podstawy informatyki - ogłoszeniamichal/pdfy/wyklad12.pdf · podstawy informatyki michał...

Podstawy InformatykiPodstawy Informatyki

Michał PazdanowskiMichał Pazdanowski

3 marca 20103 marca 2010 Michał PazdanowskiMichał Pazdanowski 22

Praca z komputeremPraca z komputerem

Oprogramowanie:Oprogramowanie:–– freewarefreeware -- darmowedarmowe–– sharewareshareware -- tanietanie–– commercialcommercial -- kosztownekosztowne

komputerkomputer

system operacyjnysystem operacyjny

aplikacjaaplikacja

użytkownikużytkownik

hardwarehardware

softwaresoftware


Praca z komputeremPraca z komputeremUruchomienie komputera:Uruchomienie komputera:

włączenie zasilaniawłączenie zasilaniaPOST (POST (PPowerower OOn n SSelfelf TTest) est) -- z części ROMz części ROMew. konfiguracja parametrów sprzętowychew. konfiguracja parametrów sprzętowychuruchomienie pozostałych części systemuuruchomienie pozostałych części systemu(wybór konfiguracji (wybór konfiguracji -- sterowniki)sterowniki)uruchomienie sterowników urządzeńuruchomienie sterowników urządzeńzgłoszenie gotowości do pracyzgłoszenie gotowości do pracy


System OperacyjnySystem OperacyjnyPodstawowe oprogramowanie nadzorujące Podstawowe oprogramowanie nadzorujące pracę wszystkich komponentów komputera:pracę wszystkich komponentów komputera:obsługa dialogu z użytkownikiem,obsługa dialogu z użytkownikiem,nadzorowanie wymiany informacji między nadzorowanie wymiany informacji między elementami systemu,elementami systemu,organizacja zapisu na nośnikach,organizacja zapisu na nośnikach,zarządzanie Pamięcią Operacyjną,zarządzanie Pamięcią Operacyjną,umożliwienie uruchamiania innych programów,umożliwienie uruchamiania innych programów,wykrywanie i sygnalizacja błędów.wykrywanie i sygnalizacja błędów.


System OperacyjnySystem OperacyjnyWielu użytkowników komputera:Wielu użytkowników komputera:zdalny lub współbieżny dostęp do zasobów,zdalny lub współbieżny dostęp do zasobów,ograniczenie niepożądanych interakcji,ograniczenie niepożądanych interakcji,ochrona zasobów systemu przed:ochrona zasobów systemu przed:

–– niepowołanym dostępem,niepowołanym dostępem,–– szkodliwym oprogramowaniem,szkodliwym oprogramowaniem,–– beztroską użytkowników,beztroską użytkowników,

ograniczenia w wykorzystaniu przestrzeni ograniczenia w wykorzystaniu przestrzeni roboczej (roboczej (quotaquota, priorytety),, priorytety),


System OperacyjnySystem Operacyjny

DOS (DOS (DDisk isk OOperatingperating SSystem)ystem)Windows (3.1, 95, 98, 2000, NT, Me, XP)Windows (3.1, 95, 98, 2000, NT, Me, XP)UNIX:UNIX:–– XENIXXENIX–– AUIXAUIX–– LINUXLINUX


System OperacyjnySystem Operacyjny

Tryb pracy:Tryb pracy:wsadowy:wsadowy:–– dla specjalistówdla specjalistów–– trudny w obsłudzetrudny w obsłudze

interaktywny:interaktywny:–– przeciętny użytkownikprzeciętny użytkownik–– intuicyjna obsługaintuicyjna obsługa


DOS, WindowsDOS, Windowspodstawowa jednostka informacji podstawowa jednostka informacji -- plik:plik:–– dane z doświadczeń,dane z doświadczeń,–– kod programu w wersji źródłowej,kod programu w wersji źródłowej,–– program w wersji wykonywalnej,program w wersji wykonywalnej,–– zdjęcie, film, nagranie dźwiękowe,zdjęcie, film, nagranie dźwiękowe,

zapisane na dysku:zapisane na dysku:–– AA, , BB -- napędy dysków elastycznych,napędy dysków elastycznych,–– CC, , DD -- napędy dysków twardych,napędy dysków twardych,–– EE, , FF -- CDCD--ROM, dyski sieciowe.ROM, dyski sieciowe.


