pogodne dzieci

„„POGODNE DZIECI”POGODNE DZIECI”program rozwijania inteligencji emocjonalnej u dzieci w wieku 6 – 13 lat

Warunkiem przewodzenia innym jest zwierzchnictwo nad sobą.

Szkoła Pro Futuro

1. Założenia programua) Inteligencja Emocjonalnab) kompetencje IEc) kontekst społeczny

2. Opis programua) odbiorcab) czas trwaniac) zagadnieniad) forma zajęć

3. Działania dodatkowe4. Efekty programów rozwijania IE5. Koszty6. Zespół


Spis treści

Założenia programuInteligencja Emocjonalna

• Inteligencja Emocjonalna obejmuje umiejętność właściwej percepcji, oceny i wyrażania emocji, oraz dostępu do uczuć w momentach, gdy mogą wspomóc myślenie, a także umiejętność regulowania emocji tak, by wspomagać rozwój emocjonalny i intelektualny (Mayer, Salovey 1999)

• Umiejętność percepcji, rozumienia i zarządzania emocjami swoimi i innych osób.



Inteligencja Emocjonalnakompetencje

Program „Pogodne Dzieci” koncentruje się na czterech podstawowych zdolnościach wymienianych przez większość naukowców (m.in. Saloveya i Mayera, Bar-On’a i Golemana) zajmujących się problemem inteligencji emocjonalnej. Są to:

• Samoświadomość

• Samoregulacja

• Empatia

• Umiejętności społeczne


Inteligencja Emocjonalna 1/4samoświadomość

• Samoświadomość – wiedza o swoich stanach wewnętrznych, preferencjach, możliwościach i ocenach intuicyjnych, czyli świadomość emocjonalna, poprawna samoocena, poczucie własnej wartości, świadomość swoich możliwości i umiejętności. Innymi słowy - umiejętność zauważania i nazywania własnego stanu emocjonalnego.

Jeśli człowiek zdaje sobie sprawę z uczuć towarzyszących mu w danej chwili, łatwiej jest mu podjąć odpowiednie działanie, oraz dostrzega różne możliwości zachowania się. Osoby, które nie wiedzą co czują, są skazane na chaotyczne działania, będące odpowiedzią na duże pobudzenie emocjonalne o niewiadomych cechach. Dążą do szybkiego wyładowania obecnych w nich emocji, co ani im, ani otoczeniu nie przynosi żadnych korzyści, a przeciwnie może nawet być destrukcyjne. Wysoka samoświadomość ułatwia kontakty z otoczeniem – jeśli potrafimy nazwać i określić własne emocje, lepiej rozumiemy otoczenie i sami jesteśmy przez nie lepiej rozumiani.


Inteligencja Emocjonalna 2/4samoregulacja

• Samoregulacja – panowanie nad swoimi stanami wewnętrznymi, impulsami i możliwościami, regulowanie nastrojów i podejmowanych działań. Samoregulacja pozwala człowiekowi w swoich reakcjach uniezależnić się od wewnętrznych tendencji, automatyzmów. Jej istotą jest zjawisko nakładania się procesów wyższego rzędu na procesy rzędu niższego.

Osobom, które nie są w stanie panować nad swoimi nastrojami, trudno jest

osiągać zamierzone cele, zdane są na przypadkowe porywy emocjonalne, nawet jeśli są świadome ich źródeł. W skład samoregulacji wchodzi również samokontrola rozumiana tu jako podejmowanie działań zgodnych z przyjętymi normami, które mają wspierać rozwój zarówno jednostki, jak i otoczenia. Nieodpowiednia samokontrola związana jest często z tym, że jednostka koncentruje się na kontrolowaniu emocji, nie zaś czynników, które są źródłem

niechcianych zachowań, czy emocji.


