1

Poradnik

ABC CB czyli podstawy

Materiay s przeznaczone wycznie do uytku prywatnego -

rozpowszechnianie poradnika, przedruki ze stron i wykorzystywanie informacji w nim zawartych (nawet we

fragmentach) bez zgody autora ZABRONIONE !!!! Poradnik nie jest objty licencj GNU/ GPL odsprzeda

ZABRONIONA !!!

2

Wstp Ide powstania poradnika byo przekazanie informacji zwizanych z zagadnieniem osobom zainteresowanym zakupem CB Radio. Zawiera on niezbdne informacje, potrzebne przy zakupie, uruchomieniu i korzystaniu z radiotelefonw. Cao zostaa napisana dostpnym jzykiem, aby pocztkujcy mogli atwo zrozumie i przyswoi podstawowy zasb wiedzy umoliwiajcy start do wiata CB-Radio. Poradnik zosta opracowany w oparciu o ponad 15 letnie dowiadczenie w brany radiokomunikacyjnej. Do treci poradnika zostay wybrane te informacje i zagadnienia, ktre mog przyda si pocztkujcemu CB-cie. Jest to zbir podstawowej wiedzy dla osb stykajcych si z CB-Radiem po raz pierwszy, dla ktrych temat jest cakowicie nieznany. Mam nadziej, e lektura niniejszego poradnika pomoe w podjciu waciwej decyzji przy doborze sprztu i jego prawidowej eksploatacji. ----------------------------------------------------------------------------------- CB Radio jest to popularna, oglnodostpna czno radiowa w obrbie pasma od 26,960 do 27,405 MHz. Nazwa pochodzi od angielskich sw: citizens band czyli pasmo obywatelskie. Pocztki CB to przeom lat 40. i 50. Wtedy w USA po specjalnym kongresie powiconemu zagadnieniom cznoci w pamie obywatelskim. Proponowano czstotliwo w zakresie od 460 do 470 MHz. Jednak z powodu niezadowalajcych efektw niewielkiego postaci niewielkiego zasigu, zrezygnowano z niego na korzy czstotliwoci 27 MHz. W Polsce CB Radio pojawio si na pocztku lat siedemdziesitych. Prdzej nie byo to moliwe, ze wzgldu na restrykcyjne przepisy oraz brak sprztu. Rozpoczcie produkcji popularnych radiotelefonw ECHO w Warszawskich Zakadach WAREL jak rwnie pniejsze zagodzenie przepisw, ktre umoliwiy sprzeda radiotelefonw z importu spowodoway wzrost zarejestrowanych uytkownikw i ju w roku 1991 liczba ta, przekroczya 100 000. Radiotelefony CB znalazy szczeglnie szerokie zastosowanie jako rtf. mobilne (zainstalowane w samochodach). Umoliwiaj komunikacj i wzajemn wymian informacji dotyczcych warunkw drogowych czy utrudnieniach w ruchu pomidzy kierowcami samochodw. CB-Radio to nie tylko sposb na komunikacje, dziki tym urzdzeniom moemy wezwa pomoc w sytuacji zagroenia, w momencie kiedy nie posiadamy telefonu komrkowego lub korzystanie z niego jest niemoliwe. Wystarczy wywoa jak osob i poinformowa j o zdarzeniu, ktre miao miejsce moemy liczy na pomoc z jej strony.

3

Od czego zacz? Jednym z najprostszych dostpnych radiotelefonw, ktre polecam na start osob, ktre chc zacz od najprostszego sprztu jest ALAN 100 PLUS. Jest to may, zgrabny transceiver o funkcjach idealnie nadajcych si na rozpoczcie przygody z CB. Posiada 40 kanaw w zakresie czstotliwoci od 26,960 do 27,400 MHz. Istnieje moliwo zmiany modulacji z AM na FM (w Polsce pracuje si na AM). Moc wyjciowa jest taka sama jak we wszystkich innych radiach, czyli 4W. Posugiwanie si radiem jest bardzo proste. Wczamy je pokrtem ON/OFF, ktre jednoczenie jest regulacj natenia siy gosu. Nastpnie, jeli syszymy w goniku szumy moemy zredukowa je regulacj blokady szumw (squelch). Po uruchomieniu, radio peni funkcj odbiornika (wiecca dioda RX), aby zacz nadawanie bierzemy do rki mikrofon i naciskamy znajdujcy si na nim przycisk. Od tego momentu nasze radio staje si nadajnikiem (wieci si dioda TX), a my moemy wywoa lub prowadzi rozmow z innym posiadaczem CB. Dodatkow funkcj tego urzdzenia, jest moliwo szybkiego przeczania kanaw pomidzy kanaami 9, 19 oraz tym, ktry ustawilimy rcznie. Numer kanau, na ktrym obecnie si znajdujemy, jest wywietlany na cyfrowym wywietlaczu. Pobr prdu wynosi 1100 mA Wymiary (mm): szeroko 124, wysoko 38, gboko 190.

4

Takie same parametry jak Alan 100 PLUS posiada rwnie radiotelefon Alan 199-A (z tak rnic, e ten model w miejscu przecznika modulacji AM/ FM ma przecznik poziomu mocy 1/4 W ) oraz nieco rnicy si wygldem zewntrznym radiotelefon o nazwie handlowej MK3.

Jeli jednak chcemy nieco lepszy urzdzenie (m.in. .wyraniejsza modulacja), godnym polecenia jest UNIDEN PRO 520 XL lub bliniaczy PRESIDENT JOHNNY. Podobnie jak wczeniej opisane modele, UNIDEN/ PRESIDENT posiadaj 40 kanaw, przecznik szybkiego wybierania kanau 9-tego (UNIDEN) lub 19-tego (PRESIDENT) oraz blokad szumw (squelch). Dodatkowo zostay wyposaone w filtr przeciwzakceniowy (ANL Automatic Nosie Limiter), potencjometr RF GAIN oraz przecznik PA/CB jest to wyjcie na tub (przydatne podczas zlotw lub innych imprez okolicznociowych).

