portfolio maike de vocht

nederland hoek van holland

22 • elsevier 23 mei 2009

nederland

elsevier 23 mei 2009 • 23

x x

Drentenieren voor junks

BeIlen

In de Randstad zijn ze er klaar mee: verslaafde veelplegers. Drenthe ontvangt de patiënten echter met open armen. De GGZ bouwde zelfs een klein paradijs

‘Voor de doelgroep is dit

nogal overdone. Als het nou

voor gehandicapten was’

Beilen

H outen huisjes, met mos begroeide da-ken, een buurtsuper, een bibliotheek, een theater en een sportveld met twee

doeltjes. Langs het spoor van Hoogeveen naar Assen lijkt – net na station Beilen – een vakantiepark uit de grond te zijn gestampt. De bomen zijn nog kaal en een rood-wit ge-streept lint moet voorkomen dat het inge-zaaide gras wordt platgelopen, maar het grindpad ligt er netjes bij en de zon weer-kaatst op het informatiebord bij de ingang. Met natuurgebied Dwingelderveld en de TT Assen in de directe omgeving, lijkt dit de ideale plek voor een Midweek Drenthe met het gezin. Echter: de stalen poort en het drie-traps schrikdraad verraden dat het hier niet om een nieuwe dependance van een vakan-tieparkketen gaat, maar om een inrichting.

Op initiatief van het ministerie van Volks-gezondheid is in 2004 een plan ontwikkeld voor de behandeling van verslaafde veel-plegers. De uitkomst was een kliniek voor langdurig verblijf. Kosten: 400 euro per pa-tiënt per dag op rekening van de belasting-betaler. GGZ Drenthe mocht ermee aan de slag. In februari 2007 werden de eerste pa-tiënten opgenomen in twee tijdelijke loca-ties: een voormalige zusterflat en een oud-detentiecentrum. Vanaf 19 mei wonen de 120 verslaafden in het nieuwe complex in Beilen. Belangstellenden kregen de kans om voor hun komst nog even rond te kijken tijdens de open dag.Monique Bazuin (42) kijkt haar ogen uit. Ze werkt in de apotheek van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen en zal de medicatie – even-tueel inclusief methadon – voor de nieuwe bewoners verzorgen. Aan huis, want iedere junk beschikt straks over een eigen eenper-soonsappartement. Bazuin: ‘Voor de doel-groep is dit nogal overdone. Als het nou voor gehandicapten of bejaarden was. Dit is wel erg luxe.’De junks komen inderdaad niks tekort. Jan Gils (55) uit Beilen inspecteert de deurpost van een van de woningen, zijn vrouw duwt eens op het bed. ‘Is het matras niet te hard, of zijn ze dat gewend?’ Op het aanrecht in de

keuken staan keukenrol, zeep en een water-koker. Bij de wasbak liggen ovenhandschoe-nen en een afwasborstel. Vijf grote stappen verder is de woonkamer. Een oranje tweezit-ter, een vierkant salontafeltje en een gele fau-teuil. Alles staat klaar. Zelfs de televisie. Me-nige student zou jaloers zijn op dit gespreide bedje.‘Wat een mooie kleuren. Het bed heeft alleen geen praktische plek, zo recht tegenover de deur,’ vindt mevrouw Gils (55). ‘Verder ziet het er goed uit. Alle patiënten in Nederland

zouden zo behandeld moeten worden.’Raúl Roderiquez (38) woont in de woonwijk achter het verblijf. Even was Roderiquez bang dat de patiënten zomaar naar buiten konden lopen. ‘Maar nu ik het hier zie, ben ik eigenlijk best blij dat deze mensen ook hun eigen plekje krijgen, zij het beveiligd natuur-lijk.’De reacties van omwonenden zijn vrij mild, maar toch is nog niet iedereen over zijn angst

heen. Een lid van het actiecomité Afspraak is Afspraak weigerde aanwezig te zijn bij de eerste steenlegging in september 2008, maar vandaag wil hij toch even kijken of de GGZ haar afspraken is nagekomen. De actievoer-der, die anoniem wil blijven, geniet naar ei-gen zeggen van de architectuur, maar hij is er nog altijd niet blij mee dat de kliniek in zijn dorp staat. De man maakt zich zorgen. Voor-namelijk omdat de rechtbank Assen bepaalde dat de psychotische patiënten bij uitzonde-ring wél naar buiten mogen. Ook onbegeleid. ‘Voor je het weet gaat er eentje boodschap-pen doen en komt-ie niet meer terug.’In Beilen nam de bevolking eerder bijna de wapens op. Omwonenden wilden de komst van de patiënten voorkomen. Toen duidelijk werd dat Duurzaam Verblijf er zeker zou ko-men, eiste het comité Afspraak is Afspraak op z’n minst harde afspraken met de GGZ. Het comitélid wijst naar de omheining. ‘Het hek bijvoorbeeld, dat zou er sowieso wel zijn gekomen, maar wij hebben ervoor gezorgd dat het 3 meter hoog werd en is uitgerust met bewegingssensoren.’ Dan, berustend: ‘Ach, eigenlijk is het ook weer zo: als dit park er niet was gekomen, waren er misschien hoge appartementen-complexen neergezet.’ Tja, dat is ook weer zoiets. J

Maar dan wel één van de luxe soort. ‘Ik mis alleen nog het tropisch zwembad,’ grapt Ja-nine Roek (20), terwijl ze een tikje veront-waardigd om zich heen kijkt. Janine woont aan de overkant van de weg en is één van de elfhonderd nieuwsgierigen die vandaag een kijkje nemen in deze nieuw ver-rezen enclave. Groepje voor groepje worden de mensen naar binnen ge-leid. Eerst schuift de grote poort langzaam zijwaarts. Even la-ter opent automatisch het achterliggende traliehek. Een bejaard stel, twee vrouwen met de fiets aan de hand, een man in een zeiljack – ze zijn alle-maal benieuwd naar het Duurzaam Verblijf, de ‘junkiekliniek’ die sinds kort aan hun ach-tertuin grenst. De naam zegt het al. Niet even twee maanden

afkicken, maar zeven, acht misschien wel tien jaar duurt het voordat de verslaafde kli-niekbewoners de samenleving weer in mo-gen. In de grote steden waren ze niet te hand-haven en nu krijgt Beilen ‘de rommel van de

Randstad’. Een landelijke om-geving zou beter voor ze zijn dan de stress van de straat.

‘Het zijn niet zomaar verslaaf-den,’ zegt Wijnand Mulder (54), psychiater bij Duurzaam

Verblijf van GGZ Drenthe. ‘Het zijn kwetsbare mensen met een

chronische psychose of schizofrenie. Die hebben veel aandacht nodig.’ Mul-

der heeft het voor Nederland unieke project tot zijn levenswerk gemaakt. Hoewel er sprake is van gedwongen opname, roept het verblijf in Drenthe bij de patiënten wei-nig verzet op, is zijn ervaring.

Maike de Vocht Foto’s dennis Beek

nederland hoek van holland

28 • elsevier 27 juni 2009

nederland

elsevier 27 juni 2009 • 29

Van een varkensstal met honderd bezoekers naar grote circustenten met duizenden feestgangers: de lokale middenstand protesteert Verlichting in de nok, populaire muziek uit de speakers en koeling vol drank. Veel alcohol gaat er om op door jongeren georganiseerde tentfeesten

Kruistocht tegen tentfeest

veghel

De horeca is er klaar mee: vriendengroepen die op eigen initiatief een tentfeest organiseren. Een rechtszaak moest een eind maken aan oneerlijke concurrentie

‘Wij worden gek van

jongeren die zomaar

horecabedrijfje spelen’

Veghel

B ritney Spears schalt uit de boxen: ‘I love rock ’n roll, so put another dime in the jukebox baby.’ De handen

vliegen massaal de lucht in. Terwijl disco-lichten steeds een ander deel van de dan-sende menigte verlichten, wordt het gras platgewalst door honderden gympen. En het maakt kennelijk niets uit welke plaat de dj opzet. Na het tweede couplet gaat het liedje van Spears moeiteloos over in hardcore. Even soepel als de muzikale overgang, ver-anderen de bezoekers hun dansbewegingen van heupwiegen naar hakken en stampen. In het buitengebied van de Brabantse ge-meente Veghel wordt jaarlijks een tiental tentfeesten gehouden. De ingrediënten zijn steevast dezelfde: een enthousiaste vrienden-groep die de organisatie op zich neemt, een

pen in Erp en omstreken, zoals De Dupkes in Zijtaart, kopieerden het idee en zo schieten er ’s zomers verschillende tenten uit de ge-meentegrond van Veghel. BEM bombardeerde de drie jaarlijkse tent-feesten in Erp tot pilotproject en sleepte de gemeente Veghel voor de rechter. Van Dijk is met zijn certificaat sociale hygiëne vergun-ninghouder voor de drie evenementen. De burgemeester zou hem onterecht ontheffing hebben verleend, omdat volgens de Drank- en Horecawet daarvoor alleen horecaonder-nemers in aanmerking kunnen komen. Daar-naast zouden de drie feesten niet bijzonder genoeg zijn om afzonderlijk naast elkaar te bestaan. Bij een gunstige uitspraak kon BEM tentfeesten in het hele land aanpakken. Maar de Erpse jongeren gaven zich niet zo-maar gewonnen. En masse trokken ze naar Den Bosch en Den Haag om hun zegje voor de rechter te doen. De rechtszaal was te klein om ze allemaal te bergen. Het organiseren van een tentfeest is volgens Mark Versteeg-den (22) conform het jeugdbeleid van minis-ter André Rouvoet (ChristenUnie). ‘De rege-ring wil dat de jeugd een kans krijgt zichzelf te ontwikkelen. Nou, dit evenement brengt een leerproces met zich mee waarbij een be-roep wordt gedaan op onze talenten.’ Ook Job van de Crommert (20) probeerde in Den

Haag de staatsraden te overtuigen: ‘Jongeren die iets willen organiseren hebben geen duur buurthuis nodig. Ze hangen ook niet op straat. Geef ze alleen daarom al een kans.’ De gemeente Veghel staat pal achter de jon-geren. ‘Wij zijn juist blij dat de jeugd zelf iets onderneemt,’ laat Theo Bockting namens de gemeente weten. ‘Daarbij is het woord “ondernemer” in 2000 uit de betreffende wetsbepaling geschrapt. Particulieren mogen dus ook aanspraak maken op de ontheffing.’ Twee weken geleden kwam het hoge woord

eruit. De Raad van State verklaarde het be-roep van de horecavereniging ongegrond: ‘De burgemeester mag de drie feesten als bij-zondere gelegenheden aanmerken.’ In Zijtaart hebben ze het proces tegen de Erpse feesten in de gaten gehouden. Bij toe-gangshekken rond het terrein controleert Paul Scheepers (19) legitimatiebewijzen. Achter op zijn roze T-shirt staat ‘sfeerbeheer Dupkesfeest 2009’. Iedereen ouder dan acht-

tien krijgt een blauw plastic bandje om de pols. Zestienjarigen mogen ook naar binnen, maar zonder het bandje kunnen ze alleen bier, fris of wijn bestellen. ‘Dit is ons derde tentfeest, maar dit jaar is Veghel wel strenger aan het controleren,’ weet Scheepers. Midden in een weiland heeft de vriendengroep een tent van 22 bij 25 me-ter geplaatst. De Dupkes moesten bij de ge-meente een plattegrond van het feest voor-leggen en precies aangeven hoeveel bezoe-kers ze verwachtten. Scheepers: ‘Vanmiddag zijn er ook nog ambtenaren komen kijken of alles in orde was.’ Waar andere uitbaters van horecagelegen- heden ageerden tegen de tentfeesten, zijn die in Zijtaart juist blij met het initiatief. ‘Ik kan ze toch geen 365 dagen per jaar in mijn kroeg houden,’ zegt café-eigenaar Franc Kleijn-geld. De kastelein stelt zijn ‘sociale hygiëne’ beschikbaar zodat de jongeren een vergun-ning kunnen aanvragen. Daarnaast bestellen ze via zijn leverancier de drank. Kleijngeld wordt door de Veghelse horecavereniging met de nek aangekeken en hij verdient er geen cent mee. Toch juicht hij de tentfeesten toe. ‘Ik zie het niet als concurrentie. Als ik de volgende keer een evenement wil opzetten, kan ik de kennis en hulp van die jongens weer gebruiken.’ Zo kan het dus ook. � J

grote tent met verlichting in de nok, popu-laire muziek uit de speakers en een koeling vol drank. Veel drank. Dit laatste is vooral een probleem in de ogen van de Koninklijk Horeca Nederland. Er zou sprake zijn van oneerlijke concurrentie. Via Bureau Eerlijke Mededinging (BEM) begon de horecavereniging een kruistocht. Arjan Hogervorst van BEM had oorlogsstrepen op de kaken: ‘Wij worden gek van jongeren die zomaar horecabedrijfje spelen.’ Met een biertje in de hand kijkt Pieter van Dijk (26) naar de springende tieners in Zijtaart. Vlak bij zijn voeten struikelt een meisje over een tentlijn. Ze proest het uit van het lachen. ‘Ik voel me wel een beetje oud hier,’ schreeuwt Van Dijk boven de muziek uit. In de regio

geldt hij als een soort ‘vader van de tentfees-ten’. Met zijn vriendengroep De Strôihøken (Brabants voor ‘strohaken’) organiseerde hij tien jaar geleden voor het eerst een feestje in een varkensstal in Erp, op zo’n 6 kilometer

van Zijtaart. ‘We wilden de stal, waar we weleens gingen indrinken, een keer officieel

openen. Het bier haalden we met een tractor bij de plaatse-lijke supermarkt.’

Het Strôihøkenfist groeide uit tot een begrip. Wat in 1998 begon als

een klein feestje met 100 bezoekers, trok vorig jaar bijna 2.500 bezoekers.

De varkensstal werd al snel verruild voor een grote circustent en de formule ‘on-beperkt drinken voor 15 gulden’ heeft plaats moeten maken voor ‘17,50 euro entree inclu-sief tien consumpties’. Andere vriendengroe-

Maike de Vocht Foto’s Karol antas

Kennis & cultuur

62 • elsevier 8 augustus 2009

Kennis & cultuur

elsevier 8 augustus 2009 • 63

Foto

’s Ka

rol a

ntas

, BM

W a

g

Foto

’s BM

W a

g

De Morris Mini Super Minor in 1962

Feestelijke verzame-ling Mini’s op het Sil-

verstone-circuit

Bij de McDonald’s Ida Swolfs ofwel BlonT-007 met haar grote liefde Swarovski-steen

Tas met beelden van de cultauto

Mini-Mini

Bonte stoet Mini’s van verschillende ontwerpers

vrienden. We delen dezelfde passie en we zien elkaar maar eens in de zoveel tijd. Beter kun je het niet krijgen.’

Op de zijkant van Swolfs’ Mini staat in zilverkleurige letters ‘driven by BlonT-007’, haar alias op het forum van de New Mini Club. Per dag brengt ze gemiddeld ruim drie uur door op het online-netwerk. Van discussiëren over het interieur tot het organiseren van spontane bijeen-komsten, ze doet eraan mee. Swolfs is niet de enige vrouw in de overwegend mannelijke club. Er is op de website zelfs een Girls Corner ingericht, waar het kleine aantal vrouwelijke miniacs kan praten over hun grote liefde.

Intussen is het overgrote deel van het as-falt bij de fastfoodketen bezet door een der-tigtal Mini’s. Elke keer als er een wagen zijn parkeerplaats verlaat, neemt een Mini-eige-naar snel de plaats in. Zo komen alle Mini’s uiteindelijk naast elkaar te staan. Dat is gun-stiger voor de handel. Als de kofferbakken opengaan, wordt er geruild, gekocht en ver-kocht.

Coen de Korte (26) koopt een setje dri-ving lights en een grill. In de bijna drie jaar dat hij nu Mini rijdt, heeft de net afgestu-deerde student al vijf Mini’s ‘versleten’. Nummer zes komt eraan, want zijn gele Coo-per S, de sportuitvoering van de tweede ge-neratie BMW-Mini, staat alweer te koop. ‘Het bouwen van de auto is het leukste. En als je daar wat winst op pakt, is dat mooi meegenomen. Ik denk er weleens over na om een andere auto aan te schaffen, maar het hele sfeertje dat bij Mini hoort, kan ik niet missen. Bij welke andere club zie je bijvoorbeeld een bankdirecteur en bouwvakker samen over hun hobby praten?’

Vijftig jaar na de introductie is de Mini niet alleen nog steeds hip, maar ook winstge-vend. Veel geld zit in de aanpassingen die de bestuurders zelf doen. Van Beek schat dat hij al ruim 70.000 euro heeft uitgegeven aan zijn blauwe Mini. ‘De cabrio is nu wel klaar, maar aan mijn race-mini kan ik blijven sleutelen. Ik heb onder andere nieuwe stoelen, een an-der luchtfilter, stabilisatorstangen en een an-dere uitlaat aangebracht. De auto is met mij meegegroeid.’ Per dag is Van Beek zeker vier uur met zijn auto bezig. Daarom wil hij ook nooit meer een andere auto. ‘Er zit zoveel tijd en geld in, dat krijg je er nooit voor terug.’

Aan een klassieke Mini moet de oprichter van de New Mini Club niet meer denken. De bestuurders van de oude Mini verschillen volgens hem te veel van de nieuwe Mini-rij-

ders. ‘Wij hebben als club niks tegen de classics. Het is alleen jammer

dat een geweldig verbouwde Mini hen niks doet omdat het geen Engelse auto is.’

RespectIn tegenstelling tot Van Beek, die nog wel een zwakke plek heeft voor de oorspronkelijke Mini, heeft Swolfs helemaal niks met ‘het oude barrel’. Op het parkeerterrein heeft ook de Opel-club een meeting, zij het van kleinere omvang. Swolfs wijst naar een verbouwde Opel. ‘Kijk, andere automerken zijn

absoluut niet mijn ding, maar die jongens zijn net zo enthousiast over

hun auto als wij over de onze. Dat respec-teer je van elkaar, ook van de oude Mini-rij-ders. Alleen, velen van hen hebben geen res-pect voor de nieuwe Mini.’

Terwijl de McDonald’s zijn deuren gaat sluiten, starten de overgebleven Mini’s de motoren. In het donker rijden ze terug naar Vianen, Tilburg, Venlo of Sittard. De Mini’s mogen dan van het parkeerterrein zijn, de Mac Meet is nog niet afgelopen. Op het fo-rum wordt diezelfde avond met als topic ‘Af-terparty’ nog even nagebabbeld over de reis terug en de aankopen. Ook degenen die niet aanwezig konden zijn, laten van zich horen. ‘Moest helaas mijn stoelen installeren dus kon niet komen, maar de volgende keer ben ik erbij,’ reageert Jimmysx op de foto’s. En die volgende keer kan elk moment zijn, want bij ‘Last Minute Meets’ vraagt BlonT-007 wie van de Mini-rijders er later die week een terrasje willen pakken.� J

H et is vrijdagavond 19.30 uur. Op het parkeerterrein van de McDonald’s in Breda staan gezinsauto’s als de Volks-

wagen Touran en de Peugeot 308. Een grijze Mini Cooper S, de vernieuwde Mini, met rood-blauwe belijning over de motorkap is op zoek naar een parkeerplek. Binnen een half uur is een deel van de familiewagens vervangen door Mini’s, in alle kleuren. Geel, blauw, zwart met paarse en zilverkleurige strepen of ‘gewoon’ effen zwart. Allemaal zijn ze verlaagd en hebben ze 17- of 18-inch-wielen met blinkende velgen, maar toch zijn ze compleet verschillend.

Waar komen ze ineens vandaan? Twee weken eerder ontstond op het online-forum van de New Mini Club een topic met de titel ‘Mc-Breda Meet’. CoenDeK, Shadow_Brea-ker, BlonT-007 en nog zo’n twintig anderen met flitsende pseudoniemen beloven een kijkje te komen nemen op de maandelijkse bijeenkomst.

Zo ook Berthil van Beek (43), medeop-richter van de club en misschien wel de fana-tiekste Mini-gek, of miniac van Nederland. ‘Ik heb twee Mini’s,’ bekent hij. ‘Een blauwe voor op het circuit en een zwarte cabrio om lekker in rond te rijden.’ Vroeger reed Van

Beek in een klassieke Mini, maar na het total loss rijden van de auto was hij overgestapt. In een Duits autoblad had hij de eerste schetsen van de vernieuwde Mini van BMW gezien en was meteen verkocht. ‘Met de nieuwe Mini zou ik het gevoel van de klassieke auto be-houden, maar het comfort ervaren van een moderne auto.’

Fascinatie Dat alles wat hip is ook weer gaat vervelen, geldt niet voor de Mini. Na vijftig jaar is de auto nog steeds helemaal hot. Geen auto houdt zo makkelijk de publieke fascinatie vast. Ook de retro-uitvoering van BMW uit 2001 weet die aantrekkingskracht te behou-den, en dat is nog steeds te voelen. De nieuwe Mini is zowel schattig als stoer. Het ‘autootje’

doet denken aan een gretig, ondeugend jon-getje met grote ogen en een vertederende glimlach.

‘Het is een verslaving,’ zegt Ida Swolfs (42). Als ze haar zwarte Mini-cabrio met paarse accenten het parkeerterrein van de McDonald’s oprijdt, krijgt ze direct een com-pliment van twee vrouwen die hun parkeer-plek verlaten. Het is dan ook een hele ver-schijning. Aan de voorruitspiegel hangt een roze strik met daarop ‘Grote Liefde’, de ven-tieldoppen zijn versierd met Swarovski-ste-nen en naast haar kilometerteller staan een witte en een rode miniatuur-Mini – haar vo-rige twee auto’s. ‘De belangstelling,’ zegt Swolfs, ‘daar doe je het wel een beetje voor. Maar meer nog voor het gebeuren eromheen. Via het forum heb ik ineens zoveel nieuwe

Ondeugend jongetjeMaike de Vocht

De eerste Mini stuiterde in augustus 1959 van de lopende band en was direct een hit. De nieuwe heeft ook weer cultstatus. Een miniac: ‘Het is een verslaving’

auto

Een compacte autoIndirect product van een internationale crisis

De legende wil dat het concept van de Mini – klein van buiten, ruim van bin-

nen – een indirect product van de Suezcrisis in 1956 was. De Britten hadden behoefte aan meer brandstof-efficiënte vormen van vervoer, waarop de British Motor Company (BMC) ingenieur Alec Issigonis vroeg om een zuinige, compacte auto te ontwerpen.

Het resultaat rolde op 26 augustus 1959 van de band. De Morris Mini Minor en de Austin Seven – BMC bracht de auto onder

twee namen op de markt – waren direct een hit en zouden een cultsymbool worden. Na een productie van 5.387.862 klassieke Mi-ni’s ging in 2000 de stekker eruit.

