยากม อยากเปน ความคาดหวงภายใน ตวบคคล ทเขารวมพธสบชะตา พธจดเทยนสะเดาะเคราะห พธถวายตง พธอาบน ามนตจนทรเพญ

ค าถามวา “พธสบชะตา พธจดเทยนสะเดาะเคราะห พธถวายตงเงนตงทอง พธอาบน ามนตจนทรเพญ”

คาเฉลย

คาเบยงเบนมาตรฐาน S.D.

แปรผล

1. ทานเชอวาพธกรรมแฝงเหลานท าใหทานร ารวยไดหรอไม 3.00 1.45 ปานกลาง

2. ทานเชอวาพธกรรมแฝงเหลานท าใหทานหายปวยไดหรอไม 3.18 1.42 ปานกลาง

3. ทานเชอวาพธกรรมแฝงเหลานท าใหทานโชคดไดหรอไม 2.99 1.18 ปานกลาง

4. ทานเชอวาพธกรรมแฝงเหลานท าใหทานอายยนไดหรอไม 3.79 1.31 มาก

5. ทานเชอวาพธกรรมแฝงเหลานท าใหทานมอ านาจไดหรอไม 3.93 1.11 มาก

6. ทานเชอวาพธกรรมแฝงเหลานท าใหทานมเสนหไดหรอไม 3.42 1.58 มาก

7. ทานเชอวาพธกรรมแฝงเหลานท าใหทานมคนรกไดหรอไม 3.31 1.62 ปานกลาง

8. ทานเชอวาพธกรรมแฝงเหลานท าใหทานมงานดไดหรอไม 3.86 1.02 มาก

9. ทานเชอวาพธกรรมแฝงเหลานท าใหทานมบรวารไดหรอไม 2.98 1.42 ปานกลาง

10. ทานเชอวาพธกรรมแฝงเหลานท าใหทานความสขไดหรอไม 2.53 1.15 นอย

11. ทานเชอวาพธกรรมแฝงเหลานท าใหทานแคลวคลาดไดหรอไม 3.33 1.24 ปานกลาง

12. ทานเชอวาพธกรรมแฝงเหลานท าใหทานมสมบตไดหรอไม 2.44 1.19 นอย

รวม 3.23 1.31 ปานกลาง



จากตารางท 1 พบวา สวนใหญกลมตวอยางแสดงความคดเหนวา มความเชอวาพธกรรมแฝงท าใหมอ านาจ มคาคะแนนเฉลย ท 3.93 รองลงมาคอเชอวาพธกรรมแฝงเหลานท าใหมงานด มคาคะแนนเฉลย ท 3.86 และสวนนอยทสด คอ เชอวาพธกรรมแฝงเหลานท าใหมสมบต มคาคะแนนเฉลย ท 2.44 เมอรวมคาคะแนนเฉลย ของปจจยภายในแลวปรากฏวามคา ท 3.23 และคาเบยงเบนมาตรฐานท 1.13

แปรผลเปนระดบปานกลาง

ตารางท 2 สรป คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน ค าถามปจจยนอก คอ ความศกดสทธของพธกรรม การประกาศประชาสมพนธเชญชวน ความเปนประเพณ ค าถาม “ความศกดสทธของพธกรรม การประชาสมพนธ

เชญชวน และความเปนประเพณ” คาเฉลย

ค า เ บ ย ง เ บ นมาตรฐาน S.D.

แปรผล

1. ทานเชอวาพธกรรมแฝงมความศกดสทธหรอไม 3.59 3.45 ปานกลาง 2. ทานเหนประชาสมพนธพธกรรมแลวอยากเขารวมหรอไม 3.17 1.41 ปานกลาง

3. ทานเขารวมพธกรรมเหลานดวยคดวาเปนประเพณ 3.06 1.48 ปานกลาง

4. เมอทานดวงตก ทานมความตองการเขารวมพธกรรมแฝง 3.05 1.45 ปานกลาง

5. หากทานปวย ทานมความตองการเขารวมพธกรรมแฝง 2.90 1.51 ปานกลาง

6. หากทานฝนราย ทานมความตองการเขารวมพธกรรมแฝง 3.08 1.43 ปานกลาง

7. วนพเศษของชวต ทานมความตองการเขารวมพธกรรมแฝง 2.99 1.46 ปานกลาง

8. หากหนวยงานทานจดพธกรรมแฝง ทานตองเขารวมพธกรรม 3.08 1.41 ปานกลาง

9. หากญาตปวย ทานจะแนะน าใหเขารวมพธกรรมแฝง 2.94 1.48 ปานกลาง

10. ทานพบพธกรรมก าลงเรม ทานจะตดสนใจเขารวมพธกรรม 3.03 1.49 ปานกลาง

11. ผประกอบพธกรรมเปนพระ ทานจงคดวาควรเขารวม 3.17 1.43 ปานกลาง

12. ผประกอบพธกรรมเปนคฤหสถทานจงคดวาควรเขารวม 2.97 1.46 ปานกลาง

รวม 3.09 1.62 ปานกลาง

จากตารางท 2 พบวา สวนใหญกลมตวอยางแสดงความคดเหนวา เชอวาพธกรรมแฝงมความศกดสทธ มคาคะแนนเฉลย ท 3.59 รองลงมามความเหนวา การไดเหนการประชาสมพนธของานพธกรรมแลวอยากเขารวม มคาคะแนนเฉลย ท 3.17 และสวนนอยมความคดเหนวา เมอเหนวาผประกอบพธกรรมเปนคฤหสถแลวจะควรเขารวม มคาคะแนนเฉลย ท 2.97 เมอรวมคาคะแนนเฉลย ของปจจยภายนอกแลวปรากฏวามคา ท 3.09 และมคาเบยงเบนมาตรฐาน S.D. ท 1.62 แปรผลเปนระดบปานกลาง



ตารางท 3 เปรยบเทยบ คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน ระหวางปจจยในกบปจจยภายนอก เพอใหทราบคาปจจยหลกทมผลตอความเชอมากทสด

คาเฉลย

ค า เ บ ย ง เ บ นมาตรฐาน S.D.

แปรผล

1. ปจจยภายใน 3.23 1.31 ปานกลาง 2. ปจจยภายนอก 3.09 1.62 ปานกลาง

ผลลพธ 0.14

จากตารางท 3 พบวา ปจจยภายในของตวบคคล มคาคะแนนเฉลย ท 3.23 และมคาเบยงเบนมาตรฐาน S.D. ท 1.31 ซงมผลตอความเชอและการตดสนใจเขารวมในพธกรรมแฝง มากกวาปจจยภายนอก มคาคะแนนเฉลย ท 3.09 และมคาเบยงเบนมาตรฐาน S.D. ท 1.62 โดยมคาเฉลย ทแตกตางกนถง 0.14

สรป ปจจยภายในของตวบคคล ( =3.23) (S.D.=1.31) มผลตอความเชอและการตดสนใจเขารวมในพธกรรมแฝงมากกวาปจจยภายนอก ( =3.09) (S.D.=1.62) โดยมคาเฉลย แตกตางกนถง 0.14 แสดงใหเหนวา ความเชอทเคยสะสมมาเปนปจจยหลกในการตดสนใจเขารวมพธกรรมแฝง มากกวาปจจยภายนอก ซงหมายถง การประชาสมพนธ รปแบบการจดและบคคลทจดพอสมควร

ขอมลจากการสมภาษณ การสงเคราะหขอมลจากการสมภาษณเรอง “ปจจยทสงผลตอความเชอในพธกรรมแฝงทางพทธศาสนา : กรณศกษาเขตเทศบาลเมองเชยงราย อ าเภอเมอง จงหวดเชยงราย” มการสรางค าถามการสมภาษณไมก าหนดรปแบบมาตรฐาน (unstructured interview) ไมมการก าหนดขอค าถามอยางตายตว แตก าหนดไวเพยงกรอบหรอประเดนทสมภาษณ อาศยกรอบและแนวคดเปนปจจยส าคญในการตงประเดนค าถาม และไมเรยงล าดบค าถามกอนหลงเหมอนทก าหนดไว ค าถามมลกษณะแบบปลายเปด และหากวาขณะทสมภาษณ พบปรากฏการณหรอประเดนปญหาใดทนาสนใจ จะท าการสมภาษณโดยละเอยดเพอใหไดค าตอบอยางชดเจน ผวจยแบงการสงเคราะหเปน 4 ประเดน ดงน 1) เหตปจจยแหงความเชอพธกรรมแฝง 2) ความศกดสทธของพธกรรมแฝง 3) ประเพณนยมแหงพธกรรมแฝง 4) เจาแหงพธกรรมแฝง ซงอธบายเปนรายละเอยดตอไป เหตปจจยแหงความเชอพธกรรมแฝง จากการสมภาษณกลมผใหขอมล (Key Information) ทงบรรพชตและคฤหสถผเกยวของในการ

จดพธกรรมแฝงในพระพทธศาสนา สรปไดใจความเกยวกบเหตปจจยแหงความเชอพธกรรมแฝงทงทเปนปจจยภายในและภายนอกนน มความเปนไปวาความเชอทเปนฐานมลเดมของวถชวตของประชากร ผสมผสานการขบเคลอนของสงคม เศรษฐกจในปจจบน กอใหเกดความอยากมอยากได อยากเปนในสงทตนขดสนหรอมไมเพยบพรอมเหมอนคนอน หรอคนทมพรอมทางวตถอยแลว ความเชออนเปนมลฐานเดมกยงท าใหบคคลแสวงหาความสขยง ๆ ขนไป การมโชคลาภ มสขภาพด มเงน มงาน มความรก องคประกอบ



เหลาน ท าใหประชากรทมความเชอเกยวกบพธกรรมแฝง ยงขวนขวายทจะเขารวมพธกรรมใหไดสกครงหรอบอยครง ดงนนเหตปจจยหลกทมผลตอความเชอพธกรรมแฝง โดยรวมพอสรปไดคอ ปจจยภายในตวบคคล เมอสงเคราะหแลวเปนไปตามระดบความตองการปจจยพนฐานหลก 4 ประการ ในการด าเนนชวต คอ 1) อาหาร 2) ทอยอาศย 3) เครองนงหม และ 4) ยารกษาโรค ปจจยภายนอกเปนการประชาสมพนธของเจาพธผจด เปนปจจยหนงทท าให ประชากรเกดความเชอและตองการอยากเขารวมพธกรรมแฝง อกทงรปแบบของพธกรรมทมความเครง ขลง ศกดสทธ รวมถงความนยมของทองถนจนกลายเปนประเพณเปนอกหนงปจจยทสงผลใหเกดความเชอในพธกรรมดวย ดงขอคนพบเกยวกบประเพณนยมและเจาแหงพธกรรม ดงตอไปน 1) ประเพณนยมแหงพธกรรมแฝง พธกรรมแฝงในพระพทธศาสนาทปรากฏในเขตเทศบาลนครเชยงราย มหลากหลายรปแบบ แตทมการจดเปนกจกรรมหลก ๆ เพอใหเปนพระเพณนยมของวดหลก ๆ ในเทศบาลนครเชยงราย คอ ตารางท 4 พธกรรมทเปนประเพณและธรรมเนยมนยม ตารางท 4 พธกรรมทเปนประเพณและธรรมเนยมนยม

ชอพธกรรมแฝง วดทจด เวลาทจด

พธสบชะตาหลวง พระสงห, พระแกว, เจดยอด,กลางเวยง, ศรทรายมล, พระเชตพน

จดเปนประเพณในวนปใหม และปใหมเมอง

พธจดสะเดาะเคราะห พระสงห, พระแกว, เจดยอด จดเปนธรรมเนยมนยมตลอดป

พธถวายตงเงนตงทอง พระสงห, พระแกว, เจดยอด จดเปนประเพณในวนปใหมเมอง

พธกรรมบางอยางกสามารถจดใหเปนประเพณได และสรางความนยมใหเปนธรรมเนยมไดในหลกความเชอของพธกรรมแฝงได เชน พธกรรมสบชะตาหลวง กบพธถวายตงเงนตงทอง จดใหเปนประเพณของชมชนได สวนพธกรรมจดเทยนสะเดาะเคราะห จดใหเปนธรรมเนยนนยมของแตละวดได สวนพธอาบน ามนตจนทรเพญ นนยงไมสามารถจดเปนประเพณไดเนองจากเปนพธกรรมแฝงทเพงเรมท าไดไมนาน ยงไมเปนทยอมรบโดยทวไปนก 2) เจาแหงพธกรรมแฝง การจดพธกรรมแฝงน ผเปนเจาพธสวนมากเปนนกบวชในพทธศาสนา และเปนผเคยบวชมากอน มความรอบรในพธกรรมเปนอยางด จากการสมภาษณพบวา ผเปนเจาพธในการสวดมนตควรเปนพระภกษจะเหมาะสมกวาคฤหสถเปนผสวดมนตเอง แตการจดสถานททงการตดตงอปกรณตาง ๆ ในการท าพธน ผเปนเจาพธควรเปนคฤหสถจะมอาจาระทเหมาะสมกวา แมบางครงผท าพธจะเปนคฤหสถในการสวดมนต หรอด าเนนพธกรรม แตประชาชนบางกลมกนยมเขารวมเพราะถอวาเปนการไดรวมพธกรรมแลว หมายความวาผรวมพธไมค านงวาผสวดมนตหรอผด าเนนพธจะเปนพระหรอคฤหสถกได นบไดวาเปนการท าพธเชนเดยวกน แตประชาชนบางกลมจะนยมผด าเนนพธการเปนพระภกษ เพราะมความเชอวาพระภกษ



เปนผมศลมากกวาคฤหสถ จะท าใหเกดความศกดสทธมากกวาผเปนคฤหสถซงมศลนอยกวา ตอนท 2 คณคาและความศกดสทธของพธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนา ในเขตเทศบาลต าบลเวยง อ าเภอเมองจงหวดเชยงราย การสงเคราะหขอมลเกยวกบความศกดสทธของพธกรรมแฝง ผใหขอมลหลกใหความรเกยวกบเรองน โดยผวจยแบงเปนไปตามนยามของค าวา “พธกรรมแฝง” ในงานวจยน ไดแก 2.1 พธสบชะตาหลวง เปนพธทชาวลานนานยมปฏบตเพราะถอวาเปนการสบชะตาเสรมราศใหกบตนเอง แรกเรมเปนการสบชะตาใหกบคนปวยไมสบาย ท าเดยว แตปจจบนนยมท าเปนหมคณะ เรองความศกดสทธของพธกรรมน ชาวลานนาเชอวามความศกดสทธในระดบตน ๆ ของพธกรรมประเภทสงเสรมดวงชะตา บางคนปวยไมสบาย พอไดท าพธกรรมนแลวหายปวยกม ไมหายปวยกม แตโดยสวนมากเชอกนวาหายปวย ปจจบนนยมท ากนเปนหมคณะจงสงเคราะหไมไดวา พธกรรมนมความศกดสทธมากนอยเพยงใด เพราะวตถประสงคในสมยกอน พธกรรมนนยมท าใหผปวย และเมอท าเสรจแลวถาคนปวยมอาการดขน มกสรปผลวาผเปนเจาพธกรรมนมความศกดสทธมาก จงเปนตวชวดไดวา พธสบชะตาหลวงมความศกดสทธ แตในปจจบนคอนขางหาตวชวดไดล าบาก เพราะนยมท ากนเปนหมคณะ และปจจบนนบางครงกนยมท าเพอเสรมอ านาจบารมของตวบคคล ถงแมจะเปนการท าเดยว ๆ ใหกบบคคลส าคญของบานเมอง กไมอาจเปนตวชวดไดวาพธกรรมสบชะตาเพอเสรมบารมนมความศกดสทธ และสงเสรมใหผรวมพธกรรมมอ านาจบารมมากขน เพราะหาขอพสจนไมไดวา บคคลนนมอ านาจบารมมากขนเพราะรวมพธกรรมน แตอยางไรกตาม ประชาชนยงมแนวโนมวาเมอมผจดพธกรรมนเมอไร หากมโอกาสกจะเขารวมทนท 2.2 พธจดเทยนสะเดาะเคราะห เปนพธทชาวลานนานยมปฏบตเพราะถอวาเปนการสะเดาะเคราะหใหกบตนเอง แรกเรมพธกรรมนเปนการสะเดาะเคราะหใหกบคนปวย เมอเกดความไมสบายประชาชนชาวลานนา มความเชอวาควรไดจดเทยนเพอการสะเดาะเคราะหสงชวรายใหหายไปกบเทยน ซงผลลพธทได บางครงกสมฤทธผล บางครงกไมไดผล แตการจดเทยนสะเดาะเคราะหกยงเปนทนยมของชาวลานนาเชนเดม แมเรองความสบายนจะมการแพทยแผนปจจบนใหบรการอยางด แตความนยมจดเทยนสะเดาะเคราะห ยงไดรบการตอบรบอยในปจจบน โดยความเชอของประชาชนยงเปนลกษณะเชนเดมคอ เมอประสบสงชวราย กมความเชอวาตวเองถงวาระชะตาไมด ตองท าพธสะเดาะเคราะห เอาสงชวรายนออกไป เมอประกอบพธสบชะตาหลวงแตละครงตองใชงบประมาณจ านวนมาก จงเลอกอกวธหนงทสนคาใชจายนอยนนกคอ การจดเทยนสะเดาะเคราะห ตอชะตา บชาโชค ซงปรมาณของความศกดสทธนนไมอาจวดไดดวยเครองมอ แตวดไดดวยความรสกวาสบายใจขนกวาปกต ดกวาไมไดท าอะไรใหตนเองสบายใจไดเลย และแนวโนมปจจบนประชาชนยงมแนวคดวา ถาประสบกบสงเลวรายในชวต วธการจดการใหสบายใจขนทพอกระท าไดบาง นนกคอ การจดเทยนสะเดาะเคราะห นเอง 2.3 พธถวายตงเงนตงทอง ตง หรอ ธง ชาวลานนาถอวาเปนสญลกษณแหงชยชนะ ซงพธการถวายตงเงนตงทองเปนพธทชาวลานนานยมปฏบตเพราะถอวาเปนการสงเสรมก าลงใจใหกบตนเอง



แรกเรมพธกรรมนนยมเฉพาะผทเขาการแขงขน เชน การสอบแขงขน การแขงเรอ ซงผลลพธทได บางครงกสมฤทธผล บางครงกไมไดผล แตการถวายตงเงนตงทอง กยงเปนทนยมของชาวลานนาเชนเดม แมเรองการแขงขนตาง ๆ จะขนอยกบความสามารถของตวบคคลกตาม แตการถวายตงกยงไดรบการตอบรบอยในปจจบน โดยความเชอของประชาชนยงเปนลกษณะเชนเดมคอ เมอตองการชยชนะจากการแขงขน กมความเชอวาตวเอง ตองท าพธถวายตงเงนตงทอง ซงปรมาณของความศกดสทธนนไมอาจวดไดดวยเครองมอ แตวดไดดวยความรสกวามก าลงใจมากขนกวาปกต เรยกไดวาเสรมก าลงใจใหเพมจากความสามารถทมอยในตนดวย แนวโนมปจจบนประชาชนยงมแนวคดวา เมอตองการชยชนะจากการแขงขนอะไรสกอยาง วธการทจะใหมก าลงใจมากขนทพอกระท าได นนกคอ การถวายตงเงนตงทองตามแบบฉบบลานนานเอง 2.4 พธอาบน ามนตจนทรเพญ พธการอาบน ามนตจนทรเพญน เพงเรมมปรากฏในเขตเทศบาลนครเมองเชยงราย เมอป 2559 นเอง ซง ผท าพธคอพระครสงฆรกษเรวตร เรวโต เปนเจาแรกในการท า ซงไดรบการตอบรบเปนอยางด การนประชากรทเขารวมมความเชอวา เปนการลางบาปอกวธหนงทควรเขารวมเพราะเชอวาพธกรรมนจกน ามาซงความเจรญทงโภคทรพยและบรวารสมบต แตระดบความศกดสทธทไดรบนน ไมมตวชวดไดวาระดบใด ทราบแตเพยงวาถามโอกาสทเหมาะสมในการเขารว มพธ ประชาชนกพรอมทจะเขารวมพธกรรมโดยไมลงเลใจ สรปและอภปรายผล

ประชากรสวนใหญเปนเพศหญง สวนมากมอายระหวาง 31-40 ป และสวนนอยอายระหวาง 41-50 ป สวนใหญมอาชพเปนลกจาง และมอาชพเปนนกศกษาสวนนอย ซงแนนอนวาสวนใหญมการศกษาระดบต ากวามธยม และระดบปรญญาโทขนไปจะเปนสวนนอย ซงสอดคลองกบรายไดตอเดอนทพบสวนใหญคอนอยกวา 10,000 บาท และแนนอนวาสวนนอยคอผมรายไดสงสดในระหวาง 30,001 -40,000 บาท ทงนประวตการเคยเขารวมพธกรรมแฝง สวนใหญเปนผเคยรวม 4 ครงขนไป และสวนนอยคอผเคยเขารวม 3 ครง ในความคาดหวงหรอพรทขอเวลาเขารวมพธกรรมแฝง สวนใหญ พรไมประสบความส าเรจเลย แตสวนนอยจะส าเรจผลประมาณ 3 ครงขนไป พธกรรมแฝงทเคยเขารวมสวนใหญ คอเคยท าพธถวายตงเงนตงทอง และสวนนอยคอเขาพธอาบน ามนตจนทร สงทนยมขอพรเวลาเขารวมพธกรรมแฝง สวนใหญคอ ขอใหมสขภาพด และสวนนอยจะขอในเรองความรก ในเรองของความส าเรจทไดรบจากพธกรรมแฝงสวนใหญ คอ ไมประสบความส าเรจเลย และสวนนอยจะส าเรจในเรองของความรก เกยวกบเหตการณทท าใหตองเขารวมพธกรรมแฝง สวนใหญพบวาประชากรมกท าตามประเพณเทานน และบางคนสวนนอยแคอยากทดลอง เวลาทเขารวมพธกรรมแฝงสวนใหญท าเพอตนเอง และท าเพอคนรกเปนสวนนอย ในสวนทเปนปจจยภายใน หมายถง ความเชอทมภายในตวบคคล ทเคยรบทราบ รบรและเขาใจมาตามบรรพกาลแลว ซงเมอพจารณาแลวประชากรเชอวาพธกรรมแฝงเหลาน คอ พธสบชะตาหลวง พธจดเทยนสะเดาะเคราะห พธถวายตงเงนตงทอง และพธอาบน ามนตจนทรเพญ ท าใหมอ านาจเปนอนดบตน ๆ นอกจากนยงมความเชอวา ท าใหมงานด ๆ ไดดวย ท าใหผเขารวมพธกรรมอายยน ท าใหมเมตตามหาเสนห



ท าใหแคลวคลาดจากภยนตรายไดดวย มคนรก หายปวย ร ารวย โชคดมชย มบรวาร อดมไปดวยความสขความเจรญ และสดทายท าใหมสมบตไดดวย ดวยความเชอในลกษณะเชนนเปนปจจยส าคญตอการเขารวมพธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนา ในสวนทเปนปจจยภายนอก หมายถง การสอสารชกชวนจากภายนอกตวบคคล และการเหนรปแบบแลวเกดความหวนไหวตอกจกรรม เมอพจารณาขอมลทไดแลว ท าใหทราบวาประชากร เชอวารปแบบพธกรรมแฝงมความศกดสทธเปนอนดบตน ๆ การประชาสมพนธของพธกรรม ท าใหอยากเขารวมพธกรรม ยงถาผประกอบพธกรรมเปนพระอกดวย ยงท าใหอยากเขารวมมากยงขน และถาประกอบดวยการฝนราย ยงมความตองการเขารวมพธกรรมแฝง ถาหนวยงานทรจกจดพธกรรมแฝง ตองเขารวมพธกรรมแนนอน เพราะบางทานคดวาการเขารวมพธกรรมเหลาน เปนไปตามประเพณโบราณ แตถาดวงตก กยงมความตองการเขารวมพธกรรมแฝง เมอเดนทางไปพบพธกรรมก าลงเรม จะตดสนใจเขารวมพธกรรมทนท เมอวนพเศษของชวตมาถง หลายทานมความตองการเขารวมพธกรรมแฝง เพอเสรมบญราศบาง แต ถาผประกอบพธกรรมเปนคฤหสถ หลายทานคดวาควรเขารวมบางนดหนอย หากญาตปวยบางทานอาจแนะน าใหเขารวมพธกรรมแฝง เพอเสรมสรางชะตาชวต แตถาหากตวเองปวย อาจมความตองการเขารวมพธกรรมแฝงบางเลกนอย เพราะคดวาไปโรงพยาบาลคงปลอดภยกวา สรป ปจจยภายในของตวบคคล มผลตอความเชอและการตดสนใจเขารวมในพธกรรมแฝงมากกวาปจจยภายนอก โดยมคาเฉลยแตกตางกน แสดงใหเหนวา ความเชอทเคยสะสมมาเปนปจจยหลกในการตดสนใจเขารวมพธกรรมแฝง มากกวาปจจยภายนอก ซงหมายถง การประชาสมพนธ รปแบบการจดและบคคลทจดพอสมควร พธกรรมแฝงทางพทธศาสนาเพอการบรการสงคม

พธกรรมแฝงในพทธศาสนา แมไมมปรากฏในพระไตรปฎกหรอในศาสนพธ แตเมอสงคมแหงพทธศาสนายอมรบพธกรรมนน ๆ และเปนวตรปฏบตอนดสมควรตอการใหบรการตอสงคม กลมนกบวชกยนดในการใหการบรการตอสงคม โดยแบงเปน 2 สถานะ ดงน 1. ในสถานะแกปญหาใหกบพทธศาสนกชน ผลการวจยพบวา เมอประชาชนมความเดอนรอนทหาทางออกไมได รอยละ 35.63 ตองเขาพธกรรมแฝงอยางใดอยางหนงเพอใหเกดความสบายใจ และรอยละ 43.75 มแนวคดวาผทชวยใหสบายใจไดตองเปนพระภกษเทานนในการท าพธกรรมแฝง เพอเกดความศกดสทธและสมฤทธผล ดงนนพธกรรมแฝงทางพทธศาสนาน ในฐานะ การแกปญหาใหกบสงคมอยเยนเปนสขไดตองอาศยพธกรรม ซงสอดคลองกบงานวจยของ พนทรพย เกตวระพงศ ทระบวา “พธกรรมสบชะตา กอเกดการเสรมสรางความเขมแขงทางใจเกด กศลกรรมบถ ความสจรต ทางกาย ทางวาจา ทางใจ การคดดท าดดวยหลกไตรสกขา” ซงพระวศษฎ สมโน (แทบทาม) (2556) กลาวเสรมวา “พธกรรมแฝงทางพทธศาสนา ชวยท าใหบคคลมทยดเหนยวจตใจ มทพงทางใจใหเกดความรสกปลอดภย อนใจ และท าใหบคคลเกดการยบยงชงใจในการ



ประพฤตผดจากฮตครองประเพณของชมชน” ซงการยกสถานะใหพระภกษเปนเสมอนผแกไขปญหาทหาทางออกไมได โดยไมองหลกการและเหตผลนมกเปนไปตามแนวคดความเชอ ซงใกลเคยงกบความหมายทพจนานกรมศพทสงคมวทยา องกฤษ – ไทย ใหหลกการเกยวกบความเชอไว 2 นยดวยกนคอ 1) ตองยอมรบขอเสนอขอใดขอหนง โดยกระท าตามความสมครใจของบคคลนน 2) ตองยอมรบขอเสนอขอใดขอหนงวา เปนจรงโดยมไดพสจนไดโดยวธการของวทยาศาสตรจากค าจ ากดความตาง ๆ เมอมความเชอและนบถอแลวความสบายใจยอมเกดขนเชนกบท มานต มานตเจรญกลาววา “ความเชอ หมายถง เหนจรงดวย วางใจ ไวใจ มนใจ และนบถอ” ซงหมายความวาเมอไวใจ มนใจและนบถอแลว จะมหลกฐานหรอไมมหลกฐานในความส าเรจ ประชาชนกพรอมเขารวมพธกรรมแฝงตามความเชอ สอดคลองกบ ทศนย ทานตวณช กลาววา “ความเชอ คอการยอมรบนบถอวาเปนความจรง หรอมอยจรง การยอมรบหรอการยดมนน อาจมหลกฐานเพยงพอทจะพสจนได หรออาจไมมหลกฐานทจะพสจนสงนนใหเหนจรงได” ซงหมายความวาพธกรรมแฝงในฐานะเปนอกชองทางหนงในการแกไขปญหาใหกบประชาชน จะมหลกฐานทางวทยาศาสตรหรอไมนน ไมมผลตอความเชอในการเขารวมพธเพอเปนอกหนงทางออกของปญหาในการด าเนนชวต เพราะผเขารวม รอยละ 60.00 สวนมากเปนผทมความเชอวา