DOS, WindowsDOS, Windowsurządzenia:urządzenia:–– fizyczne (dysk twardy, CD fizyczne (dysk twardy, CD

ROM, DVD ROM),ROM, DVD ROM),–– logiczne (partycje dysku logiczne (partycje dysku

twardego),twardego),każde urządzenie logiczne każde urządzenie logiczne ma odrębną strukturę ma odrębną strukturę katalogów,katalogów,drzewo katalogów:drzewo katalogów:–– katalog główny,katalog główny,–– katalogi niższych poziomów,katalogi niższych poziomów,


DOS, WindowsDOS, Windowsurządzenia fizyczneurządzenia fizyczne urządzenia logiczneurządzenia logiczne


DOS, WindowsDOS, WindowsOrganizacja zapisu plików Organizacja zapisu plików -- drzewo katalogówdrzewo katalogów

C:C:

WindowsWindows LangLang DbaseDbase GamesGames

SystemSystem WinWin MsappsMsapps F19F19 RaceRace ChessChess

urządzenieurządzenie

ścieżka dostępuścieżka dostępu

plikplik

plikplik

adres:adres:absolutnyabsolutnywzględnywzględny

**

Pełna nazwa:Pełna nazwa:c:c:\\WindowsWindows\\SystemSystem\\Test.datTest.dat

....\\MsappsMsapps\\System.bakSystem.bak


Ścieżki dostępuŚcieżki dostępu.... -- katalog nadrzędnykatalog nadrzędny ....\\alaala..txttxt.. -- katalog bieżącykatalog bieżący ..\\alaala..txttxt

MetaznakiMetaznaki** -- dowolny łańcuch znakówdowolny łańcuch znaków lislis**?? -- dowolny znakdowolny znak ??lislis??

DOS, WindowsDOS, Windows


DOS, WindowsDOS, Windowsstruktura katalogów struktura katalogów ––tryb graficzny:tryb graficzny:–– drzewo,drzewo,–– katalog główny katalog główny –– jeden jeden

na urządzenie,na urządzenie,–– podkatalogi,podkatalogi,–– plikipliki


DOS, WindowsDOS, Windows

Podstawowe własności Podstawowe własności (katalogu, pliku):(katalogu, pliku):–– typ,typ,–– lokalizacja,lokalizacja,–– rozmiar na dysku,rozmiar na dysku,–– rozmiar rzeczywisty,rozmiar rzeczywisty,–– data utworzenia,data utworzenia,–– atrybuty (zarządzanie !)atrybuty (zarządzanie !)


DOS, WindowsDOS, WindowsKonwencje nazewnictwa:Konwencje nazewnictwa:

nazwa dwuczłonowa:nazwa dwuczłonowa:cczęść zasadniczazęść zasadnicza.r.rozszerzenieozszerzenieczęść zasadnicza część zasadnicza -- opisuje zawartość plikuopisuje zawartość plikurozszerzenie rozszerzenie -- określa typ pliku:określa typ pliku:

.TXT.TXT .BAT.BAT .PRN.PRN

.XLS.XLS .COM.COM .LPT.LPT

.DOC.DOC .EXE.EXE .CON.CON


WindowsWindows

Współużytkowanie:Współużytkowanie:–– równoczesny odczyt,równoczesny odczyt,–– blokada zapisu,blokada zapisu,–– buforowanie zawartościbuforowanie zawartości


WindowsWindows

Bezpieczeństwo:Bezpieczeństwo:–– prawa dostępu:prawa dostępu:

»» administratorzy,administratorzy,»» właściciel,właściciel,»» inni użytkownicy,inni użytkownicy,

–– rodzaj dostępu:rodzaj dostępu:»» pełny,pełny,»» ograniczeniaograniczenia


WindowsWindows

Ograniczenia miejsca:Ograniczenia miejsca:–– dysk logiczny,dysk logiczny,–– ustala administrator:ustala administrator:

»» zakres ograniczeń,zakres ograniczeń,»» reakcja systemu na reakcja systemu na

wykroczeniawykroczenia


DOS, Konsola WindowsDOS, Konsola Windows

polecenia w trybie polecenia w trybie wsadowym wsadowym -- tekstowym,tekstowym,automatyzacja działań automatyzacja działań systemu, np. systemu, np. administracyjnych,administracyjnych,przetwarzanie potokowe,przetwarzanie potokowe,oprogramowanie oprogramowanie „archiwalne”„archiwalne”


