POLSCY NOBLIŚCI

ZapraszamyZapraszamy

Maria Skłodowska – Curie1867-1934

Henryk Sienkiewicz1846-1916

Władysław Stanisław Reymont1867-1925

Czesław Miłosz1911-2004

Lech Wałęsa1943-

Wisława Szymborska1923-2012

Maria Skłodowska - Curie (1867-1934)

Rok otrzymania nagród:1903 – z dziedziny fizyki 1911 – z dziedziny chemii

Uzasadnienie Akademii: 1903 r. - „W uznaniu ich [Marii i Piotra Curie] zasług, jakie oddali poprzez wspólne badania nad zjawiskiem promieniotwórczości odkrytym przez profesora Henri Becquerel’a”.1911 r. - „Za wydzielenie czystego radu i uzyskanie go w postaci krystalicznej”.

Życiorys

MARIA SKŁODOWSKA-CURIE urodziła się 7 listopada 1867 roku w Warszawie. Kształciła się początkowo na pensji prywatnej, a następnie w gimnazjum rządowym w Warszawie, które ukończyła w 1883 roku ze złotym medalem. W latach 1884-1891 pracowała jako nauczycielka domowa oraz uczęszczała na Kursy Naukowe w pracowniach Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie, gdzie opanowała podstawy analizy chemicznej i zetknęła się z pracą naukowo - badawczą.

W 1891 roku wyjechała do Paryża i podjęła studia na Sorbonie. W 1893 roku uzyskała licencjat nauk fizycznych, a w rok później - matematycznych. W 1895 roku poślubiła francuskiego fizyka - Piotra Curie.

W 1898 roku Maria i Piotr Curie odkryli dwa pierwiastki promieniotwórcze: polon i rad. W 1903 roku Maria Curie uzyskała doktorat nauk fizycznych oraz wraz z mężem i Henrykiem Becquerelem wyróżniona została nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki.

Po śmierci Piotra Curie w 1906 roku, Maria objęła po nim stanowisko kierownika katedry fizyki na Sorbonie. Kontynuowała także prace badawcze. Za wyodrębnienie radu w postaci metalicznej otrzymała w 1911 roku nagrodę Nobla w dziedzinie chemii.

Wielka uczona zmarła dnia 4 lipca 1934 roku we Francji na skutek choroby spowodowanej długoletnią pracą z substancjami promieniotwórczymi. Pochowana została wraz z mężem w rodzinnym grobie w Sceaux.

W kwietniu 1995 roku w wyniku decyzji Prezydenta Francji - Francois Mitterranda i za zgodą rodziny, prochy małżonków Curie przeniesione zostały do paryskiego Panteonu. Maria Skłodowska-Curie spoczęła jako pierwsza kobieta i pierwsza osoba urodzona poza Francją, uhonorowana za własne zasługi, pośród najznamienitszych Francuzów.

W rankingu zorganizowanym przez prestiżowy serwis naukowy „New Scientist” została uznana za najbardziej inspirującego i największego uczonego wśród kobiet wszech czasów. Uczona otrzymała przeważającą 25% liczbę głosów czytelników pisma i pokonała Rosalindę Franklin, angielską badaczkę, biologa, która przyczyniła się do odkrycia struktury DNA (14% głosów).

Ciekawostki

Historyczny banknot z wizerunkiem Marii Skłodowskiej-Curie o nominale 20000 zł z 1989 roku w uznaniu wyjątkowych zasług.

Kolekcja: Sławni PolacyNominał: 20 złNakład: 60.000 szt. Data emisji banknotu:25.11.2011 r. - w setnąrocznicę przyznanianagrody Nobla.

Henryk Sienkiewicz (1846-1916)

Rok otrzymania nagrody:1905 – z dziedziny literatury za całokształt twórczości

Uzasadnienie Akademii:„Za wybitne osiągnięcia w dziedzinie epiki i rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie ducha narodu.”

Życiorys

Henryk Sienkiewicz, pseudonim Litwos, urodzony 5 maja 1846 r. w Woli Okrzejskiej (Podlasie), wybitny powieściopisarz, nowelista. Jeden z najpopularniejszych pisarzy XX w. Wywodził się z zubożałej rodziny ziemiańskiej. Od 1855 r. przebywał w Warszawie, w latach 1866-1869 studiował prawo, do 1871 r. także w Szkole Głównej (Wydział Filologiczno-Historyczny) i na rosyjskim Uniwersytecie Warszawskim.