Wszystkie uyte skrty typu ANL, RF-GAIN itp. zostay szerzej opisane w dalszej czci poradnika.

Problemy, ktre mog wystpowa przy taszym sprzcie:

- taszy sprzt charakteryzuje si midzy innymi sab separacj kanaw. Oznacza to, e jeli jeden z posiadaczy CB rozmawia np. na pierwszym kanale a drugi uytkownik CB-Radio prowadzi rozmow na kanale trzecim (odlego pomidzy nimi jest stosunkowo maa) to istnieje prawdopodobiestwo wzajemnego zakcania lub odsuchu dwch rozmw jednoczenie.

5

- bardzo maa ilo funkcji - koczca si na regulacji gonoci, blokadzie szumw (squelch), przeczniku kanaw. Czasem mamy do dyspozycji jeszcze wybr rodzaju modulacji AM/FM (w Polsce wikszo rozmw prowadzi si w modulacji AM). W takie funkcje wyposaone s najtasze modele rtf.

- nie polecam zakupu sprztu przywiezionego z Niemiec czy innych krajw Europy! W tych krajach s nieco inne przepisy dotyczce uytkowania i dopuszczalnych mocy. Dla przykadu w Niemczech dopuszczonych do uytkowania jest 80 kanaw FM/ 4W i 14 kanaw od 4 do 15 w AM z moc 1W. Zakup takiego radia skutkuje koniecznoci odblokowania moliwoci pracy w penym zakresie 40 kanaw w modulacji AM, co w przypadku nowszych modeli urzdze (z programowanym procesorem) moe by niewykonalne w warunkach amatorskich. W niektrych przypadkach s to urzdzenia pracujce wycznie w modulacji FM. Dodatkowo urzdzenia produkowane na rynki innych krajw Europy mog posiada mniejsz ilo kanaw (Wochy, Szwecja, Niemcy), nieco inny rozkad czstotliwoci na kanaach (Wochy, Anglia) lub wrcz przeskoki na zupenie inne czstotliwoci (Szwecja, Anglia).

Do zestawu brakuje nam anteny. Jej zakup jest uwarunkowany tym, na jakim samochodzie bdzie ona zamontowana. Jeli bdzie to samochd osobowy - proponuje kupi anten jak najdusz ze wzgldu na zasig, jaki na niej osigniemy. Najtaszym i najlepszym rozwizaniem jest zamontowanie jej poprzez wywiercenie dziury w dachu. Wiele osb rezygnuje z tego rozwizania, poniewa pojazdy trac wtedy gwarancj na korozje (tak mwi nam dealerzy). Jednak jest to rzecz do uzgodnienia z nimi. Niektre serwisy oferuj monta anten i urzdze przez wasnych mechanikw. Jest to z reguy bardzo drogie i mniej fachowe wykonanie ni oddanie auta w rce specjalisty. Jeli jednak chcemy zachowa gwarancj i mie dobr anten, ktra chcemy ciga, aby nie kusia zodzieja proponuj zoenie zestawu: antena + stopa magnetyczna. Jest to dodatkowy wydatek, ale co za co. Do wyboru mamy jeszcze uchwyt rynienkowy oraz montowany na klapie baganika ale wybr naley do kupujcego. Poniszy rysunek przedstawia w sposb schematyczny charakterystyk promieniowania anteny w zalenoci od miejsca jej zainstalowania.

6

Jeli radio bdzie zakadane w samochodzie ciarowym, nie zawsze moemy kierowa si dugoci anteny. Kabiny ciarwek s z reguy bardzo wysokie, wic duga antena, jest bardziej naraona na uszkodzenia. Przyczyn mog by wiadukty, drzewa itp. Dostpne anteny s odporne na tego rodzaju zagroenia, wic lepiej zdecydowa si na nieco krtsz anten. W pojazdach tego typu, anteny najczciej s montowane na rynience lub uchwytach lusterkowych. Czasami kierowcy decyduj si na zamocowanie jej na dachu, lecz w przypadku, kiedy konstrukcja dachu lub nadbudwki (kabiny sypialnej) jest wykonana z laminatu pojawi si problemy zwizane z tzw. brakiem masy (przeciwwagi dla anteny). Wie si to z kopotliwym procesem instalowania pod miejscem montau anteny elementw imitujcych elementy stalowe konstrukcji kabiny (metalowa drobna siateczka czy elementy blaszane). Podobnie czyni producenci nowoczesnych ciarwek wtapiajc w laminatowa konstrukcj dachu drobniutk siatk miedzian (Mercedes Actros , MAN TGA)

Wielu pocztkujcych pyta o skuteczno oraz zasigi CB Radio oczywicie popieram to w 100% , bo kto pyta nie bdzi, ale musimy uwaa jakich osb si pytamy czy maj one chocia jakie dowiadczenie i czy informacje, ktre nam podaj s wiarygodne. W/g obserwacji wynika, e najczciej pada pytanie dotyczce zasigu, jaki moemy osign na radiu. Patrzc na zasigi musimy pamita, e to tylko wartoci pogldowe i w rzeczywistoci moe by zupenie inaczej. Zaley to w duym stopniu od warunkw atmosferycznych oraz tego jaki sprzt posiada drugi uytkownik. Znaczcy wpyw ma rwnie nasza lokalizacja. W miecie, gdzie s wysokie bloki oraz inne zabudowania nasz sygna bdzie oczywicie mniejszy ni na otwartej powierzchni (las rwnie zmniejsza zasig).

7

STROJENIE I BADANIE ANTENY SAMOCHODOWEJ CB

Strojenie anteny fabrycznej jest moliwe w warunkach amatorskich pod warunkiem posiadania przyrzdu nazywanego reflektometrem oraz umiejtnociami do posugiwania si nim.