พธกรรมศกดสทธ โดยคะแนนเฉลย ท 3.59 เปนตวการนตไดวา พธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนา สามารถพงพาไดในการแกไขปญหาทวทยาศาสตรไมสามารถแกไขได 2. ในสถานะทพงพาทางจตวญญาณ ผลการวจยพบวา เมอมเหตปจจยเกยวกบสงชวรายท เกดขนกบตนเอง เชน ฝนราย ดวงตก เจบปวย ประสบอบต เหต หรอมความตองการอยากม อยากได อยากเปน ในส งทตนขาด พทธศาสนกชนจะหาทยดมนทางใจ ดวยการเขาหาพธกรรมแฝงทางพทธศาสนาเปนหลก รอยละ 35.63 จะเขารวมพธกรรมเมอพบเจอและไดยนขาวประชาสมพนธแลวโอกาสเหมาะสม รอยละ 32.50 ถาญาตเจบปวยจะแนะน าใหท าพธกรรมแฝงทนท รอยละ 39.38 จะท าพธกรรมแฝงทนทเมอฝนราย และรอยละ 30.00 ถาปวยจะท าพธกรรมแฝงทนท แสดงใหเหนวา เมอพทธศาสนกชนในเขตเทศบาลเมองเชยงราย ยกพธกรรมแฝงทางพทธเปนอกหนงปจจยในการเปนทพงพาทางจตใจ ซงสอดคลองกบงานวจยของ พระวศษฎ สมโน (แทบทาม) (2556) ทระบวา “พธกรรมการบชาปตา (พธกรรมแฝงของชาวอสาน) มผลตอจตใจของบคคล มผลตอการด าเนนชวตของปจเจกบคคลใหด าเนนชวตไปตามฮตครองประเพณหรอวถชวตทดงามของชมชนอสาน ท าใหบคคลมทยดเหนยวจตใจ มทพงพงทางใจใหเกดความรสกปลอดภย อนใจ และท าใหบคคลเกดก าลงใจในการท ากจกรรมการงานตาง ๆ ชวยท าใหบคคลมทยดเหนยวจตใจ มทพงทางใจใหเกดความรสกปลอดภย อนใจ” ประเดนน พนทรพย เกตวระพงศ และคณะ สนบสนนวา “พธกรรมสบชะตา เปนการเสรมสรางความสมพนธทางสงคมและจตวญญาณ มความสมพนธดานพระพทธศาสนา จตวทยา สงคมวทยา มานษยวทยา จารต ประเพณและพธกรรม สงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม และการพฒนาจตใจ” ซงส านกราชบณฑตยสถาน พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 อธบายวา “พธกรรมนน ๆ (พธกรรมตาง ๆ ทางศาสนา ) มผลตอจตใจผกระท า กลาวคอ ผทไดกระท ากจกรรมตาม



พธกรรมศาสนาแลวจะรสกมทยดเหนยวจตใจท าใหเกดก าลงใจได” เมอพธกรรมแฝงทางพทธศาสนาเปนทพงทางจตใจ พธกรรมแฝงยอมมอทธพลตอสงคมไมใชนอย ทงทาง ดานสงคม ดานเศรษฐกจ ดานการเมอง ดานอารมณ ศลปวฒนธรรม และขนบธรรมเนยมประเพณ แนนอน พธกรรมแฝงทางพทธศาสนากบการพฒนาคณภาพชวต พธกรรมแฝงทางพทธศาสนาเปนอกหนงปจจยทสามารถใชพฒนาคณภาพชวตได ผมสวนเกยวของในการพฒนาคณภาพชวตสามารถน าพธกรรมแฝงเหลานไปเปนตวเสรมสรางในการพฒนาคณภาพชวตได เชน การใชพธกรรมสบชะตาหลวง พฒนาจตใจใหกบชมชนและสงคมทมความเชอในลกษณะน กอใหเกดคณภาพชวตทดไดหลานดาน ดงน 1) ดานวฒนธรรม 1.1) พฒนาคณภาพชวตโดยการเสรมสรางขวญก าลงใจ ใหสขสบาย มท พงทางใจ เมอประสบความทกขทางใจ สามารถใชพธกรรมแฝงนบ าบดไดในระยะหนง 1.2) พฒนาคณภาพชวตโดยการเสรมสรางใหเปนประเพณประจ าทองถน เพอใหทองถนมกจกรรมหลกในการยดถอปฏบต เมอตองการความเปนน าหนงอนเดยวกนและการอยรวมวฒนธรรมเดยวกน 1.3) พฒนาคณภาพชวตโดยการเสรมสรางพธกรรมใหเปนทนทางสงคมเพอความเปนแหลงเรยนรรวมกนของชมชน 2) ดานวถชวตความเปนอย 2.1) พฒนาคณภาพชวตโดยเสรมสรางใหพธกรรมแฝงเปนอกหนงปจจยในการสรางความสามคคและการมสวนรวมในหมคณะของชมชน เพอใหชมชนดแลและสรางสรรคผลตผลทางพธกรรมอยางสามคคเปนระเบยบกลมกอนโดยความเปนอนเดยวกน 2.2) พฒนาคณภาพชวตโดยเสรมสรางใหพธกรรมแฝงเปนอกหนงปจจยในการสรางสรรคสงคมใหอยสนตสขปราศจากขอหวาดระแวงซงกนและกนเพราะมหลกความศกดสทธของพธกรรมเปนเครองช าระกายกรรม วจกรรมและมโนกรรมฝงสจรตเปนอยางด 3) ดานรายไดของชวต 3.1) พฒนาคณภาพชวตโดยการสงเสรมใหพธกรรมแฝงทางพทธศาสนาเปนอกหนงอาชพทสามารถสรางรายไดใหกบผสนใจในการเรยนรเพอการเปนผประกอบพธและผสรางผลตภณฑทางพธกรรมแฝง เพอใหคณภาพชวตดานรายไดเสรมพฒนาขน 3.2) พฒนาคณภาพชวตโดยการสงเสรมใหพธกรรมแฝงทางพทธศาสนาเปนปจจยหนงในการเปนวตถดบทางสนคาแหงการทองเทยว เพอใหชมชนมวตถดบทเปนสนคาเชญชวนใหการทองเทยวเชงวฒนธรรมพฒนาขน อนจะกอใหเกดรายไดใหกบบคคลและชมชนตอไป



สรปองคความรทไดรบ การวจยเรอง “ปจจยทสงผลตอความเชอในพธกรรมแฝงทางพทธศาสนา : กรณศกษาเขตเทศบาลเมองเชยงราย อ าเภอเมอง จงหวดเชยงราย” เมอสรปองคความรทได พบวา ปจจยทสงผลตอความเชอ ไดแก ความอยากม อยากเปน ตามกระแสสงคมตามปจจยพนฐาน 4 ของมนษย คอ 1) อาหาร 2) เครองนงหม 3) ทอยอาศย และ4) ยารกษาโรค ประกอบกบปจจยเครองเรงเรา ไดแก การประชาสมพนธ กระแสความนยม กระแสสงคม กระแสเศรษฐกจ ธรรมเนยมนยมและประเพณวฒนธรรม ความเคารพในตวบคคลผเปนเจาพธ เปนตวสงผลใหประชาชนมความเชอตอพธกรรมแฝงทางพทธศาสนา และเขารวมพธในทสด สวนคณคาของพธกรรมแฝงนน แบงได ดงน 1) คณคาเชงวฒนธรรม ไดแก ดานจตใจ ดานประเพณ ดานทนทางสงคม 2) คณคาเชงวถชวตความเปนอย ไดแก ความสามคคและการมสวนรวมในหมคณะ ความสนตสขในชมชน 3) คณคาเชงมลคา ไดแก กอใหเกดอาชพ กอใหเกดการทองเทยว ซงเขยนเปนแผนภาพ ไดดงน

แผนภาพท 1 องคความรทไดรบ ขอเสนอแนะส าหรบการน าผลการวจยไปใช 1. ควรสงเสรมและก าหนดใหพธกรรมแฝงทางพทธศาสนา เปนกจกรรมเสรมสรางขวญก าลงใจใหกบบคคลทวไป เชน เดกปฐมวน ผสงอาย เพอพฒนาคณภาพชวตใหสขสบายใจ 2. ควรสงเสรมและก าหนดใหพธกรรมแฝงทางพทธศาสนา เปนประเพณประจ าทองถน เพอพฒนาคณภาพชวตและใหทองถนมกจกรรมหลกในการยดถอปฏบตเปนประจ า



3. ควรสงเสรมและก าหนดใหพธกรรมแฝงทางพทธศาสนาเปนทนทางสงคม เพอเปนแหลงเรยนรรวมกนของชมชน 4. ควรสงเสรมและก าหนดใหพธกรรมแฝงทางพทธศาสนา เปนอกหนงกจกรรมในการสรางความสามคคและการมสวนรวมในหมคณะของชมชน 5. ควรสงเสรมและก าหนดใหพธกรรมแฝงทางพทธศาสนา เปนอกหนงกจกรรมในการสรางสรรคสงคมใหอยสนตสขปราศจากขอหวาดระแวงซงกนและกน 6. ควรสงเสรมและก าหนดใหพธกรรมแฝงทางพทธศาสนา เปนอกหนงกจกรรมทสามารถสรางรายไดใหกบผสนใจในการเรยนรเพอการเปนผประกอบพธและผสรางผลตภณฑทางพธกรรมแฝง 7. ควรสงเสรมและก าหนดใหพธกรรมแฝงทางพทธศาสนา เปนอกหนงกจกรรม ในการเปนวตถดบทางสนคาแหงการทองเทยว กตตกรรมประกาศ การวจยเรอง “ปจจยทมมผลตอความเชอพธกรรมแฝงทางพระพทธศาสนา กรณศกษาเทศบาลเมองเชยงราย อ าเภอเมองเชยงราย จงหวดเชยงราย” ในครงน คณะผวจยไดรบการสนบสนนการท างานวจย จากมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย และไดรบการสนบสนนงบประมาณจากส านกบรหารโครงการวจยอดมศกษาและพฒนามหาวทยาลยแหงชาต ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) สถาบนวจยพทธศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย และพระสธรตนบณฑต (สทตย อาภากโร,ดร.) ผอ านวยการสถาบนวจยพทธศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย และไดรบความรวมมอในการลงพนทส ารวจ จดเกบขอมลและในพนทเทศบาลเมองเชยงราย จงหวดเชยงราย คณะผวจยขอขอบคณผเกยวของทกทานทใหความรวมมอ ในการเกบขอมลทงจากการทอดแบบสอบถาม และการสมภาษณเชงลก ขอขอบคณส านกบรหารโครงการวจยอดมศกษาและพฒนามหาวทยาลยแหงชาต ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา(สกอ.) สถาบนวจยพทธศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ทสนบสนนงบประมาณวจยในครงน.

พสกร อนกาศ และคณะ มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาลยสงฆเชยงราย

เอกสารอางอง ชยพร วชชาวธ. (2530). แนวทางการพฒนาจรยธรรมตามทฤษฎการเรยนรทางสงคม : จรยธรรมกบ

การศกษา. ธระพร อวรรณโณ บรรณาธการ. กรงเทพมหานคร. คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ทศนย ทานตวณช. (2523). คตชาวบาน. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒบางแสน. ชลบร.



ธวช ปณโณทก. (2522). ความเชอพนบานอนสมพนธกบวถชวตในสงคมอสาน ในวฒนธรรมพนบาน:คตความเชอ. กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พทธโฆสาจารย. (2545). ธมมปทฏฐกถา ปฐม ภาโค , มหามกฏราชวทยาลย ต.ศาลายา อ.พทธมณฑล , หนา 3

พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต). (2558). พทธธรรม. โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. ทาพระจนทร. กรงเทพฯ, 481-482

พจนานกรมศพทสงคมวทยา องกฤษ-ไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน. (2549). พมพครงท 3. (ฉบบปรบปรง). ราชบณฑตยสถาน.

มานต มานตเจรญ. (2537). พจนานกรมไทย ฉบบพมพครงท 13 (ปรบปรง-เพมเตมใหม). กรงเทพฯ : รวมสาสน.

สนทร โคมน. (2559). ความเชอ. ขอมลออนไลนทาง http://www.stou.ac.th สบคนเมอวนท 15 พฤษภาคม



ปจจยทสงผลตอการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชน ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก

Factors Affecting the Operational of Financial and Accounting Employees in Private Education Institutions in Muang District, Phitsanulok Province

สรย วงศวณช(Suree Wongwanich) 1 สรศกด รชชศานต(Sirisak Ratchusannati)2* พรพมล ทว(Ponpimon Tawee)3 และวฒชย เกยรตเบญจพงศ(Wuttichai Katebeepong) 4

1234สงกดคณะบญช สาขาวชาบญช มหาวทยาลยพษณโลก *Corresponding author. E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยมวตถประสงค เพอศกษาปจจยทสงผลตอการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชน เขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก กลมตวอยางทใชในการศกษา ไดแก บคลากรทปฏบตหนาททางการเงนและบญชของสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก จ านวน 97 คน เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบสมมตฐานดวยสถตทและเอฟ และทดสอบความแตกตางรายคโดยวธของ เชฟเฟ ผลการวจย พบวา ปจจยสงผลตอการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก โดยภาพรวมอยในระดบมาก การเปรยบเทยบความคดเหนตอปจจยทสงผลในการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก จ าแนกตามเพศ ระดบการศกษา และประสบการณท างาน โดยภาพรวม ไมแตกตางกน ค าส าคญ : บคลากรดานงานการเงนและบญช สถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก

Abstract This research aims to study factors affecting the operational of the finance and

accounting employees in private education Institutions in Muang District, Phitsanulok Province. The samples were 97 employees in private education Institutions in Muang District, Phitsanulok Province. This research collected data by questionnaire on five rating scales. The statistics used the frequency, percentage, average, standard deviation, t-test, f-test (One-way ANOVA) and scheffe feature. The results showed the factors affecting the operational of the finance and accounting employees in private education Institutions in Muang District, Phitsanulok Province. Overall was at the high level. The comparison of opinion to factors affecting the operational of the finance and accounting



employees in private education Institutions in Muang District, Phitsanulok Province by sex, education level and work experience. Overview, no different. Keywords: Financial and Accounting Employee, private education Institutions in Muang District Phitsanulok Province บทน า จดเรมตนของการท าธรกจคอการจดหาเงนทน และทรพยสนตาง ๆ มาใชในการด าเนนงานซงอาจไดมาจากสวนทเปนของเจาของ หรอจากเจาหนทเกดจากการกยม นอกจากนในการด าเนนธรกจกจะตองมคาใชจายตาง ๆ เกดขน หรอคาใชจายทกจการจายไปเพอใหเกดรายไดแกกจการและหลงจากทไดด าเนนธรกจสงทเจาของกจการตองการทราบกคอผลการด าเนนงานในธรกจของตนวามก าไรหรอขาดทน รวมทงตองการทราบถงฐานะการเงนของกจการ ซงการจดท าบญชในยคปจจบนไดมการพฒนาขนมาอยางมากมายสามารถน ามาใชเปนเครองมอในการปองกนการทจรตของพนกงานรวมทงใชวดความเจรญเตบโต และสะทอนใหทราบถงความมนคงทางการเงนของธรกจ การบญชจงมบทบาทอยางมากในกจการทกประเภทไมวาจะเปนกจการทหวงผลก าไร อยางเชน ธนาคาร โรงแรมหางสรรพสนคา บรษทหางรานตาง ๆ และกจการทไมหวงผลก าไร เชน สโมสร สมาคม มลนธ โรงเรยนมหาวทยาลย หรอหนวยงานราชการ (สมนก เออจระพงษพนธ และคณะ. 2552 : 1) ซงส านกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชนเปนหนวยงานในสงกดส านกงานปลดกระทรวง กระทรวงศกษาธการ มอ านาจหนาทตามพระราชบญญตโรงเรยนเอกชน พ.ศ. 2550 โดยเสนอแนะนโยบาย ยทธศาสตร แผนพฒนาการศกษาเอกชนตอคณะกรรมการ สงเสรมสนบสนนดานวชาการ การประกนคณภาพ การวจยและพฒนาเพอประกนคณภาพการศกษารบผดชอบการด าเนนงานเกยวกบกองทน ด าเนนการจดสรรเงนอดหนนการศกษาเอกชน ตามมาตรการทคณะกรรมการก าหนด รวมทงการจดท าบญชและการวางแผนการเงนของโรงเรยนเอกชนในระบบ เพอใหผบรหารโรงเรยนเอกชนในระบบ และบคลากรทเกยวของใชส าหรบศกษาเพอท าความเขาใจ ซงจะเปนประโยชนตอบคลากรทมสวนเกยวของกบโรงเรยนเอกชนในระบบโด ยตรง (ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน. 2551 : 12) ดงนนจงจ าเปนอยางยงทผมหนาทจดท าบญช จะตองมความร ความสามารถ และความเชยวชาญในวชาชพเพอใหผลการปฏบตงานกอใหเกดประโยชนตอผใชสงสด ประสทธภาพการน าเสนองบการเงน (Financial Statement Presentation Efficiency)เปนความสามารถในการแสดงขอมลฐานะทางการเงน ผลการด าเนนงาน และกระแสเงนสดของกจการซงงบการเงนเปนเครองมอทส าคญของผบรหาร และผลงทน ไมวาจะเปนภาครฐบาล รฐวสาหกจและธรกจเอกชน หนวยงานนนจะด าเนนการเพอหวงผลก าไรหรอมไดมงหวงผลก าไร ขอมลทางการเงนทแสดงไวในงบการเงน จะชวยใหผบรหารไดทราบถงผลการด าเนนงานและฐานะทางการเงนทแทจรงของกจการในปจจบน และจะไดใชเปนขอมลในการวางแผนงานในอนาคต ส าหรบผทเปนเจาของกจการจะน าขอมลในงบการเงนมาใชในการตดสนใจเกยวกบการลงทน โดยงบการเงนจะตองมองคประกอบของ ความเขาใจได



(Understandability) ความเกยวของกบการตดสนใจ (Relevance) ความเชอถอได(Reliability) และการเปรยบเทยบกนได (Comparability) (นชจร พเชฐกล. 2553 : 24-27) ซงนกบญชมหนาทรบผดชอบในดานการรวบรวมขอมลและจดท ารายงานการเงน เพอใหแกผบรหารและผลงทนไดทราบถงเหตการณและสถานการณทางการเงนทแทจรงของกจการอยางรวดเรวและทนตอเหตการณ ดงนน กจการจงจ าเปนตองจดใหมการวางระบบบญช และการควบคมทางการเงนไวอยางมหลกเกณฑและถกตองตามทควรตามหลกทฤษฎและหลกการบญชทรบรองทวไป เพอจะสามารถน าเสนอขอมลอนเปนประโยชนแกผบรหารและผลงทนใหมากทสด และรวดเรวทสด(วฒนา ศวะเกอ และคณะ. 2553 : 3) สถานศกษาเอกชน เปนการด าเนนธรกจการศกษาโดยเจาของกจการ ซงผขอรบใบอนญาตในการจดตงโรงเรยนเปนบคคลธรรมดา ตองด าเนนการเกยวกบ การกอสรางอาคาร สถานท อปกรณ โครงการแผนและการด าเนนการหลกสตร วธการเรยนการสอนและการวดประเมนผลการศกษา อตราคาธรรมเนยมการศกษาและคาธรรมเนยมอน ๆ คณสมบต อตราเงนเดอน คาสอน คาชดเชย คาตอบแทน หลกเกณฑการจางและการเลกจาง และสวสดการของครและบคลากรทางการศกษา สงส าคญในการท าธรกจมกจะพจารณาถงการจดท าบญชและการวางแผนการเงนของสถานศกษาเอกชน (ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน. 2551) ซงนกบญชตองทราบรายละเอยด ขอมลตาง ๆ ของธรกจดงนนถานกบญชไดปฏบตทางการบญชเปนไปตามหลกการบญชทรบรองทวไปและมาตรฐานการบญชกจะสงผลตอประสทธภาพการน าเสนองบการเงนของธรกจสถานศกษาเอกชนและมประโยชนตอผใชสงสด จากการปฏบตงานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชน อาจเกดขอผดพลาดไดในหลายกรณ ทงในเรองการรบเงน การจายเงนเปนเชค การจายเงนยม การจายเงน การใชเงนตามโครงการ การบนทกบญช การจดท ารายงาน วธซอวธจาง และการจดซอจดจางการบรหารทรพยสน เปนตน ทงนเนองมาจากการบรหารจดการทางการเงนและบญชเปนการจดท าดวยมอ จงท าใหขอเกดผดพลาดและขดแยงในขอมลไดงาย และการบรหารงานจะประสบความส าเรจหรอลมเหลวนนขนอยกบปจจยหลายดานตงแตความรความสามารถและประสทธภาพของเจาหนาทและผบรหาร รวมทงเครองมอตางๆ ตองมคณภาพและเพยงพอในการใชงาน โดยในปจจบนพนกงานบญชจ าเปนตองมความรเกยวกบหลกการบญช รวมทงมการน าโปรแกรมส าเรจรปทางการบญชเขามาชวยในการบรหารจดการดานการเงนและบญชขององคกร (สภาภรณ คงสวสด และพฒนพงศ สวรรณชาต, 2554) จากความเปนมาและความส าคญของปญหาขางตน ผ วจยจงมความสนใจทจะศกษา ปจจยทสงผลตอการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก เพอหาแนวทางในการปรบปรงแกไขการเพมประสทธภาพการปฏบตงานในหนาททางการบญช ของเจาหนาทการเงนและบญชสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก เพอเปนแนวทางในการพฒนา ปรบปรง เสรมสรางประสทธภาพ ปญหาการปฏบตหนาททางการบญชของเจาหนาทการเงนและบญชสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก เพอน าไปบรหารจดการในภารกจของหนวยงานโดยมงผลสมฤทธ ใหสามารถตอบสนองความตองการใหมากทสดอกทงมประสทธภาพและเกดประโยชนสงสดในการพฒนาองคกรตอไป



วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาปจจยทสงผลตอการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก 2. เพอเปรยบเทยบปจจยทสงผลตอการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก สมมตฐานการวจย

ความคดเหนของบคลากรดานการเงนและการบญชตอปจจยทสงผลในการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญช ในสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก จ าแนกตามเพศ ระดบการศกษา ประสบการณการท างาน โดยภาพรวมแตกตางกน วธด าเนนการวจย

1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร ไดแก บคลากรทปฏบตหนาททางการเงนและบญชของสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก จ านวน 11 แหง รวมทงสน 126 คน (ส านกงานศกษาธการจงหวดพษณโลก 2559 :10) กลมตวอยางในการวจย ไดแก บคลากรทปฏบตหนาททางการเงนและบญชของสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก โดยใชการก าหนดขนาดกลมตวอยางตามตารางของ Krejcie and Morgan (บญชม ศรสะอาด 2554 : 41–44) และท าการสมอยางงาย ไดจ านวนทงหมด 97 คน

2. เครองมอทใชในการวจย แบบสอบถามแบงออกเปน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 ขอมลปจจยพนฐานของผตอบแบบสอบถามมลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ ไดแก เพศ ระดบการศกษา และประสบการณการท างาน ตอนท 2 ปจจยทสงผลตอการปฏบตงานดานงานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก จ าแนกได 4 ดาน ไดแก ดานบรหารจดการ ดานบคลากร ดานสถานท วสด และอปกรณ และดานการจดสรรงบประมาณ โดยมลกษณะค าถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) ตามวธของลเครท(Lekert) ม 5 ระดบ (ธานนท ศลปจาร 2552 :75) โดยมเกณฑการใหคะแนน ดงน 5 หมายถง มปจจยทสงผลตอการปฏบตงานในระดบมากทสด 4 หมายถง มปจจยทสงผลตอการปฏบตงานในระดบมาก 3 หมายถง มปจจยทสงผลตอการปฏบตงานในระดบปานกลาง 2 หมายถง มปจจยทสงผลตอการปฏบตงานในระดบนอย 1 หมายถง มปจจยทสงผลตอการปฏบตงานในระดบนอยทสด



ตอนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะอนๆ เกยวกบปจจยทสงผลตอการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก 3. การสรางและหาคณภาพเครองมอ ในการสรางเครองมอเพอเกบรวบรวมขอมลครงน ผวจยไดด าเนนการตามขนตอนดงน 1. ศกษาหลกการและแนวคดทางการจดการ และทฤษฎปจจยทสงผลตอการปฏบตงานดานงานการเงนและบญช ตงแตอดตจนถงปจจบน เพอน ามาใชสรางแบบสอบถามเกยวกบปจจยทสงผลตอการปฏบตงานดานงานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชน 2. สรางแบบสอบถามฉบบราง แลวน าแบบสอบถามเสนอผเชยวชาญ 3 คน เพอตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) น าแบบประเมนทผานการพจารณาจากผเชยวชาญ หาดชนความสอดคลอง (IOC) โดยไดคา IOC ของแบบสอบถามอยระหวาง 0.67 – 1.00 3. น าแบบสอบถามไปทดลองเกบรวบรวมขอมลกบบคลากรทปฏบตหนาททางการเงนและบญชของสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอพรหมพราม จงหวดพษณโลก จ านวน 30 คน น าผลมาวเคราะหหาความเชอมน (Reliability) แบบสอบถามทงฉบบดวยวธการของครอนบาค โดยแบบสอบถามมคาสมประสทธแอลฟา เทากบ 0.931 4. ปรบปรงแกไขแบบสอบถามตามหลกเกณฑของคณภาพเครองมอใหสมบรณทกขอ 5. สรางแบบสอบฉบบสมบรณทผานการปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ จ านวน 97 ชด

4. การเกบรวบรวมขอมล

การเกบรวบรวมขอมลในการวจยไดด าเนนการตามขนตอนดงตอไปน 1. ท าหนงสอจากมหาลยพษณโลกเพอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมลตอบคลากรทปฏบตหนาททางการเงนและบญชของสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก 2. ผวจยน าแบบสอบถามเกบรวบรวมขอมลกบบคลากรทปฏบตหนาททางการเงนและบญชของสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ทเปนกลมตวอยาง โดยการลงพนทดวยตนเอง 3. น าแบบสอบถามทรวบรวมได มาตรวจสอบความสมบรณและความถกตอง แลวน าไปวเคราะหประมวลผลในขนตอไป 5. การวเคราะหขอมล แบงการวเคราะหขอมลทรวบรวมไดจากแบบสอบถาม โดยแบงออกเปน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 การวเคราะหขอมลปจจยพนฐานของผตอบแบบสอบถาม โดยใชคาความถ และคารอยละ

ตอนท 2 การวเคราะหขอมลปจจยทสงผลตอการปฏบตงานดานงานการเงนและบญชใน



สถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก โดยใชคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน การก าหนดเกณฑในการแปลผลความคดเหนพจารณาจากคาเฉลยของความคดเหนตอปจจยทสงผลตอการปฏบตงานดานงานการเงนและบญช โดยใชเกณฑของเบสท (Best, 1981, p. 82) มรายละเอยดดงน

คาเฉลย 4.50 - 5.00 หมายถง มมปจจยทสงผลตอการปฏบตงานในระดบมากทสด คาเฉลย 3.50 - 4.49 หมายถง มมปจจยทสงผลตอการปฏบตงานในระดบมาก คาเฉลย 2.50 - 3.49 หมายถง มปจจยทสงผลตอการปฏบตงานในระดบปานกลาง

คาเฉลย 1.50 - 2.49 หมายถง มมปจจยทสงผลตอการปฏบตงานในระดบนอย คาเฉลย 1.00 - 1.49 หมายถง มปจจยทสงผลตอการปฏบตงานในระดบนอยทสด

การเปรยบเทยบขอมลความคดเหนของกลมตวอยางตอปจจยทสงผลตอการปฏบตงานดาน งานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ใชการวเคราะหขอมลตวแปรเพศ ดวยคาสถตท (t-test independence) และระดบการศกษา และประสบการณท างาน วเคราะหความแปรปรวนของระดบความคดเหน โดยใชสถตทดสอบเอฟ ดวย one-way analysis of variance (ANOVA) ตอนท 3 การวเคราะหปญหาและขอเสนอแนะอนๆ ทเกยวกบปจจยทสงผลตอการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก โดยใขการวเคราะหเชงเนอหา ผลการวจย 1. ผลการศกษาปจจยทสงผลตอการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก การวเคราะหขอมลสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 81 คน คดเปนรอยละ 68.64 มระดบการศกษาปวส./ปวท./อนปรญญา จ านวน 48 คน คดเปนรอยละ 40.68 และมประสบการณการท างาน 6-10 ป จ านวน 42 คน คดเปนรอยละ 35.59 การวเคราะหขอมลปจจยทสงผลตอการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญชใน

สถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก โดยรวมอยในระดบมาก ( =3.61, SD= 0.79) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา

ดานบรหารจดการ โดยรวมอยในระดบมาก ( =3.67,SD= 0.88) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา ขอทมคาเฉลยสงทสด คอ สถานศกษามการก าหนดนโยบายพสดการเงนการบญช ไวอยางชดเจน อย

ในระดบมาก ( =3.86, S.D.= 0.91) ขอทมคาเฉลยต าทสด คอ สถานศกษามงเนนใหเปดเผยนโยบาย

การบญชทชดเจน เขาใจงายตอบคลากรในสถานศกษา อยในระดบปานกลาง( =3.45, SD= 0.96)

ดานบคลากร โดยรวมอยในระดบมาก ( =3.58, SD= 0.69) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา ขอทมคาเฉลยสงทสด คอ เจาหนาทการเงนและบญชไดรบความร ความเขาใจเกยวกบขอบงคบของ