W latach 1872-1887 pracował jako reporter i felietonista w prasie warszawskiej, był współwłaścicielem dwutygodnika Niwa (1874-1878), w okresie 1882-1887 pełnił funkcję redaktora dziennika Słowo. W latach 1876-1878 jako korespondent Gazety Polskiej przebywał w Ameryce Północnej, podejmując wraz z grupą przyjaciół (m.in. z H. Modrzejewską) próbę stworzenia w Kalifornii komuny rolnej. Zamiłowany podróżnik. W roku 1886 odbył podróż do Konstantynopola, Aten i Włoch, następnie do Hiszpanii, w 1890 r. udał się na wyprawę myśliwską do Zanzibaru. Okresowo mieszkał w Zakopanem – ulubionym miejscu w Polsce.

Dla uczczenia jubileuszu pisarza ofiarowano mu w 1900 roku zakupiony ze składek społecznych majątek Oblęgorek pod Kielcami.

Po wybuchu I wojny światowej udał się do Szwajcarii, gdzie (przy współudziale A. Osuchowskiego oraz I.J. Paderewskiego) organizował w Vevey Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce.

W swojej twórczości nowelistycznej poruszał problemy społeczno-obyczajowe w duchu ideologii pozytywistycznej, np. Humoreski z teki Worszyłły (1872), Hania (1880), Szkice węglem (1880), Za chlebem (1880), Janko muzykant (1880), Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela (1880), Bartek Zwycięzca (1882), Jamioł (1882).

Podróż do Ameryki zaowocowała nowelami amerykańskimi, m.in.: Orso (1880), Latarnik (1882), Sachem (1889), Wspomnienie z Maripozy (1889). W nowelistyce uchodzi za mistrza gatunku. Niebagatelnie przyczynił się do rozwoju polskiej publicystyki, zwłaszcza felietonu (Listy z Ameryki i Listy z Afryki).

Największą sławę przyniosły pisarzowi wielkie powieści historyczne. Cykl nazwany Trylogią złożony z utworów: Ogniem i mieczem (1884), Potop (1886) i Pan Wołodyjowski (1888), obejmujących burzliwe dzieje Polski w XVII w., wojny z Tatarami, Szwedami i Turkami.

Międzynarodowym sukcesem oraz głównym argumentem dla przyznania Nagrody Nobla stała się powieść Quo vadis (1896) z czasów Nerona, ukazująca męczeństwo chrześcijan. Kolejne próby podejmowania tematyki historycznej: powieść z czasów Jana III Sobieskiego Na polu chwały (1906) i niedokończone Legiony (1913, wydanie osobne 1918) - z epoki napoleońskiej, nie powtórzyły poprzednich sukcesów.

Sienkiewicz zmarł 15 XI 1916 r. w Vevey. W 1924 r. miało miejsce uroczyste sprowadzenie prochów pisarza do Polski, a 27 X 1924 r. nastąpił ponowny pogrzeb Sienkiewicza w katedrze św. Jana w Warszawie.

Dzieła Sienkiewicza doczekały się wielu filmowych realizacji: Krwawa dola W. Palińskiego (1912), Na jasnym brzegu (1921) i Bartek Zwycięzca (1923) E. Puchalskiego. Po II wojnie światowej powstały filmy: Pan Wołodyjowski (1969), Potop (1974) oraz Ogniem i Mieczem (1999) J. Hoffmana, W pustyni i w puszczy została zekranizowana 2 razy: 1973 r. przez Władysława Ślesickiego oraz w 2001 r. przez Gavina Hood'a. Ekranizacji powieści Quo vadis dokonali: E. Guazzoni (Włochy, 1912), G. Jacoby (Włochy, 1924), M. LeRoy (USA, 1951). W 1912 r. nakręcono ponadto film dokumentalny Henryk Sienkiewicz w Oblęgorku, wyświetlony dopiero w 1916 roku.

Ciekawostki

Mało kto wie, że słowo "pocztówka" zostało wymyślone przez Sienkiewicza. Ukrywając się pod pseudonimem Maria z B. zgłosił propozycję do konkursu na nową nazwę dla karty korespondencyjnej. "Pocztówka" wygrała z "liścikiem", "listówką" i... "otwartką".Pisarz często zasłaniał się pseudonimem - już za życia bowiem doczekał się sławy. Pewnego razu na przykład zameldował się w hotelu jako... Hugo Sebastian Ostyg - fabrykant materaców. Nobla otrzymał w 1905 roku, ale jego kandydaturę przedstawiano wcześniej aż 4-krotnie - czyli od początku istnienia tej prestiżowej nagrody. Jego poważną konkurentką była Eliza Orzeszkowa.Sienkiewicz jest polskim twórcą najczęściej tłumaczonym na inne języki.

Władysław Stanisław Reymont (1867-1925)

Rok otrzymania nagrody:1924 – z dziedziny literatury za czterotomową epopeję „Chłopi”

Uzasadnienie Akademii:„Za wybitny epos narodowy, powieść „Chłopi”.