USTAWIENIE PRZYRZDU: Do zcza antenowego radia CB, podczy kabel (moliwie krtki) i jego kocwk przyczy do wejcia (oznaczonego TX) na reflektometrze. - do wyjcia antenowego (oznaczonego ANT)

wspomnianego przyrzdu podczamy kabel od anteny. - nastpnie przecznik na cianie czoowej przyrzdu ustawiamy w pozycj FWD (Forward) i naciskamy i przytrzymujemy PTT (Push To Talk) - czyli przycisk mikrofonowy. Ustawiamy pokrtem reflektometru wskazwk tak aby bya na kocu skali w miejscu oznaczonym SET (kalibracja). - przeczamy przecznik z pozycji FWD na pozycj REF i odczytujemy warto niedopasowania. Po odczycie puszczamy przycisk PTT. ANTENA POPRAWNIE ZESTROJONA POWINNA MIE NAJNISZY SWR NA KANALE 20-dziestym, w miar oddalania si kana 1/ 40 SWR bdzie rosn - uzyskujc najwiksze wartoci na kanaach 1 i 40. KADY POMIAR NALEY SKALIBROWA! , przy zmianie kanau BEZWZGLDNIE (wskazwka na SET w mierniku SWR) Na kanale 1 odczytujemy SWR = 1,5 Na kanale 40 odczytujemy SWR = 2,1 (w obu przypadkach podano wartoci przykadowe) CO TO OZNACZA? Oznacza to e promiennik jest za dugi. Wsuwamy go gbiej i ponownie mierzymy wspczynnik SWR (w takich samych niezmiennych warunkach). NIE WOLNO ZMIENIA POCHYU KTA ANTENY ! Po kilku prbach powinnimy uzyska uzyskujemy SWR ktry jest najniszy na 20 kanale i ronie na kracach.

8

A co gdy sytuacja jest odwrotna? Na kanale 1 odczytujemy SWR = 2.1 Na kanale 40 odczytujemy SWR = 1,5 (w obu przypadkach podano wartoci przykadowe) CO TO OZNACZA? Oznacza to, e promiennik anteny jest za krtki i naley go wysun i ponownie mierzymy wspczynnik SWR (w takich samych niezmiennych warunkach). Konstrukcje anten w wikszoci przypadkw umoliwiaj celem zestrojenia - wsuwanie i wysuwanie promiennika. Istniej te inne konstrukcje, w ktrych proces strojenia odbywa si poprzez przemieszczanie piercieni regulacyjnych po zewntrznej obudowie cewki (President Maryland, Hawaii, Iowa, SIRTEL S-60 Rambo) lub te jak w przypadku anteny firmy SIRTEL GAMMA 2R (dedykowanej raczej do ciarwek) grn cz anteny stanowi odcinek rurki miedzianej, ktra przeznaczona jest do mechanicznego przycinania (skracania) w procesie strojenia. Dlatego te przy strojeniu anten takiej konstrukcji zalecam szczegln ostrono przy odcinaniu poszczeglnych fragmentw, gdy w przypadku odcicia zbyt duego kawaka i uzyskania niekorzystnego wspczynnika SWR nie ma moliwoci jej przeduenia. Odmienn konstrukcj charakteryzuj si anteny typu: DV27B, ktrych elementem strojcym jest umieszczony w specjalnym uchwycie na szczycie anteny prt stroik, ktrego wsuwanie i wysuwanie powoduje regulacj wspczynnika SWR.

Dlaczego nie pisz ile antena powinna mie SWR'u ?

Dlatego e kada antena ma inny SWR minimalny , dugie anteny maj przewanie niszy SWR minimalny a krtsze wyszy. Jest ju dobrze gdy SWR jest mniejszy od 2.0 Gdy jest 1.5 to ju jest doskonale. A gdy mniej to nasza instalacja jest prawie idealna !

Nie naley si przejmowa gdy SWR na kanale 20 jest = 1,3 a na kanale 1 lub 40 = 2,0 ..... to normalne zjawisko.

9

Slang amatorski i literowanie Jako szczliwy posiadacz pierwszego radiotelefonu, moemy nie zrozumie co oznaczaj niektre wyrazy lub cale zdania wymawiane przez uytkownikw (najczciej kanau 19 kana kierowcw). Oto cz poradnika powicona wanie temu zagadnieniu. Uwaga: pamitajmy o tym, e na CB-Radio nie uywa si zwrotw typu pan/pani, tylko kolega/koleanka! Jest to umownie przyjte przez wszystkich uytkownikw. "wywoanie oglne Warszawa, wywoanie oglne Warszawa, tu mobil Pajk - Wrocaw szukam ulicy xxxxxxxxx" - taki lub podobny komunikat moemy usysze na kanale 19 lub 28. Powyszy zwrot oznacza, e kto jadcy samochodem (mieszkaniec Wrocawia) o ksywce Pajk, chciaby uzyska od lokalnych posiadaczy CB-Radio pomoc w odnalezieniu jakiej ulicy. "Pajk, daj na trzydzieci trzy" osoba, ktra odpowiedziaa na komunikat Pajka, prosi o to, aby przeszed on na kana 33. Jeli kana nie jest zajty dochodzi do waciwej rozmowy i pokierowania pod wskazany adres. W przypadku, gdy kana jest zajty odpowiada si Daj dwa wyej lub podaje si konkretny numer kanau co oznacza, aby Pajk przeszed na wskazany kana i kontynuowa rozmow. Pamitajmy rwnie o podzikowaniu! "Mobilki uwaajcie. W Warszawie na Armii Krajowej za mostem w stron Bemowa stoj federalni" (moemy usysze rwnie, e "stoj misie z suszark" , "niebiescy" lub "gumisie z patelni" okrele na policjantw oraz radiowozy jest wiele). Jest to ostrzeenie o policjantach stojcych przy drodze z czym do mierzenia prdkoci. Suszarka oznacza radar rczny. "Brek" (od ang. break) jest to sowo oznaczajce prob o wpuszczenie rozmwcy na kana aktualnie zajty przez innych. Osoby prowadzce rozmow powinny w miar szybko wpuci brekujcego mwic daj/ prosz brek. Zwykle jest tak, e midzy kolejnymi wypowiedziami robi si p sekundy-sekund przerwy, wtedy wanie jest szansa wczy si do rozmowy woajc "brek, brek". Moemy usysze zaczekaj brek oznacza to, e rozmawiajcy nie mog w tej chwili przerwa rozmowy. Brekujcy zobowizany jest poczeka i zwolni kana do czasu wpuszczenia. Moemy zapyta "cze koledzy/koleanki, testuje swj nowy sprzt, nadaje z mobilka w Krakowie, skd jestecie i jak wyglda mj sygna?" . Oznacza to, e kierowca, ktry wieo wyposay si w CB-Radio jest zainteresowany tym jak daleko i jak dobrze go sycha. Odpowiedzi na