สถานศกษา อยในระดบมาก ( =3.74, SD= 0.77) ขอทมคาเฉลยต าทสด คอ เจาหนาทการเงนและ

บญชไดรบการเรยนรเกยวกบระเบยบ ค าสงและค าแนะน าของหวหนางาน อยในระดบปานกลาง ( =3.42, SD= 0.60)

ดานสถานท วสด และอปกรณ โดยรวมอยในระดบมาก ( =3.63, SD= 0.85) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา ขอทมคาเฉลยสงทสด คอ จ านวนเครองคอมพวเตอรทใชในการปฏบตงานการเงน/บญช

เพยงพอตอความตองการในการปฏบตงาน อยในระดบมาก( =3.77, SD= 0.84) ขอทมคาเฉลยต าทสด คอ สถานทปฏบตงานของทานปราศจากเสยงรบกวนเหมาะสมแกการปฏบตงาน อยในระดบปานกลาง (

=3.42, SD= 0.81)

ดานการจดสรรงบประมาณ โดยรวมอยในระดบมาก( =3.57, SD= 0.72) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา ขอทมคาเฉลยสงทสด คอ มงบประมาณในการสงเสรมการศกษาตอในระดบทสงขนในสาขา

ทเกยวของกบการปฏบตงานการเงนและบญช อยในระดบมาก ( =3.68, SD= 0.82) ขอทมคาเฉลยต าทสด คอ มงบประมาณในการซอมแซมเครองมอและอปกรณในการปฏบตงานการเงนและบญช อยในระดบ

ปานกลาง( =3.44, SD= 0.69) 2. ผลการเปรยบเทยบปจจยทสงผลตอการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก พบวา

ความคดเหนตอปจจยทสงผลในการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญช ในสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก จ าแนกตามเพศ ระดบการศกษา ประสบการณการท างาน โดยภาพรวม ไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐานการวจยทตงไว สรปและอภปรายผล จากผลการศกษา ปจจยทสงผลตอการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญชใน

สถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก โดยรวมอยในระดบมาก ( =3.61, SD= 0.79) เพราะวา ปจจยทมผลตอการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญช คอ ดานบรหารจดการ สถานศกษามการก าหนดนโยบายพสดการเงนการบญช ไวอยางชดเจน และดานสถานท วสด และอปกรณ มจ านวนเครองคอมพวเตอรทใชในการปฏบตงานการเงน/บญช เพยงพอตอความตองการในการปฏบตงาน ซงสอดคลองกบงานวจยของอมรา เพยรบชา (2557 : 53) ไดท าการศกษาเรอง ปจจยทสงผลกระทบตอการปฏบตงานตรวจสอบบญชของผสอบบญชรบอนญาตในเขตกรงเทพมหานคร ผลการศกษาพบวา ปจจยทสงผลกระทบตอการปฏบตงานตรวจสอบบญชของผสอบบญชรบอนญาตในเขตกรงเทพมหานคร พบวาในภาพรวมอยในระดบมาก

ดานบรหารจดการ โดยรวมอยในระดบมาก (x=3.67,SD= 0.88) เพราะวา สถานศกษามการก าหนดนโยบายพสดการเงนการบญช ไวอยางชดเจน และสถานศกษามนโยบายสนบสนนวสดอปกรณและครภณฑใหเพยงพอตอการปฏบตงาน ซงสอดคลองกบงานวจยของชตมา ลตระกล (2554 : 60) ได



ท าการศกษาเรอง การปฏบตงานดานการเงนและบญชขององคการบรหารสวนต าบล กรณศกษา องคการบรหารสวนต าบลวงงวใต อ าเภอดงเจรญ จงหวดพจตร ผลการวจยพบวา ปจจยทมผลตอการปฏบตงานของเจาหนาทการเงนและบญช ของในองคการบรหารสวนต าบลวงงวใต คอ ปจจยดานการบรหาร อยในระดบมาก

ดานบคลากร โดยรวมอยในระดบมาก (x =3.58, SD= 0.69) เพราะวา เจาหนาทการเงนและบญชไดรบความร ความเขาใจเกยวกบขอบงคบของสถานศกษา และเจาหนาทการเงนและบญชมแรงจงใจในการปฏบตงาน เนองจากไดรบคาตอบแทนทเปนธรรม ซงสอดคลองกบงานวจยของ พชามญช วฒนสข (2556 : 58) ไดท าการศกษาเรอง ปจจยทมผลตอปญหาและอปสรรคในการปฏบตงานของงานการเงนและบญชในสถานศกษาสงกดมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย วทยาเขตนครศรธรรมราช ผลการวจยพบวา การปฏบตงานการเงนและบญช ดานบคลากร อยในระดบมาก

ดานสถานท วสด และอปกรณ โดยรวมอยในระดบมาก (x =3.63, SD= 0.85) เพราะวามความตองการ จ านวนเครองคอมพวเตอรทใชในการปฏบตงานการเงน/บญช เพยงพอตอความตองการในการปฏบตงาน และอปกรณ เครองมอ ทตองใชในการปฏบตงานมความเหมาะสมเพยงพอ ซงสอดคลองกบงานวจยของสพฒนตรา มะโนสด (2552 : 68) ท าการศกษาวจยเรอง ปจจยทมผลตอประสทธภาพในการปฏบตงานของสวนการคลง องคการบรหารสวนต าบลในเขตอ าเภอพาน จงหวดเชยงราย ผลการวจยพบวา ดานเครองมอและอปกรณ อยในระดบมาก

ดานการจดสรรงบประมาณ โดยรวมอยในระดบมาก (x =3.57, SD= 0.72) เพราะวา มงบประมาณในการสงเสรมการศกษาตอในระดบทสงขนในสาขาทเกยวของกบการปฏบตงานการเงนและบญช และมงบประมาณในการอบรมเจาหนาทและศกษาดงานการเงนและบญช ซงสอดคลองกบงานวจยของอลณา เรองบญญา (2554 : 60) ไดท าการศกษาเรอง ปจจยทมผลกระทบตอการจดท าบญชระบบบญชเกณฑคงคางของผท าบญชสถานบรการภาครฐ ในกระทรวงสาธารณสข จงหวดปทมธาน ผลการวจยพบวา ปจจยดานงบประมาณ อยในระดบมาก การเปรยบเทยบปจจยทสงผลตอการปฏบตงานของบคลากรดานงานการเงนและบญชในสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก จ าแนกตามเพศ โดยภาพรวมและรายดาน ไมแตกตางกน เพราะวา มระบบการควบคมภายในในสถานศกษาเพอใหผปฏบตงานไดปฏบตตามระบบบญชการเงนทไดวางไวรวมถงการปฏบตตามแผนงานตามทโรงเรยนไดก าหนด จงท าใหดานเพศไมมความแตกตางกน ซงสอดคลองกบงานวจยของ ธนชพร เมฆศรนภาพงศ (2554 : 82) ไดท าการศกษาเรอง ปจจยทมผลกระทบการปฏบต งานดานบญชระบบGFMIS ของสถานศกษา อาชวศกษาจงหวดชลบร สงกดส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ผลการศกษาพบวา การเปรยบเทยบผลกระทบของการปฏบตงานดานบญชระบบ GFMIS จ าแนกตามเพศ ไมแตกตางกน จ าแนกตามระดบการศกษา โดยภาพรวม ไมแตกตางกน เมอพจารณารายดาน พบวา ดานบรหารจดการ มความแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 เพราะวา บคลากรทมระดบ



การศกษาตางกน ตางกน าแนวคด หลกการกระบวนการปฏบตงานมาใชในการปฏบตงานแตกตางกน ขาดการรวมมอกน ในการปฏบตภารกจทไดรบมอบหมายในสถานศกษา ท าใหปฏบตงานทเกยวของกบการจดการทางการเงนและบญช ไมตรงตามระเบยบ กฎเกณฑทมอย ซงสอดคลองกบงานวจยของ ฐตมา เสรมววฒนวงศ (2557 : 68) ไดท าการศกษาเรอง ปจจยทสงผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานของบคลากรฝายบญชการเงนบรษทแหงหนงในกลมธรกจพลงงาน ผลการทดสอบสมมตฐานทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา ลกษณะขอมลสวนบคคล ไดแก ระดบการศกษา ทแตกตางกนสงผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานของบคลากรฝายบญชการเงนบรษทแหงหนงในกลมธรกจพลงงานแหงหนง แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 จ าแนกตามประสบการณการท างาน โดยภาพรวมและรายดาน ไมแตกตางกน เพราะวา เปดโอกาสใหบคลากรไดใชทกษะทไดเรยนรมาในการปฏบตงาน รวมถงเปนงานทเหมาะสมกบความรความสามารถและประสบการณของบคลากร และมการจดท าคมอปฏบตงานทชดเจน จงท าใหประสบการณการท างานไมมความแตกตางกน ซงสอดคลองกบงานวจยของ อลณา เรองบญญา (2554 : 60) ไดท าการศกษาเรอง ปจจยทมผลกระทบตอการจดท าบญชระบบบญชเกณฑคงคางของผท าบญชสถานบรการภาครฐ ในกระทรวงสาธารณสข จงหวดปทมธาน ผลการวจยพบวา การเปรยบเทยบปจจยทมผลกระทบตอการจดท าบญชระบบบญชเกณฑคงคางของผท าบญชสถานบรการภาครฐ ในกระทรวงสาธารณสข จงหวดปทมธาน จ าแนกตาม ประสบการณการท างาน ไมแตกตางกน ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะเพอการน าผลการวจยไปใช 1.ดานบรหารจดการ ขอทมคาเฉลยสงทสด คอ สถานศกษามการก าหนดนโยบายพสดการเงนการบญช ไวอยางชดเจน ดงนนผบรหารตองมการก าหนดนโยบายทชดเจน ในการปฏบตงานดานการบญช ดานการเงน ดานการพสด ดานการควบคมภายในและการบรหารความเสยง และมการถายทอดนโยบายดงกลาวสผปฏบตอยางเปนรปธรรม และเปดโอกาสใหทกคนเขามามสวนรวมในการวางแนวทาง รวมทงมระบบการควบคมก ากบทมประสทธภาพ 2. ดานบคลากร ขอทมคาเฉลยสงทสด คอ เจาหนาทการเงนและบญชไดรบความร ความเขาใจเกยวกบขอบงคบของสถานศกษา ดงนนผบรหารควรสนบสนนใหบคลากรไดรบการฝกอบรมการปฏบตงานการเงนเพอเพมทกษะดานการบญช ดานการเงน ดานการพสด ดานการควบคมภายในและการบรหารความเสยง ใหกบบคลากรทปฏบตหนาทโดยจดอบรมพฒนาศกยภาพตามสวนทขาด หรออบรมพฒนาความรกอนปฏบตงาน 3. ดานสถานท วสด และอปกรณ ขอทมคาเฉลยสงทสด คอ จ านวนเครองคอมพวเตอรทใชในการปฏบตงานการเงน/บญช เพยงพอตอความตองการในการปฏบตงาน ดงนนผบรหารควรมการจดหาคอมพวเตอร วสด อปกรณ คมอทเออตอการปฏบตงานดานการบญช ดานการเงน ดานการพสด รวมถงการจดสรรบคลากรใหเหมาะกบภาระงานทไดรบ และสรางสภาพแวดลอมทเออตอการท างาน



4. ดานการจดสรรงบประมาณ ขอทมคาเฉลยสงทสด คอ มงบประมาณในการสงเสรมการศกษาตอในระดบทสงขนในสาขาทเกยวของกบการปฏบตงานการเงนและบญช ดงนนผบรหารควรสงเสรมและสนบสนนใหบคลากรศกษาตอในระดบทสงขนโดยใหทนการศกษา

ขอเสนอแนะการท าวจยครงตอไป 1. ควรท าการศกษาในประเดนเรองจรยธรรมทเกยวของและสงผลกระทบตอการปฏบตงานดานการเงนและพสด เพอใหสามารถรบทราบปญหาและแนวทางในการด าเนนงานทชดเจนมากยงขน 2. ควรท าการศกษาวจยสมรรถนะในการปฏบตงานของบคลากรในสถานศกษาในรปแบบอนเพอใหมความแตกตางกนไป กตตกรรมประกาศ ผวจยขอบกราบขอบพระคณทานอธการบดมหาวทยาลยพษณโลก ทไดสนบสนนทนวจยในครงน รวมทงผบรหาร และบคลากรดานการเงนและบญชของสถานศกษาเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ทไดอนเคราะหขอมลทเปนประโยชน เพอใหการวจยนส าเรจลลวงไดดวยด เอกสารอางอง ชตมา ลตระกล. (2554).การปฏบตงานดานการเงนและบญชขององคการบรหารสวนต าบล กรณศกษา

องคการบรหารส วนต าบลว งง ว ใต อ า เภอดงเจรญ จ งหวดพจตร. วทยานพนธ ร ฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยนเรศวร.

ฐตมา เสรมววฒนวงศ. (2557). ปจจยทสงผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานของบคลากรฝายบญชการเงนบรษทแหงหนงในกลมธรกจพลงงาน. วทยานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ธนชพร เมฆศรนภาพงศ. (2554). ปจจยทมผลกระทบการปฏบต งานดานบญชระบบGFMIS ของสถานศกษา อาชวศกษาจงหวดชลบร สงกดส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา .การศกษาคนควาอสระบรหารธรกจมหาบณฑต วชาเอกการบญช คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร.

ธานนทร ศลปจาร. (2552). การวจยและวเคราะหขอมลทางสถตดวย SPSS. พมพครงท 9กรงเทพฯ : เอส อาร พรนตง แมสโปรดกส จ ากด.

นชจร พเชฐกล.(2553). การรายงานและการวเคราะหงบการเงน.ปทมธาน : คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร.

บญชม ศรสะอาด.(2554). การวจยเบองตน. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน. พชามญช วฒนสข. (2556 : 58).ปจจยทมผลตอปญหาและอปสรรคในการปฏบตงานของงานการเงนและ

บญชในสถานศกษาสงกดมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ศรวชย วทยาเขตนครศรธรรมราช. วทยานพนธ บญชมหาบณฑต มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย.



วฒนา ศวะเกอ และคณะ.(2553). การบญชขนตน. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สมนก เออจระพงษพนธ และสมเดช โรจนครเสถยร. (2552). การบญชขนตน. กรงเทพฯ : แมคกรอ-ฮล. สพฒนตรา มะโนสด. (2552). ปจจยทมผลตอประสทธภาพในการปฏบตงานของสวนการคลงองคการ

บรหารสวนต าบลในเขตอ าเภอพาน จงหวดเชยงราย. วทยานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต (การจดการทวไป) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย.

สภาภรณ คงสวสด และพฒนพงศ สวรรณชาต. (2554). Accounting Software กบการท าบญชในยคปจจบน. วารสารนกบรหาร 31, 2 (เมษายน - มถนายน, 2554) หนา 122-126. ส านกงานศกษาธการจงหวดพษณโลก. (2559). ขอมลการศกษาของจงหวดพษณโลก. พษณโลก : ส านกงานศกษาธการจงหวดพษณโลก.

ส านกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน. (2551). พระราชบญญตโรงเรยนเอกชน พ.ศ. 2550. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค.

อมรา เพยรบชา. (2557).ปจจยทสงผลกระทบตอการปฏบตงานตรวจสอบบญชของผสอบบญชรบอนญาตในเขตกรงเทพฯ.วทยานพนธบญชมหาบณฑต มหาวทยาลยศรปทม.

อลณา เรองบญญา. (2554). ปจจยทมผลกระทบตอการจดท าบญชระบบบญชเกณฑคงคางของผท าบญชสถานบรการภาครฐ ในกระทรวงสาธารณสข จงหวดปทมธาน. วทยานพนธ บรหารธรกจมหาบณฑต มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร.



การจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปของนตบคคล ในอ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร

Accounting based on generally accepted accounting principles of Legal Entities in Muang , Kamphaengphet

เพญศร ภอทย(Pensri Phooutai) สรย วงศวณช(Suree Wongwanich)

สรศกด รชชศานต(Sirisak Ratchusannati)* อรพรรณ ศรแกว(Orrapan srikeaw) สงกดคณะบญช สาขาวชาบญช มหาวทยาลยพษณโลก

*Corresponding author. E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาการจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปของนตบคคล ในอ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร ประชากรทใชในการศกษา ไดแก ผประกอบการ และเจาหนาทบญชของบรษทและหางหนสวนนตบคคลทจดทะเบยนธรกจใหมกบส านกงานพฒนาธรกจการคาจงหวดก าแพงเพชร ในปงบการเงน พ.ศ. 2559 จ านวน 76 แหง เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถามเกยวกบการจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปของนตบคคล สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจย พบวา การจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปของนตบคคล ในอ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา การจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปทมคาเฉลยสงสด คอ ดานรายได และการจดท าบญชทมคาเฉลยต าสด คอ ดานหนสน และดานสวนของเจาของ ค าส าคญ : การจดท าบญช หลกการบญชทรบรองทวไป นตบคคล

Abstract

The research aims to study accounting practices in accordance with generally accepted accounting principles of legal entity in Muang District, Kamphaengphet Province. The populations used in this study were entrepreneur of companies and partnerships newly registered with the business development office in Khampangphet province in fiscal year 2016. The research instrument used a questionnaire on the accounting of general corporate accounting principles. The statistics in this research were the frequency, percentage, mean and standard deviation. The results showed found that the accounting according to the generally accepted accounting principles of the juristic person in Muang district. Kamphaeng Phet. Overall, is moderate. The considering each aspect found that



the accounting for the most commonly accepted accounting principles with the highest average was revenue. The lowest mean was debt and equity. Keywords : Accounting, Accounting Principles Generally, Legal Entities บทน า ตามพระราชบญญตการบญช พ.ศ.2543 ไดก าหนดความรบผดชอบของผมหนาทจดท า บญชในการจดใหมการท าบญชและงบการเงนใหถกตองตามทกฎหมายก าหนด และตามมาตรฐานการบญช ดงน ผมหนาทจดท าบญช ไดแก บคคลธรรมดา หรอหางหนสวนทมไดจดทะเบยนทประกอบธรกจ เปนผผลต ผจ าหนาย ผมไวเพอจ าหนาย ผน าเขามาในราชอาณาจกร หรอผสงออกไปนอกราชอาณาจกร ตองจดท าบญชสนคา นบแตวนทเรมตนประกอบกจการ และ หางหนสวนจ ากด หางหนสวนสามญนตบคคล บรษทจ ากด บรษทมหาชนจ ากด นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศทประกอบกจการในในประเทศไทย (ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา, 2543)

การจดท าบญชนอกจากเพอใหถกตองตามพระราชบญญตวาดวยการท าบญชของกจการตาง ๆ นน ประโยชนของการท าบญชยงชวยใหเจาของกจการสามารถควบคมรกษาสนทรพยของกจการได ท าใหทราบผลการด าเนนงานของกจการวากจการมก าไรหรอขาดทนเปนจ านวนเทาใด ชวยใหทราบฐานะการเงนของกจการวากจการมสนทรพย หนสน และทน ซงเปนสวนของเจาของกจการเปนจ านวนเทาใด ซงการด าเนนกจการทกประเภทในประเทศไทยตองจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไป โดยผประกอบกจการตองบนทกรายการทางบญชทเกยวกบรายได คาใชจาย รวมถงสนทรพย และหน ทเกดขนในรอบระยะเวลาบญช เมอสนรอบระยะเวลาบญชจะท าการปดบญชเพอแสดงผลการด าเนนงานในงบก าไรขาดทนและเพอแสดงฐานะทางการเงนของกจการในงบแสดงฐานะการเงน (บรษทชวรแทค จ ากด, 2560) ดงนน นตบคคลทประกอบกจการจงตองจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไป จากทกลาวมาจะเหนไดวาการจดท าบญชนนมความส าคญ แตในปจจบนการท าบญชกยงพบปญหามากมาย โดยขอบกพรองทพบมากทสด คอ การจดท าบญชไมครบถวน การบนทกรายการโดยไมมเอกสารทตองใชประกอบการลงบญช การแสดงรายการในงบการเงนไมสอดคลองกบบญช เปนตน ซงเปนปญหาทพบในหลาย ๆ กจการ ท าใหผประกอบกจการบางรายอาจตองประสบกบการขาดทน จนตองปดกจการได

ดวยเหตน ผศกษาจงสนใจทจะศกษาการจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปกบของนตบคคล ในอ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร หากนตบคคลมความร และเขาใจถงหลกการจดท าบญช อกทงสามารถน ามาพจารณาใหเหนถงผลการด าเนนงานทแทจรงของกจการ และสามารถปรบปรงรายการตาง ๆ ใหถกตองตามหลกการบญชทรบรองทวไปตอไป วตถประสงคของการวจย เพอศกษาการจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปของนตบคคล ในอ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร



วธด าเนนการวจย 1. ประชากรและกลมตวอยาง การวจยครงน ไดท าการศกษาจากบรษทและหางหนสวนนตบคคลทจดทะเบยนธ รกจใหมกบ

ส านกงานพฒนาธรกจการคา จงหวดก าแพงเพชร กรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงพาณชย ในปงบการเงน พ.ศ. 2559 ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร จ านวน 76 แหง โดยท าการรวบรวมขอมลกบผประกอบการ และเจาหนาทบญช

2. ตวแปรและเนอหาการวจย ตวแปรอสระ คอ ปจจยพนฐานสวนบคคลของผประกอบกจการ ไดแก เพศ อาย ระดบ

การศกษา และประสบการณในการท างาน ตวแปรตาม คอ การจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปของนตบคคล

โดยการวจยน ไดท าการศกษากรอบการจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปของนตบคคล แบงออกเปน 5 ดาน ไดแก สนทรพย หนสน สวนของเจาของ (ทน) รายได และคาใชจาย

3. เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลครงนเปนแบบสอบถามเกยวกบการจดท าบญชตาม

หลกการ บญชทรบรองทวไปของนตบคคล ในอ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร แบงออกเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ลกษณะของแบบสอบถาม

เปนแบบส ารวจรายการ (Check List) ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา และประสบการณในการท างาน ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบการจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปของนตบคคล ใน อ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร แบงออกเปน 5 ดาน คอ สนทรพย หนสน สวนของเจาของ (ทน) รายได และคาใชจาย ซงมลกษณะเปนแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ (Rating Scale) ตามแบบของลเคอรท (Likert) โดยมเกณฑการเลอกตอบและใหคะแนนดงน

5 หมายถง มระดบการปฏบตมากทสด 4 หมายถง มระดบการปฏบตมาก 3 หมายถง มระดบการปฏบตปานกลาง 2 หมายถง มระดบการปฏบตนอย 1 หมายถง มระดบการปฏบตนอยทสด

4. การสรางและหาคณภาพเครองมอ ในการสรางเครองมอเพอเกบรวบรวมขอมลครงน ผวจยไดด าเนนการตามขนตอนดงน 1. ศกษาหลกการ แนวคด และทฤษฎการจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปของนตบคคล เพอน ามาใชสรางแบบสอบถามเกยวกบการจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปของนตบคคล



2. สรางแบบสอบถามฉบบราง แลวน าแบบสอบถามเสนอผเชยวชาญ 3 คน เพอตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) น าแบบประเมนทผานการพจารณาจากผเชยวชาญ หาดชนความสอดคลอง (IOC) โดยไดคา IOC ของแบบสอบถามอยระหวาง 0.67 – 1.00 3. น าแบบสอบถามไปทดลองเกบรวบรวมขอมลกบบรษทและหางหนสวนนตบคคล ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก จ านวน 30 แหง น าผลมาวเคราะหหาความเชอมน (Reliability) แบบสอบถามทงฉบบดวยวธการของครอนบาค โดยแบบสอบถามมคาสมประสทธแอลฟา เทากบ 0.931 4. ปรบปรงแกไขแบบสอบถามตามหลกเกณฑของคณภาพเครองมอใหสมบรณทกขอ 5. สรางแบบสอบฉบบสมบรณทผานการปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ จ านวน 76 ชด

5. การเกบรวบรวมขอมล 1. สงหนงสอจากมหาวทยาลยพษณโลก เพอขอความอนเคราะหรวบรวมขอมลถงหา

หนสวนจ ากดและบรษทจ ากด ในอ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร 2. ผวจยด าเนนการเกบแบบสอบถามทงหมดจากหางหนสวนจ ากดและบรษทจ ากด ใน

อ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร โดยการลงพนทดวยตนเอง 3. แบบสอบถามทสงไปยงหนวยงาน จ านวน 76 ฉบบ ไดรบคนมาจรง จ านวน 76 ฉบบ

คดเปนรอยละ 100.00 เพอน ามาด าเนนการตรวจสอบความถกตอง สมบรณของขอมลทรวบรวมได เพอเขาสขนตอนการวเคราะหขอมล ผลการวจย

ผลการศกษาการจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปของนตบคคล ในอ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร สรปผลไดดงตารางท 1

ตาราง 1 แสดงคาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน การจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปของนตบคคล ในอ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร ในภาพรวม จ าแนกเปนรายดาน

ขอ การจดท าบญช N = 76 แปล

ความหมาย 1 ดานรายได 3.29 0.56 ปานกลาง 2 ดานรายจาย 3.25 0.71 ปานกลาง 3 ดานสนทรพย 3.24 0.73 ปานกลาง 4 ดานหนสน 3.20 0.72 ปานกลาง 5 ดานสวนของเจาของ 3.20 0.72 ปานกลาง รวมเฉลย 3.23 0.58 ปานกลาง



จากตาราง 1 พบวา การจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปของนตบคคล ในอ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา การจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปทมคาเฉลยสงสด ไดแก ดานรายได รองลงมา คอ ดานรายจาย ดานสนทรพย และการจดท าบญชทมคาเฉลยต าสด ไดแก ดานการหนสน และดานสวนของเจาของ สรปและอภปรายผล การจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปของนตบคคล ในอ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา การจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปทมคาเฉลยสงสด ไดแก ดานรายได รองลงมา คอ ดานรายจาย ดานสนทรพย และการจดท าบญชทมคาเฉลยต าสด ไดแก ดานการหนสน และดานสวนของเจาของ ดานรายได ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา การจดท าบญชทมคาเฉลยสงสด ไดแก กจการไมมการควบคมสนคาทขายไปแลวทงทางตรงและทางออม และขอทมค าเฉลยต าสด ไดแก กจการสามารถวดมลคาของจ านวนรายไดไดอยางนาเชอถอ ดานรายจาย ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา การจดท าบญชทมคาเฉลยสงสด ไดแก กจการไดรบประโยชนหรอบรการจากการจายในรอบระยะเวลาบญชหนาหรออาจจะมบางสวนไดรบประโยชนหรอบรการในปทจายเงน และขอทมคาเฉลยต าสด ไดแก กจการมการบนทกรายการคาใชจายคางจาย ดานสนทรพย ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา การจดท าบญชทมคาเฉลยสงสด ไดแก กจการมการประเมนราคาทคาดวาจะขายไดเมอสนทรพยนนหมดอายการใชงาน และขอทมคาเฉลยต าสด ไดแก กจการมการบนทกคาใชจายลวงหนา ดานหนสน ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา การจดท าบญชทมคาเฉลยสงสด ไดแก กจการมการจดท าบญชส าหรบหนสงสยจะสญ และขอทมคาเฉลยต าสด ไดแก กจการจดท างบก าไรขาดทนโดยแสดงหนสงสยจะสญเปนคาใชจายในการด าเนนงาน ดานสวนของเจาของ ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา การจดท าบญชทมคาเฉลยสงสด ไดแก ทนทเจาของกจการน ามาลงทนเปนเงนสดหรอสนทรพยอนรวมทงก าไรสทธทยงมไดแบงใหแกสวนของเจาของกจการดวย และขอทมคาเฉลยต าสด ไดแก รายไดของกจการเกดจากการขายสนคาหรอบรการอนเปนรายไดจากการด าเนนงานตามปกต ซงสอดคลองกบงานวจยของฐตพร พระโพธ (2555) ไดศกษาเปรยบเทยบหลกการบญชทรบรองทวไปกบหลกเกณฑทางภาษอากรของนตบคคลอตสาหกรรมผลตเฟอรนเจอร พบวา กจการตองจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไปและมาตรฐานการบญชทเกยวของเพอใหไดขอมลเกยวกบฐานะทางการเงน ผลการด าเนนงานอนเปนประโยชนตอผใชงบการเงนทน าไปประกอบการตดสนใจเชงเศรษฐกจ นอกจากการจดท าบญชกจการตองศกษาหลกเกณฑ วธ การและเงอนไขตาง ๆ เพอท าการปรบปรงรายการทไดบนทกไวตามหลกการบญชทรบรองทวไปใหเปนไปตามหลกเกณฑทางภาษอากรทก าหนดไวในประมวลรษฎากรเพอสามารถน าสงภาษไดอยางถกตองครบถวนตามเวลาทกฎหมายก าหนด จากการศกษา พบวา การบนทกมลคาของสนทรพยตามหลกการบญชทรบรองทวไป กจการสามารถเปลยนแปลงราคาสนทรพยใหมไดหากเหมาะสมกบกจการแตหลกเกณฑทางภาษ