De merknaam Mini ging over naar BMW, dat in 2001 een nieuwe generatie Mini’s presenteerde. De nieuwe Mini heeft eigenlijk niets van doen met de oude. Ter-wijl de Mini van Issigonis slechts 590 kilo woog, weegt de eerste BMW Mini bijna het dubbele. Net als de New Beetle, is Mini af-gestapt van het oorspronkelijk idee – een goedkope, praktische auto. In plaats daar-van is de nieuwe Mini een motorisch ge-avanceerde wagen die een geheel eigen cul-tus met zich meebracht.

JubileumBMW viert de vijftigste verjaardag uitbundig

Onder leiding van BMW draait de mar-ketingmolen rond de Mini als nooit te-

voren. Het imago, de merchandise, alles is zorgvuldig uitgekiend. Om de vijftigste verjaardag van de Mini alvast te vieren, huurde de Duitse autogigant onlangs het Silverstone-circuit in Groot-Brittannië een weekend af. Meer dan dertigduizend nieuwe Mini-rijders kwamen op het eve-nement af.

Voor het jubileum is de klassieke ver-

sie nog een keer tot leven gewekt. De au-to’s mogen alleen geen Mini worden ge-noemd omdat BMW niet van plan is mee

te werken aan de nieuwe klassieker. Daarom is de auto tot ‘Wood and Pickett Margrave 50’ gedoopt. In de jaren zestig hield ‘W&P’ zich vooral bezig met het optisch tunen van auto’s. Ze leverden waanzinnig luxe Mini’s af aan mensen als prins Temenggong van Brunei en zanger Elton John.

BMW zelf presenteerde op het Silverstone-circuit twee nieuwe modellen ter ere van het vijftigjarig be-staan.

KENNIS & CULTUUR STIJL

82 • ELSEVIER 23 JANUARI 2010

Foto

’s AF

P/AN

P, Do

nna

Kare

n

Nederlands model Lara Stone speelt hoofdrol in nieuwste Chanel-film

Audrey Tautou volgde Kidman opNicole Kidman voor Chanel

Christina Ricci introdu-ceert een nieuwe tas

OscarwinnaresMarion Cotillard in thriller van Dior

BioscoopwaardigModeontwerpers proberen met peperdure korte films een zo groot mogelijk publiek te bereikenMaike de Vocht

MODE

Een beeldschone filmster, gekleed in een gevederde roze jurk, rent weg van de

paparazzi en duikt zomaar bij een onbekende aantrekkelijke schrijver in de taxi. Samen vluchten ze naar een wolken-krabber in New York. Een kus, vuurwerk en een gefluisterd ‘Ilove you’ volgen. De romantiek spat van het gebouw af, totdat de filmster terug moet naar het echte leven. Vanaf de rode loper kijkt ze nog één keer naar de schrijver op het dak, terwijl een hanger van Chanel No. 5 glinsterend op haar rug bungelt.

Deze reclame voor het be-kendste parfum ter wereld werd geregisseerd door regisseur Baz Luhrmann, bekend van onder

meer Romeo + Juliet, Moulin Rouge en Australia, en is een van de duurste reclamespots ooit ge-maakt. De hoofdrollen waren weggelegd voor Nicole Kidman en Rodrigo Santoro.

Met de korte film proberen modehuizen meer beleving te creëren rondom een nieuw pro-duct. En door het inhuren van bekende regisseurs en acteurs worden deze films soms zelfs bioscoopwaardig. De film van Chanel, een van de eerste in dit genre, draaide een aantal weken in diverse bioscopen in de Ver-enigde Staten en Australië, het thuisland van Kidman.

Karl Lagerfeld, ontwerper en creatief directeur van Chanel, heeft van het produceren van korte films zijn nieuwe hobby gemaakt. Sinds de Chanel No. 5-

ELS003_076 STIJL 82ELS003_076 STIJL 82 19-01-2010 09:30:1819-01-2010 09:30:18

KENNIS & CULTUUR

ELSEVIER 23 JANUARI 2010 • 83

Krat met ‘kratmuts’ (Big-Feet)

De ski’s zijn net als kunstwer-ken genummerd, om de gelimi-teerde oplage te benadrukken

De pick-upfiets met voordrager

ACCESSOIRE

Een Bentley op de pisteEva van Wijngaarden

Van de handgemaakte Zai Bentley Supersport-ski be-

staan slechts 250 exemplaren.

Het Zwitserse Zai heeft voor de Bentley-ski’s de nieuwste mate-rialen uit de vliegtuigbouw ge-combineerd met traditionele ma-terialen als cederhout. De ski’s

kosten 6.800 euro, maar voor dat bedrag krijg je er wel een leren tas en skistokken bij (www.zaiforbentley.com), ui-teraard ook handgemaakt.

DESIGN

De moderne bakkersfietsFloortje Gunst

Waar hij die fiets met dat han-dige krat voorop had ge-

kocht? Vooral de vrouwen wa-ren laaiend enthousiast. Hun reacties deden fietsontwerper Rob Laarman (35) uit Zutphen vermoe-den dat het fiets-krat weleens een gat in de markt kon zijn.

Twee jaar later twijfelt niemand daar meer aan. Fietsontwerper Laar-man ontwierp het fiets-krat met het beeld van de bakkersfiets – ‘een degelijk rij-wiel met een grote rieten mand voorop’ – in zijn achterhoofd. Wat begon als een trend in de grote steden, is een landelijke hype geworden. Verschillende fietsfabrikanten, waaronder Ga-zelle, leveren nu standaard een krat bij een aantal modellen. En niet meer alleen in het zwart of rood, zoals tot voor kort, maar in alle mogelijke kleuren: van lime-groen tot rood en geel. Ook de voordragers zijn in allerlei kleu-ren te krijgen.

Niet alleen is het grootste deel van fietsend Nederland in-middels in het bezit van een kunststof fietskrat en hebben grote fietsfabrikanten het krat in hun basisassortiment zitten, als gevolg hiervan heeft ook de fiets

zelf een nieuw uiterlijk gekregen. Slimme fabrikanten houden na-melijk rekening met deze hype bij het ontwerpen van nieuwe fietsmodellen. De degelijke pick-upfiets, tegenhanger van de snelle racefiets, heeft de laatste tijd niet voor niets sterk aan po-pulariteit gewonnen. Op het frame met voordrager kan het fietskrat eenvoudig worden ge-monteerd.

‘Nadat het krat was geïntro-duceerd, zagen we ook de ver-koop van de stoere retromodellen toenemen, fietsen met een brede bagagedrager voor waar het krat op kan worden geplaatst,’ zegt Roos Nauta (41) van fietswinkel het Zwarte Fietsenplan in Am-sterdam. ‘Een krat is immers een stuk hipper dan een rieten mandje

of een ouderwetse fietstas.’En toen bleek dat het moei-

lijk parkeren is met een groot bakbeest voor op de fiets, be-dachten producenten snel iets nieuws: voordragers die in een handomdraai van de fiets kunnen worden geschroefd. Laarman: ‘Als je naar de bioscoop gaat, wil je je fiets gewoon in een rek kwijt kunnen. Dan schroef je het krat eraf. Ga je naar de markt om boodschappen te doen, dan neem je het natuurlijk mee.’

Wie bang is dat zijn bood-schappen onderweg nat worden, koopt een ‘kratmuts’, een plastic hoes die om het fietskrat past, met bloemen, ruitjes of stippen. Echte liefhebbers worden lid van de speciale groep De Fietskrat op netwerksite Hyves. �

film zijn alle reclames van het Franse modehuis veranderd in trailers voor nooit uitgebrachte films. Keira Knightley en Audrey Tautou hadden onder anderen de eer om als hoofdpersonage op te treden.

In de meest recente productie speelt het Nederlandse model Lara Stone, Lagerfelds muze, sa-men met mannelijk model Bap-tiste Giabiconi een moderne ver-sie van Bonnie en Clyde. Op een scooter rijden ze door Parijs om alle Chanel-winkels leeg te ro-ven. In elk shot showen ze een andere outfit van de nieuwe Cha-nel-collectie.

Inmiddels volgen andere modemerken het voorbeeld. Dior kwam in 2009 met een tweeluik. Oscarwinnares Marion Cotillard figureert in beide delen, die elk ruim acht minuten duren. The Lady Noire Affair en Lady Rouge, een soort minithrillers gebaseerd op de ideeën van Al-fred Hitchcock, zijn geprodu-ceerd door Olivier Dahan, van onder meer La Vie en Rose.

Ook de Amerikaanse ont-werpster Donna Karan kwam onlangs met een filmpje waarin actrice Christina Ricci (The Ad-dams Family) een nieuwe tas uit de collectie introduceert. De korte film is geregisseerd door Jake Summer, de zoon van Sting.

Niet alle ambitieuze uitspat-tingen van ontwerpers zijn de moeite waard om in de bioscoop te bekijken, maar dat is ook niet de bedoeling. Via YouTube wor-den de filmpjes razendsnel door-geplaatst op blogs en websites. Zo bereiken de modemerken een zo groot mogelijk publiek. �

ELS003_076 STIJL 83ELS003_076 STIJL 83 19-01-2010 09:30:4619-01-2010 09:30:46

KENNIS & CULTUUR

ELSEVIER 3 APRIL 2010 • 107

Foto

Jano

van

Goo

l, M

aarte

n La

upm

an

WIE, WAT, WAAR? Data en locaties van films, voorstellingen, concerten en exposities: www.elsevier.nl/uit

Beatrice staat in brand

Bassie en Mondriaan

Geen verhaal, wel spannende dans in verschillende stijlen. Hoogtepunt is ballet door drie breakdancers

Mooi naïef is niet lelijk

Beatrice van der Poel: Hard en hoofd, tour tot en met 16 aprilZangeres Beatrice van der Poel loopt al een tijdje mee, een kwart eeuw om precies te zijn. Ze is van de generatie Frederi-que Spigt en Ellen ten Damme; Maarten van Roozendaal zette haar op het spoor van het Nederlandstalige lied.

In de theatertour rond haar nieuwe cd Hard en hoofd toont ze zich een bevlogen zangeres. Wel eentje die bij live-uitvoe-ring haar songs erg theatraal aanzet, ze staat bij wijze van

spreken de hele show in brand.

Wellicht ter

compensatie van het gebrek aan dynamiek bij de brave begelei-dingsband (met Marcel de Groot). Ook zijn de teksten – van schrijver Thomas Verbogt – af en toe gewild literair en soms zelfs merkwaardig: wat te den-ken van: ‘Ik lust je rauw als een gesneden stuk tonijn’? Muzi-kaal is de show gelukkig wel dik in orde. Hoogtepunt is wan-neer de zangeres samen met De Groot jamt – hij virtuoos op gi-taar, zij met lap steel-gitaar op schoot. Dan wordt het toch wat met die Hollandse blues.

Irene Start

KLEINKUNST

Hollandse blues

MeisjesdingenLily van der Stokker: Terrible,Boijmans van Beu-ningen in Rotter-dam, tot 13 juniIn Boijmans twee kunstenaars die elementen van een kinderlijke onschuld in hun werk gebruiken – en dat professio-neel maar ontwa-penend doen: Lily van der Stokker en Pipilotti Rist. Van de eerste twee nieuwe (tijdelijke) 3D-wandschilderin-gen in love & peace-stijl: krul-len, bloemen, bubbelvormen, kauwgomkleuren en vrouwen-stofjes. De naïviteit combineert mooi met Rists video Laat je haar neer. Riki Simons

KUNST

STRIP

Onthechte kijkKamagurka: De gevolgen van de Kamalmanak, Museum Jan van der Togt in Amstelveen, tot en met 2 meiKoningin Beatrix met baard, Hello Kitty in Cobra-stijl en een serie kubistisch vormgegeven striphelden als Kuifje en Popeye. Zalen vol stoer geschilderde kunst waar ook om valt te la-chen. Kamagurka gebruikt de schilderkunst als aanleiding om op een onthechte manier naar de wereld te kijken, met absurdis-tisch werk als gevolg. Net als in zijn tekeningen. Peter ter Mors

BLAZE: The StreetdanceSensation, tournee van 2 april tot en met 22 meiBreakdance, popping, locking,house dance, vogueing, hiphop new style en lyrical hiphop; wie nog niet wist dat deze stijlen on-der de parapluterm ‘streetdance’ vallen, weet dat zeker na het zien van Blaze. Ontstaan in de jaren zeventig en tachtig zijn deze dansvormen pas het laatste de-cennium bekend geworden bij het grote publiek. De Neder-landse producenten Eymert van Manen en Eric Holman vonden het daarom tijd om ‘de toekomst van de moderne dans’ naar het theater te brengen. Met een crea-tief team waar je u tegen zegt en een wereldpremière op West End in Londen, zou de rest vanzelf

moeten gaan. En dat is helemaal niet gek gedacht. In een non-stopshow van tachtig minuten in het Peacock Theatre weet de in-ternationale cast, onder wie de Nederlandse danseres Jomecia Oosterwolde (20), de spanning vast te houden. Vanaf het mo-ment dat er op het podium felge-kleurde gympen worden aange-schoten tot de allerlaatste free-style moves. Er is geen verhaal. De individuele stijlen van de dansers staan in de voorstelling centraal, alsof een clubje vrien-

Theatrale hiphopNederlandse productie Blaze weet het dansen van de straat naar een hoger niveau te tillen

PANDADDYCreatieve productiemaatschappij uit Amsterdam van Eymert van Manen (62) en Eric Holman (40). Werkten zo’n 2,5 jaar aan Blaze.

den spontaan een complete show neerzet. Maar niets is minder waar. De motor achter het stuk is de Britse regisseur en choreo-graaf Anthony van Laast (Mamma Mia!, Sister Act). Bij-zonder is de streetdance variant van een pas de deux, waar hip-hop en moderne dans op een oude sofa samenkomen. Ook het ballet van de drie breakdancers is indrukwekkend. Geluidloos be-wegen ze zich synchroon in al-lerlei bochten op de klanken van krakend ijs, stromend water en knetterend vuur. De projecties op het decor – ontworpen door Es Devlin (Lady Gaga) – vallen perfect samen met de choreogra-fie. Dat is vooral te zien tijdens de solo van de Britse So You Think You Can Dance-finalist Lizzy Gough, waarbij ze con-trole heeft over een grote licht-bol. Enig minpuntje is de poging om het publiek te betrekken bij de show. Dat had niet gehoeven. Blaze staat, ook zonder interactie met de zaal. Maike de Vocht

DANS

ELS013_106 CULT UIT 107ELS013_106 CULT UIT 107 29-03-2010 11:06:0929-03-2010 11:06:09

NEDERLAND

24 • ELSEVIER 1 AUGUSTUS 2009

Luid applaus voor aanvoerder Zarko Grabovac

O p glanzend dik A4-papier prijkt een tiental pasfoto’s van de selectiespelers van Fortuna Sittard, hun trainer Roger

Reijners en zijn technische staf. Gekleed in een geel-groen T-shirt rent Bas Smeets (9) met het velletje in zijn ene hand en een pen in de andere van het ene ‘hoofd’ naar het vol-gende. Zijn vriendjes doen hetzelfde. ‘Ik moet alleen verdediger Gino Facenna nog,’ roept Bas boven de schlagermuziek uit. Zon-der het hardop uit te spreken is er op de open dag van de Zuid-Limburgse club een wed-strijd tussen de jonge supporters ontstaan. Wie als eerste alle felbegeerde krabbels heeft verzameld, wint. De prijs: een heleboel eer.

‘Nog geen jaar geleden droegen kinderen in Sittard alleen maar voetbalshirts van grote clubs als Ajax en PSV. Nu zie je ze ineens al-lemaal weer in een Fortuna-shirtje lopen.’ Tom Jansen (25), commercieel medewerker bij Fortuna Sittard, is blij dat het Fortuna-ge-voel weer leeft. Want, dat is weleens anders geweest. Zo’n tien jaar mismanagement en slechte resultaten, dat laatste op zowel finan-cieel als sportief gebied, heeft de club zijn goodwill gekost. Niet alleen supporters wa-ren klaar met het geel-groen, ook sponsors, politici en de Koninklijke Nederlandse Voet-balbond (KNVB) zagen steeds minder heil in het spartelende Fortuna.

De voetbalclub was tegen het einde van vorig voetbalseizoen zo goed als dood ver-klaard. Eerst door de beoogde fusie met Roda JC tot het nieuwe Sporting Limburg (de fusie was een week later plots weer van de baan) en vervolgens doordat de licentiecommissie én de beroepscommissie van de KNVB het vertrouwen in Fortuna Sittard officieel had-den opgezegd. De club was financieel niet sterk genoeg en dus zou de licentie om be-taald voetbal te mogen spelen per 30 juni 2009 worden ingetrokken. Fortuna was bij voorbaat al niet opgenomen in het voorlopige Jupiler League-competitieprogramma voor komend seizoen. ‘Het deed pijn om een pro-gramma te zien waar de club niet bij staat,’ zegt Wil Meijers (51), voorzitter van stichting Trots op Fortuna (TOF).

De KNVB ging in het besluit echter niet zorgvuldig genoeg te werk en werd in een door Fortuna aangespannen kort geding op

de vingers getikt. De voorzieningenrechter stelde vast dat Fortuna niet de mogelijkheid heeft gekregen om tegen de afkeuring van het plan van aanpak in beroep te gaan bij de be-roepscommissie. Ook zou de KNVB de club niet op tijd hebben gewaarschuwd. Daarnaast bestond de beroepscommissie die het eerder genomen besluit van de licentiecommissie toetste, uit drie leden. Volgens het reglement had die commissie uit vijf leden moeten be-staan. En in de beroepscommissie zat een lid dat werkzaam is bij een sponsor van voetbal-club Willem II. Ook dat is tegen de regels.

DuidelijkheidOp 17 juni krijgt Fortuna Sittard duidelijk-heid: de KNVB moet de club laten meedoen aan de competitie op straffe van een dwang-som van 100.000 euro per wedstrijd, met een maximum van 2 miljoen euro. Meijers: ‘Toen begon het echte werk. Voor de eerste compe-titiewedstrijd moeten nieuwe spelers worden aangetrokken en zal de club voor een deel weer financieel gezond moeten zijn. Een hele klus als je bedenkt dat het een negatief eigen vermogen van 13 miljoen heeft.’

Precies een half jaar voor de levensred-dende uitspraak wordt TOF opgericht. Voor een aantal sponsors staat Fortuna stil. Te stil. Meijers, skyboxhouder in het stadion, ini- tieert samen met ‘collega-sponsoren’ Wil Helwig en John Veenstra in 2008 een spelers-fonds om de selectie te kunnen uitbreiden. Al snel blijkt het plan een veel te ambitieuze zet. De club zit in ernstige financiële problemen en de honger naar nieuwe spelers is allesbe-halve prioriteit nummer één. Andere partijen, zoals de supportersvereningen, de Fortuna Business Club en later ook de raad van be-

stuur, worden gevraagd aan te schuiven. Sa-men hebben ze maar één doel: Fortuna uit het slop halen.

Wat oud-directeur Hans Erkens in zijn drie bestuursjaren (2006-2009) niet lukt, krijgt TOF in enkele maanden voor elkaar: de 5,3 miljoen euro aan schuld wordt weggesa-neerd, er melden zich tachtig nieuwe spon-sors en een gegarandeerde begroting van 2,2 miljoen euro wordt ingediend. Zelf belooft de stichting 2 ton op jaarbasis in te brengen. Maar, misschien nog wel belangrijker dan de financiële steun aan Fortuna, is het vermogen van TOF om de Fortunezen weer te betrekken bij de club. Iets waar Erkens sinds zijn aan-treden moeite mee had. Hij stond op gespan-nen voet met de supporters van de club. Het aansturen op de fusie leidde in april zelfs tot vernielingen aan zijn huis en doodsbedrei-gingen aan het adres van hem en zijn familie. Hij stapte per direct op.

Het aanzetje van TOF heeft de vastge-roeste motor achter Fortuna weer aan het draaien gekregen. Onder supporters ontstaan tientallen ludieke acties om de noodlijdende club een handje te helpen. Zo is er onder meer een vlaaienactie, een feestavond en een spe-ciale loterij waar T-shirts met handtekeningen van internationals worden verloot. Ook oud-Fortunaspeler Mark van Bommel doet en-thousiast mee. Hij organiseert een oefenduel tegen zijn huidige werkgever Bayern Mün-chen. Fortuna verliest door twee tegentref-fers, maar de winst had niet groter kunnen zijn. Opbrengst: bijna 100.000 euro.

Het vertrouwen van de supporters lijkt helemaal niet weg te zijn geweest. Op vrij-dagavond, twee dagen voor de open dag, speelt het eerste elftal van Fortuna een vriendschappelijke wedstrijd tegen de Belgi-sche buur Racing Genk. Naast de dug-out staan Theo Goertz (60) en Maurice Waalboer (34) commentaar te leveren. Ze zijn zowel positief als negatief over de thuis- en uitspe-lers. ‘We moeten nu naar de toekomst kijken,’ zegt Goertz, waarna hij een speler onge-vraagd aanwijzingen geeft. ‘We zijn wakker geschud en nu gaan we er met zijn allen weer voor.’ Dan verandert Charlie van den Ouwe-land de stand in 7-0 voor Fortuna. Waalboer lacht. ‘Het Fortuna-gevoel is terug.’

De doelpuntenregen heeft geen invloed op de rol die René Maessen vanavond op zich

Geel-groen is weer inMaike de Vocht Foto’s Karol Antas

Na alle negativiteit rondom de Limburgse voetbalclub Fortuna Sittard, lijkt het tij te zijn gekeerd. Sponsors, supporters en spelers vinden hun vertrouwen terug

FORTUNA SITTARD

ELS031_024 FORTUNA 24ELS031_024 FORTUNA 24 28-07-2009 10:58:3028-07-2009 10:58:30

NEDERLAND

ELSEVIER 1 AUGUSTUS 2009 • 25

Het ‘Fortuna-gevoel’ leeft ook bij jonge supporters van de club

Langs de lijn wordt gehandeld in merchandise Wie als eerste alle handtekeningen heeft, wint TOF beantwoordt vragen van supporters

neemt. Maessen, in Zuid-Limburg ook wel bekend als Mister Fortuna – hij speelde 447 wedstrijden voor de club – heeft maar één doel voor ogen: zo veel mogelijk Fortuna-merchandise verkopen. ‘Alles 10 euro. Vraag niet hoe het kan, maar profiteer ervan,’ schreeuwt hij als volleerd marktkoopman. ‘Fortuna is voor veel mensen hun lust en hun leven, maar dat waren sommigen even verge-ten. Toen we het kwijtraakten, gingen we in-eens beseffen wat we eigenlijk hadden. Dat komt mede door de transparantie van TOF. Eerst werd alles binnenskamers gehouden. Nu krijgen we antwoord op vragen.’