Życiorys

Władysław Stanisław Reymont, właściwie Stanisław Władysław Rejment, urodzony 7 maja 1867 r. we wsi Kobiele Wielkie pod Radomskiem, polski prozaik. Syn wiejskiego organisty, od 1880 r. w Warszawie, gdzie uczył się krawiectwa u swego szwagra i uzyskał tytuł czeladnika. Najprawdopodobniej ukończył jedynie 3 klasy Warszawskiej Szkoły Niedzielno-Rzemieślniczej.

Do 1887 r. występował w wędrownych trupach aktorskich, zaangażował się do Towarzystwa Dramatycznego w Piotrkowie (od 1891), występował także w teatrze amatorskim w Skierniewicach. W 1888 roku zatrudnił się jako robotnik kolejowy i wiódł niezwykle skromne życie. W 1890 r. przeżył katastrofę kolejową pod Warszawą, w wyniku której uzyskał wysokie

odszkodowanie pomocne w materialnej stabilizacji. W 1893 r. przeniósł się z Częstochowy do Warszawy i zajął się pracą dziennikarską i twórczością literacką.

W latach 1895-1897 wiele podróżował (m.in. odwiedził Berlin, Brukselę, Paryż i Londyn).

W okresie I wojny światowej był członkiem patriotycznych komitetów społeczno - obywatelskich. W latach 1919-1920 gościł dwukrotnie w środowiskach polonijnych w USA. Interesował się

nowościami techniczno-cywilizacyjnymi, m.in. był współtwórcą jednej z pierwszych w Polsce spółdzielni kinematograficznych.

Od 1882 r. pisywał wiersze, poświęcone głównie doli ucznia krawiectwa. Debiutował w 1892 r. jako dziennikarz w warszawskim Głosie i jako nowelista - w krakowskiej Myśli opowiadaniem

Wigilia Bożego Narodzenia. Do 1894 roku napisał serię cieszących się uznaniem opowiadań, m. in. Zawierucha, Na bruku, zarówno z życia wsi, jak i miasta, ujmując się za ludźmi gnębionymi

przez niesprawiedliwość społeczną. W latach 1895-1899 Reymont pisał swoją wielką dwutomową powieść Ziemia obiecana.

Za arcydzieło Reymonta uważana jest epicka powieść Chłopi (wydanie książkowe, w latach1904-1909 w czterech tomach: T.1 – Jesień, T.2 – Zima, T.3 – Wiosna, T.4 - Lato,), za którą otrzymał Nagrodę

Nobla. Mniejsze znaczenie mają w jego twórczości utwory pisane pod koniec życia, np. Bunt (1924). Uznanie badaczy współczesnych budzi natomiast szkic powieściowy Marzyciel (1908), napisany

pod wpływem twórczości F.M. Dostojewskiego. Reymont zmarł 5 grudnia 1925 roku w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim,

a serce wmurowano w filarze kościoła Św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu.

Jego powieści doczekały się filmowych adaptacji. Ziemia obiecana (ekranizacjaA. Hertza i Z. Gniazdowskiego – 1927 r. oraz A. Wajdy - 1975 r.). Obrazy tworzą wizję okrutnego

kapitalistycznego miasta-molocha, którego pierwowzorem była Łódź. Chłopów przeniósł na ekran Jan Rybkowski w serialu z roku 1972 i wersji kinowej rok później.

Ciekawostki

Wizerunek Władysława Reymonta został umieszczony w 1991 r. na banknocie milionowym. Długo jednak te pieniądze nie były w użyciu. 1 stycznia 1995 roku nastąpiła denominacja złotego, wprowadzononową jednostkę monetarną (PLZ), pojawiły się nowe banknoty i monety. W przeliczeniu 1 nowy złoty odpowiada 10 000 starychzłotych (czyli nasz banknot z Reymontem miał wartość nowych 100 zł).

Reymont pisał "Chłopów" dwa razy: Pierwszy raz, gdy ukończył dzieło, postanowił poprawić początek. Zirytował się – podarł i w części spaliłdzieło! Od nowa pisał je osiem lat - - a gdy zakończył scenę weselaBoryny,nad którą pracował bezprzerwy trzy dni i trzy noce – był takwycieńczony, że trzeba było wezwaćlekarza. Na pytanie, czym jest tak wyczerpany,miał odpowiedzieć: "Trzy dnitańczyłem na chłopskim weselu".Powieść pisał we Francji w Bretanii,gdzie przeniósł się po ślubie z Aurelią z Szacsznajdrów Szabłowską.

Czesław Miłosz (1911-2004)

Rok otrzymania nagrody:1980 – z dziedziny literatury za całokształt twórczości

Uzasadnienie Akademii:[Dla pisarza], „który z bezkompromisową jasnością postrzegania wyraził warunki, na jakie jest wystawiony człowiek w świecie ostrego konfliktu”.