อากรก าหนดใหบนทกราคาทไดสนทรพยนนมาโดยหามมใหตราคาสนทรพยเพมขน หรอปรบมลคาลดลง ส าหรบสนทรพยและหนสนทมคาหรอราคาเปนเงนตราตางประเทศคงเหลออยวนสดทายของรอบระยะเวลาบญชหลกการบญชทรบรองทวไปใหใชอตราปด ณ วนทในงบแสดงฐานะการเงน แตหล กเกณฑทางภาษอากรใหค านวณคาหรอราคาสนทรพยเปนเงนไทยตามอตราถวเฉลยทธนาคารพาณชยรบซอและใหค านวณคาหรอราคาของหนสนเปนเงนตราไทยตามอตราถวเฉลยทธนาคารพาณชยขายซงธนาคารแหงประเทศไทยค านวณไว การดอยคาของสนทรพยหลกการบญชทรบรองท วไปใหรบรก าไรขาดทนจากการดอยคาแตหลกเกณฑทางภาษอากรหาม มใหน าก าไรหรอขาดทนจากการตราคาสนทรพยมาค านวณก าไรสทธเพอเสยภาษเงนไดนตบคคล เงอนไขทางดานรายไดตามหลกการบญชทรบรองทวไปจะรบรเปนรายได เมอเปนไปตามค านยาม แตหลกเกณฑทางภาษอากรไดก าหนดใหเงนไดบางประเภทถอเปนรายไดทตองเสยภาษเงนไดนตบคคลทงทไมใชรายไดตามค านยาม เงนไดบางประเภทหลกเกณฑทางภาษอากรยกเวนใหไมตองน ามารวมค านวณก าไรสทธเพอเสยภาษ เงอนไขทางดานคาใชจายตามหลกการบญชทรบรองทวไปจะรบรเปนคาใชจายได เมอเปนไปตามคานยามและมหลกฐานสนบสนนการลงบญชแตหลกเกณฑทางภาษอากรไดจากการหกรายจายบางประเภทตองเปนไปตามหลกเกณฑทก าหนด รายจายบางประเภทถกหามไมใหหกจากเงนไดและรายจายบางประเภทหลกเกณฑทางภาษอากรยอมใหหกเพมขนได และงานวจยของพจน วร ศทธากร (2558) ไดศกษาขอแตกตางระหวางหลกการบญชกบกฎหมายภาษอากร : ประเดนส าคญทควรรกอนใชมาตรฐานการบญชฉบบท 12 พบวา การจดท าบญชและน าเสนองบการเงน ตองอยภายใตกรอบของแมบทการบญชและมาตรฐานการบญชฉบบตางๆ โดยเนนทการรบรรายการและวดมลคา สวนการค านวณก าไรสทธเมอสนรอบระยะเวลาบญชเพอเสยภาษเงนไดนตบคคลนน ตองท าตามเงอนไขทบญญตไวในประมวลรษฎากร ซงเงอนไขในการน ารายไดและรายจายมาค านวณเพอเสยภาษนนมหลายประเดนทขดแยงกบการบนทกบญชของกจการทไดจดท าขนตามหลกบญช ท าใหความแตกตางระหวางบญชกบภาษมอยทงในยอดรายไดและรายจาย ยอดคงเหลอของสนทรพยและหนสน ดงนนเมอกจการจะค านวณก าไรสทธเพอเสยภาษจงตองปรบปรงยอดตามบญชใหเปนไปตามเงอนไขทบญญตไวในประมวลรษฎากรกอน จงจะน าก าไรทไดปรบปรงใหเปนไปตามทกฎหมายภาษอากรก าหนดไปค านวณภาษเงนไดนตบคคล และความแตกตางทกลาวมามทงความแตกตางถาวรซงจะมผลกระทบตอการค านวณก าไรสทธทางภาษในปปจจบนเทานน และความแตกตางชวคราวทจะยงมผลกระทบคงคางอยในงบแสดงฐานะการเงนไปจนกวาสาเหตของความแตกตางนนจะหมดไป ซงความแตกตางชวครานเปนประเดนทตองศกษาใหดเพราะกจการอาจตองรบรหนสนภาษเงนไดรอการตดบญช หรอ สนทรพยภาษเงนไดรอการตดบญช ตามมาตรฐานการบญชฉบบท 12 (ปรบปรง 2557) เรอง ภาษเงนได ทมผลบงคบใชแลว เนอหาในบทความนไมใชความแตกตางทงหมดทมอย แตเปนการจดประกายใหนกบญชหนมาใหความสนใจและศกษากฎหมายภาษอากรใหมากขน เพอสามารถน ามาตรฐานการบญชฉบบท 12 (ปรบปรง 2557) เรอง ภาษเงนได ไปใชในกจการไดอยางเหมาะสม



ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะสงทเกยวของกบผลการวจย 1. กจการควรสนบสนนใหพนกงานไดรบการอบรมเกยวกบมาตรฐานการบญชรวมทงหลกเกณฑ

วธการและเงอนไขตามประมวลรษฎากรเพอใหพนกงานไดรบความรและขาวสารใหม ๆ เพอน ามาปฏบตงานไดอยางถกตอง

1.2 หากรายการทตองบนทกมความสอดคลองกนระหวางหลกการบญชทรบรองทวไปกบหลกเกณฑทางภาษอากร กจการควรบนทกบญชใหสอดคลองกบประมวลรษฎากร เพราะจะเปนการประหยดเวลาและคาใชจายในการจดท า บญชและไมท า ใหงบการเงนของกจการแสดงฐานะการเงนและผลการด าเนนงานแตกตางจากทควรจะเปน

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. ควรศกษาปญหาและอปสรรคทเกดขนจากการจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไป

2. ควรศกษาเกยวกบการจดท าบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไป โดยเปรยบเทยบกบกจการตาง ๆ ในระดบมหภาค เพอใหเหนถงความแตกตางของการจดท าบญชของแตละกจการ และยงสามารถน าไปเปนขอมลในการปรบปรงกจการตอไปในอนาคต กตตกรรมประกาศ ผวจยขอบกราบขอบพระคณทานอธการบดมหาวทยาลยพษณโลก ทไดสนบสนนทนวจยในครงน รวมทงผประกอบกจการบรษทและหางหนสวนนตบคคลทจดทะเบยนธรกจใหมกบส านกงานพฒนาธรกจการคา จงหวดก าแพงเพชร ทไดอนเคราะหขอมลทเปนประโยชน เพอใหการวจยนส าเรจลลวงไดดวยด เอกสารอางอง บรษทชวรแทค จ ากด. (2560). การบญชส าหรบผประกอบการ. สบคนเมอวนท 7 มกราคม 2561 จาก

http://www.accountancy.in.th/blog/. พจน วรศทธากร. (2558). ขอแตกตางระหวางหลกการบญชกบกฎหมายภาษอากร : ประเดนส าคญทควร

รกอนใชมาตรฐานการบญชฉบบท 12. การคนควาอสระ. บญชมหาบณฑต, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรกจบณฑต.

ฐตพร พระโพธ. (2553). เปรยบเทยบหลกการบญชทรบรองทวไปกบหลกเกณฑทางภาษอากรของนตบคคลอตสาหกรรมผลตเฟอรนเจอร. การคนควาอสระ. บญชมหาบณฑต , บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรปทม.

ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา. (2543). พระราชบญญตการบญช พ.ศ.2543. กรงเทพฯ : ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา.



ความพงพอใจในอาชพต ารวจ กรณศกษาส านกงานต ารวจภธร จงหวดพษณโลก Satisfaction in the Police Career : Case Study Phitsanulok

Provincial Police. กฤษณ ภรพงศ(Kris puripong)* ธเนศพล อนทรจนทร(Tanechpol Injun)

วรณฐ โรจนประภา(Weeranut Rojanaprapa) สมคด ศรสงห(Somkit Srising) สงกดคณะรฐประศาสนศาสตร สาขาวชารฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยพษณโลก

*Corresponding author. E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาความพงพอใจในอาชพของขาราชการต ารวจ กรณศกษาส านกงานต ารวจภธร จงหวดพษณโลก ใน 3 ดาน คอ ดานการเลอนต าแหนง ดานคณภาพและความรสกทมตองานทรบผดชอบ และดานความกาวหนาในอาชพ กลมตวอยาง คอ ขาราชการต ารวจ จ านวน 323 ราย เครองมอทใชรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถาม และวเคราะหขอมลดวยคาความถ คารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา กลมตวอยางมความพงพอใจในอาชพของข าราชการต ารวจ

ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง ( = 3.35, SD = 0.506) ค าส าคญ : ความพงพอใจ อาชพขาราชการต ารวจ ต ารวจภธร จงหวดพษณโลก

Abstract This research aims to study the opinion to satisfaction of the police : case

Study Phitsanulok Provincial Police. in 3 aspects, preferment, quality and sense of responsibility and career advancement. The samples were 323 policeman. The research instrument used the questionnaire. The statistics analyzed the frequency, percentage, mean and standard division. The results showed that the samples have

satisfaction in police career. Overview, were at the middle level. ( = 3.35, SD = 0.506) Keywords : Satisfaction, The Police Career, Phitsanulok Provincial Police บทน า

ภารกจของส านกงานต ารวจแหงชาตในการควบคมสงคมและบรการประชาชนนนมความส าคญยงตอความมนคงของชาต บานเมอง และความมเสถยรภาพของรฐบาล ดงนนงานต ารวจถอวามความส าคญ เพราะเปนการเรมตนทสามารถใหความยตธรรม และการใหบรการงานตาง ๆ แกประชาชนได ปจจบนสภาวการณตาง ๆ ทเปลยนแปลงไป ทงดานสภาพแวดลอมของสงคมเศรษฐกจ การเมอง และทเกยวของกบต ารวจโดยตรงคอปญหาอาชญากรรมในรปแบบตาง ๆ ทเกดขนกบประชาชน



อาชพของขาราชการต ารวจในเชงอดมคตนน มลกษณะทตองเสยงและตองอทศตวเองสงตองมความตนตวอยตลอดเวลาในการปองกนหรอแกไขปญหาทอาจเกดขนไดในทกเวลา ซงการวนจฉยด าเนนการใด ๆ ของต ารวจโดยทงทตนเองไมไดมสวนไดสวนเสยกอาจสรางความไมพงพอใจใหกบคกรณไดเสมอ การทขาราชการต ารวจโดยเฉพาะขาราชการต ารวจชนสญญาบตรจะปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพนน ขวญและก าลงใจในการปฏบตงานของขาราชการต ารวจตลอดจนการทจะตองมระบบบรหารงานบคคลทเหมาะสมเพอสนบสนนจงเปนเรองทมความส าคญเปนอยางมาก ปญหาดานการบรหารทรพยากรบคคลของส านกงานต ารวจแหงชาต เปนปญหาทส านกงานต ารวจแหงชาตก าหนดเปนแผนส าคญอนหนงของการปฏรประบบราชการ คอ แผนการปรบเปลยนระบบการบรหารงานบคคล เนองจากทผานมาการบรหารงานบคคลของสวนราชการและจงหวดยงขาดระบบและกลไกทเหมาะสม และมคณภาพในการคดเลอกบคคล (ส านกงานต ารวจแหงชาต, 2559)

ดงนน การทจะใหขาราชการต ารวจทกนายทปฏบตภารกจตาง ๆ ใหส าเรจลลวงอยางมประสทธภาพ ตามนโยบายของส านกงานต ารวจแหงชาตแลว ยงตองมการพจารณาปรบโครงสรางเงนเดอนขาราชการต ารวจ เพอพฒนาความกาวหนาในอาชพของขาราชการต ารวจตระเวนชายแดนมความกาวหนาและมนคงในงานดวยคาตอบแทนท เพยงพอ จากเหตผลดงกลาวผวจย จงสนใจทจะศกษาระดบความกาวหนาในอาชพของขาราชการต ารวจ กรณศกษาส านกงานต ารวจภธร จงหวดพษณโลก เพอใชเปนขอมลพนฐานในการปรบปรง และพฒนาความกาวหนาและมนคงในการท างานของขาราชการต ารวจตอไปในอนาคต วตถประสงคของการวจย

เพอศกษาความพงพอใจในอาชพของขาราชการต ารวจ กรณศกษาส านกงานต ารวจภธร จงหวดพษณโลก วธด าเนนการวจย

1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยน คอ ขาราชการต ารวจ ในส านกงานต ารวจภธร จงหวดพษณโลก

จ านวนทงหมด 1,694 คน (ต ารวจภธรจงหวดพษณโลก, 2559) กลมตวอยาง ขาราชการต ารวจ จ านวน 323 คน ซงไดมาโดยใชตารางก าหนดขนาดกลมตวอยางของตารางเครจซและมอรแกน (Krejcie; & Morgan. 1970) และใชวธการเลอกกลมตวอยางแบบสมอยางงาย (Sample Random Sampling)

2. ตวแปรและเนอหาการวจย ตวแปรอสระ ไดแก อาย สถานภาพ วฒการศกษา ระดบชนยศ ระยะเวลาในการปฏบตงาน

ลกษณะงานทปฏบต เงนเดอนปจจบน



ตวแปรตาม คอ ความพงพอใจในอาชพของขาราชการต ารวจโดยมกรอบเนอหาการด าเนนงานวจย แบงออกเปน 3 ดาน ไดแก ดานการเลอนต าแหนง ดานคณภาพและความรสกทมตองานทรบผดชอบ และดานความกาวหนาในอาชพ

3. การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลโดยมขนตอน ดงน 1. ท าหนงสอจากมหาวทยาลยพษณโลก ขอความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมล และน าแบบสอบถามพรอมหนงสอถงผก ากบการส านกงานต ารวจภธร จงหวดพษณโลก เพอขออนญาตและขอความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมล 2. ชแจงใหทราบถงวธการและวตถประสงคของการท างานวจยในครงน แลวน าแบบสอบถามเกบรวบรวมขอมลกบขาราชการต ารวจ จ านวน 323 คน 3. ตรวจสอบความครบถวนและถกตองของขอมลทรวบรวมไดในแบบสอบถาม เพอเตรยมการวเคราะหขอมลในขนตอไป

4. เครองมอทใชในการวจย ผวจยไดท าการสรางแบบสอบถามเพอศกษาความพงพอใจในอาชพของขาราชการ

ต ารวจ ตามขนตอน ดงน 1. ทบทวนเอกสารงานวจยทเกยวของ เกยวกบแนวคดความกาวหนาในอาชพของขาราชการต ารวจ 2. ก าหนดเนอหาและตวแปรของค าถามในแบบสอบถาม

3. น าแบบสอบถาม ใหผเชยวชาญจ านวน 3 ทาน ท าการตรวจสอบความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity) และน ามาหาคาความสอดคลองระหวางขอค าถามกบวตถประสงค (IOC) โดยไดคา IOC ของแบบสอบถามระหวาง 0.67 - 1.00 แลวท าการปรบปรงขอความในแบบสอบถามใหมความถกตองและเหมาะสมตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ 4. น าแบบสอบถามไปทดสอบ (Try Out) จ านวน 30 คน เพอหาคาความเชอมน (Reliability) แบบสอบถามกบกลมขาราชการต ารวจ ส านกต ารวจภธรภาค 6 จงหวดพษณโลก ทม

ลกษณะคลายคลงกบกลมตวอยาง โดยใชวธการค านวณสมประสทธแอลฟา (α - Coefficient) ดวยวธค

รอนบค (Cronbach’s Alpha)ไดคาแอลฟา (α) เทากบ 0.8517 5. การวเคราะหขอมล การวจยน ไดด าเนนการวเคราะหขอมลทรวบรวมไดจากแบบสอบถามประกอบ ดวย

2 สวน ดงน สวนท 1 การวเคราะหขอมลสถานภาพสวนบคคล ไดแก อาย สถานภาพ วฒการศกษา ระดบชนยศ ระยะเวลาในการปฏบตงาน ลกษณะงานทปฏบต และเงนเดอน โดยใชคาความถ และคารอยละ



สวนท 2 การวเคราะหความพงพอใจในอาชพของขาราชการต ารวจ ซงในสวนลกษณะของ

แบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ (Rating Scale) ตามแบบของ (Likert Scale) (ธานนทร ศลปจาร, 2550 : 75) ดงน ระดบ 5 หมายถง มความพงพอใจมากทสด ระดบ 4 หมายถง มความพงพอใจมาก ระดบ 3 หมายถง มความพงพอใจปานกลาง ระดบ 2 หมายถง มความพงพอใจนอย ระดบ 1 หมายถง มความพงพอใจนอยทสด

การแปลผลระดบความคดเหนของกลมตวอยางเกยวกบความพงพอใจในอาชพของขาราชการต ารวจ โดยใชการวเคราะหดวยคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน และพจารณาคาเฉลยตามเกณฑทก าหนดไว ดงน (ธานนทร ศลปจาร, 2552 : 75)

คะแนนเฉลย 4.21 – 5.00 แปลความวา มความพงพอใจมากทสด คะแนนเฉลย 3.41 – 4.20 แปลความวา มความพงพอใจมาก คะแนนเฉลย 2.61 – 3.40 แปลความวา มความพงพอใจปานกลาง คะแนนเฉลย 1.81 – 2.60 แปลความวา มความพงพอใจนอย คะแนนเฉลย 1.00 – 1.80 แปลความวา มความพงพอใจนอยทสด

ผลการวจย

ผลการศกษาความพงพอใจในอาชพของขาราชการต ารวจ กรณศกษาส านกงานต ารวจภธร จงหวดพษณโลก สามารถสรปไดดงน

1. การวเคราะหขอมลสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมอายระหวาง 41 – 50 ป จ านวน 141 ราย คดเปนรอยละ 43.54

มสถานภาพสมรสและอยดวยกน จ านวน 249 ราย คดเปนรอยละ 77.21 มการศกษาอยในระดบปรญญาตร จ านวน 280 ราย คดเปนรอยละ 86.74 มระดบยศจาสบต ารวจ - ดาบต ารวจ จ านวน 176 ราย คดเปนรอยละ 54.42 มระยะเวลาในการปฏบตงานมากกวา 15 ป จ านวน 164 ราย คดเปนรอยละ 50.69 มลกษณะงานทปฏบต กองรอยปฏบตการ จ านวน 184 ราย คดเปนรอยละ 60.21 มเงนเดอน 10,000 – 15,000 บาทบาท จ านวน 101 ราย คดเปนรอยละ 31.30

2. การวเคราะหขอมลความพงพอใจในอาชพของขาราชการต ารวจ ส านกงานต ารวจภธร จงหวดพษณโลก พบวา

2.1 ดานการเลอนต าแหนง กลมตวอยางมความพงพอใจโดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง

( = 3.36 , SD = 0.376) เมอพจารณาเปนรายขอ สามารถเรยงล าดบประเดนทมคาเฉลยความพงพอใจจากมากไปหานอย ดงน 1) การเลอนต าแหนงจากระบบการพจารณาตามคณสมบตทวไปในการแตงตง



เลอนต าแหนงอยางครบถวน ( = 3.39 , SD = 0.411) อยในระดบปานกลาง 2) การน าผลการประเมนการปฏบตงานตามหลกเกณฑทส านกงานต ารวจแหงชาตก าหนดไวมาเปนเกณฑการพจารณา โดยมการพจารณาจากความอาวโส พจารณาจากความประพฤตและประวตการรบราชการประกอบกน และพจารณา

จากประสบการณความช านาญทไดปฏบตมา ( = 3.37 , SD = 0.472) อยในระดบปานกลาง 3) การทขาราชการต ารวจทกคนมโอกาสเทาเทยมกน ทจะไดรบการพจารณาอยางเทยงธรรมไมมการแทรกแซง ฝาก

ฝงจากผมอทธพล พอคา นกธรกจ หรอขาราชการชนผใหญ ( = 3.35 , SD = 0.412) อยในระดบปานกลาง 4) การพจารณาการเลอนต าแหนงตามความเหมาะสมกบต าแหนง โดยการค านงถงผลประโยชนของ

องคกรและประสทธภาพการท างาน ( = 3.34 , SD = 0.521) อยในระดบปานกลาง และ 5) การพจารณาถงความรความสามารถโดยน าการประเมนจากผลการฝกอบรมในหลกสตรทเกยวของมาพจารณา

ดวย ( = 3.33 , SD = 0.388) อยในระดบปานกลาง 2.2 ดานคณภาพและความรสกทมตองานทรบผดชอบ กลมตวอยางมความพงพอใจโดย

ภาพรวมอยในระดบปานกลาง ( = 3.35 , SD = 0.667) เมอพจารณาเปนรายขอ สามารถเรยงล าดบประเดนทมคาเฉลยความพงพอใจจากมากไปหานอย ดงน 1) มการสรางความรวมมอจากเพอนรวมงาน

เพอใหสามารถท าใหไดอยางมประสทธภาพ ( = 3.40 , SD = 0.612) อยในระดบปานกลาง 2) งานท

ไดรบมอบหมายใหท าในปจจบนเปนงานทมคณคา และมความทาทาย ( = 3.35 , SD = 0.569) อยใน

ระดบปานกลาง 3) การสรางขวญและก าลงใจในการท างาน ( = 3.33 , SD = 0.712) อยในระดบปานกลาง และ 4) การสงเสรมใหเกดการแสวงหาวธการ ความร และทกษะทน ามาปรบปรงการท างาน

ใหดขนตลอดเวลา ( = 3.33 , SD = 0.688) อยในระดบปานกลาง 2.3 ดานความกาวหนาในอาชพ กลมตวอยางมความพงพอใจโดยภาพรวมอยในระดบ

ปานกลาง ( = 3.34, SD = 0.453) เมอพจารณาเปนรายขอ สามารถเรยงล าดบประเดนทมคาเฉลยความพงพอใจจากมากไปหานอย ดงน 1) การไดรบโอกาสในการอบรมเพมพนความรและทกษะในการ

ปฏบตงาน ( = 3.38, SD=0.621) อยในระดบปานกลาง 2) ต าแหนงและชนยศทไดรบปจจบนเมอเทยบ

กบระยะเวลาในการรบราชการมความเหมาะสม ( = 3.36, SD=0.533) อยในระดบปานกลาง 3) หนวยงานใหหลกประกนในการท างาน และคมครองแกผปฏบตงานเปนอยางดไมเปนอปสรรคตอการ

ด าเนนชวตและครอบครว ( = 3.34, SD=0.561) อยในระดบปานกลาง 4) ไดรบเงนเดอนและ

ความกาวหนาเหมาะสมกบความรและความสามารถ ( = 3.32, SD=0.529) อยในระดบปานกลาง และ 5) การเลอนยศต าแหนงและหนาทการงานสงขนในหนวยงานทปฏบตอยมความเหมาะสมกบอายราชการ (

= 3.31, SD=0.462) อยในระดบปานกลาง สรปและอภปรายผล

จากผลการวจยพบวา กลมตวอยางมความคดเหนวาดานทมคาเฉลยอยในระดบปานกลาง สงทสด คอ ดานการเลอนต าแหนง มความกาวหนา โดยรวมอยในระดบปานกลาง และมการก าหนดเกณฑ



การพจารณาเลอนต าแหนง โดยมการน าความสมพนธสวนตว เชน ญาตพนอง พวกพอง ความมกคนสวนตว มาเปนเกณฑการพจารณาเดดขาด พจารณาตามคณสมบตทวไปในการแตงตงเลอนต าแหนงอยางครบถวน มการผลการประเมนการปฏบตงานตามหลกเกณฑทส านกงานต ารวจแหงชาตก าหนดไวมาเปนเกณฑการพจารณา พจารณาจากความอาวโส คอ ผทมยศสงกวาหรออายราชกการระยะเวลาด ารงต าแหนงเปนสวน พจารณาจากความประพฤตและประวตการรบราชการประกอบกน และประสบการณความช านาญทไดปฏบตมา ซงมความสอดคลองกบงานวจยเรองระบบการจ าแนกต าแหนงและคาตอบแทนในการบรหารทรพยากร ซ งพบวา การเลอนต าแหนงไดน าหลกการบรหารผลการป ฏบต งาน (Performance Management) ไดใหความส าคญกบผลการปฏบตงานของแตละคนในองคการ จะชวยท าใหเกดเปาหมายน าไปสความความส าเรจ และงานวจยนไดมขอเสนอแนะใหหนวยงานมการประเมนเลอนขน 360 องศา เปนกระบวนการประเมนประสทธภาพ โดยใหหวหนางาน เ พอนรวมงาน ผใตบงคบบญชา และการประเมนตนเอง (ศวลย สรโรจนบรรกษ, 2556) และณฐวฒน จ าปาสาร (2553) ไดกลาวไววา ควรใหเกดความเทาเทยมและเปนธรรมแกขาราชการต ารวจชนประทวนในดานตางๆ เชน คาตอบแทนพเศษควรเทาเทยมกนทงภายในและระหวางหนวยงาน การพจารณาคาตอบแทน การเลอนขนเงนเดอน ตองพจารณาดวยความเปนธรรม ไมเลอกปฏบต และควรใหความส าคญกบผปฏบตหนาททก ๆ ระดบอยางเทาเทยมกน ขอเสนอแนะในเชงนโยบาย

ส านกงานต ารวจแหงชาต และส านกงานต ารวจภธร จงหวดพษณโลก สามารถน าผลจากวจยไปใชในการก าหนดนโยบายและแผนการพฒนาขาราชการต ารวจ ในดานการเลอนต าแหนงทควรเนนหลกธรรมาภบาล มความยตธรรม โปรงใส และตรงไปตรงมา และในการพฒนาคณภาพและความรสกทมตองานทรบผดชอบ ควรเนนการสรางขวญและก าลงใจในการท างาน และสงเสรมใหขาราชการต ารวจไดแสวงหาวธการ ความร และทกษะทน ามาปรบปรงการท างานใหดขน และดานความกาวหนาในอาชพ ควรก าหนดเกณฑการเลอนต าแหนงและเพมเงนเดอนทมความสอดคลองกบความร ความสามารถ และอายงานของขาราชการต ารวจ ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

1. ควรมการศกษาเรอง ความกาวหนาในอาชพของขาราชการต ารวจ ในหนวยงานของจงหวดอนๆ เพอมาใชเปนแนวทางในการพฒนาความกาวหนาในอาชพของขาราชการต ารวจใหเกดประสทธภาพและประสทธผล

2. ควรมการศกษาเกยวกบปญหา และอปสรรคทมตอความกาวหนาในอาชพของขาราชการ เพอเปนแนวทางและมาตรการในการปรบปรงแกไขใหดยงขน

3. ควรมการศกษาความสมพนธระหวางความพงพอใจในอาชพต ารวจกบประสทธผลของการปฏบตงาน



กตตกรรมประกาศ ผวจยขอบกราบขอบพระคณทานอธการบดมหาวทยาลยพษณโลก ทไดสนบสนนทนวจยในครงน

รวมทงผก ากบการ และขาราชการต ารวจ ส านกงานต ารวจภธร จงหวดพษณโลก ทไดอนเคราะหขอมลทเปนประโยชน เพอใหการวจยนส าเรจลลวงไดดวยด เอกสารอางอง ณฐวฒน จ าปาสาร. (2553). ก าลงขวญในการปฏบตงานของขาราชการต ารวจชนประทวน:กรณศกษา

สถาน ต ารวจนครบาลบางเขน. สารนพนธ รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต คณะศลปะศาสตร มหาวทยาลย

เกรก. ต ารวจภธรจงหวดพษณโลก. (2559). สถานภาพก าลงพลต ารวจภธรจงหวดพษณโลก. สบคนเมอวนท 12

เมษายน พ.ศ.2560 จาก https://sites.google.com/site/phitlokpol2016/about. ธานนทร ศลปจาร. (2550). การวจยและวเคราะหขอมลทางสถตดวย SPSS. กรงเทพฯ: วอนเตอรพรนทร. ศวลย สรโรจนบรรกษ. (2556). ระบบการจ าแนกต าแหนงและคาตอบแทนในการบรหารทรพยากร.วารสาร

วทยบรการ มหาวทยาลยสงขลานครนทร ปท 24 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม 2556. ส านกงานต ารวจแหงชาต. (2559). แผนปฏบตราชการส านกงานต ารวจแหงชาต ประจ าปงบประมาณ พ.ศ.

2559. กรงเทพฯ : ส านกงานต ารวจแหงชาต. Krejcie, R.V., & Morgan, D.W. (1970). Determining Sample Size for Research Activities.

Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610



ประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของผบรหารเทศบาลต าบล ในจงหวดพษณโลก

The Efficiency Performance of Management of Administrator in the Sub district Municipalities, Phitsanulok Province.