10

zadane pytanie moe by : "modulacja na 4 (w skali 5. punktowej, w ktrej okrela si jako/czytelno transmisji/modulacji) 7 esw (w skali 12. punktowej, w ktrej okrela si si sygnay odbieranego. 1-9 S a potem kolejno +10, +20, +30 dB) - Wieliczka". Jeeli chcemy zapyta o sytuacje na drodze w kierunku, w ktrym jedziemy wywoujemy kierowcw jadcych z naprzeciwka. W przykadzie zamy, e jedziemy z Piy do Poznania. Nasze zapytanie powinno brzmie nastpujco: "mobilki jadce w stron Piy, jak wyglda drka do Poznania?" (moemy rwnie doda, e np. Marcin/ Chorzw prosi) Jeli widzimy tabliczk z imieniem kierowcy umieszczon za szyb woamy po imieniu i ewentualnie marce pojazdu: "Hubert Scania, Hubert Scania mgby mi powiedzie jak wyglda drka do Poznania?" Jeli nie ma imienia a jestemy pewni marki pojazdu to woamy w taki sposb: " Kolego z biaego (kolor samochodu) Volvo/ Opla/ xxx jak tam cieka do Poznania?" W przypadku gdy jedzie wicej samochodw ciarowych mog przyda si nam te zwroty: Czerwona Scania z niebieska firan (firana - samochd z naczep pokryta plandek o takim kolorze) Biaa Renia (Renault) chodnia (samochd ciarowy z agregatem umieszczonym tu nad kabin). Nawet podczas zakazw moemy je spotka na drodze, poniewa transportuj produkty ywieniowe itp. Biay DAF kontener (samochd ciarowy z kontenerem na naczepie itp.). MOBIL samochd z CB-radiem KROKODYLE inspektorzy transportu drogowego KANAPKA jazgot (kilku kierowcw mwi naraz)DOBRY WYDMUCH duy zasig MIKI, FEDERALNI policjanci SUSZARKA radar MIERZY TEMPERATUR namierzy na radar GRUSZKA mikrofon CB-radia

11

ODKURZACZ, HULAJNOGA policyjny motocykl BAJO cze 55 powodzenia 73 pozdrowienia 88 ucaowania 99 znikaj, wszystkiego najgorszego 51 nie daj si zapa

May sowniczek poj CB radio: squelch - wyciszanie szumw podczas braku sygnau nadawczego na danych kanale. Jest to potencjometr, ktrym regulujemy si sygnau ktra "przebije si" przez blokad. Przydatne gdy nikt nie rozmawia (nie syszymy szumw) oraz gdy na tym samym kanale kto nadaje ale bardzo daleko (nie musimy go sucha gdy my rozmawiamy z kim kto jest blisko) mikrofon ze wzmocnieniem - mikrofon posiada may wzmacniacz ktry pozwala uzyska mocne brzmienie. Zwiksza nieco zasig, ale powoduje wiksze skrone. Dla fanatykw odmiana z echem (jak najbardziej powanie - echo mona czsto posucha na cb radio, ale do

12

naszych zastosowa to zbdny gadet chyba e trafi si w komplecie w uywanym zestawie!) s-meter - miernik siy sygnau , najczciej diodowy, chocia zdarzaj si analogowe (wychyowe). Typowe pytanie osb ktre sprawdzaj si sygnau to "ile Ci pal" albo "ile mam esw". "Esy" to w slangu sia sygnau. Mwi si np. "palisz mi 9 esw" , co znaczy, e sygna jest w miar silny. "masz u mnie plus 30" oznacza maksymalny sygna. "7 esw" oznacza nieco sabszy sygna, "3 esy" to ju naprawd kiepsko. rf-gain - bardzo przydatne pokrteko w CB radiu, zmniejsza ono pynnie jego czuo. Przydaje si gdy blisko na innych kanaach pracuj silne stacje. Wtedy mog zagusza rozmwc, i takie pokrteko sprawi e bd mniej uciliwe. mic-gain pokrto, ktre w sposb pynny lub przycisk, ktry w sposb skokowy reguluje czuo wejcia mikrofonowego. Mod przycisk zmieniajcy wskazania S-metru na miernik poziomu modulacji. SWR przycisk uruchamiajcy funkcj reflektometru (pomiar SWR) w radiotelefopnie skrt mocy - pozwala pynnie lub skokowo zmniejszy moc nadawania. W lepszych radyjkach jest to wyposaenie standardowe, w gorszych mona dorobi. I czsto si takie dorobione spotyka. Przydatne podczas pracy w zatoczonym eterze, gdy nasz rozmwca jest zlokalizowany blisko nas, wtedy nie utrudniamy ycia innym cb-radiowcom (i ssiadom nie wchodzimy w telewizor). skrona - zakcenia z innych kanaw, powodowane przez blisko zlokalizowane nadajniki. Skrone byy zmor w czasach gdy nie byo telefonw komrkowych a mnstwo ludzi uywao CB radia. Obecnie jest nieco lepiej ale skrone potrafi ostro zdenerwowa podczas dalekich cznoci, gdy nagle z postoju jaki takswkach pod domem wczy dopa (i wtedy przydaje si 400 kanaw radiu bo mona odskoczy daleko w bok). bandy - to popularna nazwa podziau czstotliwoci CB radia. S one oznaczone literami A, B, C, D itd. W zalenoci ile takich band radio ma. Banda podstawowa lub podstawa oraz podstawowa czterdziestka, to popularne nazwy standardowego zakresu czstotliwoci CB-Radio 26.960 - 27.400 MHz. Local/ DX przecznik czuoci odbiornika. Rozmowy lokalne/ zmniejszona czuo i rozmowy dalekie/ maksymalna czuo.

