polacy - społeczeństwo informatyczne

Kolegium Nauczycielskiew Bielsku-Białej

Polacy – Społeczeństwo Informatyczne

Autorzy: Klaudia Brudny

Piotr Szlagor

1

Spis treściWstęp....................................................................................................................................................31. Wzór Ankiety....................................................................................................................................42. Tabele zbiorcze.................................................................................................................................53. Podsumowanie badań.......................................................................................................................8

3.1. Wiek..........................................................................................................................................83.2. Płeć............................................................................................................................................83.3. Wykształcenie...........................................................................................................................93.4. Miejsce zamieszkania...............................................................................................................93.5. Wysokość dochodu w miesiącu na jedną osobę w gospodarstwie domowym.......................103.6. Liczba osób w gospodarstwie domowym...............................................................................103.7. Liczba komputerów w gospodarstwie domowym..................................................................113.8. Najczęściej korzystam z komputera........................................................................................113.9. Czy potrafił(a)by Pan(i) znaleźć w Internecie szczegółowe informacje?...............................123.10. Do czego według Pana/Pani ludzie powinni używać komputerów?....................................123.11. Czy wyobraża sobie Pan(i) życie bez komputerów?............................................................13

4. Wykresy porównawcze...................................................................................................................144.1. Dochód a liczba komputerów w gospodarstwie domowym...................................................144.2. Wiek a życie bez komputerów................................................................................................154.3. Wykształcenie a miejsce, w którym respondenci najczęściej korzystają z komputera...........164.4. Wykształcenie a umiejętność znajdowania informacji w Internecie......................................174.5. Płeć a brak umiejętności wyszukiwania informacji w Internecie...........................................18

5. Wykresy porównawcze wyników z lat 2002 i 2010.......................................................................195.1. Dochody na przestrzeni lat.....................................................................................................195.2. Liczba komputerów w gospodarstwach domowych...............................................................205.3. Umiejętność wyszukiwania szczegółowych informacji w Internecie...................................215.4. Wyobrażanie sobie życia bez komputerów.............................................................................22

6. Zakończenie – wnioski ogólne.......................................................................................................23

2

WstępW kwietniu 2010 roku przeprowadzono badania statystyczne pt. „Polacy – społeczeństwo

informatyczne”, w których wzięło udział stu respondentów – dorosłych Polaków. Inspiracją badań

była praca autorstwa Katarzyny Tomasiak i Przemysława Szlagora sprzed ośmiu lat o takiej samej

tematyce.

Badania z 2010 roku miały na celu przedstawić obecny stopień zinformatyzowania dorosłych

Polaków, ich kompetencji informatycznych oraz umiejętności, które nabyli przez czas obcowania

z komputerami. Dodatkowym celem było zestawienie wyników badań z 2002 i 2010 roku.

Anonimowa ankieta została przeprowadzona drogą papierową (w Miejskim Zakładzie

Wodociągów i Kanalizacji w Kętach) oraz drogą elektroniczną (poprzez e-mail, komunikator

Gadu-Gadu i serwis Facebook). Losowość przebadanych elektronicznie polegała na wytypowaniu

któregoś z domowników do udzielenia odpowiedzi na pytania z ankiety. Formularz zawierał 11

pytań, które zarówno w 2002 i 2010 roku były takie same.

Z zestawienia wyników badań z 2002 i 2010 roku autorzy prac zaobserwowali ciekawe

i ważne informacje dotyczące obecności komputerów w życiu codziennym.

3

1. Wzór AnkietyPOLACY – SPOŁECZEŃSTWO INFORMATYCZNE

Ankieta przeprowadzana przez studentów Kolegium Nauczycielskiego w Bielsku-Białej w ramach zajęć ze statystyki matematycznej.Prosimy o rzetelne jej wypełnienie wstawiając znak „x” przy wybranej odpowiedzi. W każdym pytaniu, za wyjątkiem pytania dziesiątego (gdzie istnieje możliwość wielokrotnego wyboru) należy zaznaczyć jedną odpowiedź.