ประเชญ ตรเนตร(Prachern Tinatre)* กรรณสทธ สะและนอย(Kannasit Salaenoi) เตมศกด สวรรณศกด(Termsak Suwannasak) ประมวล สวรรณศร(Pramual Suwannasri)

สงกดคณะรฐประศาสนศาสตร สาขาวชารฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยพษณโลก *Corresponding author. E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลกใน 7 ดาน คอ ดานการวางแผน ดานการจดองคกร ดานการบรรจแตงตง ดานการสงการ ดานการประสานงาน ดานการรายงาน และดานงบประมาณ กลมตวอยางในการวจย ไดแก ผบรหารเทศบาล และผอ านวยการกอง สงกดเทศบาลต าบล จ านวน 125 คน เครองมอทใชรวบรวมขอมล แบบสอบถามเพอศกษาประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของผบรหารเทศบาลต าบล สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา ประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวด

พษณโลก ภาพรวมอยในระดบมาก ( = 3.68 , S.D. = 0.245) ค าส าคญ : ประสทธภาพการปฏบตงาน บทบาทหนาทของผบรหาร เทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก

Abstract This research aims to study the efficiency performance of management of

administrator in the sub district municipalities, Phisanulok Province. In 7 aspects, planning. organizing, appointment, command, coordination, report and budget. The samples used in this research includes administrators and directors 125 people. The research instrument used questionnaire for study the efficiency performance of management of administrator. The statistics used the frequency, percentage, mean, standard division. The results showed that the efficiency performance of management of administrator in

the sub district municipalities, Phisanulok Province. Overview. were at high level ( = 3.68 , SD = 0.245). Keywords: The Efficiency Performance, Performance Management of Administrator, Sub District Municipalities Phitsanulok Province



บทน า เทศบาลเปนการปกครองทองถนรปแบบหนงทมฐานะเปนนตบคคลและมอสระในการปกครอง

ตนเอง มหนาทการด าเนนงานเชนเดยวกนกบหนวยงานการปกครองสวนทองถนอนๆ ในปจจบนสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจของโลก มการเปลยนแปลงทส าคญอยางรวดเรวอยตลอดเวลา และมความสลบซบซอนมากกวาอดตทผานมาท าใหองคกรภาครฐและเอกชนมการแขงขนกนรนแรงมากขน และเทศบาลต าบล มอ านาจหนาทในการบรหารงบประมาณ ซงกเปนหนาทอกดานหนงทองคการบรหารสวนต าบลไดรบมอบหมายใหมอ านาจหนาทในการด าเนนการ ตามมาตรา 32 (2) และยงมอ านาจหนาทอนๆ ทเออตอการแกปญหาฉบบตางๆ ดงน พระราชบญญตสภาต าบลและองคการบรหารสวนต าบล พ.ศ. 2537 มาตรา 66 องคการบรหารสวนต าบลมอ านาจหนาทในการพฒนาต าบล ทงในดานเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 มาตรา 23 ก าหนดใหองคการบรหารสวนต าบลมรายไดจากภาษอากร คาธรรมเนยม มาตรา 28 ก าหนดใหองคการบรหารสวนต าบลบรหารรายรบ มาตรา 30 (4) (สนอง บญเพม และคณะ, 2556) ซงสภาพการด าเนนงานของเทศบาลต าบล อาจจะเกดปญหาตางๆ ทสงผลกระทบตอองคกรของตนและสงคมทงในดานการบรหารดานการจดเกบรายได ปญหาดานการเงนและบญช ปญหาการจดซอจดจางไมเปนไปตามระเบยบ เกดความไมโปรงใส เจาหนาทไมมความเขาใจในการปฏบตงาน ดงนนผทมสวนเกยวของจงตองใหความส าคญกบประสทธภาพการบรหารงาน เพอใหการใชงบประมาณกอใหเกดประโยชนสงสดกบประชาชนใหมากทสด (ชษณชา บญเครอบ. 2551 : 1-3)

ผวจยจงเลงเหนวา การด าเนนงานวจยเพอประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทคณะผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก จะชวยใหสามารถน าผลทไดจากการศกษาไปใชประโยชนในการพฒนาการบรหารของเทศบาล เพอมงสความเปนเลศของหนวยงานตอไป วตถประสงคของการวจย

เพอการศกษาประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก วธด าเนนการวจย

1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรในงานวจยน ไดแก ผบรหาร และผอ านวยการกอง สงกดเทศบาลต าบล ในจงหวด

พษณโลก รวมทงสน 180 คน กลมตวอยางทใชศกษาและรวบรวมขอมล ไดแก ผบรหารเทศบาล และผอ านวยการกอง สงกด

เทศบาลต าบล โดยใชสตรของTaro Yamane ทระดบความเชอมน 95 % ไดกลมตวอยาง จ านวน 125 คน



2. ตวแปรและเนอหาการวจย ตวแปรตน ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ต าแหนงทางสงคม และประสบการณในการท างาน

ตวแปรตาม ไดแก ประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก

โดยงานวจยไดศกษาตามกรอบการด าเนนงานของเทศบาลต าบล จ าแนกได 7 ดาน ไดแกดานการวางแผน ดานการจดองคกร ดานการบรรจแตงตง ดานการสงการ ดานการประสานงาน ดานการรายงาน และดานงบประมาณ

3. การสรางเครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชรวบรวมขอมลในการศกษาครงน ไดแก แบบสอบถามเพอศกษาประสทธภาพการ

ปฏบตงานตามบทบาทหนาทของผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก โดยมขนตอนการด าเนนงาน ดงน 1. ทบทวนเอกสารงานวจยทเกยวของ ศกษาจากแนวคดเกยวกบประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก จากต ารา วารสาร ผลงานวจย และเอกสารตางๆ ทเกยวของ 2. ก าหนดเนอหาและตวแปรของค าถามในแบบสอบถาม ทไดจากการทบทวนเพอสรางแบบสอบถามใหครอบคลมเนอหาในเรองทตองการศกษา และมลกษณะทผตอบใหขอเทจจรงในการตอบได 3. น าแบบสอบถาม ใหผเชยวชาญจ านวน 3 ทาน ท าการตรวจสอบความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity) และน ามาหาคาความสอดคลองระหวางขอค าถามกบวตถประสงค (IOC) โดยไดคา IOC ของแบบสอบถามระหวาง 0.67 - 1.00 แลวท าการปรบปรงขอความในแบบสอบถามใหมความถกตองและเหมาะสมตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ 4. น าแบบสอบถามไปทดสอบ (Try Out) จ านวน 30 คน เพอหาคาความเชอมน

(Reliability) แบบสอบถามกบกลมตวอยางทดลอง โดยใชวธการค านวณสมประสทธแอลฟา (α -

Coefficient) ดวยวธครอนบค (Cronbach’s Alpha)ไดคาแอลฟา (α) เทากบ 0.8341

4. การวเคราะหขอมล การวจยน ไดด าเนนการวเคราะหขอมลทรวบรวมไดจากแบบสอบถามประกอบ ดวย 2 สวน ดงน สวนท 1 ขอมลสวนบคคล ค าถามในสวนนส าหรบรวบรวมขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ต าแหนงทางสงคม ประสบการณในการท างาน ลกษณะของค าถามเปนแบบปลาย เปดหลายตวเลอก ใชความถ และคารอยละในการวเคราะห

สวนท 2 ประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก จ าแนกได 7 ดาน ซงในสวนลกษณะของแบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating



Scale) ตามแบบของ (Likert Scale) ม 5 ระดบ โดยแตละระดบมเกณฑการใหคะแนนดงน (ธานนทร ศลปจาร, 2550: 75) ระดบ 5 หมายถง มความกาวหนามากทสด ระดบ 5 หมายถง มประสทธภาพมากทสด ระดบ 4 หมายถง มประสทธภาพมาก ระดบ 3 หมายถง มประสทธภาพปานกลาง ระดบ 2 หมายถง มประสทธภาพนอย ระดบ 1 หมายถง มประสทธภาพนอยทสด

การแปลผลระดบความคดเหนของกลมตวอยางเกยวกบประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก โดยจะพจารณาจากคาเฉลย ตามเกณฑทก าหนดไว ดงน

คะแนนเฉลย 4.21 – 5.00 แปลความวา มประสทธภาพมากทสด

คะแนนเฉลย 3.41 – 4.20 แปลความวา มประสทธภาพมาก คะแนนเฉลย 2.61 – 3.40 แปลความวา มประสทธภาพ

ปานกลาง คะแนนเฉลย 1.81 – 2.60 แปลความวา มประสทธภาพนอย คะแนนเฉลย 1.00 – 1.80 แปลความวา มประสทธภาพนอย

ทสด สวนท 3 ความคดเหนและขอเสนอแนะในการพฒนาประสทธภาพการปฏบตงานตาม

บทบาทหนาทของผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก ผลการวจย 1. ผลการการศกษาประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก สามารถสรปไดดงน 1.1 ผลการวเคราะหขอมลสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศชาย มจ านวน 152 ราย คดเปนรอยละ 84.40 และเพศหญง มจ านวน 28 ราย คดเปนรอยละ 15.60 และสวนใหญมอาย 46 – 55 ป มจ านวน 75 ราย คดเปนรอยละ 41.70 มระดบการศกษาสงกวาปรญญาตร มจ านวน 25 ราย คดเปนรอยละ 13.90 มต าแหนงผอ านวยการกอง มจ านวน 85 ราย คดเปนรอยละ 47.20 และมประสบการณในการท างาน 5 – 8 ป มจ านวน 118 ราย คดเปนรอยละ 65.60

1.2 ผลการวเคราะหขอมลประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก พบวา ผลจากการศกษาประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาท



ของผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก ในภาพรวม อยในระดบมาก ( = 3.68 , SD = 0.245) เมอพจารณารายประเดน สรปไดดงน

ดานการวางแผน พบวา ผลจากการศกษาประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของ

ผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก ภาพรวมอยในระดบมาก ( = 3.76, SD = 0.329) เมอพจารณารายประเดน สามารถเรยงล าดบประเดนทมคาเฉลยประสทธภาพสงสดถงต าสด ดงน 1) การมสวนรวมในการระดมความคดเหนท าใหการวางแผนมประสทธภาพ 2) การจดท าแผนโครงการตางๆ อยางเปนไปตามขนตอนและมระบบทกแผนมความตอเนองเชอมโยง อยางเปนระบบท าใหการบรหารมประสทธภาพ 3) การด าเนนงานตามแผนทก าหนดท าใหโครงการบรรลเปาหมายทวางไว 4) เทศบาลมการวางแผนด าเนนงานทกโครงการไวลวงหนา และ 5) การท าแผนระยะสน และระยะยาวทสามารถแกไขปญหาไดอยางมระบบ

ดานการจดองคกร พบวา ผลจากการศกษาประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของ

ผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก ภาพรวมอยในระดบมาก ( = 3.69 , SD = 0.347) เมอพจารณารายประเดน สามารถเรยงล าดบประเดนทมคาเฉลยประสทธภาพสงสดถงต าสด ดงน 1) การจดคนปฏบตงานใหสอดคลองกบวฒการศกษา ซงท าใหการปฏบตงานมประสทธภาพมากขน 2) การก าหนดโครงสรางการบรหารงานไวอยางชดเจนและงายตอการบรหารสงการ 3) การมอบหมายงานและแบงหนาทกนอยางชดเจน ซงจะชวยเพมประสทธภาพในการปฏบตงาน 4) ความพรอมตามการเปลยนฐานะจากสขาภบาลไปเปนเทศบาล 5) เครองมอวสดอปกรณมความพรอม และ 6) การบรหารสงการตามสายงานบงคบบญชา ซงจะชวยลดความขดแยงของการบรหารงานภายในองคกรไดด

ดานการบรรจแตงตง พบวา ผลจากการศกษาประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของ

ผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก ภาพรวมอยในระดบมาก ( = 3.66 , SD = 0.359) เมอพจารณารายประเดน สามารถเรยงล าดบประเดนทมคาเฉลยประสทธภาพสงสดถงต าสด ดงน 1) การจดสรรคนเขาท างานตามความรความสามารถท าใหผลการปฏบตงานมประสทธภาพ 2) การปฐมนเทศสามารถสรางความเขาใจในระบบงานเปาหมายขององคการและลกษณะงานดานตางๆ ไดด 3) ปญหาการขาดแคลนก าลงคนในองคกรควรมการจดก าลงคนเขามาทดแทนอยางรวดเรวท าใหการปฏบตงานไมลาชา และมประสทธผลยงขน 4) การวางแผนก าลงคนใหสอดคลองกบภารกจขององคกรเปนสงส าคญ 5) การพจารณาใหความส าคญเกยวกบประสบการณและความรความสามารถของบคลากร และ 6) มการบรรจบคคลเขาท างานเปนการบรหารงานทเปนธรรมและโปรงใส ดานการสงการ พบวา ผลจากการศกษาประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของ

ผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก ภาพรวมอยในระดบมาก ( = 3.70 , SD = 0.334) เมอพจารณารายประเดนสามารถเรยงล าดบประเดนทมคาเฉลยประสทธภาพสงสดถงต าสด ดงน 1) การระดมความคดเหนของลกนองมาอภปรายแสดงถงปญหาตาง ๆ เพอน าเอาแนวความคดมาปฏบตเปนสงทด 2) การมมนษยสมพนธทดตอกนของพนกงานในหนวยงานชวยสรางบรรยากาศในการท างานทด 3) การควบคมบงคบบญชาผใตบงคบบญชาใหปฏบตงานตามนโยบายและเปาหมายของการปฏบตงานท าใหบรรล



วตถประสงคไดด 4) การมหวหนางานทมความรความช านาญในเทคนคการปฏบตงานท าใหงานทไดรบมอบหมายมคณภาพ และ 5) การสรางแรงจงใจใหบคลากรในหนวยงานปฏบตหนาท ดานการประสานงาน พบวา ผลจากการศกษาประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของ

ผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก ภาพรวมอยในระดบมาก ( = 3.75 , SD= 0.366) เมอพจารณารายประเดน สามารถเรยงล าดบประเดนทมคาเฉลยประสทธภาพสงสดถงต าสด ดงน 1) การประชาสมพนธเพอกระจายขาวสารจากหนวยงานไปยงประชาชนในต าบล 2) การประสานงานกบกลมองคกรตางๆ ในการกระจายขาวสาร 3) การประสานงานระหวางฝายการเมองทท าหนาทบรหารและฝายขาราชการประจ า และ 4) การสรางความรวมมอในการแกไขปญหาภายในองคกร อยางเปนระบบ ดานการรายงาน พบวา ผลจากการศกษาประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของ

ผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก ภาพรวมอยในระดบมาก ( = 3.66 , S.D. = 0.327) เมอพจารณารายประเดน สามารถเรยงล าดบประเดนทมคาเฉลยประสทธภาพสงสดถงต าสด ดงน 1) การรายงานและประเมนผลการฝกอบรมตามหลกสตรในโครงการตาง ๆ ตอผบรหาร 2) การรายงานผลการปฏบตงานตามโครงการตาง ๆ ทแลวเสรจใหทางจงหวดหรอสวนราชการทสงขนไปไดรบทราบเปนสงทควรปฏบต 3) การรวบรวมเอกสารผลการปฏบตงานตามภารกจของหนวยงานของทานเปนรปเลมเพอเผยแพรใหแกหนวยงานอน ๆ ไดรบทราบ 4) การสรางภาพลกษณขององคกร และการเผยแพรประชาสมพนธผลการปฏบตงานตามโครงการตาง ๆ ใหประชาชนรบทราบ และ 5) การรายงานการปฏบตงานทไดรบมอบหมายเสรจตอผบรหารอยางสม าเสมอ ดานงบประมาณ พบวา ผลจากการศกษาประสทธภาพการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของ

ผบรหารเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก ภาพรวมอยในระดบมาก ( = 3.58 , SD = 0.350) เมอพจารณารายประเดนสามารถเรยงล าดบประเดนทมคาเฉลยประสทธภาพสงสดถงต าสด ดงน 1) การใชจายงบประมาณตามแผนของหนวยงานเปนระบบการใชจายทโปรงใส 2) การควบคมตรวจสอบทางดานการใชจายเงนอยางเครงครดเปนสงทควรปฏบตเปนอยางยง 3) การจดท าบญชรายรบ-รายจายทถกตองตามระบบเปนสงจ าเปนและโปรงใสในการปฏบตงาน 4) การจดท าแผนการใชจายงบประมาณประจ าปของหนวยงานเปนสงทจ าเปน และ 5) มการเบกจายเงนไมเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบขอบงคบทอนญาตใหจาย สรปและอภปรายผล

ดานการวางแผน ผบรหารเทศบาลต าบล มประสทธภาพในการปฏบตงานในเรองการมสวนรวมในการระดมความ

คดเหนท าใหการวางแผนมประสทธภาพ อยในระดบสงสด และมการท าแผนระยะสน และระยะยาวทสามารถแกไขปญหาไดอยางมระบบ อยในระดบต าสด ทงนการสรางการมสวนรวมในการท างานในองคการเปนสงส าคญ รวมทงการวางแผนควรประกอบไปดวยแผนระยะสน และแผนระยะยาวทสอดคลองกบสภาพปญหา นโยบาย และวสยทศนในการพฒนาของผบรหารและรฐบาล ซงมความสอดคลองกบพรชดนย



วชรธนพฒนธาดา (2561) ทไดท าการศกษาสภาพการด าเนนงานการมสวนรวมของชมชนในการขบเคลอนต าบลจดการสขภาพแบบบรณาการของจงหวดพษณโลก พบวา การด าเนนงานต าบลจดการสขภาพแบบบรณาของอ าเภอวดโบสถ จงหวดพษณโลก ซงเปนพนทเปาหมายทางการวจย ไดมแนวปฏบตใหประชาชนในชมชนมสวนรวมในการรวบรวมปญหาดานสขภาพ มาท าการวเคราะหเพอหาแนวทางการแกไขปญหาและจดท าแผนพฒนารวมกน มการแบงปนทรพยากรทมอยในชมชนทองถนเพอใชประโยชนในการพฒนา พรอมทงสงเสรมใหชมชนเขามามสวนรวมในการจดท าแผน การระดมสมอง และการพฒนาทกษะความรแกแกนน าสขภาพ

ดานการจดองคกร ผบรหารเทศบาลต าบล มการบรหารสงการตามสายงานบงคบบญชาจะชวยลดความขดแยงของ

การบรหารงานภายในองคกรไดด และผบรหารใหความส าคญในการก าหนดโครงสรางการบรหารงานตามสายบงคบบญชาใหชดเจน ซงจะชวยท าใหงายตอการบรหารสงการและยงชวยลดปญหาความขดแยงภายในองคกรไดเปนอยางด ซงสอดคลองกบแคนเทอร (Kanter, 1979 : 67-68) ไดสรปวา ผน าหรอผบรหารหรอผบงคบบญชาของหนวยงานหรอองคการตองใชอ านาจ เพราะมความส าคญส าหรบชวต องคการ และบทบาทในการบรหารหรอจดการ ดงนนจงเปนเครองมอส าคญในการบรหารงาน เพราะในการบรหารงานองคการยอมเกยวของกบบคลจ านวนมาก ผบรหารจงจ าเปนตองมอ านาจเพอควบคมใหผใตบงคบบญชาเชอฟงและปฏบตตาม

ดานการบรรจแตงตง ผบรหารเทศบาลต าบล มการพจารณาใหความส าคญเกยวกบประสบการณและความร

ความสามารถของบคลากรมการบรรจบคคลเขาท างานเปนการบรหารงานทเปนธรรมและโปรงใส การวางแผนก าลงคนใหสอดคลองกบภารกจขององคกรเปนสงส าคญ ดงนน ผบรหารเทศบาล ควรมการวางแผนคนใหสอดคลองกบภารกจขององคกร และมการจดสรรบคลากรเขาปฏบตงานตามความรความสามารถทเขาถนด จะกอใหเกดผลการปฏบตงานทมประสทธภาพ การบรรจแตงตง ควรใหเปนไปตามระเบยบและโปรงใสในทกขนตอนเพอพฒนางานและองคกร กาวหนาไปอยางรวดเรวและไดรบการยอมรบจากสงคม ทงนการบรหารงานอยางโปรงใส และเปนธรรมเปนสงส าคญอยางยงทผบรหารตองน ามาใชเปนหลกยดในการบรหารองคกร ซงสอดคลองกบ ศวลย สรโรจนบรรกษ (2556) ทไดกลาวไววา ควรใหเกดความเทาเทยมและเปนธรรมแกขาราชการต ารวจชนประทวนในดานตางๆ เชน คาตอบแทนพเศษควรเทาเทยมกนทงภายในและระหวางหนวยงาน การพจารณาคาตอบแทน การเลอนขนเงนเดอน ตองพจารณาดวยความเปนธรรม ไมเลอกปฏบต และควรใหความส าคญกบผปฏบตหนาททก ๆ ระดบอยางเทาเทยมกน

ดานการสงการ ผบรหารเทศบาลต าบล มการระดมความคดเหนของลกนองมาอภปรายแสดงถงปญหาตาง ๆ

เพอน าเอาแนวความคดมาปฏบตเปนสงทด ผบรหารมมนษยสมพนธทดตอกนของพนกงานในหนวยงานชวยสรางบรรยากาศในการท างานทด สามารถควบคมบงคบบญชาผใตบงคบบญชาใหปฏบตงานตามนโยบายและเปาหมายของการปฏบตงานท าใหบรรลวตถประสงคไดด และมการสรางแรงจงใจใหบคลากร



ในหนวยงานปฏบตหนาท ซงกฤษณ ภรพงศ และคณะ (2561) ไดกลาวไววา การสรางแรงจงใจในการท างานของพนกงานองคการบรหารสวนจงหวดสโขทย ควรกระท าทงในดานสภาพแวดลอมในการท างาน ดานนโยบายและการบรหาร ดานลกษณะงาน ดานความสมพนธระหวางบคคล ดานเงนเดอนและคาตอบแทน ความกาวหนาในต าแหนงหนาท การปกครองบงคบบญชา ดานความส าเรจของงาน ดานการยอมรบนบถอ และดานความรบผดชอบ

ดานการประสานงาน ผบรหารเทศบาลต าบล ไดสงเสรมใหมการประชาสมพนธเพอกระจายขาวสารจากหนวยงานไป

ยงประชาชนในต าบล มการประสานงานกบกลมองคกรตางๆ ในการกระจายขาวสาร มการประสานงานระหวางฝายการเมองทท าหนาทบรหารและฝายขาราชการประจ า และไดสรางความรวมมอในการแกไขปญหาภายในองคกร อยางเปนระบบ

ดานการรายงาน ผบรหารเทศบาลต าบล ไดมการรายงานผลการปฏบตงานโครงการตาง ๆ ใหประชาชนรบทราบ

อยางตอเนอง ทงนการเผยแพรประชาสมพนธ หรอการใหขอมลขาวสารเกยวกบผลการปฏบตงานขององคกรสสาธารณชน เปนวธการสรางการมสวนรวมในรปแบบหนงทเทศบาลต าบลควรกระท า ซงมความสอดคลองกบ IAP2 (2008) ไดกลาวไววา ทฤษฎการมสวนรวมของประชาชน ม 5 ดาน ไดแก 1) การใหขอมลขาวสาร 2) การรบฟงความคดเหน 3) การเกยวของ 4) ความรวมมอ และ 5) การเสรมอ านาจแกประชาชน

ดานงบประมาณ ผบรหารเทศบาลต าบล มการเบกจายเงนไมเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบขอบงคบทอนญาตให

จาย การจดท าแผนการใชจายงบประมาณประจ าปของหนวยงานเปนสงทจ าเปน ดงนน ผบรหารเทศบาล ควรใหความส าคญ ดานการสงการ การรายงาน และดานงบประมาณ โดยมการรายงานผลการ ปฏบตงานตอผบงคบบญชาภายในองคกรอยางสม าเสมอประชาสมพนธผลการปฏบตงานตามโครงการตางๆใหประชาชนในพนทไดรบทราบ เพอสรางความเขาใจอนแกประชาชนและรายงาน และจดท าบญชรบ-จาย ทถกตองตามระเบยบ ใหเปนไปตามแผนการ ใชจายเงนงบประมาณอยางโปรงใส ขอเสนอแนะ 1. ควรมการศกษาเกยวกบกระบวนการบรหาร วเคราะหสภาพแวดลอมของเทศบาลและสภาพปญหา การด าเนนงานของหนวยงานเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก ใหทราบถงสภาพแวดลอมภายในภายนอกของการบรหารของเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก 2. ควรศกษากลยทธสรางความพงพอใจในการบรหารงานทประชาชนมตอเทศบาลต าบลในจงหวดพษณโลก ในพนทของตนเอง



กตตกรรมประกาศ ผวจยขอบกราบขอบพระคณทานอธการบดมหาวทยาลยพษณโลก ทไดสนบสนนทนวจยในครงน รวมทงผบรหาร และผอ านวยการกอง สงกดเทศบาลต าบล ในจงหวดพษณโลก ทไดอนเคราะหขอมลทเปนประโยชน เพอใหการวจยนส าเรจลลวงไดดวยด เอกสารอางอง กฤษณ ภรพงศ สรรเสรญ ค าภแกว และสมคด ศรสงห. (2561). แรงจงใจในการท างานของพนกงาน

องคการบรหารสวนจงหวดสโขทย. พษณโลก : มหาวทยาลยพษณโลก. ชษณชา บญเครอบ. (2551). ประสทธภาพการบรหารการคลงทองถน ขององคกรปกครองสวน ทองถนในเขตจงหวดนครราชสมา. การศกษาคนควาอสระ การศกษามหาบณฑต. ขอนแกน :

มหาวทยาลยขอนแกน. ธานนทร ศลปจาร. (2550). การวจยและวเคราะหขอมลทางสถตดวย SPSS. พมพครงท 9. กรงเทพฯ:

เอส อาร พรนตง แมสโปรดกส จ ากด. บญเชด ภญโญอนนตพงษ. (2547). เอกสารประกอบการเรยนวชา 301512 วธวทยาการ วจยทาง

การศกษา. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน. พรชดนย วชรธนพฒนธาดา. (2561). รปแบบการพฒนาและสงเสรมการมสวนรวมของชมชนอยางยงยน

ในการขบเคลอนต าบลจดการสขภาพแบบบรณาการของจงหวดพษณโลก . พษณโลก : มหาวทยาลยพษณโลก.

ศวลย สรโรจนบรรกษ. (2556). ระบบการจ าแนกต าแหนงและคาตอบแทนในการบรหารทรพยากร.วารสารวทยบรการ มหาวทยาลยสงขลานครนทร ปท 24 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม 2556.

สนอง บญเพม ปราโมทย ล าใย และไฉไล ศกดวรพงศ . (2556).ปญหาในการบรหารงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตอ าเภอน าขน จงหวดอบลราชธาน. วารสารมหาวทยาลยนครพนม ; ปท 3 ฉบบท 1 : มกราคม - เมษายน 2556.

International Association for Public Participation. (2008). Governance. Retrieved September 11, 2017 from http://www.iap2.org.

Kanter, R. M. (1983). The change master: Innovation and Entrepreneurship in the Americancorporation. New York: Simon and Schuster.



ปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยว เชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก

Factors to Impact of Decision Making on Social Media in Historical and Cultural Tourism Phitsanulok Province

ลลลาล ศรวไลเลศอนนต(Lillalee Sirivilailersanun)* พศาล แกวอย(Pisan Kaewyuu) เอมอร พพฒนวฒนะโยธน(amon Pipatwattanayotin) อาทตย เกยรตเบจพงศ(Athit Keatbenjapong)

คณะศลปศาสตร สาขาการทองเทยว มหาวทยาลยพษณโลก *Corresponding Email : [email protected]

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก กลมตวอยางทใชรวบรวมขอมล คอ นกทองเทยวชาวไทย ในสถานททองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรมในพนทจงหวดพษณโลก จ านวน 384 คน โดยใชวธสมอยางงาย เครองมอทใชรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถามศกษาปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม สถตทใชวเคราะหขอมล ไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา กลมตวอยางมความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ในภาพรวม ทง 5 ดาน ไดแก ความบนเทง การปฏสมพนธ ความนยม ความเฉพาะเจาะจง และการบอกตอ อยในระดบมากทกดาน ( x = 4.45, SD=.726) ค าส าคญ : ปจจย การตดสนใจ สอสงคมออนไลน การทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก

Abstract

This research aims to study the factors that impact the decision making on social media in historical and cultural tourism Phitsanulok Province. The Samples were the 384 tourist in historical and cultural oriented attractions using by sample random sampling. This research instruments used a questionnaire of study the factors to impact of decision making on social media in historical and cultural tourism. The statistics analyzed data used the frequency, percentage, mean and standard division. The results showed that the samples have opinions about the factors influencing decision on social media in historical and cultural



tourism Phitsanulok Province. Overview in 5 aspects includes : entertainment, interaction , popularity, customization and word of Mouth were at high level ( x = 4.45, SD=.726) . Keyword : Factors, Decision Making, Social Media, Historical and Cultural Tourism Phitsanulok Province บทน า

ตงแตตนป 2561 การเดนทางทองเทยวภายในประเทศของคนไทยยงขยายตวดตอเนองจากปลายป ทผานมา โดยศนยวจยกสกรไทย มองวา มลคาตลาดไทยเทยวไทยคาดวาจะอยทประมาณ 515,000 ลานบาท ขยายตวรอยละ 8.5 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของปกอน ขณะทจ านวนนกทองเท ยวไทยเดนทางเทยวในประเทศมประมาณ 74.8 ลานคน/ครง เตบโตรอยละ 5.4 เมอเทยบกบชวงเดยวกนของปกอน ร ว ม ท งภาครฐไดใหความส าคญในการกระตนตลาดคนไทยเทยวในประเทศ โดยมเปาหมายทจะผลกดนรายไดตลาดไทยเทยวไทยใหมมลคา1 ลานลานบาท ซงเพมขนจากทมมลคา 9.30 แสนลานบาท ในป 2560 ทผานมา โดยหนงในนโยบายสนบสนนการเดนทางทองเทยวในประเทศของคนไทย คอ มาตรการลดหยอนภาษ ส าหรบการเดนทางทองเทยวในเมองรอง 55 จงหวด อาท นาน พษณโลก เชยงราย อดรธาน เลย หนองคาย ลพบร สพรรณบร สตล ตรง และระนอง เปนตน ซงมาตรการดงกลาวนาจะชวย ท าใหเมองทองเทยวรองเปนทสนใจของนกทองเทยวไทยเพมขน (ศนยวจยกสกรไทย, 2561)

จงหวดพษณโลก จดเปนจงหวดทมศกยภาพสงทางดานการทองเทยว เนองจากมสงดงดดใจทงแหลงทองเทยวทางธรรมชาต และวฒนธรรม ซงในมตของการทองเทยวเชงวฒนธรรมนน ในตวเมองพษณโลกมแหลงการทองเทยวมากมาย เชน วดพระพทธชนราช วดนางพญา ศนยประวตศาสตรพระราชวงจนทร ถนนคนเดนพระสพรรณกลยา พพธภณฑพนบานจาทว รวมทงวดเกาแกทมความส าคญในประวตศาสตรอนๆ อกเปนจ านวนมาก (ไทยแฟรนไชสเซนเตอร, 2549) ซงหากภาครฐและจงหวดมการสงเสรมการทองเทยวในดานนอยางตอเนอง เพอใหมรปแบบและแนวทางการจดการทองเทยวทมความสอดคลองกบบรบทและศกยภาพของชมชนทองถนอยางแทจรง รวมทงมการจดระบบการบรหารจดการ การใหบรการ และประชาสมพนธใหแกนกทองเทยวไดรบรขอมลขาวสารอยางทวถง การทองเทยวมความปลอดภย และท าใหนกทองเทยวเกดความพงพอใจในสถานทนนๆ กจะท าใหนกทองเทยวรายเกากลบมาทองเทยวซ า ซงจะชวยใหเกดขยายตวทางเศรษฐกจของชมชนทองถน รวมทงเปนการสรางงานและรายไดใหแกประชาชนในชมชนทองถนจากการเขามาจ าหนายของทระลกในสถานททองเทยวตางๆ ไดอกดวย

บทบาทของสอทางสงคมในการทองเทยวมมากขน โดยเฉพาะอยางยงในการคนหาขอมลและพฤตกรรมการตดสนใจ และการสงเสรมการทองเทยว โดยมงเนนการใชเปนเครองมอในการโตตอบกบผบรโภคผานชองทางสอสงคมออนไลน รวมทงการแบงปนประสบการณดานการทองเทยวไปยงบคคลอนๆ ในสงคม และสอสงคมออนไลนจะเปนเครอขายการสอสารขอมลขนาดใหญทเชอมตอบคคลจ านวนมาท ากจกรรมรวมกนในการสราง แลกเปลยน แบงปนเนอหาและขอมลขาวสารทงในรปแบบขอความ ภาพ



วดโอ และเสยง (benxiang zeng, 2012) ซงในปจจบนมสอสงคมออนไลนหลากหลายรปแบบทมความนยมน ามาใชประชาสมพนธทางธรกจ ไดแก เฟสบค ไลน อนสตารแกรม และทวตเตอร เปนตน ซงในวงการดานการทองเทยว กไดมการน าสอสงคมออนไลนเหลานมาใชอยางแพรหลาย ในลกษณะการสรางเนอหาเพอโปรโมตสถานททองเทยว และแพกเกจการทองเทยวไปยงผทสนใจ โดยมทงผทใชแลวประสบความส าเรจและไมประสบความส าเรจ ซงวดไดจากการทมผเขามาตดตาม ชนชอบ แบงปน และเชคอนสถานททองเทยวนนๆ ผานเครอขายสงคมจ านวนมาก สวนในกรณทมการใชสอสงคมออนไลนแลวไมประสบความส าเรจหรอไดรบความสนใจจากผคนจ านวนนอย อาจเกดจากปจจยตางๆ เชน การน าเสนอเนอหาไมนาสนใจและไมสอดคลองกบความตองการของกลมเปาหมาย ขาดการปรบปรงเนอหาใหเปนปจจบน รวมทงการกระจายเนอหา/ขอมลขาวสารผดกลมเปาหมาย ซงสาเหตของปญหาดงทกลาวมา ควรจะตองปรบปรงแกไขและพฒนาใหสอสงคมออนไลนดานการทองเทยวใหมความนาสนใจเพมมากยงขน โดยการด าเนนงานวจย เพอศกษาและเสนอแนะเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ซงจะท าใหไดแนวทางในการสรางสอสงคมออนไลนทชวยสงเสรมการตดสนใจใหแกนกทองเทยวในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ไดอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผลตอไป วตถประสงคของการวจย

เพอศกษาปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก วธด าเนนการวจย

1. ประชากรและกลมตวอยาง 1.1 ประชากรในการวจย ไดแก นกทองเทยวในสถานททองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรมในพนทจงหวดพษณโลก 1.2 กลมตวอยางทใชศกษาปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม คอ นกทองเทยวชาวไทย ในสถานททองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรมในพนทจงหวดพษณโลก โดยก าหนดขนาดกลมตวอยางในกรณทไมทราบจ านวนประชากรทแนนอน ทระดบความเชอมน 95% (Cochran, 1977 อางใน ธรวฒ เอกะกล, 2543) ไดกลมตวอยาง จ านวน 384 คน โดยใชวธสมอยางงาย 2. ตวแปรและเนอหาทใชศกษา ตวแปรอสระ คอ ขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ รายได คาใชจายดานการทองเทยว และประสบการณการใชงานสอสงคมออนไลน ตวแปรตาม คอ ความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก



โดยไดก าหนดกรอบเนอหาในการศกษาปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จ าแนกไดดาน 5 ดาน ไดแก ความบนเทง (Entertainment) การปฏสมพนธ(Interaction) ความนยม (Trendlines) ความเฉพาะเจาะจง (Customization) และการบอกตอ (Word of Mouth: WOM) (Godey, Manthiou, Pederzoli, Rokka, Aiello, Donvito, & Singh, 2016)

3. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดท าการสรางแบบสอบถามเพอการรวบรวมขอมล โดยประกอบดวยเนอหา 3 ตอน ไดแก ตอนท 1 ขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ รายได คาใชจายดานการทองเทยว และประสบการณการใชงานสอสงคมออนไลน ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ซงเปนแบบวดมาตรวด 5 ระดบ (Likert, 1967) ดงน

ระดบ 5 หมายถง มผลตอการตดสนใจมากทสด ระดบ 4 หมายถง มผลตอการตดสนใจมาก ระดบ 3 หมายถง มผลตอการตดสนใจปานกลาง ระดบ 2 หมายถง มผลตอการตดสนใจนอย

ระดบ 1 หมายถง มผลตอการตดสนใจนอยทสด สวนท 3 ขอเสนอแนะเกยวกบการน าเสนอขอมลการทองเทยวเชงวฒนธรรมใหเกดความนาสนใจบนสอสงคมออนไลน 4. การสรางเครองมอ

การสรางแบบสอบถามศกษาปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก มขนตอนดงน

4.1 ศกษาต ารา เอกสาร แนวคด ทฤษฎ บทความทางวชาการ และงานวจยตางๆ ทเกยวของกบ แนวทางการจดการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวรปแบบตางๆ และฟงกชนการท างานบนสอสงคมออนไลน ไดแก เฟสบค และไลน เพอน ามาใชเปนแนวทางในการก าหนดกรอบแนวคดการวจย และสรางแบบสอบถาม

4.2 น าแบบสอบถามใหผเชยวชาญดานการจดการทองเทยว ดานวฒนธรรม และดานเทคโนโลยสารสนเทศ จ านวน 3 ทาน เพอตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content Validity) และตรวจสอบความถกตองของการใชภาษา และน ามาหาคาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบวตถประสงคการวจย (IOC : Index of Item Objective Congruence ) โดยไดคา IOC ของแบบสอบถามอยระหวาง 0.67 – 1.00



4.3 น าแบบสอบถามตามทไดรบการปรบปรงแลวไปทดลองใชรวบรวมขอมล (Try out) กบนกทองเทยว ณ อทยานประวตศาสตรสโขทย ทไมใชกลมตวอยาง จ านวน 30 คน แลวน ามาหาคาความเทยง (Reliability) ของแบบสอบถามโดยหาคาสมประสทธแอลฟา (Coefficient Alpha) โดยไดคาเทากบ 0.812

4.4 จดพมพแบบสอบถามฉบบสมบรณ จ านวน 384 ชด เพอน าไปเกบรวบรวมขอมลกบกลมตวอยางนกทองเทยว

5.การเกบรวบรวมขอมล ในการวจยครงนผวจยด าเนนการเกบรวบรวมขอมล โดยมวธการดงน

5.1 ผ วจยท าหนงสอขอความอนเคราะหรวบรวมขอมลการวจย ผานอธการ บดมหาวทยาลยพษณโลกไปยงผบรหารส านกงานการทองเทยว จงหวดพษณโลก และนกวชาการ/อาจารยในระดบอดมศกษา ทมความรและเชยวชาญดานการตลาด ดานวฒนธรรม และดานเทคโนโลยสารสนเทศ ของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตลานนา พษณโลก และมหาวทยาลยราชภฎพบลสงคราม จงหวดพษณโลก 5.2 ลงพนทเกบรวบรวมขอมลกบกลมตวอยางนกทองเทยว ณ วดพระศรรตนมหาธาตวรมหาวหาร พพธภณฑสมเดจพระนเรศวรมหาราช และถนนคนเดนสะพานสมเดจพระสพรรณกลยา จงหวดพษณโลก จ านวน 384 ชด ไดกลบคน จ านวน 384 ชด เปนรอยละ 100 แลวน าแบบสอบถามทรบกลบคนมาตรวจสอบความสมบรณเพอน าไปวเคราะหขอมลในขนตอไป

6. การวเคราะหขอมล แบบสอบถามศกษาปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก มการวเคราะหขอมล 3 สวน ไดแก สวนท 1 การวเคราะหขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม โดยใชคาความถ และคารอยละ สวนท 2 การวเคราะหความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวด พษณโลก โดยใชคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน และไดก าหนเกณฑการแปลความหมายจากคาเฉลยความคดเหนตอปจจยทมผลตอการตดสนใจดานการน าเสนอขอมลการทองเทยวบนสอสงคมออนไลน ดงน (บญชม ศรสะอาด, 2535:100) คาเฉลย 4.51 - 5.00 หมายถง มผลตอการตดสนใจมากทสด คาเฉลย 3.51 - 4.50 หมายถง มผลตอการตดสนใจมาก คาเฉลย 2.51 - 3.50 หมายถง มผลตอการตดสนใจปานกลาง คาเฉลย 1.51 - 2.50 หมายถง มผลตอการตดสนใจนอย คาเฉลย 1.00 - 1.50 หมายถง มผลตอการตดสนใจนอยทสด



สวนท 3 การวเคราะหและจ าแนกขอเสนอแนะเกยวกบการน าเสนอขอมลการทองเทยวเชงวฒนธรรมใหเกดความนาสนใจบนสอสงคมออนไลน โดยใชการวเคราะหเชงเนอหา ผลการวจย

ผลการศกษาปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก สามารถสรปไดดงน

ผตอบแบบสอบถามมจ านวนทงหมด 384 คน สวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 53.0 และเปนเพศชาย คดเปนรอยละ 47.0 สวนใหญมอายระหวาง 40 - 49 ป คดเปนรอยละ 40.5 มระดบการศกษาปรญญาตร คดเปนรอยละ 65.0 มอาชพพนกงานเอกชน คดเปนรอยละ 44.8 มรายไดตงแต 20,001 – 30,000 บาท/เดอน คดเปนรอยละ 50.0 มคาใชจายดานการทองเทยว ตงแต 3,001 – 5,000 บาท/เดอน คดเปนรอยละ 65.2 และมประสบการณการใชงานสอสงคมออนไลนมาแลว คดเปนรอยละ 100.0 และสอออนไลนทนยมใชมากทสด 3 อนดบแรก ไดแก 1) ไลน 2) เฟสบค และ 3) อนสตารแกรม ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก มดงน ตารางท 1 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก โดยภาพรวม

ปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชง

ประวตศาสตร

คาเฉลย

( x ) คาเบยงเบนมาตรฐาน

( SD) ระดบความ

คดเหน

1. ดานการปฏสมพนธ 4.50 .821 มากทสด 2. ดานความนยม 4.48 .832 มาก 3. ดานความเฉพาะเจาะจง 4.46 .798 มาก 4. ดานความบนเทง 4.42 .675 มาก 5. ดานการบอกตอ 4.40 .621 มาก

รวม 4.45 .726 มาก จากตารางท 1 อธบายไดวา กลมตวอยางมความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ในภาพรวมอยในระดบมาก ( x = 4.45, SD=.726) หากพจารณารายดาน สามารถเรยงล าดบจากคาเฉลยมากไปหานอย ไดแก 1) ดานการปฏสมพนธ มคาเฉลยเทากบ 4.50 อยในระดบมากทสด 2) ดานความนยม มคาเฉลยเทากบ 4.48 อยในระดบมาก และ 3) ดานความเฉพาะเจาะจง มคาเฉลยเทากบ 4.46 อยในระดบมาก 4)



ดานความบนเทง มคาเฉลยเทากบ 4.42 อยในระดบมาก และ 5) ดานการบอกตอ มคาเฉลยเทากบ 4.40 อยในระดบมาก ตารางท 2 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ดานความบนเทง ปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลน

ในการทองเทยวเชงประวตศาสตร ดานความบนเทง

คาเฉลย


( SD)

ระดบความคดเหน

1. น าเสนอขอมลดานการทองเทยวดวยสอทหลากหลายทงขอความ ภาพ เสยง และวดโอ ทท าใหผชมเกดความเพลดเพลน

4.53 (2)

.721 มากทสด

2. สอดแทรกกจกรรมหรอเกมส เพอใหผชมไดเขามาร วมสน กบนแฟนเพจ /กล ม ท ส ร า งข นบนเครอขายสงคมออนไลน

4.59 (1)


3. สรางมมผอนคลายและสอดแทรกมขตลกข าขนแตแฝงไปดวยการใหความรบนเพจ/กลมเพอการประชาสมพนธดานการทองเทยวบนสอส งคมออนไลน

4.19 .623 มาก

4. น าดาราและบคคลซงเปนทรจกแกสาธารณชน เขามาเปนพรเซนเตอรในสอประชาสมพนธดานการทองเทยวบนสอสงคมออนไลน

4.35 (3)

.714 มาก

รวม 4.42 .675 มาก จากตารางท 2 อธบายไดวา กลมตวอยางมความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบน

สอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ดานความบนเทง ในภาพรวมอยในระดบมาก ( x = 4.42, SD=.675) หากพจารณารายขอ พบวาขอทมคาเฉลยสงสด 3 อนดบแรก ไดแก 1) สอดแทรกกจกรรมหรอเกมส เพอใหผชมไดเขามารวมสนกบนแฟนเพจ/กลม ทสรางขนบนเครอขายสงคมออนไลน มคาเฉลยเทากบ 4.59 อยในระดบมากทสด 2) น าเสนอขอมลดานการทองเทยวดวยสอทหลากหลายทงขอความ ภาพ เสยง และวดโอ ทท าใหผชมเกดความเพลดเพลน มคาเฉลยเทากบ 4.53 อยในระดบมากทสด และ 3) น าดาราและบคคลซงเปนทรจกแกสาธารณชน เขามาเปนพรเซนเตอรในสอประชาสมพนธดานการทองเทยวบนสอสงคมออนไลน คาเฉลยเทากบ 4.35 อยในระดบมาก



ตารางท 3 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ดานการปฏสมพนธ ปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลน

ในการทองเทยวเชงประวตศาสตร ดานการปฏสมพนธ

คาเฉลย


( SD)


1. แบงปน (Share) ขอมลและขาวสารดานการทองเทยวทนาสนใจ ตอๆ กน บนสอสงคมออนไลน จนมจ านวนครงในการ share มากขน ท าใหทานเกดความสนใจในการมาทองเทยวสถานทนนๆ

4.48 (3)

.782 มาก

2. กดชนชอบ (Like) ขอมลและขาวสารดานการทองเทยวทนาสนใจ จนมจ านวนคร งในการ Like มากขน ท าใหทานเกดความสนใจในการมาทองเทยวสถานทนนๆ

4.45 .652 มาก

3. ผดแลประจ าเพจ/กลมทสรางขนบนเครอขายสงคมออนไลน ตอบค าถามททานสงสยผานแชททรวดเรวทนใจ และใหขอมลทถกตองและตรงกบความตองการ

4.51 (2)


4. มโพล หรอกลองแสดงความคดเหน (Review) ส าหรบนกทองเทยวบนเพจ/กลมทสรางขนบนเครอขายสงคมออนไลน เพอน าขอเสนอแนะไปปรบปรงการใหบรการในสถานททองเทยวใหดยงขน

4.54 (1)


รวม 4.50 .821 มากทสด จากตารางท 3 อธบายไดวา กลมตวอยางมความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบน

สอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ดานการปฏสมพนธ ในภาพรวมอยในระดบมากทสด ( x = 4.50, SD=.821) หากพจารณารายขอ พบวาขอทมคาเฉลยสงสด 3 อนดบแรก ไดแก 1) มโพล หรอกลองแสดงความคดเหน (Review) ส าหรบนกทองเทยวบนเพจ/กลมทสรางขนบนเครอขายสงคมออนไลน เพอน าขอเสนอแนะไปปรบปรงการใหบรการในสถานททองเทยวใหดยงขน มคาเฉลยเทากบ 4.54 อยในระดบมากทสด 2) . ผดแลประจ าเพจ/กลมทสรางขนบนเครอขายสงคมออนไลน ตอบค าถามททานสงสยผานแชททรวดเรวทนใจ และใหขอมลทถกตองและตรงกบความตองการ มคาเฉลยเทากบ 4.51 อยในระดบมากทสด และ 3) แบงปน (Share) ขอมลและขาวสารดานการ



ทองเทยวทนาสนใจ ตอๆ กน บนสอสงคมออนไลน จนมจ านวนครงในการ share มากขน ท าใหทานเกดความสนใจในการมาทองเทยวสถานทนนๆ คาเฉลยเทากบ 4.48 อยในระดบมาก ตารางท 4 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ดานความนยม ปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตร ดานความนยม

คาเฉลย

( x )

คาเบยงเบนมาตรฐาน

( SD)


1. สงเสรมใหเกดจ านวนยอดปกหมด (Check-in ) ของนกทองเทยว จ านวนมากๆ เพอสรางแรงจงใจแกบคคลอน ใหเขามาเทยวในสถานททองเทยวนนๆ

4.48 (2)

.812 มาก

2. สรางภาพลกษณทด และสรางความแตกตางใหกบสถานททองเทยว เพอใหนกทองเทยวเกดความนยมชมชอบ ควบคไปกบการท าการโปรโมตดวยสอสงออนไลน

4.48 (2)

.867 มาก

3. น าเสนอขอมลสถานททองเทยวทไดรบความนยมจากนกทองเทยว ผานสอสงคมออนไลน โดยใชสอมลตมเดยทงขอความ ภาพ เสยง และวดโอ ทนาสนใจ และนาตดตาม

4.41 (3)

.789 มาก

4. มขอความการรววเกยวกบสถานททองเทยวและการใหบรการดานการทองเทยวในแงบวก และสอถงความนยมชมชอบ บนเพจ/กลมทสรางขนบนเครอขายสงคมออนไลน ทชวยสรางแรงจงใจแกบคคลอน ใหเขามาเทยวในสถานททองเทยวนนๆ

4.53 (1)


รวม 4.48 .832 มาก

จากตารางท 4 อธบายไดวา กลมตวอยางมความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบน

สอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ดานความนยม ในภาพรวมอยในระดบมาก ( x = 4.48, SD=.832) หากพจารณารายขอ พบวาขอทมคาเฉลยสงสด 3 อนดบแรก ไดแก 1) มขอความการรววเกยวกบสถานททองเทยวและการใหบรการดานการทองเทยวในแงบวก และสอถงความนยมชมชอบ บนเพจ/กลมทสรางขนบนเครอขายสงคมออนไลน ทชวยสรางแรงจงใจแกบคคลอน ใหเขามาเทยวในสถานททองเทยวนนๆ มคาเฉลยเทากบ 4.53 อยในระดบมากทสด 2) สงเสรมใหเกดจ านวนยอดปกหมด (Check-in ) ของนกทองเทยว จ านวนมากๆ เพอสรางแรงจงใจแกบคคลอน ใหเขามาเทยวในสถานททองเทยวนนๆ และสรางภาพลกษณทด และสรางความแตกตางใหกบสถานททองเทยว เพอใหนกทองเทยวเกดความนยมชมชอบ ควบคไปกบการท าการโปรโมตดวยสอสงออนไลน มคาเฉลยเทากบ 4.48 อยในระดบมาก เทากน และ 3) น าเสนอขอมลสถานททองเทยวทไดรบ



ความนยมจากนกทองเทยว ผานสอสงคมออนไลน โดยใชสอมลตมเดยทงขอความ ภาพ เสยง และวดโอ ทนาสนใจ และนาตดตาม มคาเฉลยเทากบ 4.41 อยในระดบมาก ตารางท 5 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ดานความเฉพาะเจาะจง ปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตร ดานความ

เฉพาะเจาะจง

คาเฉลย


( SD)


1. สามารถคนหาขอมลสถานททองเทยวและกจกรรมการทองเทยวบนสอสงคมออนไลน ตามทนกทองเทยวตองการ โดยไดขอมลทมความถกตอง ครบถวน และเปนปจจบน

4.45 (2)

.612 มาก

2. สอสงคมออนไลนทใชในการน าเสนอและประชาสมพนธขาวสารดานการทองเทยว ควรสามารถแบงปนขอมลไปยงกลมเปาหมายทถกตอง/ถกบคคล

4.34 (3)

.871 มาก

3. เจาของเพจ/กลมทสรางขนบนเครอขายสงคมออนไลน เ พอการน าเสนอและประชาสมพนธขาวสารดานการทองเทยว รกษาความลบของขอมลสวนบคคลของสมาชก และไมสงขอความทสรางความร าคาญแกสมาชก

4.58 (1)



สอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ดานความเจาะจง ในภาพรวมอยในระดบมาก ( x = 4.46, SD=.798) หากพจารณารายขอ พบวาขอทมคาเฉลยสงสด 3 อนดบแรก ไดแก 1) เจาของเพจ/กลมทสรางขนบนเครอขายสงคมออนไลน เพอการน าเสนอและประชาสมพนธขาวสารดานการทองเทยว รกษาความลบของขอมลสวนบคคลของสมาชก และไมสงขอความทสรางความร าคาญแกสมาชก มคาเฉลยเทากบ 4.58 อยในระดบมากทสด 2) สามารถคนหาขอมลสถานททองเทยวและกจกรรมการทองเทยวบนสอสงคมออนไลน ตามทนกทองเทยวตองการ โดยไดขอมลทมความถกตอง ครบถวน และเปนปจจบน มคาเฉลยเทากบ 4.45 อยในระดบมาก และ 3) สอ



สงคมออนไลนทใชในการน าเสนอและประชาสมพนธขาวสารดานการทองเทยว ควรสามารถแบงปนขอมลไปยงกลมเปาหมายทถกตอง/ถกบคคล มคาเฉลยเทากบ 4.34 อยในระดบมาก ตารางท 6 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ดานการบอกตอ ปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตร ดานการบอก

ตอ

คาเฉลย


( SD)


1. น าเสนอขอมลขาวสารดานการทองเทยวผานสอสงคมออนไลนทมความนาเชอถอ และมการอางองแหลงทมาของขอมล เพอใหมคณคาในการบอกตอไปยงบคคลอนๆ

4.32 (3)

.651 มาก

2. สอสงคมออนไลนทเลอกใชเปนเครองมอในการน าเสนอและประชาสมพนธขอมลขาวสารและกจกรรมการทองเทยว สามารถรองรบการแบงปนขอมลทงในลกษณะขอความ ภาพ และวดโอ ไปยงบคคลอนๆ ในเครอขายสงคมไดอยางมประสทธภาพ

4.41 (2)

.578 มาก

3. น าเสนอสงเราตางๆ สอดแทรกบนเพจ เชน การโฆษณา ขอคดค าคม ทนาสนใจ หรอภาพถายสถานทและบรรยากาศสวยๆ ของสถานททองเทยว เพอใหเกดการแนะน าใหมาทองเทยว ไปยงบคคลอนๆ ในเครอขายสงคม

4.46 (1)

.811 มาก


สอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ดานการบอกตอ ในภาพรวมอยในระดบมาก ( x = 4.46, SD=0.798) หากพจารณารายขอ พบวาขอทมคาเฉลยสงสด 3 อนดบแรก ไดแก 1) น าเสนอสงเราตางๆ สอดแทรกบนเพจ เชน การโฆษณา ขอคดค าคม ทนาสนใจ หรอภาพถายสถานทและบรรยากาศสวยๆ ของสถานททองเทยว เพอใหเกดการแนะน าใหมาทองเทยว ไปยงบคคลอนๆ ในเครอขายสงคม มคาเฉลยเทากบ 4.46 อยในระดบมากทสด 2) สอสงคมออนไลนทเลอกใชเปนเครองมอในการน าเสนอและประชาสมพนธขอมลขาวสารและกจกรรมการทองเทยว สามารถรองรบการแบงปนขอมลทงในลกษณะขอความ ภาพ และวดโอ ไปยงบคคลอนๆ ในเครอขายสงคมไดอยางมประสทธภาพ มคาเฉลยเทากบ 4.41 อยในระดบมาก และ 3) น าเสนอขอมลขาวสารดานการทองเทยว



ผานสอสงคมออนไลนทมความนาเชอถอ และมการอางองแหลงทมาของขอมล เพอใหมคณคาในการบอกตอไปยงบคคลอนๆ มคาเฉลยเทากบ 4.32 อยในระดบมาก ตารางท 7 ความถและรอยละของขอเสนอแนะเกยวกบการน าเสนอขอมลการทองเทยวเชงวฒนธรรมใหเกดความนาสนใจบนสอสงคมออนไลน

ขอเสนอแนะ ความถ คดเปนรอยละ 1. ควรน าเสนอขอมลสถานททองเทยวบนสอสงคมออนไลน หลากหลายภาษา ทมความสอดคลองกบนกทอง เท ย วท น ยมมาท อง เท ยวสถานท ท า งประวตศาสตรและวฒนธรรมของไทย ไดแก ไทย องกฤษ จน และรสเซย เปนตน

11

2.86

2. ควรตกแตงภาพบรรยากาศของสถานททองเทยวใหสวยงาม นาสนใจ และแลดมมต กอนน าขนประชาสมพนธบนสอสงคมออนไลน ซงจะชวยใหมการกดตดตามและชนชอบมากยงขน

5

1.30

3. ควรเชอมโยงสถานททองเทยวกบภาพยนตรหรอละครทมเนอหาเกยวของกบสถานททองเทยวทางประวตศาสตรและวฒนธรรมนน ๆ และใชสอสงคมออนไลนเปนเครองมอในการโปรโมตเนอหาในช ว งท เ ป น กร ะแสคว า มน ยม เ ช น ล ะครบพเพสนนวาส ต านานสมเดจพระนเรศวรมหาราช และทองดฟนขาว (พระยาพชยดาบหก) เปนตน

3 0.78

4. ควรมมมการ Review สถานททองเทยว และควรมระบบคดกรองใหมการน าเสนอขอมลการ Review ในแงมมบวก

2

0.52

ไมแสดงความคดเหน 363 94.53 รวม 384 100.0

อภปรายผลการวจย ผลการศกษาปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก พบวา กลมตวอยางมความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ในภาพรวม ทง 5 ดาน ไดแก ความบนเทง การปฏสมพนธ ความนยม ความเฉพาะเจาะจง และการบอกตอ อยในระดบ