13

+ 10 kHz przecznik, ktrego wczenie powoduje przesunicie czstotliwoci pracy o 10 kHz (umoliwia uzyskanie dostpu do tzw. dziur (patrz tabela czstotliwoci) a tym samym uzyskanie 5. dodatkowych kanaw (do ktrych dostp ma znacznie mniejsza liczba uytkownikw). DW (dual watch) - funkcja CB Radia pozwalajca na nasuchiwanie dwch kanaw naprzemian. Jeli na ktrym co si pojawi to radyjko pozostanie na tym aktywnym kanale. Szybka 9/19 przecznik w CB radiu pozwalajcy szybko wej na kana ratunkowy lub drogowy. Rczniak CB radio przenone. Zwykle nieco sabiej wyposaone ni radio przewone lub stacjonarne, do zalety naley atwe przenoszenie. Na zwykej antenie gumowej bardzo saby zasig, (do kilku kilometrw) nieco lepszy na antenie teleskopowej. PTT (Push to talk) nacinij by mwi. Skrt oznaczajcy przycisk nadawania. FWD (Forward) padajca. Pozycja przecznika w reflektometrze w czasie kalibracji. REF (Reflect) odbita. Pozycja przecznika w reflektometrze w trakcie pomiaru. RGR, BEEP, ROGER przycisk uruchamiajcy funkcj wysyania sygnau dwikowego beepa w momencie zakoczenia transmisji (puszczenie przycisku PTT). Stosowany powinien by gwnie przy korespondencji z wykorzystaniem modulacji SSB. AM (Amplituda Modulation) modulacja amplitudowa, najczciej uywany rodzaj modulacji przy korespondencji na czstotliwociach CB-Radio. FM (Frequence Modulation) modulacja czstotliwociowa, stosowana gwnie na zachodzie Europy, zapewnia mniejszy poziom zakce. SSB (Single Side Band) modulacja jednowstgowa. Kolejny rodzaj modulacji wykorzystywanej gwnie przez operatorw - amatorw cznoci DX-owych (midzynarodowych, midzykontynentalnych). PA (Public Adress) przycisk uruchamiajcy funkcj megafonu w radiotelefonie CB. RX/ TX kontrolka stanu urzdzenia nadawanie (TX) / odbir (RX).

14

SCAN (Scanner) przycisk uruchamiajcy funkcj skanera. Ukad automatycznego przeszukiwania kanaw. W przypadku natrafienia na prowadzon rozmow (sygna ponad poziom blokady) nastpuje zatrzymanie na danym kanale. UP/ DWN lub DOWN przecznik kanaw (gra/ d). CH LOCK przycisk powodujcy uruchomienie ukadu blokady moliwoci przeczania kanaw. DIM lub DIMMER- regulacja intensywnoci podwietlenia panelu czoowego radiotelefonu. MEM (Menory) przycisk uruchamiania/ programowania pamici. M1, M2, M przycisk przywoania kanau zaprogramowanego w pamici radiotelefonu. BAND przecznik wyboru zakresu czstotliwoci (w radiotelefonach wielozakresowych 3, 5, 6, 10 x 40 kanaw). HI/ LOW wysoka/ niska. Przecznik poziomu mocy wyjciowej nadajnika. Stosowany gwnie w rtf. rcznych. EXT SP (External Speaker) gniazdo na tylnej ciance umoliwiajce podczenie gonika dodatkowego zewntrznego. PA SP (Public Adress Speaker) gniazdo na tylnej ciance do podczenia gonika tubowego megafonu. FREQ COUNT (Frequency Counter) miernik czstotliwoci. MIC (Microphone) gniazdo podczenia mikrofonu. DC 12V (Direct Current) gniazdo zasilania urzdzenia. S-meter miernik siy sygnau odbieranego. ANT (antenna) gniazdo podczenia anteny zewntrznej.

15

Po co w radiostacji s filtry...? Przede wszystkim trzeba powiedzie e najlepiej dziaa radiostacja gdy nie posiada adnego filtru , jednak mog si one przyda gdy wystpuje pewien rodzaj zakce... A wic gwnym filtrem zmniejszajcym bardzo silnie zakcenia jest filtr ANL. ANL z angielskiego znaczy 'Automatic Noise Limiter' czyli automatyczny limiter zakce impulsowych, co to oznacza...? ,a wiec przede wszystkim filtr bardzo skutecznie zmniejsza zakcenia od urzdze zaponowych wytwarzajcych impulsowo wysokie napicie. Jednak nie pomoe on w adnym stopniu gdy zakcenia s stae i pochodz np. z komputera samochodowego! W przypadku wystpowania takich zakce objawiajcym si cigym silnym szumem, prby wyeliminowania zakce mog wymaga duego nakadu pracy i rodkw bez gwarancji uzyskania zadowalajcego efektu. Drugi ze stosowanych filtrw to NB - Noise Blanker, wycza on odsuch radiostacji, gdy brak jest choby sabego sygnau antenowego, to tak jakby drugi squelch tylko ustawiony bardzo delikatnie i posiadajcy moliwo pynnego przejcia z stanu cichego do penego odtwarzania sygnau. Przydaje si gdy mamy niewielk anten, moemy wtedy (gdy nie ma zakce) ustawi squelch na minimum, radio bdzie bardzo komfortowo si zachowywa gdy same pynnie bdzie milko i odtwarzao dwik, bez stukw i nieprzyjemnego przerywania tradycyjnego squelch-a. UWAGA Wszystkie radiostacje CB z modulacj AM maj wewntrz filtry ANL! Niektre modele maja moliwo wyczenia tego filtru wycznikiem (polepsza to jako dwiku). Filtr NB rzadko ma wcznik/wycznik na pycie czoowej, radio takie mona pozna po tym e nie szumi prawie wcale po odczeniu anteny gdy squelch jest wyczony. Reasumujc walka z zakceniami wystpujcymi w trakcie odbioru jest w pewnych warunkach wskazana na niepowodzenie. Sygnay zakcajce (pochodzce np. z instalacji zaponowej) przenoszone drog radiow s trudne do wyeliminowania. Pewnymi dziaaniami zapobiegawczymi w tym konkretnym przypadku (instalacja zaponowa) jest wymiana kabli na nowe (przeskoki