DOS, Konsola WindowsDOS, Konsola Windowspodstawowe polecenia systemupodstawowe polecenia systemu

dirdir /p /w /s/p /w /smkdirmkdirrmdirrmdircdcdcopycopyxcopyxcopymovemovetypetype

deldel = = eraseerase ! ! attribattribmoremoreformat !!!format !!!fdiskfdisk !!!!!!chkdskchkdskscandiskscandiskdiskcopydiskcopy

datedatetimetimeververclsclssetsetpathpathpromptpromptdoskeydoskey


DOS, Konsola WindowsDOS, Konsola Windowsskładnia poleceniaskładnia polecenia

copycopy /a/a ala1.txtala1.txt++ala2.txtala2.txt ala.txtala.txt

parametr numer 2parametr numer 2parametr numer 1parametr numer 1modyfikatormodyfikatorpoleceniepolecenie

copycopy /?/? -- opis poleceniaopis polecenia


PotokiPotoki

c:c:\\>>proj1 proj1 >> dane.wydane.wyc:c:\\>>proj1proj1 >>>> dane.wydane.wyc:c:\\>>proj2proj2 << dane.wedane.wec:c:\\>>proj2proj2 << dane.we dane.we >> dane.wydane.wy

StrumienieStrumienie

c:c:\\>>proj1proj1 | | proj2proj2c:c:\\>>dirdir /w/w | | moremorec:c:\\>>dirdir | | findfind “01.03”“01.03” /v/v | | moremore


DOS, Konsola WindowsDOS, Konsola Windowspliki konfiguracyjne systemupliki konfiguracyjne systemu

AUTOEXEC.BATAUTOEXEC.BATdatedatetimetimeverifyverify=on=onpromptprompt $p$g$p$gpathpath c:c:\\dosdos;c:;c:\\windowswindowsc:c:\\cdcd USERUSERdoskeydoskey

CONFIG.SYSCONFIG.SYSbreakbreak=on=ondevicedevice==setversetver..exeexedevicedevice=c:=c:\\delldell\\rtcrtcdevicedevice=c:=c:\\ansiansi..syssysdevicedevice==country=048,852,country=048,852,

country.country.syssys


DOS, Konsola WindowsDOS, Konsola Windowsplik wsadowyplik wsadowy

::looplooptypetype %1.%1.pltpltmkdirmkdir %1%1movemove %1.* %1%1.* %1shiftshift

ifif notnot ““%1%1””====““““ gotogoto looploop

początek pętlipoczątek pętliwyświetl plikwyświetl plikutwórz katalogutwórz katalogprzemieść plikiprzemieść plikiprzesuń listęprzesuń listę

czy koniec?czy koniec?


UNIXUNIXcechy systemucechy systemu

Zalety:Zalety:spójny język poleceńspójny język poleceńduży wybór:duży wybór:–– narzędzi programowychnarzędzi programowych–– programów usługowychprogramów usługowych

przenośnośćprzenośnośćzgodność wersjizgodność wersjiwielozadaniowośćwielozadaniowośćwielodostępnośćwielodostępność

Wady:Wady:niedoskonała ochrona niedoskonała ochrona zasobówzasobówtrudny w użyciutrudny w użyciu


UNIX (LINUX)UNIX (LINUX)

terminalterminal terminalterminal terminalterminal terminalterminal terminalterminal

pamięćpamięć procesorprocesor dyskidyski

KOMPUTERKOMPUTER

wielodostępnośćwielodostępność


AdministratorAdministrator

pełnia praw w systemiepełnia praw w systemieprzyznaje uprawnienia użytkownikomprzyznaje uprawnienia użytkownikomustala hasła i przydziela do grupustala hasła i przydziela do grupodpowiada za poprawną pracę komputeraodpowiada za poprawną pracę komputera–– tworzy strukturę katalogówtworzy strukturę katalogów–– archiwizuje zasoby archiwizuje zasoby


UżytkownikUżytkownik

identyfikatoridentyfikator (znany innym)(znany innym)hasłohasło (niejawne)(niejawne)przynależność do grupy (np. studenci)przynależność do grupy (np. studenci)–– prawa w systemieprawa w systemie–– ograniczenia działaniaograniczenia działania


Rozpoczynanie/kończenie pracyRozpoczynanie/kończenie pracyustalenie parametrów połączeniaustalenie parametrów połączeniatelnettelnet 149.125.23.1149.125.23.1początek sesjipoczątek sesjiloginlogin:: michalmichal nazwa użytkownikanazwa użytkownikapasswordpassword:: **************** hasło użytkownikahasło użytkownika$$ znak zachętyznak zachętykoniec sesjikoniec sesji$$ ^D^D lub lub logoutlogout przerwanie połączeniaprzerwanie połączenia


Pliki/katalogiPliki/katalogi

plikplik →→ ciąg znakówciąg znakównazwanazwa →→ max. 14 znaków (bez []*/?max. 14 znaków (bez []*/?--))typtyp →→ plik zwykłyplik zwykły -- ciąg bajtówciąg bajtów

plik specjalnyplik specjalny -- obsługa we/wyobsługa we/wykatalogkatalog -- plik plikówplik plików