มากทกดาน หากพจารณาเปนรายดานพบวา ดานทกลมตวอยางมความคดเหนวา เปนปจจยทน าไปสการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการเขามาทองเทยวในสถานททองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก ระดบมากทสด คอ ดานการปฏสมพนธ ในประเดนของการมโพล หรอกลองแสดงความคดเหน (Review) ส าหรบนกทองเทยวบนเพจ/กลมทสรางขนบนเครอขายสงคมออนไลน เพอน าขอเสนอแนะไปปรบปรงการใหบรการในสถานททองเทยวใหดยงขน และการมผดแลประจ าเพจ/กลมทสรางขนบนเครอขายสงคมออนไลน ตอบค าถามททานสงสยผานแชททรวดเรวทนใจ และใหขอมลทถกตองและตรงกบความตองการ ซงสอดคลองกบผลการวจยของ กตตยา เดนชย (2557) พฤตกรรมการใชและการรบรขอมลผานสอสงคมออนไลนทมผลตอการตดสนใจเลอกแหลงทองเทยว และสถานทพกของนกทองเทยวชาวไทยในเมองพทยา ผลการวจย พบวา การรบรขอมลการทองเทยวหรอสถานทพกผานสอสงคมออนไลนมอทธพลตอการตดสนใจในการทองเทยวหรอเลอกสถานทพก พบวาการไดรบรขอมลการทองเทยวทเปนภาพหรอวดโอเสมอนจรงรวมไปถงการรบรขอดและขอบกพรองของสถานททองเทยวหรอสถานทพกผานการรววโดยนกทองเทยวทานอนๆ มผลตอการตดสนใจอยางย ง และยงสอดคลองกบผลการวจยของ Ang (2014) ทไดน าเสนอไววา รปแบบของการเปนสอสงคมนน จะมองคประกอบรวมกน 4 ประการ ไดแก การเชอมตอระหวางเครอขายสงคม (Connectivity) การมความรวมมอ(Collaboration) การสรางเนอหา (Content creation) และการมบทสนทนา (Conversations) ซงเปนสงทตามมาจากการมเครอขายสงคมหรอเพอนใหแลกเปลยนความสนใจตางๆ กน เชน สามารถเขยนขอความหากนแสดงความคดเหน และเปลยนสงทคนในเครอขายใหความสนใจในหนา Wall ตลอดจนไดรบทราบขาวสารความเคลอนไหวของเพอน ผานสถานะของเพอนองคประกอบเลกๆ เหลาน สงเสรมใหคนในเครอขายตอบสนอง แลกเปลยนขอมลตอกนและกน ซงเปนจดทเปนพลงอ านาจของสอสงคมทท าใหเปดการเปลยนแปลงทเปนทนาสนใจ และผลการวจยพบวา ดานการบอกตอ เปนดานทกลมตวอยางมความคดเหนวา เปนปจจยทน าไปสการตดสนใจบนสอสงคมออนไลนในการเขามาทองเทยวในสถานททองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม จงหวดพษณโลก มคาเฉลยอยในระดบต าทสด โดยเฉพาะประเดนการน าเสนอขอมลขาวสารดานการทองเทยวผานสอสงคมออนไลนทมความนาเชอถอ และมการอางองแหลงทมาของขอมล เพอใหมคณคาในการบอกตอไปยงบคคลอนๆ ทงนนกทองเทยวอาจไมไดใหความสนใจถงการทจะตองมการอางองแหลงขอมลหรอภาพถายของสถานททองเทยวทน าเสนอบนสอสงคมออนไลนมากนก แตอาจใหความสนใจในคณคาทางประวตศาสตร ความเปนมา ความงดงามของศลปะและวฒนธรรมในสถานททองเทยวแหงนนๆ มากกวา ซงมความสอดคลองกบผลการวจยของประภาว วงษบตรศร (2555) การพฒนาคณภาพการทองเทยวเชงประวตศาสตรในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ผลการวจยพบวา โดยภาพรวมนกทองเทยวมความพงพอใจตอแหลงทองเทยว ในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวานกทองเทยวมความพงพอใจระดบมากทสดในดานผลตภณฑของแหลงทองเทยว และความสวยงามของภมทศนรอบสถานททองเทยว และสอดคลองกบผลการวจยของ ชยธวช ทองอนทร (2549) การวางแผนโลจสตกสส าหรบการทองเทยวของประเทศ พบวา สงดงดดใจดานการทองเทยวคอ ความสวยงามของธรรมชาต วถชวตของ



ชมชน รวมทงการสรางและน าเสนอลกษณะทางกายภาพแกนกทองเทยว ใหเกดความพงพอใจตอสภาพแวดลอมภายในสถานท บรการทสามารถตดตอไดสะดวก สะอาด เปนระเบยบ และสวยงาม เปนตน ขอเสนอแนะ

1. ควรเพมกระบวนการประชมสนทนากลมผทรงคณวฒ ไดแก ผบรหารดานเทคโนโลยสารสนเทศ นกวชาการดานการตลาด และดานวฒนธรรม เพอระดมสมอง ในการพฒนารปแบบเนอหาการสงเสรมการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรมบนสอสงคมออนไลน ทมความเชอมโยงกบผลการศกษาปจจยเพอสงเสรมการตดสนใจในงานวจยน

2. ควรเพมกลมตวอยางนกทองเทยวชาวตางชาต ในการเกบรวบรวมขอมลดวยการสมภาษณหรอท าแบบสอบถาม จากนนน าผลทไดมาวเคราะห เปรยบเทยบ และท าการสงเคราะหออกมาวานกทองเทยวชาวไทย และชาวตางชาตตองการเนอหาการสงเสรมการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรมบนสอสงคมออนไลนอะไรบาง มความเหมอนและแตกตางกนอยางไร

3. ควรเพมขนตอนการด าเนนงานวจย ในสวนของการตรวจสอบรายการสอสงคมออนไลนทน าเสนอขอมลการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรมทเปดใหเขาถงบนอนเทอรเนต เพอการเปรยบเทยบประสทธภาพ และเรยนรจดเดน/จดดอยของชนงานอนๆ เพอน ามาเปนองคความรพฒนารปแบบสอสงคมออนไลนทมคณภาพมากยงขน กตตกรรมประกาศ ผวจยขอบกราบขอบพระคณทานอธการบดมหาวทยาลยพษณโลก ทไดสนบสนนทนวจยในครงน รวมทงนกทองเทยวในสถานททองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรมในพนทจงหวดพษณโลก ทไดอนเคราะหขอมลทเปนประโยชน เพอใหการวจยนส าเรจลลวงไดดวยด เอกสารอางอง กตตยา เดนชย (2557) พฤตกรรมการใชและการรบรขอมลผานสอสงคมออนไลนทมผลตอการตดสนใจ

เลอก แหลงทองเทยว และสถานทพกของนกทองเทยวชาวไทยในเมองพทยา. การคนควาอสระเปนสวนหนงของ

การศกษาตามหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการอตสาหกรรมการบรการและการทองเทยว มหาวทยาลยกรงเทพ.

ชยธวช ทองอนทร. (2549). กระบวนทศนของการจดการโลจสตกสส าหรบอตสาหกรรมการทองเทยวไทย. [ออนไลน]. ไดจาก: http://www.siamzip.com/tlog/components/com_booklibrary/ebooks /C09.pdf



ไทยแฟรนไชสเซนเตอร. (2549). การทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรมของจงหวดพษณโลก. สบคนเมอ วนท 20 มกราคม พ.ศ.2561 จาก http://www.thaifranchisecenter.com.

ธรวฒ เอกะกล . (2543). ระเบยบวธวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร อบลราชธาน: สถาบนราชภฎอบลราชธาน.

บญชม ศรสะอาด. (2535). หลกการวจยเบองตน. พมพครงท 3 กรงเทพ ฯ : สวรยาสาสน ประภาว วงษบตรศร. (2555). การพฒนาคณภาพการทองเทยวเชงประวตศาสตรในภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ. นครราชสมา : สาขาวชาเทคโนโลยการจดการ ส านกวชาเทคโนโลยสงคม มหาวทยาลยเทคโนโลยสนาร.

ศนยวจยกสกรไทย. (2561). การทองเทยวประวตศาสตรและวฒนธรรมของประเทศไทย. กรงเทพฯ: บรษท ศนยวจยกสกรไทย จ ากด.

Ang, Lawrence. (2014). Principles of Integrated Marketing Communications. Port Melbourne, VIC Cambridge University Press.

benxiang zeng. (2012). Social Media in Tourism. Journal of Tourism & Hospitality Volume 2 Issue 1.

Godey, B., Manthiou, A., Pederzoli, D., Rokka, J., Aiello, G., Donvito, R., & Singh, R.(2016). Social media marketing efforts of luxury brands: Influence on brand equity and consumer behavior. Journal of Business Research, 5833 – 5841.

Likert, Rensis. (1967). “The Method of Constructing and Attitude Scale”. In Reading in Fishbeic, M (Ed.), Attitude Theory and Measurement (pp. 90-95). New York: Wiley & Son.



การเปลยนแปลงของวงมโหรโคราช The change of korat mahori band ชนาวฒน จอนจอหอ(Chanawat Johnjoho)

สาขาวชาดนตรคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสรนทร *Corresponding author. E-mail:[email protected]

บทคดยอ

บทความนมจดมงหมายเพอศกษาการเปลยนแปลงของวงมโหรโคราชจงหวดนครราชสมา โดยใชวธการศกษาทางดนตรวทยาเกบรวบรวมขอมลจากภาคสนามน ามาตรวจสอบ วเคราะหขอมลดวยวธวจยเชงคณภาพและน าเสนอดวยวธพรรณวเคราะห พบวาวงมโหร หมายถงเครองดนตรทใชในการประโคมแหนครราชสมาเปนทตงของปราสาทในอารยะธรรมขอม ตอมายงเปนเมองหนาดานส าคญของกรงศรอยธยา นครราชสมาจงไดรบอทธพลทางวฒนธรรมทางดนตรจากกลมวฒนธรรมกลมใหญ 2 กลมวฒนธรรม คอ วฒนธรรมดนตรจากเขมร และวฒนธรรมจากภาคกลาง ซงไดประสมวงดนตรรปแบบเฉพาะทองถนเรยกวา “วงมโหรโคราช” มลกษณะเปนวงดนตรประโคมแหมาตงแตยคโบราณพฒนาการ และการเปลยนแปลงของวงมโหรโคราชจากการศกษาพบการปรบเปลยนรปแบบตามสภาพสงคมอยเสมอ แบงออกเปน 3 ชวง คอ ยคแรกเรมมเครองดนตรประโคมทพบ จ านวน 6 ชน ตอมาในสมยอยธยา ปรากฏมเครองดนตร 11 ชน กระทงเขาสชวงป พ.ศ. 2500 - ปจจบน มการพฒนาวงมโหรโคราชดงเดมเปลยนเครองดนตรใหม ตดเครองดนตรดงเดมจนหมด เหลอไวเพยง “ซอกลาง” เรยกวา “วงมโหรโคราชประยกต” ค าส าคญ : การเปลยนแปลงวงมโหรโคราช

Abstract This article is the result of the study of the change of Korat Mahori bands in Nakorn Ratchasima province. The study uses musicology methods for data collection and uses qualitative research for data examinating and analysis. Descriptive analysis had been deployed for result presentation.



Here are the findings, Mahori band is defined as the music band which play to prelude or for processions. Nakorn Ratchasima (also known as Korat) has plenty of Kmer-influence monasteries. During Ayuthaya period, it was the frontier town of Thailand. Though, Korat music is inflenced by 2 differents musical cultures. They are Cambodia and central region of Thailand. The mixture creates a new uniques sound called “Korat Mahori Band”(KMB). Initially, KMB was an ancient prelude-playing band and later developed and changed gradually in order to survive and suit to current social circumstance. The changes are devided into 3 stages on timeline basis ; 1. Initial era, the band uses 7 music instruments 2. Ayuthaya era (1350-1767), the band had 11 instruments and 3. (1957-present), the band has employed many of new Thai and Western music instruments and abandoned all original instruments except the lead “ fiddle”. Also the band had been renàmed “The Prayook Korat Mahori Band” or the Applied Korat Mahori Band. Keywords: The change, Korat mahori band บทน า ค าวา “มโหร” มผทใหขอสนนษฐานไวหลายประเดน 1).ดานภาษา ค าวา “อนธาตมโหร” มใชอย 3 ค า คอ มโหระทก มหรสพ และ มโหร ค าวามหรสพในภาษาบาลอานวา “มหสสว” สวนในภาษาสนสกฤตอานวา “มโหตสว” สวนค าวา มโหระทก และมโหร นนไมปรากฏพบ (นรศรานวดตวงศ,2552:128) 2).ดานประวต วงมโหรจดเปนวงดนตรโบราณวงหนงของไทยทมพฒนาการอยางตอเนองมประวตความเปนมาอนยาวนานตงแตสมยกรงศรอยธยามาถงยครตนโกสนทรตอนตน มพระราชก าหนดหามมใหผใดฝกหดละครผหญงเดดขาด ยกเวนละครหลวงทรจกกนในชอวา ละครใน ฉะนนแลวบรรดาเจานาย รวมถงขนนางบางสวนจงใหบรวารทเปนผหญงมาฝกหดมโหรและบรวารทเปนผชายใหฝกหดปพาทย (เฉลมศกด พกลศร,2542 : 78-79) เมอรชสมยในพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหยกเลกพระราชก าหนดฉบบเดม สงผลใหบรรดาเจานาย และขนนางกลบมาฝกหดบรวารหญงใหเปนละครขนมาใหม วงมโหรทเปนผหญงลวนซบเซาผชายมสทธทสามารถฝกหดมโหรได จงน าดนตรเครองสายมาประสมวงรวมกบวงปพาทยทฝกฝนมาแตเดม เกดการประสมวงแบบใหมทเรยกวงดนตรประเภทนวา วงมโหรเครองสาย ภายหลงทงหญงชายตางสามารถมาบรรเลงรวมกนจงเรยกการประสมวงดนตรในภาพรวมวา “วงมโหร” 3).ดานคณลกษณะของเสยงดนตร วงมโหรเปนการรวมตวกนของเครองดนตรทกประเภททกตระกลทไดจดแบงประเภทไว คอ ดด ส ต และเปาจดวาเปนการประสมวงดนตรทมความสมบรณในดานเสยงสงสด ววฒนาการการพฒนาวงมโหรถกพฒนาขนมาเปนล าดบสมยตนกรงรตนโกสนทรถงรชสมยรชกาลท 7 มการพฒนาวงมโหรใหยงใหญมขนาดใหญทสด เรยกวาวงมโหรเครองค



ตอมาถกพฒนาเปนวงมโหรระดบพเศษ ใชนกดนตรบรรเลงถง 200 ชวต เรยกวาประเภทนวา “ วงมหาดรยางค ” (พนพศ อมาตยกล,2529 : 60-62) วงมโหรในภาคอสานนยมบรรเลงจ านวนมากในเขตพนทภาคอสานตอนใต บรเวณจงหวดนครราชสมา ชยภม บรรมย สรนทร ศรษะเกษ และภาคอสานตอนกลางบรเวณ จงหวดรอยเอด มหาสารคาม ขอนแกน วงมโหรพบมากในเขตอสานใตทมอาณาบรเวณตดตอกบประเทศกมพชา จงมความเปนไปไดวาอาจมการรบวฒนธรรมรวมกน หลกฐานฝายกมพชาเชอวาวงมโหรเปนวงดนตรดงเดมทมปรากฏขนในยคพระนคร ยคแรกเรมถกพฒนาใหเฉพาะผชายเปนผบรรเลง เรยกวา “มโหรปณเปยท” ท านองเพลงสวนมากน ามาจากการดนตรปณเปยท ภายหลงในสมยกรงลงแวก (Long Vek period) คนไทยคนชนวากรงละแวก ประมาณครสตศควรรษท 16 ใชผหญงเปนผบรรเลง และปจจบนใชผชายเปนผบรรเลงอกครงหนง สวนค าวา “มโหร” นาจะมาจากนกรองเพลงทรจกกนในชอ “มโนร” มความหมายมาจากชอนกลกลบชนดหนงทไดสญพนธไปแลวในกมพชา เรยกวา “โนร” (Ministry of Culture and Fine Arts. 2004 : 79) จงหวดนครราชสมาเปนจงหวดอยในเขตอสานใต ประชากรสวนใหญในจงหวดเปนชาวไทเบง มวงมโหรพนบานสบทอดตอกนมาเปนเวลานานใชบรรเลงประกอบงานแหบญประเพณตางๆ ชอทใชเรยกวงมโหร โคราชมอยหลากหลายชอแลวแตใครจะเรยกขานตามแตละทองถน เชน วงกลองตอก วงซอ วงกลองทม วงมโหร ฯลฯ ชอทใชเรยกมากทสดเรยกวา “วงมโหร” (ประสทธ อนทศร,2538 : 188-195) ชาวนครราชสมามเครองดนตรคลายกนกบภาคกลางคอวงปพาทย ประกอบกบการเลนลเกและงานสมโภชอนๆเครองดนตรในวงมโหรโคราช ประกอบไปดวยกลองสองหนาเรยกวากลองทง หรอ กลองเทง ซอดวง ซออ ปแกวลกษณะคลายกบปใน หรอ ปนอกของวงดนตรไทยพณฉง และฉาบเพลงทใชบรรเลงเรยกวาเพลงมโหร (นฤมล ปยวทย,2550 : 12) พนททนยมบรรเลงวงมโหรโคราช นยมทกอ าเภอในจงหวดนครราชสมา และจงหวดใกลเคยงนยมบรรเลงมากในเขตอ าเภอเมองนครราชสมา โนนสง พมาย ครบร จกราช คง โนนไทย ดานขนทด ฯลฯ รวมทงในเขตอ าเภอนางรอง ล าปลายมาศ หนองก ฯลฯ จงหวดบรรมย อ าเภอจตรส บ าเหนจณรงค จงหวดชยภม ทใชภาษาโคราชในการตดตอสอสารกน โอกาสทใชวงมโหรโคราชในการบรรเลงวงมโหรโคราชนยมใชบรรเลงประกอบขบวนแหในงานบญประเพณ และงานพธการตางๆโดยเฉพาะงานแหกณฑหลอนในงานบญเทศนมหาชาต งานบวชนาค งานโกนจก งานโกนผมไฟ งานเลยงศาลตาป งานสงกรานต งานลอยกระทง เปนตน ประวตความเปนมาของวงมโหรโคราช ไมปรากฏหลกฐานทระบแนชดวามความเปนมาอยางไร เพยงแตสนนษฐานไวในหลายประเดน คอ 1).เปนการเลอนไหลทางวฒนธรรมทไดรบอทธพลจากวงดนตรหลวงจากภาคกลางของไทย เขามาพรอมกบการอพยพยายถนฐานของชาวกรงศรอยธยาในอดต 2).เปนวงดนตรทไดรบอทธพลจากชาวเขมร 3).เปนวงดนตรทมอยในนครราชสมาตงแตดงเดม 4).เปนวงดนตรทไดรบการผสมผสานวฒนธรรมทางดนตรรวมกนเกดเปนดนตรทมเอกลกษณเฉพาะของทองถน อยางไรกดวงมโหรโคราชเปนวงดนตรทส าคญ มบทบาทหนาทตอพธกรรมตางๆ ทางศาสนาในทองถน ใชเพอความ



สนกสนานเพลดเพลน มธรรมเนยมปฏบตทสบทอดกนมาเปนเวลานาน (คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหตฯ,2542 : 1 ) การศกษาครงนตองการศกษาการเปลยนแปลงของวงมโหรโคราชทมความเกยวเนองทางวฒนธรรมกบวงมโหรในพนทใกลเคยง โดยไดสงสยในเรองเครองดนตรและการประสมวงดนตรของวงมโหรโคราชมความเปนมาเชนไร มความเปลยนแปลงอยางไรในสภาพสงคมปจจบน มความสนใจในการศกษาสบคนหาขอมลดงกลาว เพอใหเปนขอมลในการน ามาวเคราะหดวยวธการทางดนตรวทยา และมความคาดหวงใหเปนขอมลทางดนตรทสงผลประโยชนไปถงทองถน และประเทศชาตสบไป วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาความเปนมาของเครองดนตร และการประสมในวงมโหรโคราช 2. เพอศกษาความเปลยนแปลงของเครองดนตร และการประสมในวงมโหรโคราช วธด าเนนการวจย เครองดนตรและการประสมวงในวงมโหรโคราช โดยไดเกบรวบรวมขอมลวจยจาก 2 สวน คอ การเกบรวบรวมขอมลเอกสาร และการเกบรวบรวมขอมลภาคสนาม การศกษาเรอง “การเปลยนแปลงของวงมโหรโคราช” เปนการศกษาท ใชแนวคด และวธการตามแนวทางมนษยดนตรวทยา (Ethnomusicology) น าเสนอผลการศกษาดวยวธพรรณวเคราะห (Descriptive Analysis) โดยตอบประเดนค าถามตามวตถประสงคทไดท าการศกษา การเกบรวบรวมขอมลเอกสาร ไดเรมคนควาบททวนวรรณกรรม จากเอกสาร หนงสอ งานเอกสารทมความเกยวของกบวงมโหรโคราช อาท วงมโหรในวงดนตรไทย วงมโหรในประเทศกมพชา วงมโหรในอสาน ภมศาสตร ประวตศาสตร วรรณกรรมพนบาน ทมความเกยวของกบบรบทกบพนทศกษาขอมลจากการคนควางานเอกสารในขนแรกเรมของการด าเนนงาน เปนพนฐานความรส าหรบเตรยมตวในการเกบรวบรวมขอมลภาคสนามในภายหลง ตามแผนการด าเนนงานทไดจดใหมการเกบรวบรวมขอมลภาคสนามเปนทางการอยางนอย 2 ครง โดยครงทหนงส าหรบการเกบรวบรวมขอมล และครงทสองส าหรบการตรวจสอบรวมถงการเพมเตมขอมลทตกหลน การเกบรวบรวมขอมลภาคสนาม ใชวธเกบขอมลดวยการสงเกต (Observation) ทงแบบมสวนรวม (Participant Observation) และแบบไมมสวนรวม (Non-Participant Observation) การสมภาษณ (Interview) บคคลผใหขอมลอยางเปนทางการ (Formal Interview) และการสมภาษณบคคลผใหขอมลอยางไมเปนทางการ (Unformal Interview) มผใหขอมล คอ ผมประสบการณ ผร นกวชาการ ดานดนตรพนบาน และศกษาขอมลจากวงมโหรโคราชในจงหวดนครราชสมา โดยไดแบงเปนวงมโหรโคราชดงเดม คอ วงมโหรโคราช วงรวมมตรศษยวดเดม อ.พมาย จ.นครราชสมา โดยมเกณฑในการคดเลอก คอ เปนวงมโหรโคราชดงเดม วงเดยวทยงมสภาพและรปแบบของวงสมบรณทสด ในจงหวดนครราชสมา และวงมโหรโคราชประยกต คอ วงมโหรโคราช วงพนมพร อ.เมอง จ.นครราชสมา โดยมเกณฑคดเลอก คอ เปนวงมโหร



โคราชทมชอเสยง ทงยงวงมโหรโคราชประยกตตงแตยคเรมแรกทปรากฏวงดนตรประเภทนอยในจงหวดนครราชสมาทยงไมยบวง ยงสบทอดการบรรเลงมาจนถงปจจบน ดวยแบบสมภาษณทวางประเดนค าถามตามวตถประสงคอยางกวางๆ เพอใหสามารถปรบใชไดเหมาะสมกบสถานการณของพนทภาคสนาม ภายใตวตถประสงคเดมของค าถาม ในการด าเนนงานเกบขอมลภาคสนามไดมการบนทกเสยง บนทกภาพนง ภาพเคลอนไหว และการจดบนทก ไวใชเปนขอมลส าหรบการใชวเคราะหขอมล รวมถงการใชเปนขอมลอางองในงานครงน ผลการวจย 1. ประวตของวงมโหรโคราช จากการศกษาประวต รวมถงพฒนาการของวงมโหรโคราช ในจ งหวดนครราชสมา ปรากฏรองรอยทางประวตศาสตรจากการการบนทก บรบทสงคม และค าบอกเลา แสดงใหเหนถงเรองราวการเกดขน และพฒนาการของวงมโหรโคราชทมความเชอมโยงกบการเปลยนแปลงของวฒนธรรมพนทจงหวดนครราชสมา ดงน ชอเรยกวงมโหรโคราชมอยหลากหลายแลวแตผเรยก โดยผศกษาไดเกบรวบรวมไดทงหมด 5 ชอ ไดแก วงกลองทม วงกลองตอก วงซอ วงปแกว และวงมโหร โดยชอวงมโหรเปนชอทมผเรยกมากทสด ค าวา “มโหร” ถกสนนษฐานเอาไววาเปนภาษาพนเมองเปนค าศพททถกผสมค า เชน ค าวา มโหระทก และมหรสพ ค าวามหรสพนนสนนษฐานมาจากค าวา “มหสสว” ทแปลวา เสยงทสงใหญ หมายถงเสยงทอกทกคกครน สวนค าวามโหระทก “มโหร” เปนค าในภาษาสนสกฤตแปลงเสยง“อ”เปนตว “ร” เชน“อช”เปลยนเปน“อรชร” สวนค าวา “ทก” ในพยางคหลงเปนภาษาพนเมองเปนค าศพททน ามาผสมกน กลายเปนค าวา “มโหระทก” หมายถงกลองชนดหนงทผลตมาจากโลหะใบใหญ มเสยงดงกงวานอกทกคกโครม ใชประโคมในพธขอฝน หรอพธหลวงส าคญตงแตอดตจวบจนยงปจจบน เหตทมโหร มโหระทก มลกษณะในดนตรประเภททใชในงานจ าพวกมหรสพสมโภช ค าวา มโหร และมโหระทก มาจากค าวา “มโหตสว” ค าวา “ร” สระอหมายถงเครองดนตรประเภทเครองสาย เชน พณหรอซอ สวนค าวา “ทก”หมายถงเครองดนตรประเภทเครองต เชน กลอง ค าทงสองถกค าวา มหรสพ ลากมาเขาพวกเกดเปนค าผสมวา “มโหร และมโหระทก” ขนมาในภายหลง (อนมานราชธน,2552:129) ในวงดนตรไทย วงมโหรถอเปนลกษณะของการประสมวงดนตรทเพยบพรอมไปดวยเครองดนตรทกประเภท คอ เครองดนตรประเภทดด เครองดนตรประเภทส เครองดนตรประเภทต เครองดนตรประเภทเปา และไดรวมถงเครองดนตรประเภทเครองก ากบจงหวะตางๆดวย วงมโหรจงเปนวงดนตรทมความสมบรณทางเสยงทดทสดในประเภทของวงดนตรไทย(สรชย เครอประดบ ,2524: 45)ในสมยกรงสโขทยเปนราชธาน วงมโหรเกดจากการน าเอาการบรรเลงพณซงเปนการขบรองเปนล าน าพรอมกบการดดพณน าเตา ในคนๆเดยว ประสมวงกบวงขบไม เปนวงทมผสซอสามสายเปนล าน า รวมกบผไกวบณเฑาะวบรรเลงรวมกนเรยกวงประเภทใหมนวา“วงมโหรเครองส”ตอมาในสมยอยธยาเพมเครองดนตรเพมเตมเปน



วงมโหรเครองหก สมยกรงรตนโกสนทรมการปรบปรงวงมโหรใหม โดยไดน าวงปพาทยเขามาประสมโดยการปรบขนาดของเครองดนตรใหมระดบเสยงทสามารถเลนบรรเลงใหเขากนใหเหมาะสมปจจบนม 3 ขนาด คอ วงมโหรเครองเลก วงมโหรเครองค และวงมโหรเครองใหญ (ปญญา รงเรอง,2526 : 63-70) ในขอมลฝงประเทศกมพชา คาดวาค าวา “มโหร” มาจากค าวา “มโนโหรา มโนหาร” ทมบนทกเปนภาษาสนสกฤต และเปนภาษาเขมรโบราณ ในหลกศลาจารกเลขท K557 K600 และหลกศลาจารก

เลขท K137 ทพบอยในวดกอมนร ทองโกบร (អងគរប រ) เปนหลกศลาจารกในสมยรชกาลพระบาทชยวรมนท 1 ปรากฏไดเตรยมเกยวกบเครองถวายเทพเจา ประกอบดวยนกขบรอง ผบรรเลงเครองดนตร และนางอปสราร าบ าส าหรบถวายเทวสถาน (เพชร ตมกระวล แปลโดย ภมจตร เรองเดช 2548 : 31-32) สนนฐานวาตอมามการประสมวงดนตรประเภทหนงทเรยกวา “มโหรปณเปยท”เชอวาวงมโหรเปนวงดนตรดงเดมทมปรากฏขนในยคพระนคร ยคแรกเรมถกพฒนาใหเฉพาะผชายเปนผบรรเลง ภายหลงสนสดยคอาณาจกรพระนครกรมมโหรถกพฒนาอยางตอเนองจนถงสมยยคกรงละแวก วงมโหรไดใชผหญงในการบรรเลงเทานน เพราะเชอวาผหญงมความออนชอยมเสยงรองดงนก “โนร” (Nori bird)ซงเปนนกชนดหนงทไดสญพนธแลวในกมพชา (พทยวฒน พนธะศร, 2554 : 12) จงหวดนครราชสมา จดอยในเขตอสานใต มวงมโหรพนบานสบตอกนมาเปนเวลานานใชบรรเลงในงานแหบญประเพณตางๆ ลกษณะมโหรทใชบรรเลงนนเปนลกษณะของมโหรพนบาน เนองจากนครราชสมาเปนเมองทมประวตยาวนาน เปนทตงของปราสาทในอารยะธรรมขอมโบราณมากมาย ยคตอมากยงเปนเมองหนาดานของกรงศรอยธยา นครราชสมาจงไดรบอทธพลทางวฒนธรรมทางดนตรจากกลมวฒนธรรมกลมใหญ 2 กลมวฒนธรรม คอ วฒนธรรมดนตรจากเขมร และวฒนธรรมจากภาคกลาง ซงไดประสมวงดนตรรปแบบเฉพาะทองถนเรยกวา “วงมโหรโคราช”เครองดนตรในวงมโหรโคราชเปนเครองดนตรทมความเกาแกรวมถงการประสมวงดนตรทมลกษณะเปนวงดนตรประโคมแหมาตงแตยคโบราณ