Een uur voordat de open dag op zondag begint, worden sponsoren en supporters door Helwig en Meijers ingelicht over de stand van zaken. Niet met een gelikte powerpoint-presentatie, met handen in de zakken zeggen de mannen waar het op staat. Precies wat de supporters nodig hebben. Helwig (50): ‘We hebben nog geen hoofdsponsor. Niet zo raar als je bedenkt dat we de afgelopen jaren al-

leen maar negatief in het nieuws zijn geweest. Dat is nu aan het veranderen. Als we die flow vasthouden, dan komt die sponsor vanzelf.’

Geen vetNaast het bespreken van de financiën geeft Meijers uitleg over het aantrekken van spe-lers. ‘Op 17 juni hadden we nog maar één speler onder contract, inmiddels zijn dat er dertien. Vóór 1 september moeten we zeven-tien contractspelers hebben. We hebben fi-nancieel gezien geen vet om het lijf, dus we zullen niet tot de top van de Jupiler League gaan behoren. Natuurlijk willen we bij de winnaars horen, alleen is daar tijd voor nodig. Maar op de sportprestaties hebben wij helaas geen invloed. Nu is Roger Reijners aan zet.’

De trainer is zich bewust van de druk op zijn schouders. ‘Op het veld moet het gebeu-ren,’ erkent Reijners (45), terwijl hij een krabbel onder zijn foto zet. ‘Het gevaar schuilt in dat verwachtingspatroon. We zullen aankomend seizoen onder een vergrootglas

worden gelegd, dus we moeten er elke wed-strijd vol voor gaan. Met het laagste budget uit de hele Jupiler League is dat lastig, maar het elftal is jong, ambitieus en gedreven.’

Middenvelder Charlie van den Ouweland (27) wordt omringd door fans in geel-groene tenues, veelal bedrukt met de tekst L’histoire continue of Yes, we can. Vorig jaar hoorden Van den Ouweland en zijn ploeggenoten tij-dens hun vakantie op Kreta dat de KNVB de licentie had ingetrokken en dat hun contrac-ten daarom niet werden verlengd. ‘Echt een domper, ja. Ik kreeg aanbiedingen van eredi-visieclubs, maar ik wachtte af wat er met Fortuna ging gebeuren. Ik wilde blijven. Ge-lukkig is de selectie grotendeels intact geble-ven en heerst er weer een positieve sfeer rondom de club. Dat moeten wij nu op het veld gebruiken.’

Helmond Sport is 7 augustus de eerste waartegen de ploeg het mag opnemen. Vanaf dan krijgt Fortuna onder het oog van voetbal-minnend Nederland een tweede kans. �

ELS031_024 FORTUNA 25ELS031_024 FORTUNA 25 28-07-2009 10:58:3828-07-2009 10:58:38

ECONOMIE


Foto

Kar

olan

tas

phot

ogra

phyGolfsets, sloffen, klompen, motoronderdelen, relatiegeschenken – handelen met

China kan lucratief uitpakken. Steeds meer jongeren zetten de stap. Makkelijk is anders, maar mislukt het, dan is er geen man overboord. Sterker: de ervaring en zoveel lef staan goed op het cv. ‘Eigenlijk kun je alles achter de computer regelen.’

IN CHINA MAKEN ZE VOOR EEN HABBEKRATS VAN ALLES EN NOG WAT. DAT BIEDT MOOIE KANSEN VOOR STUDENTEN MET EEN ONDERNEMERSHART

Een bedrijf als bijbaan

CHINA ‘Ik laat van alles produceren’

‘In het eerste jaar van mijn masterstudie vroeg mijn oom of ik interesse had om in

China te werken. Hij heeft een bedrijf in Dongguan, op anderhalf uur rijden van Hong-kong. “Jij kan in China leven,” zei hij. Ik ge-loofde dat in eerste instantie niet, maar ben toch twee weken gaan rondkijken bij zijn be-drijf en de leveranciers. Een half jaar na te-rugkomst is het balletje pas gaan rollen. Ik ging tweeënhalve maand naar China en was daarna drie weken in Nederland voordat ik weer voor tweeënhalve maand naar Azië ver-trok. Dat ging zo anderhalf jaar door.

‘In China bewaakte ik het inkoopproces van producten die Europese bedrijven via mijn oom bestelden, en ik deed kwaliteits-controles in fabrieken. Daarbij gaf ik leiding aan vier Chinezen. Dat laatste was even wen-nen. Chinezen moet je heel anders managen. Zo was het belangrijk dat ik altijd eerst de positieve kanten benadrukte voordat ik kon uitleggen wat er moest worden verbeterd.

‘In China kreeg ik zoveel aanvragen dat ik in 2007 besloot om voor mezelf te begin-nen. Vanuit Nederland, want ik wilde per-soonlijk contact met mijn klanten. Met mijn studie was ik inmiddels gestopt. Onder de naam We-R-Asia koop ik in China op wens van de klant producten in, of ik laat ze op maat produceren. Dat kan van alles zijn; van promotieartikelen tot motoronderdelen. De bedrijfsvoering doe ik samen met het kantoor in China, waar Chinezen de inkoop verzor-gen en Europeanen de kwaliteitscontroles uitvoeren. Daarnaast kan ik terugvallen op het netwerk en de ervaring van mijn oom.’

Jasper Delisse (25) Studeerde Management, Economie & Recht (Avans Hogeschool ’s-Hertogenbosch) en Marke-ting (Radboud Universiteit Nijmegen)

ELS001_044 STUDENTEN 44ELS001_044 STUDENTEN 44 05-01-2010 09:54:5705-01-2010 09:54:57

ECONOMIE

ELSEVIER 9 JANUARI 2010 • 45

Foto

Den

nis

F. Be

ek

Achter de bar op een drukke donderdag-nacht in Utrecht, vakken vullen op za-terdagochtend in de plaatselijke super-

markt of na college nog vijf uur lang verzeke-ringen verkopen via een headphone? Echt niet. Een beetje ondernemende student pakt het tegenwoordig compleet anders aan. Han-del drijven met China, daar is geld mee te verdienen. En zo niet, dan staat het toch leuk op het curriculum vitae.

‘Ik heb meer opgestoken van mijn avon-tuur in China dan ik in vier jaar op school heb geleerd,’ zegt Maarten Kanters. In 2005 ver-trok hij voor een paar weken naar Azië om driehonderd van zijn zelf ontwikkelde golf-

sets te laten produceren. Een hele onderne-ming, die hem uiteindelijk toch minder geld heeft opgeleverd dan hij had gehoopt. ‘Ik heb veel beginnersfouten gemaakt. Bij mijn vol-gende product ga ik het anders doen. Ik neem dan zelf meer het heft in handen.’

Tijdens haar opleiding International Bu-siness Studies begon Mariëlle Oostra met de import van Happy Flower-sloffen en -klom-pen die ze zelf heeft ontworpen en liet produ-ceren in China. Ook zij heeft in het begin fouten gemaakt, maar haar producten doen het goed. Zo goed zelfs dat ze direct na haar afstuderen fulltime met haar bedrijf aan de slag kon. Oostra: ‘Ik kan mezelf elke maand uitbetalen en mijn eerste auto, een Volkswa-gen Beetle, staat voor de deur.’

Voor de meeste studenten blijft Carl Meijer (22), misschien wel Nederlands be-kendste jonge ondernemer, het schoolvoor-beeld. Op achttienjarige leeftijd liet hij de zo-geheten Wondervaas in China produceren, een plastic bloemenvaas die met warm water in allerlei vormen is te kneden. Hij begon met orders van honderd stuks, maar de vazen ko-men tegenwoordig met tienduizenden tege-lijk Nederland binnen. Ook zijn tweede im-portproduct, een zelfgroeiende kerstboom, vliegt elk jaar rond de feestdagen de deur uit.

Dat steeds meer jongeren hun heil in China zoeken, merkt ook Jong Ondernemen. De stichting ontwikkelt programma’s die zijn gericht op ondernemerschap en biedt die aan op universiteiten, hogescholen en mbo-colle-

Maike de Vocht

‘Mijn voorraad is goed op orde’

‘T ijdens mijn studie kon ik kiezen voor masterclasses aan de zogeheten Onder-

nemersacademie van het Noorderpoortcolle- ge. Ervaringsdeskundigen gaven advies over onder meer administratie, belasting en in-koop. Samen met een coach ging ik aan de slag met een bedrijfsplan. Ik wilde sloffen in de vorm van een klomp met een grote bloem erop laten produceren in China en in Neder-land op de markt brengen. Via de Rabobank kreeg ik 10.000 euro microkrediet om mijn bedrijf Happy Flower te financieren. Via een leverancier met een fabriek in China heb ik mijn eerste order gedaan.

‘Naast sloffen laat ik ook klompen pro-duceren van hetzelfde soort rubber als dat van Crocs. Inmiddels komen containers vol sloffen en klompen naar Nederland en hier vliegen ze soms per duizend de deur uit. Je kunt in China trouwens ook niet aankomen met een order van honderd stuks. Het contact verloopt nog steeds via de leverancier. Met een Chinese man bespreek ik mijn ontwerpen en wensen, die hij dan weer doorgeeft aan China. Communiceren blijft daardoor erg lastig. Hij spreekt gebrekkig Engels en ik spreek geen Chinees. Er is weleens miscom-municatie. Dan blijken levertijden ineens heel anders te zijn. Ik zorg er daarom voor dat mijn voorraad altijd goed op orde is.

‘Zelf ben ik nog nooit in China geweest, omdat ik niet zomaar een paar weken weg kan. Maar ik ga er binnenkort zeker een keer heen. Ik weet hoe het productieproces van mijn producten gaat, maar ik wil het ook graag een keer met eigen ogen zien.’

Mariëlle Oostra (21)Studeerde MBO International Business Studies (Noorderpoortcollege Groningen) en volgde masterclasses aan de Ondernemersacademie


ECONOMIE


Foto

van

Ass

ende

lft F

otog

rafi e

ges. Jaarlijks organiseert Jong Ondernemen regionale wedstrijden waarbij de studenten-bedrijven hun product mogen presenteren. Daaruit blijkt dat, naast relatiegeschenken, Aziatische import de grootste trend is.

‘Wij zien het liefst dat de studenten zelf een product ontwikkelen en dat in Nederland op de markt brengen,’ zegt Marc Gerritsen (25) van Jong Ondernemen. ‘Studenten kie-zen dan meestal voor China omdat daar de arbeidskosten zo laag liggen. En als ze eerst in Nederland beginnen, komen ze ook al gauw in China terecht.’

Volgens Gerritsen zijn het vooral studen-ten van economische en technische opleidin-gen die Azië opzoeken. ‘Dan is opzoeken nog een groot woord, want eigenlijk kunnen ze

alles van achter de computer regelen. Er zijn weinig studenten die daadwerkelijk naar China afreizen om daar het proces te begelei-den of te bekijken.’

Ook al kan er veel achter de computer worden geregeld, een nieuw product impor-teren vanuit China is niet zomaar een eenvou-dig bijbaantje. Kwaliteitseisen, invoerrech-ten, leveringscondities, transport, inklaren, merkenrecht; overal moet over worden nage-dacht. Gerritsen: ‘Het beeld dat in China alles kan, leeft erg onder studenten. Dat is mis-schien ook wel zo, maar in Nederland kan absoluut niet alles.’

Dat Chinezen het bijvoorbeeld niet zo nauw nemen met het merkenrecht hebben studenten van de HES in Amsterdam aan den

lijve ondervonden. Ze hadden asbakken in de vorm van een Volkswagen Kever geïmpor-teerd uit Hongkong. Ze handelden te goeder trouw met de leverancier uit China, maar de producten werden op Schiphol onderschept door de douane, die een telefoontje pleegde naar Volkswagen.

De Duitse autofabrikant had geen toe-stemming gegeven aan de Chinezen om het product te maken. Het bedrijf van de studen-ten maakte daardoor inbreuk op het model-lenrecht van Volkswagen en mocht de asbak dus niet in Nederland verkopen. De hele la-ding werd ter plekke vernietigd. �

Ook plannen voor een bedrijfje?www.elsevier.nl/ondernemeninchina

‘China is één groot leerproces’

‘Samen met een vriend begon ik op jonge leeftijd met het verkopen van telefoons,

maar na een tijdje wilde ik iets anders. Ik wilde ergens in handelen waar meer uitda-ging in zat. Een paar maanden later stond ik op de golfbaan, waar ik iemand hoorde pra-ten over een golfset van 100 dollar uit China. In Nederland kosten die sets wel 500 of 600 euro. Ik zag een gat in de markt. Via een be-vriende ondernemer in Nederland kon ik contacten in China leggen. Ik had geen idee hoeveel sets ik moest laten produceren. Ik dacht aan vijftig, maar dat was veel te weinig voor de Chinezen. In de zomer van 2005 ben ik in het vliegtuig naar China gesprongen om fabrieken te gaan bezoeken. De eerste dag liet ik meteen visitekaartjes drukken.

‘Ik kon ervoor kiezen om een merk in te voeren of zelf een merk te ontwikkelen. Het werd dat laatste. Voordat ik ging, heb ik een naam verzonnen, mijn merk Swayline Euro-pees gedeponeerd en liet ik een grafisch ont-werper de sets tekenen. Uiteindelijk heb ik driehonderd golfsets naar Nederland gehaald, zonder dat ik veel van golf wist.

‘Het is puur handelen. Binnen anderhalf jaar waren alle sets verkocht; 70 procent via retail en 30 procent particulier. Maar ik heb er niet veel mee verdiend. Het meeste geld ging naar de merkontwikkeling. Gelukkig is China voor mij één groot leerproces. Inmid-dels ben ik met een ander golfgerelateerd product bezig, dat ik binnenkort naar Neder-land wil halen. Veel kan ik er niet over zeg-gen. Zelfs niet in de fabriek in China. In een zucht hebben de Chinezen het nagemaakt.’

Maarten Kanters (24)Studeerde Small Business & Retail Manage-ment deeltijd (Avans Hogeschool Breda). Heeft ook een eigen cateringbedrijf


� • elsevier speciale editie

Foto

spa

arne

stad

Fot

o Ar

chie

f

knmi

Maike de Vocht Foto’s Mischa Keijser

De kinderen van Buys Ballot wonen in De Bilt

het Knmi is al 155 jaar het toonaangevende instituut als het gaat om weer- en Klimaatvoorspellingen. tot vijftig jaar in de toeKomst

ls de kippen schuilen gaan, houdt de regen zelden aan, en als de bijen naar huis toe vluchten, zit er regen aan de luchten.

Het voorspellen van buien – vroeger was er geen kunst aan. Een blik op de Nederlandse fauna en het ‘weerbericht’ was klaar. Toch nam niet ie-dereen genoegen met deze amateuristische volks-weerkunde. In 1854 wist Christophorus Buys Bal-lot (1817-1890) de regering over te halen een natio-naal weerinstituut op te zetten: het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI).

Ruim twintig jaar later begon hij met het maken van de eerste weerkaarten, die hij in heel Nederland aan de man wilde brengen. Maar het was moeilijk opboksen tegen de eeuwenoude weerspreuken. Het volk toonde geen interesse voor zijn wetenschappe-lijke prestaties en slechts drie kranten drukten zijn dagelijkse kaartjes met het weerbericht af. Te inge-wikkeld, was de reactie van de andere dagbladen. Pas toen hij zijn weerkaarten liet aanplakken in de etalages van opticiens en in de haven van Amster-dam, kregen zijn voorspellingen wel de aandacht waarnaar hij zo hunkerde. Maar zijn grote wens, een weerbericht voor alle Nederlanders, kwam pas 34 jaar na zijn dood uit.

SatellietbeeldenIn de weerkamer van het KNMI is het stil. Gecon-centreerd kijken meteorologen naar satellietbeel-den van Nederland en Europa. De vier werkstations zijn ingedeeld op ‘Algemeen weerbericht’, ‘Mari-tiem’, ‘Grote luchtvaart’ en ‘Kleine luchtvaart’. In

A het zenuwcentrum wordt dag en nacht, van minuut tot minuut het weer in de gaten gehouden. Scher-men tonen een wirwar van cijfers, tabellen, pijlen en kaarten. Op het satellietbeeld bij ‘Algemeen weerbericht’ kruipt een witte vlek in de richting van het zuiden van Nederland. Regen in aantocht.

‘Door het ontbreken van satellietwaarnemingen en computerberekeningen was de betrouwbaarheid van de verwachtingen, zeker op langere termijn, vroeger erg beperkt,’ zegt Frits Brouwer (1955), sinds juli 2004 hoofddirecteur van het KNMI. ‘Daarbij zijn nu alle waarnemingen met één druk op de knop beschikbaar. Door de internationale ruilhandel van wetenschappelijke gegevens zijn we beter in staat om betrouwbare voorspellingen te doen.’

Voor de intrede van de satelliet werden alle KNMI-metingen ter land en ter zee gedaan. Het in-stituut had eigen weerschepen en daarnaast nam de koopvaardij waarnemingen op zich. Maar doordat schepen voornamelijk op de grote routes tussen Rotterdam en New York voeren, ontbraken veel ge-gevens. Over het klimaat op het zuidelijk halfrond was bijvoorbeeld nog maar weinig bekend.

Satellieten hebben de functie van schepen gro-tendeels overgenomen. Voor 10 miljoen euro con-tributie per jaar sturen ze elk kwartier weerbeelden naar het KNMI. Toch worden er nog steeds waarnemingen op zee en op land gedaan. In De Bilt gaat tweemaal per dag een met helium gevulde weerbal-lon tot 30 kilometer de lucht in. Passagiersvliegtui-gen van onder meer KLM nemen automatisch waar voor het instituut en er bestaat een omvangrijk net-werk van meetboeien op zee.

Alle metingen van het KNMI op het gebied van wind, zeestromingen, straling, wolken, ijskappen,

Christophorus Henricus Diedericus Buys Ballot (1817-1890)KnMi-oprichter Christophorus Buys Ballot is bekend geworden door ‘de Wet van’ waarin hij het verband tussen wind en luchtdruk aantoonde. Tijdens zijn studie wiskunde in Utrecht zagen zijn hoogleraren niets in een theorie voor de gehele natuur- en scheikunde, waarna hij ‘uit teleurstelling meteorologie als een speelpop ter hand nam’. Buys Ballot was ook grondlegger van de Wereld Meteorologische Organisatie.

speciale editie elsevier • �

k l i m a a t

dagelijKSe routineelke dag laat het KnMi in de bilt

’s middags de weerballon op

luchtdruk, broeikasgassen en temperatuur worden dagelijks gestuurd naar een grote computer in Groot-Brittannië. Daar worden ze gecombineerd met fysische wetten als ‘water stroomt van boven naar beneden’ en ‘warme lucht gaat altijd omhoog’. Aan het computermodel worden kleine variaties toegevoegd, gebaseerd op het vlindereffect van Lorenz: een vleugelslag van een vlinder aan de kust van de Noordzee zou in het Caribisch gebied een orkaan kunnen veroorzaken, bij wijze van spreken.

Voor een tiendaagse weersvoorspelling doet de computer een biljoen berekeningen per dag, waar-uit vijftig verschillende verwachtingen voortko-men. De grote lijn uit de vijftig verwachtingen vormt dan de weersvoorspelling.

‘Voor weersverwachtingen geldt de formule: één dag winst per tien jaar,’ zegt Brouwer. ‘We kunnen op dit moment zes dagen nauwkeurig voor-spellen. In een range met kansen maken we de ver-wachting openbaar. Bijvoorbeeld: morgen is er 60 procent kans op regen en 20 procent kans op zon. Nederland is een van de twee landen waar deze kansenreeks wordt gebruikt in het weerpraatje op tv. Andere instituten elders ter wereld zijn van me-ning dat de burger niet met deze kansen kan om-gaan, maar wij denken dat de burger zelf kan beslis-

sen of hij een paraplu moet meenemen of niet.’ De eerste weerberichten dateren uit de acht-

tiende eeuw. Vorsten zagen heil in voorspellingen, omdat het weer hele veldslagen kon beïnvloeden. Oorlogsvloten vergingen door storm en soldaten stierven in de kou. D-Day werd een dag uitgesteld omdat meteorologen het niet eens konden worden.

ecOnOmiscH BelanGDe Utrechtse hoogleraar natuurkunde Buys Ballot had vooral oog voor het wetenschappelijk belang van weerkundige waarnemingen. Bij het Neder-landse kabinet probeerde hij het nut van een natio-naal meteorologisch instituut hard te maken.

Aanvankelijk voelde Johan Thorbecke, de toen-malige minister van Binnenlandse Zaken, weinig voor zijn plannen. Toch wist Buys Ballot geld los te weken door aan de hand van zijn meteorologische kennis kortere en veiligere vaarroutes naar Java uit te stippelen. Het maatschappelijk belang was aan-getoond en het bespaarde de schatkist een flinke duit. Op 31 januari 1854 werd het eerste weten-schappelijk rijksinstituut van Nederland gesticht: het KNMI.

Buys Ballot vond zijn onderkomen op de Utrechtse sterrenwacht De Sonnenborgh, waar het

Dr. ir. F.J.J. Brouwer (1955)Frits Brouwer, hoofddirecteur van het KnMi sinds 2004, is afgestudeerd in geodesie aan de TU Delft. Na zijn promotie werkte hij als universitair docent bij de TU Delft, bij het Kadaster als onderzoeker en was hij leidinggevende bij rijkswaterstaat. voor zijn overstap naar het KNMi in 2003 was hij werkzaam als directeur Water en als plaatsvervangend hoofdingenieur-directeur van rijkswaterstaat Noord-Holland.

� • elsevier speciale editie

knm i

Foto

’s AN

P, Ho

lland

se H

oogt

e, s

paar

nest

ad F

oto

Arch

ief,

Beel

d en

Gel

uid

Cor van der Ham (1918-2006)

Hans de jong (1921)nCrV

jan Pelleboer(1924-1992)Wereldom-roep, troS

joop den tonkelaar(1926-2002)ntS journaal

john bernard(1937)noS, later rtl

Henk van dorp(1946)noS jounaal

Peter timofeef(1950)noS, later rtl

joop den tonkelaar: dé weerman

WeerMannen en -VrouWen door de jaren Heen

KNMI tot 1897 gehuisvest was. Daarna werd we-gens ruimtegebrek uitgeweken naar De Bilt, waar nog altijd de hoofdvestiging van het KNMI staat.