16

iskier pomidzy zuytymi kablami s rwnie rdem silnych zakce) oraz zmniejszenie odstpu pomidzy elektrodami wiec (powoduje to przeskok iskry przy mniejszym napiciu wtrnym cewki zaponowej a tym samym, wytwarzaniem dookoa kabli zaponowych pola elektromagnetycznego o mniejszym poziomie). Pomocnym te jest wykonanie dodatkowego kabla (mona wykorzysta kabel plecionk stosowany do czenia masy samochodu z akumulatorem) czcego pokryw (mask) silnika z karoseri. Powoduje to, e maska stanowi integraln cz (pod wzgldem elektrycznym) z ca karoseri, co w znaczny sposb eliminuje przedostawanie si zakce elektrycznych na zewntrz (stanowi jakby ekran). Skutecznym sposobem na eliminacje zakce jest umieszczenie anteny z dala od rda zakce (wspomniana ju wczeniej instalacja zaponowa, pompa paliwa, komputer pokadowy samochodu). Pragn doda, e tak obecnie modne super jasne wywietlacze w radioodbiornikach samochodowych wymagaj zasilania z wysokonapiciowych przetwornic, ktrych praca w radioodbiorniku powoduje rwnie przenikanie zakce do instalacji elektrycznej samochodu a tym samym przyczynia si do powstawania zakce w odbiorze CB, objawiajcych si jednostajnym gwizdem lub szumem. Zakcenia powoduj te adowarki telefonw komrkowych (nawet te, ktre s tylko woone do gniazda zapalniczki i nie aduj baterii w telefonie). Dodatkowo w samochodach ciarowych, gdzie zachodzi konieczno stosowania przetwornic (reduktorw) napicia 24/12 V w przypadku zastosowania przez producenta (DAF, Iveco, Scania) przetwornic impulsowych mog si pojawi zakcenia na niektrych kanaach (w tym niestety na kanale 19.). Zakcenia (jednolity szum) o poziomie nawet do 5 S-w powoduje praca generatora we wspomnianej przetwornicy. Ratunkiem jest tu nie tylko zasilenie urzdzenie z innej przetwornicy (tranzystorowej), ale cakowite wypicie (wyczenie) wspomnianej wczeniej przetwornicy impulsowej z instalacji elektrycznej samochodu. Instalujc

Kanay specjalne CB radio posiada w standardowym wydaniu 40 kanaw. Jednake kilka z nich jest zastrzeonych do wykorzystywania w cile okrelonym celu. Poniej znajduj si ich szersze opisy. kana "9" (27.060 MHz) to kana zastrzeony dla sytuacji ratunkowych. Nie wolno na nim prowadzi normalnej rozmowy. Jak

17

najbardziej mona poprosi o pomoc w razie wypadku. W niektrych regionach kraju na tym kanale prowadzi nasuch stra poarna, w innych ochotniczo CB radiowcy, ktrzy w razie czego przeka informacje. Inicjatywa bardzo przydatna, gdy zawiedzie komrka. Policja NIE MOE uywa CB-Radio wic jej tam nie ma. Nie jest zalecane rozmawianie na kanale 8 i 9 ze wzgldu na skone. Niestety na wikszoci terenu Polski o tym kanale zapomniano. kana "19" (27.180 MHz) jest kanaem drogowym/ kierowcw, na ktrym mona si ustawi podczas jazdy na trasie. Jak najbardziej mona prowadzi na nim normaln rozmow, ale przy duszych wskazane jest przejcie na inny kana. Na 19 kanale mona usysze wiele ciekawych komunikatw, na przykad o patrolach drogwki. kana "28" (27.280 MHz) to oglny kana wywoawczy. Nie wolno na nim rozmawia. Suy do prowadzenia si nasuchu i wywoywania stacji.

KUPUJEMY SPRZT NA AUKCJI Kupujc radio (najczciej) na rnego rodzaju aukcjach jestemy "naraeni" na manipulacje ze strony sprzedajcego. Moe si zdarzy tak, e czytajc opis nie zwrcimy uwagi na "sprytnie" wkomponowane w opis przedmiotu haczyki. Czstym kamstwem i wierutn bzdur jest megalomania zasigowa - bardzo czsto spotykana na aukcjach z przenonym sprztem CB Radio. Sprzedajcy podaj nierealne odlegoci (nawet na otwartej przestrzeni). Pamitajmy, e rtf. przenony ma znacznie krtsz anten ni wikszo zainstalowanych na mobilach (o bazach nie wspomn) i niemoliwym jest osignicie zasigu rzdu np. 50 km. Wystrzega powinnimy si rwnie aukcji, gdzie nie jest jasno okrelony stan techniczny sprztu lub gdy wcale nie jest o nim mowa. Sprytni sprzedajcy chcc "wcisn" radio - opisuj, e nie maj moliwoci sprawdzenia czy radio dziaa, bo np. zostao ono wymontowane z jakiego samochodu lub otrzymali je od kolegi. Takie aukcje powinny by podpisywane z zaznaczeniem na to, e sprzedawany sprzt jest niesprawny (jeli stan techniczny nie jest znany), poniewa wtedy sprzedawca jest lojalny i wyranie to zaznaczy. Radio, ktrego stan techniczny nie jest znany, nie powinno zosta podpisane jako sprawne - pamitajmy o tym, bo gdy si okae, e rtf. nie jest sprawny a naprawa jest bardzo kosztowna, sprzedajcy nie uwzgldni nam reklamacji, poniewa napisa i rzekomo "nie zna" stanu technicznego sprzedawanego towaru.