Życiorys

Czesław Miłosz, polski poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz. Urodzony 30 czerwca 1911 r. w Szetejnach na Litwie. W 1913 r. wyjechał z rodzicami do Krasnojarska, a w latach 1914-1918 podróżował z ojcem po Rosji. Potem mieszkał w Wilnie. Debiutował jako poeta w piśmie Alma Mater Vilnensis w 1930 r. wierszami Kompozycja i Podróż. W 1931 r. współzałożył grupę literacką Żagary i współredagował pismo pod takim tytułem.

W 1931 r. odbył pierwszą podróż po Europie Zachodniej. W latach 1934-1935 był stypendystą Funduszu Kultury Narodowej w Paryżu. W 1935 r. rozpoczął pracę w wileńskiej rozgłośni Polskiego Radia, skąd po usunięciu za lewicowe poglądy przeniósł się do rozgłośni warszawskiej w 1937 r..

Od 1940 r. pracował jako woźny w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego. Brał udział w podziemnym ruchu kulturalnym, m.in. publikując zbiór Wiersze (1940 r., pod pseudonimem J. Syruć) i antologię Pieśń niepodległa (1942). Po upadku powstania warszawskiego przebywał w Goszycach i w Krakowie.

Od 1945 r. reprezentował PRL, jako dyplomata w Stanach Zjednoczonych, w 1946 r. w konsulacie generalnym w Nowym Jorku. W latach 1947-1949 był attaché kulturalnym w ambasadzie w Waszyngtonie, w 1950 r. sekretarzem ambasady w Paryżu. W 1951 r. poprosił o azyl polityczny i został emigrantem. Początkowo mieszkał w Maisons Laffitte pod Paryżem, od 1960 roku w Stanach Zjednoczonych. W 1960 został wykładowcą, a następnie profesorem na Wydziale Literatur i Języków Słowiańskich Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. W latach 1981-1982 był profesorem Uniwersytetu Harvarda. Do 1989 r. wydawał swoje książki na emigracji i w Polsce w drugim obiegu.

W 1989 wrócił do Polski. Mieszkał w Krakowie. Zmarł 14 sierpnia 2004 r. w Krakowie i został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce.

Otrzymał wiele prestiżowych nagród, np. nagrodę PEN Clubu (1974 r., za przekłady polskiej poezji na j. angielski), Nagrodę Guggenheima (1976 r.), Międzynarodową Nagrodę Literacka im. Neustadta (1977 r.), a także Nagrodę Nike '98. Nagrodę Nobla otrzymał za całokształt twórczości. W 2000 roku z okazji jubileuszu dziewięćdziesiątych urodzin Uniwersytet Jagielloński wyróżnił go srebrnym

medalem 600-lecia odnowienia Akademii Krakowskiej.

Przez wiele lat publikowanie wierszy Miłosza było w PRL zakazane, a jego książki zaczęły się ukazywać w kraju na nowo od 1980 roku. W swojej poezji łączył różne tradycje literackie i kulturowe.

Ciekawostki

Utwory Czesława Miłosza zostały przetłumaczone na 42 języki,

Jego pseudonimy i kryptonimy to Adrian Zieliński, B, B. Kuska, Jan M. Nowak, Jan Syruc,Ks. Jan Robak, Primas Aron,

Pewnego dnia jako pracownik Polskiego Radia poszedł do mieszkania Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego upomnieć się o zaległy tekst. Gałczyński przyjął go nago, leżał na tapczanie i czytał Horacego. W liście do radia napisał po tej wizycie uszczypliwie: "Był u mnie urzędnik Miłosz”,

Czesław Miłosz był utorem pierwszego scenariusza Pianisty według książki Władysława Szpilmana, którego poeta znał osobiście - pracowali razem przed wojną w Polskim Radiu; Polański nakręcił film po 50 latach według innego scenariusza,

Zyskał miano Sprawiedliwego wśród Narodów Świata,

Otrzymał tytuły honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego i KUL-u,

Posiadał obywatelstwo litewskie.

Lech Wałęsa (1943- )

Rok otrzymania nagrody:1983 – laureat Pokojowej Nagrody Nobla

Uzasadnienie Akademii:„Lider związku zawodowego Solidarność”.

Życiorys

Lech Wałęsa (urodzony 29 września 1943 r. w Popowie, woj. kujawsko-pomorskie), działacz związkowy, polityk, przywódca opozycji demokratycznej w PRL w latach 80-tych., z zawodu elektryk, absolwent Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Lipnie. W latach 1961-1963 i 1965-1967 pracował jako elektrotechnik w Państwowych Ośrodkach Maszynowych w Łochocinie, następnie w Leniach, a od 1967 r. jako elektryk w Stoczni Gdańskiej.