1. Wiek□ 18-35 □ 36-50 □ 50 i więcej2. Płeć□ Kobieta □ Mężczyzna3. Wykształcenie□ Podstawowe □ Zawodowe □ Średnie □ Wyższe4. Miejsce zamieszkania

□ Wieś□ Miasto do 20 000 mieszkańców□ Miasto powyżej 20 000 mieszkańców

5. Wysokość dochodu w miesiącu na jedną osobę w gospodarstwie domowym□ Mniej niż 300 zł □ 301-500 zł □501-700zł □ Powyżej 700zł6. Ilość osób w gospodarstwie domowym□ 1-3 □ 4-6 □ 7 i więcej7. Ilość komputerów w gospodarstwie domowym□ Brak □ 1 □ 2 □ 3 i więcej8. Najczęściej korzystam z komputera

□ w domu□ w pracy/szkole□ w kafejce internetowej□ nie korzystam z komputera□ inne …................................

9. Czy potrafił(a)by Pan(i) znaleźć w internecie szczegółowe informacje (np. dotyczące hodowli owczarków niemieckich)?

□ tak□ nie□ nie wiem

10. Do czego według Pana/Pani ludzie powinni używać komputerów? (możliwość wielokrotnego wyboru)

□ do pracy/nauki□ do rozrywki□ do …..................................

11. Czy wyobraża sobie Pan(i) życie bez komputerów?□ tak□ nie

DZIĘKUJEMY ZA POŚWIĘCONY CZAS!

4

2. Tabele zbiorczeIlość przeprowadzonych ankiet: 100.

1. Wiek

Odpowiedzi do wyboru Ilość odpowiedzi

Od 18 do 35 lat 46

Od 36 do 50 lat 32

Powyżej 50 lat 22

Suma 100

Ilość pominięć lub błędnie wypełnionych 0

2. Płeć


Kobieta 51

Mężczyzna 48

Suma 99


3. Wykształcenie


Podstawowe 4

Zawodowe 21

Średnie 40

Wyższe 33

Suma 98


4. Miejsce zamieszkania


Wieś 43

Miasto do 20 000 mieszkańców 27

Miasto powyżej 20 000 mieszkańców 28

Suma 98


5

5. Wysokość dochodu w miesiącu na jedną osobę w gospodarstwie domowym


Do 300 zł 5

Od 301 do 500 zł 12

Od 501 do 700 zł 26

Powyżej 701 zł 56

Suma 99


6. Liczba osób w gospodarstwie domowym


Od 1 do 3 47

Od 4 do 6 47

7 i więcej 6

Suma 100


7. Liczba komputerów w gospodarstwie domowym


Brak 4

1 46

2 34

3 i więcej 15

Suma 99


8. Najczęściej korzystam z komputera


W domu 62

W pracy/szkole 21

W kafejce internetowej 0

Nie korzystam 11

Inne 1

Suma 95


6

9. Czy potrafił(a)by Pan(i) znaleźć w Internecie szczegółowe informacje (np. dotyczące hodowli owczarków niemieckich)?


Tak 80

Nie 15

Nie wiem 5

Suma 100


10. Do czego według Pana/Pani ludzie powinni używać komputerów (możliwość wielokrotnego wyboru)?


Do pracy/nauki 89

Do rozrywki 60

Inne 23

11. Czy wyobraża sobie Pan(i) życie bez komputerów?


Tak 51

Nie 48

Suma 99


7

3. Podsumowanie badań

3.1. Wiek

46% ankietowanych zadeklarowało wiek mieszczący się w przedziale od 18 do 35 lat.

Natomiast blisko 1/4 respondentów była powyżej 50. roku życia.

3.2. Płeć

Wyniki zależności pomiędzy płciami zostały przedstawione na powyższym diagramie.

W ankiecie wzięło udział 52% kobiet i 48% mężczyzn. Wynika z tego, że w próbce przeważyły

kobiety i było ich o 4% więcej niż mężczyzn.