Inteligencja Emocjonalna 3/4empatia

• Empatia – rozumienie emocji, uczuć i potrzeb innych osób. Rozwija się wraz ze wzrostem samoświadomości. Niezbędna jest do tego umiejętność słuchania innych, dekodowania wyrazu twarzy, wyczulenie na sygnały emocjonalne wysyłane przez innych, rozumienie sytuacji społecznych i zachowań innych ludzi, wrażliwość na obce nam problemy, zrozumienie odmiennego punktu widzenia.

Problemy z empatią mogą się objawiać niewiedzą kiedy zakończyć wizytę, albo rozmowę telefoniczną, koncentracją rozmowy tylko na sobie, nadmiernym wypytywaniem o intymne sprawy itp.. Zaburzenia w tym zakresie nazywane są dyssemią czyli niezdolnością rozumienia przekazów niewerbalnych. Problem taki polegać może na słabym wyczuciu przestrzeni osobistej, co objawia się w ten sposób, że osoba podczas rozmowy stoi zbyt blisko rozmówcy, albo rozkłada swoje rzeczy na terytorium należącym do kogoś innego. Osoby, które nie potrafią odczytywać, ani wyrażać emocji, czują się stale sfrustrowane. W istocie rzeczy nie rozumieją, co się dzieje. Popełniając błędy w wysyłanych przez siebie komunikatach emocjonalnych, spotykają się z dziwnymi reakcjami innych, np.. odtrącenia. W przypadku dzieci występują tu często również kłopoty w nauce.


Inteligencja Emocjonalna 4/4umiejętności społeczne

• Umiejętności społeczne – umiejętności komunikacji, porozumiewania się z innym ludźmi, tworzenia więzi, współpracy i współdziałania, umiejętności zespołowe, rozwiązywanie konfliktów. Przejawiają się w realizowaniu założonych/ preferowanych celów interpersonalnych w sposób stosowny do kontekstu i satysfakcjonujący dla partnerów interakcji. Ważną cechą umiejętności społecznych jest ich intencjonalność, czyli ukierunkowanie na cel.

Umiejętności te decydują o możliwościach wykorzystania tkwiącego w człowieku potencjału, o szansach skorzystania z najlepszych możliwości, jakie oferuje nam świat. Opierają się na zdolności skutecznego reagowania na emocje innych ludzi. Osoby posiadające te umiejętności potrafią świadomie wpływać na nastroje innych, skutecznie ich przekonywać, z łatwością wprowadzają zmiany, łagodzą i rozwiązują konflikty. Niezbędna do tego wydaje się budująca porozumienie empatia, a nawet umiejętność przewidywania reakcji osób, do których się zwracamy.


Założenia programu 1/2kontekst społeczny

1. Wyzwania demokracji – zwiększanie autonomii jednostki

ilości wyzwań i trudności, wzrost poczucia zagubienia, samotności;

– rosnąca rywalizacjaduże różnice materialne, bezrobocie, coraz mniej zachowań nastawionych na współpracę.

2. Efekty postępu- izolacja i dezintegracja więzi międzyludzkich

mniej czasu spędzanego z innymi ludźmi, mniej doświadczeń emocjonalnych (dobrych i „złych”), pseudowiedza telewizyjna, bierność, większa kontrola i ochrona dzieci (zamiast naturalnego rozwoju – trening i nauka);

- 10% ogólnej populacji świata ma poważne trudności związane z codziennymi sytuacjami społecznymi i relacjami interpersonalnymi (Argyle, 1994);

- znaczące deficyty w umiejętnościach komunikacyjnych obserwuje się nawet u połowy populacji (Spitzberg i Cupach, 2002).

3. Wzrost brutalności przestępstw- podejmowanie ryzykownych zachowań (nałogi, wandalizm, przestępczość, przemoc)

jest ściśle związane z deficytem umiejętności społecznych.


Założenia programu 2/2kształcenie Inteligencji Emocjonalnej

• Wiedza szkolna jako kompetencja progowa – niezbędna, by funkcjonować w jakiejś dziedzinie, ale nie zapewniająca w niej sukcesu.

• Możliwość rozwijania Inteligencji Emocjonalnej niezależnie od wieku.

