Rozbicie dzielnicowe

1102r.-śmierć Władysława Hermana; Zbigniew zajął Mazowsze, a Bolesław Krzywousty należące do ojca grody

Rywalizacja między braćmi-zajęcie dzielnic brata przez Bolesława (1106-1107); ucieczka Zbigniewa do króla niemieckiego , Henryka V

1109r.- wojna z Henrykiem V; wojna podjazdowa, obrona Głogowa i Bytomia, walka na Psim Polu

Z rozkazu Bolesława Zbigniew został oślepiony, co wywołało opór duchowieństwa i możnych przeciw władcy; Krzywousty odprawił publiczną pokutę i przekazał liczne dary na rzecz kościoła

1116r.-przyłączenie Pomorza Gdańskiego Hołd księcia Warcisława- przyłączenie Pomorza

Zachodniego 1121-1122 1123r.-wyprawa Bolesława na ziemie wieleckie,

włączenie ziem Pomorza Zaodrzańskiego

Koniec monarchii wczesnopiastowskiej; statut Krzywoustego o następstwie tronu1138r.-początek rozbicia dzielnicowego

Walki wewnętrzne Wzrost pozycji kościoła i możnych Bolesław Krzywousty-wzór rycerza

i władcy-jego czyny opisał Gall Anonim

Podział dzielnicowy wynikał z monarchii partymonialnej uznającej prawo każdego syna do tronu; Krzywousty dążył do uregulowania władzy, aby jego liczni synowie nie doprowadzili do bratobójczych wojen; podział dzielnicowy występował w innych państwach (Ruś) i wynikał z ustroju feudalnego

Zasada senioratu- tron miał przypaść najstarszemu z synów, a potem najstarszemu z książąt piastowskich

Zasada pryncypatu- podzielenie państwa na dzielnice przy zachowaniu jedności przez skupienie władzy w ręku jednego księcia zwierzchniego- princepsa , który prowadził politykę zagraniczną, mianował urzędników, był dowódcą armii

Władysław II Wygnaniec- Śląsk, ziemia lubuska, dzielnica senioralna (ziemia krakowska, ziemia sieradzka, wschodnia Wielkopolska z Gnieznem, część Kujaw, Pomorze Gdańskie i lenno Pomorze Zachodnie)

Bolesław IV kędzierzawy- Mazowsze, część Kujaw Mieszko III Stary- Wielkopolska z Poznaniem Salomea-z najmłodszymi synami i córkami –ziemia

łęczycka, Henryk-ziemia sandomierska

Władysław Wygnaniec- dążył do zjednoczenia ziem, co wywołało opór kościoła, możnych i braci „bunt juniorów ”- wygnany z Polski 1146r.

Bolesław Kędzierzawy -1157r. Wyprawa Fryderyka I Barbarossy w celu przywrócenia na tron wygnańca; Bolesław złożył hołd lenny w Krzyszkowie, pozostał na tronie

Mieszko III Stary (od 1173r.)-próba narzucenia władzy innym książętom; został usunięty z tronu

Kazimierz Sprawiedliwy (1177-1194)-złamanie zasady senioratu , na zjeździe w Łęczycy 1180r. uzyskał prawo do tronu za cenę przywilejów dla duchowieństwa i możnych: swoboda dziedziczenia dóbr, wybór biskupów przez kapituły katedralne, własne sądownictwo dla duchownych, zwolnienie opłat na rzecz państwa

Rywalizacja o tron między Mieszkiem III a Leszkiem Białym, synem Kazimierza Sprawiedliwego; mimo zwycięstwa Leszka senior nie miał władzy nad innymi dzielnicami

1227r.-zabójstwo Leszka na zjeździe w Gąsawie

Walki wewnętrzne, wyniszczenie dzielnic, upadek gospodarczy

Wzrost znaczenia duchowieństwa i możnych

Rozdrobnienie dzielnic na mniejsze Zagrożenia zewnętrzne (najazdy

Mongołów-1241r.-bitwa pod Legnicą; agresja Marchii Brandenburskiej; sprowadzenie Krzyżaków do Polski-1226r.;

utrata ziem: Lubuskiej na rzecz Brandenburgii, Chełmińskiej zajętej przez Krzyżaków; Drohiczyńskiej wcielonej do Rusi halicko-włodzimierskiej; Pomorza Zachodniego pod wpływem Danii , a później Brandenburgii; terenów nadnoteckich zajętych przez Nową Marchię Brandenburską