8

46%

32%

22%

Od 18 do 35 latOd 36 do 50 lat50 i więcej lat

0% 20% 40% 60% 80% 100%

52% 48% MężczyźniKobiety

3.3. Wykształcenie

Kolejne pytanie dotyczyło wykształcenia ankietowanych. Najwięcej osób spośród

przebadanych, bo aż 40, zakreśliło odpowiedź odpowiadającą średniemu wykształceniu. Tylko 4%

respondentów posiadało wykształcenie podstawowe. Około 1/3 badanych zaznaczyło odpowiedź –

wykształcenie wyższe.

3.4. Miejsce zamieszkania

Powyższy diagram kołowy przedstawia odpowiedzi ankietowanych dotyczące ich miejsca

zamieszkania. Najwięcej przebadanych osób (43) zadeklarowało, że mieszka na wsi. Liczba

ankietowanych, która wskazała zamieszkanie w dużych i małych ośrodkach miejskich była prawie

taka sama i wyniosła około 30.

9

0

10

20

30

40

4%

21%

41%

34%

PodstawoweZawodoweŚrednieWyższe

43

27

28

WieśMiasto do 20 000 mieszkańcówMiasto powyżej 20 000 mieszkańców

3.5. Wysokość dochodu w miesiącu na jedną osobę w gospodarstwie domowym

Z diagramu wynika, że liczba wskazań każdego następnego przedziału jest przeszło dwa razy

większa niż poprzedniego. Wśród naszych ankietowanych tylko 5% zadeklarowało, że zarabia

mniej niż 300 zł w miesiącu na jedną osobę w gospodarstwie domowym. Z kolei, ponad połowa

respondentów wskazała, że w ciągu miesiąca ich dochód przekracza 700 zł. W przedziale

od 301 do 700 zł mieści się 38% przebadanych osób.

3.6. Liczba osób w gospodarstwie domowym

Zaledwie 6% ankietowanych mieszka w gospodarstwie liczącym co najmniej siedmiu

domowników. Pozostałe dwa warianty wybierano z taką samą częstością (47%). Wynika z tego,

że 94% przebadanych zadeklarowało, że liczebność ich rodziny nie przekracza sześciu lokatorów.

10

0

10

20

30

40

50

60

5%

12%

26%

57%

Mniej niż 300 złOd 301 do 500 złOd 501 do 700 złPowyżej 700 zł

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

6%

47%

47%

7 i więcejOd 4 do 6Od 1 do 3

3.7. Liczba komputerów w gospodarstwie domowym

Z wyżej przedstawionego diagramu wynika, że niespełna połowa respondentów posiada

co najmniej dwa komputery. Tylko 4 przebadane osoby zadeklarowały, że nie mają komputera

w swoim gospodarstwie domowym. Świadczy to o tym, że komputer na dobre zagościł w domach

ankietowanych.

3.8. Najczęściej korzystam z komputera

Powyższy diagram przedstawia odpowiedzi ankietowanych dotyczące miejsc, w których

najczęściej korzystają z komputera. Przeważająca większość respondentów (prawie 2/3)

zadeklarowała, że najczęściej korzysta z komputera w domu. Żadna z przebadanych osób nie

wskazała, że najczęściej używa komputera w kafejce internetowej. Tylko 12% ankietowanych

udzieliło odpowiedzi, że w ogóle nie korzysta z komputera. W ostatniej możliwości, gdzie

respondenci mogli podać własny wariant odpowiedzi, pojawiła się opcja „u znajomych”.

11

4

46

34

15

BrakJedenDwaTrzy i więcej

0

10

20

30

40

50

60

7065%

22%

0%

12%

1%

W domuW pracy/szkoleW kafejce internetowejNie korzystamInne

3.9. Czy potrafił(a)by Pan(i) znaleźć w Internecie szczegółowe informacje?

Przeważająca większość ankietowanych (aż 4/5) zadeklarowała, że potrafi znaleźć

w Internecie szczegółowe informacje np. dotyczące hodowli owczarków niemieckich. Przeciwnego

zdania było raptem 15% przebadanych osób. Pozostała część respondentów nie potrafiła się

określić.