W grudniu 1970 r. został członkiem stoczniowego Komitetu Strajkowego, zwolniony za krytykę działalności związków zawodowych w kwietniu 1976 r. W latach 1976-1978 pracował w Zakładach

Remontowo-Budowlanych, a następnie w gdańskim Elektromontażu (1979 r.). W 1978 r. współtworzył Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża.

W styczniu 1980 r. zorganizował w zakładach Elektromontażu Komisję Robotniczą, w sierpniu 1980 r. stanął na czele strajku w Stoczni Gdańskiej. Następnie został przewodniczącym Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (MKS), w którego imieniu podpisał tzw. porozumienia sierpniowe z komisją rządową. W latach 1980-1981 przewodniczył Międzyzakładowemu Komitetowi Założycielskiemu i Krajowej Komisji Porozumiewawczej NiezależnegoSamorządnego Związku Zawodowego "Solidarność".

Na I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ "Solidarność" (5 września-7 października 1981) został wybrany na przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność".

W latach 1980-1981 pracował w Stoczni Gdańskiej. Od 13 grudnia 1981 r. do 11 listopada 1982 r. był internowany w Arłamowie. Po zwolnieniu powrócił do pracy w Stoczni i kontynuował konspiracyjną działalność związkową.

W 1986 r. utworzył Tymczasową Radę NSZZ "Solidarność", od 1987 r. kierował Krajową Komisją Wykonawczą NSZZ "Solidarność". W maju i sierpniu 1988 r. inspirował strajki robotnicze w Stoczni Gdańskiej. W grudniu 1988 r. powołał Komitet Obywatelski przy przewodniczącym NSZZ "Solidarność". Od 1988 r. koordynował oraz osobiście brał udział w negocjacjach z władzami komunistycznymi, zakończonych porozumieniami Okrągłego Stołu.

Od grudnia 1990 r. do grudnia 1995 r. był prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej. Wspierał przebudowę gospodarczą i ustrojową Polski (zwolennik systemu prezydencko-parlamentarnego). W 1995 r. przegrał w kolejnych wyborach prezydenckich z postkomunistycznym kandydatem A. Kwaśniewskim.

W 1983 r. został uhonorowany pokojową Nagrodą Nobla. Oficer francuskiej Legii Honorowej. Doktor honoris causa kilkunastu uniwersytetów, m.in. Uniwersytetu Columbia (1981), Uniwersytetu

Katolickiego w Leuven (1982), Uniwersytetu Harvarda (1983), Uniwersytetu Gdańskiego (1990).

Ciekawostki

Specyficzne powiedzenia Lecha Wałęsy:

Jestem za, a nawet przeciw.

Odpowiem wymijająco wprost.

Zdrowie wasze w gardła nasze!

Nie chcem, ale muszem!

Dodatnie i ujemne plusy.

Moja ilość trochę psuje moją jakość.

Nie można mieć pretensji do Słońca, że kręci się wokół Ziemi.

To pan w niedzielę wszedł tu jak do obory i ani be, ani me, ani kukuryku.

Tonący brzytwy, chwyta się byle czego!

Zdobył Tytuł Człowieka Roku 1981 r. przyznany przez magazyn Time.

Pojawił się w następujących w teledyskach:

1988 r. - "Man In The Mirror" Michael Jackson;

1991 r. - "Wind of Change" zespołu Scorpions.

Z rąk Królowej Brytyjskiej Elżbiety II otrzymał szlachectwo brytyjskie, a w 1993 roku otrzymał szlachectwo Królestwa Szwecji i prawo do posługiwania się herbem własnym.

Nie mógł osobiście odebrać Nagrody Nobla w 1983 roku, ponieważ ówczesne władze odmówiły przyznania mu paszportu. Nobla odebrała żona Wałęsy - Danuta.

Wisława Szymborska (1923-2012)

Rok otrzymania nagrody:1996 – w dziedzinie literatury

Uzasadnienie Akademii:„Za poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości”

Życiorys

Wisława Szymborska (ur. 2 lipca 1923 na Prowencie, obecnie Kórnik), jedna z najwybitniejszych współczesnych poetek, krytyk literacki, felietonistka, tłumaczka barokowej poezji francuskiej, laureatka Nagrody Nobla w 1996 r. Od 1931 r. mieszkała w Krakowie. Podczas okupacji pracowała jako urzędniczka kolejowa.