• Nauczyciel jako drugie (po rodzicach) źródło wiedzy o emocjach i relacjach międzyludzkich.

Opis programu – odbiorca

• program „Pogodne Dzieci” za zadanie ma kształtować i rozwijać inteligencję emocjonalną u dzieci w wieku 6-13 lat;

• przeznaczony jest dla wszystkich dzieci, a nie jedynie tych, które mają konkretne trudności;

• dodatkowo program zawiera elementy przeznaczone dla rodziców (opcjonalnie również nauczycieli), zwiększające efektywność pracy z dziećmi.


Opis programu – czas trwania

• przygotowany jest w cyklach rocznych, dla klas I-VI szkoły podstawowej. Na jeden roczny cykl składają się cotygodniowe godzinne spotkania w grupach do 10 dzieci, prowadzone przez dwóch trenerów (w większości zajęć przez kobietę i mężczyznę)

• zakłada ciągłość i uczestnictwo w rozwoju dzieci. Umiejętności są ćwiczone na kolejnych spotkaniach, a warunkiem trwałych zmian jest przebycie pełnego cyklu spotkań (jednego semestru szkolnego). Udział w jednym cyklu nie jest warunkiem udziału w cyklu w kolejnym semestrze, choć jest rekomendowany.




Opis programu - zagadnienia

w każdym semestrze program składa się z takich samych bloków tematycznych:

– samoświadomość (postrzeganie siebie i swoich uczuć, rozpoznawanie emocji i uczuć, poczucie własnej wartości)

– samokontrola (kierowanie swoimi uczuciami i działaniami, motywacja)

– empatia (rozpoznawanie emocji i uczuć innych osób, akceptowanie odmienności)

– umiejętności społeczne (uczestnictwo w grupie, komunikacja emocji i uczuć, doświadczenia przeżywane w kontaktach z ludźmi, rozwiązywanie problemów – określanie różnic zdań, akceptowanie różnic, poszukiwanie rozwiązań);

skoncentrowanych w każdej z klas na problemach typowych dla grupywiekowej dzieci (np. wstydliwość, sprawiedliwość, badanie granic, agresywność, przywództwo itp.).


Opis programu – forma zajęć

• forma zajęć to przede wszystkim zabawy interakcyjne, praca z dramą, rysunkiem, muzyką, bajką, kamerą;

• typowe zajęcia składają się z ćwiczenia wprowadzającego, ćwiczeń tematycznych i ćwiczenia zamykającego;

• przykładowe ćwiczenia tematyczne:

- „Czy widziałeś wściekłego Tomka?” – dzieci demonstrują, jak zachowują się ich koledzy/koleżanki, kiedy są zdenerwowani.- „Rzeźba” – dzieci ustawiają się w rzeźbę odzwierciedlającą ich relacje w grupie.- „Obrazek radości” – dzieci w parach malują na przemian obrazek, który wyraża ich pozytywne uczucia.- „Niewidomy” – dzieci grają role niewidomych i ich opiekunów. - „Sekrety smutku” – dzieci odgrywają bajkę o potworze, który nie przyznaje się do swojego smutku.


Opis programu – uwagi końcowe

• zachęca dzieci do własnych poszukiwań i samodzielnego myślenia, zamiast nauczania „co należy, a czego nie wolno robić”;

• nie zachęca do zachowań konkurencyjnych. W toku programu nie ma ocen, dzieci lepszych lub gorszych. Zamiast tego dzieci zachęcane są do współpracy i wzajemnej pomocy;

• program modyfikowany jest w trakcie cyklu, uwzględniając specyficzne problemy i możliwości konkretnych dzieci.


Działania dodatkowe

• zajęcia z dziećmi są poprzedzone spotkaniem z rodzicami. W trakcie spotkania podawane są informacje dotyczące programu oraz przekazywane ewentualne instrukcje i oczekiwania dotyczące współpracy.