3.10. Do czego według Pana/Pani ludzie powinni używać komputerów?

W tym pytaniu można było wybrać więcej niż jeden wariant odpowiedzi. Aż 89 osób

stwierdziło, że komputer powinien być wykorzystywany głównie do pracy lub nauki. Z badań

wynika również, że jest on nadal kojarzony jako narzędzie rozrywki. Blisko 1/4 respondentów

zaproponowała inne zastosowanie komputerów. Znalazły się tam odpowiedzi takie, jak: usługi

bankowe, komunikacja społeczna, podejmowanie decyzji w oparciu o symulacje (np. wybieranie

abonamentu komórkowego), wyszukiwanie ważnych informacji.

12

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

23

60

89

InneDo rozrywkiDo pracy/nauki

80%

15%5%

TakNieNie wiem

3.11. Czy wyobraża sobie Pan(i) życie bez komputerów?

Celem tego pytania było uzyskanie informacji na temat niezbędności komputerów w życiu

respondentów. Częstości odpowiedzi ankietowanych na to pytanie rozłożyły się prawie

równomiernie. Liczba osób, która wyobraża sobie życie bez komputerów była o 4% większa niż

liczba osób niewyobrażających sobie tego faktu.

13

52%48% Tak

Nie

4. Wykresy porównawcze

4.1. Dochód a liczba komputerów w gospodarstwie domowym

Zadziwiającym okazał się fakt, że w gospodarstwach, w których dochód nie przekraczał

300 zł, więcej respondentów zadeklarowało posiadanie dwóch lub więcej komputerów niż ich brak

(nikt nie odpowiedział, że w swoim domu ma jeden komputer). Warto jednak wspomnieć,

że ze względu na stosunkowo małą liczbę osób deklarujących dochód mniejszy niż 300 zł (5 osób),

wyniki w tym przedziale mogą być niereprezentatywne.

W każdym z pozostałych przedziałów liczba ankietowanych posiadających komputer

przekroczyła 4% wszystkich odpowiedzi. Co ciekawe, odpowiedzi dotyczące posiadania dwóch

komputerów występowały w każdym zakresie dochodów z podobną częstością (średnio 35,5%).

Z wykresu można również odczytać, że liczba komputerów w gospodarstwie domowym jest

istotnie zależna od wysokości dochodu.

14

Mniej niż 300 zł Od 301 do 500 zł Od 501 do 700 zł Powyżej 700 zł

0

10

20

30

40

50

60

Trzy i więcejDwaJedenBrak

4.2. Wiek a życie bez komputerów

Wykres przedstawia zależność pomiędzy wiekiem ankietowanych a tym, czy wyobrażają

sobie życie bez komputerów. Jedyną grupą, w której więcej osób uważało komputer za niezbędne

narzędzie, byli respondenci w wieku od 18 do 35 lat. Wbrew stereotypom, grupa osób powyżej 50.

roku życia nie wskazała z największą częstością odpowiedzi twierdzącej. Ludzie w średnim wieku

najczęściej odpowiadali, że wyobrażają sobie życie bez komputera (o 10% więcej niż osoby

powyżej 50 lat i aż o 39% więcej niż ludzie w wieku od 18 do 35 lat).

Z przedstawionych na wykresie danych wynika, że dorośli do 35. roku życia znacznie różnią

się od starszych pokoleń pod względem postrzegania niezbędności komputerów w życiu

codziennym.

15

Od 18 do 35 lat

Od 36 do 50 lat

Powyżej 50 lat

0% 20% 40% 60% 80% 100%

33%

72%

62%

67%

28%

38%

NieTak

4.3. Wykształcenie a miejsce, w którym respondenci najczęściej korzystają z komputera

Na powyższym wykresie zestawiono wykształcenie przebadanych osób z tym, czy i gdzie

korzystają z komputera. Wszyscy respondenci z podstawowym wykształceniem zadeklarowali, że

korzystają z komputera w domu. Jednak ze względu na małą ilość ankietowanych, deklarujących

posiadanie wykształcenia podstawowego (4 osoby), wyniki te mogą być nieadekwatne do

rzeczywistości.

Najwięcej osób, które w ogóle nie korzystają z komputera, bo aż 40%, znalazło się w grupie

ludzi z wykształceniem zawodowym. Tylko o 15% więcej ankietowanych zadeklarowało, że

najczęściej korzysta z komputera w domu.