Debiutowała w 1945 r. wierszem Szukam słowa opublikowanym w dodatku do Dziennika Polskiego pt. Walka . Od 1947 r. do 1948 r. była sekretarzem redakcji dwutygodnika Świetlica Krakowska. W latach 1953-1976 pracowała w redakcji Życia Literackiego, gdzie przez wiele lat kierowała działem poezji i prowadziła pocztę literacką oraz od 1968 r. publikowała felietony z cyklu Lektury

nadobowiązkowe. W 1976 r. po wydarzeniach radomskich odeszła z redakcji Życia Literackiego. Publikowała m.in.

w czasopismach Odra, Twórczość, Współczesność, The Literary Review. Współpracowała z opozycją demokratyczną. W latach 1981-1983 należała do zespołu redakcyjnego krakowskiego

miesięcznika Pismo wydawanego w drugim obiegu . W latach 80. współpracowała z podziemnym czasopismem Arka oraz z paryską Kulturą. W 1988 r. współzakładała Stowarzyszenie Pisarzy Polskich.

Od 1996 r. była członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. Twórczość Szymborskiej cechuje precyzja i oszczędność słowa, język potoczny, posługiwanie się ironią i paradoksem, treści filozoficzne.

Wybrana twórczość: zbiory wierszy Dlatego żyjemy (1952), Pytania zadawane sobie (1954), Wołanie do Yeti (1957), Sól (1962), Sto pociech (1967), Wszelki wypadek (1972), Wielka liczba (1976), Ludzie na moście (1986), Koniec i początek (1993), Chwila (2002), Rymowanki dla dużych dzieci (2003),Dwukropek (2005), zbiory felietonów Lektury nadobowiązkowe (kolejne cykle 1973, 1992), Poczta literacka, czyli jak zostać (lub nie zostać) pisarzem (2000), Nowe lektury nadobowiązkowe (2002).

Jest m.in. laureatką Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1960), nagród Polskiego PEN Clubu (1980, 1996), Nagrody Goethego (1991), Nagrody Herdera (1995). W 2001 r. otrzymała dyplom honorowego

członka Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury.

Ciekawostki

Radosław Łukasiewicz, absolwent grafiki na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu wygrał międzynarodowy konkurs na projekt czcionki inspirowanej dziełami literackimi Wisławy Szymborskiej. Zdaniem jurorów jego czcionka najlepiej oddaje ducha poezji Noblistki.

Wisława Szymborska uwielbiała boksera, Andrzeja Gołotę. Podobno, zarywała noce, aby tylko obejrzeć w telewizji swojego idola, walczącego na ringu. Kiedy jej ulubieniec przegrywał walkę, przyjaciele polskiej Noblistki dzwonili do niej, aby przekazać wyrazy współczucia. Martwili się, jak przyjęła porażkę boksera. Wisława Szymborska otrzymała wiele portretów Andrzeja Gołoty, a w jej pokoju znajdowała się jego podobizna.

W jednym z wywiadów (Przegląd, wywiad Jacka Nizinkiewicza), sekretarz Wisławy Szymborskiej, Michał Rusinek wyznał, że Noblistka uwielbiała skrzydełka z KFC. Poetka czasami prosiła go, aby przywiózł jej ten przysmak do domu.

Wisława Szymborska była nałogową palaczką. Na wielu fotografiach możemy ją zobaczyć z papierosem w dłoni. Pierwszy papieros dnia - już rano, zaraz po obudzeniu. Palenie było jej niezbędne do tworzenia kolejnych dzieł.

Wielkim fanem Wisławy Szymborskiej jest Woody Allen. Znany reżyser powiedział, że "Wisława Szymborska jest w stanie uchwycić najbardziej wzruszające momenty i smutek życia. A jednocześnie pozostać optymistką."

Dlaczego Zespół Szkół im. Noblistów Polskich ? Opinie uczniów...

Uważam, że Zespół Szkół Zawodowych w Kurzętniku powinien przyjąć imię Noblistów Polskich, ponieważ będzie to ogromny znak szacunku i uznania za osiągnięcia naszych rodaków. Bo my uczniowie jako Polacy nigdy nie powinniśmy zapomnieć o takich osobach jak: Wisława Szymborska, Czesław Miłosz, Henryk Sienkiewicz, Maria Skłodowska-Curie, Władysław Reymont i Lech Wałęsa. To oni dzięki wielkiej pracy wzbogacili, „ozdobili” naszą ojczyznę.

Wybór polskich noblistów na patronów naszej szkoły jest słuszny, ponieważ każdy z nich rozsławił imię Polski w świecie. Pośród nich znajdowali się literaci, naukowcy oraz ludzie zajmujący się polityką. Wszyscy razem i każdy z osobna wnieśli olbrzymi wkład do światowego dziedzictwa kulturowego.