Sinds 1854 is het ‘kindje’ van Buys Ballot ge-staag uitgegroeid tot een internationaal kenniscen-trum voor weer en klimaat met bijna vierhonderd werknemers. Handmatig vliegers oplaten om de temperatuur te meten, is er niet meer bij. In het uit 2000 stammende hypermoderne kantoor namen computers veel werk over. Weersverwachtingen voor scheep- en luchtvaart en het publiek zijn te-genwoordig gratis online beschikbaar, het KNMI doet in opdracht van de overheid klimaat- en seis-mologisch onderzoek en het instituut slaat direct alarm bij extreme weersomstandigheden.

Dat laatste soms tot vervelens toe. Brede kritiek volgde op een weeralarm voor 7 februari 2007, het vierde in zes weken tijd. Half werkend Nederland ging om twee uur ’s middags naar huis en winke-liers beleefden een bar slechte koopavond terwijl het met de sneeuwval erg meeviel. Volgens het KNMI was het weeralarm terecht afgegeven, maar het instituut introduceerde naar aanleiding van alle kritiek wel ‘verhoogde waarschuwing’ om het gat tussen ‘waarschuwing’ en ‘weeralarm’ te dichten.

Door alle commotie rondom de klimaatveran-

dering (het KNMI schrijft de temperatuurstijging op aarde toe aan menselijke invloed) is de Neder-landse overheid meer waarde gaan hechten aan het klimaatonderzoek. Er komt steeds meer geld vrij voor het klimaat, mede dankzij allerlei subsidies van de Europese Unie. In totaal gaat er zo’n 16,5 miljoen van de 48 miljoen euro aan totale inkom-sten bij het KNMI naar klimaatonderzoek.

Met zogeheten klimaatscenario’s probeert het KNMI zeker vijftig jaar vooruit te kijken. Uitgangs-punten in de vier scenario’s zijn de wereldwijde temperatuurstijging en de mogelijke verandering van de luchtstroom boven West-Europa ten op-zichte van 1990. Blijft de luchtstroom ongewijzigd en stijgt de temperatuur met 2 graden Celsius, dan zal er volgens het schema in Nederland ’s zomers 6 procent meer regen vallen, maar zullen er minder natte dagen zijn. Meer tropische buien dus. Stijgt de temperatuur met 2 graden en wijzigt de lucht-stroom, dan zullen Nederlandse zomers door een oostenwind warmer en droger worden.

De klimaatscenario’s zijn schetsen van een mo-gelijk toekomstig klimaat, maar geven geen harde voorspellingen. Volgens Brouwer zijn er dermate veel onzekerheden dat een inschatting van de meest waarschijnlijke toekomst erg lastig is. ‘Er zijn nog

‘De man met de arm’– zo werd Joop den Tonkelaar, voorheen Nederlands bekendste weerman, ook wel genoemd. Samen met Cor van der Ham was hij een pionier op het gebied van weer-praatjes op tv. Van der Ham ver-scheen voor het eerst op de buis tijdens de tweede experimentele tv-uitzending op 7 oktober 1951. Den Tonkelaar debuteerde twee jaar later. Met alleen een arm in beeld – en af en toe per ongeluk een baard – presenteerden de KNMI-meteorologen tweemaal per week het weerbericht. Lip-penstift van de omroepster werd gebruikt om hogedrukgebieden aan te geven; krijtjes zouden de kijker kippevel bezorgen.Van der Ham hield het al snel voor gezien. De zenderbaas wilde een uitgebreid weerbe-richt verpakt in een leuk verhaal, maar dat paste niet bij het beeld dat de wetenschapper voor ogen had. ‘Den Tonkelaar was wel goed in het populair verwoorden van de wetenschap,’ zegt Harry Geurts, geschiedschrijver en voorlichter van het KNMI.

‘Door zijn humoristische aan-kondigingen haalde hij geregeld het nieuws. Zelf beweerde hij dat-ie de eerste file in Nederland heeft veroorzaakt. In 1963 riep hij iedereen op om naar de kust te gaan, omdat een enorme ijs-vlakte in de Noordzee naar de Nederlandse kust dreef.’ De weerman fietste dagelijks met de weerprenten onder zijn arm van De Bilt naar Hilversum. ‘Zo wist hij meteen wat voor weer het was,’ grapt Geurts.Den Tonkelaar presenteerde

zo’n achthonderd weerpraatjes totdat toenmalig NTS-hoofdredacteur Dick Simons in 1968 besloot dat het over moest zijn met de wapperende armen. Nieuwslezers konden de door het KNMI gedicteerde weers-verwachtingen zelf wel oplezen. Die beslissing stuitte op woede bij de weeramateurs. Ruim tien jaar later eisten ze in een petitie dat de (inmiddels) NOS de weerman terugbracht op de tele-visie. In De Bilt werd daarop een vergadering gepland met de weeramateurs en de NOS-bazen.In 1982 haalde TROS Aktua TV de weerman terug op het scherm in de persoon van Jan Pelleboer.Vanaf die tijd werden de weer-presentatoren buitengewoon po-pulair. Al snel verschenen ze elke avond na het 8-uurjournaal. Door de komst van de commer-ciële zender Véronique (nu RTL) maakte het weerbericht pas echt furore. Geurts: ‘John Bernard kreeg bij RTL meer zendtijd dan bij de NOS en zo kon hij het weerbericht omtove-ren tot een stukje show.’

Van wapperende arm tot stukje show

speciale editie elsevier • �

k l i m a a tFo

to’s

ANP,

Holla

ndse

Hoo

gte,

spa

arne

stad

Fot

o Ar

chie

f

erwin Kroll(1950)noS journaal

gerrit Hiemstra(1961)noS journaal

reinier van den berg(1962)rtl nieuws

Monique Somers(1963)noS journaal

diana Woei(1965)noS journaal

Helga van leur(1970)rtl nieuws

Marjon de Hond(1972)noS journaal

baKen Van de biltonderkomen van het Koninklijk

Meteorologisch instituut

veel niet begrepen onderwerpen in het klimaat, zo-als de smeltsnelheid van de ijskap van Groenland.’ Toch vindt hij de klimaatscenario’s wel degelijk van belang. Het gaat hem niet om de rol die het KNMI speelt in de individuele leefwereld van de burger, maar meer om de functie die het in de sa-menleving heeft. ‘Als we weten wat er in de toe-komst ongeveer gaat gebeuren, kunnen overheid en andere instanties daar nu al aanpassingen op ma-ken. Verzorgingstehuizen kunnen bijvoorbeeld een hitteplan opstellen en meer airco’s plaatsen. Maar er zijn ook voordelen: wijngaarden kunnen het goed gaan doen in Nederland.’

ConCurrentieAl zijn KNMI’s klimaatonderzoek en weersver-wachting in de loop der jaren onmisbaar geworden – zelfs de landbouw vertrouwt nu meer op het KNMI dan op volkswijsheden – het instituut heeft ook tegenslagen gekend. Tot 1998 had De Bilt een monopolie op het afgeven van weeradviezen. Ra-dio, televisie, internet, alles werd voorzien van het KNMI-weerbericht. Commerciële weerbureaus, die in de jaren tachtig en negentig kwamen opzet-ten, waren daar fel op tegen. Waarom mocht alleen het KNMI, nota bene een agentschap van het

ministerie van Verkeer en Waterstaat, naast waarne-mingen en onderzoek ook de verwachtingen doen? In die laatste fase valt juist geld te verdienen.

Meteo Consult van voormalig KNMI-meteo- roloog Harry Otten ging de strijd aan met het KNMI. Die laatste verloor. De commerciële taken van het KNMI werden geprivatiseerd in het bedrijf Weathernews.

Met de Wet op het KNMI van 2002 bepaalde de Tweede Kamer dat het instituut zich voortaan moest beperken tot het opstellen van een algemeen weer-bericht, waarschuwingen aan de samenleving bij situaties met extreem weer en dienstverlening op het gebied van luchtvaartmeteorologie. Weather-news werd verkocht. Meteo Consult stortte zich op de private weermarkt en werd leverancier van onder meer RTL en Sky Radio. Brouwer: ‘Die ruzies heb-ben ons flink pijn gedaan, maar achteraf is het goed geweest. Het KNMI is een uniformer instituut ge-worden en de extra paar ogen die ons in de gaten houden, zijn een goede motivatie voor onze weten-schappers.’ In de toekomst wil het KNMI de meteorologie zo verbeteren dat twaalf uur van te voren duidelijk is waar precies een bui gaat vallen. Brou-wer: ‘Hier en daar een bui en plaatselijk wat mist, is niet meer genoeg.’� J

20 • ELSEVIER SPECIALE EDITIE

NEDERLANDSE JAPANNERS

Maike de Vocht Foto’s Suzanne van de Kerk

Japanse gezichten in Nederland

NEGEN JAPANNERS OVER HUN BAND MET NEDERLAND EN DE BETEKENIS VAN DE JAPANSE CULTUUR IN HUN DAGELIJKS LEVEN

e koninklijke familie begon er decen-nia geleden al mee: sushi eten. Tegen-

woordig zit heel Nederland weleens aan de rauwe vis. Ook heeft bijna iedereen een digitaal Japans cameraatje, dan wel een ander supersonische Ja-panse gadget. De Japanse producten zijn in Ne-derland eigenlijk bekender dan de Japanners zelf. Echt kennen doen we ‘onze’ Japanners namelijk

D niet. De meer dan zesduizend Japanners in Ne-derland zijn vaak onopvallende werkers die zich vooral in eigen kringen bewegen. Ze richten zich grotendeels op geld verdienen.

De Japanners die in Nederland wonen, heb-ben vaak moeite met de directe omgangsvormen – hoewel sommigen dat aspect van Nederland juist bevrijdend vinden. De Japanse keuken en achter gebleven familie worden het meest gemist in Nederland, maar toch wil bijna niemand meer terug. �

Atsuno Takase Yoshihiro Ichii Tomoko Mukaiyama

Akira Oshima Keisuke Honda Mariko Peters

Masanori Iwanaga Fumiko Inoue Shusaku Takeuchi

ESP01_020 PORTRETTEN 20ESP01_020 PORTRETTEN 20 27-07-2009 14:02:0027-07-2009 14:02:00

SPECIALE EDITIE ELSEVIER • 21

J A P A N

‘Ik had in het begin heel erge heimwee. In 2006 kwam ik op twintigjarige leeftijd naar Nederland om edelsmeden aan de Rietveld Academie te studeren. Ik had al een tijd in Italië gestudeerd, maar die stijl van sieraden maken was mij te conservatief. In eerste in-stantie leken de Nederlanders een vriendelijk en behulpzaam volk, maar nu ben ik daar niet meer zo zeker van. Ze bewaren toch altijd een bepaalde afstand. Ik moest ook erg wennen aan de Nederlandse directheid. Ik vond me-zelf al behoorlijk direct, maar voor Neder-landse begrippen ben ik echt een softie. Soms zijn Nederlanders iets te eerlijk. ‘Mijn beste vriendin is een Nederlandse, maar het lijkt alsof ze een halve Japanner is. We verschillen niet zoveel van elkaar. Ik heb

haar leren kennen toen ik net in Nederland kwam wonen. Ik zat bij een Chinees restau-rant te eten en daar zei de Chinese serveerster dat ze een Nederlands meisje kende dat graag met Japanners in contact wilde komen. Ik gaf mijn telefoonnummer en diezelfde dag nog werd ik gebeld. Het bleek dat we een jaar eer-der al e-mailadressen hadden uitgewisseld via een website voor mensen die zijn geïnte-resseerd in Japan. Ik wilde van haar alles over Nederland weten. Sindsdien zijn we vrien-dinnen. ‘Ik ging weg uit Japan omdat ik niet kon aar-den in het Japanse schoolsysteem en in de Ja-panse samenleving. Je telt alleen mee als je hoge cijfers haalt of goed kunt sporten. Ik was meer geïnteresseerd in kunst. Als je an-ders bent, word je genegeerd. Ik deed altijd alsof. Ik wilde naar Nederland omdat het zo’n vrij land is. Iedereen maakt zijn eigen keuzes, daar houd ik van. In Japan lag er een con-

stante druk op mijn schouders om in de maat te lopen. Daarbij was er te veel afleiding door het grote aanbod aan informatie en entertain-ment. Nu kan ik mij op mezelf en mijn car-rière concentreren. ‘In Nederland heeft iedereen een andere ach-tergrond en een andere huidskleur. Mensen worden hier snel geaccepteerd. Ik voel me thuis als ik in Amsterdam over straat loop. Al ben ik hier wel een van de kleinsten, terwijl ik met mijn 1 meter 66 voor een Japanse vrouw vrij groot ben. ‘Ik mis mijn familie nog steeds. En ik mis ook het Japanse snoepgoed. In Japan zijn er zo veel verschillende producten in rare felge-kleurde verpakkingen. Maar ik moet zeggen dat de Nederlandse snoepjes ook erg lekker zijn, vooral die zwarte. Terug naar Japan ga ik in elk geval niet meer. Maar of ik in Neder-land blijf, weet ik ook nog niet. Ik kan maar niet wennen aan die koude winters.’

‘Ik moest erg wennen aan de Nederlandse directheid’ATSUNO TAKASE (1985) Student Rietveld AcademieWoonplaats: Amsterdam



NEDERLANDSE J APANNERS

‘Zonder onze Nederlandse vestigingen zouden we interessante mogelijkheden op het gebied van in-novatie hebben gemist. Teijin produceert syntheti-sche en industriële vezels voor bijvoorbeeld kogel-werende vesten en vliegtuigen. Door de kennis van Nederland en Japan op dat gebied samen te voegen, maken we nu nog betere producten. Teijin is niet alleen naar Nederland gekomen voor de technolo-gie, maar ook omdat het de gateway naar de rest van Europa is. Je kunt in één dag heen en weer naar elke Europese stad. Nederland, en in het bijzonder de regio Amsterdam, brengt veel voordelen mee. Zo spreken de meeste Nederlanders goed Engels, er heerst een aantrekkelijk investeringsklimaat, het belastingregime is mild voor bedrijven en er zijn dagelijks directe vluchten tussen Amsterdam en Tokio of Osaka.‘Het grootste verschil tussen Japanse en Neder-landse bedrijven is de bedrijfscultuur. Nederlandse ondernemingen hebben een platte organisatie. De directeur lijkt net een werknemer: hij is een van hen. Bij Nederlandse bedrijven is iedereen gelijk. Het Japanse bedrijfsleven bestaat uit veel meer ver-schillende lagen. De directeur behoort tot de bo-venste laag en een stagiaire bijvoorbeeld hoort bij de onderste laag. Daar gedragen werknemers zich ook naar. Gelukkig begint dat wel te veranderen.‘Persoonlijk heb ik het ook erg naar mijn zin in Ne-derland. Vooral omdat het hier zo lekker rustig is. Veel Japanners worden verlegen van de directe om-gangsvormen die Nederlanders hanteren, maar ik voel me daar juist wel prettig bij. Ik ben, denk ik, losser in de omgang dan de gemiddelde Japanner. Ik woon sinds 2007 met mijn vrouw in Nederland en ik zou niet meer terugwillen naar Japan. Maar dat is aan de baas. Ik hoef ook niks te missen van Japan, want er wonen zo veel Japanners in Neder-land. Daarom zijn er hier veel Japanse restaurants en winkels. Ik ben blij dat mijn dochters af en toe langskomen in Nederland. Dan gaan we bijvoor-beeld naar de Keukenhof, net als duizenden andere Japanners. Ook bezoeken we dan het Concert- gebouw. Ik luister graag naar klassieke muziek en Amsterdam heeft daarin een groot aanbod. ‘Teijin draagt zelf ook bij aan de Nederlandse mu-ziek door Het Gelders Orkest te sponsoren. In het kader van de vierhonderd jaar handelsbetrekkingen tussen Nederland en Japan maakte het orkest in maart 2009 een tour langs diverse Japanse theaters. Daarnaast sponsoren we de verbouwing van het Stedelijk Museum in Amsterdam. Wij zijn hier als Japans bedrijf te gast en daarom moeten we ook iets terugdoen voor de Nederlandse samenleving.’

‘Ik wil niet meer terug naar Japan’YOSHIHIRO ICHII (1944)Directeur Teijin Holding Woonplaats: Amsterdam



J A P A N

‘Ik ben eigenlijk toevallig in Nederland te-rechtgekomen. Ik studeerde piano aan de In-diana University in de Verenigde Staten, een van de beste muziekscholen ter wereld. De staat Indiana ligt alleen in the middle of no-where. Ik moest daar weg. Net voordat ik af-studeerde, maakte ik een reis door Europa. Het klikte meteen tussen Amsterdam en mij. Het was mooi weer en ik kreeg een geweldige indruk van de stad. Hier wil ik heen, dacht ik. Na mijn afstuderen in 1990 heb ik mijn spul-len gepakt en ben ik verhuisd. ‘In Nederland mocht alles. De overheid stelde veel geld beschikbaar voor culturele activiteiten. Het maakte niet uit of je vrouw of buitenlander was, iedereen kreeg evenveel kansen. Ik deed mee aan het Gaudeamus

Concours, een internationaal concours voor hedendaagse muziek in Amsterdam, en ik won de eerste prijs. Een mooier begin in Ne-derland had ik me niet kunnen wensen. Ik ben erg dankbaar dat Nederland mijn projecten steunt. In Japan is het onmogelijk om rond te komen als kunstenaar. Subsidie bestaat daar niet. Het geld moet van particulieren komen. Veel kunstenaars zien zich daarom gedwon-gen bij te klussen als leraar. ‘In Japan zien we achter schoonheid ook al-tijd iets lelijks. Alles heeft een keerzijde. Het is geweldig dat je hier mag zeggen wat je denkt, maar dat maakt het tegelijk ook saai. Japanners pakken hun boodschap in, dan blijft er iets te raden over. De Nederlandse directheid is eerlijk en simpel, maar daardoor zijn Nederlanders wel een beetje plat. ‘Het mooiste aan Japan vind ik de manieren om elkaar te respecteren. Als je met een ou-dere telefoneert, is het bijvoorbeeld beleefd

om pas op te hangen nadat de ander dat heeft gedaan. Ook is de klant in Japan koning. In Nederland kijken caissières je amper aan. Ook zeggen ze geen sorry als er iets fout gaat. In Japan is dat ondenkbaar. Dat zou meteen ontslag betekenen. Misschien overdreven, maar respect zit in de kleine dingen. ‘Mijn ouders zijn Japanners, dus ik moet Ja-pans bloed hebben. Maar in Japan praten mensen vaak Engels tegen mij. Dat vind ik zo raar. Ik denk dat Japanse vrouwen die langere tijd buiten Japan wonen een soort attitude krijgen. Mijn familie in Japan is daar inmid-dels aan gewend. Ze zeggen dan: “Laat maar, zij is een beetje raar.” Ik maak daar ook mis-bruik van. Soms ben ik Japans en soms ben ik Nederlands. Net zoals mij het beste uitkomt. Als ik een punt wil maken in een discussie, ben ik de brutale Nederlander, maar als ik me stoor aan iemands gedrag, dan ben ik ineens de beleefde Japanner.’

‘Soms ben ik Japans en soms ben ik Nederlands’TOMOKO MUKAIYAMAPianiste en kunstenaresWoonplaats: Amsterdam




‘Ik weet nog precies op welke dag ik in Nederland arriveerde: 13 juni 1971. Het vliegtuig landde zon-dagochtend vijf uur. Het was zo stil en alle winkels waren gesloten. Ik moest naar het Amsterdamse Centraal Station om iets te eten. Ik dacht: hoe moet ik hier ooit een bedrijf opstarten? Ik was Tokio ge-wend, daar gaat alles 365 dagen per jaar door. ‘Een jaar eerder werkte ik als chef-kok op het vliegveld van Osaka. Op een expositie over Neder-land zag ik een video met Kinderdijk, Rotterdam en de Albert Cuijpmarkt. Ik twijfelde geen moment toen ik werd gevraagd als souschef in het nieuwe Okura Hotel in Amsterdam. Ik was 27 jaar oud. In Europa was de kaiseki-keuken, de Japanse variant van haute cuisine, nog volledig onbekend. Het was een grote uitdaging om het Japanse eten in Neder-land te introduceren. ‘We zijn officieel geopend op 24 september 1971. Het was erg rustig in het begin. Alleen zakenlui van Philips of Toyota kwamen dineren. In die tijd was het voor Nederlanders nog niet gebruikelijk om geld uit te geven in een restaurant. Daarbij waren ze gewend aan aardappelen en mayonaise.‘Japanners en Nederlanders hebben een heel an-dere eetcultuur. Japanners zijn vissers, Nederlan-ders zijn van oorsprong jagers. Ze eten liever vlees dan vis. In 1977 werd ik chef-kok. Vanaf die dag ging ik steeds meer Nederlandse eetgewoonten overnemen. Er kwam vlees op de kaart en naast sake gingen we wijn serveren. De Japanse smaak bleef wel hetzelfde. Geen basilicum of olijfolie, maar sojasaus en andere Japanse ingrediënten. De Japanse traditie bleef behouden op een manier die Nederlanders begrepen.‘Ook koningin Beatrix houdt van sushi. Samen met prins Claus kwam ze geregeld eten. In 2000 mocht ik koken tijdens het staatsbezoek van het Japanse keizerlijk echtpaar. Aan één tafel zaten de Japanse Keizer en Keizerin en de Nederlandse Koningin met haar man. Ik was zo trots. Ik heb nog een foto als herinnering. Kroonprins Willem-Alexander en prinses Máxima zijn nu ook vaak mijn gasten in het restaurant.‘De eerste jaren in Nederland waren het zwaarst. Elk weekeinde reed ik naar Parijs voor verse vis. Hier was alleen vis uit de Noordzee te krijgen, tong en kabeljauw, of bevroren tonijn uit Italië. Daar kon ik niks mee. En KLM wilde geen vis uit Japan vervoeren omdat het te erg stonk. Bij de douane stond ik dan soms drie uur in de rij voor papier-werk. Gelukkig is nu verse vis uit heel de wereld te krijgen. Alleen de wasabi laat ik nog steeds uit Ja-pan overkomen. Nergens is er betere te krijgen.’