Hierarchia katalogówHierarchia katalogów

katalog bieżącykatalog bieżącykatalog macierzystykatalog macierzysty -- ∼∼ lub lub $$homehome//usrusr/usr1/dat2//usr1/dat2/alaala.dat.dat -- adres absolutnyadres absolutny~/dat2/~/dat2/alaala.dat.dat -- adres względnyadres względny

//

devdev binbin liblib etcetc tmptmp usrusr

tmptmp dictdict manman usr1usr1 usr2usr2 usr3usr3

dat1dat1 dat2dat2 dat3dat3


Ścieżki dostępuŚcieżki dostępu.. -- katalog bieżącykatalog bieżący ..//alaala..txttxt.... -- katalog nadrzędnykatalog nadrzędny ....//alaala..txttxt∼∼ -- katalog macierzystykatalog macierzysty ∼∼//alaala..txttxt

MetaznakiMetaznaki

** -- dowolny łańcuch znakówdowolny łańcuch znaków **lislis**?? -- dowolny znakdowolny znak ??lislis??


Prawa dostępuPrawa dostępu

atrybuty:atrybuty:–– prawo odczytuprawo odczytu rr–– prawo zapisuprawo zapisu ww–– prawo wykonywaniaprawo wykonywania xx

modyfikacje:modyfikacje:–– właściciel plikuwłaściciel pliku–– administratoradministrator


DefinicjeDefinicje

ProgramProgram -- plik zawierający wykonywalny kod.plik zawierający wykonywalny kod.ProcesProces -- wykonywany program wraz ze wykonywany program wraz ze

środowiskiem.środowiskiem.PowłokaPowłoka -- proces przyjmujący, interpretujący iproces przyjmujący, interpretujący i

wykonujący polecenia.wykonujący polecenia.WspółbieżnośćWspółbieżność -- podział czasu pomiędzypodział czasu pomiędzy

procesy.procesy.


mkdirmkdirrmdirrmdircdcdlslscpcpmvmvrmrm

Polecenia systemuPolecenia systemuskładniaskładnia

chmodchmodchownchownhostnamehostnamewhowhofingerfingertalktalkmailmail

catcatmoremoretouchtouchfindfindgrepgrepmanmanpasswdpasswd

pinepinemountmountunmountunmountpspskillkillshshcshcsh

poleceniepolecenie --modyfikatorymodyfikatory obiektyobiekty


PrzykładyPrzykłady%%lsls --lala alaala katalog katalog alaala

- r-- rw- rw- 1 jozek users 2148 Jan 21 10:21 mesh.dat- --x--x rwx 1 jozek users 23142 Apr 15 23:20 mesh.outd --- --- rwx 3 jozek users Jun 15 11:10 mesh

nazwanazwa

czas zmianyczas zmiany

wielkośćwielkośćgrupagrupawłaścicielwłaściciel

typtyp

właściciel (u)właściciel (u)grupa (g)grupa (g)wszyscy (o)wszyscy (o)

prawaprawa

liczba dowiązańliczba dowiązań


%%mkdirmkdir ~/dane~/dane nowy katalognowy katalog%%cpcp meshmesh.dat.dat dane/dane/meshmesh.dat.dat kopiowanie plikukopiowanie pliku%%cdcd ~/dane~/dane zmień katalogzmień katalog%%catcat dane.datdane.dat wyświetl zawartość wyświetl zawartość %%manman passwdpasswd opis poleceniaopis polecenia

passwdpasswd%%chownchown jacekjacek meshmesh.dat.dat zmiana właścicielazmiana właściciela%%chmodchmod go+rgo+r meshmesh..outout zmiana praw do plikuzmiana praw do pliku%%mountmount //devdev/fd0/fd0 //usrusr//janjan/A/A dołączenie katalogudołączenie katalogu%%umountumount //devdev/fd0/fd0 odłączenie kataloguodłączenie katalogu

PrzykładyPrzykłady


Wykonywanie w tleWykonywanie w tle%%cccc prog.cprog.c &&

StrumienieStrumienie%%proj1 proj1 >> dane.wydane.wy%%proj1proj1 >>>> dane.wydane.wy%%proj2proj2 << dane.wedane.we%%proj2proj2 << dane.wedane.we >> dane.wydane.wy

podstawy informatyki - ogłoszeniamichal/pdfy/wyklad12.pdf · podstawy informatyki michał...

Documents