18

Tabela czstotliwoci

Kana A B C D E F G H I J 1 25.610 26.060 26.510 26.960 27.410 27.860 28.310 28.760 29.210 29.660 2 25.620 26.070 26.520 26.970 27.420 27.870 28.320 28.770 29.220 29.670 3 25.630 26.080 26.530 26.980 27.430 27.880 28.330 28.780 29.230 29.680

3A 25.640 26.090 26.540 26.990 27.440 27.890 28.340 28.790 29.240 29.690 4 25.650 26.100 26.550 27.000 27.450 27.900 28.350 28.800 29.250 29.700 5 25.660 26.110 26.560 27.010 27.460 27.910 28.360 28.810 29.260 29.710 6 25.670 26.120 26.570 27.020 27.470 27.920 28.370 28.820 29.270 29.720 7 25.680 26.130 26.580 27.030 27.480 27.930 28.380 28.830 29.280 29.730

7A 25.690 26.140 26.590 27.040 27.490 27.940 28.390 28.840 29.290 29.740 8 25.700 26.150 26.600 27.050 27.500 27.950 28.400 28.850 29.300 29.750 9 25.710 26.160 26.610 27.060 27.510 27.960 28.410 28.860 29.310 29.760 10 25.720 26.170 26.620 27.070 27.520 27.970 28.420 28.870 29.320 29.770 11 25.730 26.180 26.630 27.080 27.530 27.980 28.430 28.880 29.330 29.780

11A 25.740 26.190 26.640 27.090 27.540 27.990 28.440 28.890 29.340 29.790 12 25.750 26.200 26.650 27.100 27.550 28.000 28.450 28.900 29.350 29.800 13 25.760 26.210 26.660 27.110 27.560 28.010 28.460 28.910 29.360 29.810 14 25.770 26.220 26.670 27.120 27.570 28.020 28.470 28.920 29.370 29.820 15 25.780 26.230 26.680 27.130 27.580 28.030 28.480 28.930 29.380 29.830

15A 25.790 26.240 26.690 27.140 27.590 28.040 28.490 28.940 29.390 29.840 16 25.800 26.250 26.700 27.150 27.600 28.050 28.500 28.950 29.400 29.850 17 25.810 26.260 26.710 27.160 27.610 28.060 28.510 28.960 29.410 29.860 18 25.820 26.270 26.720 27.170 27.620 28.070 28.520 28.970 29.420 29.870 19 25.830 26.280 26.730 27.180 27.630 28.080 28.530 28.980 29.430 29.880

19A 25.840 26.290 26.740 27.190 27.640 28.090 28.540 28.990 29.440 29.890 20 25.850 26.300 26.750 27.200 27.650 28.100 28.550 29.000 29.450 29.900 21 25.860 26.310 26.760 27.210 27.660 28.110 28.560 29.010 29.460 29.910 22 25.870 26.320 26.770 27.220 27.670 28.120 28.570 29.020 29.470 29.920 23 25.900 26.350 26.800 27.250 27.700 28.150 28.600 29.050 29.500 29.950 24 25.880 26.330 26.780 27.230 27.680 28.130 28.580 29.030 29.480 29.930 25 25.890 26.340 26.790 27.240 27.690 28.140 28.590 29.040 29.490 29.940 26 25.910 26.360 26.810 27.260 27.710 28.160 28.610 29.060 29.510 29.960 27 25.920 26.370 26.820 27.270 27.720 28.170 28.620 29.070 29.520 29.970 28 25.930 26.380 26.830 27.280 27.730 28.180 28.630 29.080 29.530 29.980 29 25.940 26.390 26.840 27.290 27.740 28.190 28.640 29.090 29.540 29.990 30 25.950 26.400 26.850 27.300 27.750 28.200 28.650 29.100 29.550 30.000 31 25.960 26.410 26.860 27.310 27.760 28.210 28.660 29.110 29.560 30.010 32 25.970 26.420 26.870 27.320 27.770 28.220 28.670 29.120 29.570 30.020 33 25.980 26.430 26.880 27.330 27.780 28.230 28.680 29.130 29.580 30.030 34 25.990 26.440 26.890 27.340 27.790 28.240 28.690 29.140 29.590 30.040 35 26.000 26.450 26.900 27.350 27.800 28.250 28.700 29.150 29.600 30.050 36 26.010 26.460 26.910 27.360 27.810 28.260 28.710 29.160 29.610 30.060 37 26.020 26.470 26.920 27.370 27.820 28.270 28.720 29.170 29.620 30.070 38 26.030 26.480 26.930 27.380 27.830 28.280 28.730 29.180 29.630 30.080 39 26.040 26.490 26.940 27.390 27.840 28.290 28.740 29.190 29.640 30.090 40 26.050 26.500 26.950 27.400 27.850 28.300 28.750 29.200 29.650 30.100