‘Nederlanders eten liever vlees’AKIRA OSHIMA (1944)Chef-kok restaurant Yamazato in Okura Hotel Amsterdam. Woonplaats: Amsterdam



J A P A N

‘Van 2005 tot 2007 voetbalde ik bij Nagoya Grampus Eight, een club uit de Japanse voet-balcompetitie J-League. De Nederlandse trai-ner Sef Vergoossen stond daar op dat moment aan het roer. Ik vertelde hem dat ik graag in Europa wilde voetballen, waarop hij mij in januari 2008 heeft geïntroduceerd bij VVV-Venlo. Ik had nog nooit van de club of van de stad gehoord.‘Venlo mag dan in vergelijking met Japan een saaie plaats zijn, maar ik ben dol op saai. Het is een kleine stad met veel bossen in de omge-ving. Ik vind het heerlijk om hier te wonen. Naast het voetballen wil ik graag rustig leven zonder stress aan mijn kop. Ik houd niet van de drukte in Japan. ‘Ook mijn echtgenote Misako heeft het naar

haar zin in Nederland. Ze is mij in de zomer van 2008 achterna gereisd. Japan missen we eigenlijk helemaal niet. We bellen regelmatig met het thuisfront en voor Japanse gerechten gaan we naar een restaurant in Düsseldorf. Daar woont ook een aantal Japanse vrienden van me. Wat ik trouwens wel mis van Japan is dat ik hier niet even op zondag boodschappen kan doen. Ik snap niet waarom alle winkels dan gesloten zijn.‘Het Nederlandse voetbal verschilt erg van de Japanse speelwijze. Japanse voetballers zijn meestal kleine, snelle ventjes met een goede techniek, terwijl Nederlanders letterlijk en fi-guurlijk veel sterkere voetballers zijn. In Ne-derland worden lange passes gespeeld en ligt het speltempo hoger. Er wordt ook meer één op één gespeeld. Die stijl past beter bij mij. In Japan zijn spelers te serieus. Ze hebben on-derling ook niet echt een band. Mijn teamge-noten bij VVV maken de hele dag door grap-

pen en kunnen het allemaal goed met elkaar vinden. Bij de club is iedereen gelijk. Er heerst een echte teamspirit. ‘Tijdens mijn eerste wedstrijden in Neder-land keek ik vooral op van het publiek. Ne-derlandse supporters zijn knettergek. Ze ma-ken overal een feestje van. In Japan zitten de supporters rustig naar het voetbal te kijken, maar hier schreeuwen ze erop los. Dat geeft wel een kick. In Japan is het voetbal ook niet zo populair als in Nederland. Baseball is daar de nummer-één-sport. ‘Ik ben niet van plan om de Nederlandse taal te leren. Iedereen spreekt Engels en ik blijf toch niet eeuwig in Nederland wonen. Ik pro-beer nu de Engelse taal onder de knie te krij-gen, dat is al moeilijk genoeg. Ik ken wel een paar Nederlandse zinnen: “Dank je wel” en “Hoe gaat het?” Mijn teamgenoten leren me ook vieze woorden, maar die durf ik niet hardop uit te spreken.’

‘Nederlandse voetbalsupporters zijn knettergek’KEISUKE HONDA (1986)Voetballer VVV-Venlo en Japans nationaal elftal. Woonplaats: Venlo




‘Mijn eerste bezoek aan Japan viel samen met het overlijden van mijn grootvader. Er was een discus-sie in de familie of ik wel bij het boeddhistische be-grafenisritueel aanwezig mocht zijn. De redenering was: “Mariko komt uit het Westen en zal vast onge-geneerd gaan zitten huilen.” Mijn moeder is als een leeuw voor me opgekomen en uiteindelijk mocht ik er toch bij zijn. Drie dagen lang waken in de hete zomer, op bamboematjes, met geprevel van een priester en alleen maar van die serene gezichten, dat heeft zo’n indruk op mij gemaakt. Na die drie dagen kwam er een enorme huilbui uit. Toen dacht ik: ben ik nu westers? Emoties zijn bij mij een pri-maire manier van gevoelens uiten. Maar ik snap nu ook de schoonheid van het andere. ‘Omdat ik het oudste kleinkind was, had mijn grootvader een spaarpotje voor me bijgehouden. Op mijn achttiende zou ik naar Japan gaan om de taal te leren. Dat was altijd een droom van mij ge-weest. De Japanse omgangsvormen waren erg inte-ressant en leerzaam, maar soms raakte het me ook persoonlijk. Zo deelde ik tijdens mijn studententijd in Japan een kamer met een meisje dat was opge-groeid in de wijk waar we woonden. Zij was onder-hevig aan de sociale controle. Ik niet, dus ik had mijn mannelijke medestudenten gewoon op be-zoek. In Japan weet meteen de hele buurt dat, om-dat er dan van die grote schoenen in het halletje staan. Mijn kamergenote wilde dat ik daar rekening mee hield. En toen vloog het me aan. Onze heftige discussies werden uiteindelijk op de Japanse ma-nier opgelost: er werd een oudere bijgehaald die we beiden respecteren. Hij suste de boel. ‘Mijn moeder is Japanse en mijn vader was een Nederlander. Ze leerden elkaar in Japan kennen, waar mijn vader lesgaf aan de VN-universiteit. Het leuke is dat juist mijn vader me veel over het Oos-ten heeft geleerd, omdat dat hem als westerling zo fascineerde. Mijn moeder heeft altijd haar blik op het Westen gehouden. Als kind heb ik me nooit an-ders gevoeld. Wel dacht ik bij klasgenootjes: “Jul-lie eten alleen maar aardappelen en jullie weten niet eens waar Japan ligt.” Soms had ik ook het ge-voel dat de echte Hollanders een geheim hadden dat ik niet kende. We spraken thuis Nederlands, met een aantal Japanse woordjes. Bijvoorbeeld dame, wat “mag niet” betekent, of atsui (pas op, heet!). Dat zeg ik nu ook vaak zonder nadenken te-gen mijn eigen zoontje. Japan zit gewoon in mijn systeem. Ik zing ook Japanse liedjes voor hem. De taal ga ik hem niet leren. Ik ben blij dat hij opgroeit in een tijd waarin Oost en West naar elkaar toe-groeien.’

‘Japan zit gewoon in mijn systeem’MARIKO PETERS (1969)Tweede Kamerlid voor GroenLinksWoonplaats: Den Haag



J A P A N

‘Wat me erg frustreert in Nederland is dat al-les zo lang duurt. Wil je bijvoorbeeld iets re-gelen bij de gemeente, dan moet je daar da-gen of zelfs weken op wachten. In Japan wordt alles meteen voor je geregeld. Je hoeft maar te bellen en het komt voor elkaar. In Ne-derland moet je geduldig zijn. Gelukkig heb ik dat wel geleerd in al die jaren dat ik hier nu woon. In mijn hart en ziel ben ik nog steeds een Japanner, maar niet meer door en door. Nederland heeft me op een positieve manier veranderd.‘Ik ben in 1985 naar Nederland gekomen om te werken. Na mijn studie economie en ac-countancy kreeg ik een aanbod van een be-drijf in Amsterdam dat parels uit Japan im-porteert. Daar hoefde ik niet lang over na te

denken. Als kind droomde ik al van wonen in het buitenland. Na twee jaar bij het parelbe-drijf wilde ik wat anders. Ik werd manager van de Japanse boekwinkel in het Okura Ho-tel in Amsterdam. In 2004 nam ik de winkel over van de toenmalige eigenaar. Een jaar la-ter heb ik de winkel verplaatst naar Amstel-veen. De meeste Japanners in Nederland wo-nen in Amstelveen of Amsterdam-Buitenvel-dert. Ze kwamen niet naar de boekwinkel in het Okura, dus ging ik naar hen toe. ‘Japanners lezen graag onderweg naar of van hun werk. Ik importeer Japanse boeken, tijd-schriften en manga, stripboeken. Inmiddels verkoop ik ruim vijfhonderd titels. Maar er komen ook veel Nederlanders in de winkel. Om iets van Hello Kitty te kopen, of hobby-boeken over origami. Niet dat ze de tekst kunnen lezen, maar via de foto’s leren ze de figuren vouwen. Ik heb ook veel klanten uit de Nederlandse modewereld, die Japanse

modebladen komen kopen. En Nederlandse studenten die Japans studeren, halen bij mij hun studieboeken. Naast Japanse producten verkoop ik ook artikelen van Nijntje. Als Ja-panners teruggaan naar Japan, voor vakantie of voorgoed, nemen ze vaak iets mee van Dick Bruna’s Nijntje. Nijntje Pluis is onge-kend populair in Japan. ‘Ik heb een tijd in Amsterdam gewoond, maar uiteindelijk heb ik ervoor gekozen een huis in Almere te kopen. Amsterdam vond ik veel te druk en ik wilde niet midden in de Japanse gemeenschap in Amstelveen wonen. In mijn winkel heb ik elke dag Japanners over de vloer. En, als eigenaar van een Japanse win-kel is het belangrijk dat je altijd beleefd bent tegen je klanten. Japanners zijn gewend aan een hoog serviceniveau. Maar als ik zelf boodschappen ga doen, heb ik geen zin om alleen maar Japanners tegen het lijf lopen. Als ik vrij ben, wil ik ook echt vrij zijn.’

‘Ik wil niet in de Japanse gemeenschap wonen’MASANORI IWANAGA (1958)Eigenaar Japanese Bookshop Woonplaats: Almere




‘Inmiddels ben ik langer in Nederland dan dat ik in Japan heb gewoond. Ik weet niet hoe Japans ik ei-genlijk nog ben, mijn karakter past beter bij Neder-land. Twee keer per jaar ga ik nog terug naar Japan, voor werk en voor mijn ouders. Ik merk dat ik erg ben veranderd. In Japan staan vrouwen altijd op de tweede plaats, terwijl het er in Nederland niet toe doet of je man of vrouw bent. Het gaat erom wie je bent. Hier kan ik mezelf zijn. Verschillen worden in Nederland geaccepteerd en gerespecteerd.‘Ik zou nooit meer voorgoed naar Japan terugwil-len. De maatschappij is mij te hard. Japan heeft een monoculturele samenleving. Iedereen moet de-zelfde dingen mooi vinden en dezelfde dingen be-langrijk vinden. Ik had een eigen mening en moest daarom enorm vechten om mezelf te blijven.‘In 1981 leerde ik een Nederlandse jongen kennen en hij vroeg me mee naar Nederland. Ik dacht er niet eens over na. Ik was een jaar of 25, ik was ver-liefd en ik wilde de wereld zien. In het begin vond ik alles vervelend. Het was koud, het eten was vies en ik sprak de taal niet. In Japan sprak ik over filo-sofie en politiek, terwijl ik hier alleen maar kon zeggen: “Het is mooi weer” of “Dit is niet duur”. Omdat ik zo slecht Nederlands sprak, werd ik als een kind behandeld. Ik raakte geïsoleerd. Na een jaar had ik er genoeg van. Ik ging voor negentien maanden terug naar Japan om een cursus Japans lesgeven aan Engelstaligen te volgen. Weer in Ne-derland gaf ik ’s avonds thuis Japanse les aan drie dames. Hartstikke gezellig, met koffie en koekjes erbij. Zo maakte ik mijn eerste vriendinnen.‘Toen ik eenmaal meedraaide in de Nederlandse maatschappij, ontdekte ik pas de vele culturele ver-schillen. In Japan is werk absoluut het allerbelang-rijkst. Zoiets als “Ik blijf thuis, want mijn kind is ziek”, dat bestaat in Japan niet. Ik deed ooit vrijwil-ligerswerk bij de spelotheek. Aan het eind van de zomer stond een vergadering gepland. Dat was een werkafspraak, dus ik moest en zou die dag terug zijn van vakantie. Uiteindelijk kwam er niemand opdagen. In Nederland was het zulk mooi weer dat velen langer bleven hangen op hun vakantieadres. Daar snapte ik helemaal niks van. ‘Mijn Nederlandse studenten kunnen moeilijk met de hiërarchie in Japan omgaan. Ze gaan ervan uit dat iedereen gelijk is en komen daarom vaak bru-taal over. In Japan benaderen werknemers hun baas anders dan hun ondergeschikten. Hier moest ik erg wennen aan de omgangsregels. Ik gaf negen jaar les op de Erasmus Universiteit Rotterdam, maar pas na mijn ontslag durfde ik aan de professor te vragen of ik hem met “jij” mocht aanspreken.’

‘In Nederland kan ik mezelf zijn’FUMIKO INOUE (1954)Docente Japanse taal aan Hogeschool RotterdamWoonplaats: Rotterdam



J A P A N

‘Ik verliet Japan in de flowerpowertijd om de wereld te zien. Samen met mijn vriendin – in-middels echtgenote – vertrok ik naar Enge-land. Na veel rockconcerten van Led Zeppe-lin en de Stones zijn we in 1973 gaan liften door Europa. Eenmaal op Amsterdam Cen-traal Station aangekomen, volgden we een stroom hippies naar het Vondelpark. Ik keek er mijn ogen uit. In het park zaten gitaarspe-lende jongeren bij kampvuren. Een student vroeg me of ik hasj wilde kopen. Dat had ik nog nooit meegemaakt. In Japan zijn drugs verboden. Uit angst voor een arrestatie sloeg ik het aanbod af. Later heb ik dat ingehaald. ‘Ik vind het erg slim hoe Nederlanders drugs en prostitutie aanpakken. Door het gedoog- beleid is alles beter controleerbaar. Ik denk

dat hierdoor minder misdaad ontstaat. In Ja-pan verdwijnt alles in de onderwereld. Lega-liseren is geen optie. Door de groepscultuur zou dan iedereen aan de drugs gaan. Neder-land heeft een open maatschappij, waarin ie-der zijn eigen keuzes maakt en eigen verant-woordelijkheden draagt. Voor kunstenaars is dat fijn: zij krijgen zo de mogelijkheid om zichzelf te ontwikkelen. Overigens schiet het individualisme soms wel een beetje door. ‘Mijn vader was een erg goede zwaardvech-ter. Eén zomer probeerde hij mij de kunst van het kendo, stokschermen, te leren. Maar vol-gens hem was mijn karakter te zacht voor de oosterse vechtsport, omdat ik altijd glim-lachte. Wel heb ik zijn spirit meegekregen. Hij leerde me de hoogste samoeraifilosofie: “Probeer vechten te voorkomen.” Die bood-schap heeft ook mijn dansproject Butterfly.‘In dans zie je duidelijk verschillen tussen beide culturen. Japanners werkten vroeger op

rijstvelden, waar ze planten langzaam zagen groeien. Het ritme van de natuur vind je terug in Japanse dans. De bewegingen zijn traag en bij de grond. Lang hebben Japanse dansers niet op de tel gedanst, zoals Nederlanders dat doen. Ze gebruikten hun adem. Nederlanders zijn oorspronkelijk jagers en die tellen voor-dat ze aanvallen: één, twee, drie… nu! De ex-pressie van Nederlandse dansers is ook gro-ter, met veel sprongen als een hert. In mijn choreografieën mix ik Japanse invloeden met de sterke accenten uit Nederlandse dans. ‘Terug naar Japan ga ik niet meer. Ik heb daar niemand. Als ik op de fiets door Amsterdam rijd, kom ik altijd bekenden tegen, kunste-naars met wie ik werk. Ik hou van dat dorps-gevoel. Het Japanse eten mis ik wel. Geluk-kig haalt mijn vrouw verse producten op de Albert Cuyp om Japans te koken. Maar we eten ook Nederlands. Eén keer per jaar heb-ben we stamppot op tafel.’ �

‘Eén keer per jaar hebben we stamppot op tafel’SHUSAKU TAKEUCHI (1948)ChoreograafWoonplaats: Amsterdam


LEVEN & DOOD

ELSEVIER 1 AUGUSTUS 2009 • 77

OVER LEVEN & DOOD Om een bericht in deze rubriek te krijgen (huwelijk, mensen, talent, necrologie) stuurt u uw tips en in-formatie [email protected]

Foto

Mar

co B

akke

r/HH

Marry Visser-van Doorn wilde van het leven blijven genieten

Michaël Zeeman werd 50 jaar

Louis de Wijze, overlevende van Auschwitz, overleed op 20 juli. De Wijze, die het boek Ontsnap-ping uit de dodenmars schreef over zijn oorlogsherinneringen, was directeur van vleesfabriek Homburg in Cuijk. Hij wijdde zijn laatste jaren aan het geven van lezingen over de Tweede Wereldoorlog en antisemitisme. De Wijze, die zijn hele familie in de oorlog verloor, werd 87.

Journalist Michaël Zeeman stierf 27 juli in zijn woonplaats Rotter-dam aan een hersentumor die een maand geleden werd ontdekt. Hij werd 50 jaar. Zeeman schreef sinds 1980 in tal van dagen weekbladen over kunst, filosofie en cultuurpolitiek. In 1988 werd hij stafmedewerker van de Rot-terdamse Kunststichting. Vanaf 1991 schreef hij voor de Volks-krant. Zelf publiceerde hij poë-zie, essays en proza. Ook presen-teerde hij het VPRO-programma Zeeman met Boeken.

OVERLEDEN De Amerikaanse choreograaf Merce Cunningham is maandag 27 juli overleden. In 1953 richtte hij de Merce Cunningham Dance Company op, waarmee hij bijna tweehonderd verschillende dans-voorstellingen maakte. Cunning-ham is 90 jaar geworden. �

Twee maanden voor de Tweede Wereldoorlog uit-

brak, werd Marry van Doorn in het Noord-Hollandse Vel-sen geboren. Door het oplaai-ende geweld in het noorden van het land besloot de familie Van Doorn te vluchten. Na de bevrijding bleek hun oude huis door de Duitsers met de grond gelijk te zijn gemaakt.

Als oorlogskind heeft Marry geen gemakkelijke jeugd. Jarenlang overscha-duwt het trauma het dagelijkse gezinsleven. Haar moeder raakt door alle nare herinne-ringen depressief. Marry is dan ook blij als ze oud genoeg is om uit te vliegen en de kans krijgt om zichzelf te ontwik-kelen. Ze gaat naar het Chris-telijk Lyceum in Haarlem en volgt daarna diverse adminis-tratieve opleidingen.

Onder de vuurtoren op Texel, waar ze tijdens een vakantie in een restaurant werkt, ontmoet ze Arie Visser, die de dijken op het eiland in de gaten houdt. Arie en Marry trouwen in 1962 op een landgoed nabij Velsen en krijgen drie zonen. ‘Marry was gewoon een fijn mens. Altijd iets interessants te melden. Overal waar ze kwam, hingen de mensen aan haar lippen,’ zegt Arie Visser (69).

Tijdens hun huwelijk zet Marry zich actief in voor het welzijn van de Nederlandse vrouw. Eerst als voorzitter van de Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen, later als voorzitter van het CDA Vrouwenberaad. Daarnaast was ze onder meer bestuurslid van de Stichting Max Havelaar en voorzitter van de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels. Voor haar vele activiteiten ontvangt ze in 1993 een onderscheiding als Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Vier

jaar later wordt ze gekozen als lid van Tweede Kamer. Vol overgave zet ze zich in voor twee specifieke thema’s: vrouwenemancipatie en ont-wikkelingssamenwerking.

CDA-Kamerlid Jan ten Hoopen (46) noemt Marry een gepassioneerde vrouw. ‘Ze was sterk betrokken bij die twee onderwerpen, maar ze bleef ook naar het CDA- belang kijken. Marry had al-tijd alles goed op orde. Ze was zeer verzorgd en correct, ook in de omgang. Dat maakte haar een fijne collega.’ Over haar tijd in het parlement, van 1997 tot 2002, zei Marry later: ‘Het was voor mij een voor-recht om in de Tweede Kamer een bijdrage aan de samenle-ving te leveren.’

Marry’s tweede zoon, couturier Mart Visser (41), is verrast als hij na het overlijden

van zijn moeder haar curriculum vitae op de computer vindt. ‘Ik wist dat ze veel deed, maar zoveel?’ Marry was een toegankelijke moeder. Ze was trots op haar kinderen en hun partners. Mart: ‘Mijn moeder heeft ons samen met mijn vader een goede en degelijke op-voeding gegeven, met normen en waarden als basis en met respect voor anderen. We leerden bijvoorbeeld iedereen met u aan te spre-ken. Ik had elke dag contact met haar. We praatten over dagelijkse dingen en over de reizen die ze de afgelopen jaren met mijn vader heeft gemaakt. Haar overlijden is een groot gemis, in hoofdletters.’

In mei 2009 werd alvleesklierkanker geconstateerd. ‘Ze was zo gedreven om nog even te blijven,’ zegt Arie. ‘Ze probeerde de pijn te overwinnen, zodat ze nog even van het leven kon genieten, want dat deed ze zo graag.’ Op vrijdag 17 juli moest Marry Visser-van Doorn het gevecht in haar woonplaats Leerdam opgeven.

Sterk voor de samenleving

Maike de Vocht

MARRY VISSER-VAN DOORN 1940-2009

ELS031_076 LEVEN EN DOOD 77ELS031_076 LEVEN EN DOOD 77 28-07-2009 13:49:0128-07-2009 13:49:01

20 • ELSEVIER 14 NOVEMBER 2009

OMSLAGARTIKEL


‘G ênant’, ‘beledigend’ en ‘aperte on-zin’. Een meerderheid van Elseviersvijftig topvrouwen van de toekomst

– allen geboren na 1960, al veel bereikt, maar nog niet aan het einde van hun carrière – is tegen een wettelijk quotum om het old boys network, het mannennetwerk in de top van het bedrijfsleven, te doorbreken. Ruim 70 procent van de vijftig geïnterviewde vrouwen vindt een topvrouwenquotum discriminerend tegenover mannen, en denkt bovendien dat de rigoureuze maatregel niet zal leiden tot een betere positie van vrouwen.

‘Vrouwen in zo’n quotumtoppositie moeten twee keer zo goed zijn om zichzelf te bewijzen,’ zegt Pam van Olphen (44), finan-cieel directeur van Endemol Nederland. Vol-gens Madeleine de Cock Buning, commissa-ris bij het Commissariaat voor de Media, zal positieve discriminatie juist tegen vrouwen

werken. ‘Van collega’s zullen ze horen dat ze de functie hebben “gekregen”, en dus die po-sitie niet verdienen.’ Kapitein-luitenant ter zee Jeanette Morang: ‘Een vrouw krijgt meer respect als ze op eigen kracht de top bereikt.’

In deze overtuiging staan de vijftig top-vrouwen niet alleen. Driekwart van de hoog-opgeleide, werkende vrouwen is tegen een quotum, blijkt uit onderzoek van consultant en ondernemer Inca van Uuden.

Bijna eenderde van Elseviers topvrouwen ziet wel heil in een quotum. Bercan Günal (40) van Woman Capital, een wervingsbu-reau voor topvrouwen, is initiatiefnemer van het quotum-manifest. Tweehonderd vrouwen ondertekenden haar pamflet, dat pleit voor 40 procent vrouwen in commissariaatfuncties. ‘Een quotum is geen ideale oplossing, maar deze discussie voeren we al zo lang en het schiet niet op.’

