Postępowanie w sprawach

chorób zawodowych

Choroby zawodowe nauczycieli

Opracowanie ZGZNP

Choroby zawodowe nauczycieli –

problem społeczny Według danych Instytutu Medycyny Pracy,

przewlekłe choroby narządu głosu od lat są najczęściej rozpoznawaną chorobą zawodową i stanowią ponad 20% wszystkich chorób zawodowych stwierdzanych każdego roku w Polsce, np. w 2006 r. – 24,4%. Zdaniem Centralnego Instytutu Ochrony Pracy „obserwuje się brak równowagi pomiędzy skutkami społecznymi związanymi z chorobami narządu głosu wśród nauczycieli, a działaniami podejmowanymi w celu przeciwdziałania tym skutkom”.

Definicja choroby zawodowej

• Za chorobę zawodową uważa się chorobę

wymienioną w wykazie chorób

zawodowych, jeżeli została spowodowana

działaniem czynników szkodliwych dla

zdrowia, występujących w środowisku

pracy lub w związku ze sposobem

wykonywania pracy

Podstawy prawne

• Rozporządzenie Rady Ministrów z 30.07.2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach (D.U. nr 132, poz. 1115)

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 1.08.2002 r. w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób (Dz.U. nr 132, poz. 1121)

Wykaz chorób zawodowych

• Wykaz stanowi załącznik do

rozporządzenia z 30 lipca 2002 r.

• Choroby zawodowe nauczycieli znajdują

się w wykazie pod poz. nr 15. Są to:

Choroby zawodowe nauczycieli

• Przewlekłe choroby narządu głosu

spowodowane nadmiernym wysiłkiem

głosowym, trwającym co najmniej 15 lat:

• 1/ guzki głosowe twarde

• 2/ wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych

• 3/ niedowład mięśni przywodzących i

napinających fałdy głosowe z niedomykalnością

fonacyjną głośni i trwałą dysfonią

Przyczyny chorób narządu głosu

• nieprawidłowa emisja głosu

• brak „higieny głosowej”

• napięcie, głównie mięśni szyi i krtani towarzyszące fonacji

• stany chorobowe krtani

• hipotonia mięśniowa i niewydolność narządu głosowego

• złe warunki akustyczne sal wykładowych

• brak wyposażenia sal w aparaturę nagłaśniającą

• nieprawidłowy mikroklimat sal (niska wilgotność, podwyższona temperatura, zapylenie)

• duże szkoły, liczne klasy

• brak konsultacji foniatrycznych

• brak zajęć z emisji głosu

Profilaktyka chorób zawodowych

nauczycieli

- zapewnienie obowiązkowego kształcenia w zakresie emisji głosu (na studiach i cyklicznie w trakcie kariery zawodowej)

- zapewnienie regularnych konsultacji foniatrycznych

- ograniczenie liczebności klas

- zapewnienie prawidłowej organizacji pracy, uwzględniającej przerwy w wysiłku głosowym

Profilaktyka chorób c.d.

- wyposażenie klas w mikrofony i sprzęt nagłaśniający

- zapewnienie komfortu pracy głosem (prawidłowy mikroklimat i jakość powietrza)

- wczesna identyfikacja wśród kandydatów na studentów wydziałów pedagogicznych osób z predyspozycjami do chorób narządu głosu

- zwiększenie świadomości wśród nauczycieli o innych zachowaniach prozdrowotnych (np. niepalenie papierosów)

Okres upoważniający do

rozpoznania choroby zawodowej

• Zgłoszenie podejrzenia choroby

zawodowej oraz jej rozpoznanie może

nastąpić u pracownika lub byłego

pracownika w okresie jego zatrudnienia w

narażeniu zawodowym lub po

zakończeniu pracy w takim narażeniu, nie

później jednak niż w okresie określonym w

wykazie chorób zawodowych. Dla chorób

zawodowych nauczycieli – 2 lata

Upoważnieni do przeprowadzenia

oceny narażenia zawodowego

• lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę

zdrowotną nad pracownikiem

• lekarz zatrudniony w jednostce orzeczniczej I lub

II stopnia w toku ustalania rozpoznania choroby

zawodowej

• państwowy powiatowy inspektor sanitarny

(właściwy terytorialnie) w toku podejmowania

decyzji o stwierdzeniu bądź braku podstaw do

stwierdzenia choroby zawodowej

Obowiązki pracodawcy w zakresie

profilaktyki chorób zawodowych

• ocenianie i dokumentowanie ryzyka

zawodowego

• informowanie pracowników o ryzyku

zawodowym

• stosowanie środków zapobiegających chorobom

zawodowym

• zgłaszanie PIS i inspektorowi pracy podejrzenia

lub wystąpienia choroby zawodowej

• analizowanie przyczyn choroby zawodowej

Obowiązki pracodawcy w razie podejrzenia o

wystąpieniu choroby zawodowej

• ustalić przyczyny powstania choroby

zawodowej, rozmiar i charakter zagrożenia

• przystąpić do usuwania czynników

powodujących powstanie choroby

zawodowej

• zapewnić realizację zaleceń lekarskich

• przenieść pracownika do innej pracy

Zgłoszenia podejrzenia choroby

zawodowej dokonuje:

• pracodawca zatrudniający pracownika

• lekarz, który podejrzewa chorobę

zawodową

• sam pracownik za pośrednictwem lekarza

sprawującego nad nim profilaktyczną

opiekę zdrowotną

• lekarz stomatolog

Podejrzenie choroby zawodowej

zgłaszamy:

• właściwemu państwowemu inspektorowi

sanitarnemu

• właściwemu inspektorowi pracy

Zgłoszenia dokonuje się na formularzu

określonym w rozporządzeniu Min.