Wszyscy oni otrzymali nagrody Nobla w XX w. Był to szczególny czas dla Polski, Maria Skłodowska-Curie i Henryk Sienkiewicz- pierwsi Polacy uhonorowani tym zaszczytnym wyróżnieniem- przypomnieli światu o istnieniu polskiego narodu zniewolonego przez sąsiednie mocarstwa i ponad sto lat pozbawionego państwowości.

Dlaczego Zespół Szkół im. Noblistów Polskich ? Opinie uczniów...

Szwedzka Akademia doceniła uniwersalny charakter ich dorobku.

Po II wojnie światowej, Polska zmieniła się w kraj totalitarny. Brak wolności słowa motywował naszych wielkich rodaków do pracy na rzecz kraju i narodu, nawet za cenę narażania się na represje ze strony władz za głoszenie poglądów sprzecznych z obowiązującym ustrojem.

Przywódca Solidarności, z zawodu elektryk, późniejszy prezydent Polski, Lech Wałęsa, przyczynił się do wprowadzenia w kraju demokracji, dając przykład innym europejskim narodom dążącym do wolności.

Są doskonałym przykładem, dla współczesnej polskiej młodzieży, gdyż realizowali swoje marzenia wbrew niesprzyjającym okolicznościom. Dążyli do rozwoju i samodoskonalenia. To ludzie mający odwagę myśleć w sposób odkrywczy, prekursorski.

Nie ma lepszych wzorców dla młodzieży niż tych kilku wielkich Polaków, których osiągnięcia docenił cały świat.

Cel nadania imienia i sztandaru szkole

Zespół Szkół Zawodowych w Kurzętniku to placówka, która jest kontynuatorką Zespołu Szkół Zawodowych w Nowym Mieście Lubawskim. Po otrzymaniu nowego budynku dydaktycznego w Kurzętniku prężnie się rozwija – potroiła się liczba uczniów, wprowadzono kształcenie w nowych zawodach. Poprzez nadanie imienia, szkoła pragnie:

Uzyskać indywidualną rozpoznawalność wyróżniającą ją spośród innych szkół,

Promować noblistów polskich jako bohatera zbiorowego, ich postawy życiowe i dokonania,

Wskazywać uczniom autorytety i wzory do naśladowania,

Wejść do rodziny szkół o tym samym imieniu, co może prowadzić do nawiązania wzajemnych kontaktów,

Opierać swoje działania wychowawcze na wartościach potwierdzonych życiem i działalnością noblistów polskich,

Cel nadania imienia i sztandaru szkole

Pozyskać do współpracy instytucje i osoby związane z noblistami polskimi,

Wzbogacać swój ceremoniał szkolny,

Wzbogacać zainteresowania uczniów nowymi dziedzinami nauki, techniki, literatur oraz wolności światopoglądowej,

Rozbudzać patriotyzm,

Motywować do podejmowania zadań i twórczego ich rozwiązywania.

Nobliści związani z Polską

Warunkiem umieszczenia na liście jest spełnienie co najmniej jednego z poniższych kryteriów:

Osoba urodziła się na ziemiach polskich[1].

Osoba wychowywała się na ziemiach polskich[1].

Osoba posiada lub posiadała polskie obywatelstwo.

Osoba miała rodziców, dziadków lub pradziadków narodowości polskiej.

Lista posegregowana jest chronologicznie, określana przez datę zdobycia Nagrody Nobla. Przy

każdym nazwisku wspomniano naturę związku noblisty z Polską.

Rok Imię i nazwisko Dziedzina Związki z Polską

1907Albert Abraham

Michelsonfizyka

Urodził się 19 grudnia 1852 r. w Strzelnie na Kujawach w rodzinie żydowskiego kupca. W 1855 roku wraz z rodzicami wyjechał do USA.

1908 Paul Ehrlich medycynaUrodzony 15 marca 1854 r. w Strzelinie na Dolnym Śląsku (obecnie Polska).

1920 Walther Nernst chemiaUrodzony 25 czerwca 1864 r. w Wąbrzeźnie (zabór pruski). Mieszkał i pracował w Niemczech, uważał się za Niemca i mówił wyłącznie po niemiecku.

1927 Henri Bergson literaturaPisarz francuski urodzony 18 października 1859 r. w Paryżu w pochodzącej z Polski rodzinie żydowskiej.

1935 Irene Joliot-Curie chemiaCórka Marii Skłodowskiej-Curie, mówiła trochę po polsku, ale całe życie spędziła we Francji i uważała się za Francuzkę.

1944 Isidor Isaac Rabi fizykaNaukowiec amerykański, urodzony 29 lipca 1898 r. w żydowskiej rodzinie w Rymanowie koło Krosna.Gdy miał rok, jego rodzina wyemigrowała do USA.