De meeste geïnterviewde vrouwen zijn teleurgesteld over het aantal vrouwen aan de

Maike de Vocht en Marike Stellinga

ELSEVIER VROEG

50 VROUWEN

HOE ZIJ CARRIÈRE

WISTEN TE MAKEN. EEN

QUOTUM HADDEN ZE

NIET NODIG

TOPVROUWEN

ELS046_020 TOPVROUWEN OPEN 20ELS046_020 TOPVROUWEN OPEN 20 10-11-2009 09:55:1510-11-2009 09:55:15

ELSEVIER 14 NOVEMBER 2009 • 21

Foto

’s He

rman

Wou

ters

/HH,

Mer

lin D

alem

an/H

HNEDERLAND

top. Hun aantal groeit te langzaam, vinden ze. Vooral in de top van bedrijven zijn, in ver-gelijking met andere westerse landen, vrou-wen schaars. Een verklaring is de unieke po-pulariteit van deeltijdwerk in Nederland. Op sommige ranglijsten stijgt Nederland super-snel als het om topvrouwen gaat: zo scoren de negentien grootste beursgenoteerde be-drijven prima vergeleken met andere Euro-pese landen. Het merendeel van deze top-vrouwen is echter van buitenlandse origine.

Bijna alle geïnterviewde vrouwen vinden dat er iets moet worden gedaan om meer vrouwen in topfuncties te krijgen. Omdat ze ervan overtuigd zijn dat diverse teams meer bedrijfsresultaat opleveren. Door bijvoor-beeld meer discussie over het onderwerp te voeren, zouden bedrijven zelf het nut van di-versiteit aan de top gaan inzien. Een groot deel pleit voor flexibele werktijden, zodat vrouwen ruimte krijgen voor hun zorgtaken.

Veel van de topvrouwen denken dat het

glazen plafond bestaat, maar een meerder-heid geeft aan dat plafond een andere defini-tie dan de gangbare, die luidt dat vrouwen door mannen bewust of onbewust worden buitengesloten van topfuncties. Het probleem zit volgens hen niet zozeer bij oude mannen in driedelig grijs, maar in de hoofden van vrouwen zelf. Ze willen niet verder of denken niet verder te komen, omdat ze niet weten hoe ze het moederschap moeten combineren met een voltijdbaan. Want om de top de be-reiken, moet je tijd willen investeren en offers brengen. Deze mening delen de topvrouwen met andere vrouwen. Ruim 70 procent van de hoogopgeleide, werkende vrouwen ziet man-nen evenmin als grootste hindernis voor een doorstroming naar de top.

Heleen van Benthem (46), directeur van vleeswarenbedrijf Stegeman, stelt dat het glazen plafond voor iedereen ergens anders zit. ‘Dat kan zijn binnen het bedrijf, maar ook aan de keukentafel of op het schoolplein.’

D66-europarlementariër Sophie in ’t Veld vergelijkt de sociale druk op voltijds wer-kende moeders met een emmer vol krabben. ‘Als er één omhoog probeert te kruipen, trek-ken de anderen haar weer naar beneden.’

‘We moeten niet vergeten dat vrouwen nog maar twee generaties aan het werk zijn,’ zegt Annemarie Rakhorst (42), eigenaar van ingenieursbureau Search BV. ‘Het heeft tijd nodig. We weten nog niet precies waarom er zo weinig vrouwen in de top terechtkomen. Dat moeten we eerst goed per sector of per bedrijf onderzoeken, en dan kunnen we pas met reële oplossingen komen.’

Petra Zijp (39), partner bij NautaDutilh, vindt dat vrouwen elkaar te veel angst aan-praten. ‘Als je als vrouw weet wat je wilt en het thuis goed regelt, kun je heel ver komen. Vrouwen moeten op eigen kracht de top kun-nen bereiken.’ En waarom zou dat niet luk-ken? De vijftig vrouwen op deze pagina’s kregen het ook voor elkaar. �

Eveline Crone (34) Hoogleraar neurocognitieve ontwikke-lingspsychologie Universiteit Leiden

WAAROM Doorliep in snel tempo een voorbeeldige wetenschappelijke car-rière. Ze studeerde in 1999 af in de psychofysiologie en de hersenontwik-keling aan de Universiteit van Amster-dam, in samenwerking met de Univer-sity of Pittsburgh. Vier jaar later, in 2003, promoveerde ze cum laude in Amsterdam. In 2005 werd ze in Lei-den universitair docent, in 2009 is ze benoemd tot hoogleraar. Ze schreef het boek Het puberende brein.DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik heb altijd kun-nen werken vanuit mijn passie en was daarom nooit zo bezig met carrière maken. Maar ik ben nooit bang ge-weest om risico’s te nemen.’ GLAZEN PLAFOND ‘Ik zie steeds vaker om me heen dat vrouwelijke talenten niet verder komen, terwijl mannen wel in die topposities belanden.’ QUOTUM ‘We moeten uitgaan van de individuele keuze van een vrouw. Een quotum brengt bepaalde druk mee, omdat er plaatsen moeten worden opgevuld. Vrouwen die een topfunctie ambiëren, zouden wel zo veel moge-lijk gefaciliteerd moeten worden.’ OVER 10 JAAR ‘Zolang het kan, blijf ik bij de universiteit en ik hoop dat we dan veel meer met interdisciplinaire teams werken.’ INSPIRATIEBRON ‘Ik heb veel geke-ken naar mijn leermeesters.’ DROOMBAAN ALS KIND ‘Advocaat, psycholoog of acteur.’

Jeanette Morang (44) Kapitein-luitenant-ter-zee

WAAROM Werd in 2007 aangesteld als commandant van Hr.Ms. De Ruyter en was daarmee Nederlands eerste vrouwelijke fregatcommandant. Voordien was ze eerste officier van Hr.Ms. De Zeven Provin-ciën. In 1986 voltooide ze de opleiding tot marine-officier aan het Koninklijk Instituut voor de Marine. Morang is nu werkzaam bij de Bestuursstaf van het ministerie van Defensie. DE WEG NAAR DE TOP ‘Voor mij was deze niet anders dan mijn mannelijke collega’s. Ik heb hetzelfde pa-troon gevolgd als zij. Mijn flexibiliteit en doorzet-tingsvermogen hebben mij zo ver gebracht.’ GLAZEN PLAFOND ‘Het plafond bestaat alleen maar in de hoofden van mensen. Vrouwen kunnen net zo ver komen als mannen, als ze de wil maar hebben.’ QUOTUM ‘Door het instellen van quota kunnen er vrouwen in de top terechtkomen die daar helemaal niet horen. Daarnaast degraderen we zo de positie van de vrouw. Ze zullen zeker te horen krijgen dat ze er alleen maar zitten door het quotum.’ OVER 10 JAAR ‘We wisselen om de twee tot drie jaar van functie. Wie weet ben ik dan directeur planning en control bij commando zeestrijdkrachten.’ INSPIRATIEBRON ‘Commandant Edward Robberegt, omdat hij mensen de ruimte bood om met hun ei-gen plan tot een gezamenlijk resultaat te komen.’ DROOMBAAN ALS KIND ‘Ik wilde altijd al de zee op.’

�

ELS046_020 TOPVROUWEN OPEN 21ELS046_020 TOPVROUWEN OPEN 21 10-11-2009 15:18:5110-11-2009 15:18:51

NEDERLAND


Foto

’s M

arco

Hill

en, E

ljee

Barbara Baarsma (39)Directeur SEO Economisch Onderzoek, hoogleraar

Universiteit van Amsterdam

WAAROM Studeerde cum laude af als algemeen eco-noom aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) en promoveerde op een proefschrift over de monetaire waardering van externe effecten. Sinds 2008 is Baarsma directeur van SEO Economisch Onderzoek. Begin dit jaar werd ze benoemd tot bijzonder hoogle-raar marktwerking en mededingingseconomie aan de UvA. Baarsma is tevens lid van de raad van commis-sarissen van Loyalis NV. DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik heb kansen gezien en die gepakt, maar ik heb ook hard gewerkt wanneer het moest. Het is geen enorm zware route geweest omdat ik plezier heb in mijn werk. Werken geeft me energie.’ GLAZEN PLAFOND ‘Die term bestaat vooral in de hoofden van mensen. Veel mannen willen niet parttime wer-ken, maar er zijn ook veel vrouwen die niet fulltime willen werken. En als je niet fulltime wilt werken, dan is het moeilijk om de top te bereiken.’QUOTUM ‘Het verplicht afdwingen van topfuncties leidt tot excuus-Truzen. Beter is meer flexibele werktijden, zodat voltijds werken en zorg beter mogelijk zijn.’OVER 10 JAAR ‘Doe ik nog steeds iets met mijn passie voor economie. Het liefst bij een bedrijf dat een trans-formatie van non-profit naar profit ondergaat.’INSPIRATIEBRON ‘Mijn geliefde en onze jongens.’DROOMBAAN ALS KIND ‘Chirurg.’

WAAROM Behaalde een docto-

raat in de biochemie aan de

New York University en werkte

bijna tien jaar in verschillende

leidinggevende posities bij

DSM. Sinds 2004 is ze be-

stuursvoorzitter van farmaceu-

tisch bedrijf Kiadis Pharma.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Het ging ei-

genlijk vanzelf. De resultaten

waren goed, dus ik belandde in

posities met steeds meer ver-

antwoordelijkheid. Maar ik ben

niet bang om fouten te maken,

ik ben ondernemend en ik heb

kennis van zaken. Je moet we-

ten wat je kwaliteiten zijn.’

GLAZEN PLAFOND ‘Ik weet niet of

het wel bestaat. Al snap ik dat

erover wordt gepraat. Voor vrou-

wen is het combineren van

werken en kinderen opvoeden

niet altijd even gemakkelijk.’

QUOTUM ‘Quota instellen vind ik

echt onzinnig. Het gaat om de

beste persoon voor de baan.

We moeten het selectieproces

niet versnellen omdat het om

vrouwen gaat.’

OVER 10 JAAR ‘Daar ben ik nog

niet zo mee bezig, ik wil eerst

Kiadis Pharma verder ontwik-

kelen.’

INSPIRATIEBRON ‘Geen.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Onder-

nemer.’

Marleen Barth (45)Voorzitter Geestelijke Gezondheidszorg Nederland

WAAROM Was parlementair verslaggever van Trouw, Tweede Kamerlid voor de PvdA en voorzitter van CNV Onderwijs. In 2008 stapte ze over naar GGZ. DE WEG NAAR DE TOP ‘Voor mij was het een combinatie van geluk, heel hard werken, doorzettingsvermogen, offers brengen en iemand hebben die in je gelooft.’ GLAZEN PLAFOND ‘Dat glazen plafond be-staat. Als vrouw word je nog steeds niet vanzelfsprekend serieus genomen.’ QUOTUM ‘Gênant. Ik zou het verschrikke-lijk beledigend vinden als ik zou worden

benoemd omdat ik een vrouw ben.’ OVER 10 JAAR ‘Ik hoop dan in het bedrijfsleven als toezichthouder actief te zijn.’ INSPIRATIEBRON ‘Job Cohen, omdat hij beschikt over tact, diplomatie en wils-kracht.’ DROOMBAAN ALS KIND ‘Journalist.’

Tanja Nagel (49)Directievoorzitter Theodoor

Gilissen Private Bankers

WAAROM Is meester in de rech-

ten, begon bij AMRO-bank en

werd directeur Private Banking

bij Van Lanschot Bankiers. In

2009 stapte ze over naar Theo-

door Gilissen Private Bankers.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik ben ge-

dreven om mezelf en de orga-

nisatie te ontwikkelen. Ik heb

altijd maar één agenda en

zeg mensen eerlijk wat ik van

ze vind.’

GLAZEN PLAFOND ‘Het probleem is

dat vrouwen zelf vaak niet ver-

der willen.’

QUOTUM ‘Als er genoeg beschik-

bare vrouwen voor topfuncties

zouden zijn, zou ik voor het in-

stellen van quota zijn. Maar dat

is niet het geval.’

OVER 10 JAAR ‘Dan ben ik hopelijk

commissaris van bedrijven die

zich bezighouden met maat-

schappelijke vraagstukken.’

INSPIRATIEBRON ‘Mijn grootmoe-

der. Ze had voor de oorlog al

een eigen bedrijfje.’

DROOMBAAN ALS KIND

‘Wedstrijdzeiler.’

Manja Bouman (43) Bestuursvoorzitter Kiadis Pharma

ELS046_022 TOPVROUWEN 22ELS046_022 TOPVROUWEN 22 10-11-2009 14:28:1110-11-2009 14:28:11


OMSLAGARTIKEL NEDERLANDFo

to’s

Rog

er D

ohm

en/H

H, M

arco

Hill

en, P

eter

Ele

nbaa

s/H

H, R

ob H

uibe

rs/H

H, M

arco

Okh

uize

n/H

H

Mirjam Sijmons (49)

Lid hoofddirectie ANWB

WAAROM Studeerde orthopedagogiek en bestuurskunde in Leiden, was di-recteur van een jeugdopvanghuis, bekleedde verschillende manage-mentfuncties bij KPN en was com-mercieel en later algemeen directeur bij Content. Sinds 2008 is ze lid van de ANWB-hoofddirectie.DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik ben nieuwsgie-rig naar de ontwikkeling van organi-saties en mijn eigen ontwikkeling. Collega’s hebben mij natuurlijk ook geholpen. Als je jezelf openstelt

voor anderen kom je verder.’ GLAZEN PLAFOND ‘Het onderwerp wordt te vaak afgedaan als gezeur van vrouwen; dat ze beter hun best moeten doen. Maar cijfers bewijzen dat het glazen plafond bestaat. Er werken nog altijd te weinig vrouwen in topposities.’QUOTUM ‘Gaat eigenlijk tegen mijn gevoel in, maar ik denk dat een quo-tum het laatste redmiddel is. Er zit zo weinig beweging in het benoe-men van vrouwen.’OVER 10 JAAR ‘Ik wil bijdragen aan de toekomst van een organisatie waar-bij ik affiniteit heb met de doelstel-

lingen, zoals een dierenasiel of een organisatie die zich richt op vluchte-lingenwerk.’INSPIRATIEBRON ‘Ben Verwaayen, des-tijds algemeen directeur van KPN. Hij is een waanzinnige leider, die grote abstracties voor de toekomst kan verwoorden in een concrete be-tekenis voor morgen.’ DROOMBAAN ALS KIND ‘Strandwacht.’

Mizzi van der Pluijm (47)

Directeur Uitgeverij Contact

WAAROM Studeerde Nederlandse taal- en letterkunde

aan de Universiteit van Amsterdam en behaalde

haar diploma voor de Vakopleiding Boekenbran-

che. Ze werkte bij uitgeverij In de Knipscheer in

Haarlem en runde later een eigen bedrijf.

Sinds 1988 werkt Van der Pluijm bij Uitgeverij

Contact, waar ze in 1995 werd benoemd tot

uitgever. In 2004 werd ze directeur van de uitgeverij.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Je moet bereid zijn hard te wer-

ken en te willen leren. Maar ik denk dat je zonder

een flinke dosis humor ook niet ver komt.’

GLAZEN PLAFOND ‘Ik heb daar nooit iets van gemerkt.

Het zijn ook mannen geweest die mij hebben ge-

holpen verder te komen.’

QUOTUM ‘Niet echt een goed idee. Ik denk dat de

mannen en vrouwen het onderling nog even moe-

ten uitknokken voordat er gelijkheid is. We moeten

altijd de best gekwalificeerde mensen in topfunc-

ties plaatsen.’

OVER 10 JAAR ‘Ik heb een stuk of zeven toekomstscena-

rio’s. Ik hoop in elk geval dat ik een minstens zo leuke

baan heb als nu.’

INSPIRATIEBRON ‘Winston Churchill, die over succes zei:

“Succes is het vermogen om na elke mislukking weer op

te staan.” Hij leefde een flamboyant leven van uiter-

sten, maar hij is altijd doorgegaan.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Iets met boeken.’

Melanie Schultz van Haegen-

Maas Geesteranus (39)

Directeur Zorginkoop Achmea

WAAROM Was Tweede Kamerlid

voor de VVD en staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat voordat

ze in 2007 bij Achmea werd benoemd tot directeur Zorginkoop.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Het allerbelangrijkste is het hebben van einde-

loze energie en je moet leergierig zijn.’

GLAZEN PLAFOND ‘Het heeft twee kanten: het beperkte inlevingsver-

mogen van mannen en de bescheidenheid van vrouwen.’

QUOTUM ‘Ik ben meestal geen voorstander van quota, maar in dit

geval is ernaar streven niet genoeg.’

INSPIRATIEBRON ‘Ik krijg energie van honderdjarigen die nog steeds

twinkeloogjes hebben. Het is nooit te laat voor nieuwe dingen.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Boerin of burgemeester.’

Joanne Kellermann (48)

Directeur De Nederlandsche

Bank

WAAROM Was partner bij

NautaDutilh totdat ze in

2007 overstapte naar De

Nederlandsche Bank.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Je moet je

nek durven uitsteken en dui-

delijk zeggen wat je wil.’

GLAZEN PLAFOND ‘Mannen

hebben een gebrek aan fan-

tasie. Ze zoeken vaak naar ie-

mand die op hen lijkt.’

QUOTUM ‘Nederland is niet

volwassen genoeg om met

quota om te gaan.’

OVER 10 JAAR ‘Nog geen idee,

ik blijf nog even op mijn plek.’

INSPIRATIEBRON ‘Huib van

Everdingen, mijn patroon bij

NautaDutilh.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Archeo-

loog.’

Colette Clooster-

man-van Eerd (43)

Formuledirecteur

Jumbo Supermarkten

WAAROM Na haar stu-

die commerciële

economie aan de

Erasmus Universiteit Rotter-

dam werkte ze vier jaar bij de

HEMA in functies op het ge-

bied van verkoop, logistiek

en inkoop. In 1994 trad ze

toe tot Jumbo Supermarkten,

het bedrijf van haar vader,

waar ze begon als verkoop-

manager Vleeswaren en het

vervolgens via een marke-

tingfunctie tot financieel di-

recteur schopte. Uiteindelijk

werd ze formuledirecteur.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik denk

dat het een kwestie is van de

juiste mensen op het juiste

moment spreken. Maar om

verder te komen, moet je ook

drive, passie en een positieve

instelling hebben.’

GLAZEN PLAFOND ‘Ik heb niet zo

heel veel met de dis-

cussie over het glazen

plafond. Al kan ik

soms wel begrijpen

dat het voor vrouwen

moeilijk is om tussen

het old boys network

te komen.’

QUOTUM ‘Ik ben niet voor ver-

plichte quota, maar ik zie wel

de toegevoegde waarde van

vrouwen in de top. Het is dus

goed dat we daar verder over

nadenken en discussiëren.’

OVER 10 JAAR ‘Ik wil vooral een

rol blijven spelen in het fami-

liebedrijf. Jumbo Supermark-

ten verder ontwikkelen en

uitbouwen.’

INSPIRATIEBRON ‘Meerdere

mensen. Bijvoorbeeld

Richard Branson omdat hij

nog steeds veel zelf doet in

zijn bedrijf. En ook Erica Terp-

stra, omdat ze positief en

zelfverzekerd is. En Obama,

omdat hij persoonlijk blijft.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Sport-

arts.’

Carolien Gehrels (41)

Wethouder Amsterdam (PvdA)

WAAROM Vertrok in 2006 als

managing director bij Beren-

schot Communicatie om wet-

houder te worden in Amster-

dam.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Voor mij was

het een combinatie van creati-

viteit en calvinisme.’

GLAZEN PLAFOND ‘Dat bestaat,

maar naarmate je ouder wordt,

gaan mannen je serieuzer ne-

men.’

QUOTUM ‘Ik ben voor, maar we

moeten per sector bekijken wat

een haalbaar percentage is.’

OVER 10 JAAR ‘De verkiezingen

komen eraan, dus ik ben eigen-

lijk vooral bezig met waar ik

over tien maanden ben.’

INSPIRATIEBRON ‘Spinoza, om zijn

grote betrokkenheid bij Amster-

dam.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Cabaretier,

journalist of professor.’

ELS046_022 TOPVROUWEN 23ELS046_022 TOPVROUWEN 23 10-11-2009 15:19:4110-11-2009 15:19:41


OMSLAGARTIKEL NEDERLAND

Foto

’s M

arco

Okh

uize

n/H

H, W

iebe

Kie

stra

/HH

, Jac

quel

ine

de H

aas/

HH

, Koe

n va

n W

eel/

AN

P, R

ob H

uibe

rs/H

H

Herna Verhagen (43)

Managing director HR bij TNT

WAAROM Studeerde rechten en perso-neelswetenschappen. Na een korte loopbaan als human-resourcesma-nager bij KPN vervulde zij verschil-lende functies binnen TNT, zoals die van commercieel directeur Post. Sinds 2007 is Verhagen verantwoor-delijk voor het wereldwijde HR-beleid van de TNT-groep.DE WEG NAAR DE TOP ‘Die begint bij ambitie. Niet alleen op de werk-vloer, maar ook daarbuiten. Je be-wust zijn van je krachten en die

dan ook weten te gebruiken.’ GLAZEN PLAFOND ‘Ik heb nooit een pla-fond ervaren, maar dat wil niet zeg-gen dat het niet bestaat. Ik denk wel dat je met passie op eigen kracht ver kunt komen.’QUOTUM ‘Ik zie liever een andere me-thode om meer vrouwen naar de top te krijgen. Als we met ons allen blij-ven praten over het nut van diverse

teams, stimuleren we dat proces op een meer natuurlijke manier.’OVER 10 JAAR ‘Ik wil persoonlijk blij-ven groeien en blijven werken met leuke mensen. Ik geloof niet alleen in het individu, maar in de kracht van een team. Ik hoop dat ik over tien jaar nog steeds samen met een fijn team goede resultaten behaal.’INSPIRATIEBRON ‘Nelson Mandela. Ik heb de eer gehad hem te ontmoe-ten en toen zei hij tegen mij: “The future belongs to those who believe in their dreams.” Daar geloof ik ook in.’DROOMBAAN ALS KIND: ‘Dierenarts.’

Diana Krieger (37)

Managing director Benelux

Monsterboard.nl

WAAROM Studeerde commer-

ciële bedrijfseconomie aan

de Universiteit van Amster-

dam, was marketing mana-

ger bij kledingconcern Lapa-

gayo en werkte acht jaar bij

Wella als onder meer mar-

keting- en studiomanager.

Krieger begon in 2005 bij

Monsterboard.nl als marke-

ting director Northern

Europe Monster Worldwide

en werd twee jaar later ma-

naging director Benelux.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik heb al-

tijd het vertrouwen gekregen

van mijn managers. Maar je

moet ook crossfunctioneel

kunnen werken, altijd net

iets verder denken en een

helikopter- en een micro-

view hebben.’

GLAZEN PLAFOND ‘Het glazen

plafond bestaat, maar als er

genoeg vrouwen gaan bon-

ken dan gaat er vanzelf een

luikje open.’

QUOTUM ‘Het gevaar van posi-

tieve discriminatie is dat het

juiste talent niet op de juiste

plek komt.’