Z danych przedstawionych na wykresie można odczytać, że wraz ze wzrostem wykształcenia

zwiększa się ilość czasu poświęconego na użytkowanie komputera w pracy lub w szkole. Osoby

z wykształceniem wyższym deklarują z podobną częstością, że najczęściej używają komputera

w domu oraz w pracy lub w szkole.

16

Podstawowe Zawodowe Średnie Wyższe

0

10

20

30

40

InneNie korzystamW kafejce internetowejW pracy/szkoleW domu

4.4. Wykształcenie a umiejętność znajdowania informacji w Internecie

Zaskakującym wnioskiem z powyższego diagramu jest to, że każda osoba z wykształceniem

podstawowym potrafiłaby znaleźć szczegółowe informacje na dany temat w Internecie. Podobnie

jednak do diagramu „Wykształcenie a miejsce, w którym respondenci najczęściej korzystają

z komputera”, ze względu na niewielką częstość deklarowania przez badanych posiadania

wykształcenia podstawowego, te wyniki mogą być niereprezentatywne.

Jedyną grupą, w której przeważyli ankietowani deklarujący brak umiejętności wyszukiwania

informacji w Internecie, byli ludzie z wykształceniem zawodowym. Takich osób było o 10% więcej

niż potrafiących owe informacje uzyskać.

Ludźmi ze stosunkowo małymi problemami z wyszukiwaniem informacji, były (oprócz

wcześniej wspomnianych respondentów z wykształceniem podstawowym) osoby z wykształceniem

wyższym.

17

Podstawowe

Zawodowe

Średnie

Wyższe

0 10 20 30 40

Nie wiemNieTak

4.5. Płeć a brak umiejętności wyszukiwania informacji w Internecie

15% badanych zadeklarowało, że nie potrafi znaleźć szczegółowych informacji w Internecie

na dany temat. Zaskakujący jest fakt, że to mężczyźni mają większe problemy z wyszukiwaniem

informacji przy użyciu komputera. Stosunek mężczyzn do kobiet, nie potrafiących znaleźć

informacji w Internecie, wyniósł w przybliżeniu 7:3.

18

71%

29%

MężczyźniKobiety

5. Wykresy porównawcze wyników z lat 2002 i 2010W tej części pracy badawczej zostały porównane wyniki badań z 2002 i 2010 roku. Ankiety

w obu wymienionych latach zawierały identyczne pytania. W 2002 roku problemem kompetencji

informatycznych polskiego społeczeństwa zajęli się Katarzyna Tomasiak i Przemysław Szlagor.

5.1. Dochody na przestrzeni lat

Na podstawie powyższego diagramu można stwierdzić, że dochody w przeciągu ostatnich

ośmiu lat wzrosły. Aktualnie znacznie mniej respondentów deklaruje dochody nieprzekraczające

500 zł na osobę w gospodarstwie domowym. Obecnie większość polskiego społeczeństwa (57%)

zarabia powyżej 700 zł na osobę, podczas gdy w 2002 roku miesięczne dochody na tym pułapie

otrzymywało zaledwie 34% dorosłych osób. Co ciekawe, w obu badaniach wariant

„Od 501 do 700 zł” był wybierany przez ankietowanych z taką samą częstością.

W 2002 roku różnica pomiędzy osobami zarabiającymi więcej niż 700 zł i ludźmi

o dochodach mniejszych niż 300 zł wyniosła 18%. Analogiczna wartość w roku 2010 sięgała 52%

(była prawie trzy razy większa).

19

Mniej niż 300 zł Od 301 do 500 zł Od 501 do 700 zł Powyżej 700 zł

0

10

20

30

40

50

60

20022010

5.2. Liczba komputerów w gospodarstwach domowych

W ciągu ostatnich ośmiu lat prawie sześciokrotnie zmalała liczba gospodarstw

niewyposażonych w komputery. Interesującym jest fakt, iż liczba domostw posiadających jeden

komputer również zmalała (o 19%). Znacznie wzrosła natomiast liczba respondentów

posiadających co najmniej dwa komputery (w 2002 roku było to 12%, a w 2010 aż 49%).