Rok Imię i nazwisko Dziedzina Związki z Polską

1950 Tadeusz Reichsteinfizjologia

lub medycyna

Urodzony 20 lipca 1897 r. w żydowskiej rodzinie we Włocławku. W dzieciństwie mieszkał też w Kijowie i w Jenie.

1961 Robert Hofstadter fizyka Syn polskich Żydów, którzy wyemigrowali do USA.

1977 Andrew Schally medycyna

Amerykański endokrynolog urodzony 30 listopada 1926 r. jako Andrzej Wiktor Schally w polskiej rodzinie w Wilnie. Syn Kazimierza Schally, generała Wojska Polskiego, szefa Gabinetu Wojskowego Prezydenta Mościckiego.

1978 Menachem Beginnagroda

pokojowa

Urodzony 16 sierpnia 1913 r. jako Mieczysław Biegun w Brześciu Litewskim na terenie zaboru rosyjskiego, które po I wojnie światowej znalazły się w granicach II Rzeczypospolitej. Ukończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Był żołnierzem w armii gen. Andersa, którą opuścił w Palestynie.

1978 Piotr Kapica fizykaUrodzony 9 lipca 1894 r. w Kronsztadzie, dziadek ze strony matki był Polakiem.

Rok Imię i nazwisko Dziedzina Związki z Polską

1978Isaac Bashevis

Singerliteratura

Urodzony 21 listopada 1902 r. w Leoncinie pod Warszawą w rodzinie żydowskiej. Pisał w języku jidysz i po angielsku.

1981 Roald Hoffmann chemia

Amerykański chemik urodzony 18 lipca 1937 r. w rodzinie żydowskiej w Złoczowie w województwie tarnopolskim, które wówczas znajdowało się w granicach II Rzeczypospolitej (obecnie Ukraina Zachodnia).

1992 Georges Charpak fizykaFrancuski fizyk urodzony 1 sierpnia 1924 r. jako Jerzy Charpak w rodzinie żydowskiej w Dąbrowicy koło Równego na Polesiu, wówczas w granicach II Rzeczypospolitej.

1994 Szimon Peresnagroda

pokojowa

Polityk izraelski urodzony 2 sierpnia 1923 r. jako Szymon Perski w Wiszniewie w województwie nowogródzkim, wówczas w granicach II Rzeczypospolitej (obecnie Białoruś).

1995 Józef Rotblatnagroda

pokojowa

Brytyjski fizyk i radiobiolog. Urodził się w 1908 r. w Warszawie w rodzinie żydowskiej. W 1932 zdobył tytuł magistra na Wolnej Wszechnicy Polskiej, a w 1938 obronił doktorat w dziedzinie fizyki na Uniwersytecie Warszawskim.

Rok Imię i nazwisko Dziedzina Związki z Polską

2000 Eric Kandel medycynaJego rodzice pochodzili z Galicji. Ojciec urodził się w Olesku koło Lwowa a matka w Kołomyi.

2003John Maxwell

Coetzeeliteratura

Pisarz południowoafrykański urodzony 9 lutego 1940 w Kapsztadzie. Jego pradziadek ze strony matki Baltazar Dubiel był Polakiem, pochodził ze wsi Czarnylas, w województwie wielkopolskim (powiat ostrowski).

2004 Aaron Ciechanover chemiaUrodzony w Hajfie izraelski biolog. Jego rodzice wyjechali z Polski do Izraela w latach dwudziestych na fali syjonizmu.

2004 Frank Wilczek fizyka

Fizyk amerykański urodzony w Nowym Jorku. Jego dziadkowie ze strony ojca pochodzili z Polski. Babcia Franciszka Żybura, do 1921 mieszkała w Babicach w powiecie przemyskim, a dziadek pochodził z okolic Warszawy.

Rok Imię i nazwisko Dziedzina Związki z Polską

2007 Leonid Hurwicz ekonomia

Urodzony 21 sierpnia 1917 w Moskwie. Pochodził z rodziny polskich Żydów, która ewakuowana z Królestwa Polskiego w czasie I wojny światowej schroniła się na krótko w Moskwie. Na początku 1919 wraz z rodziną powrócił do Warszawy, gdzie spędził dzieciństwo i młodość. W 1938 ukończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim. W 1940 przeniósł się na stałe do USA.

2009 Jack W. Szostakmedycyna

lub fizjologia

Pradziadek Szostaka wyemigrował z Polski do Stanów Zjednoczonych na przełomie XIX i XX w.

2012 Brian Kobilka chemia Pochodzi z rodziny polskich emigrantów.

2012 Robert Lefkowitz chemia Jest wnukiem polskich Żydów, którzy wyemigrowali do USA.

Tabela z Wikipedii: http://pl.wikipedia.org

Dziękujemy za uwagę