OVER 10 JAAR ‘Heb ik interna-

tionaal mijn vleugels uitge-

slagen of werk ik voor een

stichting die zich richt op

dieren.’

INSPIRATIEBRON ‘Mijn familie.

Ze runnen allemaal een ei-

gen onderneming. Ik ben de

enige in loondienst. En ook

Steve Jobs. Apple was op

sterven na dood en hij heeft

het bedrijf met succes

nieuw leven ingeblazen.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Iets in

de dierenzorg.’

Belia van der Giessen (36)

Directeur Scheringa Museum

voor Realisme in Spanbroek

WAAROM Werd in 2008 direc-

teur van het Scheringa Mu-

seum. Sinds de ondergang van

DSB probeert ze de kunstcol-

lectie en het museum bijeen te

houden.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik heb me

altijd opengesteld voor kritiek

en ik heb geluk gehad.’

GLAZEN PLAFOND ‘Dat bestaat.

Vrouwen met kinderen krijgen

nog steeds kritiek als ze full-

time werken.’

QUOTUM ‘Leuk bedacht, maar

het is een mentaliteitspro-

bleem.’

OVER 10 JAAR ‘Heb ik net zo’n

baan in de kunstbranche.’

INSPIRATIEBRON ‘Emily Ansenk.

Zij laat zien dat moeder zijn én

fulltime werken kan en mag.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Danseres.’

Anja Groenewoud (47)

Country managing direc-

tor Accenture Nederland

WAAROM Studeerde be-

drijfseconomie aan de

Erasmus Universiteit

Rotterdam, waarna ze

haar carrière bij Accen-

ture begon. In tien jaar tijd klom zij op naar de positie van

partner. De laatste tien jaar is ze vooral actief geweest in het

adviseren van de energiesector. In 2006 werd Groenewoud

benoemd tot country managing director bij Accenture.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik heb me altijd afgevraagd hoe het beter

kan en ik heb geprobeerd om een integer persoon te blijven.

Daarnaast ben ik nog altijd kritisch op mezelf.’

GLAZEN PLAFOND ‘Ik geloof dat het glazen plafond bestaat.

Vroeger dachten we dat talent altijd wel boven kwam drijven,

maar dat is niet zo. Mannen kiezen ook vaak onbewust voor

een kopie van zichzelf.’

QUOTUM ‘Ik denk dat we quota nodig hebben om vrouwen

even dat extra duwtje te geven. Bedrijven gaan daarna van-

zelf de kracht van diversiteit inzien.’

OVER 10 JAAR ‘Ik zit over tien jaar in een omgeving waar ambitie

leeft en waar ik een bedrage kan leveren aan de ontwikkelin-

gen van bedrijven en mensen.’

INSPIRATIEBRON ‘Herman Wijffels en Tex Gunning, omdat zij

verder kijken dan de cijfers. Ze kijken met een extra dimen-

sie.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Architect.’

Faiza Dadi (40)

Operationeel directeur De Baak, Managementcentrum VNO-NCW

WAAROM Studeerde Arabische talen en culturele antropolo-gie, en gaf leiding bij onder meer de Bank Nederlandse Ge-meenten en VSB Bank. Vanaf 2004 vervulde ze de rol van secretaris van de raad van bestuur en raad van commissaris-sen Delta Lloyd Groep. Sinds 2008 is ze operationeel direc-

teur van De Baak. Verder is Dadi lid van de raad van toe-zicht van de Stichting Doen en actief bij veel maat-

schappelijk betrokken initiatieven. Ook is ze oprichter en bestuurder van Narcis, een organisatie voor islamitische vrouwen.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Het is moeilijk om altijd jezelf te blijven en je mening uit te spreken, maar door mijn au-

thenticiteit heb ik juist kansen gekregen.’ GLAZEN PLAFOND ‘De gevestigde orde kan het glazen plafond

wegnemen.’QUOTUM ‘Ik ben absoluut een voorstander van quota. Voorals-nog gaat het benoemen van vrouwen in topfuncties heel erg traag. De weg die we nu bewandelen, is niet de juiste weg. Ik ervaar positieve discriminatie ook niet als discriminatie.’OVER 10 JAAR ‘Ik hoop over tien jaar bij een bedrijf te werken dat een bijdrage levert aan de maatschappij, maar daarmee sluit ik de financiële sector niet uit.’INSPIRATIEBRON ‘Ik bewonder mensen die stabiel en integer zijn, zoals Niek Hoek, bestuursvoorzitter van Delta Lloyd, en Tineke Bahlmann, voorzitter van het Com-

missariaat voor de Media.’DROOMBAAN ALS KIND ‘Arts.’

ELS046_024 TOPVROUWEN 2 24ELS046_024 TOPVROUWEN 2 24 10-11-2009 14:42:4010-11-2009 14:42:40

NEDERLAND


Foto

’s W

erry

Cro

ne/H

H, H

ilz &

Ver

hoef

f/H

H, M

arco

Hill

en, H

ans

van

den

Bog

aard

/HH

Sophie in ’t Veld (46)

Europarlementariër (D66)

WAAROM Begon haar carrière bij het

D66-bestuur in Delft na een studie

geschiedenis in Leiden. In 1994

werd ze D66-medewerker in Brussel,

waarna ze tien jaar later werd

gekozen als lid van het Eu-

ropees Parlement. In

2009 was ze lijsttrek-

ker voor D66 tijdens de

Europese verkiezingen.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Je moet

willen winnen, risico durven te

nemen en niet bang zijn om op je

smoel te gaan.’

GLAZEN PLAFOND ‘Ja, maar daarnaast

zie ik het als een emmer met krab-

ben. Vrouwen trekken elkaar

steeds weer naar beneden.’

QUOTUM ‘Om het glazen plafond te

doorbreken zeker, maar daarmee

ben je er nog niet. Er moeten meer prakti-

sche voorwaarden worden geregeld.’

OVER 10 JAAR ‘In de politiek weet je nooit

waar je terechtkomt, maar ik zal altijd iets

blijven doen wat met de opbouw van

Europa te maken heeft.’

INSPIRATIEBRON ‘Mijn moeder. Ze heeft me

geleerd te streven naar financiële onaf-

hankelijkheid.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Iets internationaals.’

Annet Lekkerkerker (44)

Directeur Holland Festival

WAAROM Was onder meer zakelijk di-

recteur bij ZT Hollandia en program-

meur bij Stadsschouwburg Amster-

dam. Sinds 2009 is Lekkerkerker

zakelijk directeur Holland Festival.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik ben zo ver ge-

komen omdat ik weet waar

ik mee bezig ben. Mijn enthou-

siasme en doorzettingsvermogen

hebben me geholpen.’

GLAZEN PLAFOND ‘De oorzaken zijn

complex, maar het alledaagse sek-

sisme mag niet

worden onderschat. Mannen den-

ken vaak dat vrouwen de guts niet

hebben.’

QUOTUM ‘Ik ben tegen quota. Wel is

het belangrijk dat erover wordt ge-

praat.’

OVER 10 JAAR ‘Ik ga ervan uit dat er te

zijner tijd weer iets op mijn pad

komt.’

INSPIRATIEBRON ‘Mensen die met ge-

drevenheid werken en nadenken.

Kunstenaars, zoals

Johan Simons.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Journalist.’

Emily Ansenk (39)

Directeur Kunsthal Rotterdam

WAAROM Is kunsthistoricus en werd in 1997, twee jaar na haar afstuderen, be-noemd tot directeur van het Scheringa Museum voor Realisme. In 2008 begon Ansenk bij de Kunsthal in Rotterdam. DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik heb allereerst hard gewerkt en mijn enthousiasme erin ge-stoken. Maar ik heb ook altijd geloofd in wat ik doe.’GLAZEN PLAFOND ‘Een non-discussie. Het is een beetje “zij tegen ons” geworden. Ie-

dereen die graag wil en offers brengt, kan heel ver komen.’

QUOTUM ‘Aperte onzin. We moeten kijken naar de juiste persoon voor de functie.’ OVER TIEN JAAR ‘Ik heb het erg naar mijn zin bij de Kunsthal, maar ik zou graag ooit nog eens in een buitenlands mu-

seum willen werken, zoals het Centre Pompidou.’ INSPIRATIEBRON ‘Sacha Tanja; zij was het gezicht van de ING Kunstcollectie. Sa-cha was ruimhartig in het delen van zijn kennis en contacten.’ DROOMBAAN ALS KIND ‘Iets met kunst.’

WAAROM Zette Nederlandse

mode op de kaart als op-

richter en creative director

van het Fashion Institute

Arnhem en de Dutch Fas-

hion Foundation. Westerhof

studeerde politieke weten-

schappen.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik wist in

een split second wat ik wilde

en had ook een visie voor de

lange termijn. Doorzettings-

vermogen, een positieve le-

venshouding en af en toe

wat koppigheid helpen daar-

bij. Daarnaast weet ik dat

kwaliteit tijd kost.’

GLAZEN PLAFOND ‘Ik ben bang

dat het nog steeds een issue

is, hoewel ik het binnen de

mode relatief weinig tegen-

kom, daar bekleden veel

vrouwen topposities.’

QUOTUM ‘Mits goed begeleid

denk ik echt dat we een reu-

zensprong vooruit gaan ma-

ken als we dit collectief op-

pakken.’

OVER 10 JAAR ‘Zie ik mijzelf in

hetzelfde beroep en in de-

zelfde functie.’

INSPIRATIEBRON ‘Alle ontwer-

pers en creatieven die gaan

voor de hoogst haalbare

persoonlijke en creatieve

groei.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Klassiek

zangeres of schrijfster.’

Angelique Westerhof (40)

Directeur Dutch Fashion Foundation

�


NEDERLAND


Foto

’s Tes

sa P

osth

uma

de B

oer/

HH

, Dol

ph C

antr

ijn/H

H, J

oyce

van

Bel

kom

/HH

, Bar

t M

uhl/

HH

, Rob

Hui

bers

/HH

, Mic

hel d

e G

root

/HH

, Mar

co H

illen

, Wie

be K

iest

ra/H

H

Laetitia Griffith (44)Lid Tweede Kamer (VVD)

WAAROM Studeerde rechten

en deed daarna een master-

opleiding openbaar bestuur.

Ze werkte vanaf 1993 als be-

leidsadviseur op het ministe-

rie van Justitie en was be-

trokken bij de reorganisatie

van het Openbaar Ministerie.

Griffith was wethouder

Financiën en Economie in

Amsterdam en is nu voor de

tweede keer Tweede Kamer-

lid voor de VVD.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Door van

jongs af aan duidelijke doe-

len te stellen en te weten wat

ik wil bereiken in het leven,

ben ik zover gekomen. Daar-

naast heb ik steeds nieuwe

doelen gesteld en mezelf

aangepast aan nieuwe feiten

en omstandigheden.’

GLAZEN PLAFOND ‘Het is een feit

dat het aantal vrouwen in

topfuncties beperkt is. Dat is

buitengewoon jammer om-

dat jonge vrouwen vaak op

zoek zijn naar een voorbeeld-

figuur en een inspiratiebron.’

QUOTUM ‘Ik ben voorstander

van streefcijfers, maar wat

mij betreft begint de omslag

bij de samenstelling van de

sollicitatie- en selectiecom-

missie. Vrouwen moeten zich

ook zelf realiseren dat zij me-

deverantwoordelijk zijn voor

de doorgroei naar de top.’

OVER 10 JAAR ‘Ik hoop mij ver-

der te verbreden en te ver-

diepen in zowel intellectueel,

bedrijfsmatig economisch

als in cultureel opzicht.’

INSPIRATIEBRON ‘Ik put inspi-

ratie uit mensen, uit muziek

en uit de natuur.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Die

droom is uitgekomen.’

Conny Braams (44)Business director

Unilever Spanje

WAAROM Na haar studie ge-

zondheidsmanagement be-

gon ze direct bij Unilever. In

2006 werd Braams business

director in Spanje. In 2009

werd ze uitgeroepen tot Top-

vrouw van het Jaar.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Uitdagin-

gen moesten logisch zijn en

me emotioneel aansporen tot

meer.’

GLAZEN PLAFOND ‘De cijfers be-

wijzen dat het plafond be-

staat.’

QUOTUM ‘Er moet meer urgen-

tie komen in het vraagstuk.’

OVER 10 JAAR ‘Ik wil samen met

bedrijven, overheden en ngo’s

complexe vraagstukken op-

lossen.’

INSPIRATIEBRON ‘Mijn collega’s.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Dokter of

dolfijnentrainer.’

Annemarie Rakhorst (42)Oprichter en directeur van Ingenieursbureau Search

WAAROM Studeerde af aan de European University in Antwerpen en zette na haar studie een Nederlandse vestiging op voor een Belgisch laboratorium. In 1994 begon ze een asbestlaboratorium, dat ze later uit-breidde met een ingenieursbureau en een opleidings-instituut. Rakhorst maakt ook deel uit van onder meer de raad van advies van de Club van Rome. DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik heb altijd mijn intuïtie gevolgd en een positief wereldbeeld gehad, zonder naïef te zijn. Het is eigenlijk “gewoon doen”, mijn omgeving heeft me daarin ook wel altijd het vertrouwen gegeven.’ GLAZEN PLAFOND ‘Vrouwen willen vaak zelf niet verder. Het is ook een beetje een luxepositie omdat voor som-migen de extra inkomsten niet nodig zijn.’QUOTUM ‘Voordat we quota instellen, moeten we eerst per sector goed onderzoeken waarom vrouwen de top niet bereiken. Pas dan kunnen er oplossingen komen. Het heeft ook tijd nodig, we moeten niet vergeten dat vrouwen pas twee generaties aan het werk zijn.’OVER 10 JAAR ‘Ben ik nog steeds bezig met duurzaam-heid en mijn bedrijf. Ik wil ook jonge vrouwen helpen om zichzelf te ontwikkelen.’INSPIRATIEBRON ‘Mijn moeder. Ze heeft op late leeftijd haar droom werkelijkheid gemaakt door op eigen kracht, zonder subsidies, een prachtige beeldentuin op te zetten.’DROOMBAAN ALS KIND ‘Ballet- of turnlerares.’

Annemieke Besseling (44)Hoofdredacteur

Brabants Dagblad

WAAROM Begon bij het Bra-

bants Dagblad als stadsver-

slaggever en werd in 2006 de

eerste vrouwelijke hoofdre-

dacteur van een Nederlandse

krant.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Mijn liefde

voor het vak heeft me gehol-

pen zover te komen.’

GLAZEN PLAFOND ‘Vrouwen hou-

den zelf het plafond in stand.’

QUOTUM ‘We moeten quota

niet zwart-wit instellen, maar

bedrijven wel dwingen verder

te kijken.’

OVER 10 JAAR ‘Sta ik nog

steeds aan het hoofd van een

nieuwsorganisatie.’

INSPIRATIEBRON ‘Iedere per-

soon heeft bepaalde “bouw-

steentjes” die mij inspireren.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Had ik

niet echt.’

Tina Nijkamp (37) Progammaleider SBS 6

WAAROM Begon haar loopbaan

als redacteur van de 5 Uur Show

en werkte voor Koffietijd. In Syd-

ney werkte ze mee aan de Aus-

tralische versie van Wie is de

Mol?, waarna ze in 2002 bij

SBS in dienst kwam. Sinds

2005 is ze programmaleider bij

SBS 6.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Mijn vecht-

lust heeft me zover gebracht.

Maar werken is ook een grote

hobby van me. Het is mijn

passie.’

GLAZEN PLAFOND ‘Ik kan er niet

over oordelen omdat ik het zelf

nooit heb ervaren.’

QUOTUM ‘Ik zie quota niet als

een noodzaak.’

OVER 10 JAAR ‘Ik leef vooral per

dag. Ik zie wel wat de toekomst

mij brengt.’

INSPIRATIEBRON ‘Eric van Stade,

algemeen directeur van SBS. Ik

bewonder zijn inzicht in het vak

en hij is ontzettend intelligent.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Tijdschrift-

journalist.’



Foto

Hilz

/Ver

hoef

f/HH


WAAROM Is sinds 2004 alge-meen directeur van vleeswa-renfabrikant Stegeman. Daar-voor werkte ze bij Masterfoods, onder meer als verkoopdirec-teur van Mars Nederland. Van Benthem studeerde commer-ciële economie. DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik begon met een tomeloze ambitie, doorzettingsvermogen en een

strategische visie. Eigenlijk is dat nog steeds zo.’ GLAZEN PLAFOND ‘Ik denk dat het glazen plafond bestaat, maar waar dat zit, is voor ie-dereen verschillend. Dat kan bij een bedrijf zijn, maar ook aan de keukentafel of op het schoolplein.’ QUOTUM ‘Ik was er nooit voor omdat ik er heilig in geloofde

dat het vanzelf zou gaan. He-laas is dat niet gebeurd. Ik ben benieuwd wat er verandert als we het wel instellen.’ OVER 10 JAAR ‘Mijn droom is om een eigen horecalocatie te runnen en daarnaast met mijn ervaring een bijdrage te leve-ren aan de maatschappij.’ INSPIRATIEBRON ‘Ik heb veel geleerd van verschillende mensen.’ DROOMBAAN ALS KIND ‘Kraam-verzorgster.’

Heleen van Benthem (46)

Algemeen directeur Stegeman

Caroline Princen (43)

Beoogd bestuurslid ABN AMRO

WAAROM Is beoogd bestuurslid van ABN AMRO met de verant-woordelijkheid voor integratie, communicatie en compliance. Princen was directeur van staalbedrijf Nedstaal. Ze stu-deerde psychologie in Utrecht. DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik vond het altijd leuk om complexe uitda-gingen aan te gaan, maar ik heb ook concessies moeten doen. Dat is niet erg, want ik haal mijn energie uit mijn werk.’ GLAZEN PLAFOND ‘Ik ben er genu-anceerder over gaan denken. Eerst vond ik het onzin, maar nu merk ik dat het plafond aan twee kanten in stand wordt gehouden.’QUOTUM ‘Ik ben eerder voor het instellen van targets, dat is net iets minder scherp.’ OVER 10 JAAR ‘Weet ik niet. Ik ben net bij ABN AMRO begonnen.’ INSPIRATIEBRON ‘Niet één per-soon: Mandela, Madonna, mijn moeder.’ DROOMBAAN ALS KIND ‘Zangeres.’

Madeleine de Cock Buning

(43)

Commissaris bij het Commis-sariaat voor de Media

WAAROM Is naast commissa-ris bij het Commissariaat voor de Media hoogleraar media-, communicatie- en auteursrecht aan de Univer-siteit Utrecht en voorzitter van het Centrum voor Intel-lectueel Eigendomsrecht.Daarvoor was ze advocaat-adviseur bij advocatenkan-toor De Brauw Blackstone Westbroek. Tevens is ze onder meer arbiter bij de World Intellectual Property Organization in Genève. DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik ga uitdagingen nooit uit de weg, kan efficiënt plannen, en be-houd altijd mijn integriteit. Met achterkamertjespolitiek zul je nooit ver komen.’GLAZEN PLAFOND ‘Ik ben altijd volkomen serieus genomen door zowel mannen als vrouwen, maar ik realiseer me dat het glazen plafond er is. Ik denk dat onvoldoende flexibele werktijden en onzekerheid bij vrouwen zelf de grootste struikelblokken zijn. Daarom zijn vrouwelijke rolmodellen zo belangrijk.’QUOTUM ‘Op korte termijn komen er zo misschien meer vrouwen aan de top, maar op middellange termijn werkt het averechts. Ik denk dat dan de positieve discriminatie tegen vrouwen zal gaan werken.’OVER 10 JAAR ‘Combineer ik het hoogleraarschap met een maatschappelijke of com-merciële functie waarin ik opgedane ervaring kan toepassen en nieuwe kan opdoen.’DROOMBAAN ALS KIND ‘Architect.’

Karien van Gennip (41)

Directeur Europese en Internationale Zaken ING

WAAROM Werkte voor McKinsey & Com-pany, waar ze in 2003 directeur werd. In datzelfde jaar werd ze staatssecretaris van Economische Zaken. Vanaf 2006 was ze lid van de CDA-fractie in de Tweede Ka-mer, waarna ze in 2008 overstapte naar ING. DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik heb geleerd hoofden bijzaken te scheiden omdat ik het steeds drukker kreeg. Ik moest accepteren dat ik niet alles zelf kon doen.’ GLAZEN PLAFOND ‘Mannen zijn geneigd om iemand aan te nemen die op ze lijkt.’

QUOTUM ‘Ik hoop dat door de discussie be-drijven zelf bewust targets gaan instellen.’ OVER 10 JAAR ‘Zit ik ergens waar ik dingen kan veranderen, bij een internationale or-ganisatie of in de politiek.’ INSPIRATIEBRON ‘Hillary Clinton. Ik bewon-der haar volharding.’ DROOMBAAN ALS KIND ‘Politicus.’ �


NEDERLAND


Foto

’s P

eter

Hilz

, Suz

anne

van

de

Ker

k

Jeannette Kalfsterman (43)

Directeur Getronics Consulting

WAAROM Studeerde be-drijfseconomie aan de Rijksuniversiteit Gronin-gen, MBA aan de Busi-ness School Nederland en werkte ruim vijftien jaar voor Pink Elephant (PinkRoccade) in diverse posities, waaronder die van directeur financiële markten. Sinds oktober 2004 in de directie van Getronics Consulting.DE WEG NAAR DE TOP ‘De ba-sis wordt gevormd door mijn studies. Ik ben breed onderlegd op het gebied van consultancy, mana-gement en sales. Je hoeft niet hoogbegaafd te zijn, maar wel slim. Intelli-gentie is belangrijk, maar sociale vaardigheden zijn dat ook. Verder kan ik goed omgaan met de “mannelijke normen”die vaak nog binnen

een bedrijf gelden.’GLAZEN PLAFOND ‘Het gla-zen plafond zal ongetwij-feld bestaan, maar het is maar hoe je ernaar kijkt. Vrouwen kiezen er vaak voor om parttime te wer-ken of onder hun niveau. Zo creëren ze zelf een plafond.’QUOTUM ‘Ik krijg de rillin-gen als ik hoor hoe minis-ter Guusje ter Horst pro-beert vrouwen in de poli-tietop te krijgen. We moeten diversiteit nooit met quota afdwingen.’OVER 10 JAAR ‘Misschien zit ik over tien jaar op een raad van bestuur-positie bij een groot concern.’INSPIRATIEBRON ‘Neelie Kroes. Die vrouw heeft power, maar blijft authentiek. Daarnaast is ze ook een charmante vrouw.’DROOMBAAN ALS KIND ‘Ik dacht daar nooit over na.’