Porównując oba roczniki, można zauważyć, że w 2002 roku dominowały gospodarstwa z jednym

komputerem, a w 2010 roku liczba gospodarstw z jednym i z dwoma komputerami jest do siebie

zbliżona.

Na podstawie powyższych wniosków można stwierdzić, że komputer stał urządzeniem

wszechobecnym i ogólnodostępnym w polskich domach.

20

2002

2010

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

23%

4%

65%

46%

8%

34%

4%

15%

Trzy i więcejDwaJedenBrak

5.3. Umiejętność wyszukiwania szczegółowych informacji w Internecie

Na podstawie analizy powyższego diagramu można stwierdzić, że w ciągu ostatnich ośmiu lat

znacząco wzrosła umiejętność wyszukiwania informacji w Internecie przez dorosłych Polaków.

Obecnie aż o 30% więcej respondentów niż w roku 2002 deklaruje posiadanie tej umiejętności.

Przez ten czas ponad dwuipółkrotnie zmalała liczba osób nie potrafiących efektywnie przeszukiwać

Internetu.

Na podstawie diagramu można stwierdzić, że dorośli Polacy obecnie częściej wykorzystują

komputer do wyszukiwania informacji w Internecie niż robili to w roku 2002.

21

2002 2010

0%

20%

40%

60%

80%

100%

50%

80%

38%

15%12% 5%

Nie wiemNieTak

5.4. Wyobrażanie sobie życia bez komputerów

Wyniki powyższych diagramów kołowych są zaskakujące. Otóż obecnie więcej osób

wyobraża sobie życie bez komputerów niż miało to miejsce w 2002 roku. 8 lat temu liczba osób

traktujących komputery jako niezbędne narzędzia była prawie o 10% większa niż w roku 2010.

Tę zmianę można by przypisać zapewne upowszechnieniu się komputerów wśród polskiego

społeczeństwa (zobacz punkt 5.2), co spowodowało zmianę sposobu percepcji tego urządzenia

przez dorosłych Polaków. Wszechobecność komputerów sprawiła, że dla ankietowanych

te urządzenia stały się „przezroczyste” jak inne gremialne (np. pralka czy lodówka).

22

41%

59%

2002

52%48%

2010

TakNie

6. Zakończenie – wnioski ogólneKomputer nie jest już „nowinką techniczną”, lecz stał się powszechnym i ogólnodostępnym

narzędziem wspomagającym naukę i ułatwiającym pracę. Nie tylko dostępność do komputera

uległa zmianie (zaledwie 4% ankietowanych zadeklarowało jego brak), ale i mentalność dorosłych

Polaków. Urządzenie to zagościło na dobre w polskich domach, a jego wykorzystanie do pracy czy

nauki - według respondentów - nie budzi wątpliwości.

Zjawisko upowszechnienia się komputera być może jest spowodowane polepszeniem się

płac, skąd bezpośrednio wynikać może, że więcej rodzin stać (w sensie materialnym) na jego

posiadanie.

Jeszcze kilka lat temu komputer uważało się za nowatorskie urządzenie - dziś stanowi

nierozłączną część podstawowego wyposażenia RTV większości polskich domów.

Podobnie jak osiem lat temu (2002) wraz ze wzrostem wieku ankietowanych, maleje, może

nie tyle zainteresowanie, co poczucie niezbędności tegoż narzędzia. A służy ono nadal nie tylko do

pracy i nauki, ale również do rozrywki, jak i komunikacji międzyludzkiej.

Z pozoru oczywiste zastosowanie komputera nie budzi zdziwienia wśród Polaków, którzy

dorastali w czasach jego wprowadzania do szkół. Jednak i ci, będący tego pozbawieni, również

zauważają atuty elektronicznej maszyny. Być może nie do końca rozumiejąc różnicę między

komputerem a Internetem, utożsamiając oba te dobrodziejstwa nowoczesnej technologii, która -

wydaje się - zdominowała polską mentalność.

23

polacy - społeczeństwo informatyczne

Education