• w ramach cyklu przewidziane są spotkania z rodzicami, informujące o postępach i trudnościach w pracy z dziećmi, jak również pogłębiające ich wiedzę na temat inteligencji emocjonalnej i jej rozwijania

• możliwe są indywidualne spotkania z rodzicami

• możliwe są szkolenia dla nauczycieli, rozwijające ich umiejętności i wiedze z zakresu inteligencji emocjonalnej



Efekty programów dotyczących rozwijania inteligencji emocjonalnej 1/2

- wyższa motywacja i osiągnięcia- większa odpowiedzialność- wyższa kreatywność- lepsze relacje z innymi ludźmi (z rodziną, rówieśnikami)- lepsze wyniki w nauce- lepsze rozumienie konsekwencji swoich zachowań- większy sukces życiowy- mniejsza agresja, mniej przemocy- mniej zachowań autodestrukcyjnych- mniejsza przestępczość- mniejsze spożycie narkotyków

(za: „Inteligencja emocjonalna” D. Goleman)


Efekty programówdotyczących rozwijania inteligencji emocjonalnej 2/2

• Ocenia się, że blisko dwie trzecie kompetencji związanych z ponadprzeciętnym wykonaniem pracy to umiejętności emocjonalno-społeczne, w tym np. umiejętności komunikacyjne i empatia, umiejętności negocjacji, pracy w zespole oraz wywierania wpływu społecznego itp.. Wysokie kompetencje społeczne są szczególnie istotne dla menadżerów oraz przedsiębiorców (Cherniss, 2000; Dickson i Hargie, 2004). Ponadto wysokie umiejętności społeczne (komunikacyjne) są związane ze wskaźnikami osiągnięć edukacyjnych/ akademickich, a także są predyktorami efektywnego funkcjonowania w sytuacji rozmowy kwalifikacyjnej, skuteczności w pracy oraz sukcesu w niej (osiągniętego statusu zawodowego) (Spitzberg i Cupach, 2002). Wśród osób o wysokim IQ, ci, którzy osiągnęli wybitne rezultaty zawodowe i powodzenie w życiu, to jednostki charakteryzujące się ponadto wysoką potrzebą osiągnięć oraz stałością emocjonalną i przystosowaniem społecznym (a więc cechami i kompetencjami, które składają się na inteligencję społeczną i emocjonalną oraz umiejętnościami interpersonalnymi) (Strelau, 2002).

• Umiejętności społeczne są niezbędne do tworzenia i utrzymywania satysfakcjonujących (bliskich) relacji interpersonalnych; zaś trening umiejętności społecznych w sposób znaczący przyczynia się do zwiększenia satysfakcji i trwałości związków małżeńskich (Spitzberg i Cupach, 2002).

• Wysokie umiejętności społeczne wiążą się z wyższymi wskaźnikami przystosowania do „zmian życiowych” oraz niższymi wskaźnikami depresji, lęku i poczucia samotności (Spitzberg i Cupach, 2002).

Koszty

• ustalane są indywidualnie, w zależności od ilości grup i uczestników

• średnia cena godziny lekcyjnej zajęć – 40-60 zł/dziecko


młodychszkoła liderów Warunkiem przewodzenia innym jest zwierzchnictwo nad sobą.

• Dr Luiza Wawrzyńska-Furman (ur. 1978), religiolog - pedagog, doświadczenie w pracy z dziećmi w wieku szkolnym - edukacja dzieci poprzez muzykę, prowadzi zajęcia z wielokulturowości na UKSW . Ma dziecięcy program radiowy „Małe wielkie sprawy”. Współpracuje z PAN, Uniwersytetem Warszawskim i TVN Religia. Odbyła szkolenia m.in.: z nowoczesnych metod edukowania, psychologii zorientowanej na proces i rozwijania inteligencji emocjonalnej. Prowadzi chór dziecięcy, gra na gitarze i flecie. Ma niezwykły kontakt z dziećmi.

• Kontakt: tel. 0 – 602 644 515, email: [email protected]

PROWADZĄCY

mailto:[email protected]

DZIĘKUJEMY


młodychszkoła liderów

pogodne dzieci

Education