WAAROM Studeerde journalis-

tiek en taal- en literatuurwe-

tenschap en promoveerde op

een proefschrift in de weten-

schapscommunicatie. Ze

werkte als redacteur en pro-

grammamaker, en als hoofd

Interne en Externe Betrekkin-

gen bij de Erasmus Universi-

teit Rotterdam, totdat ze in

2001 werd benoemd als di-

recteur van het Cultuurfonds.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik heb veel

uren gemaakt. Je moet goed in

je werk zijn, maar jezelf ook

zichtbaar maken.’

GLAZEN PLAFOND ‘Volgens velen

zou het glazen plafond moeten

bestaan, maar ik zie het niet.’

QUOTUM ‘Ik zie nog steeds het

old boys network bij veel be-

drijven. Een quotum is mis-

schien het breekijzer voor

vrouwen.’

OVER 10 JAAR ‘Ik hoop dat ik

over tien jaar leiding geef aan

een grote instelling, zoals een

universiteit of een omroep.’

INSPIRATIEBRON ‘Alexander Rin-

nooy Kan, de voorzitter van het

Cultuurfonds. Hij zet zich

breed in voor maatschappe-

lijke doelen en is daarbij di-

plomatiek en aardig.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Politie-

agent of arts.’

Marret Leloux (40)

Directeur customer & partner

experience Microsoft Nederland

WAAROM Behaalde MBA aan de

Erasmus Universiteit Rotterdam

en werkte bij callcenter SNT als

directeur Klantenservice. In

2005 stapte ze over naar

Microsoft.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Het doel is

erg leuk, maar de reis ernaar-

toe is zeker zo interessant. Zo-

als iemand van kunst of sport

houdt, houd ik van mijn werk.’

GLAZEN PLAFOND ‘Ik heb het

zelf niet ervaren, maar ik heb

altijd gedacht dat er ook an-

dere wegen naar Rome leiden.’

QUOTUM ‘De marktwerking gaat er

vanzelf voor zorgen dat de diver-

siteit in een bedrijf toeneemt.

Daar zijn geen quota voor nodig.’

OVER 10 JAAR ‘Mijn ultieme job is

voorzitter van het Olympisch

Comité. Als je dat met succes

kunt afronden, dan kun je alles.’

INSPIRATIEBRON ‘Zo velen. Bijvoor-

beeld Maarten van der Weijden

om zijn doorzettingsvermogen en

Madonna om haar discipline.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Kinder-

rechter.’

Adriana Esmeijer (43)

Directeur Prins Bernhard Cultuurfonds

Charlotte Insinger (44)

Bestuurslid Erasmus MC

WAAROM Studeerde belasting-recht en begon haar carrière bij Shell, waar ze diverse financiële functies be-kleedde. Na tien jaar Shell kwam ze terecht bij Robeco, waar ze di-recteur Fund Administration Services was. Sinds 2005 is Insinger lid van de raad van bestuur van het Erasmus MC. Ze heeft naast verschillende medische aandachts-gebieden, financiën in haar portefeuille. DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik heb in mijn loopbaan de juiste keuzes gemaakt zodat ik kan

doen wat ik nu doe. Zo moest ik thuis bijvoorbeeld alles goed regelen.’ GLAZEN PLAFOND ‘Ik was er ei-genlijk nooit zo mee bezig omdat het niet om mij ging, maar inmiddels zie ik wel dat vrouwen moeizaam door-

groeien naar seniorposities.’QUOTUM ‘Ik ben tegen. Het blijven hameren op de kracht van diverse teams is nuttiger.’ OVER 10 JAAR ‘Waarschijnlijk ben ik dan be-stuursvoorzitter.’INSPIRATIEBRON ‘De vrouwen in mijn familie, omdat ze allemaal fulltime werken.’ DROOMBAAN ALS KIND ‘Caissière.’



Foto

’s S

uzan

ne v

an d

e Ker

k, M

arc

Bol

sius

, Nic

k va

n O

rmon

dtOMSLAGARTIKEL NEDERLAND

Manon Janssen (48)Chief marketing officer en

vicepresident Philips Lighting

WAAROM Studeerde voor handelsinge-nieur op de Solvay Business School aan de Vrije Universiteit van Brussel (VUB) en begon in 1984 bij Procter & Gamble in België. Ze werd mar-keting-directeur van Europa, Afrika en het Midden-Oosten en stapte in 2001 over naar Electrolux Group. In 2004 werd ze chief marketing offi-cer bij Philips Lighting. In de avond-uren geeft Janssen les op de VUB. DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik heb veel te dan-

ken gehad aan de mensen die in mij hebben geïnves-teerd en die mij risico’s lie-ten nemen. Maar ook het thuisfront is van belang ge-weest. Mijn partner en kin-deren moesten het toch al-lemaal maar goedkeuren.’GLAZEN PLAFOND ‘Ik heb een kind met een handicap, dat is mijn grootste glazen plafond geweest. Maar ie-dereen krijgt met een soort plafond te maken, mannen en vrouwen. Het is maar hoe je ermee omgaat.’QUOTUM ‘Als er quota worden inge-steld, doe het dan niet alleen voor

vrouwen, maar voor een zo divers mogelijk team; in sek se, etniciteit en erva-ring.’OVER 10 JAAR ‘Mijn kinderen gaan het huis uit om te stu-deren, dus de komende tien jaar kan ik meer gaan wer-

ken. In elk geval in een positie op een niveau waar ik verschil kan uit-maken.’ INSPIRATIEBRON ‘Barack Obama, om-dat hij heilige huisjes op wereldni-veau durft aan te pakken.’ DROOMBAAN ALS KIND ‘Dierenarts of astronaut.’

Alexandra van Huffelen (41)Directeur New Energy Essent

WAAROM Combineert bij

Essent het directeurschap

New Energy met de functie

managing director van

Deutsche Essent. Ze stu-

deerde bestuurskunde en

politicologie aan de univer-

siteiten van Leiden, Rotter-

dam en Aarhus (Denemar-

ken), en volgde diverse op-

leidingen aan onder meer

Harvard en INSEAD. Vanaf

2000 is ze werkzaam bij Es-

sent, waar ze onder meer di-

recteur Corporate Strategy

en directeur Customer Rela-

tions was.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Voor mij

was het een combinatie van

geluk en hard werken. Ik ben

in mijn loopbaan door men-

sen op interessante banen

gewezen, maar ik heb er zelf

ook veel tijd en energie in

gestoken om zover te ko-

men.’

GLAZEN PLAFOND ‘Ik vind de

discussie over het plafond

erg waardevol. Het is een

thema voor mannen en

vrouwen, want ze zijn beiden

oorzaak van het probleem.’

QUOTUM ‘We moeten niet al-

leen quota instellen voor de

top, maar voor alle lagen

binnen een organisatie.’


dan op een positie zit waar

ik duurzaamheid naar een

hoger niveau kan tillen.’

INSPIRATIEBRON ‘Op gebied

van duurzaamheid bewon-

der ik Al Gore, maar voor de

vrouwenzaak is Simone de

Beauvoir erg inspirerend.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Huis-

vrouw.’

Simone Filippini (49)Nederlands ambassadeur in

Skopje, Macedonië

WAAROM Werkt sinds 1988 als

diplomaat voor Buitenlandse

Zaken. In 2007 benoemd tot

ambassadeur in Macedonië.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Je moet

belangstelling hebben voor

mensen, snel kunnen schake-

len en zelfvertrouwen hebben.’

GLAZEN PLAFOND ‘Het is lastiger

om de top te bereiken, maar

vrouwen zouden er zelf ook

harder aan moeten trekken.’

QUOTUM ‘Ik ben niet voor het

gebruik van dwangmiddelen.

Targets instellen is beter.’

OVER 10 JAAR ‘Misschien heb ik

dan een positie in de politiek.’

INSPIRATIEBRON: ‘Hans van

Mierlo, om zijn prachtige ma-

nier van formuleren.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Prinses.’

Isabelle Spindler-Jacobs (43)Directeur retail Heineken NL

WAAROM Begon haar loopbaan

bij Nutricia, vervolgens werd ze

international marketing-manager bij Bols. Sinds 2000 is

Spindler in dienst van Heineken.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Door mijn werk goed te doen en door dicht

bij mezelf te blijven, ben ik gekomen waar ik nu ben.’

GLAZEN PLAFOND ‘Het plafond bestaat door een combinatie van

factoren waarin vrouwen zelf een grote rol spelen.’

QUOTUM ‘Als je geen doelstellingen hebt, gebeurt er ook niks.’

OVER 10 JAAR ‘Mijn hoogste streven is een uitdagende functie

waarin ik met mensen kan werken.’

INSPIRATIEBRON ‘Diverse leidinggevenden, en boeken.’

DROOMBAAN ALS KIND: ‘Eigenaar van een drogisterij.’

Pam van Olphen (44) Financieel directeur

Endemol Nederland

WAAROM Studeerde econo-

mie, trad in dienst bij KPMG

en behaalde haar registerac-

countant-titel. Sinds 2004 is

ze financieel directeur van

Endemol Nederland.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik heb al-

tijd een gezonde mate van

ambitie gehad.’

GLAZEN PLAFOND ‘Als vrouw

word je vaker met enige

scepsis bekeken.’

QUOTUM ‘Vrouwen moeten

door quota dubbel zo goed

zijn om het waar te maken.’


dan met net zo veel plezier

mijn werk doe.’

INSPIRATIEBRON ‘Niet één spe-

cifieke persoon.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Medisch

specialist.’

Roos van Erp-Bruinsma (49)Secretaris-generaal ministerie van Binnenlandse Zaken en

Koninkrijksrelaties

WAAROM Voordat ze in 2008 werd benoemd tot secre taris-generaal bij Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, was Van Erp-Bruinsma vanaf 2005 directeur bij het Utrechts openbaarvervoerbedrijf GVU. Eerder was ze directeur marketing en salessupport bij KPMG en ad-junct-directeur bij de Koninklijke Nederlandse Jaar-beurs. Ze studeerde economische bedrijfskunde aan de hts in Groningen en bouwkunde aan de hts in Leeuwarden. DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik werk met bevlogenheid, betrokkenheid en optimisme. Je moet het werk wat je doet leuk vinden, anders kom je niet ver. Ik heb altijd zin om ’s ochtends naar mijn werk te gaan.’ GLAZEN PLAFOND ‘Het glazen plafond bestaat en het is goed dat erover wordt gepraat. Hoe het er precies uitziet, is niet relevant. We moeten ervoor zorgen dat die term in de toekomst helemaal niet meer bestaat.’QUOTUM ‘Ik vind het een goede zaak om ons nadrukkelijk te richten op harde streefcijfers. Het is belangrijk om te laten zien dat het menens is.’OVER 10 JAAR ‘Ben ik misschien wel secretaris-generaal bij een ander departement, maar tot die tijd wil ik werken aan een betere interdepartementale samenwerking en een zichtbare Rijksoverheid.’INSPIRATIEBRON ‘Ik heb niemand op een voetstuk staan.’DROOMBAAN ALS KIND ‘Aannemer.’

�


NEDERLAND


Foto

’s He

ijden

dael

& A

nneg

arn,

Suz

anne

van

de

Kerk

, Mar

co H

illen

WAAROM Na haar doctoraal-examen klassieke talen in Leiden trad ze in dienst bij Bank Mees & Hope, waar zij ruim tien jaar werkzaam is geweest in diverse functies op het gebied van financie-ringen van grote onderne-mingen en projecten. Sinds 2002 is ze partner bij Boer & Croon.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Waar het uiteindelijk om draait, is dat je goed moet zijn, je moet hard willen werken en mis-schien nog wel het allerbe-langrijkste is dat je passie voelt in je werk.’ GLAZEN PLAFOND ‘Het woord heeft een nare connotatie gekregen, maar ik denk zeker dat het plafond er is. Vrou-

wen moeten daar rekening mee houden.’ QUOTUM ‘Het is niet de ideale oplossing, maar misschien moeten we een keer iets doorbreken.’ OVER 10 JAAR ‘Dat is zo ver weg. Ik ben geen planner.’INSPIRATIEBRON ‘Ik volg vooral mijn eigen pad, maar ik heb wel bewondering voor Made-leine Albright.’DROOMBAAN ALS KIND ‘Geenidee.’

Boukje Bügel-Gabreëls (40)

Commercieel directeur NS Reizigers

WAAROM Is sinds 2007 commercieel directeur van NS Reizigers. Begon carrière bij KPN in 1995, waar ze diverse leidinggevende functies bekleedde, zoals die van commercieel directeur Internet. Studeerde technische natuur-kunde en werkte tijdens haar stu-die voor Shell Research. DE WEG NAAR DE TOP ‘Combinatie van duidelijke visie, analytisch vermogen, creativiteit en daad-kracht heeft mij zover gebracht.’ GLAZEN PLAFOND ‘De discussie wordt vaak gevoerd vanuit gelijk-heidsperspectief. Maar daar gaat het niet om. Gemengde teams lei-den tot betere beslissingen.’ QUOTUM ‘Het is een slimme maat-regel om bedrijfsresultaat te ver-hogen en op korte termijn een pa-troon te doorbreken.’ OVER 10 JAAR ‘Zit ik bij een organi-satie waar ik grote veranderingen kan realiseren.’ INSPIRATIEBRON ‘Marie Curie, de eerste vrouw met een Nobelprijs.’ DROOMBAAN ALS KIND ‘Uitvinder of astronaut.’

Cateautje Hijmans van den Bergh (48)

Partner bij Boer & Croon

Hanna Sevenster (46)

Lid van de Raad van State

WAAROM Is jurist, gespecialiseerd in Euro-pees recht, en sinds 2007 lid van de Raad van State. Sevenster was hoogleraar mili-eurecht aan de Universiteit van Amster-dam en profvolleyballer in Italië. DE WEG NAAR DE TOP ‘Mijn intellectuele ei-genschappen hebben me geholpen; ik heb ook kansen gegrepen en hard gewerkt.’ GLAZEN PLAFOND ‘Ik heb lang gedacht dat het plafond niet bestaat, maar ik zie nu steeds vaker dat het er toch is.’QUOTUM ‘Misschien totdat diversiteit de gewoonste zaak van de wereld is.’

OVER 10 JAAR ‘Zitting nemen in internatio-naal gerechtscollege kan een optie zijn.’INSPIRATIEBRON ‘Madeleine Albright, om-dat ze in haar functie altijd mens bleef.’DROOMBAAN ALS KIND ‘Iets met paarden.’

Petra Zijp (39)

Partner NautaDutilh

WAAROM Is afgestudeerd in vertaalwetenschap (Engels, Italiaans) en rechten en kwam in 1995 in dienst bij advocatenkantoor Nauta- Dutilh. Na bijna twee jaar werkzaam te zijn geweest op het Londense kantoor, werd ze in 2002 partner in Amster-dam. Zijp geeft leiding aan het capital markets-team van NautaDutilh.DE WEG NAAR DE TOP ‘Hard wer-ken is mijn devies en ik heb een passie voor het vak.’

GLAZEN PLAFOND ‘Ik geloof niet zo in een glazen plafond. Als je weet wat je wilt en met het thuisfront goede afspraken maakt, kun je zo ver komen als je zelf wilt. Vrouwen pra-ten elkaar dingen aan. Moe-ders op het schoolplein ac-cepteren vaak niet dat vrou-wen fulltime willen werken. Die sociale druk is er nog steeds.’QUOTUM ‘Misschien gaat het proces van vrouwen aan de top niet zo snel als we zou-den willen, maar quota zijn daarvoor geen oplossing. Vrouwen moeten op eigen kracht verder komen.’ OVER 10 JAAR ‘Ben ik nog steeds werkzaam in de advo-catuur, maar hopelijk met een aantal maatschappelijke functies erbij.’INSPIRATIEBRON ‘Joanne Keller-mann om hoe ze haar werk combineerde met twee kleine kinderen, en mijn patroon bij NautaDutilh: Huib van Ever-dingen.’DROOMBAAN ALS KIND ‘Juf.’


Foto

’s S

uzan

ne v

an d

e Ker

k, M

arco

Hill

en, F

red

Ste

enm

an, w

ww.iv

arpe

l.nl

E LSEVIER 14 NOVEMBER 2009 • 31


Hester Bijl (38)Hoogleraar luchten ruimtevaarttechniek aan de TU Delft

WAAROM Heeft in 1994 technische wiskunde aan de TU Delft afgerond en promoveerde op de wiskundige technieken voor de simulatie van stromingen en inter-acties tussen stromingen en structuren. Bijl geeft ook onderwijs op dit gebied. In 2006 werd ze benoemd tot Antoni van Leeuwenhoek-hoogleraar aan de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek in Delft. DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik ben op de goede momenten op de juiste plek geweest, maar mijn flexibiliteit en ana-lytisch vermogen hebben me ook ver gebracht.’ GLAZEN PLAFOND ‘Ik weet niet of er wel een plafond be-staat. Als je heel graag wilt, kun je ver komen. Vrou-wen willen zelf misschien niet zo snel carrière maken.’QUOTUM ‘Een gekwalificeerde man mag niet een baan mislopen omdat hij een piemel heeft. We moeten stre-ven naar meer vrouwen aan de top, maar niet met een keihard quotum. Zelf ben ik overigens via een beurs voor hoogleraren binnengekomen.’OVER 10 JAAR ‘Heb ik mijn onderzoeksgroep stevig neergezet en uitgebouwd en doe ik wellicht iets be-stuurlijks binnen de universiteit.’INSPIRATIEBRON ‘Mijn oma, voor mij het voorbeeld van een sterke vrouw. Voor haar pensioen was ze voorlich-ter bij Rijkswaterstaat. Ze heeft veel gewerkt en kon daar enthousiast over vertellen. Verder was ze initia-tiefrijk, dapper in de oorlog en enorm sociaal.’DROOMBAAN ALS KIND ‘Uitvinder.’

Elsken van der Wall (49)Internist-oncoloog

UMC Utrecht

WAAROM Ze is hoogleraar oncologie (UMC Utrecht), universiteits-hoogleraar bij Universiteit Utrecht en associate pro-fessor aan de Johns Hop-kins University in Balti-more. Ze richt zich op nieuwe behandelingen van borstkanker. Ook is ze actief in de publieks-voorlichting over borst-kanker.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik heb hard gewerkt aan iets wat ik interessant vind.’GLAZEN PLAFOND ‘Er zijn barrières voor vrouwen in de wetenschap. Dat toont een proefschrift aan.’QUOTUM ‘Ik ben tegen se-lectie op basis van sekse.’OVER 10 JAAR ‘Ben ik direc-teur van een kankerinsti-tuut.’INSPIRATIEBRON ‘Mensen die bevlogen hun werk doen. En mijn patiënten.’DROOMBAAN ALS KIND

‘Docent.’

Carolien Nijhuis (41) Managing director

KPN International

WAAROM Begon na haar studie

bij KPN en werd in 2003 di-

recteur bij Infonet. Ging in

2006 naar KPN International.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik durf mijn

nek uit te steken en ik heb ge-

luk gehad.’

GLAZEN PLAFOND ‘Doorstroming

van vrouwen naar de top is

een groot probleem.’

QUOTUM ‘Een bedrijf moet zelf

meer vrouwen aantrekken.’

OVER 10 JAAR ‘Ben ik CEO van

een dynamisch bedrijf of run

ik een eigen bedrijf.’

INSPIRATIEBRON ‘Mijn team,

mijn gezin en mijn vrienden.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Dieren-

arts.’

Dertje Meijer (46)Directeur Haven Amsterdam

WAAROM Werkte na studie be-

drijfskunde bij Fokker Aircraft en

Luchthaven Schiphol. Sinds april directeur Haven Amsterdam.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik ben een doorzetter.’

GLAZEN PLAFOND ‘Cultureel-maatschappelijk bepaald probleem.’

QUOTUM ‘Ik ben er niet voor, maar bij gelijke geschiktheid zou ik

eerst voor vrouwen en allochtonen kiezen.’

OVER 10 JAAR ‘Daar ben ik nog niet mee bezig.’

INSPIRATIEBRON ‘Niet specifiek één persoon.’

DROOMBAAN ALS KIND ‘Iets met water.’

Bercan Günel (40) Directeur Woman Capital

WAAROM Was CFO van Brunel

International en directeur

van Interboor. In 2005

mede-oprichter Woman

Capital, een wervingsbureau

voor topvrouwen.

DE WEG NAAR DE TOP ‘Mijn in-

schattingsvermogen heeft

me geholpen.’

GLAZEN PLAFOND ‘Mannelijke

patronen zijn moeilijk te

doorbreken.’

QUOTUM ‘Er moet nu iets ge-

beuren.’

INSPIRATIEBRON ‘Mijn oom,

een Turkse professor met

passie voor zijn vak.’

DROOMBAAN ALS KIND Profes-

sor natuurkunde.

Simone van Trojen (39)Oprichter en eigenaar LaDress.com

WAAROM Behaalde haar doctoraal aan de juridische fa-culteit van de UvA in de richtingen fiscaal recht en de vrije studierichting, met als specialisatie financiering en marketing, begon haar loopbaan als fiscaal jurist, werkte als manager programmasponsoring bij Joop van den Ende TV Producties en was mede-oprichter van een softwarebedrijf. In 2006 gooit ze het roer om en stort zich op LaDress.com, haar eigen webwinkel met bestellingen vanuit de hele wereld. DE WEG NAAR DE TOP ‘Ik heb mijn droom en hart gevolgd. Nog steeds geniet ik elke dag. Als je iets doet wat je echt leuk vindt, is het werk zoveel makkelijker. Het geeft me energie in plaats van dat het me energie kost.’ GLAZEN PLAFOND ‘Ik geloof dat er in bepaalde bedrijfstak-ken nog steeds sprake is van een glazen plafond. Maar het valt ook niet altijd mee om zowel zakenvrouw als moeder, echtgenote en vriendin te zijn. Iedereen moet daarin zijn eigen keuzes maken.’QUOTUM ‘Enerzijds is het goed om de mannencultuur te doorbreken, maar anderzijds veroorzaakt een dergelijk quotum omgekeerde discriminatie. Iemands kwalitei-ten moeten adequaat zijn en daarbij dient sekse geen primaire rol te spelen.’ OVER 10 JAAR ‘Daar ben ik eigenlijk niet mee bezig, elke dag biedt nieuwe uitdagingen en kansen. Ik wil dat La-Dress over tien jaar een internationaal begrip is, maar niet ten koste van alles.’INSPIRATIEBRON ‘Ik heb niet één specifiek voorbeeld, er zijn ontzettend veel mensen die mij inspireren.’DROOMBAAN ALS KIND ‘Ik vond veel dingen interessant.’ �

ELS046_030 TOPVROUWEN 5 Sec1:77ELS046_030 TOPVROUWEN 5 Sec1:77 10-11-2009 10:19:2610-11-2009 10:19:26

portfolio maike de vocht

Documents