ภาพท 1 : ทบหลงเรองรามเกยรต ตอนสครพครองเมอง ในพพธภณฑสถานแหงชาตพมาย

ผศกษาพบหลกฐานทางประวตศาสตรในพพธภณฑสถานแหงชาตพมายอ าเภอพมาย จงหวดนครราชสมา พบภาพทบหลงเรองรามเกยรต ตอนสครพครองเมอง ปรากฏภาพเครองดนตรประโคมโบราณทเหลาวานรเมองขดขนใชประโคมแหพญาสครพเขาเมอง ปรากฏเครองดนตรในวงมโหรโคราชดงเดมยงคง



ใชบรรเลงอยหลายชน ไดแก“กลองมโหร” ชาวพมายเรยกวากลองตอก “กลองขด”มลกษณะคลายกนกบกลองสองหนาในวงดนตรไทย “ปแกว” เปนเครองดนตรส าคญในวงมโหรโคราชดงเดมมลกษณะทางกายภาพคลายกนกบปนอกปใน รวมไปถง“ฉง” ปรากฏเปนรปทหารวานรตน าหนาขบวนแห เปนหลกฐานส าคญทบงบอกวาเครองดนตรในวงมโหรโคราชทพบในภาพทบหลงเหลานมอายไมนอยกวาการกอสรางปราสาทหนพมาย ราวพทธศรรตวรรษท 16-17 เปนเครองดนตรเกาแกมอายไมต ากวา 1,000 ป ยงไดรบการสบทอดมาถงปจจบน เครองดนตร และการประสมวงมโหรโคราชดงเดม ปรากฏหลกฐานจากขอมลของภาพถายจากส านกหอจดหมายเหตแหงชาตไมไดระบปทถายนาบนทกหลงบาทหลวงปาลเลอกวซ น ากลองถายรปเครองแรกเขามาในสยาม สมยรชกาลท 3 เปนหลกฐานทางประวตศาสตรส าคญทปรากฏภาพวงมโหรโคราชดงเดมนามอายมากทสดเทาทผศกษาสามารถคนหาได ปรากฏเปนการแหประโคมงานรนเรงงานใหญมคนฟอนร า เปาปแกว ตฆอง ตฉง ฉาบ ดานหลงสงเกตเหนซอ และคนแบกกลองมโหรตอยางสนกสนาน จากการสมภาษณ นายธวชชย ศรการ ผรในทองถนคาดวาถายไวทเมองพมาย เพราะปรากฏปราสาทหลงใหญอยทางดานซายมอของภาพถายโดยไดใหเหตผลวา “ภาพทเหนเปนถนนหนาวดเดมสามแยกศาลเจาพอเพราะกก (ตน) มะมวงยงอยจนเดยวน” (สมภาษณ : ธวชชย ศรการ,2559)

ภาพท 2 : วงมโหรโคราชดงเดม เมองพมาย อ.พมาย จ.นครราชสมา

ทมา : (ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต,2550 : อางถง สนอง คลงพระศร) 2. พฒนาการและการเปลยนแปลงของวงมโหรโคราช มโหรโคราช เปนวงดนตรทมการรบวฒนธรรมปรบตวในตามชวงเวลาเกดการประสมประสานทางวฒนธรรมเปนลกษณะวงดนตรทองถนทคงเอกลกษณไว ปจจบนวงมโหรโคราชแบงออกเปนวงมโหรโคราชดงเดม และวงมโหรโคราชประยกต โดยผศกษาไดจ าแนกพฒนาการของวงมโหรโคราชแบงออกเปน 3 สวน ดงน



2.1 พฒนาการ และการเปลยนแปลงดานวงดนตร วงมโหรโคราชเคยเปนวงประโคมมอายมากกวา 1,000 ป ยงคงสบทอดมรดกทางวฒนธรรมทางดนตรไวไดจนถงปจจบน เครองดนตรในยคแรกเรมทปรากฏในภาพภาพทบหลงจ านวนหลายภาพ พบในทบหลงปรางคประธานปราสาทหนพมายดานทศตะวนตกจ านวน 1 ภาพ และทบหลงเรองรามเกยรต ตอนสครพครองเมอง ในพพธภณฑสถานแหงชาตพมาย อก 1 ภาพ โดยในยคแรกเรมมเครองดนตรประโคมทพบ จ านวน 6 ชน ไดแก 1).สงข 2).แตร (เขาควาย) 3).ปแกว 4).กลองขด 5).กลองมโหร 6).ฉง ยงคงไมปรากฏพบวามซอ ตอมาสนนษฐานวาเมอยคสมยอาณาจกรขอมเรมเสอมอ านาจลง อาณาจกรใหมอนไดแกอาณาจกรสโขทย ตอดวยอาณาจกรอยธยาเรมเขามามอทธพลในภาคอสานตอนใตแทนทอาณาจกรขอมเรมมการอพยพผคนจากกรงศรอยธยาเขามาสรางเมองนครราชสมา เปนเมองเอกเปนหเปนตาแทนเมองพมายทมความสมพนธอนดกบอาณาจกรพระนคร และสนนษฐานวาผคนจากกรงศรอย ธยาเขามา จงไดน าวงมโหรปพาทยในกรงศรฯ เขามาดวย ตอเนองมาจนถงกรงรตนโกสนทรมาเมอเจาเมองใดมความดความชอบพระมหากษตรยมกพระราชทานแกวแหวนเงนทองพรอมดวยวงมโหรปพาทยหรอใหครเขามาสอนคนพนเมองดวยสอดคลองกบ นายธงชย สามส ผรดนตรอสานใต เปนผศกษาขอมลดานดนตรอสานใตรวมถงเปนผทมความสามารถดานเครองดนตรอสานใต ไดกลาวเอาไววา “วงมโหรในอสานไดรบอทธพลมาจากภาคกลาง เขามากบบรรดาศกดจากเมองหลวง เมอเจาเมองท าความชอบเปนทโปรดปรานของสมเดจพระเจาอยหวฯ พระองคกจะพระราชทานแกวแหวนเงนทองพรอมกบดนตรมโหรปพาทยมาดวย หรอ ไมกสงคนมาสอนให เมอดนตรหลวงพบเขากบดนตรทองถนกเลยมท านองเฉพาะทองถนขนมา” (สมภาษณ : ธงชย สามส,2559)

เครองดนตรทคาดวาไดรบอทธพลจากภาคกลาง คอ ซอ เปนเครองดนตรส าคญในวงมโหรโคราชดงเดมและในเวลาตอมากเปลยนแปลงเปนวงมโหรโคราชประยกตในวงมโหรโคราชดงเดมผศกษาไดใชการสงเกตแบบไมมสวนรวมในการบรรเลงวงมโหรโคราชดงเดม วงรวมมตรศษยวดเดม และจากการสมภาษณหวหนาวง คอ นายบญชวย ชตระกล ไดทราบวา วงมโหรโคราชดงเดมทปรากฏในจงหวดนครราชสมา มเครองดนตรทใชประสมวงอยทงสน 11 ชน ไดแก 1).ซอยอด 2).ซอกลาง 3).ซอตน 4).ปแกว 5).กลองมโหร 6).กลองขด 7).ฆองใหญ 8).ฉง 9).ฉาบเลก 10).ฉาบใหญ และ 11).กรบ อยางไรกตามพฒนาการของเครองดนตรในวงมโหรโคราชดงเดมไมไดเครงครดมากนก การประสมวงมกเปนไปตามความสะดวกของผบรรเลง และวาระของงานเปนหลก กระทงเขาสชวงป พ.ศ.2500-ปจจบน การเปลยนแปลงของวฒนธรรมพนทในชวงเวลาดงกลาว เปนผลมาจากการเตบโตทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม ท าใหเรมมการพฒนาวงมโหรโคราชอกครงทงหมดเกดจากแรงผลกของสงคมทมผลตอวฒนธรรมทางดนตร เมอวงมโหรโคราชเปนวงดนตรทตอบสนองสงคมเมอสงคมเปลยน วงมโหรโคราชจงตองเปลยนรปแบบของเครองดนตร และการประสมวง ของวงมโหรโคราชดงเดมไดถกปรบเปลยนไปอกครง เนองจากการเสพดนตรทเปลยนไปของ



สภาพสงคม สงผลใหวงมโหรโคราช ตองปรบตวเพอความอยรอด มอทธพลจากมร าวง เพลงลกทงเขามามบทบาทในสงคมมากยงขน ผวาจางตองการใหมการรองเพลงมากกวาการบรรเลงบทเพลงเพยงอยางเดยว จากวงดนตรประโคมในอดตจงเปลยนแปลงกลายเปนวงดนตรคลายวงลกทง เครองดนตรดงเดมตางๆ ทไดกลาวมาขางตน จงถกปรบเปลยนรปแบบการบรรเลงรวมถงเปลยนเครองดนตรในวงใหมเสยจนหมด จากปแกวเครองเครองดนตรส าคญในวงมโหรโคราชเรมหมดความส าคญลง หาผบรรเลงได อยาก เครองดนตรตะวนตกอยางคยบอรดเขามาแทนปแกว เพมนกรอง กลองชด กลองคองกา เขามารวมในวง ยงตดเครองดนตรดงเดม คอ ซอยอด ซอตน ปแกว กลองขด ฆองใหญ คงเหลอไวเพยง ซอกลาง กลองมโหร ฉง ฉาบใหญ ฉาบเลก และกรบ แตเพยงเทานน มชอใหมวา “วงมโหรโคราชประยกต”อยางไรกด ซอกลางยงถอเปนเครองดนตรทความส าคญในวงมโหรโคราชประยกตเชนเดมเปนเครองดนตรชนเดยวทยงคงอย ปรบตวเขากบสภาพสงคมไดเปนเสนหของวงดนตรประเภทน

ภาพท 3 : วงมโหรโคราชดงเดม วงรวมมตรศษยวดเดม อ.พมาย จ.นครราชสมา

2.2 พฒนาการ และการเปลยนแปลงดานบทเพลง พฒนาการ และการเปลยนแปลงดานบทเพลงคออกปจจยทเปนสวนทเปนผลจากการปรบเปลยนตามวฒนธรรมพนทในแตละชวงเวลา กลาวคอ บทเพลงในวงประโคมในภาพทบหลงในปราสาทหนพมายไมมการจดบนทกตวโนตไวมเพยงภาพสลกหนเพอใชเปนหลกฐานทางประวตศาสตรทางดนตรไดแตเพยงเทานน บทเพลงโบราณอาจหลงเหลอกลายเพลงพนบานในปจจบน และไดรวมเขากบวงดนตรจากวฒนธรรมภาคกลางกลายเปนท านองทองถนขนมา กลายมาเปนบทเพลงในวงมโหรโคราชดงเดมกเปนไปไดลกษณะของบทเพลงทใชบรรเลงของวงมโหรโคราชดงเดมใชบทเพลงทไดรบอทธพลมาจากเพลงบรรเลงในวงดนตรไทย รวมถงบทเพลงบรรเลงในดนตรพนบาน โดยผศกษาไดรวบรวมชอบทเพลงไดจ านวน 29 บทเพลง ดงน 1).เพลงพดชา 2).เพลงหมใหญหมนอย (เพลงเเหกฐน) 3).เพลงธรณกนเเสง (เพลงชะนโหย) 4).



เพลงพมาเเหกระจาด 5).เพลงตาอนกบตาโถ 6).เพลงเขาผ 7).เพลงกราวนอก 8).เพลงโลเลอน (เพลงลอเลอน) 9).เพลงหมาจอกลยน า 10).มอญ 3 ชน 11).เพลงมอญดดาว 12).เพลงเขมรไลควาย 13).เพลงเขมรต าร าพน 14).เพลงคางคกปากบอ 15).เพลงนกเอยงเตานา 16).เพลงพมาแทงกบ 17).เพลงฝรงย าเทา 18).เพลงพมาร าขวาน 19).เพลงมายอง 20).เพลงลาวกระแซ 21).เพลงเจาคงลากเขอน 22).เพลงคางคาวกนกลวย 23).เพลงกวางเดนทาง 24).เพลงแขกกระรก 25).เพลงเขมรเอวบาง 26).เพลงสาธการ 27).เพลงกราวนอก 28).เพลงบองกญชา และ 29).เพลงลกหมด

ตวอยางโนต : เพลงพมาแหกระจาด โดยนายปรชา มหมนไวย (สมภาษณ : ปรชา มหมนไวย,2559) ชวงเวลา ปพ.ศ.2500-ปจจบน จากชองทางการสอสารทกวางขวางเขาถงทกสงอยางไดงายขน นกดนตรวงมโหรโคราชดงเดมเรมคดประยกตปรบปรงวงดนตรขนมาปรากฏมวงมโหรโคราชประยกต สงผลถงบทเพลงในการบรรเลงกเปลยนแปลงไป ไดรบอทธพลทางดนตรจากเพลงร าวง วงดนตรลกทง มนกรองเพมขน มบทเพลงทไมแนนอนตามเพลงกระแสสงคมเพอใหสามารถด ารงอยในสงคมไดผศกษาไดศกษาขอมลจากวงมโหรประยกต วงพนมพร และวงมโหรโคราช วงอนๆ สวนมากบรรเลงประกอบการขบรอง บทเพลงสวนใหญทวงมโหรโคราชประยกตใชบรรเลงมกเปนประเภทเพลงร าวง เพลงลกทง เพลงเพอชวต ใชซอบรรเลงกบเครองดนตรตะวนตก โดยไมมตวโนตในการบรรเลงตายตว แตใชกลวธการบรรเลงแบบดนสด (Improvise) ตวอยางเชน เพลงเพลงชางเพลงร าวงดาวพระศกรเพลงเรยมเคยร าเพลงบานนาสญญารกเพลงหงสทองคะนองล าเพลงเสยงซอสงสาวเพลงใจนางดงทางรถ เพลงกนตรม เพลงรวทะเล เพลงวณพก เพลงบวตมบวบาน เปนตน บทเพลงทใชบรรเลงประกอบการขบรองขางตนเปนลกษณะบทเพลงทมการเปลยนแปลงไปจากวงมโหรโคราชดงเดม คอ วงมโหรโคราชดงเดมเปนวงดนตรทใชประโคมดวยการใชบท



เพลงบรรเลงเพยงอยางเดยว แตวงมโหรโคราชประยกตถกพฒนาใหเปนวงดนตรประโคมทใชบทเพลงบรรเลงดวย และยงเปนวงดนตรทมการใชบทเพลงสมยนยมคลอประกอบกบการขบรองดวย 2.3 พฒนาการ และการเปลยนแปลงดานบทบาทหนาททางสงคม จากการศกษาพบวาวฒนธรรมพนทสงผลตอแนวทางการด ารงอยของวงมโหรโคราชแตกตางกนไปตามแตยคสมย โดยการด ารงอยของวงมโหรโคราช พบวา มการเปลยนแปลงในการรบใชสงคมอย 3 ดาน คอ จากเปนเครองดนตรประโคมในภาพทบหลง สการเปนวงมโหรโคราชดงเดมทสวนใหญใชบทเพลงไทยประสมเพลงทองถนดงเดมบรรเลง และไดถกปรบเปลยนรปแบบเปนวงมโหรโคราชประยกตทสวนใหญใชบทเพลงตามสมยนยมบรรเลง ในปจจบน โอกาสทใชในการบรรเลง วงมโหรโคราชทงแบบดงเดม และแบบประยกต นยมใชบรรเลงประกอบขบวนแหในงานบญประเพณ และงานพธการตางๆโดยเฉพาะงานแหกณฑหลอนในงานบญเทศนมหาชาต งานบวชนาค งานโกนจก งานโกนผมไฟ งานเลยงศาลตาป งานสงกรานต และงานลอยกระทง

ตวอยางโนต : เพลงเรยมเคยร า โดยนายพนม จ าลองกลาง (สมภาษณ : พนม จ าลองกลาง,2559)

สรปและอภปรายผล จากผลการศกษาการเปลยนแปลงของวงมโหรโคราช ผศกษามประเดนทใชในการอภปรายผลการศกษา ดงน 1. ประวตของวงมโหรโคราช พบแนวคดเกยวกบการแพรกระจายทางวฒนธรรมทมความสมพนธกบการ เปลยนแปลงตามวฒนธรรมพนทในแตละชวงเวลา กลาวคอการพบหลกฐานภาพทบหลงทปรากฏภาพเครองดนตร และการประสมวงดนตร ลกษณะเครองประโคมแห ในปราสาทหนพมาย ทสนนฐานวาเปนรปภาพทแสดงถงวงมโหร มความสอดคลองกบ(อนมานราชธน ,2552:129) ทไดใหความหมายของวงมโหรวามาจากค าวา มโหระทก และมหรสพ ค าวามหรสพนนสนนษฐานมาจากค าวา “มหสสว” ทแปลวา เสยงทสงใหญ หมายถงเสยงทอกทกคกครน สวนค าวามโหระทก “มโหร” เปนค าในภาษาสนสกฤตแปลงเสยง “อ” เปนตว “ร” เชน “อช” เปลยนเปน “อรชร” สวนค าวา “ทก” ในพยางคหลงเปนภาษาพนเมองเปนค าศพททน ามาผสมกน กลายเปนค าวา “มโหระทก”มความหมายหมายถงเครองดนตรทใชในการประโคมแห นครราชสมาเปนเมองทมประวตยาวนาน เปนทตงของปราสาทในอารยะธรรมขอมโบราณมากมาย ตอมายงเปนเมองหนาดานส าคญของกรงศรอยธยา นครราชสมาจงไดรบอทธพลทางวฒนธรรม



ทางดนตรจากกลมวฒนธรรมกลมใหญ 2 กลมวฒนธรรม คอ วฒนธรรมดนตรจากเขมร และวฒนธรรมจากภาคกลาง ซงไดประสมวงดนตรรปแบบเฉพาะทองถนเรยกวา “วงมโหรโคราช” เครองดนตรในวงมโหรโคราชเปนเครองดนตรทมความเกาแก รวมถงการประสมวงดนตรทมลกษณะเปนวงดนตรประโคมแหมาตงแตยคโบราณ ผศกษายงพบหลกฐานทางประวตศาสตรทพบในพพธภณฑสถานแหงชาตพมาย อ าเภอพมาย จงหวดนครราชสมา พบภาพทบหลงทมภาพเครองดนตรประโคมโบราณ ปรากฏเครองดนตรในวงมโหรโคราชดงเดมยงคงใชบรรเลงอยในปจจบนหลายชน ไดแก กลองมโหรกลองขดปแกว และฉง เปนหลกฐานทส าคญบงบอกถงอายของเครองดนตรในวงมโหรโคราชทมอายไมนอยกวาการกอสรางปราสาทหนพมาย ราวพทธศรรตวรรษท 16-17 ซงเปนเครองดนตรเกาแกมอายไมต ากวา 1,000 ป ทยงคงสบทอดกนมาถงยงปจจบน 2. พฒนาการ และการเปลยนแปลงของวงมโหรโคราช จากการศกษาพบการสะทอนแนวคดในการยดหยนของวฒนธรรมของชาวบาน (Folk culture) ตงแตสมยอดตจนถงสมยปจจบนทพรอมส าหรบกบการเปลยนแปลงของสภาพสงคมอยเสมอ ซงพบวาในระยะเวลา 1,000 ปทผานมารปแบบของเครองดนตร และการประสมวงมการปรบเปลยนรปแบบตามสภาพสงคมอยเสมอโดยในยคแรกเรมมเครองดนตรประโคมทพบ จ านวน 6 ชน ไดแก 1).สงข 2).แตร (เขาควาย) 3).ปแกว 4).กลองขด 5).กลองมโหร และ 6).ฉง ตอมาอาณาจกรอยธยาเรมเขามามอทธพลในภาคอสานตอนใตแทนทอาณาจกรขอม ปรากฏมเครองดนตรทใชประสมวงอยทงสน 11 ชน ไดแก 1).ซอยอด 2).ซอกลาง 3).ซอตน 4).ปแกว 5).กลองมโหร 6).กลองขด 7).ฆองใหญ 8).ฉง 9).ฉาบเลก 10).ฉาบใหญ และ 11).กรบ กระทงเขาสชวงป พ.ศ.2500-ปจจบน การเปลยนแปลงของวฒนธรรมพนทในชวงเวลาดงกลาว เรมมการพฒนาวงมโหรโคราชดงเดมถกปรบเปลยน มอทธพลจาก ร าวง เพลงลกทง เขามามบทบาทในสงคมมากยงขน จงถกปรบเปลยนรปแบบการบรรเลงรวมถงเปลยนเครองดนตรในวงใหมเสยจนหมด เพมนกรอง กลองชด กลองคองกา เขามารวมในวง ยงตดเครองดนตรดงเดม คอ ซอยอด ซอตน ปแกว กลองขด ฆองใหญ คงเหลอไวเพยง ซอกลาง กลองมโหร ฉง ฉาบใหญ ฉาบเลก และกรบ แตเพยงเทานน เรยกวา“วงมโหรโคราชประยกต”แตซอกลางยงถอเปนเครองดนตรทความส าคญในวงมโหรโคราชประยกตเชนเดมบทเพลงในอดตไมไดมการจดบนทกเปนตวโนตไวมเพยงภาพสลกหนเพอใชเปนหลกฐานทางประวตศาสตรทางดนตรเพยงเทานน บทเพลงโบราณอาจกลายเพลงพนบานในปจจบน และไดรวมเขากบวงดนตรจากวฒนธรรมภาคกลางกลายเปนท านองทองถน กลายมาเปนบทเพลงในวงมโหรโคราชดงเดม บทเพลงทใชบรรเลงของวงมโหรโคราชดงเดมใชบทเพลงทไดรบอทธพลมาจากเพลงบรรเลงในวงดนตรไทย รวมถงบทเพลงบรรเลงในดนตรพนบาน โดยรวบรวมชอบทเพลงไดจ านวน 29 บทเพลง ปจจบนปรากฏมวงมโหรโคราชประยกต สงผลถงบทเพลงในการบรรเลงกเปลยนแปลงไป ไดรบอทธพลทางดนตรจากเพลงร าวง วงดนตรลกทง มนกรองเพมขน มบทเพลงทไมแนนอน ตามเพลงกระแส



สงคม เพอใหสามารถด ารงอยในสงคมได ใชซอบรรเลงกบเครองดนตรตะวนตก โดยไมมตวโนตในการบรรเลงตายตว แตใชกลวธการบรรเลงแบบดนสด (Improvise) การเปลยนแปลงดานบทบาทหนาททางสงคมจากการศกษาพบวาแนวทางการด ารงอยของวงมโหรโคราชแตกตางกนไปตามแตยคสมย มการเปลยนแปลงในการรบใชสงคมอย 3 ยค คอ จากเปนเครองดนตรประโคมในภาพทบหลง สการเปนวงมโหรโคราชดงเดมทสวนใหญใชบทเพลงไทยประสมเพลงทองถนดงเดมบรรเลง และไดถกปรบเปลยนรปแบบเปนวงมโหรโคราชประยกตทสวนใหญใชบทเพลงตามสมยนยมบรรเลงในสมยปจจบน โอกาสทใชในการใชบรรเลงประกอบขบวนแหในงานบญประเพณ และงานพธการตางๆโดยเฉพาะงานแหกณฑหลอนในงานบญเทศนมหาชาต งานบวชนาค งานโกนจก งานโกนผมไฟ งานเลยงศาลตาป งานสงกรานต และงานลอยกระทง ขอเสนอแนะ 1. เกยวกบวงมโหรโคราช หนวยงานของรฐควรสงเสรมฟนฟและมการสนบสนนวงมโหรโคราชใหมากขน โดยจดใหมการศกษาภมปญญาทองถนในสถานศกษา มเวทในการแสดงมากยงขนในงานเทศกาลส าคญตางๆ เพอเปนการอนรกษวฒนธรรมทองถน โดยอยางยงการอนรกษเพลงโบราณตางๆ ควรมการสบทอด เนองจากวงมโหรมแตผสงอายทส าคญยงในการอนรกษวฒนธรรมภมปญญาทองถนของบรรพชนไทย ในชวงเวลาทผานมาวงมโหรตองปรบตว เพอใหเขากบยคสมยทเปลยนไปอยางเตมรปแบบ เนนการน าเสนอเครองดนตรตะวนตกมากกวาเครองดนตรพนบานดงเดม ท าใหรปแบบการน าเสนอเปลยนแปลงไป ควรสงเสรมบทบาทของวงมโหรโคราชในทกๆ ดาน เชน ดานการศกษา สรางคานยมใหรกษาศลปวฒนธรรมทองถน ใหการพฒนา และการใหโอกาสในงานแสดงเทศกาลส าคญตางๆ เพอด ารงไว ซงวฒนธรรมทองถนอนดงามของชาตไทยใหคงอยสบไป 2. เกยวกบงานวจย ควรศกษาวจยเกยวกบวงมโหรในกลมชาตพนธอนๆ นอกเหนอจากกลมวฒนธรรมไทโคราช เชน วงมโหรในกลมวฒนธรรมลาว วงมโหรในกลมวฒนธรรมเขมร วงมโหรในกลมวฒนธรรมลมแมน าเจาพระยา วงมโหรในกลมวฒนธรรมลมแมน าโขง ทมความเกยวเนองทตดตอกนในกายภาพแลกเปลยนวฒนธรรมตอกน ในทองถนทกลาวมาขางตนลวนมวงมโหรทงสน ซงอาจเปนสวนหนงทได ใหก าเนด วงมโหรโคราชทปรากฏในจงหวดนครราชสมากเปนได และเพอขยายองคความรเกยวกบวงมโหรใหกวางขวางมากยงขน เอกสารอางอง คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหต ในคณะกรรมการจดงานเฉลมพระเกยรต

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว.(2542).วฒนธรรม พฒนาการทางประวตศาสตร เอกลกษณและ ภมปญญา จงหวดนครราชสมา. กระทรวงมหาดไทย,กระทรวงศกษาธการ และกรมศลปากร.จดพมพ



เนองในโอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 6 รอบ 5 ธนวาคม 2542.พมพครงท 1.กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว.

เฉลมศกด พกลศร.(2542).สงคตนยมวาดวยดนตรไทยฉบบปรบปรง.พมพครงท 2.กรงเทพฯ :ส านกพมพโอเดยนสโตร.

นรศรานวดตวงศ,สมเดจฯเจาฟากรมพระยา.(2552).ใน.เพลงดนตร : จากสมเดจฯเจาฟากรมพระยานรศฯถงพระยาอนมานราชธน.บรรณาธการอ านวยการ พนพศ อมาตยกล.พมพครงท 1.นครปฐม.ส านกพมพวทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหดล.

นฤมล ปยวทย.(2550).ไทโคราช.หนงสอทระลกในโอกาสเกษยณอายราชการ.พมพครงท 1.นครราชสมา : มตรภาพการพมพ.

ประสทธ อนทศร.(2538).ของดโคราช เลมท4 สาขาการกฬา และนนทนาการ.ศนยศลปวฒนธรรม สถาบนราชภฏนครราชสมา.พมพครงท 1.จ านวน 1,000เลม.กรงเทพฯ : ภาพพมพ.

ปญญา รงเรอง.(2526).ประวตดนตรไทย กรงเทพไทยวฒนาพานช ป 2525 และดนตรไทย.พมพครงท 2.กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พทยวฒน พนธะศร.(2554).มโหร : ความอยรอด และการเปลยนแปลงของมโหรในสงคมเขมร.ม.ป.ท. : มปพ.

เพชร ตมกระวล.(2548).ระบ าขแมร. แปลโดย ภมจตร เรองเดช. บรรมย : โรงพมพวนย. พนพศ อมาตยกล.(2529).ดนตรวจกษความร เบองตนเกยวกบดนตรไทยเพอความชนชม.เอกสาร

ประกอบการสอนวชาดนตรวจกษ มหาวทยาลยมหดล. สรชย เครอประดบ.(2524).ไหวครดนตรไทยและความรทวไปเกยวกบดนตรไทย. ม.ป.ท. : มปพ. สนอง คลงพระศร.(2550).พนเมองชลบถ ช าระ และบนทกประวตศาสตร อ าเภอชนบท จงหวดขอนแกน.

พมพครงท 1.กาฬสนธ : ประสานการพมพ. อนมานราชธน,พระยา.(2552).ใน เพลงดนตร : จากสมเดจฯเจาฟากรมพระยานรศฯถงพระยาอนมานราช

ธน.บรรณาธการอ านวยการ พนพศ อมาตยกล.พมพครงท 1.นครปฐม : ส านกพมพวทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหดล.

Ministry of Culture and Fine Arts and UNESCO.(2004). Inventory of Intangible Cultural Haritage of Combodia.Combodia : JSRC Printing House.

สมภาษณ ธงชย สามส(ผใหสมภาษณ) ชนาวฒน จอนจอหอ (ผสมภาษณ),มถนายน พ.ศ.2559 ธวชชย ศรการ (ผใหสมภาษณ) ชนาวฒน จอนจอหอ (ผสมภาษณ), 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2559. บญชวย ชตระกล(ผใหสมภาษณ) ชนาวฒน จอนจอหอ (ผสมภาษณ), 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2559. ปรชา มหมนไวย (ผใหสมภาษณ) ชนาวฒน จอนจอหอ (ผสมภาษณ), 11 เมษายน พ.ศ. 2559. พนม จ าลองกลาง (ผใหสมภาษณ) ชนาวฒน จอนจอหอ (ผสมภาษณ), 8

poster presentation) -...

Documents