Polityka Społeczna jakiej potrzebujemy

Dr Jacek Zaucha

Uniwersytet Gdański

WYZWANIA

1. Starzenie się społeczeństwa,

2. Rosnąca sfera ubóstwa

3. Niski poziom integracji osób niepełnosprawnych

WYZWANIA-STARZENIE SIĘ

Od 1988 do 2002 roku (NSP) w Polsce:

• Udział dzieci i młodzieży spadł o6%,

• O ok. 10% spadła liczba małżeństw z dziećmi

• Udział ludności w tzw. niemobilnym wieku produkcyjnym wzrósł o 5 %

• Relacja pomiędzy ludnością zarobkującą i utrzymująca się ze świadczeń społecznych pogorszyła się z 8:2 do 6:2

32% pełnoletnich obywateli Polski to emeryci

WYZWANIA- UBÓSTWO• Wzrost liczby gospodarstw domowych w których następuje kumulacja

ubóstwa dochodowego ubóstwa warunków życia i ubóstwa subiektywnego (co setne gospodarstwo w 1997r i co sześćdziesiąte w 2001).

• Wyznaczniki ubóstwa:

brak wykształcenia, (87% osób poniżej minimum egzystencji z gosp. domowych gdzie głowa rodziny nie ukończyła szkoły średniej)

miejsce zamieszkania,

wielodzietność (37% rodzin wielodzietnych w sferze ubóstwa skrajnego),

bezrobocie (23% osób z rodzin dotkniętych bezrobociem poniżej minimum egzystencji a tylko 8% osób z pozostałych rodzin)

WYZWANIA-NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ

• Wzrost liczby niepełnosprawnych od 1988 do 2002 o 50% do 5,5 mln;

• Dwukrotny wzrost liczby osób z niepełnosprawnością znaczną;

• 60% niepełnosprawnych przekroczyło wiek emerytalny;

• 84% niepełnosprawnych utrzymuje się z rent emerytur i zasiłków;

• 60% niepełnosprawnych posiada wykształcenie podstawowe;

• Stopa zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym tylko 19% (b niska w skali europejskiej).

FILOZOFIA POLITYKI SPOŁECZNEJ

• Człowiek (rozbudzanie ambicji, upodmiotowienie)

• Profilaktyka (zapobiegać zamiast leczyć)

• Podejście zintegrowane

• Rosnące znaczenie makroekonomii

FILOZOFIA- CZŁOWIEK i INTEGRACJA

Przywracać „normalną” strukturę jakości życia (casus wędki), Podopieczny to część naszego kapitału społecznego trzeba go

uwikłać w grę społeczną zamiast bilateralnego stosunku opiekun-podopieczny;

Podmiotowość podopiecznego vs omnipotencja opiekuna (tylko 20% z nas na starość chciałoby mieszkać z rodziną a 57% chciałaby mieszkać we własnym mieszkaniu korzystając ze wsparcia rodziny;

Pole do działania dla NGOsów (vide zęby niepełnosprawnych); Przełamywanie ugruntowanej bierności społecznej – „leczyć

zdrowych„ (17% z nas nie zna osoby niepełnosprawnej, a aż 43% ma takie osoby wśród swoich przyjaciół).

Odsetki respondentów wskazujących w kolejnych latach poszczególne wartości jako najważniejsze warunki udanego, szczęśliwego życia

Źródło danych: lata 1991/1992 - Czapiński, 1998; rok 2000 -.Diagnoza społeczna 2000 (komputerowy zbiór danych).

166774383438

28

70

USA

FILOZOFIA- CZŁOWIEK I INTEGRACJA

Przyszłością jest model w którym sektor społeczny i publiczny wzajemnie się wspierają w realizacji zadań socjalnych, model w którym sektor społeczny tworzy zorganizowany i oddolny nacisk na władze publiczne;

Skuteczna polityka społeczna musi stawać się polityką spójności społecznej łączącej orientacje na równość szans z orientacją na społeczną integrację (przełamywanie wykluczenia społecznego).

FILOZOFIA- CZŁOWIEK i INTEGRACJA

Integracja społeczna –

działanie wspólnotowe oparte na zasadach dialogu, wzajemności i równorzędności, których celem jest dążenie do społeczeństwa opartego na demokratycznym współuczestnictwie, rządach prawa i poszanowaniu różnorodności kulturowej, w którym obowiązują i są realizowane podstawowe prawa człowieka i obywatela oraz skutecznie umożliwia się grupom i jednostkom realizację ich celów życiowych. Integracja ta nie zmniejsza wolnościowych wartości jednostek.

FILOZOFIA- PROFILAKTYKA

Monitoring zagrożeń społecznych pozwalający na detekcję osób zagrożonych utratą „normalnej struktury jakości życia,

Oddziaływanie na system wartości, tworzenie bodźców pozytywnych zachęcających do zachowań „prospołecznych” – praca pozytywistyczna.

FILOZOFIA- MAKROEKONOMIA

• Wzrost gospodarczy i spadek bezrobocia w długim okresie to istotne i skuteczne lekarstwa na problemy społeczne;

• Przywracanie wiary w przedsiębiorczość i własne siły oraz nagradzanie sukcesów na tym polu (niskie podatki, niski poziom redystrybucji PKB);

• Edukacja społeczna – nie podcinać gałęzi na której się siedzi.

FILOZOFIA- MAKROEKONOMIA

12 spośród 16 szesnastu dużych miast europejskich, w których stopa bezrobocia przekroczyła 20% leży w Polsce;

Najwyższa stopa bezrobocia w latach 99-01 wśród 258 miast europejskich powyżej 50 tys. Mieszkańców w UE występowało w Suwałkach (25,6%), Nowym Sączu (25,2%)i Gorzowie (24,3);

W latach 90-tych kraje, w których wydatki publiczne nie przekraczały 25% rozwijały się w tempie 6,6%, kraje w których te wydatki wynosiły 25-30% PKB w tempie 4,7%, kraje o przedziale wydatków 30-40% w tempie 3,8% a jeśli wydatki te przekraczały 60% to tempo to spadało do 1,6%;

W USA na 100 dorosłych mieszkańców przypada 10 firm zakładanych od podstaw w Polsce tylko 1,5;

AGENDA 22Ma na celu wdrażanie Standardowych Zasad ONZ poprzez sporządzanie planów polityki wobec osób niepełnosprawnych.

Rząd, rada powiatu, gminy, przedsiębiorstwa, organizacje itd. mają za zadanie: • zakładanie współpracy z organizacjami osób niepełnosprawnych jako równymi partnerami;

• analizowanie wraz z organizacjami osób niepełnosprawnych własnych działań w celu zbadania przestrzegania Zasad Standardowych;

• tworzenie wraz z organizacjami osób niepełnosprawnych spisu potrzeb osób niepełnosprawnych;

• zmniejszanie przepaści pomiędzy obecnymi zasobami a potrzebami osób niepełnosprawnych w odrębnym planie polityki wobec osób niepełnosprawnych,

• określenie w planie sposobu uwzględniania aspektów dotyczących osób niepełnosprawnych we wszystkich podejmowanych w przyszłości decyzjach;

• określenie w planie, jak rozwijać się będzie w przyszłości współpraca z organizacjami osób niepełnosprawnych;

• okresowe, regularne ocenianie oraz rewizja a planu polityki wobec osób niepełnosprawnych.

Dziękuje za uwagę !