19

ANTYRADAR Vs. CB-RADIO

Porwnujc ze sob te dwa urzdzenia, bezapelacyjnie wygrywa CB-Radio. Cena antyradarw lepszej klasy znacznie przekracza cen kompletnego zestawu CB. Cena jest pierwszym czynnikiem, na ktry zwraca si uwag. Skuteczno jak zapewniaj nam antyradary (nawet te z 360 stopniowym systemem wykrywania) nie jest tak dokadna i precyzyjna jak informacje przekazane przez innych uytkownikw drogi wyposaonych w CB. Musimy rwnie pamita, e wiele antyradarw (tych taszych) wysya faszywe sygnay podczas zbliania si np. do nadajnikw lub stacji benzynowych. Moe to spowodowa niepotrzebny stres u kierowcy. Jeli mowa o stresie, to wypada rwnie wspomnie o tym, e wszystkie antyradary nie s legalne i za ich posiadanie grozi nam bardzo wysoki mandat i moliwo przepadku mienia. Nie mona tego powiedzie o CB-Radio, na ktre nie jest ju wymagane specjalne pozwolenie! Dodatkowym atutem posiadania sprztu CB jest moliwo komunikowania si z innymi kierowcami. Antyradary nie zapewni nam towarzystwa i rozmowy podczas dugich tras. Podsumowujc: zwycizc zostao CB-Radio a antyradary mona stosowa (na wasn odpowiedzialno) jedynie jako dobrze schowany dodatek gwarantujcy nam spokojny przejazd obok sub policyjnych.

TUNING Nasze radio moemy wyposay w dodatkowe akcesoria, ktre s pewnym rodzajem tuningu, poniewa nie s seryjnie doczone ani do radia, ani do anteny. Do tych urzdze nale m.in. tzw. dopaki: czyli

wzmacniacze. Ponisze zdjcie przedstawia wzmacniacz, ktry zwiksza moc wyjciow na 70-200 W w AM/ FM i 140/ 400 w SSB. W sprzeday s dostpne rwnie mocniejsze wzmacniacze, ktre gwarantuj nawet 1200 W w AM/ FM i 2kW w SSB. Odpowiednio z wzrostem mocy, wzrastaj rozmiary i waga do: 11 kg i 200x500x110 mm.

Stosowanie wzmacniaczy w Polsce jest zabronione !!!

20

DODATKOWY OSPRZT Mikrofon stacjonarny moe mie wbudowany ukad kompresji dynamiki, echo, roger-beep'a, blokad klawisza nonej, wskanik poziomu modulacji.

Selektywne wywoywanie staje si coraz mniej popularne na czstotliwociach CB. Jest to spowodowane cigym przybywaniem nowych stacji, co uniemoliwia prawidowe funkcjonowanie selektywnego.

Miernik czstotliwoci jest urzdzeniem przydatnym gwnie do radiotelefonw bez wbudowanego miernika. Wynik pomiaru wywietlany na 6-ciu 7-io segmentowych

wywietlaczach. Modem suy do transmisji danych za pomoc CB. Wymaga zasilania 13,8 V, prdko transmisji- 1200 b/s

Radio i Prawo kontrola CB w samochodzie

Jak ju wczeniej wspominaem przy dziale z antyradarem na CB-Radio nie s wymagane ju specjalne zezwolenia! Teraz kady moe posiada CB w samochodzie, domu lub rczne gdziekolwiek bez jakichkolwiek dodatkowych kosztw. Musimy jednak pamita o tym, e radio musi by homologowane!!! Uwaga dotyczy gwnie zakupu sprztu uywanego (wieloletniego) nowe radia, zakupione w sklepach/ serwisach lub przez Internet w 99% s zgodne z obowizujcym prawem. Jeli nie jestemy pewni zawsze moemy zapyta sprzedajcego (jak rwnie skontaktowa si z nami). Podczas kontroli na drodze wielu policjantw interesuje si CB-Radiem, lecz nie zna aktualnych przepisw i za wszelk cen bd nam starali si wmwi ich racj. Jeli nasze przekonania na nic si nie zdadz i

21

pan mundurowy bdzie chcia wstawi nam mandat przysuguje nam prawo do odmowy. Mimo, e sprawa trafi do sdu grodzkiego wygrana jest po naszej stronie. Dla tych, ktrzy nie maj czasu na wycieczki po urzdach polecam wozi ze sob dokumenty, ktre otrzymalimy podczas zakupu. Potwierdzi to, e nasze radio nie jest kradzione (takie pytanie moe rwnie pa) tylko nowe, co jest jednoznaczne z tym, e wszystko posiadamy legalnie i zgodnie z prawem. Wicej n/t kontroli CB-Radio w samochodzie znajdziecie tutaj: http://cb-radio.pl/phpBB/viewtopic.php?t=9. Znajduje si tam rwnie link do Forum policyjnego, gdzie na ten sam temat dyskutuj posiadacze sprztu CB wraz z policjantami. POLECAM odwiedziny, poniewa lektura jest bardzo ciekawa.

CB za granic

Zapewne wielu kierowcw jest zainteresowane tym tematem z racji wykonywanego zawodu. Wjazd do innego pastwa z zamontowanym Radiem CB moe skoczy si nie lada problemami, poniewa w niektrych krajach do pracy na CB wymagane jest zezwolenie a nawet (jak np. w Austrii) uywanie CB-Radia jest zabronione.

Rczniak w aucie? Zdecydowanie odradzam taki pomys! Rczniak w samochodzie (bez anteny zewntrznej) gwarantuje nam bardzo may zasig kilka/kilkaset. Blaszane nadwozie samochodu w znaczny sposb tumi sygna zarwno wychodzcy jak i przychodzcy. Rczniak z kompletem akumulatorw jest o wiele droszy ni najprostsze radio np. Alan 199-a wraz z antena magnesow i wtykiem pod zapalniczk (nie musze ju chyba dodawa, e zasig bdzie o wiele wikszy). Nastpnym argumentem jest wygoda oraz posugiwanie si podczas jazdy rczniakiem - jest to bardzo niewygodne. atwiej trzyma ma "gruszk" ni duego rczniaka.

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Mam nadziej, e zawarta w poradniku wiedza pomoe w poznaniu tajnikw wiata CB-Radio. Bd mia wielk satysfakcj w momencie, gdy dziki mojej pomocy i opracowanego poradnika znalaze rozwizanie dla

swoich problemw. ycz udanych cznoci

Zdjcia umieszczone w poradniku pochodz z oglnodostpnych katalogw firm: Alan, Zetagi, Uniden