Zdrowia z 1 sierpnia 2002 r. w sprawie

sposobu dokumentowania chorób

zawodowych i skutków tych chorób

Postępowanie w sprawie

podejrzenia choroby zawodowej

• Państwowy inspektor sanitarny

- kieruje pracownika na badanie do

jednostki orzeczniczej I stopnia

- powiadamia pracodawcę

- powiadamia jednostkę podstawową

służby medycyny pracy

Orzekanie o rozpoznaniu choroby

zawodowej

• O rozpoznaniu lub braku podstaw do

rozpoznania choroby zawodowej może

orzekać lekarz spełniający określone

wymagania kwalifikacyjne, zatrudniony w

jednostce orzeczniczej I lub II stopnia

Jednostki orzecznicze I stopnia

1/Poradnie i oddziały chorób zawodowych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy

2/Katedry, poradnie i kliniki chorób zawodowych akademii medycznych

3/Przychodnie i oddziały chorób zakaźnych poziomu wojewódzkiego

4/Jednostki organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej, w których nastąpiła hospitalizacja

Jednostki orzecznicze II stopnia

• Są to jednostki odwoławcze od orzeczeń wydanych przez lekarzy zatrudnionych w jednostkach orzeczniczych I stopnia

- dla wymienionych w punktach 1,2,4 – przychodnie, oddziały i kliniki chorób zawodowych jednostek badawczo-rozwojowych w dziedzinie medycyny pracy

- dla wymienionych w punkcie 3 – katedry, poradnie i kliniki chorób zakaźnych i inwazyjnych akademii medycznych

Orzeczenie lekarskie przesyłane

jest:

• właściwemu państwowemu inspektorowi

sanitarnemu

• zainteresowanemu pracownikowi

• osobie zgłaszającej podejrzenie choroby

zawodowej

• jednostce orzeczniczej I stopnia, jeżeli

orzeczenie wydał lekarz zatrudniony w

jednostce orzeczniczej I stopnia

Odwołanie od orzeczenia

• Pracownik, który nie zgadza się z treścią orzeczenia, może wystąpić z wnioskiem o ponowne badanie przez jednostkę orzeczniczą II stopnia w ciągu 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia za pośrednictwem jednostki, zatrudniającej lekarza, który wydał to orzeczenie.

• Orzeczenie wydane w wyniku ponownego badania jest ostateczne.

Decyzja o stwierdzeniu choroby

zawodowej

• Decyzję o stwierdzeniu bądź braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej wydaje państwowy inspektor sanitarny.

• Od decyzji tej przysługuje odwołanie do państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. Kolejnym organem odwoławczym jest Naczelny Sąd Administracyjny.

Roszczenia z tytułu choroby

zawodowej

• Decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej

jest dla pracownika podstawą do zgłoszenia

roszczenia o świadczenia z tytułu chorób

zawodowych.

• Roszczenia określa ustawa z 30.10.2002 o

ubezpieczeniu społecznym w z tytułu wypadków

przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199,

poz. 1673 z późn. zmianami).

Świadczenia z tytułu choroby

zawodowej • zasiłek chorobowy

• świadczenie rehabilitacyjne

• zasiłek wyrównawczy

• jednorazowe odszkodowanie

• jednorazowe odszkodowanie dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego

• renta z tytułu niezdolności do pracy

• renta szkoleniowa

• renta rodzinna

• dodatek pielęgnacyjny

• pokrycie kosztów leczenia (stomatologia, szczepienia ochronne, zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne)

Jednorazowe odszkodowanie

• Wniosek o jednorazowe odszkodowanie

ubezpieczony składa do płatnika, a płatnik

po skompletowaniu dokumentacji – do

ZUS.

• ZUS w ciągu 7 dni wyznacza termin

badania przez lekarza orzecznika. Decyzja

o stwierdzeniu choroby zawodowej jest

wiążąca dla orzecznika.

Wysokość odszkodowania

• Kwota jednorazowego odszkodowania

zależy od ustalonego przez orzecznika

procentu uszczerbku na zdrowiu.

• Wysokość odszkodowania za jeden

procent uszczerbku na zdrowiu wynosi

20% przeciętnego wynagrodzenia w

poprzednim roku. Od 1 kwietnia 2008 r.

do 31 marca 2009 r. jest to kwota 538 zł.

Renta z tytułu niezdolności do

pracy

• Prawo do renty reguluje art. 17ustawy o

emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2004 r.nr

39, poz.353)

• Przy zbiegu prawa do renty z prawem do

emerytury – uprawnionemu przysługuje renta

powiększona o połowę emerytury albo

emerytura powiększona o połowę renty. W

przypadku osiągania jakichkolwiek przychodów,

prawo do jednego świadczenia ulega

zawieszeniu.

Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem,

posiadającym orzeczenie o chorobie zawodowej

• Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania następuje z końcem miesiąca, w którym dyrektor otrzymał ostateczne orzeczenie o niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej pracy (art. 23 KN)

• Nauczycielowi przysługuje odprawa (zgodnie z art. 28 KN), w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia za każdy rok pracy na stanowisku nauczyciela, nieprzekraczająca jednak sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego